Geconsolideerde jaarstukken 2014

Transcriptie

1 Geconsolideerde jaarstukken AB-versie vergadering 17 juni 2015

2

3

4 INHOUDSOPGAVE JAARSTUKKEN Pagina I. JAARVERSLAG 1. Verslag ter verantwoording van het financieel beheer 5 t/m Inleiding, ontwikkelingen in het boekjaar en speerpunten 1.2 Resultaten exploitatie en investeringen 1.3 Aandachtspunten en risico s 1.4 Weerstandsvermogen 1.5 Financiering 1.6 EMU-saldo 1.7 Toelichting bijlagen Jaarverslag programma s Verbonden partijen t/m t/m 72 II. GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 4. De exploitatierekening naar kostendrager en programma s 4.1 Jaarrekening Watersysteembeheer 4.2 Jaarrekening Zuiveringsbeheer 4.3 Jaarrekening Vaarwegenbeheer 5. De exploitatierekening naar kosten- en opbrengstensoorten 5.1 Overzicht van de jaarrekening per kosten- en opbrengstensoort 5.2 Verklaring verschillen per hoofdkosten- en -opbrengstsoort 6. De balans en de toelichting op de balans 6.1 De balans 6.2 De toelichting op de balans 73 t/m t/m t/m III. ENKELVOUDIGE JAARREKENING 7. De enkelvoudige jaarrekening 7.1 De balans 7.2 De toelichting op de balans 7.3 De exploitatierekening naar kostendrager en programma s 7.4 De enkelvoudige exploitatierekening naar kosten- en opbrengsten Bijlagen 100 t/m tm 119 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

5

6 I. JAARVERSLAG Hoofdstuk 1: Verslag ter verantwoording van het financieel beheer 1.1 Inleiding, ontwikkelingen in het boekjaar en speerpunten Inleiding In de Jaarrekening, het laatste product uit de Planning & Control cyclus, wordt verantwoording afgelegd over de financiële consequenties van het gevoerde beleid. De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig de verslaggevingsregels uit het Waterschapsbesluit en de daarbij behorende ministeriële regeling beleidsvoorbereiding en verantwoording waterschappen. De Jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening is onderverdeeld in een jaarverslag en een jaarrekening. Het jaarverslag geeft een beeld van de activiteiten van het waterschap in het jaar en de daaruit voortvloeiende financiële gevolgen. Het bestaat uit het verslag ter verantwoording van het financieel beheer en de programmaverantwoording. De jaarrekening bevat de exploitatierekening naar kostendragers en programma s en naar kosten- en opbrengstensoorten. Er is een analyse opgenomen van de (grotere) verschillen ten opzichte van de Begroting, Jaarrekening 2013 en de laatste managementletter over. Daarnaast is de balans opgenomen, die de financiële positie van het waterschap weergeeft per 31 december 2013 en 31 december, inclusief een uitgebreide toelichting. In de toelichting op de balans vindt u ook de verplichte informatie over de topinkomens ( 6.2.8). Als algemene opmerking bij deze jaarrekening dient te worden gemeld dat door het afronden op duizendtallen mogelijk kleine afrondingsverschillen in de jaarrekening zitten. Deze verschillen hebben geen invloed op het resultaat Ontwikkelingen in het boekjaar Wet HOF Per is de wet Houdbare Overheidsfinanciën (wet Hof) van kracht. Deze wet maakt decentrale overheden medeverantwoordelijk voor het terugdringen van het Nederlandse begrotingstekort. Het Centraal Planbureau (CEP 2015, 5 maart 2015) geeft aan dat de economie in met 0,8% is gegroeid. Het overheidstekort over bedraagt 2,6% bbp, wat onder de maximaal toegestane grens van 3% bbp is. De verwachting is dat in 2015 het overheidstekort verder zal afnemen naar 1,8% bbp. Het waterschap komt voor uit op een EMU-saldo van 6,7 miljoen negatief. Voor de berekening zie 1.6. Het tekort valt ruim binnen de EMU-referentiewaarde van 19,4 miljoen. In 2015 is de referentiewaarde van WBD naar beneden bijgesteld tot 17,9 miljoen. Het aandeel van de waterschappen en provincies in de totale tekortnorm van de decentrale overheden is in 2015 lager dan in. De gemeenten hebben extra incidentele ruimte gekregen in 2015 in verband met de drie aanstaande decentralisaties in het sociale domein. Bij het terugschroeven van de macronorm vanaf 2016 neemt het risico op overschrijding van de referentiewaarde verder toe. In dit licht wordt bij de actualisatie van het activabeleid bezien of er mogelijkheden zijn deze toekomstige problematiek het hoofd te bieden. Daarnaast zal het waterschap investeringen kritisch blijven beoordelen op basis van bijdrage aan de taakuitvoering. Door middel van assetmanagement worden investeringen op basis van risicoreductie en bijbehorende kosten geprioriteerd, zodat de juiste afweging kan plaatsvinden omtrent het wel of niet investeren tegen de laagste maatschappelijke kosten. Bijdrage hoogwaterbeschermingsprogramma Op basis van een wijziging in de Waterwet is de jaarlijkse beschikkingsdatum van het HWBP met ingang van vervroegd van 1 oktober naar 1 mei. Het waterschap is verzocht de bijdrage per 1 juni over te maken, terwijl in de begroting rekening was gehouden met betaaldatum 1 november. Met het Ministerie van Infrastructuur & Milieu is een eenmalige uitstel van enkele maanden overeengekomen, waardoor de bijdrage per 1 oktober is betaald en de extra kapitaallast is 5 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

7 beperkt tot De komende jaren zal de datum zoals in de Waterwet vermeld, worden aangehouden. Mogelijke teruggave voorbelasting BTW bouwkosten Bouvigne en exploitatie bedrijfsrestaurant Onderzocht is of het waterschap een deel van de btw op de bouw- en exploitatiekosten van het bedrijfsrestaurant kan terugvorderen. Ook is onderzoek gedaan naar de aftrekbare btw op de kosten van overhead. Dit onderzoek heeft geresulteerd in het indienen van een suppletieaangifte bij de Belastingdienst, waarin aan btw wordt teruggevraagd. Overleg met de belastinginspecteur over de suppletieaangifte moet nog plaatsvinden. Voorzichtigheidshalve is het mogelijk terug te ontvangen bedrag nog niet meegenomen in de jaarrekening. Vennootschapsbelasting Op 18 december heeft de Tweede Kamer de Wet modernisering vennootschapsbelasting voor overheidsondernemingen aangenomen. Indien de Eerste Kamer de wet ook goedkeurt vermoedelijk in het eerste kwartaal van 2015 treedt de wet in werking vanaf 1 januari Volgens deze wet moeten overheden die winst of structureel overschotten behalen met activiteiten die concurreren met de markt, vanaf 1 januari 2016 in principe vennootschapsbelasting betalen. De wet brengt veel veranderingen voor overheden met zich mee. Overheden krijgen te maken met nieuwe fiscale verplichtingen en met administratieve lasten. Om deze uitvoeringslasten te beperken en om een basis voor rechtszekerheid te bieden, zijn het Ministerie van Financiën/de Belastingdienst, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW) een samenwerking gestart. Parallel aan dit traject is Brabantse Delta, samen met de andere Brabantse waterschappen, reeds gestart met de inventarisatie van de mogelijk belaste activiteiten. Gevolgen brand bij chemische fabriek Moerdijk Het waterschap is geconfronteerd met hoge kosten als gevolg van de brand bij een chemisch verpakkingsbedrijf te Moerdijk. De kosten en ontvangen bijdragen van het ministerie van I&M zijn verwerkt in de jaarrekening Het volledige voorstel van het dagelijks bestuur met betrekking tot dekking van de schade is opgenomen in de begroting Nadat voor de meeste betrokken overheden in rechte is komen vast te staan dat de geleden schade verhaald kan worden op de failliete boedel van het chemische bedrijf, is de keuze gemaakt om tot een schikking te komen. Immers indien elke overheid zijn schade daadwerkelijk zou gaan verhalen, dan zouden deze bedrijfsonderdelen failliet gaan en dan zou er nauwelijks tot niets van een schadevergoeding meer mogelijk zijn. De gezamenlijk opererende overheden hebben derhalve een schikking getroffen die een waarde kent van 4,2 miljoen. Via een verdeelsleutel zal een nog nader te bepalen bedrag hiervan ten goede komen van het waterschap. In deze jaarrekening is op basis van de voorlopige verdeelsleutel een bedrag verwerkt van 0,5 miljoen. Met de schikking zijn alle procedures tegen het chemische bedrijf beëindigd. De vorderingen op de failliete boedel blijven bestaan. Eventuele opbrengsten uit de failliete boedel zullen blijken na afwikkeling van het faillissement Speerpunten Watersysteembeheer In zijn enkele grote beleidsmatige besluiten voor het waterbeheer genomen. Zo heeft het Rijk de Deltabeslissingen genomen over onder meer waterveiligheid en de beschikbaarheid van voldoende zoet water en is de Rijksstructuurvisie Grevelingen-Volkerak Zoommeer gereed gekomen. In deze structuurvisie is een voorlopig besluit genomen over het verzilten van het Volkerak Zoommeer. Verder is in samenspraak met partners het concept-waterbeheerplan opgesteld en ter inspraak gelegd. In het Waterbeheerplan is tevens de KRW-opgave voor de periode opgenomen. In is voortgebouwd op de verdere verbetering van de centrale aansturing van het watersysteem via het concept van de verkeerstoren. Door deze doorontwikkeling is de rol van de verkeerstoren in de calamiteitenbestrijding uitgebreid waardoor minder hoeft te worden opgeschaald (anticiperend waterbeheer). In heeft het algemeen bestuur een voorbereidingskrediet ter beschikking gesteld voor het opstellen van een plan van aanpak voor de regionale keringen. Het concept is gereed gekomen waarbij aandacht is besteed aan onder meer planning/fasering, kosten, marktbenadering en grondzaken. In 2015 zal een krediet aangevraagd worden voor verdere uitwerking van voorkeursalternatieven, waarna de daadwerkelijke uitvoering kan starten (gereed uiterlijk 2023). Verder is veel aandacht besteed aan de Ruimte voor Rivierprojecten, die het waterschap uitvoert in opdracht van het Rijk. De projecten waterberging Volkerak Zoommeer en Overdiepsepolder zijn in uitvoering, de dijkverbetering Amer-Donge is in afgerond. 6 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

8 Er is een scan uitgevoerd ter verbetering van de projectenorganisatie, zodat de goedgekeurde investeringen volgens (tijd)planning worden gerealiseerd. Maatregelen ter verbetering volgen in In zijn de eerste bestuursbesluiten voor instandhouding van gemalen voorbereid via het concept van assetmanagement. De Vaarwegentaak (planning en uitvoering van beheer en onderhoud) verloopt thans volledig via dit concept. In 2015 zal assetmanagement verder worden ontwikkeld ten behoeve van beheer en onderhoud van keringen en kunstwerken van het watersysteem (stuwen en gemalen). Zuiveringsbeheer De zuiveringstaak is zodanig uitgevoerd dat aan de doelstellingen is voldaan, zij het dat nog niet in alle gevallen de afnamehoeveelheden volgens afvalwaterakkoord kunnen worden gegarandeerd. De oorzaak van het capaciteitstekort van persstation Roosendaal is onderzocht. Op basis hiervan en van de Toekomstvisie AWP/Bath is een maatregelenpakket tot stand gekomen dat de komende jaren gerealiseerd gaat worden. In is specifieke aandacht besteed aan risico s ten aanzien van veiligheid, betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de zuiveringsinstallaties en bijhorende infrastructuur. De methodiek assetmanagement is verder geïntegreerd in de werkwijze om maatregelen op levenscycluskosten en risico s te kunnen beoordelen. Daarnaast is gewerkt aan verbetering van de duurzaamheid door uitvoering van projecten en onderzoeken om het energie- en grondstoffenverbruik te beperken. De resultaten van de heroverwegingen van de OAS-resultaten (Optimalisatie Afvalwater Studies) die in 2012 zijn gestart, zijn vastgelegd in AWA s (Afval Water Akkoorden). In zijn de laatste AWA s afgerond. Binnen de afvalwaterketen liggen we op koers met de besparingen zoals afgesproken in het Bestuursakkoord Water. Met Winnend Samenwerken zijn resultaten bereikt door op verschillende gebieden onderzoek te doen gericht op verdere samenwerking binnen zuiveringsbeheer. Voorbeelden hiervan zijn afstemming van beheer en onderhoud en afstemming van de innovatieagenda op thema s zoals duurzame slibvergisting. Vanuit de reorganisatie Sterk in je werk is gestart met de versterking van de rol van intern opdrachtgeverschap binnen de werkprocessen en is de definitiefase van de verkeerstoren afgerond Bedrijfsvoering Waterschap Brabantse Delta vierde plaats als beste overheidswerkgever Waterschap Brabantse Delta beoogt een werkgever te zijn waarbij medewerkers in hun kracht werken en zichzelf kunnen ontwikkelen binnen een inspirerende werkomgeving. Dat dit zijn vruchten afwerpt blijkt onder andere uit het Beste Werkgeversonderzoek van Intermediair en Effectory. Waterschap Brabantse Delta heeft de vierde plaats behaald in de categorie Beste overheidswerkgevers. Medewerkers hebben aangegeven dat zij zich gewaardeerd voelen en zich herkennen in de doelstelling van het waterschap. Het Beste Werkgeversonderzoek is in voor de 14e keer uitgevoerd door Effectory en Intermediair om een objectief oordeel te kunnen vellen over werkgeverschap in Nederland. Jaarlijks beoordelen ruim medewerkers meer dan 300 werkgevers. De Internetspiegel Uit het medewerkertevredenheidonderzoek blijkt dat waterschap Brabantse Delta een 7,8 scoort op werkplezier. De medewerkers ervaren vrijheid en zelfstandigheid in hun functioneren, mede door een stimulerende en coachende leiderschapsstijl. De bevlogenheid is groot en medewerkers voelen zich verbonden met het waterschap. Reorganisatie Sterk in je werk Op 1 januari is de reorganisatie Sterk in je werk van start gegaan. Hierbij zijn enkele structuurwijzigingen doorgevoerd (minder management en het samenvoegen van afdelingen). Het doel van de reorganisatie is bereikt: de organisatie toekomstbestendiger maken. Er is nadrukkelijk aandacht gegeven aan: Verdere ontwikkeling van het verandervermogen en de flexibiliteit van de organisatie; Voorbereiding ter verbetering van de interne en externe dienstverlening; Verhoging van de effectiviteit en efficiëntie van de organisatie in de omgeving van het waterschap; Het beter kunnen anticiperen op veranderingen. In zijn vanuit verschillende trajecten impulsen gegeven om de organisatie meer focus te geven op: proces, omgeving en lange termijn. 7 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

9 Winnend Samenwerken Door samen op te trekken met de andere Brabantse waterschappen Aa en Maas en De Dommel wordt er van elkaar geleerd en slim gebruik gemaakt van elkaars expertise. Dit betekent op een groot aantal werkvelden winst op het vlak van kwaliteit, (kosten)efficiency en kwetsbaarheid van de drie organisaties. Er zijn harde kostenbesparingen vastgelegd: per waterschap in 2013, in en vanaf De kostenbesparing is op voorhand al in de begrotingen van de drie waterschappen opgenomen. Zo is in verwerkt als besparing op het gebied van ICT mobiel GIS, ICT infoplan en samenwerking audits en is met het verwerken van de reorganisatie Sterk in je werk in de formatieomvang structureel met 8 fte gereduceerd. Daarnaast zijn er besparingen op het gebied van inkoop en projecten. Zo is er een lagere prijs uit de markt gehaald op het gebied van chemicaliën en energie vanwege een groter gezamenlijk inkoopvolume. Ook worden er gezamenlijk apps ontwikkeld (bijvoorbeeld voor meten en melden) en wordt er samengewerkt op het gebied van assetmanagement, watersysteemanalyse, waterbeheerplan, data via internet en de verkeerstoren. Op de planning staan nog gezamenlijke grondwatermonitoring en onderzoek naar een gezamenlijk pakket voor opslag en ontsluiting van ecologische data. Concrete voorbeelden van de samenwerking, die in tot resultaten hebben geleid, zijn: Het instellen van de eenhoofdige leiding voor inkoop. De groei van de Brabantaquademie tot een gezamenlijk centrum voor inkoop, opzet en aanbod van opleidingen voor waterschapsmedewerkers. Er is een afname bereikt in het aantal procedures in bezwaarschriften door de gezamenlijke inzet op mediationvaardigheden. De werkgroep die bezig is met de ontwikkeling van de verkeerstoren voor watersystemen heeft de prijs free flowing data award van het landelijke consortium Digitale Delta ontvangen. Er is een uniek data instrument ontwikkeld, waarmee de waterschappen intern en ook met externe partijen gegevens kunnen uitwisselen. In is ook gewerkt aan de voorbereiding van een geschikte juridische vormgeving van de samenwerking, gelet op de risico s voor BTW-plicht en aanbestedingsplicht bij uitwisseling van diensten voor elkaar. Verder zijn er in overleg met het bestuurlijk platform prioriteiten gesteld voor In 2015 worden de doelen voor het winnend samenwerken verder concreet uitgewerkt op basis van de gekozen prioriteiten. 8 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

10 1.2 Resultaten exploitatie en investeringen Resultaten exploitatie en voorstel bestemming bedrijfsresultaat De Jaarrekening sluit met een voordelig saldo van 2,1 miljoen. In de Begroting was rekening gehouden met een nadelig saldo van 0,2 miljoen. In vergelijking met de Begroting is een voordeel behaald van 2,3 miljoen. In onderstaande tabel is het bedrijfsresultaat voor de Jaarrekening uitgesplitst naar de totale lasten en baten (alle taken): Bedrijfsresultaat Begroting Rekening Verschil (bedragen x 1.000) Totale lasten Totale baten (incl. bijdrage provincie N-B) -/ / Jaarresultaat -/ Onttrekking wachtgeldreserve* Onttrekking egalisatiereserve CBL* Bedrijfsresultaat -/ *conform eerder genomen besluiten Uitsplitsing van het resultaat per taak: Taak (bedragen x 1.000) Netto lasten Heffing/ omslagen Onttrek king reserve CBL Bijdrage provincie Jaarresultaat Onttrekking wachtgeld reserve Bedrijfsresultaat Watersysteembeheer Vaarwegenbeheer Zuiveringsbeheer / Totaal Voorstel dekking en/of bestemming van het bedrijfsresultaat: Reserves (bedragen x 1.000) Mutatie egalisatiereserves: Egalisatiereserve Watersysteembeheer Egalisatiereserve Zuiveringsbeheer Begroting -/ /- 70 Rekening Voorgesteld wordt het positieve exploitatieresultaat van ,- als volgt te bestemmen: Het positieve resultaat van de taak Watersysteembeheer van ,- toe te voegen aan de egalisatiereserve Watersysteembeheer. Het positieve resultaat van de taak Zuiveringsbeheer van ,- toe te voegen aan de egalisatiereserve Zuiveringsbeheer Belangrijkste afwijkingen ten opzichte van managementletter -4 Op basis van afspraken uit de planning- en controlcyclus zijn over het boekjaar vier managementletters opgesteld met als doel het bestuur te informeren over de inhoudelijke en financiële voortgang van de bedrijfsprocessen en projecten en de inschatting van het bedrijfsresultaat. De inschatting van het resultaat zoals gemeld bij Managementletter -4 in het AB van december was 3,8 miljoen voordelig. Het bedrijfsresultaat in de voorliggende jaarrekening is 2,1 miljoen voordelig. Geprognosticeerde en werkelijke bedrijfsresultaat In de oorspronkelijke Begroting werd een nadelig bedrijfsresultaat geraamd van De inschatting van het bedrijfsresultaat zoals gemeld bij ML4 in het AB van december was Het bedrijfsresultaat in de voorliggende jaarrekening is 0,2 miljoen (nadelig) 3,8 miljoen (voordelig) 2,1 miljoen (voordelig) 9 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

11 In hoofdstuk 5 wordt een analyse gegeven van de grootste financiële verschillen ten opzichte van de Begroting, Jaarrekening 2013 en Managementletter -4. Hieronder wordt volstaan met de grootste verschillen ten opzichte van het prognose resultaat van Managementletter -4. Hier laat de jaarrekening een nadeel van afgerond 1,7 miljoen zien: Grootste financiële afwijkingen Jaarrekening t.o.v. Managementletter -4 (bedragen x 1.000) De waterschapsbelastingen zijn lager dan waar bij ML4 rekening mee is (nadeel) gehouden. Dit wordt onder andere veroorzaakt doordat de post oninbaar 0,9 miljoen hoger is dan in voorgaande jaren was ingeschat. De werkelijke oninbaar verklaringen wijken af van onze inschatting, dit is eenmalig gecorrigeerd in deze jaarrekening. De inschatting voor opbrengst zuiveringsheffing huishoudens en verontreinigingsheffing zijn op basis van de opgelegde kohieren naar beneden bijgesteld. Daarnaast is de inschatting voor opbrengst bedrijven naar boven bijgesteld. De opbrengst overige bijdragen van derden is hoger doordat de schikking die de 537 (voordeel) gezamenlijk opererende overheden hebben getroffen met een chemisch bedrijf in Moerdijk is verwerkt in de jaarrekening Per saldo overige voor- en nadelen. 220 (voordeel) Ontwikkeling van de tariefegalisatiereserves na resultaatbestemming De ontwikkeling van de reserves in na resultaatbestemming ziet er als volgt uit: Tariefegalisatiereserves De tariefegalisatiereserves zijn bedoeld om grote schommelingen in het tarief op te vangen. Als deze reserves niet aanwezig zijn, moet het waterschap kostenontwikkelingen direct doorberekenen in de tarieven. De tariefegalisatiereserves kunnen groeien door positieve saldi van de jaarrekening toe te voegen. De ontwikkeling van de tariefegalisatiereserves per taak is als volgt: Omvang tariefegalisatiereserve per taak (bedragen x 1.000) Stand op toevoeging bedrijfsresultaat Stand op Watersysteembeheer Zuiveringsbeheer Totaal Ontwikkelingen sinds het vorig begrotingsjaar De gebeurtenissen die ingezet zijn in 2013 zijn onverminderd doorgetrokken naar. De druk op de subsidies, het effect van de voortdurende financiële crisis, de taakoverdracht van rijk naar gemeenten en waterschappen maken dat de veranderingen in de omgevingscontext een stempel drukken op de ontwikkelingen in. We zien de samenwerking met gemeenten steeds meer gestalte krijgen in allerlei verschillende vormen waarbij de noodzaak om samen te werken wordt versterkt door enerzijds een verdere beperking van de beschikbare financiële middelen bij gemeenten en ons waterschap en anderzijds de politieke druk om de samenwerking van de grond te krijgen. De verdergaande samenwerking, met behoud van doelrealisatie, is met name gericht op het realiseren van besparingen in de investeringen en exploitatie, het komen tot kwaliteitsverbeteringen en vermindering van kwetsbaarheid in de uitvoering van activiteiten in de afvalwaterketen. De samenwerking met twee andere Brabantse waterschappen (winnend samenwerken) wordt hechter. We kijken veelvuldig bij elkaar in de keuken om zo van elkaar te leren maar de realisatie van de besparingen blijft lastig Incidentele baten en lasten Omdat incidentele baten en lasten kunnen leiden tot verminderd inzicht in het zuivere bedrijfsresultaat en relevant zijn voor het beoordelen van de financiële positie zijn ze hieronder in beeld gebracht: 10 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

12 Post (+= lasten/-=baten) Verkoop Baggerbewerkingsinstallatie (BBI) Inhuur van een adviseur informatiebeheer Begroting (x 1.000) Rekening (x 1.000) Omschrijving Boekwinst verkoop bagger bewerkingsinstallatie (BBI) In de nieuwe organisatieopzet zijn de taken van de functie van adviseur informatiebeheer uitgebreid. Naast gebruiksondersteuning van Corsa gaan de adviseurs ook de gebruikers van GAS ondersteunen. Om deze ondersteuning goed georganiseerd te krijgen is in tijdelijk extra capaciteit ingehuurd. De lasten zijn uiteindelijk lager dan begroot. Archiefkosten Betreft budget in verband met het in eigen beheer nemen en het bewerken van de overgedragen archieven van Waterschap Brabantse Delta en alle rechtsvoorgangers, behalve die van Land van Nassau. De lasten zijn uiteindelijk lager dan begroot. Gewenningsbijdrage RWS -/ Vanwege de overdracht van het beheer en eigendom van objecten van Rijkswaterstaat, ontvangen we een jaarlijkse bijdrage in de onderhoudskosten (conform de gewenningsregeling Brokx-Nat). De begrote bijdrage bedraagt voor en bouwt geleidelijk af naar 0 in De gewenningsbijdrage RWS is een jaar opgeschoven omdat de overdracht van de bijbehorende waterlopen ook een jaar is uitgesteld. Voorbereiding uitvoeren koopoptie Cross Border Lease Totaal In zijn de voorbereidingen getroffen om te komen tot het uitvoeren van de koopoptie in Deze kosten betreffen de juridische ondersteuning en adviseren en het opstellen van de beëindigingsdocumentatie. Alle genoemde incidentele baten en lasten zijn verwerkt in het bedrijfsresultaat Onttrekking aan overige bestemmingsreserves en voorzieningen Bestemmingsreserves Waterschap Brabantse Delta heeft de volgende overige bestemmingsreserves: Egalisatiereserves CBL-overeenkomsten (x 1.000) Boekwaarde toevoeging vermindering Boekwaarde Egalisatiereserve CBL-HWB Egalisatiereserve CBL-SNB Totaal egalisatiereserves CBL Egalisatiereserve CBL-HWB In 1998 is een Cross Border Lease overeenkomst afgesloten voor 13 zuiveringsinstallaties en 2 effluentleidingen. Het netto voordeel dat behaald werd met deze transactie is opgenomen in de egalisatiereserve CBL - HWB. Uit deze reserve valt gedurende de looptijd van 19 jaar (laatste jaar 2017) jaarlijks op annuïteitenbasis een gelijk bedrag vrij van 1,5 miljoen (in 1,2 vrijval en 0,26 miljoen aan rente) ten gunste van de taken zuivering (53%) en watersystemen (47%). Egalisatiereserve CBL-SNB In 1999 is door de Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) een Corse Border Lease overeenkomst gesloten voor de slibverbrandingsinstallatie te Moerdijk. Het netto behaalde voordeel uit deze CBL-transactie ad. 2,208 miljoen is opgenomen in de egalisatierekening CBL-SNB. Uit deze egalisatiereserve valt met ingang van 2000 gedurende de looptijd van de lease (21 jaar) jaarlijks op annuïteitenbasis (5%) een gelijk bedrag vrij van totaal ca. 0,17 miljoen (in 0,12 miljoen vrijval en 0,05 miljoen aan rente) ten gunste van het resultaat van de taak zuivering. 11 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

13 Voorzieningen Waterschap Brabantse Delta heeft de volgende voorzieningen getroffen: Voorzieningen (bedragen x 1.000) Boekwaarde Rente Uitgekeerd Dotatie Onttrekking Boekwaarde Voorzieningen voor arbeidsgerelateerde verplichtingen: Voorziening wachtgelden personeel Voorziening uitvoering sociaal statuut provincie Noord-Brabant Pensioenvoorziening leden DB Voorziening wachtgelden leden DB Voorzieningen voor overige onderhoudswerkzaamheden: Voorziening zandfilter Efteling Totaal voorzieningen Voorzieningen zijn voornamelijk verplichtingen en risico s waarvan de omvang en/of tijdstip van nakoming niet exact te bepalen zijn, maar die wel redelijkerwijs zijn in te schatten. Voorziening wachtgelden personeel Voor de wachtgeldaanspraken van het personeel per ultimo is een voorziening gevormd die gewaardeerd is op de contante waarde van die aanspraken gerekend tegen een rente van 2%. De contante waarde van de betreffende aanspraken bedraagt per 31 december In is voor aan wachtgelden uitgekeerd uit deze voorziening. Voorziening uitvoering sociaal statuut provincie Noord-Brabant Bij de overdracht van de muskusratten- en beverrattenbestrijding naar de waterschappen zijn door de provincie Noord-Brabant middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de regelingen van het Sociaal Statuut. In de vergadering van het algemeen bestuur van 9 december 2010 is besloten om de ontvangen vergoeding van 1,7 miljoen te gebruiken voor de vorming van een voorziening. In de toekomst kunnen hieruit alle door de provincie toegezegde vergoedingen worden voldaan. In is voor aan vergoedingen uitgekeerd uit deze voorziening. Voorziening pensioenen leden dagelijks bestuur Op grond van de Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (Appa) hebben gewezen bestuurders en hun nabestaanden recht op pensioen ten laste van het waterschap. Een deel van de pensioenverplichtingen is ondergebracht bij externe pensioenverzekeraar Loyalis. Voor het andere deel is de voorziening op de balans gevormd, berekend op basis van erkende actuariële grondslagen. In zijn door een pensioenadviesbureau berekeningen gemaakt voor de standen van de benodigde voorziening per Op grond daarvan is in een bedrag van toegevoegd. In is voor aan pensioenen uitgekeerd uit deze voorziening. Voorziening wachtgeld bestuurders Naast het recht op bestuurderspensioen hebben gewezen bestuurders op basis van de Appa recht op een bestuurderswachtgeld ten laste van het waterschap. Hoeveel wachtgeldverplichtingen er na afloop van de zittingsduur ontstaan is afhankelijk van eventuele herbenoemingen als DB-lid. De snelheid en de mate waarin een wachtgeldgerechtigde vervangende inkomsten kan verwerven, bepalen vervolgens de hoogte en de duur van het uit te betalen wachtgeld. In zijn door een pensioenadviesbureau berekeningen gemaakt voor de standen van de benodigde voorziening per Op grond daarvan is in een bedrag van toegevoegd. In is voor aan wachtgelden uitgekeerd uit deze voorziening. Voorziening zandfilter Per 1 juli 2012 is de overeenkomst voor het onderhoud van een zandfilter voor een periode van 10 jaar verlengd. Jaarlijks wordt een bedrag van aan waterschap Brabantse Delta betaald. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de voorziening. De uitgaven van het groot onderhoud worden ten laste van de voorziening geboekt. Voor zover deze voorziening aan het einde van de looptijd (1 juli 2022) van de overeenkomst een batig saldo heeft, zal dit op dat moment worden terugbetaald. Het waterschap Brabantse Delta is over de voorziening geen rentevergoeding verschuldigd. 12 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

14 1.2.7 Waterschapsbelastingtarieven De waterschapsbelastingen zijn gelijktijdig met de begroting vastgesteld. Watersysteemheffing Belasting voor het bestrijden van kosten verbonden aan de zorg voor het watersysteem. Op grond van de Waterschapswet dient de kostentoedelingsverordening één maal in de vijf jaar geheel te worden herzien op basis van een breed kostentoedelingsonderzoek. In september 2013 heeft het algemeen bestuur de kostentoedelingspercentages voor de begrotingsjaren tot en met 2018 vastgesteld. De verordening is goedgekeurd door Gedeputeerde Staten van de Provincie Noord-Brabant. De verdeling van de kosten van het Watersysteembeheer is voor als volgt vastgesteld, ter vergelijking zijn de kostentoedelingspercentages van opgenomen: Categorie Verdeling Verdeling Watersysteembeheer Ingezetenen 30,0% 29,4% Gebouwd 60,4% 59,6% Ongebouwd 9,5% 10,8% Natuur 0,1% 0,2% Daarnaast zijn de volgende wijzigingen verwerkt in de verordening: De oppervlakte van Rijkswateren wordt meegenomen in de oppervlaktebepaling. Er wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid om tariefdifferentiatie wegen toe te passen binnen de categorie ongebouwd (vastgesteld op 250%). Grondslagen voor het berekenen van het tarief Watersysteembeheer De heffing voor de taak Watersysteembeheer is afgeleid van de aantallen ingezetenen, de economische waarde (gebouwd) en de belastbare hectaren (ongebouwd en natuur). Ingezetenen (hoofdbewoners): Ingezetenen nemen 29,4% van de watersysteemheffing voor hun rekening. Dit aandeel hangt samen met de gemiddelde inwonersdichtheid (het aantal inwoners per vierkante kilometer). Het waterschap is voor de Jaarrekening uitgegaan van ingezetenen (Begroting ingezetenen). In de begroting is uitgegaan dat ingezetenen geen heffing betalen, omdat zij in aanmerking komen voor kwijtschelding of omdat de aanslag oninbaar is. In de jaarrekening is rekening gehouden met ingezetenen die geen heffing betalen. Gebouwd: De heffing die de categorie gebouwd betaalt, hangt samen met de economische waarde van het gebouwde goed (WOZ-waarde). Voor de Jaarrekening is gerekend met een totale WOZ-waarde van 101,3 miljard (Begroting : 99,3 miljard). Ongebouwd: De heffing die de categorie ongebouwd betaalt, hangt samen met de ongebouwde hectares grond. Voor openbare wegen geldt een tariefdifferentiatie van 250%. Het waterschap is voor de Jaarrekening uitgegaan van hectare openbare landwegen en overige ongebouwde hectares ( Begroting hectare openbare landwegen ongebouwde hectares). Natuur: Onder natuurterreinen worden ongebouwde onroerende zaken verstaan waarvan de inrichting en het beheer (nagenoeg) geheel en duurzaam zijn afgestemd op behoud of ontwikkeling van natuur. Ook bossen en open wateren met een oppervlakte van ten minste één hectare behoren tot natuurterreinen. In de Jaarrekening is uitgegaan van hectare natuur (Begroting hectares). Zuiveringsheffing Belasting voor het bestrijden van kosten voor het zuiveren van afvalwater wat direct of indirect afgevoerd wordt op een zuiveringstechnisch werk dat in beheer is bij het waterschap. Grondslagen voor het berekenen van het tarief Zuiveringsbeheer De hoogte van de zuiveringsheffing hangt af van het aantal vervuilingseenheden (v.e. s). In de begroting houdt het waterschap bij de berekening van het aantal v.e. s ook rekening met nieuwe ontwikkelingen bij bedrijven. Een aantal huishoudens en bedrijven zal geen heffing betalen, omdat zij in 13 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

15 aanmerking komen voor kwijtschelding of omdat de heffing oninbaar is. Per saldo resulteert dit in de volgende vervuilingseenheden: Bruto vervuilingseenheden Bruto Verontr.heff. directe lozingen Kwijtschelding oninbaar Netto Begroting / / / Jaarrekening / / / De bruto vervuilingseenheden voor de jaarrekening zijn hoger dan begroot. Bij de begroting is rekening gehouden met een vermindering van vervuilingseenheden voor meetbedrijven. De wijzigingen in lozing worden echter pas na gerealiseerd. Verontreinigingsheffing Belasting voor het bestrijden van kosten voor maatregelen tot het tegengaan en voorkomen van verontreiniging van het oppervlakte water als gevolg van het direct lozen vanuit woon/bedrijfsruimte op het oppervlaktewater. Belastingtarieven De belastingtarieven in de Begroting voor de watersysteemheffing, verontreinigingsheffing en de zuiveringsheffing zijn hieronder weergegeven: Heffing Watersysteemheffing - ingezetenen - gebouwd * - natuur - ongebouwd openbare wegen - overig ongebouwd Begroting 48,08 0,78 3,43 150,54 43,01 Verontreinigingsheffing 52,20 Zuiveringsheffing 52,20 * met ingang van 1 januari 2009 is het tarief een vast percentage van de WOZ-waarde. Voor is dit percentage 0,0311% Resultaten investeringen De geplande investeringsuitgaven zijn voor 65% gerealiseerd. Het bruto gerealiseerde investeringsvolume bedraagt 47,8 miljoen. Bij managementletter -4 was de verwachting nog 45,7 miljoen. In de Begroting is 73,7 miljoen aan investeringsuitgaven opgenomen Bruto investeringen Begroting Managementletter -4 Jaarrekening Bedrag 73,7 miljoen 45,7 miljoen 47,8 miljoen De prognose van de investeringsuitgaven blijft fors achter bij de raming. Voor een deel is dit verklaarbaar door bijvoorbeeld gunstige aanbestedingen waarmee we alleen maar blij kunnen zijn. Voor een ander deel wordt dit veroorzaakt door inhoudelijke factoren, zowel externe als interne. Dit baart zorgen. Om die reden wordt op dit moment beoordeeld hoe daarin verbetering aangebracht kan worden. Hiertoe wordt op basis van de oorzaken gekeken naar zaken als de productie, productiviteit, kwetsbaarheid, zelf doen versus uitbesteden, afgeven van prognoses, in control zijn, etc. Mede op basis van benchmarkgegevens wordt daarbij op basis van de toekomstvisie op het realiseren van de projecten gekeken naar de benodigde capaciteit en kwaliteit van de projectenafdelingen. Na aftrek van verkopen, subsidies en bijdragen komt het netto investeringsbedrag in uit op 30,6 miljoen Verbonden partijen Voor waterschap Brabantse Delta gaat een aanzienlijk deel van de directe kosten om in verbonden partijen (onder andere de BWB, Aquon, het Waterschapshuis en de SNB). Er is grote behoefte om in control te blijven met betrekking tot de verbonden partijen, onder andere om ervoor te zorgen dat de doelen binnen de beschikbaar gestelde middelen worden gerealiseerd. Het waterschap besteedt hier 14 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

16 extra aandacht aan door optimalisering, het meer in control brengen, van de wijze waarop vanuit het waterschap in de richting van verbonden partijen wordt geacteerd. Ook de doorvertaling daarvan naar de eigen P&C-cyclus en informatievoorziening hoort daarbij. Dit geschiedt met name door de ambtelijke ondersteuning binnen het waterschap daarop beter in te richten. In aansluiting op het stuur- /procesmodel van Brabantse Delta wordt er onderscheid gemaakt tussen de aandeelhoudersrol en de klantrol van het waterschap in de verbonden partij. Er worden in 2015 twee processen beschreven en gevolgd, te weten het proces beheer aandeel verbonden partij en het proces klant verbonden partij. Voorts wordt in aansluiting op dit onderscheid een splitsing gemaakt tussen de verschillende actoren in de ondersteuningsprocessen. Daarmee wordt ook beoogd de DB-leden optimaal te ondersteunen in hun rol(len) bij de verbonden partijen. In hoofdstuk 3 worden de verbonden partijen meer in detail toegelicht. 1.3 Aandachtspunten en risico s Enkele bijzondere aandachtspunten Enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening Het waterschap is verplicht om een enkelvoudige en een geconsolideerde balans te presenteren. De reden hiervoor is dat het waterschap 100% aandeelhouder is van twee lease BV s. Deze lease BV s zijn opgericht in het kader van de Cross Border Lease constructie. Hieronder volgt nog een nadere uiteenzetting van de CBL. Cross Border Lease installaties Waterschap Brabantse Delta In 1998 is een Cross Border Lease (CBL) overeenkomst voor 13 van de zuiveringsinstallaties en 2 effluentleidingen gesloten. Evenals in voorgaande jaren is één van de bij de transactie behorende deposito s (van waaruit de leasebetalingen voldaan worden) verwerkt in de jaarrekening omdat het waterschap in theorie de vrije beschikkingsmacht heeft over dit deposito (B-deposit). De overige deposito s zijn aan derden verpand. Inhoudelijk komt het verwerken in de jaarrekening neer op het opnemen van de bijbehorende balansposten; de leaseverplichtingen en de rentebaten over het deposito. Het bedrijfsresultaat wordt hierdoor niet gewijzigd omdat alle reguliere verplichtingen vanuit de Cross Border Lease zijn gedekt door de gevormde deposito s. In is de exploitatierekening hierdoor met (exclusief rente) positief beïnvloed. Conform de contractbepalingen moet op regelmatige basis worden gerapporteerd aan de Amerikaanse en Nederlandse contractpartijen. Cross Border Lease Slibverwerkingsinstallatie Moerdijk In 1999 is door de N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) ook een CBL-overeenkomst gesloten voor de slibverbrandingsinstallatie te Moerdijk. Het waterschap heeft zich samen met twee andere aandeelhouders (van de in totaal 5 aandeelhouders van de N.V.) garant gesteld voor alle verplichtingen met betrekking tot de CBL-overeenkomst. Het financiële voordeel van de overeenkomst komt dan ook aan deze drie aandeelhouders toe (waterschap Brabantse Delta ca. 2,2 miljoen). In is de exploitatierekening hierdoor met (exclusief rente) positief beïnvloed. Gemeenschappelijke regeling Muskusrattenbestrijding Noord-Brabant Jaarrekening In 2011 is de taak van de muskus- en beverrattenbestrijding wettelijk overgedragen aan de waterschappen. Door de waterschappen Aa en Maas, De Dommel en Brabantse Delta is een gemeenschappelijke regeling getroffen voor uitvoering van de muskus- en beverrattenbestrijding in Noord-Brabant. Daarbij zijn de waterschappen ook een overeenkomst voor kosten voor gemene rekening aangegaan. Waterschap Brabantse Delta is belast met de administratie en financiering. Alle baten en lasten die uit de regeling voortvloeien, worden verantwoord in de jaarrekening van waterschap Brabantse Delta bij het ondersteunend programma Muskus- en beverrattenbestrijding Noord-Brabant. Voor dit product is een jaarrapportage opgesteld. De jaarrekening Muskus- en Beverrattenbestrijding voor de deelnemende waterschappen is opgenomen in bijlage VIII. Voorgesteld wordt om de definitieve bijdrage over voor de deelnemers vast te stellen op per waterschap. De begrote bijdrage bedroeg per deelnemend waterschap Onderkende risico s en onzekerheden Voor informatie omtrent risico s met betrekking tot verbonden partijen wordt verwezen naar hoofdstuk 3. Cross Border Lease waterschap Brabantse Delta Een van de rechtsvoorgangers van Brabantse Delta, het Hoogheemraadschap van West-Brabant, heeft in het verleden leaseovereenkomsten gesloten voor de zuiveringsinstallaties. Het belangrijkste (theoretische) risico met betrekking tot de CBL-overeenkomsten hangt samen met de vraag of alle in de deal opgenomen installaties gedurende de totale looptijd van de overeenkomsten, 19 jaar (HWB), in 15 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

17 bedrijf blijven. Wanneer dit niet het geval is, dient de investeerder gecompenseerd te worden voor het door hem gemiste voordeel. De omvang van deze compensatie is afhankelijk van welke installatie het betreft en het tijdstip waarop de overeenkomst wordt beëindigd. Het risico dat installaties vroegtijdig uit de overeenkomst moeten worden gehaald, beschouwt het waterschap als een theoretisch risico. Zodra bekend is dat een installatie buiten bedrijf gesteld wordt, is alsnog een voorziening nodig voor de financiële consequenties. Vooralsnog is hiervan geen sprake. Koopoptie Contractueel is een koopoptie opgenomen waardoor de CBL beëindigt. Het DB heeft op 22 oktober 2013 ingestemd met het uitoefenen van de koopoptie. De eerste koopoptie, voor drie van de vijf trusts, wordt in 2015 geëffectueerd, waardoor 3/5 e deel van de CBL beëindigd is. Alle benodigde documentatie voor het uitoefenen van de koopoptie is gereed. Voor de resterende twee trusts dient de koopoptie zich aan in Switchtransactie waterschap Brabantse Delta Het risico op de switchtransactie heeft continue de aandacht. Maandelijks vindt er een update plaats door de portfoliomanager over de ontwikkelingen in de portfolio. Daarnaast wordt per kwartaal een risk assessment opgesteld en door een onafhankelijke bank de verwachte kredietontwikkeling berekend. Op basis van deze inzichten vinden er eventueel mutaties plaats in de portfolio, gericht op verdere risicoreductie. Marktwaarde De marktwaarde van de switchtransactie is op dit moment negatief en alleen van toepassing wanneer de transactie vroegtijdig beëindigd wordt. Vroegtijdige beëindiging is slechts in specifieke contractueel overeengekomen gevallen mogelijk. Op dit moment is er een negatieve marktwaarde als gevolg van de kredietcrisis, met andere woorden: het waterschap dient geld bij te leggen wanneer een andere partij of partijen de switchtransactie van het waterschap over wil(len) nemen. De marktwaarde bedraagt per ,9 miljoen negatief. Marktwaarde (x 1 mln.) ,2-33, ,8-48,5-23,0-7,7-1,9 Voortijdige afwikkeling Gelet op risico s en de positieve marktwaarde-ontwikkeling heeft het algemeen bestuur van het waterschap in maart 2015 besloten om de switchtransactie voortijdig te beëindigen. Dit besluit is vervolgens met goed gevolg ten uitvoer gebracht. De financiële verantwoording zal plaatsvinden in de jaarrekening N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) Waterschap Brabantse Delta is voor 22,1% aandeelhouder in N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB). SNB verwerkt zuiveringsslib in een slibverbrandingsinstallatie (SVI). SNB is een naamloze vennootschap, wat inhoudt dat de aansprakelijkheid van de aandeelhouders in beginsel beperkt is tot hun verplichting om de door hen gehouden aandelen vol te storten. VAMIL lease In 2011 heeft Waterschap Brabantse Delta de bestaande sale-and-lease-back transactie van SNB uit 1995 om fiscale redenen overgenomen, samen met drie andere aandeelhouders van SNB, van de lessor. Hierbij heeft Waterschap Brabantse Delta voor 28,0% als lessor het eigendom verkregen van de gebouwen en installaties van SNB, maar exclusief terreinen, door vestiging van een opstalrecht. Met betrekking tot de in 1995 afgesloten sale-and-lease-back transactie bestaan contractuele onvoorwaardelijke en voorwaardelijke verplichtingen. De totale contante waarde van de onvoorwaardelijke verplichtingen voor waterschap Brabantse Delta (o.b.v. 28,0%) bedraagt per 31 december circa 12,8 miljoen. Deze worden volledig gecompenseerd door rechten van dezelfde omvang. Hiervan vervalt 1,9 miljoen binnen één jaar, 6,6 miljoen tussen één en vijf jaar en 4,3 miljoen na vijf jaar. Bij de overdracht is voor de lease een fiscale eenheid voor de BTW aangegaan tussen SNB en een aantal aandeelhouders om BTW betalingen op de leasetermijnen te vermijden. De belastingdienst heeft met deze eenheid ingestemd. Wanneer de financiële, economische en organisatorische verwevenheid tussen aandeelhouders en SNB wijzigt, is het mogelijk dat de fiscale eenheid opgeheven wordt. Dan herleeft de BTW-plicht op de leasetermijnen. Daarnaast moet bij de beëindiging van de 16 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

18 lease in 2017 of 2021 nader bekeken worden hoe om te gaan met de overdracht van de SVI vanuit de aandeelhouders aan SNB gelet op de hiermee gemoeide overdrachtsbelasting. Cross-border-lease (CBL) In 1999 is SNB een CBL transactie aangegaan. De terreinen, gebouwen en installaties zijn verhuurd aan een Amerikaanse investeerder voor een periode van 75 jaar. De investeerder heeft dezelfde activa terugverhuurd aan de vennootschap voor een periode van circa 22 jaar. De vennootschap heeft aan het einde van de termijn van de terughuur de optie om de verhuur af te kopen dan wel om een servicecontract aan te gaan. De voorwaarden en condities van genoemde opties zijn reeds nu vastgelegd en beschreven. In verband met de verplichtingen onder de CBL transactie is er een recht van hypotheek gevestigd op de terreinen. Waterschap Brabantse Delta staat hoofdelijk garant voor deze transactie samen met twee andere aandeelhouders. Deze garantstelling heeft een contractuele omvang van in totaal 59,8 miljoen. Onderling hebben de waterschappen die garant staan een verdeling afgesproken inzake bovenstaande garantie. Waterschap Brabantse Delta is voor 35,2% aansprakelijk. Dit is vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst tussen de aandeelhouders. Switch Transaction In 2007 is SNB met een bank een Switch Transaction aangegaan met als doel het kredietrisico op drie leasedepots van SNB te spreiden. Deze transactie bestaat uit de volledige afdekking van het kredietrisico op deze depots met een omvang van 270 miljoen waarbij gelijktijdig een kredietrisico op een portfolio van circa 117 bedrijven is overgenomen met een totale omvang van 270 miljoen. De looptijd van de Switch Transaction is 10 jaar, zodat de ruiltransactie afloopt in september De portfolio is een dynamische portfolio waarbij het onder voorwaarden mogelijk is bedrijven om te wisselen. De portfolio wordt daartoe actief beheerd door een portfoliomanager. Het kredietrisico van de SNB op de leasedepots is daarmee omgezet in een kredietrisico op een gediversifieerde portfolio. Bij beëindiging van de Switch Transaction op de vastgelegde einddatum zijn partijen over en weer geen beëindigingsvergoeding verschuldigd. Per 31 december bedroeg de beëindigingsvergoeding volgens opgave van de bank 32,2 miljoen. Uitsluitend een voortijdige beëindiging van de Switch Transaction leidt tot het betalen van een vergoeding door SNB aan de bank. Voortijdige beëindiging door SNB of de bank is slechts in specifiek uitzonderlijke contractueel overeengekomen gevallen mogelijk. De belangrijkste voorwaarde van de bank is dat de verhouding tussen het totaal van eigen vermogen en achtergestelde schuld ten opzichte van het balanstotaal van de vennootschap minimaal 75% dient te zijn (solvabiliteitsratio). SNB voldoet aan de genoemde solvabiliteitsratio; de ratio bedraagt 85,6% per 31 december. SNB, noch haar aandeelhouders, zijn gehouden om gedurende de looptijd van de transactie bijstortingen te doen dan wel anderszins zekerheden aan de bank te verstrekken. In de loop van de jaren zijn binnen de portfolio zes faillissementen opgetreden waardoor de ingebouwde faillissementsbuffer per 31 december zodanig is afgenomen dat de resterende buffer 31,78% bedraagt van de oorspronkelijke buffer. Ondanks deze afname heeft SNB er vertrouwen in dat, uitzonderlijk negatieve macro-economische ontwikkelingen van grote ongekende omvang daargelaten, SNB niet wordt geconfronteerd met een verplichting tot uitkeringen onder de Switch Transaction. Dit vertrouwen is gebaseerd op diverse onafhankelijke risicobeoordelingen, de beheerresultaten van de portfoliomanager in de afgelopen jaren, de afspraak met de bank over de gewijzigde richtlijn en de ontwikkeling van de waarde van de Switch Transaction. Afspraak met nieuwe aandeelhouders De oorspronkelijke aandeelhouders, waaronder ook Waterschap Brabantse Delta, hebben de aandeelhouders die na 1 januari 2009 aandeelhouder in SNB zijn geworden, gevrijwaard van enige aansprakelijkheid en schade inzake alle fiscale en financiële transacties die SNB vóór toetreding van de desbetreffende aandeelhouder is aangegaan, waaronder de genoemde leases en de Switch Transaction. Onderbezetting SVI Door de huidige marktomstandigheden komt de bezettingsgraad van de SVI in de komende jaren mogelijk onder druk te staan. Onderbezetting van de SVI leidt tot hogere verwerkingskosten voor de aandeelhouders. SNB is in overleg met markpartijen en de aandeelhouders om een volledige bezetting van de SVI voor langere tijd veilig te stellen. 17 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

19 Wijzigingen in wet- en regelgeving De positie van SNB is mede afhankelijk van bestaande wet- en regelgeving met name op het gebied van milieu. Wijzigingen daarin, alsmede de toepassing ervan, kunnen nadelige consequenties hebben voor de bedrijfsvoering. Een belangrijke aanstaande wijziging is de wijziging in de Wet op de Vennootschapsbelasting waardoor SNB per 1 januari 2016 vennootschapsbelastingplicht wordt. De gevolgen van deze plicht worden momenteel onderzocht alsmede wordt in overleg getreden met de Belastingdienst hierover. Energiebelasting Vanaf 2007 wordt bij het waterschap gebruik gemaakt van zogenaamde complexbepaling, waardoor de energiebelasting op levering van elektriciteit lager wordt. Het elektriciteitsverbruik van de verschillende aansluitingen behorende tot één systeem wordt dan bij elkaar opgeteld, waardoor de energiebelastingstaffel maar één keer per complex wordt doorlopen en er een lager belastingtarief van toepassing is. De belastingdienst betaalt de te veel betaalde energiebelasting achteraf terug via de elektriciteitsleverancier. De belastingdienst heeft de teruggave over 2011 en 2012 nog niet terugbetaald en is van mening dat diverse aansluitingen van het waterschap niet onder deze complexbepaling vallen. De teruggave energiebelasting over 2011 en opvolgende jaren zal hierdoor waarschijnlijk lager zijn. Daarnaast is het mogelijk dat de te veel teruggegeven energiebelasting over voorgaande jaren (vóór 2011) door de Belastingdienst teruggevorderd gaat worden. Dit is echter niet waarschijnlijk. Bij de waterschappen Aa & Maas en De Dommel speelt op dit moment hetzelfde en op termijn waarschijnlijk bij alle Nederlandse waterschappen, zodat mogelijk landelijke actie nodig is om tegen het standpunt van de belastingdienst in beroep te gaan. Gevolgen brand bij chemische fabriek Moerdijk Het waterschap is geconfronteerd met hoge kosten als gevolg van de brand bij een chemisch verpakkingsbedrijf te Moerdijk. De kosten en ontvangen bijdragen van het ministerie van I&M zijn verwerkt in de jaarrekening Het volledige voorstel van het dagelijks bestuur met betrekking tot dekking van de schade is opgenomen in de begroting Nadat voor de meeste betrokken overheden in rechte is komen vast te staan dat de geleden schade verhaald kan worden op de failliete boedel van het chemische bedrijf, is de keuze gemaakt om tot een schikking te komen. Immers indien elke overheid zijn schade daadwerkelijk zou gaan verhalen, dan zouden deze bedrijfsonderdelen failliet gaan en dan zou er nauwelijks tot niets van een schadevergoeding meer mogelijk zijn. De gezamenlijk opererende overheden hebben derhalve een schikking getroffen die een waarde kent van 4,2 miljoen. Via een verdeelsleutel zal een nog nader te bepalen bedrag hiervan ten goede komen van het waterschap. In deze jaarrekening is op basis van de voorlopige verdeelsleutel een bedrag verwerkt van 0,5 miljoen. Met de schikking zijn alle procedures tegen het chemische bedrijf beëindigd. De vorderingen op de failliete boedel blijven bestaan. Eventuele opbrengsten uit de failliete boedel zullen blijken na afwikkeling van het faillissement. Verzakking tuin in Steenbergen Een inwoner van Steenbergen is van oordeel dat de beschoeiing langs zijn tuin ondeugdelijk is. Zijn tuin verzakt daardoor. Hij is van oordeel dat het waterschap aansprakelijk is voor het verzakken van de tuin. De rechtbank heeft de inwoner in het gelijk gesteld. Volgens het waterschap heeft de rechtbank een principieel onjuist oordeel gegeven. Het waterschap is in hoger beroep gegaan tegen het vonnis van de rechtbank. De zaak is momenteel in behandeling bij het gerechtshof in Den Bosch. 18 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta

20 1.4 Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is het vermogen van het waterschap om financiële tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat de normale bedrijfsvoering wordt aangetast. Door aandacht te hebben voor het weerstandsvermogen kan voorkomen worden dat grote financiële tegenvallers, zich direct vertalen in extra tariefstijgingen. Het is van belang dat inzicht bestaat in de risico s waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd of verzekeringen zijn afgesloten. Dit om te beoordelen of de omvang van de weerstandcapaciteit voldoende is. Hierbij is met name gekeken naar de resultaten van de risicoanalyse. Waterschap Brabantse Delta beoordeelt ieder jaar opnieuw de kansen en de gevolgen van de risico s en vergelijkt de uitkomst van de berekeningen met de norm voor het weerstandsvermogen. Zo houdt het waterschap zicht op de benodigde weerstandscapaciteit en voldoet het aan de verplichting uit de Waterschapswet. Begin 2015 heeft een risicoanalyse op basis van een beoordelingsmodel van universiteit Twente plaatsgevonden om te beoordelen of de omvang van reserves voldoende is. Uit het rapport is gebleken dat het weerstandsvermogen vooralsnog uitstekend is maar dat het waterschap de komende jaren daalt naar een voldoende niveau in Algemene reserves/calamiteitenreserves Het waterschap hanteert per taak een algemene/calamiteitenreserve. De norm voor het weerstandsvermogen (1,2 x omvang bekende risico s) is steeds beschikbaar als algemene bufferruimte voor calamiteiten/risico s. Norm algemene reserve/calamiteitenreserve: x 1.000, risico's * factor 1, algemene en calameitenreserve watersysteembeheer algemene en calameitenreserve zuiveringsbeheer De totale risico-omvang is lager dan de optelsom van de risico's van Watersysteembeheer en Zuiveringsbeheer, omdat de risico's in de totale portefeuille zich sterker uitmiddelen dan in twee afzonderlijke onderdelen. In de praktijk wordt gewerkt met de cijfers per taak die worden afgezet tegen de gehanteerde norm van 1,2. De risico s zijn uitgesplitst naar Watersysteembeheer en Zuiveringsbeheer omdat de kosten grotendeels direct samenhangen met de taken en ook de reserves aan de taken gekoppeld zijn. Het verloop van de weerstandscapaciteit is als volgt: Verloop weerstandscapaciteit (x 1.000) Algemene/calamiteitenreserve Watersysteembeheer Algemene/calamiteitenreserve Zuiveringsbeheer Algemene/wachtgeldreserve Watersysteembeheer Algemene/wachtgeldreserve Zuiveringsbeheer Totaal algemene/calamiteitenreserves Egalisatiereserve Watersysteembeheer Egalisatieresere Zuiveringsbeheer Voorstel onttrekking wachtgeldreserve -262 Voorstel toevoeging Watersysteembeheer Voorstel toevoeging Zuiveringsbeheer Totaal egalisatiereserves Totaal beschikbare weerstandscapaciteit Ten aanzien van vorig jaar wordt de risicoportefeuille in totaliteit lager ingeschat. De verklaring hiervoor is niet eenduidig, maar komt voort uit de hernieuwde inschatting die nauwkeurig en in overleg is vastgesteld door de risico eigenaar en direct betrokkenen. Met name de kans op een gebeurtenis is in het algemeen naar beneden bijgesteld. Daarnaast geldt dat de maximale impact voor een aantal risico s ruim naar beneden is bijgesteld. Weerstandsvermogen 19 Verslag ter verantwoording van het financieel beheer Jaarverslag Waterschap Brabantse Delta