zondag 2 juli 2017 in het Kruispunt

Transcriptie

1 zondag 2 juli 2017 in het Kruispunt lezing oude testament (lector) Jesaja 30, lied Liedboek 62, 1.6. Mijn ziel is stil... lezing nieuwe testament (lector) Lucas 15, 1-10 lied Liedboek 944, O Heer, verberg u niet... uitleg en verkondiging Gemeente, lieve mensen van onze Heer, 99 schapen achterlaten in de woestijn om er één te gaan zoeken. ---getallen--- Hebt u dat ook, dat u denkt: dat is riskant! Wie let er op de 99 schapen? Straks missen er nog veel meer! Voor de lezers, voor ons, is het het verhaal van het verloren schaap, maar voor die 99 schapen - als je je daar even in zou verplaatsen - is het het verhaal van de verloren herder. Dat valt toch veel meer op, dat de herder weg is, dan dat er één van de 100 schapen weg is? Dat is toch veel ingrijpender? En wat moet dat voor ontdekking geweest zijn, toen ze erachter kwamen dat de herder ineens weg is? Maar goed, dat is niet wat Lucas ons vertellen wil.

2 Bij God gaat dat kennelijk anders met getallen. Wondere getallenwereld bij God. Bij hem zijn duizend jaar als één dag, zoals het in een psalm staat, en misschien ook wel honderd schapen niet belangrijker dan één. Wondere getallenwereld van God. Als je over God en getallen leest, dan gaat het zelden naar de regels van onze statistieken of verwachtingen. Misschien hebben wij wel sterk de neiging om te kijken naar de 99. Naar het grote getal. Naar dat wat we hebben. De kerken lopen leeg, het wordt minder, de kudde wordt kleiner, dan moet je goed letten op degenen die je wél hebt. Wij zijn blij met de 99 die er nog wél zijn. Voor één afgedwaalde de 99 in de steek laten, dat voelt als kapitaalvernietiging. Zouden we er bij gebaat zijn om anders te kijken? Is dat de bedoeling van Lucas? Meer naar buiten gericht, meer open, meer missionair? Zouden we meer moeten kijken naar wie er niet of niet meer is, dan naar wie er allemaal gelukkig nog wel zijn? ---Lucas--- De evangelist Lucas is in ieder geval erg gericht op het zoeken naar het verlorene. Hij zet dat thema van verliezen, zoeken en gevonden worden in het centrum van zijn evangelie. Het verloren schaap, de verloren munt, en als we verder zouden lezen: de verloren zoon.

3 Een belangrijk thema voor hem. Misschien toch ook niet alleen voor Lucas belangrijk. Misschien ook wel voor ons, mensen algemeen, misschien hebben wij met verloren gaan en vinden wel meer te maken dan ons bewust is: veel van onze activiteiten zijn er op gericht om het leven daar mogelijk maken waar het volgens enkel de natuur verloren zou gaan: dat gaat zo in de techniek, waar we zoeken naar uitvindingen die minder tijd, minder energie, verloren laten gaan. Dat is zo in de rechtspraak, om een mens die in de fout is gegaan niet helemaal verloren te laten gaan. Dat is zo in de zorg, om een ziek mens niet verloren te laten gaan, en ook in de godsdienst: om een mens die het niet meer ziet zitten niet verloren te laten gaan. We doen niet anders dan ons te richten op datgene wat anders misschien verloren zou gaan. ---verloren mens--- Dat is de ene kant. Er is ook een andere. Er gaat in het leven van een mens ook veel verloren. En we kunnen er niets aan doen en staan er machteloos bij. Er zijn dingen onherstelbaar. Onze plannen voor het leven gaan soms kapot. Soms verliezen mensen onderweg in hun leven de moed om te leven, soms raken ze zichzelf kwijt, zoals we dat dan zeggen. Relaties begeven het en we houden ze niet overeind, mensen verwijderen van elkaar en verzoening komt niet tot stand.

4 Onze mogelijkheden benutten we niet. En we verliezen ook vaak geld, veel meer dan een drachme. We raken in de loop van ons leven ook iets kwijt van onszelf, een stuk gezondheid, levensmoed, kracht, flexibiliteit en vechtlust. Als je dat van jezelf weet, kun je het bij anderen ook beter zien. Nog verder: we verliezen niet alleen, we zijn ook verlorenen. De bijbel spreekt de mens aan als een verlorene. Van God losgeraakte. Je hebt hulp nodig. Je moet gered worden, je bent aangewezen op de goede herder, iemand die je vindt en op het goede pad brengt. Je moet gevonden worden. En ja, ook Jezus zelf kwam in de rol van de verlorene terecht: hij ontmoette tijdens zijn korte leven steeds meer weerstand, hij verloor het vertrouwen van de mensen en ook de steun van zijn vrienden, hij was alleen met zijn godverlatenheid, hij had eigenlijk niemand meer toen hij gekruisigd werd. ---aandacht--- Bij God gaat het zo dat de ene belangrijker is dan de 99. Dat het zoeken en het vinden, het verloren zijn en het gevonden worden belangrijker is dan het op-de-goede-plek-zijn. Gevonden worden! De bijbel staat daar bij stil, bij dat zoeken en vinden, alsof hij er niet genoeg van kan krijgen. Wat gebeurt er tussen God en mens?

5 Verliezen, kwijt raken, zoeken, gevonden worden - dat is waar het om gaat. Een mens raakt God kwijt. God verliest mensen. Een lijn door de hele bijbel. Mensen zoeken God, God zoekt de mens. Een mens loopt weg van God en wil dat hij gevonden wordt. God wil dat alle mensen gevonden worden. Wij zijn gevonden mensen, door God gevonden. God zoekt de mensen ook als zij God niet zoeken. Misschien is dat wel het belangrijkste dat er tegen een mens gezegd kan worden: Waar je ook bent in je leven, God is op zoek naar jou! ---voorbeeld--- De herder, de vrouw, ze beelden uit hoe God voor mensen is. Alle aandacht gaat uit naar het verlorene. Naar wat er niet meer is. En ze dienen ons ook tot voorbeeld. Zoeken naar het verlorene, en blij zijn. Alle aandacht naar wat verloren is. Een uitnodiging aan ons allen om in de rol van God te klimmen en te zoeken naar het verlorene. Ieder mens serieus nemen, en iets doen waardoor hij minder verloren is. Zijn of haar leven een klein beetje beter maken, een klein beetje meer het idee geven: je bent veel waard, je hebt mijn volle aandacht, je bent gezien en gevonden. Of althans: iets minder verloren.

6 En dan niet beginnen te rekenen naar de aard van de statistiek: we kunnen niks doen, het stelt niks voor, het is maar een druppel op een gloeiende plaat... Als je geluk en ongeluk in een statistiek verwerkt, is het altijd demotiverend. Kijken naar de éne! Omdat we in de bijbel ook zelf als verlorenen gedacht worden, weten we hoe het zit: als je verloren bent heb je er niets aan dat je weet dat 99% het beter hebben dan jij. Het enige wat helpt is een mens voor wie je belangrijker bent dan 99 anderen. De liefde die je dan uitstraalt is niet een druppel op de gloeiende plaat maar een druppel eeuwigheid die in het leven van één mens valt en daar een licht laat schijnen. Eén enkel mens, voor wie de hemel open is gegaan, komt in geen statistiek voor. Maar hier ontstaat de blijdschap. Zo gaat het er aan toe waar het gaat naar Gods bedoelingen. Waar het verlorene gevonden wordt is er blijdschap. Meer blijdschap over één zondaar die omkeert. Een zondaar - wat is dat? De farizeeën vullen het moreel in: iemand die niet deugt, die verkeerd leeft. Voor Jezus is het iemand die het vertrouwen heeft opgegeven in de aangegeven weg, of dat vertrouwen kwijt is geraakt, iemand die bezig is zijn doel te missen. Voor Jezus zijn dat niet schuldige, maar zoekgeraakte mensen... Natuurlijk kun je er altijd een ethisch oordeel aan vastmaken, je kunt altijd zeggen: de herder heeft niet opgelet, anders was hij dat schaap niet kwijtgeraakt, en de vrouw had beter op haar centen moeten letten.

7 Maar daarvan, ook van omkeer, schuldbesef, horen we niets. Het schaap keert niet om, het doet niks. Het wordt gevonden en teruggebracht. Eigen schuld of lot als oorzaak, dat maakt voor God niet uit. Het schaap is de herder kwijt, maar de herder is ook het schaap kwijt. ---blijdschap--- Maar waar het verlorene gevonden wordt is er blijdschap. In de hemel en hopelijk ook op aarde. Vinden mensen elkaar als gelijken. Want we zijn allen, één voor één, verloren en zoekend en gevonden door God. We verschillen niet van elkaar, wat dat betreft, mensen die goed leven en mensen die niet goed leven. Mensen vinden elkaar in blijdschap. En zo wordt er iets zichtbaar van de nieuwe wereld van God, midden in onze oude wereld. Weten mensen dat ze gevonden zijn. Amen. Jan-Hendrik Kip stilte lied Liedboek 23 c Mijn God, mijn herder, zorgt...