Jonge kinderen speerpunt Amsterdam

Transcriptie

1 JAARGANG 5 DECEMBER 2005 NUMMER 4 De Koppeling naar voormalige Nieuwe Lloyd Het Amsterdamse initiatief de Koppeling heeft toestemming van staatsseretaris Ross-Van Dorp (VWS) om te starten in het pand van de voormalige justitiële jeugdinrihting t Nieuwe Lloyd. Een van de initiatiefnemers van de Koppeling, Spirit, koopt het pand van t Nieuwe Lloyd aan. De offiiële overdraht vond plaats op 4 november. De Koppeling is een nog op te starten behandelentrum voor jongeren met ernstige gedragsproblemen uit de regio Amsterdam en Noord-Holland. Deze jongeren hebben naast gedragsproblemen ook vaak te kampen met psyhishe problemen. Veelal spelen er ook problemen binnen het gezin van de jongere. Er is in veel gevallen sprake van dreigende verloedering. Door gebrek aan apaiteit komen deze jongeren nu vaak nog in justitiële jeugdinrihtingen tereht, terwijl ze een behandeling in een besloten behandelentrum nodig hebben. Het pand van t Nieuwe Lloyd zal na een grondige verbouwing het nieuwe behandelentrum van de Koppeling huisvesten. De Koppeling is een uniek samenwerkingsverband van vier organisaties uit vershillende setoren: Altra (jeugdzorg en onderwijs), de Basule (aademish entrum voor kinder- en jeugdpsyhiatrie), Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam en Spirit (jeugdhulpverlening en justitiële jeugdinrihting). Meer informatie: Meertalige DVD over speiaal onderwijs De Dienst Maatshappelijke Ontwikkeling heeft samen met de shoolbesturen van het speiaal onderwijs een DVD gemaakt. De DVD verhoogt inziht in wat het speiaal onderwijs in Amsterdam is en heeft te bieden en is bedoeld ter ondersteuning van doenten, begeleiders en andere professionals die ontaten hebben met de ouders en voorlihting geven over het speiaal onderwijs in Amsterdam. Na het bekijken van de DVD hebben ouders/verzorgers kennis over het aanbod in Amsterdam, kennis over de Amsterdamse aanpak, kennis over de indiatiestelling en de daarbij betrokken instanties. Ook hebben zij een realistish beeld gekregen van de onderwijsmogelijkheden voor kinderen met een handiap, leerproblemen of een stoornis. De DVD is geprodueerd in een oplage van 2250 exemplaren en wordt de komende tijd verstuurd naar alle sholen in Amsterdam en naar andere relevante intermediairs. De DVD is te bestellen via Kabouterhuis start praktish pedagogishe gezinsbegeleiding Vanaf september biedt t Kabouterhuis praktish pedagogishe gezinsbegeleiding (PPG). Deze nieuwe behandeling riht zih op gezinnen met jonge kinderen (0-8 jaar) met een liht verstandelijke handiap of ontwikkelingsahterstand, vaak in ombinatie met gedragsproblemen. De begeleiding vindt gemiddeld eens per week plaats in de thuissituatie. Observatie, oudergesprekken, videohometraining en training van opvoedingsvaardigheden zijn vormen van behandeling die de begeleider toepast. PPG kan daarnaast ook ingezet worden bij gezinnen waar een of beide ouders moeilijk lerend zijn. Meer informatie: Vraag residentiele hulp neemt sterk toe Verantwoordelijkheid jeugdzorg hoort bij gemeente Protool kindermishandeling moet zorgen voor atie D O O R : L I N D A VA N W I J K De motie Kinderen eerst van Lodewijk Assher zette, deze zomer de problematiek van jonge kinderen weer op de gemeentelijke agenda. Wethouder Ahmed Aboutaleb komt in deember met plannen over hoe de gemeente kinderen in een vroegtijdig stadium kan helpen. Om zo erger te voorkomen. ijdens werkbezoeken merkte ik dat de nadruk lag op Tde aanpak van hangjongeren, vertelt Lodewijk Assher, gemeenteraadslid en lijsttrekker van de PvdA in Amsterdam. Ik vroeg me af wat er voor deze kinderen was gedaan in de periode dat ze nog geen twaalf jaar waren. Onder het motto: hoe eerder je erbij bent, hoe meer ellende je kunt voorkomen, diende Assher in juni een motie in waarin hij pleitte voor het eerder signaleren en beter aanpakken van problemen. De gemeenteraad nam de motie aan en zegde strutureel 3,5 miljoen euro toe. De motie stelt dat opvoeden een taak is van de ouders, maar dat de gemeente hen moet helpen als zij daartoe niet in staat zijn. Zo nodig onder dwang. Consultatiebureaus, kinderdagverblijven en basissholen krijgen hierin een belangrijke taak. Zij moeten ouders ondersteunen en oahen. Assher: We gaan opvoedingsondersteuning bieden om ouders meer te betrekken bij de shoolgang van hun kind. Daarmee willen we ook de sleht geïntegreerde ouders betrekken bij de shool. Zo komt er taal- en opvoedles en gezinsoahing. Dat is ook in het belang van de shoolprestaties van het kind. Assher: Momenteel is 26 proent van de kinderen niet in staat om aan de Cito-toetsen mee te doen. Ouder en kindentra Assher legt de nadruk op de basissholen, maar voor kinderen van nul tot vier jaar werken instanties al langer samen. Drie jaar geleden zijn de ouder en kindentra (ok s) opgezet, waaronder ook de onsultatiebureaus vallen. De ouders merken het niet, maar er wordt tegenwoordig op meer dingen gelet en eerder doorverwezen voor bijvoorbeeld pedagogish advies. Bovendien zijn kraamzorg en verloskundigen nu ook aangesloten bij het ok. Als een vroedvrouw tijdens de kraamzorg ziet dat er 1 Thema: Speiaal onderwijs (primair) Elk kind in het speiaal onderwijs heeft te maken met de jeugdzorg. Dat zit nu eenmaal ingebakken in wettelijke toelatingsriteria. Geshat wordt dat een kwart van alle leerlingen in het luster 4 onder toeziht is gesteld. Jeugdzorg en speiaal onderwijs hebben derhalve over en weer veelvuldig ontat. Zo heeft Altra een medewerker op drie van de speiale sholen voor primair onderwijs en is Bureau Jeugdzorg bezig om op alle sholen een voordeurmedewerker te krijgen. Uiteindelijk streven speiaal onderwijs en jeugdzorg naar een integrale aanpak bij deze leerlingen. Lees verder op blz. 5 Jonge kinderen speerpunt Amsterdam FOTO MAARTEN HARTMAN/HH Een arts onderzoekt een kind in het onsultatiebureau. Ouders merken het niet, maar er wordt tegenwoordig eerder doorverwezen voor pedagogish advies. bijvoorbeeld geen wiegje is, geeft ze dat door aan het ok. Zo kan de jeugdgezondheidszorg vroegtijdig ingrijpen. Bureau Jeugdzorg is blij dat het voorveld helpt bij het signaleren van problemen. Onderwijsgebouwen Ahmed Aboutaleb komt in deember met een uitwerking van de motie Assher. Makkelijk zal dat niet zijn, omdat de gemeente weinig zeggenshap heeft over de sholen. Zo bepalen de rijksoverheid en de sholen de inhoud van het lespakket. Assher: De gemeente heeft hier niets te vertellen. Aboutaleb wordt niet voor niets geksherend wethouder van onderwijsgebouwen genoemd. Dat betekent dus dat hij nu met elke shool aparte afspraken moet maken over de vroegsignalering. Maar het moet wel als we bijvoorbeeld shooluitval effetief willen bestrijden.

2 D O O R : M I C H E L VA N D I J K Jong aan de Amstel is een gezamenlijke uitgave van vier instellingen voor de jeugdzorg in de agglomeratie Amsterdam: Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam, Altra, MOC t Kabouterhuis en Spirit. Jong aan de Amstel vershijnt vier keer per jaar. De artikelen in dit blad vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van de organisaties. Evenmin kunnen aan de inhoud van dit blad rehten worden ontleend. Overname artikelen Overname van artikelen uit Jong aan de Amstel is alleen toegestaan na voorafgaande shriftelijke toestemming van de redatie. Hoofdredatie Martin Gerritsen Kernredatie Sanne Bender (Spirit), Anita van Ewijk (Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam), Hans van der Jagt (Altra Jeugdzorg), Inez Zuiderveld (MOC t Kabouterhuis) Redatie Rik van Beijma (Spirit), Herbert Budde (Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam), Vinent Fafieanie (Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam) Vaste medewerkers Marnix de Bruyne, Mihel van Dijk, Tamara Franke, Corina de Feijter, Suzan Hilhorst, Evelien Hoekstra, Jaap Maars, Sake Rijpkema, Wim Stevenhagen, Maarten Terlage en Linda van Wijk. Vraag residentiele hulp neemt sterk toe Ja, de vraag naar residentiele hulpverlening neemt toe, zegt Gert Klijn. Dat heeft volgens hem meerdere oorzaken. Bureau Jeugdzorg is voorzihtig geworden en plaatst kinderen eerder uit huis. Dat heeft alles te maken met de asussen die de laatste tijd in het nieuws zijn geweest. Daarnaast worden probleemgezinnen sneller opgespoord. Het Vangnet Jeugd van de GG&GD is daar behoorlijk effetief in. En ook het Crisisteam van Bureau Jeugdzorg doet goed werk. De aanvragen voor residentiele opnames nemen daarmee toe. En dus groeit de wahtlijst. Ondertussen werkt Spirit hard om het tekort aan residentiele hulpverlening zo beperkt mogelijk te houden. In bezettingsgraad en opnameduur valt vrijwel geen winst meer te behalen. Onze bezettingsgraad is vrijwel 100 proent. We plaatsen soms wel eens een extra bed. En verdere verkorting van de residentiele hulp is niet mogelijk. Dat gaat ten koste van de kwaliteit van de hulpverlening. Extra geld Er moeten dus meer bedden bij. Spirit doet daar ook veel aan, vindt Klijn. Dit jaar zijn we samen met De Basule begonnen met twee orthopsyhiatrishe groepen, bestemd voor kinderen met onder meer een psyhiatrishe aandoening. En volgend jaar gaan we in Zaanstreek/Waterland aan de slag met een orthopedagogishe leefgroep, voor kinderen die niet meer naar huis kunnen. We denken eveneens na over het starten van een voorziening in Amsterdam. Klijn rekent voor dat Spirit in totaal ruim 200 residentiele bedden en 850 pleeggezinplaatsen heeft. Dat is veel, maar niet genoeg. En het Rijk is niet sheutig met geld. De 40 miljoen die tijdens Prinsjesdag zijn vrijgemaakt voor de jeugdzorg, worden verdeeld over het hele land. Amsterdam krijgt daarvan nog geen 2 miljoen, dat dan nog verdeeld moet worden onder de vier jeugdhulpverleningsorganisaties. Poortgebouw Voorlopig gaan de extra residentiele voorzieningen niet ten koste van de ambulante hulpverlening. Klijn: De gemeente Amsterdam neemt volgend jaar de finaniering van het Poortgebouw over, onze voorziening voor dak- en thuislozen. Daarmee komt een miljoen euro vrij dat we mogen besteden aan ons hulpaanbod. We bekostigen daarvan onder andere de orthopedagogishe leefgroep, de therapeutishe gezinsverpleging van De Basule en uitbreiding van onze pleegzorg. We hoeven de huidige apaiteit aan ambulante hulpverlening niet aan te tasten, al weet ik eerlijk gezegd niet voor hoe lang. Redatie-adres Jong aan de Amstel Fred. Roeskestraat EC Amsterdam jongaandeamstel@tisalimail.nl Ontwerp en DTP Roggeveen Grafish Ontwerp - Amsterdam Druk Rob Stolk BV D O O R : TA M A R A F R A N K E Verantwoordelijkheid jeugdzorg hoort bij gemeente Jong aan de Amstel behandelt elk nummer een bepaald thema. Hierin beliht ze het onderwerp vanuit vershillende hoeken en geeft daarbij een overziht van het hulpaanbod van de jeugdzorg op dit terrein. Tot nu toe kwamen de volgende thema s aan bod: 2003/1 Vroegtijdige signalering maart /2 De harde kern juni /3 Kindermishandeling september /4 Basisonderwijs deember /1 Jeugdpsyhiatrie maart /2 Voortgezet onderwijs juni /3 Crisishulp november /1 Huiselijk geweld maart /2 Jeugdgezondheidszorg juni /3 Lokaal jeugdbeleid oktober /4 Speiaal onderwijs (primair) deember 2005 Oude nummers van Jong aan de Amstel zijn zolang de voorraad strekt op te vragen via het adres van de redatie: jongaandeamstel@tisalimail.nl De gemeente moet de regie over de jeugdzorg krijgen. Dat bepleit de Amsterdamse wethouder Ahmed Aboutaleb. In Tilburg startte onlangs een experiment waarbij de gemeente die eindverantwoordelijk ook daadwerkelijk krijgt. Dit op initiatief van Operatie Jong, door het kabinet opgestart om een eind te maken aan de versnippering in het jeugdbeleid. Een gesprek met Steven van Eijk, ommissaris jeugd- en jongerenbeleid en projetmanager van Operatie Jong. et is een fantastish experiment waarbij de eindver- voor de jeugdzorg mijns inziens Hantwoordelijkheid op de plek komt waar die hoort, namelijk bij de gemeente. Een veel gehoorde klaht is: hoe kun je als gemeente een adequaat jeugdbeleid ontwikkelen wanneer je als gemeente wel verantwoordelijk bent voor welzijn en preventief jeugdbeleid, maar de provinie eindverantwoordelijk is voor de jeugdzorg? In de praktijk leidt dit geregeld tot onwerkbare en vooral ineffiiënte situaties. Dat wil dus zeggen dat de jeugdzorg niet optimaal kan funtioneren. Ik ben er geen voorstander van om de Wet op de Jeugdzorg nu al weer aan te passen, dat geeft alleen maar onnodige onrust. Een goede evaluatie over anderhalf jaar is wel noodzakelijk. En tot die tijd moeten er praktishe oplossingen worden gevonden. En het experiment in de gemeente Tilburg is er daar één van. Minder bestuurslagen Taak van de overheid is om de burger te ondersteunen en liefst zo goed en effiiënt mogelijk, stelt Van Eijk. Dat geldt voor kinderen al helemaal. Dus bij alles wat je doet op het gebied van jeugdbeleid moet het kind entraal staan. Dat was het uitgangspunt bij dit experiment. In Tilburg hebben de drie bestuurlijke lagen - wethou- der, gedeputeerde en minister samen gekeken naar de taken en verantwoordelijkheden. Vervolgens keken ze naar de mogelijkheid er een bestuurslaag tussenuit te halen om zo de taken dihter bij de burger te brengen met minder ambtenarij en minder papieren rompslomp. Wettelijk gezien is het mogelijk de eindverantwoordelijkheid voor de jeugdzorg bij de gemeente te leggen via doormandateren. Daarvoor hebben rijk, provinie en gemeente gezamenlijk een onvenant getekend. Van Eijk vervolgt enthousiast: Resultaat is dat de gemeente verantwoordelijk is voor de hele zorgketen, waarbij het kind in alle fases gevolgd kan worden en relevante informatie kan worden uitgewisseld. Kortom: De wethouder zorgt voor een integraal jeugdbeleid en is ook tevens eindverantwoordelijk voor de uitvoering van dit beleid. Dit experiment vereist wel een nieuwe dynamiek. We moeten nu beginnen met resultaatgeriht werken, dus minder papier, minder bureauratie, minder bestuurslagen en kortere trajeten. Ook binnen de jeugdzorg zelf. De jeugdzorg moet zo diht mogelijk op het kind zitten. Meer informatie: WIM STEVENHAGEN 2

3 D O O R : M A R N I X D E B R U Y N E Protool kindermishandeling moet zorgen voor atie De definitie van kindermishandeling in de Wet op de Jeugdzorg is ruim: bijna alle liënten van het Bureau Jeugdzorg zouden eronder vallen. Is die definitie niet te ruim? Nee, zeggen betrokkenen. Maar je kunt er alleen mee werken met extra uitleg, zoals het nieuwe Amsterdamse Protool Kindermishandeling biedt. Atie tegen kindermishandeling door Stihting Raak. Raak vindt dat de politiek zih veel harder moeten inzetten om kinderen daadwerkelijk te kunnen beshermen tegen alle vormen van lihamelijk of geestelijk geweld. Ingrid Leeuwenburgh hekt haar omputer. Het protool is maar liefst 350 keer gedownload, zegt ze tevreden. Niet gek voor de drie weken dat we in de luht zijn. Leeuwburgh is oördinator voorlihting en trainingen van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) in Amsterdam. In opdraht van de gemeente hielp ze mee het Amsterdamse Protool Kindermishandeling op te stellen, met een stappenplan voor wat je moet doen bij het vermoeden dat een kind wordt mishandeld. We wilden een norm stellen voor iedereen in Amsterdam die met kinderen werkt, zorgen dat ze in atie komen bij het eerste signaal dat er misshien iets mis is. Tweeduizend beroepskrahten kregen het protool toegestuurd, nog eens duizend de beknoptere routekaart. Daarnaast kunnen mensen het protool verkrijgen via de website. Ruime definitie Maar wanneer is er eigenlijk sprake van kindermishandeling? De wettelijke definitie, zoals vermeld in de Wet op de Jeugdzorg, is ruim: zij spreekt van elke vorm van bedreigende of gewelddadige interatie waardoor een kind ernstige shade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend. Valt met die definitie wel te werken? De definitie is inderdaad ruim, reageert Jan Willems, hoogleraar kinderrehten aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en medeoprihter van RAAK, de Refletieen Atiegroep Aanpak Kindermishandeling. Centraal staat de vraag of er shade is voor de ontwikkeling van het kind, zonder de shuldvraag te stellen. Het is een hulpverleningsdefinitie: in Nederland wordt kindermishandeling - eigenlijk spreek ik liever van kinderbeshadiging - meer vanuit die hoek benaderd dan vanuit het reht, zoals in de Verenigde Staten. En dat is maar goed ook, vindt hij. Daar gaat alle energie zitten in juridish onderzoek naar wat er is gebeurd. Aan hulpverlening komt men nauwelijks toe. In Nederland kun je eerder aan een oplossing gaan werken. Ondanks de mogelijkheden die de wet biedt, wordt nog steeds vaak te laat ingegrepen, vindt Willems. Dat stelde hij al in 1998 aan de orde in zijn proefshrift Wie zal de opvoeders opvoeden? Daarin shatte hij dat in Nederland jaarlijks minimaal kinderen worden ROGER DOHMEN/HH mishandeld, van wie er vijftig tot tahtig overlijden aan de gevolgen van de mishandeling. Landelijke ijfers bevestigen zijn stelling. Sinds de AMK s in 2002 een wettelijke status kregen, groeit het aantal keer dat ze worden benaderd elk jaar sterk. Vorig jaar gebeurde dit keer, 19 proent meer dan in Het aantal ehte meldingen steeg nog sneller: kwam het in 2003 nog tot 7976 meldingen, in 2004 waren er 9820, ruim 23 proent meer. Maar toh ligt het aantal meldingen nog altijd ruim onder de door Willems geshatte Willems: Ik heb in mijn proefshrift een lassifiatie opgenomen met gradaties van kindermishandeling, lopend van liht tot fataal, die ik uit het Engels heb vertaald. Ik heb sterk de indruk dat in Nederland mishandeling pas wordt gemeld als die valt in de hoogste ategorieën. Eerder ingrijpen Je zou veel eerder moeten ingrijpen, vindt Willems dan ook. Leer aanstaande ouders bijvoorbeeld dat slaan niet zo effetief is. Als je van je eerste kind in verwahting bent, sta je daar nog voor open. Maar als een kind je het bloed onder de nagels vandaan haalt, veel minder. De definitie van kindermishandeling hoeft daarvoor niet te veranderen, onludeert hij. Als je die maar voorziet van onrete voorbeelden, die houvast bieden. Het Amsterdamse protool bevat preies die voorbeelden, zegt Leeuwenburgh. In het protool komen ze uitgebreid aan bod, net als bij de trainingen. We merken daar dat veel mensen pas in atie komen als ze honderd proent zeker weten dat er sprake is van kindermishandeling. Wij geven voorbeelden van wat een eerste signaal kan zijn en proberen ze te leren meteen al in atie te komen. Als een kind geen brood bij zih heeft, hoeft dat niets te betekenen, bijvoorbeeld. Maar als dit vaak voorkomt, of als het kind vaak slonzig is, kan dat duiden op verwaarlozing. Je hoeft dan niet per se het AMK in te shakelen. Bespreek de zorgen eerst met de ouder en daarna kun je hulp inroepen van Bureau Jeugdzorg. Als een leraar weet dat een bepaald gezin al een voogd toegewezen heeft gekregen, kan dat enorm helpen. Dan kunnen ze samen overleggen welke atie nodig is. Blij Wybo Miedema, intern begeleider van bassishool Catamaran in de Spaarndammerbuurt, is blij met het protool. Wij hadden in het verleden te maken met seksueel misbruik van een meisje. Pas in een laat stadium kwamen we daar ahter. We voelden ons erg tekort shieten en hebben toen het AMK benaderd. De training die we kregen - een middag, veel te kort eigenlijk - riep meer vragen op dan zij beantwoordde: wat zijn de signalen? Hoe serieus moet je ze nemen? Het nieuwe protool is veel duidelijker, speifieker en werkbaarder dan oudere modellen. Toh geeft het nieuwe protool niet overal antwoord op. Laatst gaven we een ursus weerbaarheid voor de hoogste groepen. Tot onze verbijstering bleek toen dat negen van de elf jongens regelmatig thuis wordt geslagen, met vuist, riem of stok. Maar veel van de kinderen vonden dat normaal. Ik had het ernaar gemaakt zeiden ze. En striemen of blauwe plekken, het bewijs dat een grens was overshreden, hadden ze niet. Het is moeilijk te bedenken hoe je daarmee moet omgaan. Met het AMK hebben we overlegd en besloten een disussieavond te organiseren voor de ouders. Je kind is stout. Hoe moet ik straffen? wordt het thema. Praten met de ouders is belangrijk. Maar ik heb nog geen idee van wat ik erover preies ga zeggen. Het Amsterdamse protool is te vinden op 3 Nieuwbouw Altra College Het Altra College, een shool voor kinderen met psyhiatrishe en/of gedragsproblemen heeft een nieuwe aommodatie voor haar afdeling Centrum/Oud-West. Op 13 oktober werd het nieuwe shoolgebouw aan de Konijnenstraat in het hartje van de Jordaan offiieel geopend door wethouder Aboutaleb. Ook het onderwijs aan leerlingen van de forensishe afdeling van De Basule verhuist naar de nieuwe vestiging. De nieuwe loatie biedt onderdak aan zo n honderd leerlingen. Het Altra College telt in totaal ira 600 leerlingen verdeeld over twaalf afdelingen. Meer informatie: Suesvol symposium t Kabouterhuis 13 oktober vierde MOC t Kabouterhuis haar zestigjarig bestaan met een symposium over de zorg voor het (zeer) jonge kind. Er waren ruim 400 deelnemers van wie de meeste zelf professioneel betrokken zijn bij de zorg voor jonge kinderen in het onderwijs, de hulpverlening, de kinderopvang en de gezondheidszorg (onsultatiebureaus, kinderartsen). De lezingen en workshops vonden plaats in de leefgroepen en de speel- en behandelruimtes van t Kabouterhuis, zodat deelnemers letterlijk en figuurlijk een kijkje ahter de shermen konden nemen. De deelnemers waren erg enthousiast over het aanbod van die middag. Een verslag met impressies van het symposium zal begin deember vershijnen. Geïnteresseerden kunnen dit aanvragen bij Annet Zika, annetz@kabouterhuis.nl ( ). Amsterdam wil leerlinggegevens De gemeente Amsterdam meldde Operatie Jong in november 2005 dat de wetgeving haar belemmerde in het verkrijgen van gegevens van leerlingen die in Amsterdam naar shool gaan maar elders wonen. Amsterdam beshikt namelijk niet over de bevoegdheid om bij andere gemeenten het GBA-nummer (Gemeentelijke Basis Administratie) op te vragen. Een en ander leidt ertoe dat de gemeente geen adequaat beeld van de leerlingpopulatie kan krijgen. De gemeente Amsterdam heeft haar klaht neergelegd bij de Operatie Jong. Deze zal het probleem onder de aandaht van de betrokken departementen brengen. Meer informatie: Leerstraf meest effetief Jongeren die voor de eerste keer een vergrijp hebben gepleegd, lijken meer gebaat bij een leerstraf dan bij een werkstraf. Dat blijkt uit onderzoek van Halt Amsterdam-Amstelland. Uit het onderzoek kwam onder andere naar voren dat jongeren die een soiale ompetentietraining hebben gevolgd, aanzienlijk minder reidiveren dan jongeren die een werkstraf kregen. Halt Amsterdam-Amstelland wil daarom het aent meer gaan leggen op leerstraffen. Momenteel legt men leerstraffen tien keer minder op dan werkstraffen.

4 Jeugdzorg in de regio Amsterdam Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam (BJAA) is in en rond Amsterdam dé organisatie waar iedereen tereht kan met vragen en problemen over opgroeien en opvoeden. De medewerkers geven informatie, advies en hulp aan kinderen, jongeren, ouders/verzorgers, professionals en betrokkenen. Dit gebeurt vanuit tien loaties in Amsterdam, Amstelveen, Hoofddorp, Purmerend en Zaanstad. Jeugdhulpverlening Wanneer er geen indiatiestelling nodig is, biedt Bureau Jeugdzorg hulp- en adviesgesprekken (gemiddeld vijf gesprekken). Indien er wél een indiatiebesluit is genomen, helpt Bureau Jeugdzorg de liënt desgewenst bij het vinden van de bij de indiatie passende hulp. Ook zorgt Bureau Jeugdzorg voor asemanagement tijdens de hulp bij de zorgaanbieder. Gezinsvoogdij De gezinsvoogd ondersteunt een gezin als een kind door de situatie thuis niet meer goed en/of veilig kan opgroeien. Deze begeleiding start na een uitspraak van de kinderrehter. De gezinsvoogd geeft de ouder(s) ondersteuning bij de verzorging en opvoeding van het kind en kan de ouder(s) bindende aanwijzingen geven. Voogdij In de Nederlandse wet staat dat iedereen die jonger is dan 18 jaar onder ouderlijk gezag moet staan. Als er geen ouder (of familielid) is die het gezag kan uitoefenen (of daarin ernstig tekortshiet), wordt in de agglomeratie Amsterdam de voogdij opgedragen aan Bureau Jeugdzorg. De voogdijwerker behartigt dan namens Bureau Jeugdzorg de belangen van de minderjarige en neemt de belangrijke beslissingen. Jeugdrelassering Als een jongere in aanraking komt met de politie en er proes-verbaal wordt opgemaakt, dan kan na een beslissing van een bevoegde justitiële instelling de jeugdrelassering worden ingeshakeld om herhaling te helpen voorkomen. De jeugdrelasseringswerker betrekt de situatie op werk of shool, de vrijetijdsbesteding, vriendenkring en de thuissituatie bij de begeleiding, en zal de jongere intensief motiveren en ontroleren. Opvoedondersteuning Bureau Jeugdzorg biedt ouders en professionals ondersteuning bij vragen over opgroeien en opvoeden. Hiertoe verzorgt Bureau Jeugdzorg trainingen en kan men tereht bij diverse Opvoedwinkels en de Opvoedtelefoon. Voor een overziht van het totale aanbod van Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam: Spirit Spirit helpt opvoeders en jeugdigen met oplossen van problemen bij opvoeden en opgroeien. De meeste hulp biedt Spirit in elke regio van Amsterdam en omstreken. Naast dit basisaanbod, biedt zij diverse andere hulpvormen. Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam is verantwoordelijk voor de toegang tot de jeugdzorg. Deze organisatie vormt als het ware de voordeur voor de jeugdzorg. Hier wordt ook vastgesteld welke hulp de jongeren en hun ouders nodig hebben. Als kan worden volstaan met kortdurende ambulante hulp, dan wordt deze door Bureau Jeugdzorg verleend. Is er meer nodig, dan neemt Bureau Jeugdzorg een indiatiebesluit op grond waarvan de liënt reht heeft op een zorgprogramma. Zorgprogramma s worden onder andere uitgevoerd door drie instellingen voor Hulp Op Indiatie (HOI): Altra, MOC t Kabouterhuis en Spirit. Zij bieden zowel ambulante als residentiële hulp. Daarnaast neemt Bureau Jeugdzorg ook indiatiebesluiten voor de geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen en voor zorgprogramma s elders in de jeugdzorg. Het aanmeldnummer van Bureau Jeugdzorg is: AANMELDING Artsen Sholen Politie Maatshappelijk werk Kinderopvang overigen Ambulante spoedhulp met kleinshalige aute opvang Als er auut hulp nodig is, geeft een hulp verlener intensieve hulp bij het gezin thuis. Zonodig vindt daarnaast diret opvang plaats van een jeugdige voor een paar nahten in een huis voor Kleinshalige Aute Opvang of in een pleeggezin. Hulp van de regionaal ambulante teams Bij deze intensieve, ambulante hulpverlening zoekt Spirit met de jeugdige en de gezinsleden uit, wat er voor hem of haar nodig is om de problemen die er zijn op te lossen door middel van vershillende methodieken, praktishe ondersteuning en advies. Pleegzorg Voor een jeugdige die tijdelijk niet in zijn of haar eigen gezin kan wonen, maar voor wie opvang in een gezinssituatie wel het beste zou zijn, zoekt Spirit een passend pleeggezin in het soiale netwerk van het gezin en anders in haar pleeggezinnenbestand. Beter met Thuis Beter met Thuis biedt ambulante hulp en hulp met verblijf, bij de opvoeding van kinderen van zes tot en met vijftien jaar die tijdelijk niet onstant thuis kunnen wonen. Aan deze hulp is vaak al andere hulp vooraf gegaan en is het noodzakelijk gebleken dat het kind tijdelijk ergens anders verblijft. Samen met de ouders of andere opvoeders, werkt Spirit aan de terugkeer naar huis of anders naar een andere gezinssituatie helpt opvoeders en jongeren van zestien en zeventien jaar samen problemen op het gebied van opgroeien en opvoeden aan te pakken. De hulp wordt thuis in het gezin gegeven. De jongere kan tijdelijk in een woonruimte van Spirit verblijven. De hulp riht zih op terugkeer naar huis. Als terugkeer niet meer kan, dan wordt naar een andere oplossing gezoht, bij voorkeur bij familie of vrienden. TOEGANG EN INDICATIE Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam Jeugdbesherming Jeugdrelassering Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Raad voor de Kinderbesherming Eht-reht Conferentie Wanneer jeugdigen verantwoordelijkheid willen nemen voor een wandaad die zij hebben gepleegd, kan een Eht-reht Conferentie worden georganiseerd. Hier kunnen de dader, het slahtoffer zijn of haar familie en vrienden de gebeurtenis bespreken en een plan maken hoe de aangerihte shade enigszins hersteld kan worden. Voor meer informatie: of Altra ZORGAANBOD Altra MOC t Kabouterhuis Spirit Jeugdpsyhiatrie en overige instellingen Altra biedt hulp aan kinderen en jongeren die zijn vastgelopen of dreigen vast te lopen in hun ontwikkeling en aan ouders die steun nodig hebben bij de opvoeding. Deze hulp is onlosmakelijk verbonden met de hulp aan hun ouders en meestal ook met hulp op shool. Want de driehoek kind-ouder-shool is de basis voor praktish alle hulp van Altra. Programma s De hulp van Altra valt uiteen in een groot aantal programma s. Voor baby s en jonge kinderen kent Altra onder andere daghulp, leefgroepen en risisopvang. Voor de shoolgaande jeugd tot 12 jaar is er ambulante hulp in diverse vormen en voor tieners en jongeren de zogeheten Boppi-hulp. Aanstaande tienermoeders krijgen hulp bij de opvoeding van hun kind en worden geholpen op weg naar zelfstandigheid. Shool Steeds meer hulpverlening vindt op of vanuit de sholen plaats. Altra introdueerde shoolgerihte projeten zoals Swith (voor shoolwisselaars) en het time-outprojet (voor leerlingen die door hun gedrag tijdelijk niet op shool te handhaven zijn). En steeds meer basissholen in Amsterdam shakelen shoolmaatshappelijk werkers van Altra in. Speiaal onderwijs Behalve hulpverlening geeft Altra speiaal onderwijs aan kinderen die door gedragsproblemen en/of psyhiatrishe problemen geen normale shoolloopbaan kunnen volgen. Deze vorm van onderwijs wordt gegeven op het Altra College, voorheen De Werkruimte. Om de hulp diht bij huis te kunnen geven, werkt Altra vanuit meer dan dertig loaties verspreid over Amsterdam, Zaanstreek/Waterland en Amstelland en de Meerlanden. Voor meer informatie: of Medish Orthopedagogish Centrum t Kabouterhuis MOC t Kabouterhuis biedt hulp aan jonge kinderen tot aht jaar met ernstige gedragsproblemen of omplexe ontwikkelingsproblematiek en hun ouders en andere opvoeders. Ze biedt multidisiplinair onderzoek en behandeling van het kind en begeleiding van het gezin. Uitgangspunt daarbij is: Samen met ouders zorgen voor een optimale ontwikkeling van het kind. Dagbehandeling voor kinderen Van anderhalf tot zeven jaar. Voltijd of deeltijd in ombinatie met intern onderwijs en begeleiding van het gezin. Er zijn speiale groepen voor jonge kwetsbare kinderen tot vier jaar, die zowel lihamelijk als soiaal-emotioneel extra kwetsbaar zijn. Binnen de dagbehandelinggroepen bestaat de mogelijkheid voor een kortdurende observatieplaatsing van drie tot zes maanden. Ambulante gezinsbehandeling Voor gezinnen met kinderen tot aht jaar waarbij de kinderen gewoon naar shool of de kinderopvang gaan. De behandeling vindt plaats in de thuissituatie eventueel in ombinatie met advies aan andere opvoeders in de shool- of opvangsituatie van het kind. Okido Begeleiding op het kinderdagverblijf of de peuterspeelzaal van het kind. Een medewerker van MOC t Kabouterhuis komt naar de opvang toe om begeleiding te bieden aan de leidsters van het kind. Diagnostiek - via een onsultatieplaatsing, een observatieplaatsing van zes weken op een van de dagbehandelinggroepen inlusief onderzoek. - via de uitzoekmodule, observatie (thuis/ op shool of in de opvang) en onderzoek binnen zes weken. - via VTO- oördinatie (vroegtijdige onderkenning ontwikkelingsproblemen bij kinderen t/m vier jaar) VTO-oördinatie kan onderzoeken aanvragen bij t Kabouterhuis. Voor meer informatie: of 4

5 THEMA.. Kinderen op de AH Gerhardshool in Amsterdam-Oost. De REC s hebben de keuzevrijheid van ouders vergroot. SAKE RIJPKEMA Het speiaal onderwijs kent vier lusters, namelijk: Naar een integrale aanpak Elk kind in het speiaal onderwijs heeft te maken met jeugdzorg. Dat zit nu eenmaal ingebakken in de wettelijke toelatingsriteria. Geshat wordt dat een kwart van alle leerlingen in het luster 4 onder toeziht is gesteld. Jeugdzorg en speiaal onderwijs hebben derhalve over en weer veelvuldig ontat. Zo heeft Altra een medewerker op drie van de speiale sholen voor primair onderwijs en is Bureau Jeugdzorg bezig om op alle sholen een voordeurmedewerker te krijgen. Uiteindelijk streven speiaal onderwijs en jeugdzorg naar een integrale aanpak bij deze leerlingen. luster 1: Sholen voor visueel gehandiapte kinderen. luster 2: Sholen voor dove kinderen, slehthorende kinderen en kinderen met ernstige spraakmoeilijkheden. luster 3: Sholen voor zeer moeilijk lerende kinderen, langdurig (somatishe) kinderen en lihamelijk gehandiapte kinderen. luster 4: Sholen voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen, langdurig (psyhiatrish) zieke kinderen en sholen verbonden aan pedologishe instituten. We beperken ons in Jong aan de Amstel tot het primair onderwijs in luster 4. Dit is namelijk het luster waarmee de jeugdzorg het intensiefst samenwerkt. D O O R : M A R T I N G E R R I T S E N Meer keuzevrijheid ouders in speiaal onderwijs De zorg moet naar het kind worden gebraht en niet het kind naar de zorg. Dat was het idee ahter de vernieuwing van het speiaal onderwijs. Sinds twee jaar is het ook zover. Toen trad de Wet op de Expertiseentra in werking. Maar hoe is het speiaal onderwijs nu preies ingebed in het primair onderwijs? Een gesprek met Co de Custer, oördinator Weer Samen naar Shool. De Custer denkt even na en pakt dan toh het boek met riteria erbij om een zekere definitie te geven van de leerlingen die in aanmerking komen voor het speiaal onderwijs REC luster 4. Kinderen met een ernstige emotionele stoornis, gedragsstoornis of ontwikkelingsstoornis ( ) komen in aanmerking voor de zorg van luster 4 wanneer de gedragsproblemen een integraal karakter hebben. Dat laatste wil zeggen dat de problemen zih niet alleen voordoen op shool, maar ook thuis of in de vrije tijd. En, zo vervolgt de definitie er een beroep is gedaan op de jeugdhulpverlening. Het gaat dus om leerlingen met ernstige gedragsstoornissen die in veel gevallen een psyhiatrishe omponent hebben. De luster 4-sholen zijn globaal te verdelen in sholen waarbij de nadruk ligt op de opvang van kinderen met gedragsstoornissen. Dat zijn de sholen voor Moeilijk Opvoedbare Kinderen. Daarnaast zijn er sholen voor kinderen met stoornissen met een andere psyhiatrishe omponent. Dat zijn de Pedologish Instituut-sholen. Speiaal basisonderwijs Naast het speiaal onderwijs (SO) bestaat er nog het speiaal basisonderwijs (SBO). Deze bestaan sinds de invoering van de Wet op het Primair Onderwijs in 1998 en vervangen de oude sholen voor moeilijk lerende kinderen (MLK), de sholen voor leerlingen met opvoedingsproblemen (LOM) en hun afdelingen voor In Ontwikkeling Bedreigde Kleuters (IOBK). Het zijn sholen met kleinere groepen en deskundigen om leerlingen te helpen. Ze vallen sinds 1998 onder dezelfde wetgeving als het regulier basisonderwijs. De Custer: Hier komen leerlingen die een ernstige leerahterstand hebben. Dat kan zijn door een ognitieve beperking, maar ook door andere oorzaken. Vaak hebben ze als gevolg van de leerahterstand gedragsproblemen. Dat is een fundamenteel vershil met de ZMOK ers. Die vertonen overal dezelfde gedragsproblemen. De gedragsproblemen van leerlingen in het speiaal basisonderwijs verdwijnen als het weer beter met hen gaat. Ander geziht Het speiaal onderwijs kreeg met de invoering van de Regionale Expertise Centra (REC s) een volstrekt ander geziht. Wat betekent de invoering van de REC s nu in praktijk? Doel van de samenwerking in REC s is enerzijds het versterken van de onderwijssoort en anderzijds het aanbieden van de deskundigheid in het speiaal onderwijs aan derden. Dit laatste krijgt onder andere vorm in het aanbieden van ambulante begeleiding aan leerlingen die nog in het reguliere onderwijs zitten. De Custer: De REC s hebben de keuzevrijheid van ouders vergroot. Ouders kunnen hun kind nu naar een shool in het speiaal onderwijs laten gaan of ze met behulp van het rugzakje (leerling gebonden finaniering red.) aanmelden bij een reguliere shool voor basisonderwijs in de buurt waar het kind woont. Een en ander kan alleen nadat de Commissie voor Indiatiestelling (CvI) aan de hand van objetieve riteria heeft getoetst of het kind daadwerkelijk in aanmerking komt voor het speiaal onderwijs of het reguliere basisonderwijs. De Custer: Verder zorgt de samenwerking in het REC voor een grotere regionale versheidenheid. Zo is er nu in Purmerend een dependane van De Kleine Prins, zodat de leerlingen daar niet meer in busjes naar een shool in Amsterdam of Alkmaar moeten. REC BovenAmstel is het REC dat verantwoordelijk is voor het luster 4-onderwijs in het grootste deel van de stadsregio Amsterdam. REC BovenAmstel, Plantage Middenlaan 33, 1018 DB Amsterdam. Tel.:

6 D O O R : M A R T I N G E R R I T S E N VIA Amsterdam: één loket voor zorgleerlingen VIA Amsterdam. Dat is de naam van het entrale loket voor de verwijzing, indiatie en advies voor het speiaal onderwijs in Amsterdam. Doel is de proedure voor de aanmelding van leerlingen bij zorg en onderwijs te vergemakkelijken, zodat alle kinderen in Amsterdam een passende plek kunnen vinden. Er werd wel eens geklaagd. Waarom al die indiatieproedures? Waarom moet iemand die een kind voor de jeugdzorg aanmeldt een ander trajet doorlopen dan iemand die een kind voor het speiaal onderwijs aanmeldt. Kan dat allemaal niet eenvoudiger? Het antwoord leek in eerste instantie negatief. Immers de Wet op de Jeugdzorg en de Wet op de Expertise Centra shrijven nu eenmaal elk een indiatieproedure voor. Afstemmen Vershillende organisaties in het onderwijs en de zorg onderkenden de problemen en zohten een oplossing in het op elkaar afstemmen van de indiatieproedures. Ze vonden die oplossing in VIA Amsterdam (Verwijzing, Indiatie en Advies). Hiermee willen ze twee doelen bereiken: vershillende indiatiestellingen moeten op elkaar aansluiten; sholen en instellingen gaan samen werken aan nieuwe onderwijs-zorgarrangementen. VIA Amsterdam is voor een deel al aangelegd. Sholen voor basisonderwijs en speiaal basisonderwijs weten elkaar namelijk al goed te vinden. De grote stap voorwaarts is dat vanaf 1 januari 2006 ook het speiaal onderwijs en de jeugdzorg zih hierbij aansluiten. Hiermee komt er in feite één loket voor onderwijs, speiaal onderwijs, jeugdzorg en AWBZ-zorg. Zorgplatform VIA Amsterdam sluit aan bij de al bestaande zorgplatforms. Deze spelen in het primair onderwijs al een belangrijke rol bij de begeleiding zorgleerlingen en het zorgsysteem. Deskundigen vanuit vershillende disiplines kijken in dit zorgplatform met welke zorg een leerling het beste is gediend. Deze zorgplatforms gaan nu ook funtioneren als oprit naar VIA Amsterdam, dat we op haar beurt weer kunnen zien als voorportaal voor verdere hulp aan de leerling. Bij VIA Amsterdam kijken deskundigen vanuit zorg en onderwijs met welke hulp een leerling het meeste is gediend; jeugdzorg, speiaal basisonderwijs, speiaal onderwijs of AWBZ-zorg. Vervolgens wordt de indiatieproedure voor deze hulpvorm in werking gesteld. Kinderen op de A.H. Gerhardshool in Amsterdam-Oost. De voordelen van VIA Amsterdam zijn evident. Sholen hebben nog maar te maken met één loket. De voordelen van VIA Amsterdam zijn evident. Sholen hebben nog maar te maken met één loket. Dat loket heeft een goed inziht in het zorgaanbod en kan een leerling op een snelle manier naar de juiste indiatieproedure loodsen. Bovendien wordt er gewerkt aan een gemeenshappelijke registratie, zodat een shool bij een aanmelding niet telkens weer een enorme stapel formulieren moet invullen. SAKE RIJPKEMA D O O R : M I C H E L VA N D I J K Weten wat een ander doet Het is niet eenvoudig om kinderen met ernstige gedragsproblemen aan te melden voor nashoolse hulpverlening. In de Mr. G.T.J. de Jonghshool werken doenten en hulpverleners daarom samen aan onderwijszorgprogramma s. De aansluiting tussen onderwijs en jeugdzorg kan beter. Dat geldt zeker voor het onderwijs in luster 4, stelt shoolmaatshappelijk deskundige Suzanne van Wakeren. Van Wakeren werkt op de Mr. G.T.J. de Jonghshool. Deze shool sloot een begeleidingsontrat met Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam om de samenwerking tussen shool en jeugdhulpverlening vorm te geven. De kinderen op de Mr. De Jonghshool doen het goed. Van Wakeren: Ze zitten in kleine, gestrutureerde klasjes met veel individuele aandaht. Deze kinderen hebben vaak negatieve ervaringen met het gewone basisonderwijs. Voor hen is het een verademing om hier te zijn. Onderwijs is voor deze kinderen ehter vaak niet genoeg. Ze hebben ook psyhosoiale hulp nodig. De meeste leerlingen komen uit multiproblem gezinnen, met opvoedings- of gedragsproblemen of een onveilige thuissituatie. Een ondertoezihtstelling of uithuisplaatsing komt vaak voor. Dat belemmert deze kinderen in hun ontwikkeling. Anger ontrol groep Nashoolse psyhosoiale hulpverlening, zoals therapeutishe behandeling, soiale vaardigheidstraining of video-hometraining, ligt voor luster 4 kinderen ehter niet voor het oprapen. Het is moeilijk om ze aan te melden voor het reguliere hulpverleningsaanbod. Er zijn wahtlijsten en instellingen vinden deze kinderen, en hun ouders, vaak te omplex. Van Wakeren en haar ollega s besloten in deze leemte te voorzien door op shool onderwijszorgprogramma s op te zetten. Dat heeft twee voordelen. We bieden deze kinderen een nashools hulpaanbod dat er nu niet is en we zorgen tegelijk voor betere aansluiting tussen zorg en onderwijs. Want de onderwijszorgprogramma s vormen een gedeelde verantwoordelijkheid van shool en jeugdzorg. We werken samen met Bureau Jeugdzorg, jeugdhulpverleningsinstellingen en kinder- en jeugdpsyhiatrie. Sinds twee jaar doen we bijvoorbeeld samen met jeugdhulpverleners van Mentrum een anger ontrol groep. Onze leerlingen zijn vaak snel boos. Ze moeten leren om ontrole te krijgen over hun gedrag. In deze groep leren de kinderen hun emoties te beheersen, zodat ze minder snel boos hoeven te zijn. De Mr. De Jonghshool werkt ook samen met Altra en Spirit. Van Wakeren: Op de shool werkt een medewerkster van Altra die ouders adviezen geeft over de opvoeding. En de hulp van Spirit roepen we in als een gezin extra opvoedingsondersteuning nodig heeft. Dat verloopt prima. Continuïteit Van Wakeren is blij met de zorgarrangementen waarin onderwijs en jeugdzorg samenwerken. Daardoor weet je van elkaar waar je mee bezig bent. Het gaat om ontinuïteit van zorg. Het heeft geen zin als een jeugdhulpverlener een half jaar één uur per week een kind in behandeling heeft en de behandeling vervolgens afsluit zonder daarover met shool te spreken. Je kunt dan geen ervaringen uitwisselen of elkaar adviezen geven. Dat is een gemiste kans. Meer informatie: 6

7 D O O R : E V E L I E N H O E K S T R A Via de Gouden Ster naar shool De soiaal-emotionele vaardigheidstraining voor kinderen op t Kabouterhuis-West is een sues. Samen met de prof. Waterinkshool bereidt t Kabouterhuis tien kinderen voor op de stap naar het onderwijs. Behandeloördinator Karin Vermeulen: De kinderen bleken onvoldoende voorbereid op de shoolsituatie. Voor hen hebben we deze training opgezet. De kinderen zitten samen in de groep de Gouden Ster en komen naast zes dagdelen onderwijs op de prof. Waterinkshool nog twee middagen bij elkaar voor een speiaal trainingsprogramma in de behandelgroep. Volledig onderwijs kunnen zij nog niet volgen vanwege hun gedrags- of ontwikkelingsproblemen. In de groep wordt er met de kinderen gewerkt aan zelfstandigheid, samenwerken en het funtioneren in een groep. Zo heeft iedereen een eigen kastje met een lijmpotje en potloden. De kinderen beheren zelf de spullen en moeten er voor zorgen dat er niks kwijt raakt. Ook nemen de kinderen zelf brood mee, zoals op alle sholen. De leerlingen oefenen ook om samen te werken. Laatst hadden we een aankleedwedstrijd. Van elk koppel moest een kind een muts, een jas en shoenen aantrekken. Ze moesten overleggen wie dat ging doen. Het ging fout bij sommige kinderen toen bleek dat ze zih alle twee aangekleed hadden, in plaats van een van de twee. Doorstroming Het programma van de Gouden Ster duurt een half jaar. De eerste groep is in januari/februari klaar, de tweede groep voor de zomervakantie. Voor de eerste groep levert dit soms een doorstroomprobleem op omdat er halverwege het shooljaar weinig plaatsen meer zijn in het onderwijs. De tweede groep stroomt makkelijker door omdat zij in het nieuwe shooljaar beginnen. Verder zorgt de vershillende wetgeving soms voor obstakels. Wij moeten voldoen aan de eisen van de Wet op de Jeugdzorg, terwijl prof. Waterinkshool zih moet houden aan de onderwijswetgeving. Het gevolg is dat we Kinderen van de Gouden Ster. Hier wordt gewerkt aan zelfstandigheid, samenwerken en het funtioneren in een groep. voor het kind twee plannen shrijven, een hulpverleningsplan en een shoolhandelingsplanning. Geïntegreerd t Kabouterhuis en de prof. Waterinkshool zoeken steeds weer naar een geïntegreerd aanbod van onderwijs en behandeling. Doordat de groep van de Gouden Ster bij elkaar blijft tijdens het onderwijs en de training, is er veel ontat over de individuele kinderen. Het liefst zou Vermeulen het onept van de Gouden Ster ook willen openstellen voor kinderen van buiten. Je zou dit programma kunnen opzetten op andere sholen, zodat de leerlingen daar op kunnen blijven en ze twee dagdelen deze training krijgen. Meer informatie: SAKE RIJPKEMA D O O R : M A R T I N G E R R I T S E N Herstart moet de leerling plezier geven in shool Kinderen moeten hier weer met plezier naar shool gaan, zegt Sander Jaobs. Hij is oördinator van de projeten Herstart en Op de Rails op de A.H. Gerhardshool. Beide projeten moeten voorkomen dat leerlingen thuis zitten. Het is een sues. et gaat er natuurlijk in de eerste plaats om dat de Hleerling weer op shool komt, maar daarvoor is het wel belangrijk dat je het vertrouwen van ouders herstelt., zegt Jaobs in zijn kantoor. Vaak geloven ze niet meer in de vele instanties waar ze al met hun kind zijn geweest. En ze kijken soms vreemd aan tegen een luster 4-shool. Dat is een shool voor gekke kinderen. Daar hoeft mijn kind toh niet naar toe. Wat dat betreft is Herstart ideaal. Dat is namelijk in prinipe een tijdelijk projet. Ouders weten dat het projet na dertien weken eindigt. In die tijd kunnen wij werken aan het vertrouwen. Uiteindelijk blijkt dat zo n 90 proent van de leerlingen van Herstart hier uiteindelijk ook blijft. Met instemming van de ouders, want die zien ook dat hun kind weer met plezier naar shool gaat. Thuiszitters Herstart startte vorig shooljaar en had als doel thuiszitters weer op shool te krijgen. Zij kunnen bij Herstart tereht en tegelijk start een indiatieproedure voor een luster 4-shool. Deze proedure wordt afgerond binnen de projetplaatsing van dertien weken. Sinds dit shooljaar loopt er een soortgelijk projet, Op De Rails. Dit is bedoeld voor leerlingen die niet meer te handhaven zijn op de eigen shool en al thuis zitten of thuiszitter dreigen te worden. Ook hoeft het niet duidelijk te zijn of de leerling uiteindelijk wel of niet in luster 4 in zal stromen. Zij volgen gedurende het projet wel lessen op een luster 4-shool tot duidelijk is wat er verder met hen moet gebeuren. Ander belangrijk vershil is dat de leerplihtambtenaar naar Herstart toe leidt. Bij Op De Rails is dat VIA Amsterdam. In het voortgezet onderwijs lopen de proedures overigens anders. Cognitief Wat doet de A.H. Gerhardshool nu met thuiszitters? Jaobs: We willen ten eerste dat het kind weer met plezier naar shool gaat. Ten tweede werken we aan het gedrag van de leerling en ten derde komt het ognitieve aspet aan de orde. De leerling moet ook iets leren. Jaobs benadrukt dat leerlingen van Herstart en Op de Rails niet worden behandeld als projetleerling. Ze stromen in een reguliere klas in en daar blijven ze vaak ook. Verder maakt de Gerhardshool de rapporten klaar voor de Commissie van Indiatiestelling die de uiteindelijke beslissing neemt of het kind op een luster 4-shool geplaatst kan worden. In 90 proent van de gevallen valt die beslissing dus positief uit. Meer informatie: REC BovenAmstel: tel.:

8 Steunpunt Autisme wil zoveel mogelijk helpen Het steunpunt Autisme is er zowel voor sholen, leerkrahten als ouders van kinderen tussen de vier en ahttien jaar met een stoornis in het autistish spetrum. Maar wat doen ze nu preies voor het primair onderwijs? Een gesprek met Simon Klein van het Steunpunt Autisme. Voorlihting, advies en ondersteuning geven. Dat zijn de drie belangrijkste taken. In veel gevallen is het de leerkraht of de intern begeleider die ontat met ons opneemt. Zij hebben het vermoeden dat er bij een leerling sprake is van een Autisme Spetrum Stoornis (ASS). Klein: Er kan dan eerst een observatie van de leerling in de klas plaatsvinden en vervolgens een nagesprek. Dat doen de medewerkers van het Steunpunt. Als wij het vermoeden van ASS ondershrijven, moet er een diagnose worden gesteld. Dat wordt niet door ons gedaan, maar door een kinderpsyhiater of gespeialiseerde psyholoog die het kind test. Iedereen die te maken heeft met kinderen of leerlingen met een Autisme Spetrum Stoornis kan bij het Steunpunt tereht. Als je naar het primair onderwijs kijkt, zijn dat in de praktijk leerkrahten, interne begeleiders en ambulant begeleiders. Wij bieden (team-) voorlihting, studiedagen en ursussen. Daarnaast geven we vanzelfsprekend ook informatie aan ouders over sholen. Welke shool past het best bij het kind? Welke sholen hebben ervaring met autisme? Wat zijn de mogelijkheden voor aanvullende hulp? T E K S T: TA M A R A F R A N K E F O T O : S A K E R I J P K E M A Zojuist heb ik een toets gehad, een IQ-test. Die ging wel goed, volgens mij. Ik had niet eht het idee dat het verkeerd ging. Alles gaat hier wel goed op deze shool (AH Gerhardshool red.). Het is gewoon een goede shool omdat je allerlei leuke vakken krijgt, zoals handenarbeid, muziek en gym. Dat had ik op mijn oude shool niet, behalve gym dan natuurlijk. De leukste vakken vind ik gym en handenarbeid. Ik werk namelijk graag met mijn handen. Het stomste vind ik rekenen omdat ik dat niet altijd snap. Maar dat gebeurt niet meer zo vaak. Nu snap ik het vaak wel. Ik zit nu twee, drie jaar op de Gerhardshool. Hiervoor zat ik eerst op een andere shool, maar daar ging het niet goed. Ik werd snel boos en had vaak ruzie. En de juf gaf me ook nog eens overal de shuld van. Daarom heeft m n moeder me van die shool af gehaald. Het ging gewoon niet. Giovanni Vroom (12 jaar), liënt van Dion Forrer, shoolmaatshappelijk werker Ik wil tekenaar worden Ik kwam toen eerst op de Bets Freijlingshool, maar uiteindelijk kwam ik hier tereht. Nu gaat het beter. Ik word ook niet meer zo vaak boos, want daar bereik je gewoon niets mee. Dat heb ik moeten afleren bij meester Dion. Hij had een soort thermometer waar ik telkens een pion op moest zetten als ik boos werd. En meester Dion kwam ook bij ons thuis om te praten met mij en m n moeder. Dan ging het over wat wel en wat niet goed ging op shool. Hij sprak ook wel eens alleen met m n moeder, maar waar dat over ging weet ik niet. Als ik klaar ben met deze shool, wil ik naar het Atland. Dat is ook een speiale shool. Maar uiteindelijk wil ik tekenaar worden, want ik maak graag graffiti. Wie weet lukt dat ook. Toverwoord Uitgangspunt van het Steunpunt is dat we zoveel mogelijk willen helpen bij het realiseren van goede begeleiding voor een kind binnen het onderwijs. Juist daarom geven we voorlihting en studiedagen het liefst aan een heel shoolteam omdat iedereen met dit kind te maken krijgt. Een algemene voorlihting duurt ongeveer anderhalf uur en gaat kort in op wat autisme is, waar het vandaan komt en hoe je ermee om kunt gaan. Een studiedag gaat dieper op alle faetten in waarbij ook eventuele mediatie, gedragsproblemen en praktishe invulling van lessen worden behandeld. Maar ook het gebruik van lesmateriaal en hoe om te gaan met bepaald gedrag van het kind. Het belangrijkste is het kweken van begrip en inziht en van daaruit het aanbrengen van struturen, zowel in de klas, de lessen, het organiseren van de pauze als ook het huiswerk. Een ursus duurt vijf middagen en is speifiek bedoeld voor de leerkrahten en begeleiders. Maar alle begeleiding is er op geriht dat leerkrahten en anderen betrokkenen leren hoe ze het kind zo zelfstandig mogelijk kunnen laten werken. En strutuur aanbrengen is daarbij het toverwoord. Het Steunpunt Autisme houdt elke donderdagohtend een telefonish spreekuur. Luna Beukema: Tel.: & Simon Klein: Tel.: website: 8