Versie PS 17 oktober Najaarsnota 2018

Transcriptie

1 Versie PS 17 oktober Najaarsnota

2

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 Samenvatting... 5 Voorwoord... 7 Bestuurlijke inleiding... 9 Financieel beeld Programma's Programma 1 Groen, Waterrijk en Schoon Doel 1-1 Duurzaam beschermd tegen overstromingen en wateroverlast Doel 1-2 Goede kwaliteit en kwantiteit grond- en oppervlaktewater Doel 1-3 Groenblauwe structuur versterkt samenhang stad-land en recreatieve gebruiks- en belevingswaarde landschap Doel 1-4 De biodiversiteit is behouden en waar mogelijk versterkt Doel 1-5 Sterke positie voor duurzame economisch rendabele grondgebonden landbouw Doel 1-6 Een gezond(er) en veilig(er) leefmilieu Programma 2 Bereikbaar en Verbonden Doel 2-1 Instandhouding, bereikbaarheid en verkeersveiligheid op orde Doel 2-2 Een adequaat aanbod van openbaar vervoer Programma 3 Aantrekkelijk en Concurrerend Doel 3-1 Een groeiende, duurzame en innovatieve economie Doel 3-2 Schone en toekomstbestendige energie Doel 3-3 Beter benut (bebouwd) gebied Doel 3-4 Goede ruimtelijke kwaliteit Doel 3-5 Vraag en aanbod wonen, werken en voorzieningen in balans Doel 3-6 Beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed Doel 3-7 Schonere bodem en beter benutte bodem en ondergrond Programma 4 Bestuur en Samenleving Doel 4-1 Slagvaardig, toekomstbestendig en transparant bestuur Doel 4-2 Cultuurparticipatie en bibliotheken Doel 4-3 Borgen kennis sociaal domein en afbouw subsidies maatschappelijke participatie Doel 4-4 Afbouw taken jeugdzorg Overzichten en Middelen Doel 5-1 Financieel gezonde huishouding Overzicht Overhead Paragraaf Bedrijfsvoering Arbeidskosten (loonkosten en inhuur) Kijklijnen Wat is een kijklijn Extra investeringen in een slimmer, schoner en sterker Zuid-Holland Voortgang m.b.t. de extra ambities in de Begroting Strategische Verkenningen diepte-investeringen Alertheidsbudget

4 Bijlagen Bijlage 1 Voordracht en Besluit Bijlage 2 Amendementen en Moties Bijlage 3 Door GS vastgestelde taken

5 Samenvatting 5

6

7 Voorwoord Voor u ligt ter besluitvorming de Najaarsnota. Hierin worden de beleidsmatige en financiële bijstellingen ten opzichte van de Voorjaarsnota gepresenteerd. Deze zijn gebaseerd op recente inzichten en/of ontwikkelingen. Bijstellingen met een structureel effect worden ook meegenomen in de najaarsnota. Over verwerking van eventuele structurele effecten wordt besloten bij behandeling van de Begroting In het financieel beeld wordt een samenvatting gegeven van de grootste financiële mutaties. De voorjaarsnota bestaat uit drie delen: 1. Het financieel beeld met daarin het effect op de algemene reserve. 2. Per programma en de paragraaf Bedrijfsvoering een toelichting op de: Beleidsmatige en financiële bijstellingen. Toevoegingen aan en onttrekkingen uit de reserves. Voortgang op de extra investeringen in een slimmer, schoner en sterker Zuid-Holland die bij Voorjaarsnota 2017 zijn ingezet en de voortgang op de extra ambities die bij Begroting zijn ingezet. 3. Kijklijnen voor: De extra investeringen en ambities uit de Begroting 2017, ingezet bij Voorjaarsnota 2017 De extra investeringen en ambities uit de Begroting Strategische verkenningen te dekken uit de reserve strategische investeringen Alertheidsbudget In de Najaarsnota worden vier categorieën financiële bijstellingen onderscheiden: op beleid: dit betreft afwijkingen ten opzichte van door Provinciale Staten vastgesteld beleid; op planning: dit betreft afwijkingen in de planning. Het doel staat niet ter discussie, evenmin de omvang en het benodigde budget; op budget: dit betreft een autonome wijziging van het budget, niet veroorzaakt door bijstelling van beleid of planning; administratief: dit zijn financieel-technische verschuivingen van budgetten en de kostenverdeling. Gebruikte afkortingen De volgende afkortingen zijn gebruikt: BAT: Baten (ontvangen van derden) DP: Doorgeschoven Prestatie FR: Financiële Ruimte OVP: Overlopende passiva RES: Reserves Gedeputeerde Staten wensen u veel leesplezier toe. 7

8

9 Bestuurlijke inleiding De Najaarsnota geeft reden voor optimisme. Onze uitvoering ligt op koers en is daarmee een realisatiejaar aan het worden. Tegelijkertijd zien wij ook nog onzekerheden die de uitvoering kunnen raken. Een aantal van deze onzekerheden hebben wij in deze najaarsnota benoemd. Desalniettemin geeft het huidige totaalbeeld zicht op een mooie stap voorwaarts ten opzichte van In de Begroting 2019 wordt vooruitgekeken en de Jaarrekening 2019 komt na de verkiezingen. De Najaarsnota is dus het laatste planning en control product tijdens de missionaire periode van het huidige college. In deze Najaarsnota kunt u lezen dat de geplande uitgaven van de Provincie Zuid-Holland significant stijgen ten opzichte van Dit is voor ons reden om in deze inleiding te reflecteren op de extra inspanningen in ten opzichte van Daarnaast staat tijdens onze missionaire periode nog het debat met Provinciale Staten gepland over de terugblik, waarin wij reflecteren op de volledige vier jaar van dit college. Wij lichten graag toe waar onze extra inspanningen in voornamelijk in zitten. Dat doen wij - uiteraard - slimmer, schoner en sterker. Slimmer Wij zien dat de intensiveringen in Begroting 2017 en hun effect beginnen te sorteren voor een groeiende duurzame en innovatieve economie (doel 3.1). Wij verwachten voor dit doel circa 12 mln meer uit te geven in, mede naar aanleiding van moties en amendementen van Provinciale Staten. Wij geven onder andere meer geld uit voor modernisering van het glastuinbouwcluster, innovatiestimulering van het MKB, regionaal gebiedsgericht werken en transitie in de Rotterdamse haven. Voor beter benut bebouwd gebied (doel 3.3) wordt naar verwachting 6,5 mln meer uitgeven. Mede naar aanleiding van onze vergrote inspanningen om bij te dragen aan de ontwikkeling van complexe binnenstedelijke locaties, de implementatie van de Omgevingswet en de voorbereidingen voor de omgevingsvisie. Voor vraag en aanbod wonen, werken en voorzieningen in balans (doel 3.5) verwachten wij ruim 9 mln meer uit te geven dan in 2017 als gevolg van de herstructurering nieuw Reijerwaard. Welk deel van de 9 mln ten laste van komt, hangt af van de activiteiten die de ontvangende partij uitvoert. Met de subsidieverlening (die in september in PS besproken wordt) is het bedrag van 9 mln wel volledig verplicht. Onze inzet voor een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed (doel 3.6) stijgt met 7,5 mln ten opzichte van vorig jaar. Jaarlijks wordt meer subsidie aangevraagd dan er budget beschikbaar is. Dit ondanks dat partijen zelf 50% van de kosten betalen. Afgelopen periode zijn deze budgetten incidenteel opgehoogd. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om geld voor de erfgoedlijnen, restauratie en herbestemming. In de portefeuille bestuur is in extra werk verricht in het programma Slimmer en Sterker Bestuur. Zo is er onderzoek uitgevoerd naar ambtelijke fusies, is een handreiking Kernendemocratie gemaakt, en heeft u in juli en augustus updates ontvangen van de rapportage Slimmer en Sterker bestuur waarin de gemeentelijke coalitieakkoorden geanalyseerd zijn. Schoner Voor natuur en biodiversiteit (doel 1.4) zien wij de verwachte uitgaven stijgen met 18,7 mln ten opzichte van Grootste deel hiervan zit in een stijging van de aankoop van gronden in de Krimpenerwaard ten behoeve van Natuur Netwerk Nederland nadat in 2017 de realisatiestrategie is gewijzigd. Over de grondverkoop wordt onderhandeld met circa 100 eigenaren. Het is overigens lastig om de uitkomst van die onderhandelingen precies te voorspellen. Verder zien wij onze inzet voor natuurcompensatie in het kader van het project mainport 9

10 Rotterdam groeien. Andere voorbeelden zijn onze hogere bijdrages aan ecologische verbindingszones, agrarisch natuurbeheer, soortenbeleid en faunabeheer. Een gezonder en veiliger leefmilieu (doel 1.6) kent een verwachte hogere uitgave van 10,2 mln in vergelijking met vorig jaar. Dit zit met name in verbetering van de luchtkwaliteit via het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit en via de inzet op schonere binnenvaartschepen in het Europese project Clean Inland Shipping (Clinsh), waar de provincie lead partner is. Daarnaast is de planning dat projecten ten behoeve van de landelijke Impuls Omgevingsveiligheid in tot uitvoering komen. Bij de uitvoering moeten wij echter rekening houden met de planning van andere provincies. Vanaf zet de provincie structureel in op de versterking van toezicht bij de branches met de meest majeure risicobedrijven en de afhandeling van incidenten. Sterker Voor bereikbaarheid en verkeersveiligheid (doel 2.1) en een adequaat aanbod van openbaar vervoer (doel 2.2) wordt naar verwachting 18,2 mln meer uitgeven dan in Na jaren van voorbereiding komt de Rijnlandroute tot uitvoering en dat leidt tot flinke uitgaven in het Programma Zuid-Hollandse Infrastructuur. Ook zorgt de provincie met bijdragen voor versnelling van Rijksprojecten, zoals de A20 en in de aanpak van knelpunten op de goederencorridors zoals de A15 en de A12. De totale omvang van het budget blijft overigens gelijk aan 2017 en het verschil ontstaat, omdat in dat jaar sprake was van een onderuitputting van circa 18 mln (exclusief genoemde eenmalige inhaalafschrijving). Door scherp te begroten en te prognosticeren is de verwachting dat deze onderuitputting dit jaar niet optreedt. Voor de uitgaven op deze doelen geldt dat wij voor een groot deel afhankelijk zijn van subsidieaanvragen en -afrekeningen en van de afrekeningen met de concessiehouders voor het OV. De subsidies lopen via de Subsidieregeling Mobiliteit, waarin voor de regionale infrastructuurprojecten is ingezet op gezamenlijke gebiedsagenda s in de regio s. De digitale infrastructuur van onze organisatie is onder andere versterkt door het vernieuwde datawarehouse. Provinciale data worden hierdoor beter vindbaar en makkelijker uit te wisselen. Daarnaast zijn de eerste stappen gezet voor de digitale omgeving van ons nieuwe omgevingsbeleid. De acties in het kader van Voorspellen, Versnellen en Vertellen (VVV) hebben bijgedragen aan de verhoogde realisatie in.. Voorbeelden zijn het inzetten van programmatisch werken voor Groen en Economie, meer aandacht voor reëel ramen en overprogrammeren, meer financieel inzicht op de lange termijn, het vergroten van inzicht in reserves en werken met scenario- en risicoanalyses. Samen dragen deze acties bij aan beter Voorspellen, Versnellen en Vertellen. Tot slot Wij zien uit naar het debat met Provinciale Staten naar aanleiding van deze Najaarsnota. Het college van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland September 10

11 Financieel beeld Actualisatie begrotingssaldo Inleiding In het financieel beeld wordt ingegaan op de ontwikkeling van de financiële ruimte en daarmee samenhangend de algemene reserve. In deze Najaarsnota wordt de financiële ruimte alleen positief bijgesteld en worden er geen voorstellen met een dekkingsvoorstel uit de financiële ruimte gedaan. Daarnaast worden de ontwikkelingen van de reserves toegelicht en wordt per programma een samenvatting gegeven van de grootste financiële bijstellingen. Voor een meer gedetailleerde toelichting op de begrotingswijzigingen wordt verwezen naar de financiële toelichtingen per programma. In de kijklijnen wordt ingegaan op de ontwikkelingen ten opzichte van de Voorjaarsnota van: Extra investeringen in een slimmer, schoner en sterker Zuid-Holland (Begroting 2017) Extra ambities in de Begroting Strategische verkenningen diepte-investeringen Alertheidsbudget (bedragen x 1 mln) A Najaarsnota : Ontwikkelingen programma's Nieuwe collegeperiode i/s Vertraging implementatie WNRA i 0,4-0,4 2 Rente grondbank i 0,5 0,5 0,3 0,5 0,6 3 Verschuiving kwaliteitsbudget i 0,3-0,3 4 Borging beleidsinformatie maatschappelijke ontwikkelingen i 1,2 Totaal Ontwikkelingen programma's 2,3-0,1 0,3 0,5 0,6 B Najaarsnota : Exogene ontwikkelingen: 1 Meicirculaire provinciefonds s 2,5-3,5-5,9-7,6-10,9 2 Opcenten motorrijtuigenbelasting s 3,0 5,0 5,0 5,0 5,0 Totaal exogene ontwikkelingen 5,5 1,5-0,9-2,6-5,9 C Subtotaal (A+B) 7,8 1,3-0,5-2,1-5,3 D Verrekening met algemene reserve ** i -7,8-1,3 0,5 2,1 5,3 ** een min is een toevoeging aan, een plus een onttrekking uit de algemene reserve. Toelichting tabel A: Najaarsnota : Ontwikkelingen programma's A1: Vertraging implementatie WNRA (Wet normalisering rechtspositie ambtenaren) 0,4 mln Naar aanleiding van vertraging ten aanzien van bestuurlijke besluitvorming is het niet mogelijk dit jaar op alle deelonderwerpen uitvoering te geven aan de implementatie van de WNRA. De verwachting bestaat dat in 2019 en 2020 wel tot volledige implementatie kan worden overgegaan. Een en ander is, naast besluitvorming vanuit 11

12 het IPO, mede afhankelijk van het doorvoeren van wijzigingen in wetgeving door de Eerste en Tweede Kamer. Dit betreft een doorgeschoven prestatie. A2: Rente grondbank 0,5 mln De bijdrage voor de rente aan de grondbank kan naar beneden worden bijgesteld omdat enerzijds de leningenportefeuille van de grondbank is herzien en omdat anderzijds de rentestand lager is dan voorheen. A3: Verschuiving kwaliteitsbudget 0,3 mln Voor het verbeteren van de kwaliteit van de provincie (o.a. vaardigheden van de medewerkers)is budget beschikbaar gesteld (in totaal 5 mln over 4 jaar). Het budget voor jaarschijf wordt niet helemaal besteed. Het voorstel is om dit budget door te schuiven naar 2019 met de intentie om dit o.a. in te zetten voor de financiering van de nieuwe traineegroepen die per 1 oktober van start gaan. Dit betreft een doorgeschoven prestatie. A4: Borging beleidsinformatie maatschappelijke ontwikkelingen 1,15 mln Voor borging beleidsinformatie maatschappelijke ontwikkelingen resteert voor een budget van 1,15 mln dat vrijvalt in de algemene middelen. Het overige budget wordt voornamelijk besteed aan dataverzameling en extern onderzoek. B: Najaarsnota : Exogene ontwikkelingen B1: Meicirculaire provinciefonds 2,5 mln Het geraamde accres wordt in de Meicirculaire ten opzichte van de Maartcirculaire positief bijgesteld met 2,5 mln voor Zuid-Holland. Dit wordt toegevoegd aan de algemene reserve. Daarnaast ontvangt de provincie vijf extra decentralisatie-uitkeringen van in totaal 4,5 mln. Deze worden via de programma's besteed en komen daarom niet ten gunste van de financiële ruimte. Zie voor een nadere toelichting het hoofdstuk Overzichten en middelen. B2: Opcenten motorrijtuigenbelasting 3 mln Het wagenpark van Zuid-Holland stijgt ten opzichte van januari met ongeveer 1%. Hierdoor nemen de baten met 3 mln toe. Zie voor een nadere toelichting het hoofdstuk Overzichten en middelen. Ontwikkeling algemene reserve Deze najaarsnota sluit op een voordelig verschil van 7,8 mln. De stand van de algemene reserve komt hiermee op 80,8 mln. De minimale stand van de algemene reserve, conform de Beleidsnota Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2016, bedraagt 30 mln. (bedragen x 1 mln) Beginstand jaar 68,6 Mutaties eerdere begrotingen -13,5 Mutaties Voorjaarsnota 17,9 Stand na Voorjaarsnota 73,0 Mutaties Najaarsnota 7,8 Stand na Najaarsnota 80,8 Buffer weerstandsvermogen -30 Vrije ruimte (incidenteel) 50,8 12

13 Mutaties op lasten, baten en reserves per programma Bedragen x Lasten Baten Saldo lasten en baten Toevoeging reserves Onttrekking reserves Mutaties reserves Resultaat Programma Programma Programma Programma Overzichten en Middelen Overhead Totaal In bovenstaande tabel is een overzicht opgenomen van de wijzigingen in lasten en baten en de wijzigingen in toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves in deze najaarsnota. Uit de tabel blijkt dat er 47,9 mln is toegevoegd aan de reserves en 12,9 mln minder is onttrokken aan de reserves. Het totaal van de reserves neemt daardoor met 60,8 mln toe ten opzichte van de voorjaarsnota. De verklaring hiervoor is dat er 40 mln minder lasten worden begroot en 20,7 mln meer baten. De afname in lasten is kleiner dan in 2017 waardoor het totaal aan begrote lasten over uitkomt op 661 mln. Dit is significant hoger dan het totaal aan gerealiseerde lasten over Hieronder is, op hoofdlijnen, per programma een toelichting opgenomen op de mutaties in lasten, baten en reserves per programma. Samenvatting: Programma 1 De mutaties in programma 1 hebben voornamelijk te maken met de bijstelling van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) op basis van de geactualiseerde business case. Dat betekent een daling van de lasten voor de NNN projecten met 12,5 mln. Deze middelen vloeien terug naar de reserve en worden in latere jaren uitgegeven. De stijging van de baten wordt veroorzaakt door een verkooptransactie waarbij de grond economisch in geleverd kan worden en de opbrengst ad 13,9 mln eerder gerealiseerd kan worden in het kader van de Glasparel plus. De verkoopopbrengst wordt verrekend met de reserve Ontwikkelopgave Natuur. Programma 2 In de provinciefondsuitkering in doel 5 is 2,3 mln inbegrepen voor Beter Benutten. Deze middelen zijn dit jaar in de Meicirculaire van het provinciefonds additioneel toegevoegd en worden via programma 2 in de reserve Bereikbaarheid gestort. Bij de uitvoering van planmatig onderhoud treedt bij de uitvoering van een aantal projecten vertraging op. Bij deze onderhoudswerkzaamheden worden ook werkzaamheden voor derden meegenomen. Door de vertragingen dalen de lasten en de baten met 3 mln. De lasten die vallen onder de subsidieregeling mobiliteit worden met 2 mln verlaagd door achterblijvende verzoeken voor bijdragen aan regionale en duurzaam-veilig projecten en met 6,5 mln verlaagd vanwege een administratieve correctie als uitvloeisel van een nieuwe manier van administreren van de reserve Mobiliteit. Deze twee bijstellingen worden verrekend met de reserve Mobiliteit en zijn derhalve budgettair neutraal. Op het gebied van Openbaar Vervoer zijn er geen financiële bijstellingen. 13

14 Programma 3 In programma 3 worden de lasten verlaagd vanwege onder andere de onderstaande ontwikkelingen: De projecten S-RON en Space campus zijn vertraagd. Middelen uit het Alertheidsbudget die in de Voorjaarsnota hiervoor beschikbaar zijn gesteld komen daarmee te vervallen. De lasten, 1,5 mln in totaal, worden doorgeschoven van naar Daarnaast krijgt de provincie 1,2 mln terug vanwege de finale afrekening rondom Kansen voor West 1. Dit wordt gestort in de reserve 'Overcommittering'. Voor Fieldlabs en SMITZ wordt 4 mln doorgeschoven naar latere jaren met het oog op de geactualiseerde fasering die in het vierde kwartaal bekend wordt gemaakt. De middelen in voor de campusregeling ( 0,9 mln) worden eveneens doorgeschoven naar De regeling wordt naar verwachting eind dit jaar opengesteld. De eerste beschikkingen zullen dan begin 2019 uitgaan. Daarnaast wordt melding gemaakt van verzoeken tot looptijdverlenging van de reguliere projecten bedrijventerreinen (UHB). Dit leidt tot een verschuiving van de lasten. Ook worden de uitgaven ten behoeve van de kanjerregeling doorgeschoven naar 2019 ( 3 mln). De leningenportefeuille van de grondbank RZG is herzien, dit leidt structureel tot lagere lasten. Van het Rijk worden middelen ontvangen voor de opzet van een Smart Industry Hub, voor MKB innovatie topsectoren en ter uitvoering van de Green Deal Marktordening. Dit leidt tot uitgaven in dit programma. Er worden meer middelen ingezet ten behoeve van de digitalisering van het Omgevingsbeleid. Programma 4 In programma 4 valt een groot deel van het budget voor borgen kennis maatschappelijke ontwikkelingen vrij naar de algemene middelen. Het gaat om een bedrag van 1,15 mln. De overige mutaties binnen programma 4 hebben voornamelijk te maken met bijstellingen van de planning van bepaalde projecten zoals de Regionale gebiedsgerichte projecten, dit leidt tot een extra onttrekking uit de reserve. Daarnaast vindt in het kader van het voormalige samenwerkingsverband Zuidvleugel een herziening van de BTW-verrekening plaats. Hierdoor worden middelen toegevoegd aan de reserve. Overzichten en middelen Er sprake van een toename van het wagenpark waardoor de baten van de motorrijtuigenbelasting (MRB) met 3 mln toenemen. Daarnaast vindt er een bijstelling van het provinciefonds plaats door een verhoging van het accres (algemene uitkering) met 2,5 mln. Ook voor een vijftal decentralisatie-uitkeringen is budget ontvangen voor in totaal 4,5 mln. Deze middelen worden via de programma s besteed. Overhead Bij de implementatie van de wet normalisering rechtspositie ambtenaren (WNRA) is vertraging in de externe besluitvorming ontstaan, waardoor de uitvoering pas op een later moment kan starten. Een deel van het hiervoor beschikbare budget wordt naar 2019 doorgeschoven. Het budget voor de kwaliteitsimpuls ten behoeve van het personeel wordt dit jaar niet volledig benut. Een deel van het beschikbare budget wordt doorgeschoven naar 2019 en ingezet voor de financiering van het nieuwe traineeprogramma (-2020). Deze middelen worden in verrekend met de algemene reserve. Daarnaast vindt een administratieve bijstelling van de directe loonkosten van 2,8 mln plaats, dat naar de desbetreffende programma s is verdeeld. 14

15 Bijstelling van de geraamde mutaties in de programmareserves In onderstaand overzicht is voor alle reserves inzichtelijk gemaakt welke toevoegingen en onttrekkingen er hebben plaatsgevonden. Hierbij is tevens aangegeven bij welk doel deze toevoegingen en onttrekkingen zijn verantwoord. Reservenaam (bedragen x 1.000) Algemene reserve Doel Toevoeging Onttrekking Saldo mutaties Algemene reserve DOEL Programmareserve 1 Groene ambities DOEL Groene ambities DOEL Groene ambities DOEL Beheerplannen Natura 2000 en PAS DOEL Decentralisatieakkoord natuur DOEL Decentralisatieakkoord natuur DOEL Decentralisatieakkoord natuur DOEL Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord DOEL Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord DOEL Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord DOEL Reserve Ontwikkelopgave natuur DOEL Omgevingsveiligheid DOEL IODS DOEL Frictiekosten RUD DOEL Programmareserve 2 Egalisatiereserve expl proj PZI DOEL Bereikbaarheid DOEL Mobiliteit DOEL Programmareserve 3 Meerjarenplan Bodemsanering DOEL Meerjarenplan Bodemsanering DOEL Bedrijventerreinen DOEL Bedrijventerreinen DOEL Mitigatie/Energie DOEL Overcommittering OP-West DOEL Res Project duurz ontw. Zuidplaspold DOEL Regionale netwerken topsectoren DOEL Versterking economie DOEL

16 Reservenaam Doel Toevoeging Onttrekking Saldo mutaties (bedragen x 1.000) Implementatie Omgevingswet DOEL Regionale gebiedsgerichte projecten DOEL Zuidelijke Randstad DOEL IRP Goeree-Overflakkee DOEL Programmareserve 4 Rest.rijksmonumenten & erfgoedlijnen DOEL Overzichten, middelen en overhead Egalisatiereserve afschrijvingslst. DOEL Alertheidsbudget DOEL Alertheidsbudget DOEL Strategische investeringen DOEL Strategische investeringen DOEL Reserve Vitaliteit DOEL Frictiekosten algemeen DOEL Jonge ambtenaren DOEL Kickstart jonge medew.&inr.vitalitei DOEL Eindtotaal

17 Programma's 17

18

19 Programma 1 Groen, Waterrijk en Schoon Naar een klimaatadaptieve Delta Vanwege haar ligging in de delta's en grotendeels beneden de zeespiegel, is Zuid-Holland extra kwetsbaar voor gevolgen van de klimaatverandering. Dreiging van overstromingen, extreme neerslag en lange perioden van hitte en droogte zullen steeds meer voorkomen. Dit alles beïnvloedt onze leefomgeving en de kwaliteit en beschikbaarheid van ons water. In sommige gebieden leidt dit tot verzilting en tekorten aan zoet water en in stedelijke gebieden tot hittestress en wateroverlast. Daarnaast daalt de bodem in gebieden met veen en of slappe bodem: zowel in het landelijk als stedelijk gebied. Dit heeft steeds grotere gevolgen voor de kosten van aanleg en onderhoud van infrastructuur en de fundering van woningen, voor de huidige agrarische bedrijven en ook overige bedrijven. We willen onze fysieke leefomgeving zo inrichten dat deze bestand is tegen klimaatveranderingen en bodemdaling. Aantrekkelijke, schone en veilige leefomgeving De combinatie van het kenmerkende kust-, veenweide- en rivierdeltalandschap, waarin steden en landschap met elkaar verweven zijn, maakt onze provincie veelzijdig en uniek. Dit landschap, de biodiversiteit en de kwaliteit van de leefomgeving, staan onder druk door het groeiend aantal inwoners, economische ontwikkeling en de klimaatverandering. De landbouwsector, op veel plaatsen drager van het landschap, heeft te kampen met bodemdaling en druk op schaalvergroting vanuit de wereldmarkt. In metropolitane regio s is een aantrekkelijk landelijk gebied en een schone en veilige leefomgeving een belangrijke vestigingsfactor voor mensen en bedrijven. Een groene leefomgeving draagt bij aan een gezonde leefstijl van de inwoners van Zuid-Holland. De provincie Zuid-Holland zet zich in voor het versterken van de biodiversiteit, het landschap beleefbaar te maken, te benutten en te beschermen. We willen de kwaliteit van de leefomgeving versterken door natuur, water, recreatie, landbouw, verstedelijking en economie in samenhang te bezien. Wat mag dat kosten voor het programma Bedragen x Primaire Bijgestelde Bijstelling Bijgestelde Raming Raming Raming Raming begroting begroting NJN begroting tm VJN Lasten Baten Totaal saldo baten en lasten Toevoeging aan reserve Onttrekking aan reserve Subtotaal reserves Resultaat

20 Doel 1-1 Duurzaam beschermd tegen overstromingen en wateroverlast Wat willen we bereiken? De provincie wil de Zuid-Hollandse gebieden beschermen tegen overstromingen en de gevolgen van overstromingen en wateroverlast zoveel mogelijk beperken. Dit is van essentieel belang voor de kwaliteit van de woon- en leefomgeving en voor het vestigingsklimaat. De bescherming realiseren we met combinaties van preventieve en gevolgen beperkende maatregelen die passen bij de ruimtelijke en economische ontwikkeling van Zuid-Holland. Bijstelling beleidsrealisatie Toelichting effectindicator(en) Voor dit doel zijn er geen effectindicatoren. Wat mag dat kosten voor het doel? Bedragen x Primaire Bijgestelde Bijstelling Bijgestelde Raming Raming Raming Raming Begroting Begroting Najaarsnota tm VJN Begroting Lasten Baten Totaal saldo baten en lasten Toevoeging aan reserve Onttrekking aan reserve Subtotaal reserves Resultaat Toelichting bijstelling Lasten Er hebben geen significante wijzigingen plaatsgevonden. Baten Toevoeging aan reserve 20

21 Onttrekking aan reserve Er hebben geen significante wijzigingen plaatsgevonden. Overzicht reserves Bedragen x Primaire Bijgestelde Bijstelling Bijgestelde Raming Raming Raming Raming begroting begroting NJN begroting tm VJN tm NJN Zandmotor Totaal storting in reserve Strategische investeringen Res Project duurz ontw Zuidplaspold Groene ambities Zandmotor Programmamanagement Kustontwikkeling Totaal bijdrage uit reserve Saldo reserves

22 Doel 1-2 Goede kwaliteit en kwantiteit grond- en oppervlaktewater Wat willen we bereiken? Met dit doel wordt beoogd het volgende te bereiken: Evenwicht tussen beschikbaarheid en vraag zoetwater voor nu en in de toekomst, met de voorkeursstrategieën uit het Deltaprogramma als leidraad; Voldoende drinkwatervoorzieningen en drinkwatervoorraden (kwalitatief en kwantitatief); Alle Kader Richtlijn Water (KRW)-grondwaterlichamen in 2027 in goede toestand (kwantitatief en kwalitatief); Alle KRW-oppervlaktewaterlichamen in 2027 in goede toestand (kwalitatief); Grond- en oppervlaktewater in Natura 2000 gebied voldoet aan eisen van natuurdoelen (kwalitatief en kwantitatief); Voldoende veilige en kwalitatief goede zwemwaterlocaties; Omgaan met veenbodemdaling (stoppen, remmen of loslaten). Bijstelling beleidsrealisatie Effectindicatoren (= outcome indicatoren) Omschrijving Nulmeting Streefwaarde Streefwaarde2019 Streefwaarde 2020 Streefwaarde a Aantal KRW-grondwaterlichamen dat aan de KRW-doelen voldoet 3 4 geen meting geen meting 4 Toelichting effectindicator(en) Wat mag dat kosten voor het doel? Bedragen x Primaire Bijgestelde Bijstelling Bijgestelde Raming Raming Raming Raming Begroting Begroting Najaarsnota tm VJN Begroting Lasten Baten Totaal saldo baten en lasten Toevoeging aan reserve Onttrekking aan reserve Subtotaal reserves Resultaat

23 Toelichting bijstelling Lasten 1,5 mln (n) Ja BAT ( 1,4) Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. RES ( 0,1) Als gevolg van een gewijzigde planning van de uitvoering van de POP3 maatregelen m.b.t. water, nemen de (subsidie)lasten toe. 0,2 mln (n) Ja RES ( 0,1) Deze wijziging betreft een bijstelling van beleid / budget. Voor de uitvoering van het programma Grevelingen wordt het budget opgevoerd. Deze lasten worden gedekt uit de reserve. Baten 1,4 mln (v) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft een bijstelling van planning. Als gevolg van een gewijzigde planning van de uitvoering van de POP3 maatregelen m.b.t. water, nemen de baten (EU-bijdragen) toe. Toevoeging aan reserve 0,1 mln (v) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning Als gevolg van een gewijzigde planning van de uitvoering van de POP3 maatregelen m.b.t. water, wordt de toevoeging aan de reserve verminderd. Onttrekking aan reserve 0,2 mln (v) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft een bijstelling van beleid / budget. Ter dekking van de lasten van het programma Grevelingen worden middelen uit de reserve onttrokken. Overzicht reserves Bedragen x Primaire Bijgestelde Bijstelling Bijgestelde Raming Raming Raming Raming begroting begroting NJN begroting tm VJN tm NJN Groene ambities Reserve UPG Hoofdlijnenakkoord Totaal storting in reserve IRP Goeree-Overflakkee Totaal bijdrage uit reserve Saldo reserves

24 Doel 1-3 Groenblauwe structuur versterkt samenhang stad-land en recreatieve gebruiks- en belevingswaarde landschap Wat willen we bereiken? Met dit doel wordt beoogd het volgende te bereiken: Voldoende, toegankelijke en gevarieerde groen- en watergebieden in Zuid-Holland Beleefbaar landschap door recreatieve routenetwerken Grote betrokkenheid van particulieren en bewoners bij versterken groenbeleving (groenparticipatie) Bijstelling beleidsrealisatie De planning van beleidsrealisatie wordt op enkele onderdelen aangepast. Realiseren en beheren recreatiegebieden. Voor de realisatie van Bentwoud, ten behoeve van de inrichting van de vrijwaringszone, is het budget aangepast in verband met de inpassing van de verlengde Bentwoudlaan conform het inpassingsbesluit voor de N207 Zuid. Voorts zijn een deel van de kosten voor realisatie van het ruiterpadenplan (fase 1) opgenomen. De uitvoering van fase 1 ruiterpadenplan is voorzien in de periode t/m De kosten voor afkoop van het Provinciale Recreatiegebied Slingeland zijn doorgeschoven van 2017 naar Omdat de overdracht van de recreatieplas Slingeland aan de gemeenten Molenwaard en Giessenlanden pas in het voorjaar van plaats kon vinden. Een deel van het beschikbare budget voor waterrecreatie zal pas in 2019 worden aangewend voor realisatie en procesinzet. Het betreft hier een bijstelling van de planning. Effectindicatoren (= outcome indicatoren) Omschrijving Nulmeting Streefwaarde Streefwaarde2019 Streefwaarde 2020 Streefwaarde a 1.3.b Percentage Zuid-Hollanders dat tevreden is met recreatief groen in de buurt (straal van 2 km en/of binnen 10 minuten fietsen) Percentage Zuid-Hollanders dat tevreden is met recreatieve routenetwerken (varen, fietsen, wandelen) 73% geen meting 73% geen meting 73% 66% geen meting 70% geen meting 71% Toelichting effectindicator(en) Wat mag dat kosten voor het doel? Bedragen x Primaire Bijgestelde Bijstelling Bijgestelde Raming Raming Raming Raming Begroting Begroting Najaarsnota tm VJN Begroting Lasten Baten Totaal saldo baten en lasten Toevoeging aan reserve Onttrekking aan reserve Subtotaal reserves Resultaat

25 Toelichting bijstelling Lasten 0,8 mln (n) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van budget. Voor het Ruiterpadenplan fase 1 is met motie 743 3,2 mln toegezegd uit de reserve Groene ambities. De verdeling over de jaren bedraagt voor 0,8 mln, 2019, 1,6 mln en voor ,8 mln. 0,5 mln (n) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van budget. De provinciale bijdrage voor het project voorterrein Huys ten Donck te Ridderkerk wordt via de Landschapstafel Hof van Delfland gedaan. Hiervoor is het subsidieplafond voor deze landschapstafel verhoogd met 0,5 mln. Het project maakt onderdeel uit van het programma 'Rivier als getijdenpark'. 0,8 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van beleid. De vrijval van het budget voor participatie in de recreatieschappen ad 0,8 mln is een resultaat van de afname van de jaarlijkse bijdrage van deelnemende publieke organisaties aan de recreatieschappen. Deze afname is enkele jaren geleden ingezet en tot op heden aangewend voor de overgang van G.Z-H naar Staatsbosbeheer. Er vindt nu een herbestemming plaats: inzet ten behoeve van een kwaliteitsimpuls voor diverse recreatiegebieden. Voor inzet van de structurele vrijval zullen komend najaar in de Visie en Uitvoeringsagenda RGBL voorstellen worden gedaan. Het bedrag van ad 0,8 mln wordt nu in de reserve Groene ambities gestort, zodat het beschikbaar blijft. 0,2 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van planning. Het budget voor waterrecreatie wordt met 0,1 mln afgelaagd en doorgeschoven naar 2019 i.v.m. uitloop van projecten. De budgetten m.b.t. doorloop oude subsidies uit de UPG 100 middelen, met name voor routenetwerken, zijn afgelaagd i.v.m. subsidieafrekeningen en looptijd wijzigingen ( 0,1 mln) en deels doorgeschoven naar ,1 mln (n) Nee N.v.t. Naar aanleiding van de stijging werkgeverslasten en de structurele inzet materieel budget voor loonbudget (bron: Voorjaarsnota ) zijn de directe loonkosten administratief bijgesteld. Baten Toevoeging aan reserve 0,8 mln (n) Ja N.v.t. De lasten worden gebruikt voor de realisatie van doel 1.3. Als gevolg van wijzigingen in de lasten wordt de begrote storting in de programmareserve bijgesteld. 25

26 Onttrekking aan reserve 1,1 mln (v) Ja N.v.t. De lasten van doel 1.3. worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van wijzigingen in de lasten wordt de begrote onttrekking uit de programmareserve bijgesteld. Overzicht reserves Bedragen x Primaire Bijgestelde Bijstelling Bijgestelde Raming Raming Raming Raming begroting begroting NJN begroting tm VJN tm NJN Groene ambities Totaal storting in reserve Voorm.Invest.budg.Sted.Vern (ISV3) Reserve UPG Hoofdlijnenakkoord Frictiekosten algemeen Vlietland Groene ambities Decentralisatieakkoord natuur Totaal bijdrage uit reserve Saldo reserves

27 Doel 1-4 De biodiversiteit is behouden en waar mogelijk versterkt Wat willen we bereiken? Met dit doel wordt beoogd op termijn het volgende te bereiken: Natuurwaarden in het Natuurnetwerk Nederland (NNN), voorheen de herijkte Ecologische Hoofdstructuur (EHS), blijven voldoen aan de ambitie uit het natuurbeheerplan Het Natuurnetwerk in Zuid-Holland is compleet inclusief de ecologische verbindingen Instandhoudingsdoelen Natura 2000 zijn behaald met behoud van economische ontwikkelruimte (conform PAS) Bijstelling beleidsrealisatie Natuurnetwerk Nederland (NNN) In het Kaderbesluit / Kadernota is de realisatiestrategie voor het NNN aangepast. Er is één Reserve Natuurnetwerk Nederland ingesteld, dat geeft overzicht. Provincie Zuid-Holland neemt als netwerkende overheid de lead bij het starten van gebiedsprocessen en indien nodig neemt de provincie het voortouw bij de realisatie. Zo kunnen we realistisch plannen. Hierdoor is het voorspellend vermogen van de begroting verbeterd. Het draagt ook bij aan de gewenste versnelling van de realisatie. Dat is nodig om conform de afspraken met het Rijk de realisatie van het NNN per 2027 af te ronden. Om die deadline te halen is besloten om niet pas in 2021, maar nu al te starten met de uitvoering van de circa 500 hectare die was aangemerkt als strategische reservering. Ook wordt extra geïnvesteerd in de ecologische verbindingen. Tenslotte wordt de realisatie van weidevogeldoelstellingen en icoonsoorten versneld door een extra investering. Effectindicatoren (= outcome indicatoren) Omschrijving Nulmeting Streefwaarde Streefwaarde2019 Streefwaarde 2020 Streefwaarde a Biodiversiteitsgraadmeter: nader in 100 Niet PM PM PM te vullen beschikbaar 1.4.b Kwaliteit SNL-beheertypen (flora, M.i.v. afhankelijk nulmeting afhankelijk afhankelijk fauna, structuur, abiotiek en 2019 van van nulmeting van ruimtelijke condities) nulmeting in in 2019 nulmeting in c 1.4.d Kwaliteit habitattypen in Natura 2000 gebied met vastgesteld beheerplan (% met een goede kwaliteit) Kwaliteit leefgebied/populatiegrootte vogelen habitatrichtlijnsoorten in N2000 gebied met vastgesteld beheerplan (% met goede kwaliteit) 27% 27% 27% 27% 27% 49% 49% 49% 49% 49% Toelichting effectindicator(en) 27

28 Wat mag dat kosten voor het doel? Bedragen x Primaire Bijgestelde Bijstelling Bijgestelde Raming Raming Raming Raming Begroting Begroting Najaarsnota tm VJN Begroting Lasten Baten Totaal saldo baten en lasten Toevoeging aan reserve Onttrekking aan reserve Subtotaal reserves Resultaat Toelichting bijstelling Lasten 14,2 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. Op basis van de geactualiseerde business case NNN zijn de lasten bijgesteld: De lasten samenhangend met de aankoop van gronden voor Gouwe Wiericke zijn in 4,4 mln lager dan gepland, deze lasten schuiven door naar latere jaren. De uitgaven voor inrichting- en proceskosten ad 1 mln schuiven daarmee ook door. De geplande onttrekking voor de lasten die samenhangen met de aankoop van gronden aan de reserve Groene Ambities wordt evenredig verlaagd. De verlaagde middelen voor richting- en proceskosten worden toegevoegd aan de reserve Groene Ambities. De lasten samenhangend met de aankoop van gronden voor Krimpenerwaard zijn in 5 mln lager dan gepland, deze lasten schuiven door naar latere jaren. De uitgaven voor inrichting- en proceskosten ad 0,6 mln zijn hoger dan gepland. De onttrekking voor de lasten die samenhangen met de aankoop van gronden aan de reserve Ontwikkelopgave natuur wordt evenredig verlaagd. Dekking van de proces- en inrichtingskosten vindt plaats vanuit provinciale middelen. De lasten voor Deltanatuur worden met 0,5 mln verlaagd. Het budget voor de Strategische Reservering wordt met 1,7 mln verlaagd. De lasten voor Provinciale Ecologische Verbindingen zijn met 1,4 mln neerwaarts bijgesteld. De lasten voor Groene Waterparel nemen met 0,4 mln af. De lasten voor de ontwikkelopgave EHS nemen met 0,4 mln af. Bovenstaande aframingen worden in overeenstemming met de geactualiseerde business case doorgevoerd. De lasten worden naar toekomstige jaren doorgeschoven. 2,1 mln (n) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. Op basis van de geactualiseerde business case NNN wordt de raming voor de aframing van de boekwaarde van de grond welke verkocht wordt (Grond voor Grond) verhoogd met 2,1 mln als gevolg van de gestegen grondverkopen. Zie ook de toelichting bij de baten op dit onderdeel. 28

29 0,1 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. Op basis van de Voortgangsrapportage van het tweede kwartaal inzake IODS vindt er een kleine wijziging plaats. De post onvoorzien wordt doorgeschoven naar ,8 mln (v) Ja RES ( 1,3) Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. BAT ( 0,5) De lasten voor de sanering van de Rhoonse stort worden in met 1,3 mln verlaagd omdat de werkzaamheden i.v.m. juridische procedures zijn vertraagd en een deel van de in geplande werkzaamheden zijn doorgeschoven naar De onttrekking aan de reserve Meerjarenplan Bodemsanering wordt overeenkomstig verlaagd. De lasten voor PMR Midden IJsselmonde worden in met 0,5 mln verlaagd. 0,6 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. Met motie Winst voor weidevogels is 6,4 mln beschikbaar gesteld voor diverse maatregelen. Deze worden conform het PS besluit van 21 februari gedekt uit de reserve Groene Ambities. Wegens nader inzicht over de besteding van deze middelen worden in de lasten in met 0,6 mln verlaagd en de lasten in 2019 en 2020 respectievelijk met 0,5 mln en 0,5 mln verhoogd. 0,2 mln (n) Ja BAT Deze wijziging betreft een bijstelling van het budget. Voor de VTH-taken / Groen voeren de omgevingsdiensten sinds 2017 nieuwe taken uit in het kader van de Nieuwe Wet Natuurbescherming (NWN). Geconstateerd is dat voor een kwalitatieve goede uitvoering van die taken extra budget nodig is van 0,4 mln. De leges-opbrengsten zullen waarschijnlijk 0,2 mln hoger zijn waardoor dit tekort gedeeltelijk wordt opgevangen. Daarnaast is binnen het doel incidenteel 0,2 mln dekking gevonden. Bij de Begroting 2019 zal structureel budget aangevraagd worden. 0,6 mln (n) Ja RES ( 0,3) Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. BAT ( 0,3) Als gevolg van een gewijzigde planning van de uitvoering van de POP3 maatregelen m.b.t. biodiversiteit, nemen de (subsidie)lasten toe met 0,6 mln. 0,8 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van het budget. De lasten met betrekking tot SKNL worden in 0,8 mln lager dan nu geraamd. Dit wordt veroorzaakt doordat de lasten van de SKNL in de begroting voor dit bedrag te hoog waren opgenomen. Dit wordt in boekjaar gecorrigeerd. Groen heeft een gesloten systeem: de middelen worden derhalve in de reserve Groene Ambities gestort zodat ze beschikbaar blijven voor natuur. 0,8 mln (n) Ja RES Doel 3.4 Deze wijziging betreft een bijstelling van het budget. Dit betreft diverse bijstellingen. In het kader van de verdeling van loonkosten zijn enkele technische mutaties doorgevoerd waardoor de lasten met 0,2 mln stijgen. Wegens raming van budget voor beleidsonderzoeken (waaronder de visie Rijk Groen-Blauwe leefomgeving) wordt er 0,5 mln aan de reserve Groene Ambities onttrokken. Daarnaast kan het budget voor het Groene Hart Zuid-Holland structureel worden afgelaagd (doel 3.4) omdat de jaarlijkse bijdrage afgebouwd wordt. De vrijgevallen middelen van 0,2 mln worden ingezet voor (monitoring) natuur. 0,2 mln (n) Nee N.v.t. Naar aanleiding van de stijging werkgeverslasten en de structurele inzet materieel budget voor loonbudget (bron: Voorjaarsnota ) zijn de directe loonkosten administratief bijgesteld. 29

30 Baten 0,3 mln (v) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. Als gevolg van een gewijzigde planning van de uitvoering van POP3 maatregelen m.b.t. biodiversiteit, nemen de baten (EU-bijdragen) toe. 13,9 mln (v) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft een bijstelling van budget. Voor de Najaarsnota en de Begroting 2019 zijn de baten van de grond (Grond voor Grond) geactualiseerd. De stijging in met 13,9 mln wordt veroorzaakt door een verkooptransactie waarbij de grond economisch in geleverd kan worden en de opbrengst eerder gerealiseerd kan worden in het kader van de Glasparel plus. De verkoopopbrengst wordt verrekend met de reserve Ontwikkelopgave Natuur. 0,2 mln (v) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft een bijstelling van budget De baten, in het kader van de Wet Natuur, nemen met 0,2 mln toe door hogere leges. Zie toelichting bij de lasten. 0,5 mln (n) Ja OVP Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. De lasten voor PMR Midden IJsselmonde worden in met 0,5 mln verlaagd. De onttrekking in aan de OVP Project Mainport Rotterdam wordt evenredig verlaagd. Toevoeging aan reserve 0,3 mln (v) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. Als gevolg van een gewijzigde planning van de uitvoering van POP3 maatregelen m.b.t. biodiversiteit, neemt de storting in de reserve af. 11,8 mln (n) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft een bijstelling van het budget. De storting van 11,8 mln betreft de nog niet geraamde verkoop in het kader van de Glasparel plus. Zie ook toelichting bij de baten. 0,8 mln (n) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. Op basis van de geactualiseerde business case NNN zijn de lasten bijgesteld. Vrijgevallen middelen worden in de Begroting 2019 geraamd conform de geactualiseerde meerjarenraming. Om over deze vrijgevallen middelen in latere jaren te beschikken worden deze in de reserves gestort. De bijstellingen betreffende specifiek voor Gouwe Wiericke een storting van 1 mln. Om de hogere proces- en inrichtingskosten in te dekken zijn de stortingen voor de Krimpenerwaard met 0,6 mln verlaagd. Wegens de neerwaarde bijstelling van het budget voor Ecologische Verbindingen wordt de hieraan verbonden storting met 0,4 mln verhoogd. 30

31 Onttrekking aan reserve 13,3 mln (n) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. Op basis van de geactualiseerde business case NNN zijn de lasten bijgesteld. De onttrekkingen aan de reserves zijn als gevolg hiervan geactualiseerd. Voor Gouwe Wiericke is het budget ter dekking van de afwaardering bij aankoop van gronden met 4,4 mln verlaagd wegens de aangepaste prognose voor grondverwervingen in. Het betreft de reserve Groene Ambities. In dit kader heeft dat voor Krimpenerwaard geleid tot een verlaagde onttrekking van 5 mln aan de reserve Ontwikkelopgave Natuur. De onttrekking aan de reserve Decentralisatieakkoord Natuur t.b.v. de Strategische reservering is met 1,7 mln verlaagd. Voor de Provinciale Ecologische Verbindingen zijn de onttrekkingen aan de reserve Decentralisatieakkoord natuur verlaagd met 1 mln. Voor Deltanatuur is de onttrekking aan de reserve Ontwikkelopgave natuur met 0,4 mln bijgesteld. Voor de Ontwikkelopgave EHS is de onttrekking aan de reserve Ontwikkelopgave natuur met 0,4 mln verlaagd. Voor de Groene Waterparel is de onttrekking aan de reserve Ontwikkelopgave natuur met 0,4 mln verlaagd. 2,1 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. Op basis van de geactualiseerde business case NNN wordt de raming voor boekwaarde van de baten uit grondverkopen (Grond voor Grond) verhoogd met 2,1 mln. De onttrekking ter dekking van het NNN is overeenkomstig verhoogd. 0,1 mln (n) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. Op basis van de Voortgangsrapportage van het tweede kwartaal inzake IODS vindt er een kleine wijziging plaats. De post onvoorzien wordt doorgeschoven naar De onttrekking aan de reserve IODS wordt overeenkomstig verlaagd. 1,3 mln (n) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. De lasten voor de sanering van de Rhoonse stort worden in met 1,3 mln verlaagd om werkzaamheden in 2020 te dekken. De onttrekking aan de reserve Meerjarenplan Bodemsanering wordt overeenkomstig verlaagd. 0,6 mln (n) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning. Wegens verlaging van de lasten in inzake motie Winst voor weidevogels wordt de onttrekking aan de reserve Groene Ambities in met 0,6 mln overeenkomstig verlaagd. Zie ook de toelichting op de mutatie bij de lasten. 0,5 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van het budget. Het betreft diverse bijstellingen. Wegens mutaties van de lasten in voor Wet Natuur wordt de onttrekking aan de reserve per saldo met 0,02 mln verlaagd. Wegens raming van budget voor beleidsonderzoeken (waaronder de visie Rijke Groen-Blauwe leefomgeving) wordt er 0,5 mln aan de reserve Groene Ambities onttrokken. Wegens beleidswijziging inzake de bestrijding van Invasieve Exoten wordt het budget met 0,1 mln verhoogd. Dekking vindt plaats door een onttrekking aan de reserve Groene Ambities. O 31