Leiderschap. Overzicht: Zonder inhoud

Transcriptie

1 Leiderschap Overzicht: Wat zijn leiders en managers? Macht & Invloed Bronnen van macht Wie kiezen we zelf als leider? Leiderschapsstijlen Wat werkt niet? Volgers dr. Carina J. Wiekens Zonder inhoud De deprimerendste uitspraak van de afgelopen week kwam van een achttienjarige die net zijn VWO-examen had gehaald: Ik wil graag manager worden mensen aansturen, daar zie ik wel wat in. Op welk gebied het aansturen plaatsvindt, doet blijkbaar niet ter zake. Matrozen? Postbodes? Kledingverkopers? Dondert niet. Aansturen die handel. 1

2 Hebben we managers en leiders nodig? Blijkbaar wel. Maar welke? Leiderschap en Management, Macht en Invloed Leiderschap: Is er een verschil tussen leiders en managers? Het vermogen om anderen te beïnvloeden, te motiveren en in staat te stellen om bij te dragen aan de effectiviteit en het succes van de organisatie waarvan ze deel uitmaken. - Bernard Bass Covey: Nadruk op persoonlijk leiderschap, het vermogen om effectief te leven en anderen te helpen hetzelfde te doen. Bennis: Om in de 21 e eeuw te overleven, hebben we een nieuwe generatie van leiders nodig, geen managers. Het onderscheid is belangrijk. Leiders overwinnen de context, terwijl managers capituleren. Mintzberg: Managers die niet leiden, brengen mensen niet in beweging, ze hebben geen idee waar het om gaat. Tiggelaar & Aerts, 2012 Tiggelaar & Aerts,

3 Wat is invloed? Wat is macht? 1. Kan iemand met veel invloed, geen macht hebben? 2. Kan iemand met veel macht, geen invloed hebben? Invloed: (Sociale) invloed is het proces waarbij een persoon de attitudes, cognities en /of het gedrag van een ander persoon verandert Invloed? (Raven, 2008, Cialdini & Griskevicius, 2010) Vurig betoog => Attitude is verstevigd Bronnen van macht: Macht: De mogelijkheid of potentie die een persoon heeft om invloed uit te oefenen. (cf., Raven, 2008) Sanctiemacht Beloningsmacht Informatiemacht Referentiemacht Legitimiteitsmacht Expertmacht Vormen van macht: Beloningsmacht Informatiemacht Sanctiemacht Referentiemacht Positiegebonden vs. Persoonsgebonden Legitimiteitsmacht Expertmacht 3

4 Gekozen leiders in groepen en leidinggevenden: Capaciteiten Intelligentie, creativiteit, kwaliteit en snelheid beslissingen, etc. Wie kiezen we zelf als leider? Gedrevenheid en Prestaties Opleiding, opgedane kennis en eerdere verrichtingen, ambitie, etc. Verantwoordelijkheid Betrouwbaarheid, integriteit en zelfbewustzijn Participatie Coöperatief, energiek, aanpassingsvermogen, humor en sociaal Status Sociaal-economische positie, opleiding, netwerk, etc. Beïnvloedingsstijlen Bezit van deze kenmerken verschaft het potentieel om een leider /iemand met invloed te worden. Taakgeoriënteerd Duidelijke, ambitieuze (maar haalbare) doelstelling Duidelijke en haalbare planning Gedrag dat een persoon met deze eigenschappen laat zien is uiteraard belangrijk. Efficiënte aansturing (duidelijke instructies) Goede en duidelijke verdeling van taken (delegeren) Transformatief (charismatisch) X-factor?? Als je een schip wilt bouwen, roep dan geen mannen bijeen om hout te verzamelen, het werk te verdelen en orders te geven In plaats daarvan, leer ze verlangen naar de eindeloze zee. - Antoine de Saint-Exupéry 4

5 Visie (droombeeld) Groter dan de taak alleen, groter dan de persoon alleen Hoge verwachtingen van zichzelf en van de volgers Taak koppelen aan zelfbeeld volgers Wat werkt niet? Tonen van vertrouwen in de capaciteiten van de volgers om de missie te kunnen volbrengen => werkt Het vermijden van conflicten Het tiranniseren van ondergeschikten De behoefte aan controle en de focus op details (micromanagement) Het vertonen van manisch gedrag Followership Ontoegankelijkheid Het spelen van spelletjes Kets de Vries, M. (2001). Leiderschap ontraadseld. Amsterdam, Uitgeverij Nieuwezijds. Reciprociteit (interdependentie leider /volger) Veel overeenstemming (bv. kritisch nadenken, intelligent, visie) Kenmerken van ondergeschikten (Kelly, 1988, 1992) 2 dimensies: - Actief vs. passief - Onafhankelijk vs. afhankelijk 5

6 Overzicht 1 e uur: Wat zijn leiders en managers? Macht & Invloed Bronnen van macht Wie kiezen we zelf als leider? Vragen? Leiderschapsstijlen Wat werkt niet? Volgers Leiderschap Bedankt voor jullie aandacht! dr. Carina J. Wiekens 6