zondag 1 mei 2016 in het Kruispunt

Transcriptie

1 zondag 1 mei 2016 in het Kruispunt lezing oude testament (lector) Joël 2, lied Liedboek 678, Vrees niet, gij land... lezing nieuwe testament (lector) Johannes 14, lied Liedboek 417 Frieden, Frieden... (herhalend) uitleg en verkondiging Gemeente, lieve mensen van onze Heer, Michel de Montaigne, de franse filosoof uit de 16e eeuw, heeft een keer gezegd: ---afscheid--- "Een afscheid verleidt je er altijd toe om dingen te zeggen die je anders niet uitgesproken had". Hij kon het weten, misschien wel beter dan anderen, want hij heeft een deel van zijn leven in een bibliotheekstoren geleefd. Veel mensen houden niet van afscheid. Want een afscheid heeft altijd iets dubbels: het begin van iets nieuws aan de ene kant en aan de andere kant: verdriet. Of anders gezegd: je merkt meer dan anders de verbondenheid, de liefde, én je hebt pijn omdat je moet loslaten. Je kunt op het station bij de treinen die op het punt staan te vertrekken aan veel mensen zien wat het punt is.

2 Vasthouden tot het laatste moment vaak, vertrek uitstellen zolang het kan. En dan vertrekt de trein. De tekst die we vanmorgen lezen is uit de afscheidsreden van Jezus. Maar anders dan je op het perron bij de treinen kunt zien is het hier met een omarming als uitdrukking van de tegenstrijdige gevoelens niet gedaan. Er komt nog van alles bij. Wij lezen in het Johannesevangelie en dat betekent dat Jezus bij alles wat er gebeurt een heleboel passende woorden uitspreekt. En het gaat niet alleen maar om afscheid maar ook om vertrouwen, om angst, om inzicht in de dingen tussen wereld en God. En de woorden die hij hier zegt tegen zijn leerlingen hebben een uitwerking die veel breder is dan voor de kring van leerlingen alleen. Als die woorden alleen voor de kring van leerlingen van betekenis waren geweest dan had Johannes de evangelist ze niet op hoeven te schrijven. Hij stelt die woorden samen tot een redevoering van Jezus zodat latere lezers van zijn evangelie zich kunnen indenken in wat de leerlingen voelen bij het afscheid van Jezus, en dat de latere lezers dus ook wat hebben aan de troostende woorden die Jezus op dat dubbele moment van afscheid zegt. Want dat zijn woorden van liefde, en van troost, en zo zou je kunnen zeggen dat door de tijd heen de kring van leerlingen die iets hebben aan de woorden van Jezus, steeds groter wordt.

3 En de woorden die Jezus bij deze gelegenheid zegt, ademen een sfeer van troost en liefde, van vriendelijkheid en van geruststelling tegen de angst die de leerlingen in deze situatie in de ban houdt. En dan gaat het natuurlijk om liefde, op het moment van afscheid. ---shalom--- Maar wat is dan het geruststellende dat Jezus te bieden heeft, nu? Niet iets van "ik hou van jou, ik blijf je trouw, en we bellen of skypen wel". Alle geruststelling van Jezus zit in één woord: vrede. Shalom wil ik nu liever zeggen. Want vrede is meer, misschien zelfs heel wat anders, dan afwezigheid van oorlog of haat en geweld. Een shalom die het in zich heeft om niet alleen de leerlingen van toen maar ook alle anderen voor wie Johannes zijn evangelie bedoeld heeft, anders naar de wereld te laten kijken. Een shalom die angstig geworden mensen balans terug kan geven. Jezus laat shalom, geeft shalom, zegt hij, en dat is iets anders dan je voor gewoon in de wereld kan krijgen. Die wereld, als ik het goed begrijp, is de wereld die functioneert door geven en nemen. Mensen vechten om eten, om liefde, om aandacht en om alle dingen die hun bestaan veilig beloven te maken. Door samenwerking met anderen verhoog je je kansen, maar er is ook altijd wantrouwen. Je kan bedrogen uitkomen, er kan misbruik van je worden gemaakt.

4 Als je iemand helpt hoop je ook weer geholpen te zullen worden, als je liefde geeft hoop je ook liefde te ontvangen. Het is geven en nemen, zo is de gang van zaken in de wereld. Maar je bent nooit zeker of je ook weer ontvangt wat je hebt geinvesteerd, die angst is er altijd. En die angst maakt het vertrouwen kapot. Vertrouwen is altijd op hoop, en houdt het risico in dat je wordt teleurgesteld. Als je niet zeker weet of je kunt vertrouwen dan ontwikkel je angst. De leerlingen van Jezus hebben die angst. En Jezus probeert die angst weg te nemen. Die kringloop van angst en het risico van het vertrouwen probeert hij te doorbreken. Shalom laat ik jullie na. Mijn shalom geef ik jullie. Een houvast. Een balans van binnen als het om de kringloop van angst en wantrouwen gaat. Een shalom die Jezus bij zich had, Jezus die zich niet door angst en wantrouwen liet sturen. Die shalom gaat de pijn niet uit de weg en de eenzaamheid ook niet. Dat heeft Jezus ook niet gedaan. Hij heeft doorleefd wat het betekent uitgestoten en verdrietig te zijn. Zijn shalom kun je soms merken als je contact hebt met mensen die aan de afgrond staan, of op de scharnierpunten van het leven en toch de innerlijke balans behouden. Harmonie met jezelf en je omgeving ook als de dingen niet gaan zoals je zou willen.

5 Dat is eigenlijk de vrede, de shalom, die we elkaar wensen. Bij de viering van de tafel b.v.: vrede met je! "verlies de moed niet!". Een innerlijke vrede die je in alle dingen open laat staan voor de kracht van God. ---troost--- Maak je niet ongerust en verlies de moed niet! De Heilige Geest, die Jezus in het vooruitzicht stelt, is een trooster. Pleitbezorger, zegt de NBV, en dat klopt. Staat aan jouw kant, maakt dat je niet alleen het gevecht moet leveren. Een trooster. Stelt je gerust. Helpt je te herinneren, wat de woorden van Jezus ook al weer waren, en wat de kracht was die hij daarin had gelegd. De Heilige Geest helpt tegen de angst. Een zware last wordt minder zwaar. Hoop en moed begint te kiemen, geloof en vertrouwen gaat groeien, wonden beginnen te genezen. Niet door je te wapenen tegen de eigen angst dus, maar door te vertrouwen op de aanwezige kracht van God, geloof, vertrouwen. Dat is de geruststelling die Johannes wil transporteren over de directe leerlingen van Jezus heen naar degenen die ooit zijn evangelie zullen lezen. Dat we shalom in ons hebben. En vanuit die shalom de dingen van het leven tegemoet kunnen treden. In de gebeurtenissen van het leven

6 niet meer een dreigend spel zien maar een uitdaging om vanuit vertrouwen te leven en zo ook oases van troost laten ontstaan die uit vertrouwen groeien. Maak je niet ongerust en verlies de moed niet. Shalom! Troost, zo schreef pater Jan van Kilsdonk eens, dat is de kunst, de trilling waardoor in die ander zelf, die zich dichtgeslagen voelt, de innerlijke bron weer geopend wordt. Die bron is dichtgeslibd en vervuild geraakt. Dat die weer helder wordt en in beweging komt, zodat achter zijn schuld zijn onschuld voelbaar wordt, achter zijn onmacht zijn veerkracht, achter zijn wanhoop zijn verwachting". Maak je niet ongerust en verlies de moed niet. Shalom! Amen Jan-Hendrik Kip stilte lied Liedboek 648 Zing halleluja, hemel en aarde...