Nota Ouders zijn partners Ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie in onderwijs

Transcriptie

1 Tussenevaluatie Nota Ouders zijn partners Ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie in onderwijs "Betrokkenheid is bereidheid je een beetje in elkaar te verdiepen. Dat is eigenlijk alles" Uitspraak van een schooldirecteur Directie S&B November

2 INHOUD 1. Inleiding en samenvatting 1.1 Visie in Ouders zijn Partners 1.2 Leeswijzer en opbouw evaluatie 2. Tussenstand uitvoering 2.1 Op stadsdeelniveau Toelichting per actie 2.2 Op buurt en (brede)schoolniveau Toelichting per actie 3. Sterke punten bij de uitvoering 4. Uitdagingen 5. Tot slot Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Structuur organisatie en uitvoering ouderbetrokkenheid Verslag 2 e bijeenkomst Ouderplatform ZO Verslag communicatietrainingen Verslag Oudereducatie 2

3 1. Inleiding en samenvatting Voor u ligt de tussenevaluatie van de beleid- en uitvoeringsnota Ouders zijn Partners. Dit plan is in maart 2012 door de stadsdeelraad met vastgesteld. Uw raad heeft bij deze vaststelling aangegeven de uitvoering aandachtig te zullen volgen. Daarbij hebt u een tussentijdse evaluatie rond de jaarwisseling gevraagd. Met deze notitie komen we tegemoet aan deze wens. We geven hieronder een volledig beeld van de stand van zaken. De uitvoering van het plan is gestart in mei In deze rapportage vindt u de stand van zaken na het eerste half jaar. Belangrijke opbrengsten De uitvoering van het plan is gestart in mei In deze rapportage vindt u de stand van zaken na het eerste jaar. Conform het plan zijn we op verschillende niveaus aan de slag gegaan: op beleidsniveau hebben we onze visie en strategie geformuleerd. We hebben daarnaast de regie opgepakt. Op wijkniveau hebben we verschillende activiteiten vanuit de (brede)buurt school gepland of uitgevoerd. Op schoolniveau hebben we verschillende trainingen en cursussen georganiseerd en uitgevoerd. Het thema communicatie met ouders heeft op alle niveaus een centrale een centrale plek ingenomen. Voor alle uitgevoerde acties zijn tussentijdse evaluaties beschikbaar. De kernbegrippen van de uitvoering zijn: laagdrempeligheid, maatwerk en partnerschap. In alle evaluaties zien we wederom het resultaat van deze principes: alle uitgevoerde activiteiten worden door ouders en leerkrachten hooggewaardeerd. Een andere belangrijke verdienste van de afgelopen periode is de participatie van ouders in de beleidsvorming. Conform de doelstellingen in de nota hebben we een ouderplatform gestart: Ouderplatform Zuidoost. Het platform is twee keer bij elkaar gekomen. Tijdens deze bijeenkomsten hebben we een aantal belangrijke onderwerpen besproken. In het LOZO van februari 2013 zullen we een adviesrapport van het platform presenteren. 1 De positieve en bindende kracht van het Ouderplatform is overigens niet onopgemerkt gebleven: één van de grote schoolbesturen heeft aangegeven samen te willen werken met het ouderplatform rond de thema partnerschap. Een andere bijzondere ontwikkeling is de aanstelling van HBO-ouderconsulenten binnen Swazoom. Deze functionarissen hebben de taak gekregen de doorgaande lijn ouderbetrokkenheid vanaf groep drie van de basisschool (na de Voor- en Vroegschoolperiode) op te pakken. Er zijn momenteel zes HBO-ouderconsulenten actief. We zijn bezig om dit aantal nog verder uit te bereiden. De financiële bronnen zoeken we in de bestuursafspraken Rijk-G4 2 waarin ouderbetrokkenheid, naast meer leertijd, als een van de prioriteiten wordt aangegeven. Voor de realisatie van de bestuursafspraken heeft de gemeente Amsterdam middelen vanuit het Rijk ontvangen. Voor het zomerreces zullen we u over de uitkomsten van "uitzoekactie" uitgebreid informeren. Wat betreft de bestuursopdracht over de informatievoorziening voor ouders over onderwijs hebben we de Opvoedpoli Zuidoost een opdracht gegeven een ouderinfopunt op te zetten. Het infopunt, omgedoopt als de Schoolpoli is in november gestart. 1 De geanonimiseerde notulen van het ouderplatform zijn nu beschikbaar 2 Bestuursafspraken tussen het Rijk en Amsterdam 3

4 Opbrengsten samengevat Regie, coördinatie en participatie in beleidsvorming Het traject ouderbetrokkenheid heeft een duidelijke visie en structuur; Het Ouderplatform Zuidoost is functioneel. Er zijn HBO-opgeleide ouderconsulenten aangesteld. We zoeken momenteel structurele middelen voor uitbreiding; Communicatie en partnerschap De training voor onderwijspersoneel communicatie met ouders is gestart; twee scholen hebben de training gevolgd; de derde school is in voorbereiding; Negen scholen hebben aangegeven in 2013 ook een training te willen volgen; Informeren van ouders over onderwijs De pilot Infopunt onderwijs (de schoolpoli) is gestart; Brede informatie bijeenkomsten zijn gepland (in samenwerking met Buurtschool Kansrijk, zelforganisaties en kerken ) Oudereducatie bijeenkomsten (Thuis Leren Leren) zijn gestart. Oudermentor projecten op schoolniveau zijn gestart. 4

5 1.1 Nota Ouders zijn Partners in vogelvlucht Doel Ons doel met dit plan dit plan is het stimuleren en vergroten van ouderbetrokkenheid in school en thuis. Van ouders wordt immers verwacht dat ze zich meer bemoeien met de school en de schoolresultaten van hun kinderen. De verwachting is dat kinderen van betrokken ouders hogere schoolresultaten behalen. Dit leidt tot minder schooluitval. Definities Ouderbetrokkenheid hebben we gedefinieerd als een term die wordt gebruikt om de steun en hulp van ouders bij de leerontwikkeling van hun kind te duiden. Ouderparticipatie wordt meestal gebruikt om de hulp van ouders bij de activiteiten op school te duiden. Zowel formeel via de medezeggenschapraad (MR) als informeel (door oudergroepen en/of handen spandiensten). Visie en uitgangspunt Ouderbetrokkenheid is een belangrijk onderdeel van een integrale aanpak van schoolontwikkeling. Ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie zijn relevant voor de school zolang het kan helpen om het kind een beter schoolresultaat te geven. In deze visie staat het kind centraal. Verder Ouders moeten de krachten bundelen en de school waar nodig ondersteunen en helpen. Dit kan in de vorm van het lidmaatschap van een oudergemeenschap, een ouderverband of een oudernetwerk. Ouders moeten het onderwijs helpen en ondersteunen zonder de autonomie van de school aan te tasten. Voorbeelden zijn het ouderplatform ZO en ouderbelangenorganisatie Parents United. 1.2 Leeswijzer en opbouw Deze tussenevaluatie is als volgt opgebouwd. Als eerste komen de acties op het stadsdeelniveau aan de orde (strategie, visie, beleid en coördinatie). Kort worden de stand van zaken interventies toegelicht, bijvoorbeeld de realisatie van het infopunt onderwijs als pilot (de schoolpoli) Vervolgens gaan we in op de acties op buurt (brede)school niveau. Ook op buurtniveau hebben we belangrijke vorderingen geboekt. Een voorbeeld is de teamtrainingen over communicatie met ouders. De tussenevaluatie wordt op basis van het projectbladen uit de nota gegeven. Dit maakt de vergelijking van de voorgenomen actiepunten en de stand van zaken praktischer. Als laatste komt het slotwoord aan de orde. 5

6 2. Tussenstand uitvoering 2.1 Op stadsdeelniveau Strategie, visie, beleid en coördinatie De voorbereiding van de uitvoering is in april gestart. In de tabel hieronder wordt een overzicht gegeven van de taken en resultaten op stadsdeelniveau zoals die in de nota Ouders zijn Partners 3 zijn opgenomen. nota is op In een toegevoegde kolom wordt kort en bondig de stand van zaken aangegeven. In de toelichting geven we verder aanvullende, inhoudelijke informatie over een aantal gevorderde trajecten. Overzicht strategische doelen Stadsdeelniveau Trekker Actie Doel Wanneer Resultaat Stand van zaken Stadsdeel Ontwikkeling visie, beleid en regie Zichtbare sturing vanuit stadsdeel december 2011 Beleidsnota/ uitvoeringsplan Afgerond (vastgesteld in maart 2012) SD SD Projectgroep Ouderbetrokkenheid Bevordert informatiestroom en interactie sdoudersonderwijs Draagvlak beleid Samenwerking 1. Ouders goed informeren over schoolkwesties 2. Ouders bij het beleidsproces betrekken 2012 Projectgroep samengesteld / werkplan klaar OnderwijsInfopunt Ouders ZO 2. Het stadsdeel gaat een digitaal ouderpanel opzetten SD Campagne 2012 Ouderbetrokkenheid staat op de agenda van alle partners in onderwijs SD SD Inbedding ouderbeleid in subsidiebeleid Dialoog- en debatdagen Inbedding ouderbetrokkenheid in andere beleidsterreinen Communicatie platform voor ouders en leerkrachten 2012 Aandacht voor ouderbetrokkenheid is vanaf 2012 subsidievoorwaarde voor alle jeugd- en onderwijsrelevante subsidies 2012 Ouders en leerkrachten communiceren beter. Projectgroep opgericht 1. Ouderplatform ZO opgericht (de schoolpoli) 2. In voorbereiding In voorbereiding / uitvoering in 2013 Gefaseerd gestart In voorbereiding (uitvoering 2013) 3 Deze nota is op 27 maart 2012 door uw raad vastgesteld. 6

7 2.1.1 Toelichting per actie Actie 1 Regie en coördinatie Werkgroep Ouderbetrokkenheid Voor de coördinatie van de uitvoering is een werkgroep in het leven geroepen. Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van het onderwijs, het Projectenbureau Primair Onderwijs, stadsdeel en Swazoom. Incidenteel zal Kansrijk Zuidoost ook deelnemen aan deze werkgroep. Daarnaast hebben we een ouderplatform opgestart. Het ouderplatform Zuidoost wordt vanuit de werkgroep gestuurd. De werkgroep heeft, naast de vaste kernleden, bij elke vergadering nieuwe deelnemers. De werkgroep stelt zich open voor ideeën en bijdragen uit andere organisaties en burgers. De werkgroep en het ouderplatform komen periodiek bij elkaar. Andere samenwerkingsverbanden Alle belangrijke partijen werken samen rond het traject ouderbetrokkenheid: onderwijs, welzijn, ouders en Kansrijk Zuidoost zijn natuurlijke partners. Samen werken we aan de bundeling van expertise en netwerk. De medewerkers van de Opvoed -en Schoolpoli en de medewerkers van Kansrijk Zuidoost zijn in oktober 2012 bij elkaar gekomen en hebben onderlinge afspraken gemaakt over de doorverwijzing van ouders met specifieke vragen naar de Opvoedpoli. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over de deelname van de Opvoedpoli aan de ouderbijeenkomsten van de buurtscholen van Kansrijk Zuidoost. Ouders van de leerlingen van de buurtschool kunnen nu laagdrempelig terecht bij de Opvoed- en schoolpoli over onderwijs- en opvoedingsvragen. Actie 2 Subsidiebeleid Inbedding in aangrenzende terreinen Een van de interne doelen in de nota ouderbetrokkenheid heeft betrekking op de subsidiesystematiek. Naast de VVE, de brede school en de kinderopvang moeten de andere beleidsterreinen (cultuur, vrijwilligerswerk, arbeidsparticipatie, buurthuiswerk, opvoedingsondersteuning) ook aandacht besteden aan ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid. Dit onderwerp is opgepakt en dit (school)jaar gedeeltelijk toegepast. Volgend jaar worden de resterende beschikkingen voorzien van een prestatieafspraak over ouderbetrokkenheid. 7

8 Actie 3 Informeren, adviseren en participeren Informeren: ouderinformatie en adviespunt: de Schoolpoli 4 Een aanzienlijk deel van de kwetsbare ouders in Zuidoost heeft moeite met het vinden van informatie over schoolsystemen. Daarnaast ontbrak het in het stadsdeel aan een advies -en bemiddelingsbureau als vraagbaak voor ouders en leerkrachten. In het plan Ouders zijn Partners is deze prioriteit uitgewerkt. Het stadsdeel heeft de Opvoedpoli Zuidoost opdracht gegeven om dit idee een vorm te geven. Vanaf oktober 2012 kunnen zowel ouders als leerkrachten terecht bij het infopunt onderwijs voor alle onderwijsvragen naast opvoed- en opgroeivragen. Voor de herkenbaarheid wordt het informatiepunt de Schoolpoli genoemd. De Schoolpoli werkt samen met Swazoom, de scholen en met de zelforganisaties in de buurt. Het bestaande netwerk, kennis en de expertise van de medewerkers van de Opvoedpoli wordt automatisch ingezet in de Schoolpoli. Deze bundeling van expertise maakt het mogelijk dat opvoed- en onderwijsvragen integraal worden opgepakt. De Schoolpoli heeft daarnaast voor ouders individuele spreekuren. De medewerkers zijn regelmatig aanwezig bij koffieochtenden op scholen om voorlichting te geven en de vragen van ouders te beantwoorden. Daarnaast werkt de poli samen met een taalaanbieder. De Schoolpoli is vooralsnog een pilot en wordt in april en in september 2013 geëvalueerd. Een eventueel vervolg zal aan de hand van deze evaluaties worden bepaald. De vragen van ouders en de scholen en de aanpak van de begeleiders worden ten behoeve van deze evaluatie zorgvuldig geregistreerd. Participeren en adviseren: het Ouderplatform Zuidoost Na de vaststelling van de nota Ouders zijn Partners hebben we conform de doelstellingen in het plan een ouderplatform samengesteld: Ouderplatform Zuidoost. Het Ouderplatform Zuidoost wordt door Swazoom georganiseerd. Naast een kerngroep van 4 tot 5 ouders verandert bij elke bijeenkomst de samenstelling van het platform. Dit om een mogelijke eenzijdige benadering van de discussies te voorkomen. Het ouderplatform is twee keer bij elkaar geweest. Actie 4 Dialoog en participatie Dialoogdagen/debatweken Dialoog- en debatdagen zijn bedoeld voor het creëren van een positieve onderwijs- en opvoedsfeer. Een programma is in voorbereiding als vervolg op de onderwijsdebatweek in In 2013 wordt ook een campagne georganiseerd met de slogan Help je Kind Scoren!. 4 Stand van zaken uitvoering plan ouderbetrokkenheid, de Opvoedpoli,

9 2. 2 Op buurt en (brede)schoolniveau Toelichting De acties op buurt en schoolniveau zijn voornamelijk gericht op partnerschap (bereidheid) en communicatie. Met de term partnerschap wordt de relatie tussen de school en de ouders aangeduid: als het gaat over de afstemming op het gebied van schoolresultaten spreekt men van educatief partnerschap. Wanneer het over opvoedingskwesties of zorg gaat, hebben we het over het pedagogisch partnerschap. Cruciaal zijn hierbij de communicatievaardigheden. We hebben trainingen voor de schoolteams opgezet en voor een deel uitgevoerd om deze vaardigheden te ontwikkelen met intensief oefenen. In de tabel hieronder wordt eerst een overzicht van de taken in het plan Ouders zijn Partners op brede (buurt)schoolniveau gegeven. Per actiepunt wordt, in een toegevoegde kolom de stand van zaken aangegeven. In de toelichting geven we verder aanvullende informatie op een aantal actiepunten. 9

10 Overzicht doelen en acties in het plan Doel: versterken educatieve en pedagogische partnerschap versterken van formele en informele participatie De (brede) school als centrum van de wijk Actie Uitvoering Doel Wanneer Resultaat Stand van zaken Uitbreiding uren oudercontactper sonen vanaf groep 3 Pilot coouderschap (Ouder voor ouder) Faciliteren (brede)scholen voor ouderkamers Cursussen communicatie en diversiteit voor leerkrachten Ouder educatie cursussen Structurele afstemming projectleider Kansrijk met projectgroep ouderbetrokken heid Swazoom/PO scholen Brede school Zelforganisaties* Swazoom Scholen Kansrijk (verbinden met huis bezoeken Kansrijk) Stadsdeel/on derwijshuisvesting Brede school cluster/extern Brede school cluster/(zelf) Organisaties/ gespecialisee rde instellingen Brede school cluster /PPOZO Doorgaande lijn ouderbetrokken heid Ontwikkelen mentorschap ouders Versterken oudernetwerken Versterken wijkgerichte samenwerking Ontmoeting Ruimte voor ouderbijeenkomsten Communicatie en interactie ouders leerkrachten sterk verbeterd Ouders zijn in staat hun kinderen te ondersteunen bij taal en rekenopgaven Beter inzicht in de problemen kwetsbare ouders door samenwerking met Kansrijk Zuidoost en de brede school 2012/2013 (schooljaar) Elke school beschikt oudercontactper sonen vanaf groep pilot Pilot opgezet uitgevoerd: 150 extra ouders helpen andere ouders (naast het participatietraje ct ) Elke (brede)school beschikt over een ouderkamer : leerkrachten van 10 scholen 2013: leerkrachten van 10 scholen 2014: leerkrachten van 10 scholen 2012 pilot Cursus opgezet en afgerond en gerapporteerd binnen 1 cluster pilot Kansrijk informeert de brede school over de behoeften van en de vraag vanuit ouders in de wijk. Uitgevoerd (6 HBO-ocf's) Gestart op drie scholen Uitvoering door de Opvoedpoli Aantal bestaande ouderkamers: 12 scholen hebben een ouderkamer Gestart. per nov. 2012: leerkrachten van 3 scholen planning 2013: leerkrachten van 6 scholen 2014: de resterende scholen Gestart 1. Thuis Leren Leren in 3 scholen (door Opvoedpoli) 2. ondersteuning taalzwakke ouders (door Swazom) gaat door: 3. verteltassen door PPOZO op 20 scholen Verbinding gelegd/ afspraken gemaakt Dialoog en debatweken Training ouders voor MR/Ouderraad Oudercontacten (voorbeeld bijlage 2) Startgesprek Alle partners Brede school School (bestuur) School (bestuur) Bevorderen van communicatie en dialoog Ouders participeren actief in de schoolorganisatie Duidelijk maken van de wederzijdse verwachtingen Goede start met kind en ouder 2012 pilot input ouders /proffessionals in beleids ontwikkeling Voor 2013 gepland 2012 pilot Voor 2013 en 2014 gepland 2012 pilot Rechten, plichten en verwachtingen vastgelegd 2012 pilot Een gesprek voor een prettige start en samenwerking Nog niet gestart Gestart op drie scholen 10

11 Nieuwe acties Uitvoering Doel Wanneer Resultaat Stand van zaken Communicatie met ouders (VVE) Passend Onderwijs en ouderbetrokken heid Proeftuin Venserpolder Projectenbureau POZO en Swazoom Samenwerkingverband Stadsdeel ZO PPOZO Stadsdeel ZO Partners in de zorg, onderwijs en welzijn Communicatie en interactie ouderspeuterleidsters/ onderbouwleerkrachten sterk verbeterd Voorbereiding Passend onderwijs in alle facetten 2012 en : 5 en 2013: 5 VVElocaties krijgen een gezamenlijke communicatie training : deelname ouders aan zorgbreedte overleg (ZBO) 2012: 4 locaties 5 hebben trainingen gehad 2013: 5 locaties in voorbereiding Gestart binnen proeftuin passend onderwijs 5 16e Montessori /Casa dei Bambini; Knotwilg/Drie Turven Hoog; de Ster/de Sterretjes; Gein/het Opstapje 11

12 2.2.1 Toelichting per actie Actie 1 Oudercontactpersonen (intermediairs) Inzetten oudercontactpersonen vanaf groep drie De werving en selectie van de ouderconsulenten is afgerond. Per 1 december zijn op dertien scholen zes ouderconsulenten op Hbo-niveau actief. Zij hebben een eerste aanbod ontwikkeld en zijn bezig dit uit te voeren en in de praktijk te verbeteren. Het aanbod is gericht op een methodische benadering voor ouders hoe ze thuis met hun kind het onderwijsaanbod op speelse wijze kunnen borgen 6. Op de volgende brede schoolclusters zijn ouderconsulenten werkzaam: DE cluster (As Soeffah, Bijlmerhorst en Polsstok), Wijk Brede Schoolcluster (Samenspel, Bijlmerdrie en Wereld Wijs), Cluster Kortvoort (Crescendo, Blauwe Lijn en Onze Wereld), Nellesteinschool, 16 e Montessori, Knotwilg en De Ster. Wat is een contactouder/ouderconsulent? Een contactouder zorgt voor contacten tussen een bepaalde (Voor)school en de ouders. Zij spreekt meestal de taal van de ouders waardoor de communicatie van bepaalde ouders met de school makkelijker wordt. Het aanstellen van een of twee contactouders op elke (voor)school(cluster) verlaagt de drempel voor ouders om met school in contact te komen. Een contactouder heeft meestal een MBO - opleiding en werkt onder leiding van de welzijnscoördinator ouderbetrokkenheid en opvoedondersteuning. Om de kwaliteit van ouderbetrokkenheid te vergroten en te komen tot een effectievere en efficiëntere aanpak is gekozen voor combinatiefuncties ouderbetrokkenheid-opvoedondersteuning en zijn HBO geschoolde medewerkers aangetrokken. Met zes nieuwe ouderconsulenten wordt de doorgaande lijn van peuters naar groep 8 getrokken. Binnen de ouderbetrokkenheid zijn daarmee 12 medewerkers functioneel. Actie 2 Co-ouder (mentoring ouder) Wat houdt mentoring ouder in? De ouder die een lichte vraag heeft over opvoeden, onderwijs of zorg wordt in de eerste instantie gesteund door een andere ouder. De pilot co-ouder is een project dat bedoeld is voor het opbouwen van een netwerk rond ouders die moeite hebben met de schoolgesprekken en met de begeleiding van het schoolwerk van hun kinderen. Mondige, goed geïnformeerde ouders (of andere vrijwilligers) helpen en ondersteunen andere ouders tijdelijk in hun rol als educatief partner. De co-ouder gaat mee naar de oudergesprekken. De contacten tussen ouders worden gelegd door professionals binnen de welzijnsorganisaties en de zelforganisaties. Ook de scholen hebben de mogelijkheid om ouders aan elkaar te koppelen. De Opvoed- en schoolpoli voeren dit project uit in samenwerking met een aantal zelforganisaties. Het project heeft voor de herkenbaarheid de naam Schoolsisters/Schoolbrothers gekregen. 6 Rapportage Swazoom, oktober

13 Actie 3 Ouderkamers Elke school een ouderkamer De scholen zijn erg enthousiast over de ouderkamers. Van de 31 scholen in Zuidoost hebben 14 scholen een ouderkamer. Het streven is dat elke voorschool(cluster), voor zover het past in de huisvestingsplannen en voor zover het nog niet het geval is, een ouderkamer krijgt. 7 Wat is een ouderkamer? Een ouderkamer is een vaste ontmoetingsplek voor ouders onderling en voor ouders met professionals waaronder schoolmedewerkers. De ouderkamers worden gebruikt als ontmoeting- en informatieruimte, als opvoedsteunpunt, vergaderruimte en spreekkamer. Ook wordt de ouderkamer gebruikt voor het verteltassenproject. Het hebben van een vaste, herkenbare plek voor ouders op de locatie levert een belangrijke bijdrage aan de communicatie tussen ouders en de school en ouders onderling. 7 Momenteel beschikken de voorscholen De Polsstok, Cressendo, De Blauwelijn, As-Soeffah, Bijlmerdrie, t Kruispunt, de Klaverblad, Knotwilg over een ouderkamer. 13

14 Actie 4 Communicatietrainingen leerkrachten Dit is één van de belangrijkste onderdelen binnen het traject ouderbetrokkenheid. De afgelopen periode hebben we een deel van de geplande trainingen uitgevoerd. Tijdens deze trainingen is o.a. veel aandacht besteed aan het voeren van een constructieve, open dialoog met ouders. Wat is het doel van deze trainingen? Er wordt zowel door ouders als het onderwijspersoneel vaak aangegeven dat de communicatie tussen ouders en school in veel gevallen een zwakke schakel is. Het doel van de training is om de leerkrachten te laten ervaren hoeveel verschil het maakt als de leerkrachten de ouders als partner zien en accepteren (positieve communicatie). Er zijn op drie scholen pilot trainingen gestart. Teamtraining de Achtsprong en de Schakel In november is de communicatiecursus gegeven aan de leerkrachten, directie en twee OR ouders. De cursus is uitgevoerd door communicatietrainers, een projectleider onderwijs en pedagogen. Hierover wordt binnenkort een evaluatieverslag gemaakt. Leerkrachten en directie hebben aangegeven rond maart een vervolgbijeenkomst te wensen waarbij de teams onder andere communicatievaardigheden met rollenspellen oefenen. Planning 2013: complexe gesprekken in het PO In 2013 nemen 9 basisscholen deel aan een aantal communicatietrainingen. De scholen zullen de training met hun gehele team volgen. De training gaat voornamelijk over het voeren van complexe gesprekken : gesprekken waarin het er op aankomt, waarin tegenstrijdige belangen spelen, waarin de eigen professionaliteit, persoonlijkheid of oordeel in het geding is en emoties hoog kunnen oplopen. De methodiek van deze teamtraining, ontwikkeld door een onderwijsadviesbureau, is de volgende: -Erkenning van belangen; -Echte dialoog in een veilige setting; -Serieus nemen van het standpunt van de ander -Je eigen standpunt helder formuleren; -Afspraken maken Van de volgende scholen is inmiddels zeker dat zij de teamtraining willen volgen: Blauwe Lijn, Holendrecht, Onze Wereld, Brink, Wereldwijs, Polsstok, Samenspel. Bijlmerdrie, Cornelis Jetses, Jan Woudsma. De verwachting bij de schoolbesturen is dat na deze eerste tranche van scholen ook andere scholen geïnteresseerd zullen zijn in het volgen van deze teamtraining. Ook verwacht men dat er bij de eerste deelnemende scholen mogelijk behoefte zal zijn aan een vervolgtraining. Het kan daarbij gaan om verdieping van de methodiek voor leerkrachten en/of directies. 14

15 Communicatietrainingen in het kader van Voor- en Vroegschool (VVE) In 2012 hebben de peuterleidsters en onderbouwleerkrachten van vier VVE-locaties (peuterspeelzalen en onderbouw scholen) 2 á 3 trainingsbijeenkomsten gevolgd over Communicatie met ouders. Het betreft de volgende VVE-locaties: 16 e Montessori / Casa dei bambini Knotwilg / Drie turven hoog De Ster / de Sterretjes Gein / t Opstapje Deze trainingen vonden plaats in het kader van het project Ouderparticipatie VVE. Dit project wordt georganiseerd door het Projectenbureau i.s.m. Swazoom en Stichting Verteltas. In 2013 zullen de peuterleidsters/onderbouwleerkrachten van vier andere VVE-locaties de training volgen (De Schakel, Shri Laksmi, Wereldwijs en i.o.m. de scholen nog een vierde school/locatie). 15

16 Actie 5 Oudereducatie Veel ouders kunnen hun kinderen niet helpen met het schoolwerk. Dit heeft verschillende redenen. Oudereducatie is bedoeld om ouders te leren hoe ze hun schoolgaande kinderen op een simpele manier kunnen helpen, bijvoorbeeld bij taal en rekenen. Thuisprogramma's VVE De DMO van de gemeente Amsterdam geeft de aanbieders van de voorschool begin 2013 de gelegenheid een aanvraag in te dienen voor thuisgerichte programma's. Het stadsdeel heeft hierbij geen directe rol dan de inbedding van de programma's in de bestaande structuur van de VVE. De resultaatafspraken worden direct met de aanbieder (Swazoom of kinderopvang met erkende VVE-status) gemaakt. De kosten worden betaald vanuit de middelen bestuursafspraken Rijk-Amsterdam Taalondersteuning (door Swazoom) Ondersteuningsaanbod voor taalzwakke ouders Taalzwakke ouders krijgen op basis van de door het onderwijs vastgestelde woordkennis les in het eigen maken van nieuwe woorden, woordbegrippen en rekenwoorden. Verteltassen (door het Projectenbureau Primair Onderwijs) Dit project wordt momenteel in 20 scholen uitgevoerd. Wat is een verteltas? Een verteltas is een kleurrijke stoffen tas met daarin een mooi prentenboek. Een thema uit het boek is uitgewerkt met behulp van een informatief boek, een cd, attributen, handpoppenspelletje, informatiebladen, een leeswijzer en een feedbackschriftje. Ouders bepalen samen met de leerkrachten de thema s en maken de inhoud van een Verteltas. Het doel is het stimuleren van (samen) lezen. Thuis Leren Leren (door de Opvoedpoli) In november 2012 zijn in één van de pilot scholen de Achtsprong acht bijeenkomsten (twee per twee leerjaren) uitgevoerd door de projectleider onderwijs, projectleider preventie en pedagoog en een Spaans sprekende creatief speltherapeut van de Opvoedpoli. De directie van de school heeft intensief meegewerkt. De 21 deelnemende ouders hebben na afloop van de cursus een evaluatieformulier ingevuld. Uit deze evaluatieformulieren bleek dat de ouders zich prettig voelden tijdens de bijeenkomsten en tevreden waren over de informatie voorafgaand aan de cursus, de trainers en de bespreking van de onderwerpen waarover ze meer wilden weten. Ze gaven de cursus in zijn geheel gemiddeld een 8.9. Tijdens de inventarisatie over welke onderwerpen de ouders meer zouden willen weten, bleek dat de wensen van ouders uiteen lagen. Toch kwamen een aantal onderwerpen vaker naar voren. Hierbij ging het om het handvatten krijgen voor het omgaan met lastig gedrag van hun kinderen; het verbeteren van het contact met de leerkrachten; hun eigen leef- woon- en werksituatie bespreken. Daarnaast lijkt een aantal ouders met specifiekere opvoedingsvragen te zitten die ze graag eens zou willen bespreken. Uit de evaluatie van de trainers van de cursus bleek dat veel ouders behoefte hadden en hebben aan het delen van ervaringen met elkaar en om daar ook tips en trucs uit te halen. Zo kunnen ze elkaar steunen. Bij de school zouden de ouders graag meer openheid, een betere communicatie met ouders en meer informatie over de leerstof en verwachtingen willen zien. Over het algemeen lijkt geconcludeerd te kunnen worden dat de cursus door ouders als positief en leerzaam is ervaren. Bij een eventueel vervolg zou het verstandig zijn om de ouders weer in verschillende talen te woord te kunnen staan. 16

17 Actie 5 Oudereducatie vervolg Oudercomponent Zomerschool In de periode van de Zomerschool is een aantal bijeenkomsten voor ouders georganiseerd over de inhoud van de zomerschoollessen en de ondersteuning die ouders thuis kunnen bieden aan hun kinderen. Ook is er een spreekuur georganiseerd voor ouders, waarin zij hun vragen konden stellen over het onderwijs aan hun kind en de manier waarop zij hun kind kunnen helpen. Ouders is gewezen op de mogelijkheden van leerondersteuning in Zuidoost en er zijn tips voor ouders op de website van de Zomerschool geplaatst ( Aan de Zomerschool hebben 95 leerlingen deelgenomen, afkomstig van 20 basisscholen. De betrokkenheid van ouders en verzorgers bij de tweede editie van de Zomerschool Zuidoost was zeer groot. Ouders/verzorgers hebben samen met hun kind tijdens de kick off van de Zomerschool een contract ondertekend waarin zij deelname aan de Zomerschool hebben bevestigd. Tijdens deze kick off was van ieder kind minimaal één ouder/verzorger aanwezig. De eerste lesdag van de Zomerschool werden de ouders/verzorgers samen verwacht op de OSB, waar zij een informatieochtend bij konden wonen over de inhoud van het lesprogramma. Deze ochtend werd zeer druk bezocht. In de tweede week hebben de kinderen voor hun ouders/verzorgers gekookt. Tijdens het happy hour kwamen ruim 150 mensen genieten van de kookkunsten van de kinderen. Daarnaast zijn er in week 2 en 3 ouderbijeenkomsten georganiseerd waarin aandacht is besteed aan de thema s Wat leren kinderen in groep 8?, Hoe kunnen ouders hun kinderen ondersteunen bij het leren?. En: Wat wordt in Zuidoost aan extra hulp geboden?. Uit de grote aanwezigheid van ouders tijdens de verschillende bijeenkomsten bleek dat ouders zeer betrokken waren bij de Zomerschool. Ook tijdens de excursies/uitstapjes in de middag hebben ouders zich vrijwillig en zeer betrokken ingezet. Daarnaast hebben ouders en kinderen zich ook gehouden aan de inhoud van het contract dat ze samen met de leerkracht hebben ondertekend. 17

18 Actie 5 Oudereducatie vervolg Oudercomponent leerlab De activiteiten gericht op het betrekken van ouders bij leerlabs zijn tot nog toe de volgende: Scholen hebben ouders geïnformeerd over de inhoud en werkwijze van het Leerlab (op ouderavonden en schriftelijk). Er is een pilot gaande met portfolio s waarbij de leerlingen een document bijhouden wat ze hebben geleerd en hoe ze het vinden. Kinderen krijgen dit mee naar huis en kunnen dat aan hun ouders laten zien. Een aantal ouders van Leerlab-leerlingen is onlangs door de projectcoördinatie geïnterviewd over de vraag op welke manier ze bij school en leren betrokken willen worden en hoe ze daarover geïnformeerd willen worden. Deze interviews hebben als doel kennis informatie te verkrijgen om beter in staat te zijn goed aan te sluiten bij de wensen van ouders. Er is een inhoudelijk programma voor ouderbijeenkomsten is in ontwikkeling. Planning Er wordt meer aangesloten bij reeds geplande ouderbijeenkomsten op de scholen. Ouders worden uitgenodigd bij de laatste Leerlab-les om de diploma-uitreiking bij te wonen. Met de nieuwe folders en bijbehorende poster voor in de school wordt ook voor ouders het Leerlab meer zichtbaar. Scholen die starten met Leerlab worden gestimuleerd om ouders vanaf de start goed te informeren over de inhoud van de lessen en wat zij zelf kunnen betekenen ten aanzien van het onderwijs aan hun kind. Oudercontactpersoon ook een rol laten spelen is hierbij een optie. 18

19 Actie 6 Passend onderwijs en ouderbetrokkenheid Verbinding met passend onderwijs 8 Proeftuin passend onderwijs Zuidoost en ouderbetrokkenheid Eén van de ambities van passend onderwijs is de versterking van de onderlinge communicatie en samenwerking van school en ouders. De nagestreefde, gewenste situatie is er één waarin ouders en leerkracht als gelijkwaardige gesprekspartners hun rol spelen in de zorg voor het kind. Het plan ouderbetrokkenheid komt in die zin goed van pas voor de voorbereiding en de uitvoering van passend onderwijs in Zuidoost. Ouderbetrokkenheid is een belangrijk component in de proeftuin Om het Kind in Venserpolder. Dit is een toevoeging aan het programma ouderbetrokkenheid. Deelname van ouders aan zorgbreedteoverleg (ZBO) De deelname van ouders van een kind dat besproken wordt tijdens het zorgbreedteoverleg (ZBO) van de school aan dat ZBO is één van de belangrijke ontwikkelpunten in de proeftuin passend onderwijs Zuidoost. Informatiebijeenkomsten voor ouders voorjaar 2013 In het voorjaar zal het Projectenbureau Primair Onderwijs een grote informatiebijeenkomst organiseren voor ouders van de scholen in Zuidoost. Alle ouders van de scholen van het samenwerkingsverband zullen via de school worden uitgenodigd voor deze bijeenkomsten. Het gaat daarbij om een brede voorlichting over passend onderwijs: wat is passend onderwijs en wat betekent het voor het onderwijs in de klas c.q. het onderwijs aan je kind. Het ouderplatform Zuidoost zal ook deelnemen aan deze bijeenkomsten. Wat is passend onderwijs? Passend onderwijs betekent dat zo veel mogelijk kinderen op de regulaire basisschool onderwijs krijgen. De verantwoordelijkheid voor goede onderwijszorg komt nog meer bij het onderwijs. Van leerkrachten wordt in de klas steeds meer gevraagd als het gaat om specifieke aandacht en zorg. Daar komt bij dat de taken van Jeugdzorg ook steeds dichterbij worden belegd en steeds meer samenvloeien met onderwijszorg. Het Samenwerkingsverband Zuidoost heeft de afgelopen periode alle voorbereidingen gedaan om organisatorisch en bestuurlijk klaar te zijn voor invoering van de wet vanaf Samenwerkingsprogramma Zuidoost, Schooljaar , Aanbod voorjaar 2012 PPOZO 19

20 Actie 6 Passend onderwijs en ouderbetrokkenheid vervolg Pilot Venserpolder In april 2012 heeft het college van B&W het visiedocument Om het kind vastgesteld. Het concept van deze visie is op 8 februari 2012 in het DB behandeld. De raad heeft hierover in maart 2012 een presentatie gehad. In dit document beschrijft Amsterdam hoe zij de landelijke opdracht om inhoudelijke en organisatorische veranderingen in het jeugddomein door te voeren, wil uitvoeren. De inhoudelijke veranderingen moeten antwoord geven op de hieronder opgenomen analyse en uitgangspunten. Om het nieuwe stelsel van het jeugddomein uit te proberen starten we in de wijk Venserpolder een Proeftuin Om het Kind. De keuze is gevallen op de wijk Venserpolder omdat van deze wijk bekend is dat er relatief veel gezinnen wonen waarbij sprake is van opstapeling van verschillende risico s. Hierdoor dreigt de ontwikkeling van een relatief grote groep kinderen en jongeren naar zelfstandige verantwoordelijke volwassenen te stagneren. De proeftuin begint op 1 januari 2013 en loopt tot 1 januari De uitvoering vindt dan ook in onderlinge samenhang plaats. Na 1 jaar vindt er een tussenevaluatie plaats. De uitkomsten van de evaluatie zijn medebepalend voor de voortzetting van de proeftuin in het 2 e jaar. In deze proeftuin gaan we, als extra inzet, VVE, leerondersteuning, en ouderbetrokkenheid versterken. Wat betreft de ouderbetrokkenheid zullen we vanaf januari 2013 de volgende activiteiten integraal uitvoeren: Alle leerkrachten van de scholen in Venserpolder zullen een communicatietraining volgen; De Schoolpoli zal extra aanwezig in de scholen in Venserpolder om ouders over onderwijs te informeren; Er komen ouderbijeenkomsten voor Thuis Leren Leren; Extra aandacht voor leerlab ouders ; Er zijn trainingen voor ouders hoe volg ik de kwaliteit van onderwijs Er is ondersteuning voor sterke OR/MR binnen de scholen. 20