STOP tegen agressie op school

Transcriptie

1 JAARGANG 4 MAART 2004 NUMMER 1 JONGAAN DE AMSTEL KORT Jeugdzorg bezint zih op uitzettingsbeleid De jeugdzorg in de agglomeratie Amsterdam dreigt enige tientallen liënten te verliezen omdat zij volgens de nieuwe riteria van minister Verdonk van Vreemdelingenzaken Nederland moeten verlaten. Het gaat om kinderen van de asielzoekers die zijn uitgeproedeerd. Verdonk verleende slehts enkele mensen een pardon omdat het om shrijnende gevallen zou gaan. Het kamerdebat over deze kwestie leidde begin februari 2004 tot veel ommotie. Verdonk hield ehter voet bij stuk en uiteindelijk ging de Tweede Kamer akkoord met haar uitzettingsbeleid. Kinderen hebben een afhankelijke verblijfstitel. Dat betekent dat wanneer hun ouders geen verblijfsvergunning meer hebben, zij eveneens het land moeten verlaten. Het is niet preies bekend hoeveel van deze kinderen de Amsterdamse jeugdzorg onder haar hoede heeft, maar ze vermoedt dat het om enkele tientallen gaat. De instellingen zijn op het ogenblik bezig hun beleid in deze kwestie te bepalen, zodat hulpverleners weten hoe zij in individuele gevallen moeten handelen. MKD wordt MOC MKD t Kabouterhuis veranderde eind februari 2004 haar naam in MOC t Kabouterhuis. De verandering van Medish Kleuterdagverblijf (MKD) naar Medish Orthopedagogish Centrum past volgens t Kabouterhuis beter bij haar huidige hulpverlening. t Kabouterhuis biedt namelijk naast vershillende vormen van dagbehandeling ook ambulante hulp in de thuissituatie en/of in de kinderopvangsituatie. Verder onderzoekt en behandelt t Kabouterhuis zowel vanuit medish als orthopedagogish perspetief. Tenslotte riht t Kabouterhuis zih niet alleen op kleuters, maar op alle jonge kinderen. t Kabouterhuis bestaat al sinds 1945 als instelling die hulp verleent aan jonge kinderen met ernstige gedragsof ontwikkelingsproblematiek. In al die jaren ontwikkelde de hulpverlening zih en deentraliseerde t Kabouterhuis haar hulp naar vier loaties. Deze veranderingen vroegen volgens t Kabouterhuis om een nieuwe missie, visie en huisstijl. En dus een aanpassing van de naam. Meer informatie: SaC-Amstelstad voert regionaal werken verder door SaC-Amstelstad heeft haar hulpverleningspakket zodanig veranderd dat ze lienten dihterbij huis kan helpen, samen met regionale samenwerkingspartners. SaC-Amstelstad Jeugdzorg biedt nu in elke regio van Amsterdam, Amstelland en de Meerlanden en Zaanstreek/Waterland dezelfde hulp. Daarnaast is er in enkele regio s speifieke hulp. Een totaaloverziht van de hulpvormen is te vinden op N I E U W S B L A D O V E R D E J E U G D Z O R G I N D E A G G L O M E R A T I E A M S T E R DA M 25 jaar kindertelefoon Swith helpt shoolwisselaars vroegtijdig Regeringsommissaris Van Eijk: Praktijk gaat voor wetgeving D O O R : S U Z A N H I L H O R S T STOP tegen agressie op shool Begin dit jaar shoot een Haagse leerling onretor Hans van Wieren dood. In Amsterdam volgde vervolgens het ene inident op het andere; een meisje bedreigt een van haar doenten met de dood en drie jongens versturen een kogelbrief naar hun shool. Wat doet de jeugdzorg met kogelbriefleerlingen? Hoe voorkom je agressie op shool? Dat is de vraag die velen zih stellen na de gebeurtenissen op het Terraollege. Preventie lijkt in de disussies hierover het toverwoord. De Amsterdamse jeugdzorg werkt hier al sinds 1996 intensief aan. Toen startte Afra-Boddaert PPI namelijk met het Time-Out Projet (TOP). Het projet is inmiddels wijd verbreid en onlangs startte het STOP, een verfijning van het TOP. TOP biedt een leerling externe opvang nadat hij is geshorst, legt Aart Nolen uit. Hij is regiomanager Zaanstreek/Waterland bij SaC-Amstelstad Jeugdzorg. Het projet is bedoeld voor jongeren die een time-out nodig hebben. Bijvoorbeeld om een ruzie te laten bekoelen of om zelf even tot rust te komen. Maar ook leerlingen waar de shool geen raad mee weet, gaan naar het TOP. Zo vangt het TOP de Amsterdamse leerlingen op die na de Haagse moord hun leraar een kogelbrief stuurden. Wahtkamer Het TOP riht zih niet in alle gevallen op terugkeer naar shool. Soms fungeert het als wahtkamer voor een leerling die naar het speiaal onderwijs gaat of een leerling waar even geen oplossing voor is. Toh is het de bedoeling dat een deel van de leerlingen terugkeert naar shool. Afra Boddaert PPI startte daarom dit jaar met een variatie op het TOP; het Shool Time-Out Projet (STOP). Een STOP zorgt ervoor dat de shool diret ontat houdt met de leerling, vertelt oördinator Hans Kruijssen. De shool zet de leerling in een aparte klas, waar de shool zorgt voor het onderwijs en Afra Boddaert PPI voor de hulpverlening. Het STOP vershilt op een aantal punten met het TOP. Kruijssen: Ten eerste blijft de shool verantwoordelijk voor het onderwijs. Ten tweede bepaalt de shool zelf wie er in een STOP wordt geplaatst en wie het weer kan 1 FOTO: MARTIJN BEEKMAN/HH Thema: Jeugdpsyhiatrie De problematiek van veel jongeren bevindt zih op het snijvlak van de jeugdzorg en de jeugdpsyhiatrie. Het is namelijk niet altijd duidelijk welke oorsprong gedragsproblemen hebben. Het bekendste voorbeeld hiervan zijn misshien wel de te drukke kinderen. Kregen zij te weinig strutuur in hun opvoeding of is er welliht sprake van ADHD? Lees verder op blz. 5 Leerlingen van het Terra-College bezoeken een dag na de moord op hun onretor in een onwezenlijke sfeer hun shool. verlaten. Er is dus een flexibele doorstroom, waardoor de shool sneller probleemsituaties kan aanpakken. Aan de andere kant houdt de leerling een band met de shool. Kruijssen: De leerling blijft naar dezelfde shool gaan, zodat hij niet snel het idee krijgt dat de shool hem opgeeft. De terugkeer naar de oude klas wordt hierdoor makkelijker. Vroegtijdig Kruijssen stelt dat de STOP niet hèt antwoord is op alle problemen. Zo blijven er leerlingen die niet op shool zijn te handhaven, zoals de drie kogelbriefleerlingen die nu in het TOP zitten. Kruijssen pleit daarom voor vroegtijdige hulp op de sholen: Het zou eigenlijk zo moeten zijn dat leerlingen al worden geholpen vóórdat ze in een TOP of STOP belanden. Nolen van SaC-Amstelstad pleit eveneens voor vroegtijdige interventie: Wat in Den Haag is gebeurd, kan overal gebeuren. Het is ook niet altijd te voorkomen, maar een shool kan er wel naar streven op tijd de bel te luiden. Voor meer informatie over het STOP kunt u ontat opnemen met Hans Kruijssen, tel.:

2 COLOFON Jong aan de Amstel is een gezamenlijke uitgave van vier instellingen voor de jeugdzorg in de agglomeratie Amsterdam: Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam, Afra Boddaert PPI, MOC t Kabouterhuis en SaC-Amstelstad Jeugdzorg. Jong aan de Amstel vershijnt vier keer per jaar. De artikelen in dit blad vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de organisaties. Evenmin kunnen aan de inhoud van dit blad rehten worden ontleend. Overname artikelen Overname van artikelen uit Jong aan de Amstel is alleen toegestaan na voorafgaande shriftelijke toestemming van de redatie. Hoofdredatie Martin Gerritsen Kernredatie Sanne Bender (SaC-Amstelstad Jeugdzorg), Anita van Ewijk (Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam), Hans van der Jagt (Afra Boddaert PPI), Inez Zuiderveld (MOC t Kabouterhuis) Redatie Rik van Beijma (SaC-Amstelstad Jeugdzorg), Herbert Budde (Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam), Niola Offergelt (Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam), Annette van der Poel (SaC-Amstelstad Jeugdzorg), Loeki Stoeller (Afra Boddaert PPI) Vaste medewerkers Marnix de Bruyne, Mihel van Dijk, Tamara Franke, Corina de Feijter, Suzan Hilhorst, Jaap Maars, Sake Rijpkema, Wim Stevenhagen en Maarten Terlage. Redatie-adres Jong aan de Amstel - Fred. Roeskestraat EC Amsterdam - jongaandeamstel@tisalimail.nl Ontwerp en DTP Roggeveen Grafish Ontwerp D O O R : F R E E K K A L L E N B E R G Swith helpt vroegtijdig shoolwisselaars Binnen het voortgezet onderwijs wisselt elk jaar een grote groep jongeren van shool. Niet altijd is er iets aan de hand, maar veel shoolwisselaars maken de swith omdat ze problemen hadden op de andere shool. Voor deze groep startte Afra Boddaert PPI het projet Swith. Op zestien sholen krijgen 600 leerlingen individuele hulp. Cijfers zijn er nog niet zo snel na de start van Swith, maar volgens projetleider Jenny Looman zijn de sholen tevreden. Ze zijn blij dat er eindelijk iets strutureels gebeurt met risiovolle shoolwisselaars. Ze weten namelijk door ervaring dat deze ategorie leerlingen pas later in het jaar problemen krijgt. En dan is het vaak te laat om ze op te lossen. Nu begeleidden we ze vanaf de aanvang van het nieuwe shooljaar en kunnen we dus vroegtijdig iets doen, wat de kans op sues groter maakt wisselaars In het shooljaar wisselden in Amsterdam onder het IJ 1500 sholieren in het voortgezet onderwijs van shool, 250 sholieren veranderden zelfs twee keer in hetzelfde jaar van shool. Looman: Soms is daarvoor een goede reden, zoals een verhuizing. Maar vaak zijn er andere oorzaken, zoals gedragsproblemen, spijbelen, faalangst, depressies, drugs, angst voor andere leerlingen of een leraar of desinteresse. Dan kan de wisseling de voorbode zijn van shooluitval. De problemen vershillen nogal per leerling. Daarom D O O R : S U Z A N H I L H I R S T krijgen zij op shool individuele begeleiding van een ambulante jeugdhulpverlener. Zo krijgen leerlingen met dezelfde problemen groepstraining. Het gaat dan bijvoorbeeld om problemen als gebrekkige soiale vaardigheden of faalangst. De ambulant werker heeft per sholier wekelijks een half uur beshikbaar, maar deze tijd wordt flexibel ingezet. Looman: Als leerlingen hun draai op de nieuwe shool vinden, hebben ze ons niet meer nodig. Maar er zijn ook leerlingen waar we veel energie in stoppen. We begeleiden ze intensiever en betrekken de ouders er ook bij. En soms blijken de problemen zo groot dat we zwaardere hulp moeten inroepen. Risiovol Swith vroeg de deelnemende sholen bij aanvang van dit shooljaar om een lijst met risiovolle shoolwisselaars samen te stellen en deze leerlingen te bespreken in de zorgbreedteommissie. Deze leerlingen kwamen uiteindelijk tereht bij Swith. Looman: De meeste leerlingen ervaren de hulp als prettig. De hulpverlener is aanwezig op shool, maar is geen leerkraht. Leerlingen nemen hem of haar daardoor soms makkelijker in vertrouwen. De hulpverlener zal ook niet snel een preek afsteken. Die hebben de leerlingen al genoeg gehad. Het gaat erom problemen vroegtijdig te pareren, zodat de leerlingen uiteindelijk een diploma halen. Wat als je het vraagt, is dat hetgeen wat ze allemaal willen: een diploma. Meer informatie: Afra Boddaert PPI, Swith-projet, Javaplantsoen 24, 1095 CS Amsterdam, Tel: Druk Rob Stolk BV JEUGDZORG Luisteren, hulp, informatie en advies De jeugdzorg in de agglomeratie Amsterdam Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam is verantwoordelijk voor de intake van liënten. Deze organisatie vormt als het ware de voordeur voor de jeugdzorg. Hier wordt ook vastgesteld welke hulp de jongeren en hun ouders nodig hebben. Als kan worden volstaan met kortdurende, eenvoudige hulp, dan wordt deze door Bureau Jeugdzorg verleend. Indien er meer nodig is, dan leidt Bureau Jeugdzorg de liënt naar een zorgprogramma. Deze programma s worden uitgevoerd door drie instellingen voor Hulp Op Indiatie (HOI): Afra Boddaert PPI, MOC t Kabouterhuis en SaC-Amstelstad Jeugdzorg. Zij bieden zowel ambulante als residentiële hulp. Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam Jan Luijkenstraat CT Amsterdam tel.: website: Afra Boddaert PPI Plantage Middenlaan DB Amsterdam tel.: website: seretariaat@abppi.nl MOC t Kabouterhuis Amsteldijk LK Amsterdam tel.: website: zuid@kabouterhuis.nl SaC-Amstelstad Jeugdzorg Fred. Roeskestraat EC Amsterdam tel.: fax: info@sa-amstelstad.nl website: Al vijfentwintig jaar beantwoordt de Kindertelefoon vragen van kinderen van aht tot ahttien jaar. Ooit begonnen als een initiatief van een groep ouders uit Amsterdam, heeft de vrijwilligersorganisatie zih inmiddels onmisbaar weten te maken. En nog steeds staat er elke dag in Amsterdam een team paraat, om te luisteren, te adviseren of gewoon even te praten. Erik Ott is oördinator van de kindertelefoon Amsterdam, het Gooi en Flevoland: We zijn met vijf betaalde krahten: de oördinator, de afdelingsseretaresse, twee beleidsmedewerkers die zih bezighouden met publiiteit en signalering en een werkbegeleider die zih riht op de training en werving van vrijwillige medewerkers die de telefoon aannemen. Dagmar is een van die vrijwilligers: De vrijwilligersgroep bestaat uit mensen uit alle leeftijdsgroepen. Er zijn veel studenten bij, maar ook mensen die uit de ommeriële tak van de beroepsbevolking komen. De roosters kennen twee diensten; een middagdienst van twee tot vijf en een avonddienst van vijf tot aht. Dagmar: Van een vrijwilliger wordt verwaht dat ze in ieder geval één dienst per week kunnen werken. De seletieproedure is streng. Ott: Wie bij de Kindertelefoon komt werken mag niet meer dan 32 uur per week elders werken. Het werk vereist flexibiliteit, we moeten wel van iemand op aan kunnen. Na de eerste seletieronde volgt een training. Dagmar: Dat zijn pittige dagen, je leert bijvoorbeeld je eigen waarden en normen een plek te geven en om te gaan met onfronterende telefoontjes. Pesten Kinderen bellen met de meest uiteenlopende vragen naar de kindertelefoon. Veel gesprekken gaan over seksualiteit en pesten. We proberen de vragen van kinderen te beantwoorden, vertelt Ott. Het is niet de bedoeling dat wij hulp voor ze zoeken. Als ze willen, dan kunnen ze informatie krijgen over hulpinstanties. Daarvoor hebben we een soiale kaart die elke medewerker kan raadplegen. Anonimiteit staat bij de Kindertelefoon voorop. De loatie waar de vrijwilligers bellen is onbekend en sommige vrijwilligers gebruiken een shuilnaam. Ott: Doenten bijvoorbeeld. Die lopen een grote kans dat ze een leerling aan de telefoon krijgen. Het moet géén grote stap zijn om met de Kindertelefoon te bellen. Protool In ernstige gevallen heeft de Kindertelefoon een risisprotool. Dagmar: Als een kind belt en zegt dat hij teveel pillen heeft geslikt, dan kunnen we voorstellen een ambulane te laten komen. Het kind moet dan wel zijn identiteit prijsgeven. Gelukkig is dat bij ons nog nooit voorgekomen. Na 25 jaar heeft de Kindertelefoon haar ambities nog steeds weten te behouden, want hatten behoort inmiddels ook tot de mogelijkheden. Een paar dagen per week kunnen de kinderen nu ook via het Internet hun vragen stellen aan de medewerkers van de Kindertelefoon. Voor meer informatie kunt u bellen met de Kindertelefoon Amsterdam: , In verband met haar anonimiteit is de naam Dagmar een pseudoniem. 2

3 D O O R : TA M A R A F R A N K E Regeringsommissaris jeugdbeleid Steven van Eijk Praktijk gaat voor wetgeving Bijzonder nuttig, noemt Steven van Eijk zijn werkbezoek aan Amsterdam en omgeving op woensdag 18 februari. Mijn taak is het een brug te slaan tussen het landelijk jeugdbeleid en de praktijk die vaak wordt bepaald door de lokale politiek. Vandaar dit werkbezoek. Van Eijk is afgelopen deember benoemd tot ommissaris jeugd- en jongerenbeleid en is projetmanager van Operatie Jong. Hij heeft tot taak om lijn te brengen in het jongerenbeleid dat momenteel verdeeld is over vijf departementen en zes bewindslieden. Met Operatie Jong willen de betrokken ministers en de staatsseretaris de knelpunten in het jeugdbeleid voor 2007 oplossen. e knelpunten in de praktijk signaleren en deze ver- vertalen naar onrete voorstellen voor de Dvolgens politiek. Daar ga ik me de komende drie jaar mee bezighouden. Daarom is een werkbezoek zo nuttig. Je ziet dan met eigen ogen waar en wat er mis gaat. En heel belangrijk je ziet het idealisme en de gedrevenheid van de medewerkers. Dat is een extra stimulans. Tijdens de gesprekken van vandaag bleek dat er grote ontsluitingsproblemen in de zorg bestaan. Men denkt, en in veel gevallen is dat ook zo, dat vanwege de Wet op de Privay patiëntinformatie niet mag worden overgedragen. Dat wil dus zeggen dat de jeugdzorg niet optimaal kan funtioneren. Daar moeten oplossingen voor komen. En het is misshien niet verstandig om dit te zeggen, maar zolang het nog niet beter geregeld is, denk ik dat de behandelaars in eerste instantie het kind voorop moeten stellen. En dan misshien maar niet de letterlijke interpretatie van de wet gebruiken. Ik heb gezien dat wanneer de regel en wetgeving te strikt wordt gehandhaafd sommige probleemgevallen niet kunnen worden opgelost. En dat kan nooit de bedoeling zijn. Zeker niet in aute situaties. Brug slaan Een typish Amsterdams probleem dat ik vandaag tegen kwam, is de toewijzingsproedure bij REC4-sholen. Om kinderen het juiste onderwijs te kunnen laten volgen, heeft het Ministerie van Onderwijs en Wetenshap een Jong laat lezersonderzoek uitvoeren Het bureau MediaTest zal binnenkort in opdraht van Jong aan de Amstel een lezersonderzoek uitvoeren. Jong aan de Amstel wil namelijk weten of het blad wordt gelezen door de doelgroep. Dat wil zeggen door mensen die beroepsmatig met de jeugdzorg te maken hebben, zoals werknemers in het onderwijs, de kinderopvang en de gezondheidszorg. Verder zal MediaTest kijken hoe de doelgroep het blad waardeert en welke informatie zij willen lezen. De vier uitgevers van Jong aan de Amstel Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam, SaC-Amstelstad Jeugdzorg, Afra Boddaert PPI en MOC t Kabouterhuis beslissen aan de hand van de resultaten van het onderzoek over het voortbestaan van Jong aan de Amstel. MediaTest start met haar onderzoek een week na het vershijnen van dit nummer. FOTO: SAKE RIJPKEMA Steven van Eijk: Ik heb gezien dat wanneer de regel- en wetgeving te strikt wordt gehandhaafd sommige probleemgevallen niet kunnen worden opgelost. onafhankelijke ommissie ingesteld die het indiatietrajet verzorgt. Wanneer een kind voor een REC4-shool wordt gekwalifieerd, moeten de ouders een formulier ondertekenen. Nu wonen er in Amsterdam veel allohtonen waarbij je ook te maken hebt met analfabetisme; men weet dus niet wat men ondertekend. En dus tekenen de ouders de formulieren niet. Het gevolg is dat de nog leerplihtige kinderen niet naar shool gaan, maar op straat rondhangen. Met alle gevolgen van dien. Dit is typish zo n voorbeeld waar een brug moet worden geslagen tussen beleid en praktijk. Dat ga ik de komende drie jaar doen. En dat is denk ik de leukste baan in Nederland. PI en Argonaut worden Basule Het Peadologish Instituut (PI) en de Argonaut zijn 1 januari 2004 gefuseerd tot een nieuwe organisatie met de naam Basule, een aademish entrum voor kinder- en jeugdpsyhiatrie. De Basule wil in de agglomeratie Amsterdam een volledig zorgaanbod bieden op aademish niveau. Het zorgaanbod riht zih op jongeren tot ahttien jaar. De Basule biedt diagnostiek, behandeling en begeleiding van kinderen met psyhiatrishe problemen. Ze biedt behalve zorg ook onderwijs aan kinderen met psyhiatrishe problemen. Zie ook bladzijde 6. Meer informatie: 3 KORT Bureau Jeugdzorg start website Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam startte begin dit jaar met de website Hierop staat alle basisinformatie, zoals loatieadressen, telefoonnummers, routebeshrijvingen en foto s van de loaties. Hulpzoekenden of ollega s kunnen verder op de website het totale hulpaanbod van Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam vinden. De website biedt naast basisinformatie over de werksoorten ook informatie over projeten en samenwerkingsverbanden. Tenslotte zijn alle BJAA-folders te downloaden en meldt de site alle externe vaatures. Wijzigingen in gegevens die op de staan, kunt u doorgeven via: webmaster@bja.nl Projet zoekt 400 rolmodellen Mentoraat 16+ is een projet dat probeert 400 jongeren in Amsterdam, die het moeilijk hebben, te koppelen aan 400 mentoren die hen een luisterend oor willen bieden. Het gaat om de begeleiding van jongeren boven de 16 jaar die niet goed mee kunnen komen op shool, soms daar helemaal niet meer heen gaan en die het ook op andere terreinen lastig hebben. Het idee ahter het projet is dat deze jongeren profijt kunnen hebben van een mentor, een vrijwilliger die wekelijks met hen praat en een positief rolmodel kan zijn. Mentoraat 16+ is zoekt volwassenen die de tijd willen nemen om naar een jongere te luisteren en zih in willen leven in zijn of haar problemen. Mensen die niet het beste van zihzelf in de ander willen stoppen, maar het beste uit de ander proberen te halen. Nadere informatie en een inshrijfformulier: of bij Omar Ramadan, projetleider, , of via Radar, Ouders tevreden over t Kabouterhuis MOC 't Kabouterhuis onderzoht hoe ouders de deelname aan de multidisiplinaire besprekingen ervaren. Bij deze halfjaarlijkse voortgangsbesprekingen zijn ook alle betrokken hulpverleners aanwezig, zoals groepsleidster, gezinsbegeleider, logopedist, kinderarts, fysiotherapeut, orthopedagoog en videohometrainer. Zij evalueren de hulpverlening en stellen de doelen vast voor de komende periode. De ouders vonden het belangrijk samen met de hulpverleners de behandeldoelen vast te stellen. Ze waardeerden het verder dat ze ideeën en meningen kunnen aandragen. De ouders noemen als belangrijkste nadeel dat ze zih moeten aanpassen aan het tijdstip van de besprekingen. Meer informatie: ROA wil ertifiering jeugdzorg Het bestuur van de agglomeratie Amsterdam, de ROA, wil dat alle jeugdzorginstellingen in 2006/2007 hun hulpverlening ertifieren. Zo niet, dan kan dit gevolgen hebben voor de subsidie. Certifiering moet gebeuren aan de hand van kwaliteitsriteria voor de hulpverlening, het beleid, de organisatie, het personeel, onderzoek en ontwikkeling, de aommodatie en de resultaten. Conreet gaat het om riteria als: de instelling maakt voor elke liënt een hulpverleningsplan op maat; de instelling heeft de organisatiestrutuur en gezagsverhoudingen beshreven; de instelling voert eens in de vier jaar een marktverkenning uit; de instelling voldoet aan algemene eisen voor veiligheid; de instelling wordt in voldoende mate gewaardeerd door liënten.

4 OPINIE D O O R : L I N D A VA N W I J K Justitie in de Buurt opgeslokt door keten-units FOTO: SAKE RIJPKEMA. Eind 2002 onludeerde een evaluatierapport dat Justitie in de Buurt een sues is. In de betreffende probleemwijken hebben deze voorposten van Justitie de jeugdriminaliteit teruggedrongen en het veiligheidsgevoel op straat vergroot. En daar was het allemaal om begonnen. Maar op 15 januari maakte Minister Donner bekend dat hij het samenwerkingsverband verder wil verbreden. De huidige Jib s (Justitie, het Openbaar Ministerie en de hulpverleningsorganisaties) moeten samenwerken met gemeente en politie. Ook de finaniering moet anders. Tot nu toe werd het projet volledig betaald door het ministerie van Justitie. Vanaf nu wordt de finaniering gedeentraliseerd, wat er op neerkomt dat alle betrokken instanties (Ministerie van Justitie, Openbaar Ministerie, gemeente, politie, de Raad voor de Kinderbesherming, Bureau Halt, Slahtofferhulp, Bureau Jeugdzorg en de Relassering) het projet gezamenlijk moeten gaan betalen. Waarom wil de minister sleutelen aan een suesvol projet? Wil hij de Jib s nog beter maken of is het een verkapte manier om geld te bezuinigen. Jong aan de Amstel peilde de mening van drie betrokkenen. Yvo Hommes, woordvoerder van Minister Donner Minister trekt stekker niet uit Jib s Iedereen heeft minder geld te besteden, ook Justitie. Dan moet je keuzes maken. Voor ons was Justitie in de Buurt een projet van vier jaar. Geen beleid. Beslissingen over de inhoudelijke invulling van Justitie in de Buurt werden al op gedeentraliseerd niveau genomen. Van de dertig kantoren, verspreid over het hele land, zijn sommige bijvoorbeeld de hele week open en andere maar één dag in de week. Daar hangen totaal vershillende kostenplaatjes mee samen. Wij vinden het logish om van een projet dat op gedeentraliseerd niveau wordt uitgevoerd ook de finaniële verantwoordelijkheid bij de uitvoerende instanties neer te leggen. Als de gemeente, het Openbaar Ministerie en de hulpverleningsorganisaties vinden dat Justitie in de Buurt hen iets oplevert en er geld voor over hebben, kunnen ze de kantoren handhaven. Ineke van Gijssel, oördinerend beleidsmedewerker Openbaar Ministerie en projetleider Jib Amsterdam Oost. We moeten ook op finanieel gebied samenwerken Het breder samenwerkingsverband is prima. Alleen maar goed. Het hangt natuurlijk af van de manier waarop de plaatselijke bestuurders daarmee omgaan, maar hier in Zeeburg verloopt die samenwerking uitstekend. De gedeentraliseerde finaniering vind ik ook logish. Bij een projet waarin je gezamenlijk partiipeert moet je ook gezamenlijk een finaniële inspanning leveren. Tot nu toe stond er een pot geld waaruit we konden pakken. Nu moeten we zelf nadenken over de finaniering. Mr. Jan-Jaap Smilde, Offiier van Justitie bij het Amsterdams parket en oördinator van het beleid voor de harde kern jeugd We willen vier ketenunits hebben Donner wil met deze maatregelen niet de stekker uit Justitie in de Buurt trekken. Dan had het ministerie het projet wel stilgelegd. Wat de gedeentraliseerde finaniering betreft, ben ik het met het hem eens. Het kan niet zo zijn dat Justitie de kar in z n eentje trekt. Justitie heeft zih hard gemaakt voor de aanjaagfase. Het projet dient vanaf nu finanieel en personeel gedragen te worden door de instanties die zih er voor inspannen en er ook bij gebaat zijn. Daarnaast ben ik persoonlijk erg blij met het bredere samenwerkingsverband. Dat biedt de kans om Justitie in de Buurt gerihter in te zetten. Wat heeft dat voor onrete gevolgen voor de Jib s in Amsterdam? De Amsterdamse driehoek (burgemeester, korpshef en het Openbaar Ministerie) heeft besloten om de Jib s samen te voegen met de JOT s (Jongeren Opvang Teams) en JCO s (Justitieel Cases Overleg, een orgaan dat sinds vorig jaar operationeel is en binnen een week bij de politie binnengekomen strafzaken behandelt) waarna er keten-units onstaan. De naam Justitie in de Buurt verdwijnt daarmee. De nieuwe keten-units behandelen alle strafbare feiten gepleegd door jongeren tot 25 jaar. Doordat je op deze manier de repressieve strafrehtelijke kant van Justitie samenvoegt met de zorg krijg je een mix van instrumenten die bijdragen aan een integrale benadering van jeugdzaken die voorzien in een oplossing op maat. En dat blijkt bij jongeren erg belangrijk. Is een Offiier van Justitie in de buurt de volgende stap? Het kan. Meer kan ik daar op dit moment niet over zeggen. Op welke termijn gaan de veranderingen plaatsvinden? In de praktijk worden de keten-units gekoppeld aan politiebureau s en zullen er in plaats van de zes Justitie in de Buurt kantoren, vier keten-units overblijven. Het is een lopend proes. We mikken erop in januari 2005 vier keten-units operationeel te hebben. Hoe de Jib s in de rest van het land met de veranderingen omgaan (Sinds de start van het projet in 1997 is het aantal kantoren van Justitie in de Buurt uitgegroeid tot dertig, red.) weet ik niet. Wij gaan het land in om te leren van de andere Jib s en zullen ons beleid uitdragen. Wij hopen van harte dat het Ministerie van Justitie onze integrale aanpak ziet als de ideale vorm van jeugdriminaliteitsbestrijding en ons steunt in de vorm van subsidiegelden. JIB opende in 1999 haar eerste kantoor in Amsterdam. Dat was in Amsterdam-West. De jongeren vreesden justitie diret: binnen een week sneuvelden alle ramen van het pand. ILLUSTRATIE: WIM STEVENHAGEN 4

5 THEMA. JEUGDPSYCHIATRIE FOTO: JAAP MAARS. Het Medish Kleuterdagverblijf is een duidelijk voorbeeld waar jeugdzorg en jeugdpsyhiatrie samenwerken om een liënt de beste mogelijke hulp te verlenen. De problematiek van veel kinderen en jongeren bevindt zih op het snijvlak van de jeugdzorg en de jeugdpsyhiatrie. Het is namelijk niet altijd duidelijk welke oorsprong gedragsproblemen hebben. Het bekendste voorbeeld hiervan zijn misshien wel de te drukke kinderen. Kregen zij te weinig strutuur in hun opvoeding of is er welliht sprake van ADHD? Samenwerking tussen de jeugdzorg en de jeugdpsyhiatrie is dan ook vooral in het belang van de liënt. Idealiter zouden jeugdzorg en jeugdpsyhiatrie samen een intakespreekuur moeten voeren om te kijken wie een liënt het beste kan helpen. Die hulp zou in sommige gevallen ook gezamenlijk kunnen worden gegeven. De nieuwe Wet op de Jeugdzorg gaat ook uit van die samenwerking. In deze Jong aan de Amstel kijken we in elk geval naar hetgeen er op dit moment al gebeurt op dit gebied. D O O R : C O R I N A D E F E I J T E R Jeugdpsyhiatrie kijkt en denkt mee Samenwerking is het parool in de jeugdzorg, dus ook met de jeugdpsyhiatrie. In Amsterdam gebeurt dat inmiddels op diverse manieren. Daarbij gaat het erom snel te sreenen en een programma op maat te bieden. Daar zijn liënten het meest bij gebaat. Monique de Wilde, manager gespeialiseerde ambulante jeugdpsyhiatrie bij Mentrum: Hoe eerder je intervenieert, hoe groter de kans is dat je de shade voor het kind beperkt. In de nieuwe Wet op de Jeugdzorg vormt het Bureau Jeugdzorg de entrale toegang tot de gehele jeugdzorg, waaronder dus ook de jeugdpsyhiatrie. Dit betekent dat het bureau moet kunnen beshikken over deskundigheid op het terrein van intake, sreening, diagnostiek en indiatiestelling bij ernstige psyhishe en psyhiatrishe problemen. Samenwerking is nodig om een sluitende keten van jeugdzorg te realiseren en in stand te houden. Monique de Wilde is de laatste om te beweren dat deze samenwerking moeiteloos verloopt. Maar ondanks het uitstel van de Wet op de Jeugdzorg, willen we blijven samenwerken om de zaken zo goed mogelijk te regelen voor onze liënten. Vroegtijdige erkenning Een medewerker van de jeugdpsyhiatrie is betrokken bij de indiatiebesluiten door Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam (BJAA). Ernstige psyhishe en psyhiatrishe problemen die zih duidelijk bij een kind manifesteren, vist deze medewerker er diret uit. Wat we bij de intakes in het BJAA nog wel missen, is een instrument waarmee je snel kunt sreenen wat er met een kind aan de hand is. Deze vroegtijdige erkenning is essentieel, benadrukt ze. Neem bijvoorbeeld een kind dat extreem angstig is. Als zoiets lang duurt, is het voor het kind zwaar. Wij kunnen de behandeling bijvoorbeeld met mediatie en therapie ondersteunen, zodat dit kind niet meer lijdt dan nodig is. Consultatie De jeugdpsyhiatrie werkt ook samen met Afra Boddaert PPI en SaC-Amsteldstad Jeugdzorg via onsultatie. Medewerkers denken en kijken mee, geven advies en observeren soms ook een kind om diens gedrag te interpreteren en aan te geven hoe daar het best mee kan worden omgegaan. Op die manier proberen we te steunen en te stutten. Het gaat om medewerkers die patronen herkennen en getraind zijn in het geven van onsultatie. De apaiteit is weliswaar nog niet heel groot, maar het werkt wel. Er snel bij zijn is belangrijk, benadrukt ze. Kinderen ontwikkelen zih heel snel. Je beperkt de shade als je snel ingrijpt en een goed hulpverleningsaanbod kunt doen. De samenwerking tussen jeugdzorg en jeugdpsyhiatrie verloopt nog niet optimaal. Dat is onder andere het geval bij de orthopsyhiatrie. Het gaat om liënten met extreme gedragsproblemen. Gelukkig komt er voor deze groep nu ook een residentieel aanbod. Hier zit Amsterdam op te wahten. Dilemma De Wilde wijst ten slotte nog op een dilemma: Wij zijn er om te diagnostieren en om te behandelen. We kunnen beperkt aan onsultatie en preventie doen, anders ontstaat er een probleem bij de finaniering. We moeten dus af en toe nee verkopen en kunnen de vraag naar psyhiatrishe onderzoeken waarbij geen direte behandelvraag is maar deels honoreren. We moeten zuinig zijn met onze apaiteit. 5

6 THEMA. JEUGDPSYCHIATRIE Voor kinderen met psyhiatrishe problemen Hulpaanbod jeugdzorg MKD De Kleine Prins en MOC t Kabouterhuis Beide instellingen bezitten expertise op het gebied van kinderen tot zeven jaar met ernstige gedragsproblemen of omplexe ontwikkelingsproblematiek. Zo werken er orthopedagogishe medewerkers, gezinsbegeleiders, psyhologen, orthopedagogen, kinderpsyhiaters, kinderfysiotherapeuten, logopedisten, videohometrainers, spel- en psyhotherapeuten en kinderartsen. Zij onderzoeken de mogelijkheden en beperkingen van het kind vanuit vershillende invalshoeken en stellen aan de hand daarvan een hulpverleningsplan op. Dit plan bespreken ze vervolgens met de ouders en het gehele behandelteam. De Kleine Prins en MOC t Kabouterhuis bieden: onderzoek en therapie; observatiediagnostiek; behandeling in de thuissituatie; behandeling op de dagbehandelingsgroepen; begeleiding van het gezin of andere betrokken opvoeders Meer informatie: MKD De Kleine Prins: (SaC-Amstelstad Jeugdzorg) MOC t Kabouterhuis: (Zuid), (West), (Noord), (Hoofddorp) SaC-Amstelstad Jeugdzorg SaC-Amstelstad Jeugdzorg heeft twee plaatsen voor kinderen met orthopsyhiatrishe problemen. Ze begeleidt deze kinderen als onderdeel van Beter met Thuis. Dit is een hulpvorm voor kinderen van zes tot zestien jaar. Zij krijgen hulp tijdens hun verblijf bij SaC-Amstelstad èn bij het gezin thuis. SaC-Amstelstad heeft verder een loatie met vijf plaatsen voor jeugdigen met hronishe psyhiatrishe problematiek en/of gedragsproblemen. De hulp is ook geriht op de ouders. Dit jaar start SaC-Amstelstad Jeugdzorg nog een loatie met vijf plaatsen. SaC-Amstelstad Jeugdzorg werkt bij al deze hulpvormen samen met de Basule. Meer informatie: Afra Boddaert PPI Afra Boddaert PPI biedt in haar REC-shool De Werkruimte onderwijs aan kinderen met ernstige gedragsproblemen en/of psyhiatrishe problemen. Tot voor kort konden leerlingen van De Werkruimte uitsluitend een diploma of deelertifiaten behalen op VMBO-T niveau. Sinds enige tijd zijn er ook mogelijkheden voor leerlingen op HAVO/VWO-niveau. De Werkruimte startte onlangs namelijk een lesgroep voor leerlingen die wat aanleg betreft HAVO of VWO kunnen volgen, maar die moeite hebben zih op shool te handhaven door een ombinatie van gedrags- en psyhiatrishe problemen. Zo kan er sprake zijn van ADHD, stoornissen in het autistish spetrum, Asperger, onentratiestoornissen of dyslexie. Meer informatie: Jaqueline Bleihrodt, tel.: Voor kinderen met psyhiatrishe problemen Hulpaanbod Jeugd-GGZ Ambulante Jeugd GGZ Mentrum, De Meren en GGZ Buitenamstel bieden ambulante behandeling aan kinderen en adolesenten tot 23 jaar met ernstige psyhosoiale en psyhiatrishe problemen, waardoor er een stagnatie dreigt in de emotionele, ognitieve en/of soiale ontwikkeling. De drie ambulante afdelingen bieden onder andere: psyhiatrish, psyhologish, gezins- en sensomotorish onderzoek; het afnemen van ontwikkelings- en soiale anamneses; thuis-, shool- en spelobservatie. Het behandelaanbod omvat individuele, groeps-, gezinsen mediamenteuze behandeling en ouderbegeleiding. De drie organisaties hebben zorgprogramma s voor autisme en aan autisme verwante stoornissen, gedragsstoornissen, ADHD, angst- en dwangstoornissen, stemmingsstoornissen, eetstoornissen, psyhotishe stoornissen en klahten na trauma. Verder hebben zij de groep Kinderen van Ouders met Psyhiatrishe Problemen. Meer informatie: Mentrum: (Centrum/Oud- West), (Noord), De Meren: (Zuidoost), (Oost), GGZ Buitenamstel: (Zuid), (Nieuw-West), De Basule De Basule is een groot aademish entrum voor kinder- en jeugdpsyhiatrie. De Basule biedt poliklinishe, dagklinishe en klinishe diagnostiek- en behandelmogelijkheden, alsmede opname-, onsult- en diagnostiekmogelijkheden voor de pleegzorg. Tevens kent De Basule psyhiatrishe gezinsbehandeling, forensishe psyhiatrishe behandeling, psyhiatrishe behandeling van kinderen met een liht verstandelijke handiap en biedt zij speiaal onderwijs. De Basule biedt samen met het Emma Kinderziekenhuis hulp aan kinderen bij onbegrepen lihamelijke klahten en klahten waarbij psyhosoiale en psyhiatrishe problematiek een rol speelt. De Basule biedt verder met het Emma Kinderziekenhuis en het Nederlands Psyhoanalytish Instituut diagnostiek en behandeling aan kinderen tot drie jaar met psyhiatrishe problematiek. Meer informatie: De Basule: , Categorale Jeugd GGZ Het Sinaï Centrum riht zih op joodse en Israëlishe kinderen, kinderen van oorlogsgetroffenen en kinderen die zelf slahtoffer zijn van oorlog en geweld. Het gaat om jongeren en adolesenten tot 23 jaar. Het Sinaï Centrum biedt geestelijke gezondheidszorg en verstandelijke gezondheidszorg voor de joodse doelgroep. Tevens is het een kennis-, onderzoeks- en behandelentrum voor psyhotrauma s als gevolg van oorlog, geweld en verlies. Meer informatie: , Het Nederlands Psyhoanalytish Instituut (NPI) biedt onderzoek, diagnostiek en indiatiestelling, psyhoanalytishe ambulante behandelvormen, zoals psyhoanalyse, psyhoanalytishe psyhotherapie in ombinatie met ouderbegeleiding en psyhoanalytishe hulpverlening aan adolesenten. Het gaat om een aanvullend aanbod op dat van de reguliere instellingen. Meer informatie: of Crisisinterventie Crisisinterventie wordt bij lopende behandelingen binnen kantoortijden zoveel mogelijk geboden door de eigen behandelaar van het kind. Buiten kantoortijden wordt gebruik gemaakt van de Stedelijke Crisis Organisatie. De Amsterdamse instellingen voor Jeugd GGZ partiiperen ook in het stedelijke Mobiel Crisis Team. Dit team biedt buiten kantooruren hulp in risissituaties waar kinderen bij zijn betrokken. Met name de politie doet vaak een beroep op dit team. Samenwerking De instellingen voor Jeugd GGZ hebben zih sinds 30 maart 2000 verenigd in het Samenwerkingsverband Jeugd GGZ. Dit Samenwerkingsverband houdt zih onder andere bezig met: overleg, afstemming, samenwerking en uitwisseling van informatie; gezamenlijke planning van het zorgaanbod; produt- en methodiekontwikkeling; uitvoeren van gezamenlijke projeten; overleg, afstemming en samenwerking met andere setoren in de jeugdzorg. Meer informatie: mw. M. Mattheijer ( ) of m.mattheijer@sigra.nl. FOTO: JAAP MAARS 6

7 THEMA. JEUGDPSYCHIATRIE D O O R : M I C H E L VA N D I J K Jonge kinderen: Hoe eerder, hoe beter Ook kleine kinderen kunnen kampen met psyhishe problemen, al heten deze meestal anders bij deze leeftijdsgroep. Bovendien is de diagnostiek niet eenvoudig. Het jonge kind ontwikkelt zih snel, waardoor in korte tijd veel kan veranderen. FOTO: SAKE RIJPKEMA Peggy Aarts is gezondheidszorgpsyhologe en orthopedagoge bij De Basule en het MKD t Kabouterhuis. Ze spreekt niet snel van psyhishe problemen bij kinderen tot zes jaar. Wat is de psyhe van een baby of een kind van drie? Bij deze kinderen zijn lihaam en geest nog zo met elkaar verbonden, dat je ze nauwelijks van elkaar kunt ondersheiden. Liever praat Aarts over ontwikkelingsproblemen, waarin ze vier soorten ondersheidt. Sommige kinderen eten sleht, slapen niet of zijn heel druk. Dat zijn typishe regulatieproblemen. Daarnaast kunnen er interatieproblemen ontstaan tussen ouder en kind. Een moeder voelt zih bijvoorbeeld inompetent of afgewezen, doordat haar baby de eerste aht maanden alleen maar heeft gehuild. Een verstoorde relatie tussen moeder en kind kan het gevolg zijn. Bizar Kinderen met speifieke ontwikkelingsahterstanden, bijvoorbeeld in taal, spel of ognitie, vormen het derde luster. Bij sommige jonge kinderen zie je diret dat ze niet hetgeen kunnen wat hun leeftijdsgenoten wel kunnen. Meestal staat zo n ahterstand in ontwikkeling niet op zih, maar gaat het gepaard met andere moeilijkheden. Denk aan het ontat met leeftijdsgenootjes. Overigens weet je bij kinderen onder de vier jaar nooit zeker of de ahterstand blijvend is of dat er nog inhaalgroei te verwahten is. Deze kinderen zijn nog zo in beweging. Ouders kunnen daar onzeker van worden. En het maakt de diagnostiek er niet makkelijker op. Kinderen met autistishe spetrumstoornissen komt Aarts geregeld tegen in haar spreekkamer. Dat komt doordat het gedrag van deze kinderen vaak opvallend en bizar is. Een huisarts denkt dan niet snel: het komt wel goed. Hij verwijst het kind eerder naar ons door. Temperament De oorzaken van ontwikkelingsproblemen lopen sterk uiteen. Aarts: Het kan komen door de opvoeding. Vooral bij eet- en slaapproblemen van het kind speelt dat een rol. Soms is het een mismath tussen het temperament van ouders en kind. Kinderen hebben al vroeg een eigen persoonlijkheid. Dat kan geweldig botsen met het temperament van de ouders. En vaak is het aangeboren. Dat geldt voor stoornissen in het autistishe spetrum, maar ook voor een deel van de ahterstanden in spraak of ognitie. Een vertraagde ontwikkeling in taal of spel kan wijzen op een verstandelijke handiap bij het kind. De gezonde marges zijn ehter breed bij kinderen in deze leeftijd, benadrukt Aarts. Je kunt nooit zomaar zeggen dat een kind afwijkend gedrag vertoont. Elk kind van drie is wel eens driftig. Een kind van 24 maanden dat nog niet praat, kan heel gezond zijn. Praat het ehter na een half jaar nog niet, dan is er mogelijk iets aan de hand. Daarom onderzoeken wij kinderen met ontwikkelingsproblemen liefst zo jong mogelijk. Hoe eerder we ze zien, hoe beter onze interventie zal zijn. Peggy Aarts is voor meer informatie te bereiken via p.aarts@debasule.om en peggya@kabouterhuis.nl. Verdere informatie is te vinden op DE WERKER Peggy Aarts: Wat is de psyhe van een baby of een kind van drie? D O O R : WA L D E R M A R N O Ë Funtionele gezinstherapie voor rimineel arrièregezin Bureau Jeugdzorg agglomeratie Amsterdam, de Derde Oever en de gemeente Amsterdam starten in september met een bijzonder projet. Jongeren die herhaaldelijk met justitie in aanraking zijn gekomen, kunnen vanaf die datum een gedwongen gezinstherapie krijgen om ervoor te zorgen dat ze voortaan uit de gevangenis blijven. Een gesprek met projetmanager Mirjam Bekker: We willen de negatieve spiraal doorbreken waarin zowel de jongere als het gezin zih bevinden. e funtionele gezinstherapie is zo n dertig jaar geleden in de Verenigde Staten ontwikkeld als funtio- D nal family therapy, vertelt Mirjam Bekker. De inzet van de therapie is dat we met alle gezinnen het probleem dusdanig definiëren dat iedereen een aandeel krijgt in de oplossing. Dat betekent dat de definitie voor alle partijen aeptabel en bevredigend moet zijn. De ouders geven nu vaak het kind de shuld en het kind de ouders: Jullie zijn er ook nooit Deze verwijten zorgen voor een negatieve sfeer, waarbij het werkelijke probleem ondergesneeuwd dreigt te raken. De kans is daardoor groot dat de jongere terugvalt in zijn oude, riminele gedrag. Bekker: We willen dat het hele gezin verantwoordelijk wordt voor de jongere en ervoor zorgt dat hij niet meer met politie of justitie in aanraking komt. Het gaat overigens vaak om het oudste kind, waardoor de therapie ook een preventieve werking heeft voor jongere broertjes en zusjes. Streng De gezinstherapie is gedwongen, wat betekent dat de jongere opnieuw wordt vastgezet als de behandeling spaak loopt. De funtionele gezinstherapie vindt namelijk plaats binnen een justitieel kader. Justitie in de Buurt (JIB) zoekt gezinnen die mee kunnen doen aan het projet, waarna Bureau Jeugdzorg en de Raad voor de Kinderbesherming het gezin bij de kinderrehter voordragen voor de therapie. Deze kan de therapie vervolgens dwingend opleggen. Trainen De funtionele gezinstherapie kent drie fases, vervolgt Bekker. De eerste fase bestaat uit de definitie van het probleem, zodat alle gezinsleden gemotiveerd worden. Dat is essentieel. In de tweede fase leert het gezin vaardigheden zoals beter ommunieren, het stellen van regels en het maken van afspraken. En tot slot leert het gezin in de derde fase de getrainde vaardigheden zelf- standig toe te passen. Ze gaan dan in feite het diepe in. Een gezin zal gedurende drie tot zes maanden wekelijks een sessie moeten doen. Bekker: Die periode lijkt kort, maar de Amerikaanse praktijk heeft bewezen dat we binnen die periode de doelstelling kunnen realiseren. Bovendien maakt het projet deel uit van een langer hulpverleningsprogramma bij onder andere Bureau Jeugdzorg. Het Projet vroegtijdige interventie bij riminele arrièregezinnen met funtionele gezinstherapie duurt vier jaar. Jaarlijks worden 48 gezinnen behandeld. Meer informatie: Mirjam Bekker (projetmanager) tel.:

8 D O O R : M I C H E L VA N D I J K Liever interventie dan internaat Kinderen in de basisshoolleeftijd lijden vooral aan gedragsstoornissen. Er loopt ehter een loodrehte lijn van gedragsstoornissen op kinderleeftijd naar delinquent gedrag tijdens de adolesentie. Vroegtijdige interventie is de oplossing. an alle psyhishe problemen komen gedragsstoornissen het meest voor bij kinderen in de basis- V shoolleeftijd. De Amerikaan Rolf Loeber, hoogleraar psyhologie aan de Universiteit van Pittsburg en de Vrije Universiteit Amsterdam, is stellig. Loeber en zijn Nederlandse ollega Wim Slot, hoogleraar Jeugdbesherming en orthopedagogie aan de Vrije Universiteit en direteur van PI-researh, doen al jaren onderzoek naar gedragsstoornissen bij kinderen tussen de zes en twaalf jaar. En dat is nodig, vinden ze. Loeber: Het geweld onder de Nederlandse jongeren neemt de laatste vijftien jaar sterk toe. Denk aan de moord op de doent van het Terra College. Dit gedrag is shadelijk voor de maatshappij. Je kunt dat aanpakken door justitiële maatregelen, maar vroegtijdige interventie is effetiever. Zeker 50 proent van de jongeren met zeer ernstig gewelddadig gedrag vertoont al op jonge leeftijd gedragsproblemen, zoals ongehoorzaamheid, liegen of pesten. Loeber: Dit gedrag ontstaat meestal in de kinderjaren. De meeste kinderen experimenteren met dit gedrag, en leren het daarna weer af. Maar een deel gaat door. Gedragsstoornissen vormen daarom een voorloper van later delinquent gedrag. Juist vanwege deze relatie is preventief ingrijpen zinvol, vult Slot aan. Jonge kinderen kunnen ook somber zijn, maar er bestaat geen verband tussen sombere kinderen en depressie op latere leeftijd. Vroegtijdige interventie heeft dan weinig zin. Bij gedragsstoornissen ligt dat anders. T E K S T: M A R T I N G E R R I T S E N F O T O : S A K E R I J P K E M A DE CLIENT David Ruting, vader van Daan (4) Daan kan straks hopelijk zelfstandig funtioneren Ik spreek het liefst over t Kabouterhuis. Dat vind ik een sympathieke naam. MKD klinkt zo klinish. Daan zit daar nu sinds augustus op de autigroep. Het halen en brengen behoort inmiddels tot de routine en we hebben elke twee weken overleg, waarbij we kijken hoe hij zih ontwikkelt. Het is duidelijk dat hij sinds augustus met sprongen vooruit is gegaan. Dat komt mede doordat t Kabouterhuis werkt aan de hand van een goed behandelplan en zeer goede leidsters en speialisten in dienst heeft. We kwamen er ahter dat er wat met Daan aan de hand was omdat hij zih op het kinderdagverblijf voor anderen afsloot. Hij kreeg ook steeds meer een ahterstand in zijn taalspraakontwikkeling. Pas een jaar geleden werd er formeel het label van autisme opgeplakt, maar wij wisten al eerder dat er wat aan de hand was. Niet al mijn ervaringen met de jeugdzorg zijn positief. Ik ben organisatiedeskundige en als ik met die bril naar de jeugdzorg kijk zie ik een veelkoppig administratief monster, dat veel energie stopt in misommuniatie. We kwamen daar tereht in een molen van heb ik jou daar, waarbij alles en iedereen iets over Daan moest zeggen. Zijn dossier hadden ze op een gegeven moment op wel tien plaatsen. Maar het was uiteindelijk een bevriende kinderarts die ons wees op t Kabouterhuis. Daar liep alles wel vlot. Na de eerste kennismaking, volgde een gesprek met een ontwikkelingspsyholoog. En drie weken en een aantal onderzoeken later lag er een keurig rapport. Sindsdien loopt alles op rolletjes. Daans ommuniatievaardigheden nemen toe en hij gaat graag naar de autigroep. Hij is gretig, hij vindt het daar gezellig. We hebben nu ook de hoop dat hij straks als zelfstandig mens in de maatshappij kan funtioneren. Stroef Het onderzoeksteam van Slot en Loeber werkt zelf aan een interventie bij kinderen met gedragsproblemen op zes sholen in Amsterdam-Oost. Slot: We leren het kind onrete vaardigheden, bijvoorbeeld hoe ze anders kunnen omgaan met situaties die bij hen agressie oproepen. We bieden ze gedragsalternatieven en leren hen positieve ontaten te leggen. Dat hebben ze nooit geleerd. Daarnaast zoeken de onderzoekers ontat met de ouders die de greep zijn kwijtgeraakt op hun kind, en kijken ze hoe het kind zih op straat gedraagt. Dat laatste doen we liefst samen met welzijnsorganisaties en politie, al verloopt dat ontat stroef, vanwege alle shotten en privaywetgeving, zegt Slot. Daardoor weten we nauwelijks welke deliten het kind op straat pleegt. Terwijl je juist het beste kunt ingrijpen als je een totaalbeeld hebt van wat het kind allemaal uitspookt. Een multimodale aanpak, waar iedereen bij betrokken is, is het meest effetief. Pas dan heb je overziht hoe het kind zih gedraagt. Militarisme Slot en Loeber zijn voorstander van preventieve interventies. Slot: Je kunt kinderen vriendelijker en meer respetvol benaderen als ze zes of zeven zijn, dan als ze zeven jaar ouder zijn. En je bereikt meer. Helaas kan preventie op weinig belangstelling rekenen, onstateert hij. Preventie is niet zihtbaar. Een kind dat we op het rehte spoor weten te houden, zien we later niet terug in de riminaliteitsijfers. De politiek kijkt vooral naar de ahterkant van dit probleem. Denk aan de huidige roep om jeugdinternaten. Onbetaalbare voorzieningen, die niet zullen helpen. Van het militarisme van een jeugdinternaat worden jongeren heus geen beter mens. 8