De Amsterdamse kinderen schieten er bij in

Transcriptie

1 JAARGANG 6 MAART 2006 NUMMER 1 Jeugdhulpwijzer in januari on line Begin 2006 is de website on line gegaan. Deze website bevat het jeugdhulpaanbod van Altra, de Basule, Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam, HVO-Querido en Spirit. Verder bevat de site het hulpaanbod van OZC-Amstelmonde, een instelling voor liht verstandelijk gehandiapten. De initiatiefnemers zullen ook andere instellingen voor liht verstandelijk gehandiapten vragen hun aanbod op de website te plaatsen. De website is bedoeld voor medewerkers van Bureau Jeugdzorg en andere professionals die werken in de zorg, welzijn en het onderwijs. Ook liënten kunnen gebruiken maken van de site. Door deze digitalisering van het zorgaanbod vervalt de jaarlijkse gedrukte versie, het zogenaamde zorgaanbodboek. Meer informatie: Website jeugd GGZ Amsterdam Zeven instellingen in Amsterdam hebben zih verenigd in het Samenwerkingsverband Jeugd GGZ. De deelnemende instellingen zijn: Mentrum, de Meren, GGZ Buitenamstel, MOC t Kabouterhuis, NPI, Sinai Centrum en de Basule. Deze ggz-instellingen in Amsterdam bieden hulp aan kinderen en jongeren (tot 23 jaar) met psyhiatrishe of ernstige psyho-soiale klahten. De website riht zih op zowel ouders als verwijzers. Op de website is informatie te vinden over psyhiatrishe problematiek, de behandeling en de aanmelding bij de vershillende instellingen. Voor (huis)artsen is een stedelijk verwijsformulier opgesteld, waarmee zij kinderen en jongeren kunnen doorverwijzen naar de Jeugd GGZ zonder tussenkomst van Bureau Jeugdzorg. Meer informatie: Redatie Jong aan de Amstel uitgebreid HVO-Querido en de Basule hebben zih met ingang van 1 januari 2006 aangesloten bij Jong aan de Amstel. Dat betekent dat vanaf deze jaargang alle organisaties die betrokken zijn bij de jeugdzorg in de agglomeratie Amsterdam betrokken zijn bij de uitgave. Tot nu toe werd het blad uitgegeven door Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam, Altra, MOC t Kabouterhuis en Spirit. Doel van het blad blijft onveranderd, namelijk het informeren van professionals over de werkwijze van en de ontwikkelingen binnen de jeugdzorg in de stadsregio Amsterdam. Jong aan de Amstel zal van 2006 wel breder worden verspreid. Abonnementen zijn aan te vragen via jongaandeamstel@tisalimail.nl Naar één kinddossier De vrijwilligers van Bureau Jeugdzorg Het pragmatisme van Vangnet Jeugd D O O R : L I N D A VA N W I J K De gemeenteraadsverkiezingen zijn inmiddels ahter de rug, zodat de partijen zih kunnen opmaken voor de ollege-onderhandelingen. Jeugdzorg zal daarin een belangrijk onderwerp worden. Jong aan de Amstel peilde alvast de meningen van drie mogelijke deelnemers aan het Amsterdamse ollege. Het ROA is net niks. p dit moment stelt het rijk te weinig geld beshik- stelt Judith Sargentini, gemeenteraadslid Obaar, voor onderwijs en jeugdzorg van GroenLinks en ommissielid jeugdzorg bij het ROA (stadsprovinie): Het gaat er dus om hoe je de shaarste verdeelt. Op dit moment is er te weinig geld bij de gemeente. Zo is er voor een geïndieerd kind in de provinie Noord- Holland euro beshikbaar, terwijl dat voor een kind in Amsterdam euro is. Het ROA organiseert de jeugdzorg voor Amsterdam en omgeving, maar het ROA is net niks. Het is geen provinie en geen gemeente en daarmee is het niet slagvaardig. Uitgesproken PvdA en VVD zijn meer uitgesproken. Beide partijen vinden dat jeugdzorg onder de gemeente moet vallen. Amma Asante, gemeenteraadslid en woordvoerder jeugdbeleid van de PvdA: Via de provinie en het ROA is de regelgeving te problematish en shieten Amsterdamse kinderen er bij in. We kampen hier met zware problematiek: armoede, ahterstand, taalproblemen, leerahterstand... De jeugdzorg zit nog niet bij de gemeente omdat iedereen het bij zih wil houden. Er is sprake van tegenstrijdige belangen. Eri van der Burg, fratievoorzitter van de VVD en woordvoerder zorg: Als jeugdzorg onder de gemeente valt, heb je meer grip op wat er in Amsterdam gebeurt. Aangezien een gemeenteraad beshikking heeft over algemene middelen, kun je ook meer investeren. Wij willen jeugdzorg, maatshappelijk werk en onderwijs koppelen. Wij willen een wethouder voor onderwijs en jeugdzorg die het hele trajet van nul tot 23 jaar kan overzien en de onderdelen kan afstemmen. In dat liht zullen we bepaalde taken die nu bij de stadsdelen liggen naar de gemeente moeten halen. 1 BERT VERHOEFF/HH Thema: Armoede Het was Job Cohen die tijdens zijn nieuwjaarstoespraak het onderwerp prominent op de politieke agenda plaatste: Vele Amsterdammers knopen maar net de eindjes aan elkaar, of eigenlijk net niet. Want om na aftrek van vaste lasten jezelf en twee kinderen te voeden en te kleden voor 70 euro in de maand, dat is onbegonnen werk. Het is niet verwonderlijk dat veel liënten van de jeugdzorg te maken hebben met armoede. Lees verder pag. 7 De Amsterdamse kinderen shieten er bij in Nadat de stemmen zijn geteld, kunnen de ollege-onderhandelingen beginnen. Inzet daarbij is onder andere de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg. Speiale wet De gemeente verwaht ehter ook het een en ander van de jeugdzorg zelf. Sargentini: De bureauratie moet er uit. De medewerkers van Bureau Jeugdzorg moeten aan de gang met kinderen en niet ahter hun bureau rapporten tikken. Asante zoekt het meer in het voortrajet: Bureau Jeugdzorg krijgt nu jongeren binnen die gemiddeld zestien jaar oud zijn. Dan is het al te laat om ze nog bij te sturen. De PvdA riht zih op het trajet tot twaalf jaar. We vershillen met de VVD van mening over onderwerpen als veiligheid, maar wat betreft de jeugdzorg zitten we op een lijn. Van der Burg: De VVD wil een speiale wet voor Amsterdam, met meer bevoegdheden, zodat jongeren, onderwijs en jeugdzorg beter op elkaar afgestemd kunnen worden en er effiiënter gewerkt wordt. Daarnaast moet er geld bij. Anders krijg je de wahtlijsten nooit weg. Meer informatie:

2 Jong aan de Amstel is een gezamenlijke uitgave van zes instellingen voor de jeugdzorg en de jeugdpsyhiatrie in de agglomeratie Amsterdam: Altra, De Basule, Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam, HVO-Querido, MOC t Kabouterhuis en Spirit. Jong aan de Amstel vershijnt vier keer per jaar. De artikelen in dit blad vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de organisaties. Evenmin kunnen aan de inhoud van dit blad rehten worden ontleend. Overname artikelen Overname van artikelen uit Jong aan de Amstel is alleen toegestaan na voorafgaande shriftelijke toestemming van de redatie. Hoofdredatie Martin Gerritsen Kernredatie Sanne Bender (Spirit), Anita van Ewijk (Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam), Hans van der Jagt (Altra Jeugdzorg), Peter Kempers (HVO-Querido), Clara Vollaard (De Basule), Inez Zuiderveld (MOC t Kabouterhuis) Redatie Rik van Beijma (Spirit), Hermien Buijse (Altra), Vinent Fafieanie (Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam) Vaste medewerkers Marnix de Bruyne, Mihel van Dijk, Tamara Franke, Corina de Feijter, Suzan Hilhorst, Evelien Hoekstra, Sake Rijpkema, Wim Stevenhagen, Maarten Terlage en Linda van Wijk. Redatie-adres Jong aan de Amstel Fred. Roeskestraat EC Amsterdam jongaandeamstel@tisalimail.nl Ontwerp en DTP Roggeveen Grafish Ontwerp - Amsterdam Druk Rob Stolk BV Jong aan de Amstel behandelt elk nummer een bepaald thema. Hierin beliht ze het onderwerp vanuit vershillende hoeken en geeft daarbij een overziht van het hulpaanbod van de jeugdzorg op dit terrein. Tot nu toe kwamen de volgende thema s aan bod: 2003/1 Vroegtijdige signalering maart /2 De harde kern juni /3 Kindermishandeling september /4 Basisonderwijs deember /1 Jeugdpsyhiatrie maart /2 Voortgezet onderwijs juni /3 Crisishulp november /1 Huiselijk geweld maart /2 Jeugdgezondheidszorg juni /3 Lokaal jeugdbeleid oktober /4 Speiaal onderwijs (primair) deember /1 Armoede maart 2006 Oude nummers van Jong aan de Amstel zijn zolang de voorraad strekt op te vragen via het adres van de redatie: jongaandeamstel@tisalimail.nl Amsterdam draagt GPI over aan de Basule Sinds januari 2006 maakt het Gemeentelijk Pedologish Instituut (GPI) deel uit van het aademish entrum voor kinder- en jeugdpsyhiatrie De Basule. Eind deember droeg de Gemeente Amsterdam deze gemeentelijke dienst over aan De Basule. De Gemeente Amsterdam was van mening dat de dienstverlening van het GPI geen kerntaak van de gemeente vormt. Uitplaatsing moest leiden tot een toename van het bereik en de kwaliteit van de dienstverlening en verbetering van de samenwerking tussen instanties. Omdat de kerntaken van het GPI en De Basule goed op elkaar aansluiten, werd besloten tot een overdraht van het GPI aan De Basule. Leer- en opvoedingsproblemen Het GPI hield zih 58 jaar lang bezig met het onderzoek en de begeleiding van kinderen met leer- en opvoedingsproblemen. De dienstverlening rihtte zih op ouders, leerkrahten, onderwijsbegeleiders, sholen, instellingen en de overheid. Daarnaast verrihtte het instituut beleidsgeriht en praktijkgeriht wetenshappelijk onderzoek en ontwikkelde zij nieuwe werkwijzen voor het speiaal en regulier onderwijs. Het GPI zal D O O R : M A R T I N G E R R I T S E N Naar één kinddossier Er moet één dossier voor jongeren komen, zodat instanties voortaan van elkaar weten wat ze doen. Dat stelde staatsseretaris Clemene Ross eind vorig jaar tijdens een onferentie van de Operatie Jong. Aht organisaties voor de jeugdgezondheidszorg laneerden begin dit jaar de invoering van het Elektronish Kind Dossier dat de huidige papieren moet vervangen. Het samenwerkingsverband Waterland werkt al sinds 1998 met gezamenlijke dossiers. Maar liefst 25 miljoen euro trekt staatsseretaris Ross uit voor de invoering van een Elektronish Kind Dossier. Aanleiding waren inidenten in het verleden waarbij de ene instantie soms niet wist wat de ander deed, met soms ernstige gevolgen, zoals het gezinsdrama in Roermond en de dood van de peuter Savanna. Het idee is om diret bij het begin te beginnen. Elke baby moet vanaf 1 januari 2007 een elektronish dossier krijgen. Met het Elektronish Kind Dossier kunnen hulpverleners snel en eenvoudig nagaan hoe de situatie en de ontwikkeling van een kind is. Het dossier is gekoppeld aan het gemeentenummer. In het dossier houden de jeugdarts en de verpleegkundige van de jeugdgezondheidszorg informatie bij over het kind, de gezinssituatie en zijn omgeving. Stap verder Aht organisaties voor de jeugdgezondheidszorg in Noord- en Midden Nederland besloten in februari 2006 het Elektronish Kind Dossier aan te besteden. Daarmee kwam de invoering van de dossiers een stap verder. De bedoeling is dat in eerste instantie allerlei medishe gegevens in het dossier komen. Als dat eenmaal is gedaan, kunnen ook anderen zoals de shool, het maatshappelijk werk, de politie en de jeugdzorg signalen aan het dossier toevoegen. Dit zorgt ervoor dat kinderen waarmee het misloopt of kan mislopen, sneller en beter hulp krijgen. Tijd vooruit Het samenwerkingsverband Waterland was zijn tijd vooruit, want deze organisatie werkt al sinds 1998 met gezamenlijke dossiers. Het gaat om de dossiers van zorgleerlingen met daarin informatie van bureau jeugd- WIM STEVENHAGEN dit ook blijven doen, maar nu als afdeling Speiaal onderwijs en zorg van De Basule. De Basule is een aademish entrum voor kinder- en jeugdpsyhiatrie. Zij onderzoekt en behandelt kinderen en jongeren met uiteenlopende psyhiatrishe problematiek, waaronder ook kinderen met leerproblemen. PI Researh Door de overname door De Basule ontstaat er tevens een samenwerking met PI Researh. Deze dohteronderneming van de Basule houdt zih bezig met onderzoek, innovatie en opleiding, geriht op de ontwikkeling, opvoeding en behandeling van kinderen en jeugdigen. De koppeling van deze drie organisaties maakt het mogelijk om de expertise van de drie betrokken organisaties geïntegreerd aan te bieden aan het (speiaal) onderwijs. Meer informatie: zorg, de jeugdgezondheidszorg, de shoolbegeleidingsdienst en het samenwerkingsverband Waterland. Jao van Holland, direteur van het samenwerkingsverband Waterland, in het blad REC-Info: Als een kind wordt aangemeld vragen we de ouders altijd akkoord te gaan met het uitwisselen van relevante informatie tussen de vier deelnemende instellingen. De dossiers bewaren we dan hier om te voorkomen dat er overal flarden van dossiers komen te liggen. Van Holland ziet overigens nog wel enkele haken en ogen aan het plan van Ross. Noteer je in het dossier alleen de ontaten of ook de inhoud van de ontaten? Moet een dossier het kind het hele leven ahtervolgen? Wie bepaalt wat het belang van het kind is? Van Holland: Het zijn geen nieuwe vragen, ze spelen hier natuurlijk ook. Maar, zo besluit hij, Ik hou niet zo van mitsen en maren, van wollige antwoorden. Op zih sta ik ahter het idee van het entrale dossier. Later kijken we wel hoe we dit idee preies vorm moeten geven. Meer informatie: en 2

3 D O O R : TA M A R A F R A N K E Iets goeds toevoegen aan deze wereld Zonder vrijwilligers geen Kindertelefoon, geen Kinder- en jongerenrehtswinkel en geen Aanvullende Hulp. Bijna 150 vrijwilligers zijn onmisbaar voor Bureau Jeugdzorg. Zelf heb ik een fijn gezin en geen noemenswaardige problemen. Dat gun ik anderen ook. e zijn naar de markt geweest en hebben daarna Wkoffie gedronken. Samen leuke dingen doen en helpen bij praktishe zaken, daar draait het om. Het lijkt heel gewoon, maar voor sommige mensen is dat niet zo. Die hebben een beetje hulp nodig en dat doe ik. Een dagdeel per week steun of begeleid ik een alleenstaande moeder met een kindje van tweeënhalf. Met mij komt ze op plekken waar ze zelf niet zo snel naar toe gaat. Haar zoontje heeft een leuke middag en zij laat even haar dagelijkse problemen ahter zih. Zo kan ik ook een beetje een voorbeeld zijn voor haar in wat je kunt doen met je kindje en hoe je samen kunt spelen, zegt Quirien Swijghuisen (42). Quirien werkt nu drie jaar een dagdeel per week als vrijwilliger bij Aanvullende Hulp. Aanvullende hulp Bureau Jeugdzorg kent vershillende vrijwilligers. Zo zijn er vrijwilligers bij de Kindertelefoon, de Kinder- en jongerenrehtswinkel en de Aanvullende Hulp. Het minst bekend is waarshijnlijk de Aanvullende Hulp. Zestig vrijwilligers besteden een dagdeel per week aan deeltaken die het hulpverleningsproes bevorderen, zegt Karl Ulrih, oördinator Aanvullende Hulp. Bijvoorbeeld de woensdagmiddagativiteiten met kinderen, waarbij een vrijwilliger samen met een kind iets leuks gaat doen. Maar ook begeleiding van kinderen bij de omgangsregeling. Hierbij ontmoeten kinderen hun biologishe ouders of broertjes. Of als praatpaal/ondersteuner bij alleenstaande ouders die geen netwerk hebben. Daarnaast kan deze vrijwilliger ook helpen bij de administratie of de post van instanties. De kraht van deze ondersteuning zit in de gewone aandaht. Iets goeds Ik ben geen wereldverbeteraar, maar wil wel graag iets goeds toevoegen aan deze wereld. Ik heb in de relame gewerkt en ben vier jaar geleden gestart met de studie psyhosoiaal werk. Na twintig jaar ommerie wilde ik meer maatshappelijke betrokkenheid, vandaar ook mijn keuze voor vrijwilligerswerk. Zelf heb ik een fijn gezin en geen noemenswaardige problemen, een prettig leven. En dat gun ik anderen ook en daar wil ik graag een bijdrage aan leveren. Met iets dat ik kan en dat binnen hun leven past. Je kunt iemand helpen of ondersteunen binnen zijn of haar kaders, meer niet. Ik ben geen hulpverlener, maar een vrijwilliger. Dat moet je jezelf altijd goed voor ogen houden. Het belangrijkste is dat je aandaht voor iemand hebt, dat je goed kunt luisteren. En een houding zonder waardeoordeel, meent Quirien. Meerwaarde Wina Siersema (25) is het daar helemaal mee eens. Wina werkt nu drie jaar als vrijwilliger bij de Kindertelefoon en is voorlopig nog niet van plan daarmee te stoppen. Het geeft een meerwaarde aan mijn leven. Het is een goed gevoel als je weet dat je er toe doet. Niet betuttelend, maar eht helpen, gewoon door er voor iemand te zijn. Door te luisteren en te wijzen op de eventuele mogelijkheden die er zijn. Mijn ervaring is dat het voor de kinderen die bellen belangrijk is dat er iemand naar hen luistert. Dat ze horen dat het inderdaad naar is, of dat het niet gek is, of dat er meer kinderen met een dergelijk probleem rondlopen. Soms is het wel eens lastig om geen oordeel te hebben. Het zijn namelijk niet alleen slahtoffers die bellen, maar ook daders. En SAKE RIJPKEMA Quirien Swijghuisen: Na twintig jaar ommerie wilde ik meer maatshappelijke betrokkenheid. soms hoor je hele nare en verdrietige verhalen. Geen oordeel hebben, is een basisvoorwaarde. De vrijwilliger moet in staat zijn om zijn of haar mening voor zih te houden, niet te veroordelen of tijdens het gesprek iets in te vullen. Het initiatief ligt volledig bij het kind dat belt. Je kunt vanzelfsprekend wel vragen stellen die een kind verder op weg helpen. En iedereen zal dat anders doen. Er werken hier zestig vrijwilligers tussen de 21 en 70 jaar, zegt Erik Ott, leidinggevende van de vrijwilligersorganisatie. Maar aan vrijwilligers die het beter denken te weten dan kinderen heb je hier niets. Een vrijwilliger moet inlevingsvermogen hebben. Je moet in staat zijn om gebeurtenissen in je eigen leven een plek te geven. Het is niet van boven af met kinderen werken, maar op gelijk niveau naar hen luisteren. Dat is iets heel anders. Maar dat is ook preies wat het zo leuk maakt, voegt Wina toe. Kinderen zijn soms heel aandoenlijk in hun vragen. Bijvoorbeeld als het over verliefdheid gaat. Dan willen ze weten hoe ze verkering moeten vragen. Luisteren Ook voor de 25 vrijwilligers bij de Kinder- en jongerenrehtswinkel geldt dat ze in eerste instantie moeten luisteren. Maar wij wijzen de bellers en mailers ook op de juridishe mogelijkheden. Iedereen die hier werkt heeft een juridishe ahtergrond. Wij merken dat het voor kinderen vaak voldoende is om te weten wat hun mogelijkheden zijn en dan laten ze het daarbij. Maar moht een kind verdere stappen willen ondernemen dan helpen we bijvoorbeeld bij het shrijven van brieven en gaan soms mee naar een gesprek met een advoaat. Maar we zullen altijd wijzen op de mogelijke onsequenties, vooral voor de persoonlijke relatie met de ouders. En ook hier geldt dat het initiatief bij het kind ligt, zegt Iris Ooyen (23). Iris heeft anderhalf jaar vrijwilligerswerk gedaan voor de Kinder- en jongerenrehtswinkel. Vooral omdat mijn rehtenstudie alleen maar theoretish is. Ik wilde graag weten hoe het er in de praktijk aan toegaat. En dit vrijwilligerswerk geeft me ook nog een goed gevoel. Dat is fijn. Dat je niet egoentrish leeft en alleen maar met jezelf bezig bent. Volgens mij een realistishe valkuil voor studenten. Ik denk dat ik door dit werk en wat ik hier heb meegemaakt, zowel positief als heel aangrijpend, een beter mens ben geworden. Meer informatie: (aanvullende hulp), en 3 Huiselijk geweld in Zaanstreek-Waterland De Zaanse wethouder Judith Shouten opende 16 januari 2006 het nieuwe Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld Zaanstreek-Waterland. Alle betrokkenen rond huiselijk geweld kunnen hier telefonish tereht voor informatie, advies, doorverwijzing en een luisterend oor. Het steunpunt is opgeriht in de hoop dat mensen huiselijk geweld eerder aan de orde durven te stellen. Het nieuwe Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld Zaanstreek-Waterland (ASHG) is een laagdrempelige en ruim bereikbare, telefonishe voorziening waar zowel slahtoffers, plegers, getuigen, overige betrokkenen en professionals tereht kunnen voor informatie, advies en doorverwijzing. Het ASHG is géén meldpunt: medewerkers denken mee over oplossingen en bieden een luisterend oor, maar de beller moet meestal zelf verdere atie ondernemen. Als de beller is doorverwezen naar één of meer hulpverlenende instanties, dan gaat de ASHG-onsulent na drie weken na of de doorverwijzing heeft geleid tot een afspraak met de betreffende instantie(s). Zo niet, dan wordt er door de onsulent opnieuw atie ondernomen om de beller te helpen. Meer informatie: Gezinstherapie Marokkaanse jongeren Sinds 2003 biedt het luster Forensishe Jeugdpsyhiatrie van De Basule de Funtionele Gezinstherapie FFT (Funtional Family Therapy) aan gezinnen van jongeren die deliten hebben gepleegd en daarnaast psyhiatrishe en/of gedragsproblematiek vertonen. De methodiek is in Amerika ontwikkeld speiaal voor deze doelgroep. De FFT is daar gedurende langere tijd wetenshappelijk onderzoht en het blijkt een effetieve methode. De Basule heeft deze methode opgezet in samenwerking met de gemeente Amsterdam en Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam. De therapie is gebaseerd op het uitgangspunt dat slehts met behulp van het hele gezin, ook broers en zussen, een gedragswijziging van de liënt en het gezin te bereiken is. De Funtionele Gezinstherapie blijkt zeer goed toepasbaar in de behandeling van gedragsgestoorde Marokkaanse jongeren. Dit komt omdat het binnen de Marokkaanse ultuur gebruikelijk is om problemen binnen en met het gezin op te lossen. De effetiviteit van de behandeling in Nederland wordt momenteel door PI Researh, entrum voor onderzoek, innovatie en opleiding, onderzoht. Meer informatie: Follow-up autigroep t Kabouterhuis In 2005 heeft MOC t Kabouterhuis (loatie Zuid), vijf jaar na de start van een speiale kleine groep voor jonge kinderen met een Autistishe Spetrum Stoornis, onderzoht hoe het de negentien kinderen en hun ouders is vergaan na behandeling op t Kabouterhuis. Hieruit blijkt onder andere dat de meeste ouders tevreden zijn over de behandeling van hun kind, de begeleiding die zijzelf kregen en het verwijsadvies. Met de meeste kinderen gaat het na een vaak moeilijke overgangsperiode goed, zowel thuis als op shool. Bijna alle leerkrahten vinden de verwijzing naar hun shool tereht en hebben destijds voldoende informatie gekregen. Meer informatie: Marianne Balfoort, marianneb@kabouterhuis.nl

4 Kabouterhuis breidt uit in Hoofddorp Deze zomer zal MOC t Kabouterhuis in Hoofddorp verhuizen naar een nieuwbouwloatie, entraal gelegen op het Kai Munk terrein in Hoofddorp. Hierdoor kan de hulpverlening aan ouders en kinderen aanzienlijk uitbreiden. En dat is hard nodig want er is in deze regio een grote en groeiende vraag naar jeugdhulpverlening voor het jonge kind met omplexe ontwikkelingsproblematiek. Op de nieuwe loatie zal plaats zijn voor drie groepen en een REC 4 klas. Er zal vanaf deze loatie dagbehandeling, kortdurende observatie en diagnostiek, ambulante zorg en Okido worden geboden. Door de failiteiten van deze nieuwe loatie kunnen nu ook hele jonge kinderen worden opgenomen. Voor de (oudere) kinderen in dagbehandeling wordt het onderwijsaanbod aanzienlijk uitgebreid. Meer informatie: Annelies de Leeuw; anneliesdl@kabouterhuis.nl gesprekken Kindertelefoon Ook 2005 was weer een druk jaar voor de Kindertelefoon Amsterdam. De bijna zestig vrijwilligers beantwoordden ruim oproepen van kinderen. Waar gingen die gesprekken over? Een paar opvallende ategorieën: 20 proent van de gesprekken ging over geweld, tot iets gedwongen worden en/of mahtsmisbruik. Het aantal gesprekken over deze ategorie onderwerpen stijgt al vier jaar. In 18 proent van de gevallen was relaties het onderwerp en ruim 17 proent van de gesprekken ging over seksualiteit. Naast bellen kunnen kinderen ook hatten met de medewerkers van de Kindertelefoon. Terwijl het aantal telefoontjes daalt, stijgt het aantal hat-oproepen. Daarom wordt de komende tijd fors geïnvesteerd in de werving en training van hat-vrijwilligers. Op termijn moet het aantal hat-medewerkers van zeven naar twintig zijn uitgebreid. Ook de website wordt steeds vaker bezoht. Meer informatie: Opvoedtelefoon bestaat niet meer Vanaf 1 januari bestaat de landelijke Opvoedtelefoon na tien jaar suesvol te zijn geweest niet meer. Door de Wet op de Jeugdzorg verdwijnt de Opvoedtelefoon uit het hulpaanbod van alle Bureaus Jeugdzorg. Ouders die in onze regio het nummer van de Opvoedtelefoon bellen, krijgen nu een meldtekst te horen, waarin zij worden doorverwezen naar het 0900-nummer van Bureau Jeugdzorg. Om ouders die bellen toh nog te kunnen helpen, verwijzen de voordeurmedewerkers hen naar de opvoedspreekuren en vershillende vormen van opvoedondersteuning in onze regio. Meer informatie: Aanpak zwerfjongeren suesvol Gemeenten en provinies pakken hun taken op het terrein van zwerfjongeren goed op. In alle provinies zijn afspraken gemaakt over de aanpak en er is speifiek beleid ontwikkeld. Dit zei staatsseretaris Ross van VWS in reatie op de Quik san zwerfjongeren 2005 van de Algemene Rekenkamer. Om de aandaht voor zwerfjongeren bij provinies en gemeenten nog verder te stimuleren zet de staatsseretaris extra maatregelen in. Meer informatie: D O O R : L I N D A VA N W I J K Slotervaart biedt intensieve korte hulp Nog steeds blijven gezinnen buiten het beeld van de zorg. De hoogste tijd om het hele veld eens onder de loep te nemen en je af te vragen: wie vangt welk gezin wanneer op? Stadsdeel Slotervaart komt als eerste met een plan van aanpak. Slotervaart is het eerste stadsdeel waar atie wordt ondernomen op het terrein van de multi-probleemgezinnen. Vanaf 1 januari 2006 is het Plan van aanpak bij het projet moeilijke gezinssituaties in stadsdeel Slotervaart van kraht. Het plan streeft er naar om in drie jaar te komen tot de juiste aanpak van moeilijke gezinssituaties onder regie van het stadsdeel. Geuzenveld, Osdorp en Bos en Lommer volgen binnenkort. John Hersbah, beleidsfuntionaris onderwijs en lokaal jeugdbeleid van Bureau Jeugdzorg daht met het stadsdeel mee: De bedoeling van dit projet is een betere oördinatie van de zorg. We willen dat het voorveld (ouder- en kindentra, netwerk 12+, onderwijs, justitie en politie), de algemeen maatshappelijke dienstverlening (algemeen maatshappelijk werk, soiale raadslieden, shuldhulpverlening) en de jeugdzorg beter gaan samenwerken. Naast die bredere samenwerking is het van belang om niet alleen naar het individu te kijken, maar naar het hele gezin. D O O R : E V E L I E N H O E K S T R A Het pragmatisme van Vangnet Jeugd Wij zorgen er wel voor dat we binnenkomen. Ankie Baller, hoofd Vangnet Jeugd van de GGD, vertelt gedreven over de werkwijze van de afdeling. Als we ons zorgen maken over een kind, willen we daar thuis een gesprek over. De ouders vinden dat vaak prima, die willen ook het beste voor hun kind. Vangnet Jeugd komt in atie als er problemen worden gesignaleerd bij een kind. De meldingen komen binnen via de politie als er sprake is van kleine riminaliteit, huiselijk geweld of overlast. Laatst was er een ase waarbij de kinderen s nahts niet konden slapen omdat de ouders elkaar te lijf gingen. Er waren grote finaniële problemen. De jongste kinderen gingen zonder eten naar shool. Dan moet je op tijd ingrijpen, voordat het verder uit de hand loopt. Ook de ouder- en kindentra melden verslavingsproblemen, shulden of pedagogishe onmaht van ouders bij Vangnet Jeugd.. Maandelijks meldt de politie ongeveer zestig gezinnen aan en de ouder- en kindentra veertig. Aan de slag De zorgoördinator van Vangnet Jeugd gaat naar aanleiding van een melding meteen aan de slag. Hij bezoekt niet alleen de ouders, maar doet ook netwerkonderzoek. Zo praat hij onder andere met de shoolarts, vluhtelingenwerk, de doent en de leerplihtambtenaar. De zorgoördinator analyseert de problemen en kan zien of er al hulp in het gezin is. Ankie Baller: Als er vershillende hulpverleners betrokken zijn bij een gezin, dan gaan we daar mee om tafel zitten om te kijken hoe we de zorg kunnen optimaliseren. Wat doen we als het niet loopt? En wie is waar voor verantwoordelijk? De werkwijze van Vangnet Jeugd wordt gekenmerkt door pragmatisme. Eerst moet duidelijk worden wat de problemen zijn. Waarom komt een kind niet meer op het onsultatiebureau? Heeft de moeder psyhiatrishe problemen? Vaak loopt het overal tegelijk spaak in deze probleemgezinnen. Om de situatie van deze kinderen te SAKE RIJPKEMA Snel en intensief In Slotervaart is Spirit ingehuurd om bij de lihtere moeilijke gezinssituaties snelle hulp te bieden. Hans Straver, regiomanager Nieuw-West van Spirit: Wij zitten net voor de geïndieerde zorg en kunnen gezinnen zeer snel intensieve korte hulp bieden van zes uur per week. Wij krijgen meldingen die uiteenlopen van gezinnen waarbij een gezinslid veel op straat rondhangt tot zware gevallen waarbij een gezin met meerdere problemen tegelijk kampt: bijvoorbeeld finaniële en verslavingsproblemen. Gezinnen krijgen iemand toegewezen, die probeert het gezin bij de oplossing te betrekken en geeft advies voor vervolghulp of shakelt het lokale veld in ter ondersteuning. We kunnen dit jaar vierentwintig gezinnen aan. Onze belangrijkste funtie is misshien wel dat wij mensen kunnen motiveren, bijvoorbeeld om bepaalde hulp te aanvaarden. Ons team is multiultureel samengesteld, zodat taalproblemen geen rol spelen. Lange termijn Hersbah: Wat er in dit plan van aanpak nog ontbreekt is de hulp op langere termijn. Sommige gezinnen hebben langer dan zes weken hulp nodig. Hersbah en Straver zijn het er over eens dat het helemaal mooi zou zijn als ook instanties buiten de zorg om, zoals de soiale dienst, energiebedrijven en woningorporaties betrokken worden bij de probleemoplossing. Meer informatie: en veranderen, is het belangrijk om de gezinssituatie erbij te betrekken en problemen atief op te sporen. Korte weg Na inventarisatie van de problemen, verwijst de zorgoördinator door. Gezinnen weten namelijk niet altijd bij wie ze moeten aankloppen. Vangnet Jeugd verkort daarom de weg voor gezinnen naar de hulpverlening. Soms blijkt dat de hulp bij een van de andere instanties is gestrand, bijvoorbeeld omdat het gezin niet meer op de afspraken komt. In dat geval regelt de zorgoördinator een afspraak met de betreffende instantie. Desnoods zetten we het gezin in de GGD-auto en rijden we ze er naartoe, zegt Baller. Vangnet Jeugd slaat een brug tussen signalerende instanties, zoals de politie en de ouder- en kindentra, en de uitvoerende instellingen zoals Bureau Jeugdzorg. De grootste winst zit ehter in het vroegtijdig signaleren van problemen. Baller: Winst behalen we door preventief te werk gaan. We zorgen ervoor dat het kind niet eerst ontspoort, wij zijn er bij voordat het esaleert. Meer informatie: Ook de ouder- en kindentra melden zaken bij Vangnet Jeugd, zoals wanneer zij verslavingsproblemen, shulden of pedagogishe onmaht bij ouders signaleren. 4

5 Jeugdzorg in de regio Amsterdam Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam is verantwoordelijk voor de intake van liënten. Deze organisatie vormt als het ware de voordeur voor de jeugdzorg. Hier wordt ook vastgesteld welke hulp de jongeren en hun ouders nodig hebben. Als kan worden volstaan met kortdurende, eenvoudige hulp, dan wordt deze door Bureau Jeugdzorg verleend. Indien er meer nodig is, dan leidt Bureau Jeugdzorg de liënt naar een zorgprogramma. Deze programma s worden uitgevoerd door vijf instellingen voor Hulp Op Indiatie (HOI): Altra, de Basule, HVO-Querido, MOC t Kabouterhuis en Spirit. Zij bieden zowel ambulante hulp, daghulp als residentiële hulp. AANMELDING TOEGANG EN INDICATIE ZORGAANBOD wordt geboden, afgestemd op de de speifieke behoeften en vragen. Zo biedt Altra risisopvang voor heel jonge kinderen die niet meer thuis kunnen wonen, risishulp voor gezinnen die in aute problemen zijn gekomen en een reeks hulpprogramma s voor kinderen en jongeren in alle leeftijdsategorieën. Aanstaande tienermoeders krijgen hulp bij de opvoeding van hun kind en worden geholpen op weg naar zelfstandigheid. De programma s vershillen in duur en intensiteit. De meeste hulp is ambulant, dat wil zeggen dat de kinderen een of meerder keren in de week naar een van de loaties van Altra komen. Soms ook wordt de hulp thuis geboden. De hulp aan jonge moeders en de risishulp voor jonge kinderen is residentieel: de moeders en kinderen wonen dag en naht in een van de opvang- of leefgroepen van Altra. Sholen Politie Maatshappelijk werk Kinderopvang overigen Artsen Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam (BJAA) is in en rond Amsterdam dé organisatie waar iedereen tereht kan met vragen en problemen over opgroeien en opvoeden. De medewerkers geven informatie, advies en hulp aan kinderen, jongeren, ouders/verzorgers, professionals en betrokkenen. Dit gebeurt vanuit tien loaties in Amsterdam, Amstelveen, Hoofddorp, Purmerend en Zaanstad. Jeugdhulpverlening Na de indiatiestelling biedt Bureau Jeugdzorg hulp- en adviesgesprekken (tot vijf gesprekken per persoon). Indien nodig, organiseert en oördineert Bureau Jeugdzorg verdergaande hulp bij gespeialiseerde instellingen. Gezinsvoogdij De gezinsvoogd ondersteunt een gezin als een kind door de situatie thuis niet meer goed en/of veilig kan opgroeien. Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam Jeugdbesherming Jeugdrelassering Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Raad voor de Kinderbesherming Deze begeleiding start na een vonnis van de kinderrehter. De gezinsvoogd geeft de ouder(s) bindende adviezen en ondersteunt bij de verzorging en opvoeding van het kind. Voogdij In de Nederlandse wet staat dat iedereen die jonger is dan ahttien jaar onder gezag moet staan. Als er geen ouder is die het gezag kan uitoefenen, dan kan in de agglomeratie Amsterdam de voogdij worden opgedragen aan Bureau Jeugdzorg. De voogdijwerker behartigt dan namens Bureau Jeugdzorg de belangen van de minderjarige en neemt de belangrijke beslissingen. Jeugdrelassering Als een jongere in aanraking komt met de politie en er een proes-verbaal wordt opgemaakt, dan kan na een beslissing van een bevoegde justitiële instelling de jeugdrelassering worden ingeshakeld om herhaling te voorkomen. De jeugdrelasseringwerker betrekt de situatie op het werk of shool, de vrijetijdsbesteding, vriendenkring en de thuissituatie bij de begeleiding, en zal de jongere intensief motiveren en ontroleren. Opvoedondersteuning Bureau Jeugdzorg biedt ouders en professionals ondersteuning bij vragen over opgroeien en opvoeden. Hiertoe verzorgt Bureau Jeugdzorg trainingen en kan men tereht bij diverse Opvoedwinkels en de Opvoedtelefoon. Onderwijshulpverlening Op alle sholen voor voortgezet onderwijs is een onderwijshulpverlener werkzaam. Deze biedt shoolfuntionarissen advies en onsult. In overleg met de shool worden indiaties opgesteld en worden hulpen adviesgesprekken geboden. Voor een overziht van het totale aanbod van Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam: Altra Altra MOC t Kabouterhuis Spirit HVO-Querido De Basule Altra biedt hulp aan kinderen en jongeren die zijn vastgelopen of dreigen vast te lopen in hun ontwikkeling en aan ouders die steun nodig hebben bij de opvoeding. Ook sholen kunnen een beroep doen op Altra bij de begeleiding van hun leerlingen. Hulp op maat Altra biedt hulp op maat. Dat betekent dat er een groot aantal programma s Hulp op shool Steeds meer hulpverlening vindt tegenwoordig op of vanuit de sholen plaats. Een bekend voorbeeld is het shoolmaatshappelijk werk dat voorziet in kortdurende hulp aan ouders van leerlingen met wie het op de basisshool niet goed gaat. Leerkrahten kunnen advies krijgen hoe ze het beste kunnen omgaan met het gedrag van de kinderen. Een ander voorbeeld is de Ouder-Kindtraining, bedoeld voor kinderen met gedragsproblemen en voor ouders die onvoldoende in staat zijn tot opvoeden. Het programma heeft een preventief karakter en vindt deels op shool, deels bij de ouders thuis plaats. Voor het voortgezet onderwijs is er onder andere het Swithprojet ontwikkeld. Het projet is bedoeld voor leerlingen die zonder extra hulp en begeleiding een grote kans lopen vroegtijdig de shool te verlaten. Speiaal onderwijs Altra helpt sholen en leerkrahten, maar geeft zelf ook onderwijs. Op het Altra College wordt les gegeven aan jongeren die zih door gedragsproblemen niet kunnen handhaven binnen het reguliere voortgezet onderwijs. Ze krijgen hier een nieuwe kans, zodat ze terug kunnen naar de shool die het beste past bij hun mogelijkheden. De leerlingen die aan werken toe zijn, proberen we door middel van stages voor te bereiden op een baan. Het Altra College telt veertien afdelingen verspreid over Amsterdam, Zaanstreek en Waterland. Voor meer informatie: of. De Basule De Basule is een aademish entrum voor kinder- en jeugdpsyhiatrie waar kinderen, jongeren én hun ouders tereht kunnen als er sprake (of een vermoeden) is van kinder- en jeugdpsyhiatrishe problematiek. De Basule onderzoekt, behandelt en begeleidt zowel kinderen, jongeren als gezinnen. Daarnaast biedt de Basule ook onsultaties aan andere hulpverleners. De Basule biedt hulp vanuit vershillende loaties in de regio Amsterdam en de Gooi en Vehtstreek. De hulp wordt geboden in de vorm van poliklinishe behandeling, dagbehandeling of dag-en-nahtbehandeling. Bij de invulling van de behandelingen wordt 5

6 Jeugdzorg in de regio Amsterdam onder andere gebruik gemaakt van methodieken waarvan de werking wetenshappelijk is bewezen. De Basule werkt nauw samen met de Vrije Universiteit en het AMC/Universiteit van Amsterdam. Het hulpaanbod van de Basule is verdeeld in lusters. Cluster kinderen Met de zorglijnen: emotionele stoornissen gedragsstoornissen autistish spetrum stoornissen kinderpsyhiatrishe leerlingondersteuning Cluster jeugd Met de zorglijnen: emotionele stoornissen gedragsstoornissen autistish spetrum stoornissen en psyhosen mandometerentrum (behandeling van eetstoornisssen) Cluster forensishe jeugdpsyhiatrie Biedt hulp aan jongeren die met justitie in aanraking zijn gekomen (of dreigen te komen) en bij wie er sprake is van psyhiatrishe problematiek. Cluster psyhiatrie voor kinderen en jeugdigen met een verstandelijke beperking Biedt hulp aan verstandelijk gehandiapte kinderen en jongeren met een (vermoeden) van psyhiatrishe problematiek. Cluster psyhiatrishe gezinsbehandeling Biedt hulp aan multi-problem gezinnen waar sprake is van (een vermoeden van) psyhiatrishe problematiek bij ouders en/of kind. Cluster therapeutishe gezinsverpleging Onderzoekt en begeleidt kinderen met psyhiatrishe problematiek die niet meer thuis kunnen wonen naar een plaatsing in een speialistish pleeggezin. Cluster sholen voor speiaal onderwijs De Pionier en de Professor Waterinkshool integreren onderwijs en begeleiding van kinderen die bij de Basule in behandeling zijn. Cluster speiaal onderwijs en zorg Onderzoekt en begeleidt kinderen met leer- en opvoedingsproblemen. Verriht tevens onderzoek en ontwikkelt nieuwe werkwijzen voor het speiaal en regulier onderwijs. Regionaal Centrum voor Kinder- en Jeugdpsyhiatrie (RCKJP) Gooi en Vehtstreek Voor kinder- en jeugdpsyhiatrishe diagnostiek en behandeling in de Gooi en Vehtstreek (in samenwerking met de Symfora groep). Orthopsyhiatrishe residentiele voorziening Amsterdam Langdurige hulp en opvang voor kinderen en jongeren met gedragsproblemen of psyhiatrishe problematiek (in samenwerking met Spirit). Voor meer informatie: of het Centraal Aanmeld- en informatiepunt: Spirit Spirit helpt opvoeders en jeugdigen met oplossen van problemen bij opvoeden en opgroeien. De meeste hulp biedt Spirit in elke regio van Amsterdam en omstreken. Naast dit hierna beshreven basisaanbod, biedt zij diverse andere hulpvormen. Het basisaanbod bestaat uit: Ambulante spoedhulp met kleinshalige aute opvang Als er auut hulp nodig is, geeft een hulpverlener intensieve hulp bij het gezin thuis. Zonodig vindt daarnaast diret opvang plaats van een jeugdige voor een paar nahten in een huis voor Kleinshalige Aute Opvang of in een pleeggezin. Hulp van de regionaal ambulante teams Bij deze intensieve, ambulante hulpverlening zoekt Spirit met de jeugdige en de gezinsleden uit, wat er voor hem of haar nodig is om de problemen die er zijn op te lossen door middel van vershillende methodieken, praktishe ondersteuning en advies. Pleegzorg Voor een jeugdige die tijdelijk niet in zijn of haar eigen gezin kan wonen, maar voor wie opvang in een gezinssituatie wel het beste zou zijn, zoekt Spirit een passend pleeggezin in het soiale netwerk van het gezin en anders in haar pleeggezinnenbestand. Beter met Thuis Beter met Thuis biedt ambulante hulp en hulp met verblijf, bij de opvoeding van kinderen van zes tot en met vijftien jaar die tijdelijk niet, ontinue, thuis kunnen wonen. Aan deze hulp is vaak al andere hulp vooraf gegaan en is het noodzakelijk gebleken dat het kind tijdelijk ergens anders verblijft. Samen met de ouders of andere opvoeders, werkt Spirit aan de terugkeer naar huis of anders naar een andere gezinssituatie helpt opvoeders en jongeren van zestien en zeventien jaar samen problemen op het gebied van opgroeien en opvoeden aan te pakken. De hulp wordt thuis in het gezin gegeven. De jongere kan tijdelijk in een woonruimte van Spirit verblijven. De hulp riht zih op terugkeer naar huis. Als terugkeer niet meer kan, dan wordt naar een andere oplossing gezoht, bij voorkeur bij familie of vrienden. Eht-reht Conferentie Wanneer jeugdigen verantwoordelijkheid willen nemen voor een wandaad die zij hebben gepleegd, kan een Eht-reht Conferentie worden georganiseerd. Hier kunnen de dader, het slahtoffer zijn of haar familie en vrienden de gebeurtenis bespreken en een plan maken hoe de aangerihte shade enigszins hersteld kan worden. Voor meer informatie: of Medish Orthopedagogish Centrum t Kabouterhuis MOC t Kabouterhuis biedt hulp aan jonge kinderen tot aht jaar met ernstige gedragsproblemen of omplexe ontwikkelingsproblematiek en hun ouders. Ze biedt multidisiplinair onderzoek en behandeling van het kind en begeleiding van het gezin. Uitgangspunt daarbij is: Samen met ouders zorgen voor een optimale ontwikkeling van het kind. Dagbehandeling voor kinderen Van anderhalf tot zeven jaar. Voltijd of deeltijd in ombinatie met intern onderwijs en begeleiding van het gezin. Er zijn speiale groepen voor jonge kwetsbare kinderen tot vier jaar, die zowel lihamelijk als soiaal-emotioneel extra kwetsbaar zijn. Ook is er een speiale groep voor kinderen die zijn geïndieerd als autistish. Binnen de dagbehandelinggroepen bestaat de mogelijkheid voor een observatieplaatsing van drie tot zes maanden ling vindt plaats in de thuissituatie eventueel in ombinatie met advies aan andere opvoeders in de shool-of opvangsituatie van het kind. Praktish pedagogishe gezinsbegeleiding (PPG), riht zih op gezinnen met kind(eren) met een ontwikkelingsahterstand of een lihtverstandelijke handiap in de thuissituatie. (PPG is tevens beshikbaar voor gezinnen waar een of beide ouders moeilijk lerend zijn.) Okido Begeleiding op het kinderdagverblijf, de peuterspeelzaal of voorshool van het kind. Een medewerker van MOC t Kabouterhuis komt naar de opvang toe om begeleiding te bieden aan de leidsters van het kind. Diagnostiek via een onsultatieplaatsing, een observatieplaatsing van zes weken op een van de dagbehandelinggroepen inlusief onderzoek. via de uitzoekmodule, observatie (thuis/ op shool of in de opvang) en onderzoek binnen zes weken. via VTO- oördinatie (vroegtijdige onderkenning ontwikkelingsproblemen bij kinderen t/m vier jaar) VTO-oördinatie kan onderzoeken aanvragen bij t Kabouterhuis. Voor meer informatie: of HVO-Querido HVO-Querido biedt opvang, woonbegeleiding en dagativiteiten aan Amsterdammers die dat nodig hebben: dak- en thuislozen, vrouwen en gezinnen in nood en mensen met psyhiatrishe problemen. Jong en oud, mannen en vrouwen. Voor jeugdigen biedt HVO- Querido twee programma s. Wonen kun je leren De HVO-Querido afdeling BWA leert jeugdigen van 16 tot 23 jaar zelfstandig wonen in een reguliere woning. Op eigen benen staan vereist praktishe vaardigheden als verantwoord omgaan met geld en goed, jezelf en de omgeving. Leren wonen kan zowel individueel als in een groep. Alexandria HVO-Querido biedt in Alexandria opvang en begeleiding aan 25 jonge vrouwen tussen de 18 en 23 jaar: dak- en thuislozen, zwangere vrouwen en jonge moeders. De hulp bestaat uit een ombinatie van wonen en begeleiding. In Alexandria leren de vrouwen zelfstandig wonen. Voor meer informatie of Ambulante gezinsbehandeling Voor gezinnen met kinderen tot aht jaar waarbij de kinderen gewoon naar shool of de kinderopvang gaan. De behande- 6

7 THEMA.. Moeder en dohter spelen thuis een spelletje Mens Erger Je Niet. Sinds weken zijn ze verstoken van gas en stroom. De woonkamer wordt verliht en verwarmd met kaarsen. MARTIJN BEEKMAN/HH Getroffen door vele plagen tegelijk Het was Job Cohen die tijdens zijn nieuwjaarstoespraak het onderwerp prominent op de politieke agenda plaatste: Vele Amsterdammers knopen maar net de eindjes aan elkaar, of eigenlijk net niet. Want om na aftrek van vaste lasten jezelf en twee kinderen te voeden en te kleden voor 70 euro in de maand, dat is onbegonnen werk. Het gaat niet om een klein probleem, zo blijkt uit ijfers van het Bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeen- te Amsterdam. Eind 2004 waren er in Amsterdam huishoudens met een inkomen tot 105 proent van het wettelijk soiaal minimum. Dat is 18,5 proent van alle Amsterdamse huishoudens. In 2003 was dit 17,7 proent. In 2004 telde Amsterdam meer minimahuishoudens dan in Cijfers over 2005 zijn nog niet bekend, maar de verwahting is dat de armoede verder is toegenomen. Armoede heeft een enorme impat op het leven van mensen, stelde de Amsterdamse burgemeester: Het entrale probleem van armoede is dat mensen door vele plagen tegelijk worden getroffen. Slehte huisvesting, slehte gezondheid, psyhishe problemen en slehte toegang tot voorzieningen gaan vaak samen. Daarbij nemen de problemen exponentieel toe naarmate de armoede langer duurt ( ) wat rest is een neerwaartse spiraal. Het is niet verwonderlijk dat veel liënten van de jeugdzorg te maken hebben met armoede. Niet zelden zijn kinderen en jongeren namelijk het slahtoffer van de onmaht van ouders die het gevolg is van armoede. Natuurlijk is de jeugdzorg er in de eerste plaats voor de kinderen, maar als ze niet tegelijk de strijd aanbindt met de armoede, dan rest de jeugdzorg slehts het geveht tegen de bierkaai. D O O R : C O R I N A D E F E I J T E R Armoede is vaak duurzaam Uit onderzoek blijkt dat vooral eenoudergezinnen een minimuminkomen hebben. Dat betekent dat ze alledaagse dingen missen. Kinderen krijgen niet elke dag een warme maaltijd, weinig groente of fruit of kunnen hun verjaardag niet vieren. Dat zegt Erik Snel, universitair doent aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit en armoede-onderzoeker. r bestaat een algemene definitie van armoede, al Emoet ik erbij zeggen dat we die niet gemakkelijk kunnen hanteren in onderzoek. Onder armoede verstaan we dat iemand onvoldoende finaniële middelen heeft om die dingen te kunnen kopen of te doen die we in onze westerse samenleving minimaal noodzakelijk ahten. Armoede is een relatief begrip. Je kunt niet zeggen: vroeger waren de mensen pas eht arm, of: in Afrika, daar zijn de mensen arm. Je moet het zien in relatie tot onze huidige maatstaven, verklaart Snel. Hij voegt daaraan toe dat voor onderzoek naar armoede meestal een inkomensgrens wordt gebruikt. Iemand met een inkomen onder of rond het wettelijk minimuminkomen uit de bijstand of soiale zekerheid beshouwen we als arm. Effet op kinderen Snel heeft een aantal jaren geleden via interviews met ouders en kinderen geprobeerd te ahterhalen wat leven in armoede betekent. We hebben gekeken naar de direte gevolgen. Het bleek dat armoede vaak duurzaam is. Vooral eenoudergezinnen hebben weinig mogelijkheden om eraan te ontsnappen. Dat betekent dat deze gezinnen, en de kinderen dus, alledaagse zaken missen. Ze eten niet elke dag warm, krijgen te weinig groente of fruit, kunnen niet naar een lub of mee op een shoolreisje en gaan niet op vakantie. Sommige kinderen shamen zih. Belevingsvragen Ook aan de ouders is gevraagd hoe zij hun situatie beleven. Praten ze erover met hun kinderen? In hoeverre vinden ze het een belasting voor hun kinderen? Krijgen ze er depressieve gevoelens van? Snel: Vooral de antwoorden op die laatste vraag leverden opvallende vershillen op. Het blijkt dat armoede op vershillende personen een vershillend effet heeft. Het hangt er erg vanaf hoe ouders er zelf mee omgaan. Sommige ouders gaan reatief om met hun geld. Snel heeft weinig ervaring met jeugdzorg. Hij stelt voor dat wanneer een hulpverlener mensen in een armoede aantreft, hij nagaat of de mensen weten wat er allemaal mogelijk is op het vlak van subsidie, toeslagen en shuldsanering. Deze mensen weten vaak de weg niet en hebben moeite met het invullen van formulieren. Natuurlijk kun je de finaniële situatie van deze mensen niet verbeteren, maar misshien kun je ze in ontat brengen met lotgenoten. Extra geld In zijn nieuwjaarsspeeh zei de Amsterdamse burgemeester Cohen dat veel Amsterdammers de eindjes aan elkaar moeten knopen. Hij noemde in een dergelijke situatie het evangelie van de eigen verantwoordelijkheid zinloos. Daarom ompenseert Amsterdam de rijksbezuiniging op de armoedebestrijding met 14 miljoen euro. Snel: Vlak daarvoor beweerde minister Zalm dat het wel meevalt met de armoede in Nederland. Ik vind het goed en moedig dat Cohen deze uitspraak deed. 7

8 D O O R : M A R N I X D E B R U I J N E Sinds mama werkt, gilt ze niet meer Cliënten van de jeugdzorg komen vaak uit gezinnen met geldproblemen. Maar hoe herken je armoede en voorkom je de gang naar de jeugdzorg? Als een kind niet mee mag met shoolreisje omdat het heimwee zou hebben, is dat mogelijk een signaal. ie verslaafd is aan bingospelen en in geldnood Wraakt, kan zijn frustratie afreageren op zijn kinderen, zegt Harrie Postma van het Jeugdsportfonds in Amsterdam. Er is, wil hij maar zeggen, een direte relatie tussen de finaniële situatie van mensen en het beroep dat ze doen op de jeugdzorg. Ander voorbeeld, uit Postma s verleden als hulpverlener: Ik belde eens in een iets te net pak aan bij een liënt, maar niemand deed open. Dahten ze dat ik een deurwaarder was. Kinderen in arme gezinnen leren dat leugentjes om bestwil, zoals net doen of je niet thuis bent, geoorloofd zijn. Dat kan meespelen als ze later ontsporen. Hulpverleners zijn ehter te weinig gespitst op de invloed van armoede, vindt hij. Ze zijn opgegroeid in een beshermd milieu en zien de signalen niet. Als ouders zeggen dat een meisje niet mee gaat op shoolreis omdat ze heimwee heeft, kan dat een smoes zijn om te verhullen dat de ouders de bijdrage niet kunnen betalen. De opleidingen zouden aandaht moeten shenken aan zulke zaken. Maar ja, ik hoor dat sommige studenten weigeren stage te lopen in Amsterdam Zuidoost. Spijbelen Shaamte over armoede komt vooral voor bij mensen van buitenlandse afkomst. Dat merken de bewonersadviseurs van het Individueel Bewonersadvies Amsterdam-Noord (IBAN) en van het Soiaal Investerings Plan (SIP) in Slotervaart. Can Celebi van het IBAN: Ik ging op huisbezoek bij een Turks gezin met vijf kinderen, dat van één uitkering leefde. Geldproblemen hadden ze niet, zeiden ze. Ik liet mijn kaartje ahter en zei dat ze moesten bellen als er iets was. Twee weken later deden ze dat: ze hadden wèl shulden. Hun vijftienjarige zoon spijbelde veel, bleek ook. De zoon was de enige in het gezin die goed Nederlands kon, waardoor hij voor de hele administratie moest zorgen. De druk op hem was te zwaar. Ik braht het gezin in ontat met shoolmaatshappelijk werk, shuldhulpverlening en thuisadministratie hulp. De jongen spijbelt nu niet meer. Gesheiden In een gezin in Slotervaart, vertelt Angelique Rondagh, projetleider bij het SIP, worstelde een gesheiden moeder uit Afghanistan, die was afgewezen door haar familie, met alle instanties. Steeds kreeg ze ruzie. Via SIP vond ze werk en kwam er een afbetalingsregeling. Een bewonersadviseur belde in haar bijzijn met alle instanties. De vrouw nam dat gedrag later over - begrip tonen, maar je niet laten afshepen - en kan zulke dingen nu zelf regelen. Het geeft haar veel zelfvertrouwen. Zo werd een verbaal agressieve, wantrouwige vrouw, die het huishouden verwaarloosde, een veel blijere, werkende moeder. Rondagh: Haar drie kinderen tussen de zes en tien jaar doen het soiaal, emotioneel en ognitief nu veel beter op shool. Sinds mama werkt, gilt ze niet meer, zeiden ze. Welke tips hebben de praktijkmensen voor ollega-hulpverleners? Je kunt het vertrouwen winnen door eerst materiële hulp te bieden, zegt Postma. Zo hielp ik een gezin dat op een betonnen vloer leefde eerst aan een vloerbedekking. Daarmee bereik je veel goodwill. Beloof alleen niets dat je niet kunt waarmaken. Bij de voedselbank in de wijk Klievering van Amsterdam Zuidoost worden voedselpaketten uitgedeeld door de vrijwilligers. Een vrouw berekent het aantal broden dat zij moet verdelen. Respeteer de privay, bedenk dat elke situatie uniek is, benadrukt Celebi. En zorg dat ze je goed kennen bij alle hulpinstanties. Ga er persoonlijk kennismaken. Stel je niet veroordelend op, zegt Rondagh tot slot. Bedenk dat de ware hulpvraag bijna altijd versholen ligt ahter de eerste, onrete vraag, zoals het verzoek een brief te vertalen. Probeer ahter die vraag te komen. Want ook als een huis er piekfijn uitziet, kan er van alles aan de hand zijn met de finaniën van een gezin. Meer informatie: MARK VAN DER ZOUW/HH D O O R : S U Z A N H I L H O R S T Eerst de buiken vol Bureau Jeugdzorg probeert in Purmerend samen met de Stihting Maatshappelijke Dienstverlening (SMD) de armoede beheersbaar te maken. Hulpverlening heeft immers geen zin als de finaniële basis in een gezin ontbreekt. Finaniële problemen vergen een unieke aanpak, stelt Jos Müller, manager voordeur bij Bureau Jeugdzorg in Purmerend: Ouders met shulden willen eerst een dak boven hun hoofd en de buiken vol. Daarom is onze samenwerking met de SMD zo belangrijk. Ouders hebben pas oog voor opvoedingstehnieken als het vooruitziht positief is. Armoede kunnen we natuurlijk niet oplossen, maar samen met de SMD kunnen we deze wel beheersbaar maken, bijvoorbeeld door iemand aan te stellen die strutuur brengt in de finaniën. Samenwerking Bureau Jeugdzorg en de SMD werkten eerst nog onafhankelijk van elkaar, waardoor kinderen en ouders niet optimaal werden begeleid. Müller: De SMD hielp ouders, maar vroeg nauwelijks naar het welzijn van de kinderen. Jeugdhulpverleners keken naar de kinderen, maar niet naar het welzijn van de ouders. Daarom stelden beide organisaties een ontatpersoon aan. Müller: Wanneer er shulden zijn, stapt een jeugdhulpverlener in Purmerend nu makkelijker naar de SMD. Als beide partijen besluiten dat het beter is dat de ouders een hulpverleningstrajet in gaan bij SMD, draagt de jeugdhulpverlener de situatie over. Soms gaat de jeugdhulpverlener ook mee voor een intake bij SMD. De kinderen blijven in behandeling bij Bureau Jeugdzorg. De maatshappelijk werker en de jeugdhulpverlener bespreken regelmatig de ontwikkelingen, legt Müller uit. Uiteindelijk hebben de zorgen van een kind diret te maken met het welzijn van de ouders. Als de shulden beheersbaar zijn, kan je meer bereiken met zowel de kinderen als de ouders. 8

9 D O O R : E V E L I E N H O E K S T R A Shulden moeten we aanpakken Gezinsvoogden worden dagelijks geonfronteerd met armoede. Steeds meer liënten bij de jeugdzorg hebben shulden. Naast de hulpverlening aan het kind, proberen gezinsvoogden ook de finaniën op orde te brengen. Shulden moeten we aanpakken, anders glijdt een gezin, inlusief het kind, steeds verder af, zegt Suze Dermout, jeugdbeshermer bij Bureau Jeugdzorg aan de Overtoom. Marita. Laten we zo de moeder van een van de liënten van Suze Dermout noemen. Ze is een duidelijk voorbeeld van iemand bij wie de jeugdhulpverlener energie moet steken in shuldsanering om uiteindelijk ook de kinderen te kunnen helpen. Marita heeft een veertienjarige dohter en een negenjarige zoon. Door al haar bestellingen bij Wehkamp en Nekerman en boetes voor zwartrijden, raakte ze diep in de shulden en werd ze uiteindelijk haar huis uitgezet. De rehter legde Marita een maatregel Wet Shuldverlening Natuurlijke Personen (WSNP) op. Drie jaar lang werd zij onder uratele gesteld en na drie jaar zou haar de rest van de shulden worden kwijtgesholden. De urator gaf haar een maandelijks bedrag om van te leven. Al die tijd had Marita psyhishe klahten en was ze te labiel om te werken. Maar Marita knokte terug. Ze ging een opleiding volgen en deed er alles aan om haar leven op de rails te krijgen. Na drie jaar in de WSNP te hebben gezeten, besloot de rehter het restant van haar shulden niet kwijt te shelden omdat ze niet meer voldeed aan de voorwaarden van de WSNP. Suze Dermout: Nu moet ze zelf weer regelingen te treffen met de shuldeisers. Ze heeft nog voor euro aan rekeningen open staan. Ik word er moedeloos van. Stihting Servie Platform in de Bijlmermeer. Een liënt rookt een sigaret terwijl een medewerker een aanmaning bestudeert. MARTIJN BEEKMAN/HH Isolatie Als gevolg van de shulden, raakten de kinderen soiaal geïsoleerd. Ze konden niet op een sportlub en er was geen geld voor een buskaart. Hierdoor bleven de kinderen steeds vaker van shool weg en verergerden de problemen. Dermout: Gelukkig kunnen we wel fondsen aanshrijven, zodat de kinderen in de zomer op kamp konden. Daarmee werd het soiaal isolement in elk geval iets doorbroken. Voor veel gezinsvoogden levert shuldenproblematiek in gezinnen veel extra werk op. Het is een intensieve taak om alle openstaande rekeningen te inventariseren en ontaten te onderhouden met de shuldeisers. Toh is het eigenlijk niet de taak van jeugdbeshermer om zih bezig te houden met de finaniële problemen van de ouders. Zij zijn er immers voor de kinderen. Helaas ligt dit niet zo makkelijk, zegt Dermout. Er is een ondertoezihtstelling uitgesproken of er is voogdijmaatregel omdat er sprake is van een bedreiging van de lihamelijk of geestelijk ontwikkeling van het kind. Maar, dat kind woont bij moeder en dus moet je dat probleem aanpakken. Bovendien zijn er lange wahtlijsten bij de shuldhulpsanering. We moeten dus zelf wel iets doen. D O O R : M I C H E L VA N D I J K Basule start module budgetbeheer Armoede ondermijnt de gezinsverhoudingen. Het werkt irritaties en agressie in het gezin sterk in de hand. De afdeling voor psyhiatrishe gezinsbehandeling van De Basule besteedt daarom veel aandaht aan dit probleem. Binnenkort start de Lauriergraht met een groepsmodule budgetbeheer. In de kliniek opgenomen gezinnen met geldproblemen leren daar van elkaar hoe ze kunnen omgaan met geld. Gezinsmaatshappelijk werkende Dorris van Wensen: Er zit veel kraht in deze liënten, maar die kraht is weggezakt. In deze groep kunnen ze elkaars kraht versterken, en kunnen ze elkaar ook tips geven hoe je dingen kunt bereiken. Bijvoorbeeld waar je het beste subsidies kunt aanvragen. Ze hebben allemaal dezelfde ervaringen. In de groepsmodule kunnen ze die delen. Die groepsmodule kwam er niet zomaar. Van Wensen. Armoede speelt in deze gezinnen vaak een grote rol. Ze hebben shulden, gas en liht dreigen afgesloten te worden en er is geen geld om de kinderen te kleden of een sportlub te betalen. Gezinspatronen De behandelaars van de Lauriergraht stopten vroeger veel energie in het oplossen van geldproblemen van de gezinnen. We bemiddelden bijvoorbeeld met de Soiale Dienst en we hadden een onsulent in huis die finanieel advies gaf. We waren daar ehter zoveel tijd mee kwijt, dat we niet meer toekwamen aan onze ore business, de gezinsbehandeling. Sinds vorig jaar pakken de behandelaars het anders aan. Bij ernstige geldproblemen shakelen ze diret, in overleg met de verwijzer, de shuldhulpverlening of het Algemeen Maatshappelijk Werk in. We delen de verantwoordelijkheid, zodat wij meer tijd overhouden voor de behandeling. De gezinnen die in behandeling zijn, bevinden zih in een spiraal van algehele mahteloosheid, onstateert Van Wensen. Ze zitten zo vast in negatieve gezinspatronen, dat het ze zonder hulp niet lukt om uit de problemen te komen. De behandelaars nemen het ehter niet over, maar sluiten aan bij de oplossingen die het gezin voor ogen staat. We stimuleren ze datgene te doen wat volgens hen het beste werkt. Als ze eenmaal iets weten te bereiken, bijvoorbeeld een instantie bellen of een uitkering regelen, krijgen ze vervolgens meer zelfvertrouwen om ook andere dingen te doen. Zo komen ze geleidelijk uit het patroon van mahteloosheid. Dat is ons doel. Coahing De groepsmodule budgetbeheer moet daar dus bij helpen. Gezinnen die na de behandeling naar huis gaan, hebben veel geleerd, stelt Van Wensen. Ze durven meer en zijn beter opgewassen tegen onze ingewikkelde samenleving. De vraag is alleen of ze het geleerde weten vast te houden. Van Wensen betreurt het daarom dat er geen outreahende oahing is om gezinnen hierin te helpen. Nu worden vaak alleen de shulden opgelost, maar krijgen ouders geen verdere begeleiding. Meer informatie: 9

10 D O O R : M A R T I N G E R R I T S E N Claire Roymans en Bella Langestraat Oefenen met geld Bewoners moeten na een jaar of anderhalf redelijk zelfstandig hun finaniën kunnen regelen, zeggen Claire Roymans en Bella Langestraat. Ze werken als maatshappelijk werkende bij Begeleid Wonen Amsterdam van HVO-Querido. Een van hun taken is de begeleiding van vier jongeren op een kleine wooneenheid (KWE) in de staatsliedenbuurt. T E K S T: M A R T I N G E R R I T S E N F O T O : S O R AYA E B R A H I M I Mijn periode hier in de Kleine Wooneenheid zit er bijna op, want ik zit hier nu voor het tweede jaar. Binnenkort ga ik bij de IJlanden wonen. Daar proberen ze me verder te helpen omdat het me nog niet zo lukt om m n kamer goed op te ruimen. Je moet nu mijn eigen kamer ook niet zien Gelukkig kon ik mijn verjaardag hier in de algemene ruimte vieren. Na een onflit met mijn ouders kwam ik in het Poortgebouw waar ze zwerfjongeren opvangen. Dat is alweer heel wat jaar geleden. Vervolgens moht ik naar het Bertold Brehthuis, waar ze me ook hielpen met zelfstandig wonen. Maar daar was de begeleiding intensiever. Elke dag van aht tot elf was er iemand aanwezig. Hier komen ze maar eens in de week voor een begeleidingsgesprek langs. En op de maandagavond is er altijd huisvergadering. Ik zit hier nu anderhalf jaar en het gaat heel goed. Ik Arnold Pruis (22) Soms zijn ze hier te streng werk bij een groenvoorzieningbedrijf. Leuk werk. Ik werk er al een jaar of twee. Daar verdien ik ook goed, dus met het geld zit het wel oké. Kijk, hier zijn mijn dagafshriften. Daarop kun je zien wat ik elke maand verdien en wat ik wekelijks krijg. Soms vind ik ze hier wel een beetje te streng met geld. Ik had van mijn werk een dertiende maand gekregen en toen wilde ik graag 500 euro opnemen. Gewoon, om wat leuke dingen voor mezelf te doen. Maar dat moet ik dan overleggen. En dat vonden ze wel erg veel geld. Uiteindelijk heb ik toh 440 euro op mijn rekening gekregen waar ik leuke dingen voor heb gekoht en gedaan. Maar aan de andere kant zijn ze ook heel behulpzaam, hoor. Als je problemen hebt, kun je bij de begeleiders tereht. Ze luisteren dan goed en proberen je ook eht te helpen. Claire: We zien de jongeren eens per week op maandagavond tijdens de huisvergadering. Dan bespreken we de taken, zoals wie orvee heeft. Bella: Verder kijken we of alles goed verloopt en bespreken we eventuele klahten van de buren. Dat is wel eens nodig. Claire: Verder hebben we eens per week een individueel begeleidingsgesprek met de jongere. De inhoud hangt af van wat er speelt en wat de begeleidingsvragen van de bewoner zijn. Bij de een kun je het bij wijze van spreken over de verkiezingen hebben, bij de ander is het heel basaal. Heb je je taken gedaan? Kom je je afspraken na? Kom je uit met je geld? Bella: De bewoners zitten verpliht in inkomensbeheer en hun inkomen komt op de rekening van het STIB, Stihting Inkomensbeheer. Wij dragen er zorg voor dat via het STIB de vaste lasten zoals de huur en de premie voor de ziektekosten worden betaalt. Per bewoner wordt gekeken of er leefgeld per week of bijvoorbeeld per maand wordt overgemaakt. De hoogte van het leefgeld is afhankelijk van hun inkomen, de vaste lasten en eventuele shulden die ze moeten aflossen. De een weet goed met dat leefgeld om te gaan en kan na verloop van tijd zelfstandig het ziekenfonds betalen. De ander heeft het binnen twee dagen op en ontdekt zo zelf dat het niet fantastish is om de overige vijf dagen alleen rijst en bonen te eten. Claire: De bedoeling is dat de bewoners na een jaar of anderhalf redelijk zelfstandig hun finaniën kunnen regelen. En ook kunnen sparen, want als ze straks zelfstandig gaan wonen, moeten ze ook een en ander aanshaffen. Lidl Claire: Met een kasboekje ontdekken ze al snel dat mobieltjes erg duur zijn, net zoals roken. We geven ze ook tips, zoals dat je beter eens in de week je boodshappen kunt halen bij de Lidl in plaats van elke dag bij de Albert Heijn. Of dat het goedkoper is om eens een fiets te kopen dan om elke dag met het openbaar vervoer te reizen. Bella: Sommige jongeren komen hier met grote shulden die eerst gesaneerd moeten worden. Dat betekent dat ze soms van 40 euro per week moeten rondkomen. Dat klinkt ernstig, maar ik werk ook met een gezin van zes personen dat 60 euro per week heeft. Dat is niet te doen, nee. Claire: Vooral abonnementen van mobiele telefoons zorgen voor grote shulden bij veel jongeren. Als de shulden niet te hoog en te omplex zijn, proberen wij een afbetalingsregeling te treffen. Wanneer het om omplexe zaken gaat, dan verwijzen we ze door naar de shuldhulpverlening. Bankpas Bella: Zaken zijn soms heel ingewikkeld. We hebben eens een bewoner gehad die bij geen enkele bank meer een bankpas meer kreeg omdat er met zijn oude pas fraude was gepleegd. Wij kunnen hem dan wel zijn leefgeld uit een kas geven, maar een werkgever doet dat niet. Hij heeft dus weer een pas nodig om te kunnen werken. Uiteindelijk kregen we een basisbankpas voor hem, waarmee hij alleen bij de bank geld op kon nemen. Dat gaf hem weer de kans zijn leven op orde krijgen. 10

11 teveel pagina 1 Kort leven leverde in nieuwe pleegouders op, zo blijkt uit ijfers van Spirit, verantwoordelijk voor de jeugdzorg in de stadsregio Amsterdam. Naar aanleiding van de ampagne vroegen 484 mensen informatie aan en bezohten 202 mensen een informatieavond. Uiteindelijk leidde dit dus tot 114 nieuwe pleegouders. Spirit meldde verder dat in kinderen in een pleeggezin werden geplaatst. In 101 gevallen ging het om een risissituatie. Pleegzorg Nederland start in maart 2006 overigens een nieuwe wervingsampagne. Meer informatie: