De kracht van de Delta! Uitdagingen die de toekomst van de Delta gaan vormgeven. Bart Kuipers

Transcriptie

1 De kracht van de Delta! Uitdagingen die de toekomst van de Delta gaan vormgeven Bart Kuipers

2 Hoe kan het dat delta s zoals die van de Rijn en Schelde of de Yangzi delta met Shanghai nu al zeven eeuwen achtereen tot de meest ontwikkelde en best presterende regio s in de wereld behoren?

3 De kracht van Delta s Riviersystemen waren en zijn de slagaders van onze samenleving. Rijn en Yangzi zijn broeikassen van economische en culturele ontwikkeling de laatste 700 jaar. Het waren de welvarende rivierbassins met hun regionaal verspreide steden die de ontluikende wereldeconomie aandreven. Zowel in de Lage Landen als in de Yangzi-delta is sprake van overeenkomstige sociale structuren en lokaal-corporatieve instellingen, specifieke uitbestedingsrelaties en een overeenkomstige industriële riviersamenleving van porseleinfabrieken tot trekvaarten. Leonard Blussé (2011)

4 Riviersteden in de Lage Landen De riviersteden in de Maas-, Rijn- en Scheldedelta lagen op de snijpunten van twee belangrijke internationale handelswegen: horizontaal de handel vanuit het Duitse achterland via de Rijn naar Engeland en verticaal de handel vanuit het Oostzee gebied via de Zuiderzee naar Vlaanderen. Excellente vervoersmogelijkheden waarlangs overproductie uit het achterland naar de stad vervoerd kon worden en via de steden naar het buitenland geëxporteerd. Deze twee corridors groeiden in de zestiende en zeventiende eeuw uit tot de motoren van de West-Europese economie. Leonard Blussé (2011)

5 Vlaams-Nederlandse Delta: Kracht van de Delta blijkt uit omvang 57 miljard euro Toegevoegde waarde zeehavens: direct + indirect (5,5% BNP België en Nederland in 2013) Werkgelegenheid zeehavens: direct + indirect (3,6% werkgelegenheid België en Nederland in 2013) 749 miljoen ton Totale overslag zeehavens van de Delta in 2014 (22% Europa) 23,4 miljoen containers (TEU) Totale overslag containerhavens in de Delta in 2014 (27% Europa)

6 Vlaams-Nederlandse Delta: Kracht blijkt uit aanpassingsvermogen

7 Kracht blijkt uit durf te experimenteren

8

9 Jeremy Rifkin: The Third Industrial Revolution The First Industrial Revolution Stoommachine, stoomdrukpers en stoomlocomotief, 19 de eeuw The Second Industrial Revolution Olie, verbrandingsmotor en telefoon: piek The Third Industrial Revolution Communicatie internet, Energie internet en Logistiek internet: Internet of Things.

10 Havens Delta: The Second Industrial Revolution zit in het DNA Europa s industriële cluster olieraffinaderijen petrochemische industrie grootschalige kolencentrales Grootschalige container hubs intermodale netwerken Nederland en België distributielanden door wederuitvoer

11 Edward Burtynsky

12 België & Nederland top in wederuitvoer (wederuitvoer als aandeel van de uitvoer van goederen, 2009) Bron: Duprez & Dresse/NBB, 2013

13 Model Tweede Industriële Revolutie niet langer houdbaar Duurzame ontwikkeling Logistieke eisen Geopolitieke verschuivingen Groeivertraging containersector Veroudering Nieuwe technologie World Port Cities: Maritieme Centra Uitdagingen die de toekomst van de Delta gaan vormgeven!

14 Uitdaging 1 voor de Delta: inspelen op duurzame ontwikkeling Bron: Havenbedrijf Rotterdam

15 Uitdaging 1 voor de Delta: inspelen op duurzame ontwikkeling Energie-efficiëntie Duurzame energie Biobased industrie LNG/waterstof Warmtekracht- en CO 2 -koppeling Schone voertuigen Circulaire economie

16

17

18 Frituurvet KFC KFC gebruikt zonnebloemolie en raapzaadolie zonnebloemolie komt uit Frankrijk, Polen, Duitsland, Oekraïne en Roemenië. raapzaadolie komt uit Frankrijk, Duitsland, Polen, Oekraïne en Denemarken. Alleen als bij problemen met beschikbaarheid kan het voorkomen dat olie buiten Europa worden gehaald.

19

20

21

22

23

24

25

26 Uitdaging 2 voor de Delta: inspelen op logistieke eisen Onbetrouwbare containerlogistiek Steeds grotere schepen varen steeds langzamer Piekbelasting terminals Congestie op terminals en achterlandinfrastructuur Toenemende macht containerreders/allianties Maatschappelijke kosten schaalgrootte (OESO-rapport)

27

28 Uitdaging 2 voor de Delta: inspelen op logistieke eisen Synchromodaal vervoer

29

30 Uitdaging 2 voor de Delta: inspelen op logistieke eisen Synchromodaal vervoer Nieuwe routes: Azië-Europa via spoor Trans-Europese Netwerken Motorways of the Sea Regelgeving: vaste modal split op terminals handhaven Samenwerking havenbeheerders tegen macht allianties containerreders

31 Uitdaging 3 voor de Delta: geopolitieke verschuivingen Sep tem ber 19,

32 Bron: NT

33 Uitdaging 4 voor de Delta: groeivertraging containersector Near-sourcing (productie dichtbij) Re-shoring (productie terug) Circulaire economie 3D-printing Nieuw normaal: containersector groeit met omvang GDP 1-2% i.p.v. 5-10% per jaar

34 Bron: NT

35 Uitdaging 4 voor de Delta: groeivertraging containersector Near-sourcing (productie dichtbij) Re-shoring (productie terug) Circulaire economie 3D-printing Nieuw normaal: containersector groeit met omvang GDP 1-2% i.p.v. 5-10% per jaar Overcapaciteit containersector? Ruïneuze concurrentie?

36 Uitdaging 5 voor de Delta: verouderd industrieel complex Gebouwd in de jaren Capaciteit installaties beperkt Oud ontwerp/lay out sites Veel onderhoud/maintenance nodig Concurrentienadeel Delta

37 Roelof Foppen

38 Uitdaging 5 voor de Delta: verouderd industrieel complex Sterke industriële integratie in de Delta Snel vergroenen Kansen biobased/circulair Logistieke voordelen Delta Concurrentienadeel beperkt bij lage olieprijs

39 Uitdaging 6 voor de Delta: nieuwe technologie The Third Industrial Revolution Internet of Things Logistiek internet Energie internet Communicatie internet Sensoren 3D-printing Collaborative Commons (coöperaties/clubs) Zero Marginal Costs: zonnecellen, internet etc.

40

41 The Internet of Everything Transforms Hamburg into a Smart Connected City

42 Uitdaging 7 voor de Delta: ontwikkeling naar World Port City Hoogwaarde havengerelateerde diensten: Financiële diensten Verzekeringen Juridische diensten Hoofdkantoren Universiteiten/kennisinstellingen Commodity Traders Supply chain management Engineering IT, etc.

43 Netwerk global HQ Maritieme industrie Bron: Verhetsel & Sel (2009) Jacobs, 2010

44 Netwerk global HQ Maritieme industrie Bron: Verhetsel & Sel (2009) Jacobs, 2010

45 Containerwereldsteden Verhetsel & Balliauw, 2015

46

47

48

49

50

51

52 Conclusie: de kracht van de Delta! De Vlaams-Nederlandse Delta moet voluit inspelen op de genoemde 7 uitdagingen. In de Metropoolregio Rotterdam Den Haag gaat Jeremy Rifkin vanaf 1 oktober aan de gang. Rifkins aanpak is van groot belang om de hele Vlaams-Nederlandse Delta de Third Industrial Revolution te laten ondergaan!

53 Edward Burtynsky

54

55 Ik dank u voor uw aandacht!

56 P.S. In de discussie werd mij gewezen op twee aanvullende uitdagingen: 8. Het belang van het stimuleren van het innovatieve MKB. 9. Het belang van de juiste arbeidsmarkt om de belofte van The 3 rd Industrial Revolution te kunnen inlossen. Hier ben ik het van harte mee eens. 30 September 2015