Op weg naar Verpleegkundig Vakinhoudelijk Leiderschap Wolter Paans

Transcriptie

1 Op weg naar Verpleegkundig Vakinhoudelijk Leiderschap Wolter Paans

2

3 Nursing AND Leadership PubMed Items: ( , h) 'Veiligheid vraagt om actief leiderschap van verpleegkundigen. Julie Morath, tiende Anna Reynvaan Lezing, Verpleegkundig leiderschap ( ) In het JBZ werken de verpleegkundigen van de toekomst Het JBZ heeft de ambitie het meest patiëntveilige en patiëntgerichte ziekenhuis in Nederland worden. Dit vertaalt zich in de zes dimensies van kwaliteitszorg: patiëntenveiligheid, efficiëntie, tijdigheid, klantgerichtheid, effectiviteit en gelijkheid.

4 Vanuit je beroepstrots naar verpleegkundig leiderschap V&VN kiest in haar programma Excellente Zorg voor vier speerpunten: Structurele empowerment, leiderschap, onderzoek & ontwikkeling en focus op resultaten. Shared governance is wat ons betreft een uitingsvorm van het speerpunt Structurele empowerment. En voor leiderschap geldt zowel in de lijn als ook persoonlijk leiderschap. We vroegen Tamara Schalken, verpleegkundige en voorzitter VAR van het Jeroen Bosch Ziekenhuis, om haar ideeën.

5 Leiderschap en Excellentie What Establishes an Excellent Nurse? A qualitative, explorative content analysis, and Delphi panel validation Paans, W., Wijkamp, I., Wolfensberger, M.C. Submitted to BMC- Nursing (November, 2016)

6 Concepten die horen bij VL T-shaped professional Kritisch denkend, diagnosticerend Trans-sectoraal denkend en handelend Interdisciplinair samenwerkend Flexibel en initiatiefrijk in de samenwerking Perspectivistisch van aard Contextueel handelend Innovatief Beargumenterend (EBP) Eigenstandig handelend en in interdisciplinaire teams samenwerkend

7

8 1. Wat wordt verstaan onder vakinhoudelijk leiderschap (VL) 2. Waarom is de ontwikkeling van VL belangrijk? 3. Wat zijn de kwaliteiten van een VL? 4. Hoe is VL herkenbaar en toetsbaar is binnen het verpleegkundige curriculum opgenomen? 5. Hoe kun je werken aan VL?

9 1. Wat wordt verstaan onder vakinhoudelijk leiderschap (VL)? Definitie binnen de Academie voor Verpleegkunde: Een vakinhoudelijk verpleegkundig leider is een medewerker op uitvoerend niveau die gericht is op het verbeteren van de zorg op basis van persoonlijke invloed (Boelens, Cools, Kool, Nieweg, Paans, Schokker & Steggerda, 2011)

10 Persoonlijke invloed op basis van feiten, kennis en vaardigheden (competenties)

11

12 2. Waarom is de ontwikkeling van VL belangrijk? Actief verpleegkundig leiderschap is een van de aandachtspunten ter voorkoming van fouten en verbetering van patiëntveiligheid Nursing online (2012) Er is een positieve relatie naar voren gekomen tussen vakinhoudelijk leiderschap en verbeterde patiëntuitkomsten Wong en Cummings (2007), systematic review

13

14

15 samengevat Verpleegkundigen hebben een belangrijke functie in het continu verbeteren van de kwaliteit van zorg en VL is hierbij onontbeerlijk. Doel zorgkwaliteit leveren doordat mensen meer zeggenschap hebben over de inhoud van hun werk.

16 Mogelijkheden op microniveau Proactieve opstelling (i.e. initiatiefrijk bij innoveren / adopteren van zorgtechnologie) Participatie in werkgroepen (i.e. Protocoloptimalisatie) Rolmodel (i.e. Voorbeeldgedrag in het inhoudelijke debat) Stimulerende rol (bij het vermeerderen van kennis) Concreet bijdragen aan veiligheid

17

18

19

20

21

22 Mogelijkheden op Meso-niveau Vertegenwoordiging in alle lagen van de organisatie (goede verpleegkundig managers) Verpleegkundige Adviesraad (Stafconvent/Convent) Ondernemingsraad Beroepsverenigingen/vakbonden (V&VN/NU 91/CNV/ABVA KABO enz.) Participatie in landelijke werkgroepen Staffunctionarissen/beleidsmedewerkers Samenwerking cliëntenraad e.d.

23 Landelijk niveau V&VN Ministerie van VWS Invloed uitoefenen via andere kanalen: Specifieke beroepsverenigingen/vakbonden (V&VN/NU 91/CNV/ABVA KABO enz.) Samenwerking met andere partijen zoals NPCF Zorgen voor verpleegkundigen op belangrijke posities Organisatie van de zichtbaarheid

24 3. Wat zijn de kwaliteiten van een vakinhoudelijk leider? De 7 (subjectieve) kenmerken van vakinhoudelijk leiders 1. Maken het verschil 2. Steken hun nek uit 3. Geloven in hun collega s en kunnen empoweren 4. Zijn principe en waarde gedreven 5. Blijven leren 6. Kunnen omgaan met complexiteit 7. Hebben een droom

25 Learning outcomes van VL met behulp van the Leadership Practice Inventory (LPI) Het goede voorbeeld geven. Het inspireren tot een gemeenschappelijke visie. De status-quo aanpakken. Anderen in staat stellen te handelen. Mensen een hart onder de riem steken.

26 Invloed, Macht & Leiderschap vs Vakinhoudelijk leiderschap Positionele macht Legitieme macht: Beloningsmacht: Dwingende macht: Informatiemacht: Ecologische macht: Formele autoriteit Controle over beloningen Controle over straffen Controle over informatie Controle over fysieke werkomgeving

27 Persoonlijke invloed & vakinhoudelijk leiderschap Expertise: Bezitten van benodigde kennis en vakmanschap / competenties: vak-inhoud Referenties: Vriendschap, collegialiteit en loyaliteit van anderen Overtuiging: Persoonlijk overwicht en inhoudelijke overtuigingskracht In: Den Hartog e.a (1997)

28 Hoe is VL herkenbaar en toetsbaar binnen het verpleegkundige curriculum opgenomen? Verbinding met de kerncompetenties Voorbeeld Zorgverlener KC1: proactief optreden en gebruikmaken van resultaten van wetenschappelijk onderzoek, theorie en klinische expertise. KC3: kunnen beïnvloeden van de omgeving zodat deze meer gezondheidsbevorderend dan gezondheidsbedreigend is (Diagnostiek).

29 5. Hoe kun je hier aan te werken? Learning outcomes vormen in alle blokken de basis voor het ontwikkelen van VL bij de studenten. In het 1 e jaar is VL onderdeel (naast samenwerken) van de individuele beoordeling van de integrale opdrachten lijn.

30

31 Gebruikte bronnen Huisman, I. & Swellengrebel, L. (2012). Welke relaties zijn in de wetenschappelijke literatuur te vinden tussen wetenschappelijke praktijkvoering, kritisch redeneren en vakinhoudelijk leiderschap en wat zijn de effecten hiervan op de kwaliteit van zorg, de patiëntveiligheid en mortaliteit? Groningen, Academie voor Verpleegkunde Mahoney, J. (2001). Leadership Skills for the 21st Century. Journal of Nursing Management, 9: Moiden, N. (2003). A Framework for Leadership. Nursing Management, 9: Pool-Tromp, F., Veltman-van Vugt, F., Vogel, S., Pool, I.A. (2004) Met het Oog op de Toekomst, Vilans Schram, K. (2009) congres verpleegkundig leiderschap, Utrecht Vratny, A. & Shriver, D. (2007). A conceptual model for growing evidencebased practice. Nursing administration quarterly, 31, (2), p

32 Bronnen vervolg Wong, C.A., Cummings, G.G.( 2007) The relationship between nursing leadership and patient outcomes: a systematic review. Nursing Management; 15: MEER INFO OVER HET LECTORAAT VERPLEEGKUNDIGE DIAGNOSTIEK? TYPE IN GOOGLE: MODERN TIMES IN NURSING