Beleidsbegroting 2016

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Beleidsbegroting 2016"

Transcriptie

1 Beleidsbegroting 2016 AB-versie vergadering 11 november 2015

2 BELEIDSBEGROTING 2016 Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van het algemeen bestuur van het waterschap Brabantse Delta van 11 november De 1 e loco dijkgraaf De secretaris-directeur C.A.A. Coppens ir. H.T.C. van Stokkom Documentnummer: 15IT Barcode: 15IT027103

3

4 INHOUDSOPGAVE BEGROTING 2016 Pagina 1. Nota Financieel Beheer 5 t/m Inleiding, ontwikkelingen en speerpunten Inleiding Ontwikkelingen Speerpunten Watersysteembeheer en Zuiveringsbeheer 1.2 Gehanteerde financiële uitgangspunten 1.3 Verwachte resultaten exploitatie en investeringen Bedrijfsresultaat exploitatie Investeringsplan Ontwikkeling van de egalisatiereserves 1.4 Incidentele baten en lasten 1.5 Onttrekking aan overige bestemmingsreserves en voorzieningen 1.6 Kostentoerekening 1.7 Belastingtarieven 1.8 Risicoparagraaf 1.9 Aandachtspunten 1.10 Weerstandsvermogen 1.11 Financiering 1.12 Verbonden partijen 1.13 Bedrijfsvoering 1.14 Wet HOF en EMU-saldo 1.15 Bijlagen Programmaplannen 26 t/m Begroting ingedeeld naar taken 3.1 Begroting 2016 Watersysteembeheer 3.2 Begroting 2016 Zuiveringsbeheer 3.3 Begroting 2016 Vaarwegenbeheer 58 t/m Begroting naar kosten- en opbrengstensoorten 4.1 Overzicht van de begroting per kosten- en opbrengstensoort 4.2 Verklaring verschillen per hoofdkosten en -opbrengstsoort Belangrijkste verschillen per hoofdkostensoort Belangrijkste verschillen per hoofdopbrengstsoort 61 t/m Verbonden partijen 64 t/m 79 Bijlagen 80 t/m 96 I II III IV V VI VII Voorgenomen investeringen Staat van reserves en voorzieningen BBP-productenlijst Staat van activa (gecomprimeerd) Staat van geldleningen (gecomprimeerd) Principes kostentoerekening aan beheerproducten Begroting Muskusrattenbestrijding

5

6 Hoofdstuk 1: Nota Financieel Beheer 1.1 Inleiding, ontwikkelingen en speerpunten Inleiding In maart 2015 hebben de waterschapsverkiezingen plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot een nieuw gekozen algemeen bestuur, dat in maart 2015 is geïnstalleerd. Onder leiding van de formateur zijn zeven fracties het Bestuursakkoord Onze koers overeengekomen. Het bestuursakkoord vormt een belangrijke basis voor de koers van het waterschap en is verwerkt in de Kadernota Het waterschap is wettelijk verplicht om jaarlijks een meerjarenraming op te stellen die de koers en financiële kaders weergeeft. Het waterschap legt dit vast in de Kadernota met een tienjarige doorkijk. De Kadernota vormt samen met het nieuwe Waterbeheerplan het belangrijkste kaderstellende document voor de bestuursperiode. De voorliggende Begroting 2016 is een nadere uitwerking van het eerste jaar uit de meerjarenraming van de Kadernota De gehanteerde uitgangspunten en grondslagen in deze begroting wijken niet af van de gehanteerde uitgangspunten en grondslagen in de Kadernota Als algemene opmerking bij deze begroting dient te worden gemeld dat door het afronden op duizendtallen mogelijk kleine afrondingsverschillen in de begroting zitten. Deze verschillen hebben geen invloed op het verwachte resultaat. Leeswijzer In hoofdstuk 1 van deze Begroting komen de ontwikkelingen, uitgangspunten en risico s aan bod en worden de financiën samengevat. Hoofdstuk 2 bevat de programmaplannen en geeft per programma inzicht in de (beleids)doelstellingen, de beoogde effecten en de wijze waarop gestreefd wordt die effecten te bereiken. Tevens zijn de netto lasten en prestatie indicatoren opgenomen. Hoofdstuk 3 geeft inzicht in de totale netto lasten en opbrengsten per taak, inclusief de benodigde inzet van reserves. In hoofdstuk 4 worden op hoofdkostensoortniveau de belangrijkste financiële afwijkingen ten opzichte van de Begroting 2015 toegelicht. Tenslotte worden in hoofdstuk 5 de ontwikkelingen bij de verbonden partijen weergegeven Ontwikkelingen Het herstel van de Nederlandse economie houdt aan De wereldeconomie en de wereldhandel ondervinden momenteel een terugslag. Desondanks is de Nederlandse economie in 2015 weer terug op het niveau van voor de crisis en maken we ons op voor een periode van robuuste groei. Volgens het CPB zal de Nederlandse economie in 2015 met 2% groeien en in 2016 met 2,4%. De groei wordt bijna geheel gerealiseerd in de marktsector, overheid en zorg groeien nauwelijks. Achter de raming gaan diverse onzekerheden schuil. Een bijzonder aandachtspunt is de hoge langdurige werkloosheid. Daling van de werkloosheid zal tijd kosten, het is dan ook van belang dat de economische groei sterk blijft doorzetten. De inflatie in Nederland wordt in 2015 op 0,5% geraamd en in 2016 op 1,1%. De lange rente blijft laag, volgens de verwachting van het CPB 0,7% in 2015 en 0,9% in Bron: Macro Economische Verkenning 2016 (CPB) Waterbeheerplan Het waterschap is als beheerder van het regionale watersysteem wettelijk verplicht om iedere zes jaar een Waterbeheerplan op te stellen (art. 4.6 van de Waterwet). Voor dezelfde periode brengt het Rijk het Nationale Waterplan uit en de provincie het Provinciaal Milieu- en Waterplan. In 2014 is gewerkt aan het opstellen van een nieuw Waterbeheerplan voor de periode Het nieuwe Waterbeheerplan is eind 2014 door het zittende dagelijks bestuur als concept vastgesteld. Vervolgens is de inspraakprocedure gestart. Het nieuwe bestuur weegt de inspraakreacties en op basis daarvan zal het algemeen bestuur het definitieve Waterbeheerplan in het najaar 2015 vaststellen. Het nieuwe Waterbeheerplan geeft op strategische hoofdlijnen weer hoe het waterschap de kerntaken in de planperiode tot eind 2021 wil uitvoeren. De afgesproken prestaties zijn opgenomen in de Kadernota Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

7 Toekomstige opgaven en maatregelen Ondanks grote investeringen en verbeterde prestaties slagen de waterschappen er al jaren in de stijging van hun belastingen beperkt te houden. De druk op de waterschappen is groot. Forse investeringen in een veilige delta worden gevraagd zonder de tarieven te verhogen en dit alles bij een houdbare schuldenlast. Bovendien lijken de risico s die de waterschappen lopen, steeds groter te worden. Het gaat dan om risico s die met de taakuitoefening verband houden, zoals klimaatveranderingen, steeds complexere technieken en een dichter bebouwde omgeving, maar ook om risico s op financieel terrein, zoals afhakende lozers van afvalwater en fluctuerende rentestanden. Ook bij waterschap Brabantse Delta spelen deze ontwikkelingen. Het waterschap staat de komende jaren voor grote opgaven, waarvan de versterking van de regionale keringen en de bijdrage aan het hoogwaterbeschermingsprogramma de grootsten zijn (hieronder toegelicht). Dit alles om te zorgen voor een veilige leefomgeving. Tegelijkertijd wil het waterschap de tariefstijging beperkt houden en is er aandacht voor een gezonde schuldpositie en schuldquote. De financiële gevolgen voor 2016 zijn meegenomen in de voorliggende begroting. Bijdrage Hoogwaterbeschermingsprogramma Vanaf 2011 betaalt het waterschap als gevolg van de Actie Storm en het Bestuursakkoord Water jaarlijks een bijdrage aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Bij de Kadernota heeft het algemeen bestuur ervoor gekozen de bijdrage vanaf 2014 in vijf jaar af te schrijven. Op die manier blijft de rentelast op lange termijn beperkt. Het gevolg is wel dat op korte termijn de HWBP-lasten oplopen tot 10 miljoen per jaar vanaf Normering van de regionale keringen In 2012/2013 zijn de regionale keringen in West-Brabant voor de eerste maal getoetst. Daarvóór was de norm voor deze keringen al aangescherpt van 1/50 naar 1/100 jaar. Hiervoor heeft het waterschap in het investeringsplan een raming opgenomen van 85 miljoen euro. Ook vanwege de waterberging Volkerak-Zoommeer moeten trajecten van de regionale keringen langs de Mark en Vliet aangepast worden, de kosten van deze aanpassingen komen voor rekening van het Rijk. In totaal gaat het om circa 100 kilometer regionale kering, te verbeteren tussen nu en Daarnaast is er nog de opgave vanuit de voorgenomen beheeroverdracht van de regionale keringen langs het Markkanaal (10 kilometer) en Drongelens kanaal (5 kilometer) van RWS Zuid Nederland naar het waterschap. Het waterschap is voornemens de verbeteringen aan het Drongelens kanaal en Markkanaal uit te voeren op kosten van het Rijk, in de periode (Drongelens kanaal) en (Markkanaal). Bezuinigingen Om de geschetste ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden, de wettelijke taken van het waterschap naar behoren uit te voeren en de belastingtarieven in deze economisch zware tijden niet te veel te laten stijgen, zijn de afgelopen jaren een aantal structurele bezuinigingsmaatregelen genomen. Door de ontwikkelingen en de maatregelen die zijn genomen in de reorganisatie Sterk in je werk is de gestelde kostenbesparing van 2 miljoen voor Winnend Samenwerken en de bezuiniging op overhead in 2015 ruimschoots gerealiseerd. Ook in deze begroting wordt deze lijn voortgezet: de totale netto lasten liggen ruim onder het niveau van de in 2014 opgestelde Kadernota , jaarschijf Duurzaam Financieel Beleid In 2008 werd de wereld geconfronteerd met een bankencrisis en de faalbaarheid van het financiële systeem. Om herhaling te voorkomen werden Europese begrotingsnormen aangescherpt (Groei- en Stabiliteitspact, GSP) en aanvullende wet- en regelgeving vastgesteld. Dit heeft in Nederland geleid tot de Wet Houdbare overheidsfinanciën (Wet Hof) waarin is geregeld dat (decentrale ) overheden het EMU saldo respecteren. Ook de waterschappen dragen bij aan het terugdringen van het Nederlands begrotingstekort. Voor de ontwikkelingen rondom de wet Hof en het EMU-saldo voor 2016 wordt verwezen naar 1.9. Steeds vaker wordt de vraag gesteld of waterschappen wel financieel gezond zijn, waarbij vooral aandacht uitgaat naar de schuldpositie, die door buitenstaanders gemakkelijk als te hoog wordt gekwalificeerd. De oorzaak dat waterschappen een schuldpositie opbouwen, is gelegen in het feit dat het baten/lastenstelsel toegepast wordt, waarbij investeringsuitgaven niet direct bij de burger in rekening worden gebracht, doch met geleend geld worden gefinancierd. De oplopende schulden worden voor een groot deel verklaard door de extra wettelijke opgave voor de regionale keringen en de bijdrage aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Door de Unie van Waterschappen is over 2014 een benchmark opgesteld op onderdelen van duurzaam financieel beleid. Op basis van deze benchmark kan de voorlopige conclusie getrokken worden dat het waterschap zich in vergelijking met andere waterschappen landelijk in de middenmoot bevindt. Zonder aanvullende maatregelen stijgt de schuldpositie van het waterschap de komende tien jaar van 360 naar 500 miljoen. Hoewel er geen officiële norm is voor de schuldpositie of schuldquote, is 6 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

8 nadere analyse gewenst. Een hoge schuldenlast leidt tot hoge rentekosten en minder flexibiliteit in de begroting. Om concreet invulling te geven aan duurzaam financieel beleid gaat het waterschap de mogelijkheden tot het verlagen van de schuldpositie verder uitwerken. De Kadernota zal een nadere uitwerking geven aan duurzaam financieel beleid. Vennootschapsbelasting De Wet modernisering vennootschapsbelasting voor overheidsondernemingen treedt in werking vanaf 1 januari Volgens deze wet moeten overheden die winst of structureel overschotten behalen met activiteiten die concurreren met de markt, vanaf 1 januari 2016 in principe vennootschapsbelasting betalen. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan de bezwaren die de Europese Commissie - vanuit een oogpunt van staatssteun en verstoring van de concurrentieverhoudingen - heeft tegen de geldende vpbvrijstelling voor overheidsondernemingen. Overheden krijgen te maken met nieuwe fiscale verplichtingen en met administratieve lasten. Om deze uitvoeringslasten te beperken en om een basis voor rechtszekerheid te bieden, zijn het Ministerie van Financiën, de Belastingdienst, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW) een samenwerking gestart onder de naam Samenwerking Vennootschapsbelasting Lokale Overheden (SVLO). Parallel aan dit traject is Brabantse Delta, samen met de andere Brabantse waterschappen, gestart met inventarisatie van de mogelijk belaste activiteiten. De eerste inventarisatie is inmiddels afgerond en wordt nog afgestemd met de andere waterschappen en de belastingdienst. De verwachting is dat de financiële impact voor 2016 minimaal is. Participatiewet Per 1 januari 2015 is de Participatiewet in werking getreden. Het doel van deze wet is, om zoveel mogelijk mensen met een beperking aan werk te helpen. In de Participatiewet komt in plaats van loondispensatie een loonkostensubsidie voor werknemers die wel bij een reguliere werkgever aan de slag kunnen, maar een lagere productiviteit hebben. Als gevolg van het sociaal akkoord is er een belangrijke wijziging van de Participatiewet doorgevoerd: het uitstel van het quotum voor arbeidsgehandicapten. Werkgevers moeten zich echter wel inzetten om het aandeel arbeidsgehandicapten binnen de organisatie te vergroten. Als dit doel niet wordt behaald, kan het quotum op een later moment alsnog worden ingevoerd. Voor waterschap Brabantse Delta betekent dit jaarlijks 1,2-1,5 fte vanaf 2015, oplopend tot 8,4 fte in Inmiddels zijn er vier nieuwe collega s (3,5 fte) met een afstand tot de arbeidsmarkt ingestroomd bij het waterschap. Kwijtschelding Het waterschap hanteert een kwijtscheldingsnorm op 100% van de bijstandsnorm. Door wijziging van de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 is het sinds 1 april 2011 mogelijk kwijtschelding te verlenen aan natuurlijke personen die een bedrijf of zelfstandig beroep uitoefenen. Voorwaarde voor het verlenen van kwijtschelding aan deze kleine ondernemers is dat het niet om belastingen mag gaan die geheel of gedeeltelijk verband houden met de uitoefening van het bedrijf of beroep. Dit om concurrentievervalsing te voorkomen. Een kleine ondernemer kan dus alleen in aanmerking komen voor kwijtschelding van belastingen die met zijn woonruimte samenhangen (privé-belastingschulden). Als kwijtschelding aan een kleine ondernemer wordt verleend, vindt dit (net als bij natuurlijke personen die geen onderneming drijven) plaats op basis van de betalingscapaciteit en het aanwezige vermogen. Het waterschap heeft in het Bestuursakkoord opgenomen dat kleine ondernemers/zzp ers vanaf 1 januari 2016 in aanmerking komen voor kwijtschelding. Uitgaande van een gemiddeld bedrag aan verleende kwijtschelding van 210,- (ingezetenenheffing en zuiveringsheffing) zullen de kosten van de kwijtschelding met ongeveer toenemen. Het gaat hier om een indicatief bedrag. Gezien het feit dat het aantal kleine ondernemers/zzp ers de afgelopen jaren fors is toegenomen, is het mogelijk dat een groter aantal personen in aanmerking zal komen voor kwijtschelding. 7 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

9 1.1.3 Speerpunten Watersysteembeheer en Zuiveringsbeheer Voor de speer- en aandachtpunten met betrekking tot de bedrijfsvoering zie Watersysteembeheer Het jaar 2016 staat in het teken van het nieuwe bestuursprogramma Onze koers. Er zal gestart worden met het stimuleren van participatie door burgers en bedrijven bij het onderhoud van het watersysteem en de ontwikkeling en uitvoering van projecten ten behoeve van een robuust watersysteem en realisatie van KRW-doelen. De aansturing van het watersysteem zal in 2016 een verdere impuls krijgen door het werken via het concept van de verkeerstoren. Hierbij wordt het huidige waterbeheer geoptimaliseerd en geautomatiseerd en wordt anticiperend waterbeheer steeds beter mogelijk. In 2016 worden alle instandhoudingsinvesteringen geprogrammeerd op basis van de principes van assetmanagement. Ten behoeve van deze programmering zal in 2016 veel energie gaan zitten in inventarisatie van de toestand van de assets (gemalen, stuwen) en analyse van onderhoudsgegevens. Waterveiligheid heeft binnen het bestuursprogramma een hoge prioriteit gekregen. In 2016 zal de verkenningsfase van het HWBP-project Amertak Geertruidenberg uitgevoerd worden (afronding 2017 met uitvoeringsprogramma). De voorbereidingen van de vierde toetsingsronde (vanaf 2018) worden gestart. Het programma voor aanpassingen van de regionale keringen wordt in 2016 verder ontwikkeld en de uitvoering wordt voorbereid. Besluitvorming over de voorkeursvariant van het eerste deeltraject Midden wordt eind 2016 verwacht. Dit verbeterprogramma wordt uitgevoerd in nauwe samenhang met het project Waterberging Volkerak-Zoommeer. Zuiveringsbeheer Binnen het zuiveringsbeheer staan vier aandachtgebieden centraal: 1. afvalwater zuiveren; 2. instandhouding van bestaande installaties; 3. het maatschappelijk optimum; 4. innovatie. Ad 1. Naast de kerntaak het zuiveren van afvalwater wordt verder gewerkt aan de ontwikkeling en coaching van medewerkers en zelfmanagement. Een continue ontwikkeling van kennis, werkwijzen en gedrag draagt bij aan een professionele organisatie. De verkeerstoren, een centrale locatie waar mensen, middelen en informatie samen komen om op systeemniveau inzicht te krijgen en bij te sturen, heeft hier een belangrijke rol in. In 2016 staat de ontwikkeling en in gebruik name van de verkeerstoren centraal. Tevens zetten we in op een lager netto verbruik van energie en grondstoffen, wat leidt tot verdere vergroting van duurzaamheid. Ad 2. Om de bestaande installaties in stand te houden wordt assetmanagement ingezet om te bepalen wat leidt tot de laagste Total Cost of Ownership (TCO): onderhoud of projectmatig vervangen. Voor 2016 staat het ontwikkelen van een programmatische aanpak gepland, waardoor inzicht ontstaat in de besteding van het beschikbare budget, in relatie tot risicobeheersing. Hierdoor, en door een goede calamiteitenbeheersorganisatie, is het waterschap "in control". Ad 3. Er wordt met steeds meer partijen intensief samengewerkt aan maatschappelijk optimale oplossingen. Het programma Medicijnresten, antibioticaresistentie en drugsresten (microverontreinigingen) bevat een meer sporenaanpak. Een belangrijk onderdeel is het project Schone Maaswaterketen dat samen met partners de doelmatigheid van een nieuwe techniek om medicijnresten op een rwzi te verwijderen onderzoekt. Ad 4. Op het gebied van innovatie werken we verder aan de Energiefabriek Nieuwveer, duurzame (thermofiele) vergisting Bath met systeemkeuze stikstofterugwinning, PHARIO (demonstratieproject bioplastics) rwzi Bath en fosfaatterugwinning (via SNB route). 8 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

10 1.2 Gehanteerde financiële uitgangspunten Het waterschap houdt bij de berekening van inkomsten en uitgaven rekening met toekomstige financiële ontwikkelingen die nu nog onzeker zijn. In deze paragraaf staan de aannames die het waterschap als uitgangspunt heeft gekozen. Kadernota De voorliggende begroting is een nadere uitwerking van de eerste jaarschijf uit de meerjarenraming van de Kadernota Als centrale uitgangspunt bij het opstellen van de Kadernota is aangehouden dat de ontwikkeling van de tarieven binnen de kaders van de Kadernota dient te blijven. Het is ruimschoots gelukt om binnen het gestelde kader te blijven. Zie voor de ontwikkeling van de belastingtarieven. Lastenontwikkeling Het waterschap heeft in de begroting 2016 het volgende uitgangspunt voor de lasten ontwikkeling gehanteerd: - De maximale lastenstijging komt voor de voorbeeldprofielen voor huishoudens en bedrijven niet boven 2,5% + inflatie (2016 =4%). - het waterschap streeft ernaar het zuiveringstarief in de bestuursperiode gelijk te houden. Het tarief van de zuiveringsheffing in 2016 is gelijk aan het tarief van de zuiveringsheffing Inflatie Op basis van uitspraken van het Centraal Planbureau, recente marktontwikkelingen en het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) is in de Begroting ,5% als inflatiepercentage gehanteerd. Personeelslasten De uitgangspunten van de personeelskostenbegroting zijn: De toegestane formatie (473,28 fte); Het huidige cao-principeakkoord (1 januari januari 2017): Per 1 januari 2015 zijn de salarissen met de vrijkomende pensioenmiddelen verhoogd. Per 1 januari 2016 worden de salarissen met 1,5% verhoogd; Een autonome loonkostenstijging van 1% vanwege bevorderingen binnen de salarisschalen als gevolg van het geldende beloningsbeleid; In de Begroting 2016 is een aanname gedaan van 2% in verwachte stijging van de pensioenpremie; De overige personeelslasten (zorgverzekeringswet, participatiewet, forensenvergoeding, gevolgen van de actualisatie functiebeschrijvingen) laten een structurele verhoging zien; De totale personeelslasten stijgen ten opzichte van de Begroting 2015 met 2,5%. Waardering en afschrijving van activa Objecten met een meerjarig gebruiksnut worden bij het waterschap geactiveerd en afgeschreven over de periode dat het nut van de investering optreedt. De regels zijn vastgelegd in de beleidsnotitie Waardering van afschrijving en activa die in oktober 2008 door het AB is vastgesteld. In de Kadernota zal een nadere uitwerking worden gegeven aan het duurzaam financieel beleid. Hierbij zullen de mogelijkheden tot het verlagen van de schuldpositie verder worden uitgewerkt. De goedkeuring van deze nadere uitwerking zal tevens leiden tot aanpassing van de beleidsnotitie Waardering van afschrijving en activa die in 2016 ter vaststelling zal worden aangeboden aan het bestuur. Activeren van personeelskosten en rente Voor zover eigen personeel een directe bijdrage levert aan projecten (tijdsbesteding projectgroepsleden) worden de kosten daarvan geactiveerd. Hierdoor ontstaat inzicht in de werkelijke kosten van een project. Ook worden de rentekosten tijdens de bouw/aanleg geactiveerd. Aan personeelskosten wordt in 2016 in totaal 6,9 miljoen geactiveerd, aan rente 1,3 miljoen. Verwerking HWBP bijdrage Het waterschap heeft bij kadernota besloten om de HWBP-bijdrage vanaf 2014 in vijf jaar af te schrijven. De bijdrage 2011, 2012 en 2013 wordt in 50 jaar afgeschreven. Tegenraming op kapitaallasten Overeenkomstig de geformuleerde uitgangspunten in het afschrijvingsbeleid is er een tegenraming opgenomen op nieuwe, opkomende kapitaallasten door investeringen in De ervaring leert dat projecten vaak later starten dan gepland en een langere doorlooptijd kennen. De jaarlijkse lasten vallen daarom vaak lager uit dan voorzien, zeker in het eerste jaar. Het waterschap vermindert de geraamde lasten die voortvloeien uit de investeringen dan ook standaard met 30% in het eerste jaar. 9 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

11 Energie Voor 2016 is 80% ingekocht van het te verwachten elektriciteitsvolume. Het leveringsdeel (commodity) van de elektriciteitsprijs is 8% gedaald ten opzichte van 2015, en is voor de komende drie jaar stabiel. De netwerkkosten zullen stijgen met de inflatie. Daarom wordt verwacht dat de totaalprijs per kwh de komende jaren licht zal dalen. Slibkosten Sinds 1997 wordt het (ontwaterde) zuiveringsslib van waterschap Brabantse Delta verbrand in de slibverbrandingsinstallatie van de N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) te Moerdijk. De hoogte van de geraamde tarieven sluit aan bij het meerjarenperspectief van de SNB voor de planperiode. Naast de bedoelde tarieven bestaan de lasten uit de financieringslasten voor de installatie van de SNB. Deze financiering is rechtstreeks door de aandeelhouders ter beschikking gesteld van de NV. In de Begroting 2016 is uitgegaan van de conceptbegroting 2016 van de N.V. Slibverwerking Noord-Brabant. Toename van de kosten van het waterschap wordt toegelicht onder programma 4000 bouw en exploitatie zuiveringstechnische werken. Zuiveringsheffing en watersysteemheffing Deze posten worden geraamd op basis van actuele inzichten in de ontwikkeling van de belastbare eenheden. Pas na enkele jaren wanneer alle aanslagen definitief zijn afgewikkeld blijkt de werkelijke definitieve opbrengst. Periodiek worden de ramingen op basis van voortschrijdend inzicht bijgesteld. Exploitatieresultaten 2015 De gehanteerde beginsaldi 2016 van met name de egalisatiereserves, kunnen worden beïnvloed door de definitieve exploitatieresultaten over Deze resultaten zijn zo nauwkeurig mogelijk ingeschat op basis van Managementletter , vrijval switch en gedeeltelijke vrijval risico-opslagen van ruimte voor Rivier-projecten. Bijdrage van de provincie Noord-Brabant in het kader van het vaarwegenbeheer De bijdrage van de provincie in het kader van het vaarwegenbeheer is afgestemd op de voor 2016 verwachte netto lasten van de taak Vaarwegenbeheer. De provincie Noord-Brabant heeft het vaarwegenbeheer gedelegeerd aan het waterschap. De kosten komen voor 50% ten laste van het watersysteembeheer en 50% wordt door de Provincie betaald. De verwachte bijdrage voor 2016 is 1,39 miljoen. Vaststellen subsidieplafond Met ingang van 1 januari 2011 is de Subsidieverordening waterschap Brabantse Delta in werking getreden. Voor de subsidies genoemd in deze verordening stelt het waterschap jaarlijks in de begroting een subsidieplafond vast. Hiermee is de subsidieverstrekking voor het begrotingsjaar opengesteld. Het subsidieplafond voor de "Subsidie voor aanpak van emissies uit diffuse bronnen" (artikel 2.1 Subsidieverordening waterschap Brabantse Delta) is vastgesteld op totaal. Besluit: Het AB besluit het subsidieplafond voor de subsidie voor aanpak van emissies uit diffuse bronnen voor 2016 vast te stellen op (conform artikel 2.1 van de Subsidieverordening waterschap Brabantse Delta) 10 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

12 1.3 Verwachte resultaten exploitatie en investeringen Bedrijfsresultaat exploitatie 2016 In de Kadernota zijn de inhoudelijke en financiële kaders, inclusief de belastingtarieven, bepaald. Het verwachte bedrijfsresultaat 2016 is negatief: Verwacht bedrijfsresultaat (bedragen x 1.000) Begroting 2015 Begroting 2016 Verschil voordelig Totale lasten Totale baten (incl. bijdrage provincie N-B) -/ / / Verwacht Jaarresultaat -/ / /- 847 Onttrekking egalisatiereserve CBL Verwacht Bedrijfsresultaat -/ / /- 778 Bedrijfsresultaat 2016 per taak De Begroting 2016 resulteert in de volgende resultaten per taak: Taak (bedragen x 1.000) Netto lasten Heffing/ omslagen Onttrekking reserve CBL Bijdrage provincie Exploitatieresultaat Watersysteembeheer / Vaarwegenbeheer* Zuiveringsbeheer Totaal / * Betreft de bijdrage van de provincie aan de taak vaarwegenbeheer. Het exploitatieresultaat wordt verrekend met de tariefegalisatiereserves: een onttrekking uit de tariefegalisatiereserve Watersysteembeheer van Investeringsplan 2016 Sinds de kadernota wordt een nieuwe systematiek gehanteerd voor het ramen van investeringen en kapitaallasten. Deze systematiek gaat uit van een vast netto investeringsvolume van 37 miljoen per jaar voor de taken. Dit is het bruto investeringsvolume met aftrek van de bijdragen van derden (bijvoorbeeld subsidies). Bovenop dit bedrag komen nog de extra benodigde investeringen in de regionale keringen en de jaarlijkse bijdrage aan het HWBP. Voor de begroting 2016 zijn deze volumes nader uitgewerkt in individuele projecten. In het investeringsplan (IP) zijn alle investeringen opgenomen waarvoor in 2016 uitvoeringskrediet wordt aangevraagd om de afgesproken doelstellingen te realiseren en de reguliere waterschapstaken uit te voeren. Gelijktijdig met de Begroting 2016 wordt het Investeringsplan 2016 aangeboden. De kapitaallasten die voorvloeien uit de projecten van het investeringsplan zijn in de Begroting 2016 verwerkt. Het verwachte bruto investeringsbedrag voor 2016 bedraagt 57,9 miljoen. Na aftrek van 9,5 miljoen te ontvangen subsidies en bijdragen bedraagt het netto investeringsbedrag 48,4 miljoen. De voorgenomen investeringen voor de periode en de bijbehorende kapitaallasten zijn in bijlage I in beeld gebracht Ontwikkeling van de egalisatiereserves Tariefegalisatiereserves De tariefegalisatiereserves zijn bedoeld om grote schommelingen in het tarief op te vangen. Als deze reserves niet aanwezig zijn, moet het waterschap kostenontwikkelingen direct doorberekenen in de tarieven. De tariefegalisatiereserves kunnen groeien door positieve saldi van de jaarrekening toe te voegen. Het waterschap heeft ervoor gekozen de egalisatiereserves in de planperiode in te zetten voor demping van de tarieven. De ontwikkeling van de tariefegalisatiereserves per taak is als volgt: Omvang tariefegalisatiereserve per taak (x 1.000) Stand op Mutatie Begroting 2016 Verwachte stand Watersysteembeheer / Zuiveringsbeheer Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

13 Bij berekening van de egalisatiereserves voor de Begroting 2016 is rekening gehouden met de Jaarrekening 2014 en de inschatting van de bedrijfsresultaten over 2015 op grond van Managementletter De ontwikkeling van de tariefegalisatiereserves ziet er als volgt uit: Tariefegalisatiereserves (x 1.000) Begroting 2016 Watersysteembeheer Zuiveringsbeheer Stand per tariefegal.res Resultaat Stand per tariefegal.res Stand per wachtgeldreserve en algemene/calamiteitenreserve Stand per totale reserve Verwacht resultaat over Verwachte stand per totale reserve Waarvan naar algemene reserve/ calamiteiten reserve (1,2 norm) -/ / Verwachte stand per tariefegalisatiereserve Verwacht resultaat over / Verwachte stand per tariefegalisatiereserve Incidentele baten en lasten In diverse begrotingsposten zijn incidentele baten/lasten opgenomen. Omdat deze de reguliere nettolasten kunne vertekenen en tevens relevant zijn voor het beoordelen van de financiële positie zijn ze hieronder in beeld gebracht: Begrotingspost Beheer niet reglementaire zaken: verkoop gronden Beheer niet reglementaire zaken: inregelen projectorganisatie Bestuursrechtelijke handhaving Bestuursrechtelijke handhaving Bedrag Omschrijving x ,5 Betreft de opbrengst in verband met de verkoop van gronden in het kader van het project oneigenlijk grondgebruik. Het project loopt tot en met Betreft budget in verband met het inregelen van de projectorganisatie voor het project oneigenlijk grondgebruik. 615,5 Budget in verband met het wegwerken van de achterstanden Handhaving Keur en oneigenlijk grondgebruik. Het project loopt door tot en met Budget i.v.m. het uitvoeren van de grondwatertaak (uitvoeren van vergunningsbestand en grondwaterputten) zoals afgesproken in provinciaal overleg beregeningsbeleid. Indien nodig kunnen de waterschappen hierop handhaven. Het gaat om een periode van 2 jaar. Vanuit het beregeningsbeleid wordt er extra inzet vanuit handhaving verwacht op het aanpakken van illegale onttrekkingen. Interne faciliteiten 200 Budget i.v.m. het versneld doorvoeren van het wegwerken van de achterstanden archieven voormalige rechtsvoorgangers. Doel is om eind 2018 alle archieven volledig op orde te hebben. Algemeen bestuurlijke en juridische ondersteuning Personeelsbeleid - en beheer Totaal Extra inhuur op de afdeling Juridische Zaken in verband met diverse ontwikkelingen (o.a. invoering van de Omgevingswet en project regionale keringen). 50 Brabantbrede inhuur van een Chief Information Security Officer (CISO) voor een periode van 2 jaar (t/m 2016) i.h.k.v. implementatie Baseline Informatiebeveiliging Waterschappen (BIWA) t.b.v. het vergroten van de informatieveiligheid. 12 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

14 1.5 Onttrekking aan overige bestemmingsreserves en voorzieningen Zoals eerder aangegeven heeft het waterschap de intentie om beleid te ontwikkelen ter verbetering van de schuldpositie. Het voorlopige uitgangspunt is om de schuldquote vanaf 2021 per jaar met 1%-punt te laten dalen. De maatregelen om deze daling te realiseren leiden in eerste instantie veelal tot een stijging van de lasten. Om deze extra lasten op te kunnen vangen zonder grote tariefstijgingen, overweegt het waterschap om toekomstige incidentele baten apart te zetten in een bestemmingsreserve. In 2016 worden nadere voorstellen rondom duurzaam financieel beleid ontwikkeld en in het bestuur besproken. De concrete uitwerking en invulling daarvan krijgt vervolgens zijn beslag in de Kadernota Waterschap Brabantse Delta heeft momenteel de volgende overige bestemmingsreserves: Egalisatiereserves CBL-overeenkomsten (x 1.000) Boekwaarde toevoeging vermindering Boekwaarde Egalisatiereserve CBL-HWB Egalisatiereserve CBL-SNB Totaal egalisatiereserves CBL Egalisatiereserve CBL-HWB In 1998 is een Cross Border Lease overeenkomst afgesloten voor 13 zuiveringsinstallaties en 2 effluentleidingen. Het netto voordeel dat behaald werd met deze transactie is opgenomen in de egalisatiereserve CBL - HWB. Uit deze reserve valt gedurende de looptijd van 19 jaar (laatste jaar 2017) jaarlijks op annuïteitenbasis een gelijk bedrag vrij van 1,5 miljoen (in ,3 miljoen vrijval en 0,13 miljoen aan rente) ten gunste van de taken zuivering (53%) en watersystemen (47%). Egalisatiereserve CBL-SNB In 1999 is door de Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) een Corse Border Lease overeenkomst gesloten voor de slibverbrandingsinstallatie te Moerdijk. Het netto behaalde voordeel uit deze CBL-transactie ad. 2,208 miljoen is opgenomen in de egalisatiereserve CBL-SNB. Uit deze egalisatiereserve valt met ingang van 2000 gedurende de looptijd van de lease (21 jaar) jaarlijks op annuïteitenbasis (5%) een gelijk bedrag vrij van totaal ca. 0,17 miljoen (in ,13 miljoen vrijval en 0,03 miljoen aan rente) ten gunste van het resultaat van de taak zuivering. Waterschap Brabantse Delta heeft de volgende voorzieningen getroffen: Voorzieningen (bedragen x 1.000) Boekwaarde Rente Nog uit te keren Dotatie Onttrekking Boekwaarde Voorzieningen voor arbeidsgerelateerde verplichtingen: Voorziening wachtgelden personeel Voorziening uitvoering sociaal statuut provincie Noord-Brabant Pensioenvoorziening leden DB Voorziening wachtgelden leden DB Voorzieningen voor overige onderhoudswerkzaamheden: Voorziening zandfilter Efteling Totaal voorzieningen Voorzieningen zijn voornamelijk verplichtingen en risico s waarvan de omvang en/of tijdstip van nakoming niet exact te bepalen zijn, maar die wel redelijkerwijs zijn in te schatten. Voorziening wachtgelden personeel Voor de wachtgeldaanspraken van het personeel per ultimo 2016 is een voorziening gevormd die gewaardeerd is op de contante waarde van de verwachte aanspraken gerekend tegen een rente van 2%. De contante waarde van de betreffende aanspraken bedraagt per 31 december Voorziening uitvoering sociaal statuut provincie Noord-Brabant Bij de overdracht van de muskusratten- en beverrattenbestrijding naar de waterschappen zijn door de provincie Noord-Brabant middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de regelingen van het Sociaal Statuut. In de vergadering van het algemeen bestuur van 9 december 2010 is besloten om de ontvangen vergoeding van 1,7 miljoen te gebruiken voor de vorming van een voorziening. In de 13 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

15 toekomst kunnen hieruit alle door de provincie toegezegde vergoedingen worden voldaan. In 2016 worden naar verwachting voor aan vergoedingen uitgekeerd uit deze voorziening. Voorziening pensioenen leden dagelijks bestuur Op grond van de Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (Appa) hebben gewezen bestuurders en hun nabestaanden recht op pensioen ten laste van het waterschap. Een deel van de pensioenverplichtingen is ondergebracht bij externe pensioenverzekeraar Loyalis. Voor het andere deel is de voorziening op de balans gevormd, berekend op basis van erkende actuariële grondslagen. In 2015 zijn door een pensioenadviesbureau berekeningen gemaakt voor de standen van de benodigde voorziening per Voorziening wachtgeld bestuurders Naast het recht op bestuurderspensioen hebben gewezen bestuurders op basis van de Appa recht op een bestuurderswachtgeld ten laste van het waterschap. Hoeveel wachtgeldverplichtingen er na afloop van de zittingsduur ontstaan is afhankelijk van eventuele herbenoemingen als DB-lid. De snelheid en de mate waarin een wachtgeldgerechtigde vervangende inkomsten kan verwerven, bepalen vervolgens de hoogte en de duur van het uit te betalen wachtgeld. In 2015 zijn door een pensioenadviesbureau berekeningen gemaakt voor de standen van de benodigde voorziening per Voorziening zandfilter Per 1 juli 2012 is de overeenkomst voor het onderhoud van een zandfilter voor een periode van 10 jaar verlengd. Jaarlijks wordt een bedrag van aan waterschap Brabantse Delta betaald. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de voorziening. De uitgaven van het groot onderhoud worden ten laste van de voorziening geboekt. Voor zover deze voorziening aan het einde van de looptijd (1 juli 2022) van de overeenkomst een batig saldo heeft, zal dit op dat moment worden terugbetaald. Het waterschap Brabantse Delta is over de voorziening geen rentevergoeding verschuldigd. 14 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

16 1.6 Kostentoerekening Kostentoedelingsverordening Op grond van de Waterschapswet dient de kostentoedelingsverordening één maal in de vijf jaar geheel te worden herzien op basis van een breed kostentoedelingsonderzoek. In september 2013 heeft het algemeen bestuur de kostentoedelingspercentages voor de begrotingsjaren 2014 tot en met 2018 vastgesteld. De verordening is goedgekeurd door Gedeputeerde Staten van de Provincie Noord-Brabant. De verdeling van de kosten van het Watersysteembeheer is voor als volgt vastgesteld: Categorie Watersysteembeheer Verdeling Ingezetenen 29,4% Gebouwd 59,6% Ongebouwd Verharde openbare wegen Overig ongebouwd 10,8% 2,8% 8% Natuur 0,2% Kwijtschelding en oninbaarheid In de begroting en de meerjarenraming wordt rekening gehouden met kwijtschelding en oninbaarheid van belastingen, wat resulteert in hogere belastingtarieven. De kwijtscheldingen hebben grotendeels betrekking op ingezetenen en huishoudens. Voor 2016 is rekening gehouden met een totale kwijtschelding 2,7 miljoen. In dit bedrag is rekening gehouden met de uitbreiding van de kwijtschelding voor kleine ondernemers/zzp ers (omvang: ,- verdeeld over de ingezetenenheffing en de zuiveringsheffing). De bedragen die samenhangen met oninbaarheid variëren van jaar tot jaar. De hoogte wordt met name beïnvloed door faillissementen van bedrijven. Voor 2016 is in totaal (voor huishoudens en bedrijven samen) rekening gehouden met Voor 2016 is bij het Watersysteembeheer uitgegaan van ingezetenen voor kwijtschelding en oninbaarheid. Bij de berekening van het zuiveringstarief is uitgegaan van v.e. voor kwijtschelding en oninbaarheid, verdeeld over huishoudens ( v.e.) en bedrijven (3.325 v.e.). Grondslagen tarief Watersysteembeheer De tarieven voor het Watersysteembeheer zijn gebaseerd op het aantal inwoners (categorie ingezetenen ), de economische waarde (categorie gebouwd ) en de belastbare hectaren (categorieën ongebouwd en natuur ): Ingezetenen nemen 29,4% van de watersysteemheffing voor hun rekening. Dit aandeel hangt samen met de gemiddelde inwonersdichtheid (aantal inwoners per vierkante kilometer). Het waterschap gaat voor het begrotingsjaar uit van ingezetenen. Naar verwachting zullen ingezetenen geen heffing betalen, omdat zij in aanmerking komen voor kwijtschelding of omdat de aanslag oninbaar is. De heffing die de categorie gebouwd betaalt, hangt samen met de economische waarde van het gebouwde goed (WOZ-waarde). In het verleden ging het waterschap uit van een economische waarde van per eenheid. Met ingang van 1 januari 2009 is het tarief een vast percentage van de WOZ-waarde. Voor 2016 is dit percentage 0,0332%. 15 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

17 De heffing die de categorie ongebouwd betaalt, hangt samen met de ongebouwde (agrarisch) hectares grond. Voor openbare wegen geldt een tariefdifferentiatie van 250%. Bij de Begroting 2016 is uitgegaan van ha verharde openbare wegen en ha. overig ongebouwd. Natuur: onder natuurterreinen worden ongebouwde onroerende zaken verstaan waarvan de inrichting en het beheer geheel of nagenoeg geheel duurzaam zijn afgestemd op het behoud of de ontwikkeling van natuur. Ook bossen en open wateren met een oppervlakte van ten minste één hectare behoren tot natuurterreinen. Bij de Begroting 2016 is uitgegaan van hectare natuur. Grondslagen tarief Zuiveringsheffing Het tarief voor de Zuiveringsheffing hangt af van het aantal vervuilingseenheden: Bruto vervuilingseenheden Zuiveringsheffing Bruto Verontreinigings heffing directe lozingen Kwijtschelding/ oninbaar Netto Begroting / / Verontreinigingsheffing Belasting voor het bestrijden van kosten voor maatregelen tot het tegengaan en voorkomen van verontreiniging van het oppervlakte water als gevolg van het direct lozen vanuit woon/bedrijfsruimte op het oppervlaktewater. 1.7 Belastingtarieven De belastingtarieven in de Begroting 2015, kadernota ( jaar 2016) en Begroting 2016 voor de watersysteemheffing en de zuiveringsheffing zijn hieronder weergegeven: Heffing Watersysteemheffing - ingezetenen - gebouwd (basis 2.500) 1) - natuur - ongebouwd openbare wegen - overig ongebouwd Zuiveringsheffing/ verontreinigingsheffing Begroting ,29 0,79 3,46 155,51 44,43 Kadernota jaar ,21 0,85 3,75 164,74 47,07 Begroting ,34 0,83 3,52 165,69 47,34 52,74 54,95 52,74 1) Met ingang van 1 januari 2009 is het tarief een vast percentage van de WOZ-waarde. Voor 2016 is dit percentage 0,0332%. Op basis van de tarieven is de totale lastendruk per groep: Voorbeeldaanslagen Begroting 2015 Begroting 2016 % Huishoudens Meerpersoons huishouden, huurwoning, 3 ve 207,50 210,55 +1,5% Eenpersoonshuishouden, huurwoning, 1 ve 102,03 105,08 +3,0% Meerpersoons huishouden, koopwoning, , 3 ve 270,43 276,97 +2,4% Eenpersoons huishouden, koopwoning, , 1 ve 164,96 171,50 +4,0% Bedrijven Natuurterreinen, 1000 ha 3.460, ,43 +1,6% Agrarisch bedrijf, , 40 ha grond, 3 ve 2.061, ,57 +6,0% Gemeente, 600 ha wegen , ,24 +6,5% Groothandel, , 7 ve 1.124, ,19 +3,7% Productiebedrijf voedingsmiddelen, , 300 ve , ,74 +1,1% 16 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

18 1.8 Risicoparagraaf In producten als het bestuursprogramma, de kadernota, de begroting en jaarrekening worden de belangrijkste risico's voor de bedrijfsvoering belicht. Ook de significante risico s ten aanzien van de verbonden partijen zijn hier opgenomen. Voor informatie omtrent risico s met betrekking tot verbonden partijen wordt tevens verwezen naar hoofdstuk 5. Financiering watersysteemdoelen Eind 2015 zijn het nieuwe Provinciaal Milieu en Waterplan (PMWP) en de waterbeheerplannen (wbp s) voor de periode vastgesteld. De plannen laten zien dat er voor de komende periode nog volop gezamenlijke opgaven zijn op het gebied van water en natuur. De waterschappen hebben bij het bepalen van de ambitieniveaus in de waterbeheerplannen bij diverse opgaven rekening gehouden met externe cofinanciering. Zij willen daarom graag afspraken maken met de provincie over gezamenlijke financiering, zoals dat in de voorgaande periodes ook is gebeurd in de vorm van de Eerste en Tweede Bestuursovereenkomst. Begin 2015 (rondom de provinciale verkiezingen) hebben de waterschapen hun inzet voor een nieuwe overeenkomst aan de provincie aangeboden. Naar aanleiding hiervan zijn de gesprekken op gang gekomen. De partijen hebben de intentie uitgesproken om zo snel mogelijk na de vaststelling van het PMWP en de wbp s te komen tot de ondertekening van een nieuwe overeenkomst. Dit zal begin 2016 plaatsvinden. Cross Border Lease - waterschap Brabantse Delta Een van de rechtsvoorgangers van Brabantse Delta, het Hoogheemraadschap van West-Brabant, heeft in het verleden leaseovereenkomsten gesloten voor de zuiveringsinstallaties. De SNB heeft een soortgelijke leaseovereenkomst gesloten voor de slibverbrandingsinstallatie. Het belangrijkste (theoretische) risico met betrekking tot de CBL-overeenkomsten hangt samen met de vraag of alle in de deal opgenomen installaties gedurende de totale looptijd van de overeenkomsten, 19 jaar (HWB) en 21 jaar (SNB), in bedrijf blijven. Wanneer dit niet het geval is, dient de investeerder gecompenseerd te worden voor het door hem gemiste voordeel. De omvang van deze compensatie is afhankelijk van welke installatie het betreft en het tijdstip waarop de overeenkomst wordt beëindigd. Het risico dat installaties vroegtijdig uit de overeenkomst moeten worden gehaald, beschouwt het waterschap met instemming van de accountant als een theoretisch risico. Zodra bekend is dat een installatie buiten bedrijf gesteld wordt, is alsnog een voorziening nodig voor de financiële consequenties. Vooralsnog is hiervan geen sprake. Koopoptie Contractueel is een koopoptie opgenomen waardoor de CBL beëindigt. Het DB heeft op 22 oktober 2013 ingestemd met het uitoefenen van de koopoptie voor de CBL van het waterschap. De eerste koopoptie, voor drie van de vijf trusts, wordt in 2015 geëffectueerd, waardoor 3/5e deel van de CBL beëindigd is. Alle benodigde documentatie voor het uitvoeren van de koopoptie is gereed, de eerste betalingen hebben inmiddels plaatsgevonden. Voor de resterende twee trusts dient de koopoptie zich aan in N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) Waterschap Brabantse Delta is voor 22,1% aandeelhouder in N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB). SNB verwerkt zuiveringsslib in een slibverbrandingsinstallatie (SVI). SNB is een naamloze vennootschap, wat inhoudt dat de aansprakelijkheid van de aandeelhouders in beginsel beperkt is tot hun verplichting om de door hen gehouden aandelen vol te storten. VAMIL lease SNB In 2011 heeft Waterschap Brabantse Delta de bestaande sale-and-lease-back transactie van SNB uit 1995 om fiscale redenen samen met drie andere aandeelhouders van SNB van de lessor overgenomen. Hierbij heeft Waterschap Brabantse Delta door vestiging van een opstalrecht als lessor voor 28% het eigendom verkregen van de gebouwen en installaties van SNB, maar exclusief terreinen. Hierbij is een fiscale eenheid voor de BTW gevormd om BTW-betalingen op de leasetermijnen te vermijden. Indien de verwevenheid tussen aandeelhouders en SNB wijzigt, is het mogelijk dat de fiscale eenheid wordt opgeheven. Dan herleeft de BTW-plicht op de leasetermijnen, waardoor de exploitatiekosten bij SNB jaarlijks met 1,4 miljoen toenemen. Cross-border-lease (CBL) SNB In 1999 is SNB een CBL transactie aangegaan. De terreinen, gebouwen en installaties zijn verhuurd aan een Amerikaanse investeerder voor een periode van 75 jaar. De investeerder heeft dezelfde activa terugverhuurd aan de vennootschap voor een periode van circa 22 jaar. De vennootschap heeft aan het einde van de termijn van de terughuur de optie om de verhuur af te kopen dan wel om een servicecontract aan te gaan. De voorwaarden en condities van genoemde opties zijn reeds 17 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

19 nu vastgelegd en beschreven. In verband met de verplichtingen onder de CBL transactie is er een recht van hypotheek gevestigd op de terreinen. Waterschap Brabantse Delta staat gedeeltelijk garant voor deze transactie. Switch Transaction SNB Om het kredietrisico te spreiden op de door SNB aangehouden leasedepots ten behoeve van de saleand-lease-back-transactie en de cross-border-lease-transactie is SNB in 2007 de Switch Transaction aangegaan met een totale omvang van 270 miljoen. Hierbij is het kredietrisico op de leasedepots ingeruild voor een kredietrisico op een portfolio van circa 117 bedrijven. In de loop van de jaren zijn binnen de portfolio zes faillissementen opgetreden, die zijn opgevangen door de ingebouwde faillissementsbuffer welke hierdoor wel is afgenomen. De portfolio wordt actief beheerd door een gerenommeerde portfoliomanager. De transactie heeft een looptijd tot september Bij beëindiging van de Switch Transaction in 2017 zijn partijen over en weer geen beëindigingsvergoeding verschuldigd. Uitsluitend een voortijdige beëindiging van de Switch Transaction leidt tot het betalen van een vergoeding door SNB aan de bank. Voortijdige beëindiging door SNB of de bank is slechts mogelijk als een van de partijen niet voldoet aan specifiek overeengekomen voorwaarden. SNB voldoet aan en verwacht ook te blijven voldoen aan deze voorwaarden. Per 31 december 2014 bedroeg de voortijdige beëindigingsvergoeding volgens opgave van de bank 32,2 miljoen. Op basis van de meest recente cijfers bedraagt de vergoeding per 30 juni ,0 miljoen. SNB, noch haar aandeelhouders, zijn gehouden om gedurende de looptijd van de transactie bijstortingen te doen dan wel anderszins zekerheden aan de bank te verstrekken. Ondanks deze afname van de faillissementsbuffer heeft SNB er alle vertrouwen in dat, uitzonderlijke negatieve macro-economische ontwikkelingen van grote omvang daargelaten, SNB niet wordt geconfronteerd met betalingen van vergoedingen onder de Switch Transaction. Dit vertrouwen is gebaseerd op diverse onafhankelijke risicobeoordelingen, de beheerresultaten van de portfoliomanager in de afgelopen jaren, het voldoen aan de voorwaarden van de bank en de steeds verder afnemende voortijdige beëindigingsvergoeding. Afspraak met nieuwe aandeelhouders SNB De oorspronkelijke aandeelhouders, waaronder ook Waterschap Brabantse Delta, hebben de aandeelhouders die na 1 januari 2009 aandeelhouder in SNB zijn geworden, gevrijwaard van enige aansprakelijkheid en schade inzake alle fiscale en financiële transacties die SNB vóór toetreding van de desbetreffende aandeelhouder is aangegaan, waaronder de genoemde leases en de Switch Transaction. Onderbezetting SVI SNB Door innovaties op de rioolwaterzuiveringen verwachten alle aandeelhouders een afname van de hoeveelheid slib. Daarnaast lopen in de komende jaren overeenkomsten met niet-aandeelhoudende klanten af. Hierdoor ontstaat mogelijk onderbezetting van de SVI. Afhankelijk van de mate van onderbezetting nemen de verwerkingskosten voor de aandeelhouders toe met maximaal 30% ten opzichte van het huidige niveau. SNB is in overleg met marktpartijen en de aandeelhouders om een volledige bezetting van de SVI voor langere tijd veilig te stellen. In 2015 heeft SNB een Europese aanbesteding gegund gekregen voor een periode van 10 jaar, waardoor het onderbezettingsrisico is afgenomen. Wijzigingen in wet- en regelgeving De positie van SNB is mede afhankelijk van bestaande wet- en regelgeving, met name op het gebied van milieu. Wijzigingen daarin, alsmede de toepassing ervan, kunnen consequenties hebben voor de bedrijfsvoering. Een belangrijke aanstaande wijziging is voorts de wijziging in de Wet op de Vennootschapsbelasting, waardoor SNB per 1 januari 2016 vennootschapsbelastingplichtig wordt. De eventuele gevolgen van deze belastingplicht voor SNB worden momenteel onderzocht. In 2015 zal hierover nader overleg plaatsvinden met de belastingdienst. Gevolgen brand bij chemische fabriek Moerdijk Het waterschap en de andere overheden hebben met Chemie Pack Nederland B.V. en de andere nog bestaande bedrijfsonderdelen van Chemie Pack een schikking getroffen. Immers indien elke overheid zijn schade daadwerkelijk zou gaan verhalen, dan zouden deze bedrijfsonderdelen failliet gaan en dan zou er nauwelijks nog een schadevergoeding mogelijk zijn. De waarde van de schikking bedraagt 4,2 miljoen. Via een verdeelsleutel zal een nog nader te bepalen bedrag ten goede komen van het waterschap. In de jaarrekening 2014 is op basis van de voorlopige verdeelsleutel een bedrag verwerkt van 0,5 miljoen. Wat het precieze bedrag zal zijn waar het waterschap recht op heeft wordt bekend als alle kosten definitief in beeld zijn. De betalingsdiscipline wordt nauwlettend bewaakt, omdat het schikkingsbedrag in termijnen wordt 18 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

20 betaald. De bodemsanering is inmiddels begonnen. Intussen wordt gezocht naar een koper voor de gronden. Energiebelasting Vanaf 2007 wordt bij het waterschap gebruik gemaakt van zogenaamde complexbepaling, waardoor de energiebelasting op levering van elektriciteit lager wordt. Het elektriciteitsverbruik van de verschillende aansluitingen behorende tot één systeem wordt dan bij elkaar opgeteld, waardoor de energiebelasting-staffel doorloopt en er een lager belastingtarief van toepassing is. De belastingdienst betaalt de te veel betaalde energiebelasting achteraf terug via de elektriciteitsleverancier. De belastingdienst heeft de teruggave over 2011 en 2012 nog niet terugbetaald en is van mening dat diverse aansluitingen van het waterschap niet onder deze complexbepaling vallen. De teruggave energiebelasting over 2011 en opvolgende jaren zal hierdoor waarschijnlijk lager zijn. Bij de waterschappen Aa & Maas en De Dommel speelt op dit moment hetzelfde en op termijn waarschijnlijk bij alle Nederlandse waterschappen, zodat mogelijk landelijke actie nodig is om tegen het standpunt van de belastingdienst in beroep te gaan. In de Jaarrekening 2014 is reeds rekening gehouden met een lagere teruggave energiebelasting. Voor Zuiveringsbeheer bedraagt de jaarlijkse teruggave energiebelasting en is er geen discussie over het voor de energiebelasting clusteren van onderling verbonden gemalen, rioolleidingenstelsel en rioolwaterzuiveringsinstallatie in het kader van het kwaliteitsbeheer. Er is wel discussie over een aantal gemalen dat wordt onderbroken door het gemeentelijk rioleringsstelsel. Met het maximale risico is reeds rekening gehouden in de jaarrekening Het resterende risico is derhalve nul. Bij Watersystemen zijn in het verleden alle onbemande objecten in het gebied samengevoegd tot één cluster. De restitutie energiebelasting bedraagt per jaar. Het is nog niet bekend hoeveel clusters we mogen hebben. De belastingdienst heeft haar standpunt nog niet bepaald. De Brabantse waterschappen hebben gezamenlijk een standpunt bepaald (op basis van de Kaderrichtlijn Water). Dit komt neer op vier clusters en een jaarlijkse restitutie energiebelasting van per jaar. In de cijfers is tot op heden rekening gehouden met een jaarlijkse teruggave van dit bedrag. Calamiteit Oudenbosch Als gevolg van de calamiteit bij Oudenbosch zijn de herstelkosten voor de gemeente opgelopen tot ongeveer , inclusief de door het waterschap gemaakte kosten van Deze worden conform de overeenkomst verhaald op de gemeente Halderberge. Op basis van de expertiserapportage concludeert het waterschap dat er sprake is van causaliteit en daarmee de schade door de gemeente Halderberge wordt vergoed. Bestuurlijk dient de gemeente Halderberge zich nog te buigen over dit onderwerp en te bepalen of de causaliteit eenduidig is. Tot die tijd dient er rekening gehouden te worden met de mogelijkheid dat (een deel van) de kosten voor rekening van het waterschap komt. Verzakking tuin in Steenbergen Een inwoner van Steenbergen is van oordeel dat de beschoeiing langs zijn tuin ondeugdelijk is. Zijn tuin verzakt daardoor. Hij is van oordeel dat het waterschap aansprakelijk is voor het verzakken van de tuin. De rechtbank heeft de inwoner in het gelijk gesteld. Naar het oordeel van het waterschap heeft de rechtbank een principieel onjuist oordeel gegeven. Het waterschap is in hoger beroep gegaan tegen het vonnis van de rechtbank. De zaak is momenteel in behandeling bij het gerechtshof in Den Bosch. Het hof heeft nog geen uitspraak gedaan. 19 Nota Financieel Beheer Beleidsbegroting 2016 Waterschap Brabantse Delta

Doel van de notitie: vaststelling van de Begroting 2013 en de tarieven voor de heffing van de waterschapsbelastingen

Doel van de notitie: vaststelling van de Begroting 2013 en de tarieven voor de heffing van de waterschapsbelastingen Vergadering algemeen bestuur van 31 oktober 2012 Agendapunt 3c Behandelend ambtenaar: M. Snoek Beleidsveldbeheerder: A. van Mieghem Portefeuillehouder: Th. Schots Zaaknr. : 12.ZK08677/12.B0327 Kenmerk

Nadere informatie

Beleids Begroting 2015

Beleids Begroting 2015 Beleids Begroting Versieaanduiding: AB 12-11-2014 BELEIDSBEGROTING Aldus vastgesteld in het Algemeen Bestuur van het waterschap Brabantse Delta van 12 november 2014, De dijkgraaf De secretaris-directeur

Nadere informatie

Exclusief kwijtschelding/ oninbaar. Watersysteem Zuiveren

Exclusief kwijtschelding/ oninbaar. Watersysteem Zuiveren TARIEVENNOTA 2017 1. Inleiding Het Beleidsjaarplan 2017 naar programma s sluit met een totaal aan lasten van 74.797.100. Aan baten is een bedrag geraamd van 15.344.400. Het saldo bedraagt derhalve 59.452.700.

Nadere informatie

Aan. V. Doorn. Portefeuillehouder

Aan. V. Doorn. Portefeuillehouder Voorstel Steenbokstraat 10 Postbus 4142 7320 AC Apeldoorn [T] (055) 527 29 11 [F] (055) 527 27 04 [E] waterschap@veluwe.nl [I] www.veluwe.nl Aan Portefeuillehouder algemeen bestuur 22 april 2009 V. Doorn

Nadere informatie

TARIEVENNOTA november 2018

TARIEVENNOTA november 2018 TARIEVENNOTA 2019 7 november 2018 INHOUD 1 Inleiding...4 2 Algemeen...4 2.1 Tarief Watersysteem...5 2.2 Tarief Zuiveren... 6 2.3 Tarief verontreinigingsheffing... 7 2.4 Toelichting op de Tarievennota

Nadere informatie

algemeen bestuur (financiële producten) Beraadslagen en besluiten Nee

algemeen bestuur (financiële producten) Beraadslagen en besluiten Nee Voorstel voor algemeen bestuur Vergaderdatum 2 januari 2014 Onderwerp Programmabegroting 2014-2017 Agendapunt 20 Portefeuillehouder/Aandachtsveldhouder Opsteller/indiener Fusieopdracht 8 (financiële producten)

Nadere informatie

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

VOORSTEL AB AGENDAPUNT : VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : T.J. Boersma AB VERGADERING D.D. : 25 juni 2013 NUMMER : WM/MFI/NKu/7725 OPSTELLER : N. Kuper, 0522-276740 FUNCTIE : Afdelingshoofd Financiën VERGADERING MT

Nadere informatie

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Aandachtsveldhouder B.J. Bussink Vergadering : 14 maart 2017 Agendapunt : 10. Bijlagen : Bestuursrapportage 2016-3 Onderwerp : Bestuursrapportage 2016-3 Informatie bij

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Nota Financieel Beheer

Hoofdstuk 1: Nota Financieel Beheer Hoofdstuk 1: Nota Financieel Beheer 1.1 Grote opgaven, serieuze maatregelen Internationale economische crisis Evenals voorgaande jaren hebben we als waterschap ook in 2013 te maken gehad met de gevolgen

Nadere informatie

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen Onderwerp: Begroting 2019 Nummer: Bestuursstukken\2727 Agendapunt: 5 DB: Ja 15-10-2018 BPP: Ja 31-10-2018 FAZ: Ja 31-10-2018 VVSW: Ja 31-10-2018 AB: Ja 14-11-2018 Opsteller: Jan Schiphuis, 0598-693886

Nadere informatie

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen Onderwerp: Meerjarenraming 2016-2019 Nummer: Bestuursstukken\1869 Agendapunt: 6 DB: Ja 26-5-2015 BPP: Ja FAZ: Ja VVSW: Ja AB: Ja 24-6-2015 Opsteller: Eenje van Wijngaarden, 0598-693899 Financiële en Algemene

Nadere informatie

Hoofdstuk 4: Begroting naar kosten- en opbrengstensoorten

Hoofdstuk 4: Begroting naar kosten- en opbrengstensoorten Hoofdstuk 4: Begroting naar kosten- en opbrengstensoorten 4.1 Overzicht van de begroting per kosten- en opbrengstensoort Rekening Begroting Kadernota Begroting 2012 2013 2014 2014 LASTEN (alle bedragen

Nadere informatie

Algemeen Bestuur. De commissie heeft geadviseerd het voorstel door te geleiden voor besluitvorming in het Algemeen Bestuur

Algemeen Bestuur. De commissie heeft geadviseerd het voorstel door te geleiden voor besluitvorming in het Algemeen Bestuur Algemeen Bestuur Onderwerp: Jaarstukken 2014 Portefeuillehouder: B. de Jong Vertrouwelijk: nee Vergaderdatum: 8 juli 2015 Afdeling: MO Medewerker: A Peek Dossiernummer: 927419 versie 7 Behandeld in Datum

Nadere informatie

2e wijziging programmabegroting

2e wijziging programmabegroting 2e wijziging programmabegroting 2014 Datum : 4 augustus 2014 Versie : 1.0 Datum: 4 augustus 2014 Versie: 1.0 Registratienummer: 2014021298 Inhoudsopgave 1 Inhoud wijziging programmabegroting... 3 2 Begrotingswijziging

Nadere informatie

Tariefbepaling waterschapsbelasting

Tariefbepaling waterschapsbelasting Tariefbepaling waterschapsbelasting Aanleiding In de bestuurlijke commissie Financiën en Bestuurlijke Zaken op 18 april 2017 is het voorstel Duurzaam financieel beleid aan de orde geweest. Gevraagd is

Nadere informatie

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen Onderwerp: Meerjarenraming (MJR) 2020-2023 Nummer: Bestuursstukken\2883 Agendapunt: 6 DB: Ja 28-5-2019 BPP: Ja 12-6-2019 FAZ: Ja 12-6-2019 VVSW: Ja 12-6-2019 AB: Ja 26-6-2019 Opsteller: Jan Schiphuis,

Nadere informatie

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen Onderwerp: Begroting 2018 Nummer: Bestuursstukken\2466 Agendapunt: 6 DB: Ja 9-10-2017 BPP: Ja FAZ: Ja VVSW: Ja AB: Ja 15-11-2017 Opsteller: Jan Schiphuis, 0598-693886 Personeelszaken, Financiën en Bedrijfsvoering

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 30 mei 2018 Agendapunt: 6 Betreft: Besluitvormend Programma: 5. Bedrijfsvoering Portefeuillehouder: Luitjens Route: DB-AB Onderwerp Kostentoedeling watersysteembeheer

Nadere informatie

Geconsolideerde jaarstukken 2014

Geconsolideerde jaarstukken 2014 Geconsolideerde jaarstukken AB-versie vergadering 17 juni 2015 INHOUDSOPGAVE JAARSTUKKEN Pagina I. JAARVERSLAG 1. Verslag ter verantwoording van het financieel beheer 5 t/m 22 2. 3. 1.1 Inleiding, ontwikkelingen

Nadere informatie

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Aandachtsveldhouder B.J. Bussink Vergadering : 4 juli 2017 Agendapunt : 7. Bijlagen : Tariefbepaling waterschapsbelasting Onderwerp : Duurzaam financieel beleid Informatie

Nadere informatie

AGENDAPUNT 3.3 ONTWERP. Onderwerp: Ontwerp begroting 2015 Nummer: 860110. Voorstel

AGENDAPUNT 3.3 ONTWERP. Onderwerp: Ontwerp begroting 2015 Nummer: 860110. Voorstel VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 3.3 Onderwerp: Ontwerp begroting 2015 Nummer: 860110 ONTWERP In D&H: 30 september 2014 Steller: A Peek In Cie: BMZ 29 oktober 2014 Telefoonnummer: 6013 SKK

Nadere informatie

Waterschap Vallei en Veluwe Meerjarenperspectief

Waterschap Vallei en Veluwe Meerjarenperspectief Waterschap Vallei en Veluwe Meerjarenperspectief 2012-2017 Datum 13 oktober 2011 Opgemaakt door Werkgroep Financiën Afdeling Staf en Financiële en Economische Zaken Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 2 Uitgangspunten

Nadere informatie

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Aandachtsveldhouder B.J. Bussink Vergadering : 5 juli 2016 Agendapunt : 6. Bijlagen : Varianten ingezetenenomslag met effect op tarieven en kosten per profiel Onderwerp

Nadere informatie

: Nieuw belastingstelsel

: Nieuw belastingstelsel A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d. : 7 september 2011 Agendapunt: 7 Onderwerp : Nieuw belastingstelsel KORTE SAMENVATTING: In het Bestuursakkoord Water is overeengekomen dat de waterschappen

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2016 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder andere

Nadere informatie

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

VOORSTEL AB AGENDAPUNT : VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : T.J. Boersma AB VERGADERING D.D. : 24 juni 2014 NUMMER : WM/MFI/NKu/8247 OPSTELLER : N. Kuper, 0522-276740 FUNCTIE : Afdelingshoofd Financiën VERGADERING MT

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 28 november 2018 Agendapunt: 12 Betreft: Besluitvormend Programma: 5. Bedrijfsvoering Portefeuillehouder: Luitjens Route: DB-AB Onderwerp Jaarplan 2019 Bijlagen

Nadere informatie

Overzicht vragen en antwoorden rekeningcommissie gehouden op 10 mei 2010.

Overzicht vragen en antwoorden rekeningcommissie gehouden op 10 mei 2010. Overzicht vragen en antwoorden rekeningcommissie gehouden op 10 mei 2010. A. Hiemstra (Algemene Waterschapspartij) Jaarrekening 1. Vraag: In 2009 is het aantal ingevulde fte s 314, in de begroting van

Nadere informatie

Notitie Rentebeleid 2007

Notitie Rentebeleid 2007 Notitie Rentebeleid 2007 Inhoudsopgave Inleiding 3 De positie van de nota rentebeleid 3 De werking van het marktconform percentage 3 Totaalfinanciering versus project- of objectfinanciering 4 Rentetoerekening

Nadere informatie

./. Hierbij doe ik u toekomen een concept-notitie aan de commissie Financiën inzake de eerste triaalrapportage per 30 april 2007.

./. Hierbij doe ik u toekomen een concept-notitie aan de commissie Financiën inzake de eerste triaalrapportage per 30 april 2007. DB 21-05-2007 Agendapunt: o16 Sittard, 15 mei 2007 AAN HET DAGELIJKS BESTUUR Onderwerp: Eerste triaalrapportage per 30 april 2007; 7e begrotingswijziging 2007./. Hierbij doe ik u toekomen een concept-notitie

Nadere informatie

Rotterdam, 31 oktober 2006 V.V.: 29 november 2006

Rotterdam, 31 oktober 2006 V.V.: 29 november 2006 Aan de leden van de verenigde vergadering Rotterdam, 31 oktober 2006 V.V.: 29 november 2006 Onderwerp: Begroting 2007 Meerjarenraming 2007-2011 Agendapunt: 12 Hierbij bieden wij u aan de beleidsbegroting

Nadere informatie

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Aandachtsveldhouder ir. G.W. Broens Vergadering : 5 november 2013 Agendapunt : 9. Bijlagen : 1. Begroting 2014 2. Tarieven 2014 3. Te betalen bedragen per gezin en bedrijf

Nadere informatie

Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen

Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2014 In het Bestuursakkoord Water (mei 2011) zijn afspraken gemaakt over onder andere het vergroten van de doelmatigheid in de waterketen.

Nadere informatie

Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen. 9 december Commissie Water & Wegen. Datum vergadering CHI. 16 december 2015

Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen. 9 december Commissie Water & Wegen. Datum vergadering CHI. 16 december 2015 Voorstel CHI (college van hoofdingelanden) 15.53542 Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen 9 december 2015 Datum behandeling D&H 17 november 2015 Commissie Water & Wegen Portefeuillehouder J.D. Kramer

Nadere informatie

Waterschap. Vallei en Veluwe. Meerjarenperspectief

Waterschap. Vallei en Veluwe. Meerjarenperspectief Waterschap Vallei en Veluwe Meerjarenperspectief 212-217 Datum 13 oktober 211 Opgemaakt door Werkgroep Financiën Afdeling Staf en Financiële en Economische Zaken Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 2 Uitgangspunten

Nadere informatie

HoogheemTaadschap van Delfland

HoogheemTaadschap van Delfland HoogheemTaadschap van Delfland Beleidsveld: Aard voorstel: Ondersteunend organisatie Besluitvormend Vergaderdatum: Agendapunt: Kenmerk VV: Aantal bijlagen: 4 juni 2009 B.02 749936 4 Aan de verenigde vergadering

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2015 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder

Nadere informatie

WET HOF EN MOGELIJKHEDEN RESERVE-INZET

WET HOF EN MOGELIJKHEDEN RESERVE-INZET V E R G A D E R D A T U M S E C T O R / A F D E L I N G 27 november 2012 SMO/Financiën S T U K D A T U M N A A M S T E L L E R 8 november 2012 mw. G.C.J. Smink WET HOF EN MOGELIJKHEDEN RESERVE-INZET Inleiding

Nadere informatie

advies Jaarrekening 2013 Gemeenschappelijke Regeling Breed

advies Jaarrekening 2013 Gemeenschappelijke Regeling Breed advies Jaarrekening 2013 Gemeenschappelijke Regeling Breed Gemeente Nijmegen Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen Danny Ederveen Peggy van Gemert RA/AA Mei 2014 1 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding...

Nadere informatie

Gemeente Langedijk. Voorstel aan de Raad

Gemeente Langedijk. Voorstel aan de Raad Gemeente Langedijk Raadsvergadering van : 31 mei 2016 Agendanummer : 14 Portefeuillehouder Afdeling Opsteller : J. (Jasper) Nieuwenhuizen : Bestuurs- en managementondersteuning : M. (Mark) Prijs Voorstel

Nadere informatie

Aan. Portefeuillehouder. V. Doorn

Aan. Portefeuillehouder. V. Doorn Voorstel Steenbokstraat 10 Postbus 4142 7320 AC Apeldoorn [T] (055) 527 29 11 [F] (055) 527 27 04 [E] waterschap@veluwe.nl [I] www.veluwe.nl Aan Portefeuillehouder algemeen bestuur 28 april 2010 V. Doorn

Nadere informatie

AGENDAPUNT 4.5.A/ 5.5 B ONTWERP. Onderwerp: Wijziging belastingverordeningen voor 2015 Nummer: 874439. Voorstel

AGENDAPUNT 4.5.A/ 5.5 B ONTWERP. Onderwerp: Wijziging belastingverordeningen voor 2015 Nummer: 874439. Voorstel Onderwerp: Wijziging belastingverordeningen voor 2015 Nummer: 874439 VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 4.5.A/ 5.5 B ONTWERP In D&H: 11-11-2014 Steller: mr K. Wijma / E. Lodder In Cie: BMZ 25-11-2014

Nadere informatie

Voorstel aan algemeen bestuur

Voorstel aan algemeen bestuur Voorstel aan algemeen bestuur Van: Werkgroep Financiële zaken D.d.: 17 februari 2011 Betreft: Uitgangspunten, Meerjarenraming(en) en Begroting(en) 1. Voorstel De algemeen besturen wordt gevraagd in te

Nadere informatie

CMFB 02-11-2010 Agendapunt: CMFB 12 AAN DE COMMISSIE MIDDELEN EN FINANCIEEL BELEID

CMFB 02-11-2010 Agendapunt: CMFB 12 AAN DE COMMISSIE MIDDELEN EN FINANCIEEL BELEID CMFB 02-11-2010 Agendapunt: CMFB 12 Sittard, 18 oktober 2010 AAN DE COMMISSIE MIDDELEN EN FINANCIEEL BELEID Onderwerp: Wijziging Verordening verontreinigingsheffing, Verordening zuiveringsheffing en Verordening

Nadere informatie

Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard

Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Inhoudsopgave 1. INLEIDING 4 2. BEGRIPPENKADER 4 3. RESERVES 5 3.1 ALGEMENE RESERVES 5 3.2 BESTEMMINGSRESERVES

Nadere informatie

AB 4 JULI 2018 HIT/ 2018-AB Aan het Algemeen Bestuur. Datum : 14 juni 2018 Onderwerp : begroting 2019 en meerjarenraming

AB 4 JULI 2018 HIT/ 2018-AB Aan het Algemeen Bestuur. Datum : 14 juni 2018 Onderwerp : begroting 2019 en meerjarenraming AB 4 JULI 2018 HIT/ 2018-AB04072018-7.2 Aan het Algemeen Bestuur Datum : 14 juni 2018 Onderwerp : begroting 2019 en meerjarenraming 2020-2022 Geacht bestuur, Bijgaand treft u aan de begroting voor het

Nadere informatie

Financiële begroting 2016

Financiële begroting 2016 Financiële begroting 2016 113 114 Voor een overzicht van de baten en lasten per programma wordt verwezen naar het overzicht opgenomen onder Begroting van Baten en Lasten in het begin van deze begroting.

Nadere informatie

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen Onderwerp: Meerjarenraming 2017-2020 Nummer: Bestuursstukken\2108 Agendapunt: 5 DB: Ja 7-6-2016 BPP: Ja FAZ: Ja VVSW: Ja AB: Ja 6-7-2016 Opsteller: Eenje van Wijngaarden, 0598-693899 Personeelszaken, Financiën

Nadere informatie

agendapunt H.06 Aan Verenigde Vergadering VASTSTELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN DELFLAND 2016

agendapunt H.06 Aan Verenigde Vergadering VASTSTELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN DELFLAND 2016 agendapunt H.06 1158247 Aan Verenigde Vergadering VASTSTELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN DELFLAND 2016 Gevraagd besluit Verenigde Vergadering 19-11-2015 Vast te stellen de Nota reserves en voorzieningen

Nadere informatie

Stichting Bewaarder Holland Immo Group XI/ Retail Residential Fund te Eindhoven

Stichting Bewaarder Holland Immo Group XI/ Retail Residential Fund te Eindhoven Stichting Bewaarder Holland Immo Group XI/ Retail Residential Fund te Eindhoven Jaarrekening 2012 Stichting Bewaarder Holland Immo Group XI/ Retail Residential Fund Jaarrekening 2012 Inhoudsopgave Jaarstukken

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 1 2 Inhoud 1 Visie en wettelijke kaders 5 1.1 1.2 Visie Wettelijke kaders 2 Reserves 7 2.1 Soorten reserves 8 2.1.1 Algemene reserves 2.2 2.3 2.4 3 Voorzieningen 11 3.1 3.2

Nadere informatie

B2014/u186 Portefeuillehouder/Aandachtsveldhouder W. Stegeman M.J.L.A. Langeslag- Linssen Opsteller/indiener

B2014/u186 Portefeuillehouder/Aandachtsveldhouder W. Stegeman M.J.L.A. Langeslag- Linssen Opsteller/indiener Voorstel Algemeen bestuur Vergaderdatum 2 juli 2014 Onderwerp Begroting 2015 en meerjarenraming 2016-2018 GBLT Agendapunt 11 Kenmerk B2014/u186 Portefeuillehouder/Aandachtsveldhouder W. Stegeman M.J.L.A.

Nadere informatie

Bijlage bij opgave 3 tentamen juni 2014. Jaarrekening 2012 Sligro Food Group NV

Bijlage bij opgave 3 tentamen juni 2014. Jaarrekening 2012 Sligro Food Group NV Bijlage bij opgave 3 tentamen juni 2014 Jaarrekening 2012 Sligro Food Group NV 1 2 3 4 Uit de grondslagen van de geconsolideerde jaarrekening: a. Algemeen Sligro Food Group N.V. is gevestigd te Veghel,

Nadere informatie

Geconsolideerde jaarstukken 2015

Geconsolideerde jaarstukken 2015 Geconsolideerde jaarstukken AB-versie vergadering 15 juni 2016 Colofon Foto omslag Markdal Breda Foto: Mirella Santegoeds Copyright: Waterschap Brabantse Delta/ Mirella Santegoeds INHOUDSOPGAVE JAARSTUKKEN

Nadere informatie

Ja, de jaarrekening 14 april van het WNK ontvangen.

Ja, de jaarrekening 14 april van het WNK ontvangen. JAARREKENING 2014 Tijdigheid Is de jaarrekening op tijd (voor 15 april) ontvangen? Accountantsverklaringen Is de verklaring aanwezig (ja /nee) en welke soort verklaring? Weerstandsvermogen Hoogte algemene

Nadere informatie

JAARREKENING Ja, IPA Acon heeft een goedkeurende verklaring afgegeven.

JAARREKENING Ja, IPA Acon heeft een goedkeurende verklaring afgegeven. JAARREKENING 2015 Tijdigheid Is de jaarrekening op tijd (voor 15 april) ontvangen? Accountantsverklaringen Is de verklaring aanwezig (ja /nee) en welke soort verklaring? Weerstandsvermogen Hoogte algemene

Nadere informatie

IBML Financieel technische vragen begroting 2017

IBML Financieel technische vragen begroting 2017 IBML Financieel technische vragen begroting 2017 Pag. 3 Herprioritering van groot onderhoud levert op korte termijn niet voldoende investeringsruimte op. Vraag 1: Welk bedrag is wel op korte termijn beschikbaar?

Nadere informatie

Hoogheemraadschap van Delfland

Hoogheemraadschap van Delfland Hoogheemraadschap van Delfland Jaarrekening 2007 Beleidsveld: Aard voorstel: Ondersteunend organisatie Besluitvormend Vergaderdatum: Agendapunt: Kenmerk VV: Aantal bijlagen: 24 april 2008 B.21 686284 2

Nadere informatie

Vergaderdatum 30 maart 2016 Arrest Hoge Raad in voorbeeldprocedure classificatie natuur aanvullende dotatie aan de voorziening Agendapunt

Vergaderdatum 30 maart 2016 Arrest Hoge Raad in voorbeeldprocedure classificatie natuur aanvullende dotatie aan de voorziening Agendapunt Ter kennisname voor Commissie besturen en organiseren Vergaderdatum 30 maart 2016 Onderwerp Arrest Hoge Raad in voorbeeldprocedure classificatie natuur aanvullende dotatie aan de voorziening Agendapunt

Nadere informatie

Bijlage 4. Stresstest. Kadernota mei Kadernota 2018 Bijlage 4: Stresstest 1

Bijlage 4. Stresstest. Kadernota mei Kadernota 2018 Bijlage 4: Stresstest 1 Bijlage 4 Stresstest Kadernota 2018 10 mei 2017 Kadernota 2018 Bijlage 4: Stresstest 1 1. Aanleiding 3. Uitwerking stappen stresstest Op verzoek van Provinciale Staten wordt sinds 2013 jaarlijks een stresstest

Nadere informatie

Toelichting begroting 2015

Toelichting begroting 2015 Toelichting begroting 2015 1. TOELICHTING 1.1 Algemeen Bij het opstellen van de begroting is het doel gesteld om de bijdrage van de waterschappen voor 2015 op het niveau te houden zoals is geraamd voor

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 6 juli 2016 Agendapunt: 8 Betreft: Besluitvormend Programma: 5. Bedrijfsvoering Portefeuillehouder: Luitjens Route: MT-DB-AB Onderwerp Perspectiefnota 2017-2020

Nadere informatie

Begroting 2018 Vastgesteld in het algemeen bestuur van 29 november 2017

Begroting 2018 Vastgesteld in het algemeen bestuur van 29 november 2017 Begroting Vastgesteld in het algemeen bestuur van 29 november 2017 Begroting Aldus vastgesteld door het algemeen bestuur van het waterschap Brabantse Delta in de openbare vergadering van 29 november 2017.

Nadere informatie

Begroting 2018 Vastgesteld in het algemeen bestuur van 29 november 2017

Begroting 2018 Vastgesteld in het algemeen bestuur van 29 november 2017 Begroting Vastgesteld in het algemeen bestuur van 29 november 2017 Begroting Aldus vastgesteld door het algemeen bestuur van het waterschap Brabantse Delta in de openbare vergadering van 29 november 2017.

Nadere informatie

: Aanvullend voorstel voor voorjaarsnota 2006 en kadernota 2007

: Aanvullend voorstel voor voorjaarsnota 2006 en kadernota 2007 Nummer Onderwerp : B-2.14.2006 : Aanvullend voorstel voor voorjaarsnota 2006 en kadernota 2007 Korte inhoud : Voor de voorjaarsnota moet de begrote algemene uitkering worden verhoogd met 144.637 en de

Nadere informatie

Jaarbericht Weller Wonen Holding BV 2016

Jaarbericht Weller Wonen Holding BV 2016 Jaarbericht Weller Wonen Holding BV 2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Algemeen... 2 2. Jaarrekening (x 1.000)... 3 2.1 Balans per 31 12 2016 (voor winstbestemming)... 3 2.2 Winst en verliesrekening

Nadere informatie

c. Meerjarige subsidie: subsidie die voor twee kalenderjaren 5. Europees steunkader: een mededeling, richt-

c. Meerjarige subsidie: subsidie die voor twee kalenderjaren 5. Europees steunkader: een mededeling, richt- Bijlage 2 bij raadsvoorstel inzake actualisering gemeentelijk subsidiebeleid. Artikel 1 wordt als volgt gewijzigd: Artikel 1. Begripsomschrijvingen Artikel 1. Begripsomschrijvingen 1. Awb: de Algemene

Nadere informatie

documentnr.: INT/C/16/24902 zaaknr.: Z/C/16/27528 Raadsvoorstel

documentnr.: INT/C/16/24902 zaaknr.: Z/C/16/27528 Raadsvoorstel *Z01633AB306* documentnr.: INT/C/16/24902 zaaknr.: Z/C/16/27528 Raadsvoorstel Onderwerp : Jaarrekening 2015 en begroting 2017 ODBN Datum college : 21 juni 2016 Portefeuillehouder : G.M.P. Stoffels Afdeling

Nadere informatie

Begroting 2017 Vastgesteld in het algemeen bestuur van 9 november 2016

Begroting 2017 Vastgesteld in het algemeen bestuur van 9 november 2016 Begroting Vastgesteld in het algemeen bestuur van 9 november 2016 BEGROTING 2OL7 Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van het algemeen bestuur van het waterschap Brabantse Delta van 9 november

Nadere informatie

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Aandachtsveldhouder ir. G.W. Broens Vergadering : 2 juli 2013 Agendapunt : 4. Bijlagen : Rekenvoorbeeld te betalen kosten per gezin / bedrijf o.b.v. begroting 2013 Onderwerp

Nadere informatie

Jaarbericht Weller Wonen Holding BV 2014

Jaarbericht Weller Wonen Holding BV 2014 Jaarbericht Weller Wonen Holding BV 2014 Inhoudsopgave 1. Algemeen 2 2. Jaarrekening 3 2.1 Balans per 31-12-2014 (voor winstbestemming) 3 2.2 Winst en verliesrekening over 2014 4 2.3 Kasstroomoverzicht

Nadere informatie

Beleids Begroting 2014

Beleids Begroting 2014 Beleids Begroting Vastgestelde versie AB 13-11-2013 INHOUDSOPGAVE BEGROTING Pagina 1. Nota Financieel Beheer 5 t/m 20 1.1 Grote opgaven, serieuze maatregelen 1.2 Speerpunten Watersysteembeheer en Zuiveringsbeheer

Nadere informatie

Avalex Verkorte jaarrekening 2011 Balans, Resultatenoverzicht en beknopte toelichting

Avalex Verkorte jaarrekening 2011 Balans, Resultatenoverzicht en beknopte toelichting Avalex Verkorte jaarrekening 2011 Balans, Resultatenoverzicht en beknopte toelichting Den Haag 28 juni 2012 Inleiding Dit document bevat jaarcijfers van Avalex over het boekjaar 2011. Het bevat een balans

Nadere informatie

Ontwerp- 5 e begrotingswijziging 2013

Ontwerp- 5 e begrotingswijziging 2013 Ontwerp- 5 e begrotingswijziging 2013 Inleiding Medio 2013 heeft u de 3 e begrotingswijziging 2013, met als bijlage de herziene begroting 2013, van de Veiligheidsregio Zeeland vastgesteld. Deze begroting

Nadere informatie

Jaarbericht Weller Wonen Holding BV 2015

Jaarbericht Weller Wonen Holding BV 2015 Jaarbericht Weller Wonen Holding BV 2015 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Algemeen... 2 2. Jaarrekening... 3 2.1 Balans per 31 12 2015 (voor winstbestemming)... 3 2.2 Winst en verliesrekening over 2015...

Nadere informatie

FINANCIËLE VERORDENING RECREATIESCHAP DOBBEPLAS

FINANCIËLE VERORDENING RECREATIESCHAP DOBBEPLAS FINANCIËLE VERORDENING RECREATIESCHAP DOBBEPLAS Het Algemeen Bestuur van het recreatieschap Dobbeplas; Gezien het voorstel van het Dagelijks Bestuur van 13 oktober 2014; Gelet op het bepaalde in de artikelen

Nadere informatie

22 april 2015 OPENBAAR LICHAAM CREMATORIA TWENTE

22 april 2015 OPENBAAR LICHAAM CREMATORIA TWENTE 22 april 2015 OPENBAAR LICHAAM CREMATORIA TWENTE ONTWERPBEGROTING 2016 Inhoudsopgave Bladz. 1. Aanbieding begroting 2016 1 2. Beleidsbegroting 2016 3 2.1 Programma 2.2 Paragrafen 3. Financiële begroting

Nadere informatie

Paginanummer opnemen! Ja, de jaarstukken 2015 zijn op 14 april 2016 door de gemeenten ontvangen.

Paginanummer opnemen! Ja, de jaarstukken 2015 zijn op 14 april 2016 door de gemeenten ontvangen. JAARREKENING 2015 Tijdigheid Is de jaarrekening op tijd (voor 15 april) ontvangen? Accountantsverklaringen Is de verklaring aanwezig (ja /nee) en welke soort verklaring? Weerstandsvermogen Hoogte algemene

Nadere informatie

Datum : 18 oktober 2017 Versie : 1.0. Datum: 18 oktober 2017 Versie: 1.0 Registratienummer:

Datum : 18 oktober 2017 Versie : 1.0. Datum: 18 oktober 2017 Versie: 1.0 Registratienummer: 2e wijziging programmabegroting 2017 Datum : 18 oktober 2017 Versie : 1.0 Datum: 18 oktober 2017 Versie: 1.0 Registratienummer: 2017027729 Inhoudsopgave 1 Inhoud wijziging programmabegroting... 3 2 Begrotingswijziging

Nadere informatie

Financieel economisch verslag

Financieel economisch verslag OVERZICHT JAARVERSLAG 2013 Financieel economisch verslag Voor de overzichtelijkheid zijn in het jaarverslag 2013 uitsluitend de kerncijfers en de balans en de winst- en verliesrekening opgenomen. De gegevens

Nadere informatie

(pagina 3) (pagina 6)

(pagina 3) (pagina 6) JAARREKENING 2014 Tijdigheid Is de jaarrekening op tijd (voor 15 april) ontvangen? Accountantsverklaringen Is de verklaring aanwezig (ja /nee) en welke soort verklaring? Weerstandsvermogen Hoogte algemene

Nadere informatie

Stichting Fokus. Financiële jaarrekening 2014

Stichting Fokus. Financiële jaarrekening 2014 Stichting Fokus 1 Jaarrekening 2014 Stichting Fokus Mei 2015 Postbus 6124 9702 HC Groningen Tel. (050) 521 72 00 Fax (050) 521 72 09 2 Inhoud 1. Balans per 31 december 2014 4 2. Exploitatierekening 2014

Nadere informatie

Wijzigingen artikelsgewijs financiële verordening 212 nieuw versus huidig Bijlage 2

Wijzigingen artikelsgewijs financiële verordening 212 nieuw versus huidig Bijlage 2 Wijzigingen artikelsgewijs financiële 212 nieuw versus huidig Bijlage 2 Algemeen Bij de opstelling van de financiële, zoals deze ter besluitvorming voorligt in de raad van 14 februari 2017, is het uitgangspunt

Nadere informatie

J A A R STUKKEN 2 0 12. Energiek BV. Permar Energiek BV Ede

J A A R STUKKEN 2 0 12. Energiek BV. Permar Energiek BV Ede J A A R STUKKEN 2 0 12 Energiek BV Permar Energiek BV Ede Opmaakdatum:31 mei 2013 Jaarstukken 2012 - Jaarrekening - Overige gegevens Opmaakdatum: 31 mei 2013 1 Jaarrekening - Balans - Winst-en-verliesrekening

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2017 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder andere

Nadere informatie

Halfjaarverslag Brand New Day Vermogensopbouw NV

Halfjaarverslag Brand New Day Vermogensopbouw NV Halfjaarverslag 2010 Brand New Day Vermogensopbouw NV Inhoud Halfjaarverslag Balans per 30 juni 2010 2 Winst- en verliesrekening over de periode 1 januari 2010 tot en met 30 juni 2010 3 Toelichting op

Nadere informatie

JAARSTUKKEN 2017 ROM-D HOLDING NV

JAARSTUKKEN 2017 ROM-D HOLDING NV JAARSTUKKEN 2017 ROM-D HOLDING NV Datum: 10 april 2018 Spuiboulevard 298 Postbus 310 3300 AH Dordrecht T (078) 770 80 95 E info@rom-d.nl JAARSTUKKEN ROM-D HOLDING NV 2016 - BLADZIJDE 2 INHOUDSOPGAVE 1.

Nadere informatie

Artikel 1. Definities

Artikel 1. Definities Verordening 212 Het algemeen bestuur van de ISD Bollenstreek besluit, gelet op artikel 212 van de Gemeentewet, vast te stellen: Verordening op de uitgangspunten voor het financieel beleid, alsmede voor

Nadere informatie

Bijlage nota reserves en voorzieningen Reserves

Bijlage nota reserves en voorzieningen Reserves Bijlage nota reserves en voorzieningen Reserves Algemene reserve Stand per eind 2014 1.894.000 Buffer De algemene reserve is gevormd uit rekeningresultaten uit het verleden en is de primaire buffer voor

Nadere informatie

Provincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015

Provincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Provincie Zuid Holland Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Versie GS 26 mei 1 1. Inleiding en achtergrond Deze nota gaat in op het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen van de provincie

Nadere informatie

2. Financieel kader gemeenschappelijke regelingen in de regio van Hollands-Midden

2. Financieel kader gemeenschappelijke regelingen in de regio van Hollands-Midden 1. Inleiding Ten tijde van het schrijven van de kadernota 2016 wordt nog volop gewerkt aan de uitwerking van het proces Kracht#15. Voor het besluitvormingsproces dient de Kadernota 2016 in januari 2015

Nadere informatie

Kaders Financieel gezond Brummen

Kaders Financieel gezond Brummen Kaders Financieel gezond Brummen 1. Inleiding Naar aanleiding van de vaststelling van de Programmabegroting 2019-2022 en de aanbevelingen die de provincie heeft gedaan in haar besluit financieel toezicht

Nadere informatie

Waterschapsbelastingen 2018 Het hoe en waarom. Pagina 1 van 21 WATERSCHAPSBELASTINGEN AN DE WATERSCHAPPEN IN 2015 Het hoe en waarom

Waterschapsbelastingen 2018 Het hoe en waarom. Pagina 1 van 21 WATERSCHAPSBELASTINGEN AN DE WATERSCHAPPEN IN 2015 Het hoe en waarom Pagina 1 van 21 WATERSCHAPSBELASTINGEN 2018 AN DE WATERSCHAPPEN IN 2015 Het hoe en waarom Pagina 2 van 21 Inhoudsopgave Pagina 1. Waterschappen en hun belastingen 3 2. Hoeveel investeren de waterschappen?

Nadere informatie

1 e HERZIENING BEGROTING Omgevingsdienst Brabant Noord

1 e HERZIENING BEGROTING Omgevingsdienst Brabant Noord 1 e HERZIENING BEGROTING 2017 Omgevingsdienst Brabant Noord 1. ALGEMEEN 1.1 Algemene uitgangspunten Op basis van de meest actuele ontwikkelingen is de op een aantal onderdelen bijgesteld. Bij de herziening

Nadere informatie

ALGEMENE VERGADERING. Relevante kaders Waterschapswet Waterschapsbesluit. Lelystad, 7 mei 2013. het college van Dijkgraaf en Heemraden,

ALGEMENE VERGADERING. Relevante kaders Waterschapswet Waterschapsbesluit. Lelystad, 7 mei 2013. het college van Dijkgraaf en Heemraden, VERGADERDATUM SECTOR/AFDELING 28 mei 2013 SMO / Financiën STUKDATUM NAAM STELLER 16 april 2013 B.C. Donker ALGEMENE VERGADERING AGENDAPUNT ONDERWERP 6b Jaarverslag en jaarrekening 2012 PROGRAMMA Bedrijfsvoering

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2019 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 3 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 3 1.2 Inhoud van de nota... 3 2 Regelgeving en definities reserves

Nadere informatie

B&W-Aanbiedingsformulier

B&W-Aanbiedingsformulier B&W.nr. 08.0911, d.d. 23 september 2008 B&W-Aanbiedingsformulier Onderwerp Belastingen 2009 BESLUITEN Behoudens advies van de commissie 1. Vast te stellen bijgaande brief aan de Raad Belastingen 2009 met

Nadere informatie

Gemeente Breda ~Q~ ~,,~ Registratienr: [ 40523] Raadsvoorstel

Gemeente Breda ~Q~ ~,,~ Registratienr: [ 40523] Raadsvoorstel ~,,~ Raadsvoorstel Agendapuntnummer: Registratienr: [ 40523] Onderwerp Instemmen met het doonoeren van een stelselwijziging voor de verantwoording- en dekkingswijze van investeringen met maatschappelijk

Nadere informatie

DB-vergadering 15-11-2010 Agendapunt 11

DB-vergadering 15-11-2010 Agendapunt 11 DB-vergadering 15-11-2010 Agendapunt 11 Onderwerp Uitwerking aanvullende scenario s programmabegroting 2011 Portefeuillehouder(s) R.L.M. Sleijpen Afdeling Middelen Bestuursprogramma Niet van toepassing.

Nadere informatie

Toelichting begroting 2014

Toelichting begroting 2014 Toelichting begroting 2014 1. TOELICHTING 1.1 Algemeen Bij het opstellen van de begroting heeft Hefpunt zichzelf het doel gesteld om de bijdrage van de waterschappen voor 2014 op het niveau te houden zoals

Nadere informatie