Spiritualiteit vanuit psychiatrisch verpleegkundig perspectief

Transcriptie

1 Spiritualiteit vanuit psychiatrisch verpleegkundig perspectief

2

3 Spiritualiteit Enkele kantlijnen: Het woord spiritualiteit houdt een risico in. Spiritualiteit als escape! Spiritualiteit als consumptie!

4 Spiritualiteit volgens wijsheidstradities Openstellen voor de werkelijkheid: Confrontatie met de waarheid. Confrontatie met onvolmaaktheid, kwetsbaarheid en eindigheid!

5 Hoe doen de religieuzen het? Prof. Dr. DeDijn beschrijft drie aspecten: Een opgenomen zijn van de alledaagse bezigheden in de spiritualiteit en omgekeerd. Een inbedding van de spiritualiteit in religieuze riten, praktijken en leer. Een ondersteuning van spiritualiteit voor gemeenschapsvorming.

6 Wat is spiritualiteit? Spiritualiteit is de ervaring van de existentiële dimensie, dus de manier waarop we ons verhouden met de onvermijdelijke aspecten van het bestaan. Dit kan vanuit georganiseerde godsdienstigheid en/of ongeorganiseerde zinervaringen.

7 Kenmerken van spiritualiteit Zich verhouden ten aanzien van de existentiële dimensie. Inclusie van het alledaagse. Gericht op zingeving en/of religie.

8 Relatie tussen spiritualiteit en psychiatrische verpleegkunde? Psychiatrische verpleegkunde spiritualiteit Psychiatrische verpleegkunde = spiritualiteit

9 Aandacht voor spirituele behoeften van patiënten? Mensvisie is holistisch! Mens is een somatische, psychische, sociale en spirituele eenheid. Ondanks holisme, weinig aandacht voor spirituele dimensie!

10 Weinig aandacht voor spirituele behoeften van patiënten! Religie behoort tot privé-domein. Fouten bij diagnosticeren. Onvoldoende kennis en vaardigheden. Persoonlijke weerstand van verpleegkundige. Aandacht voor spiritualiteit betekent confrontatie met eigen levensbeschouwing!

11

12 Zelfbewustzijn als voorwaarde tot onbevangen aandacht! Spirituele zelfdiagnose volgens dhr. Steemers. Spirituele bewustwording vraagt reflectie! Noodzaak tot zelfbewustzijn self-awareness. Evenwicht tussen doen en zijn in zorgrelatie = spirituele zorg!

13

14 Er zijn betekent: Zelfbewustzijn! Tijd en ruimte maken, aanwezig zijn. Wederkerigheid! Erkenning geven aan dat wat er NU is in de relatie. Zelfbewust aanwezig zijn mét aandacht voor dát wat zich hier en nu in de relatie aandient!

15

16 Betrokkenheid versus professionaliteit Zelfbewust aanwezig zijn mét aandacht voor dát wat zich hier en nu in de relatie aandient. Keuzevrijheid in de wijze van aanwezig zijn als antwoord op dat wat de relatie, jij én de patiënt, hier en nu behoeft!

17 Spiritualiteit en welzijn Betrokkenheid voorkomt burnout (op voorwaarde dat je self-aware én met keuzevrijheid in de wijze van betrokkenheid in relatie staat)! Betekenisvol werk, onderlinge relaties en patiëntgerichtheid verhogen spiritueel welzijn.

18 Spiritualiteit van de psychiatrisch verpleegkundige betekent: Bereidheid tot reflectie en betrokkenheid! Evenwicht in de actieve en passieve component van de zorgrelatie! Erkenning geven aan dat wat jou zin doet krijgen, waar je geïnspireerd of wakker van wordt én waar je verbinding mee maakt tussen jou en de ander!

19

20 Spiritualiteit en competenties Dhr. Van Leeuwen en dhr. Cusveller onderscheiden n.a.v. internationale literatuurstudie drie dimensies: Zelfhantering Spirituele dimensies van het verplegen Kwaliteitszorg en deskundigheidsbevordering Kritiek: Actief kunnen verdringt er zijn.

21 Spiritualiteit en psychiatrische patiënten Pieper en Van Uden geven aan: Spiritualiteit als therapeutische waarde. Spiritualiteit die het pathologische onderdrukt/verbergt. Het pathologische dat in spirituele vorm tot uitdrukking komt. Spiritualiteit als oorzaak van geestelijke ongezondheid.

22 Verpleegkundige theorieën en spiritualiteit Neuman systems model Watsons theory of human caring Newmans theory of health Parses theory of human becoming

23 Spiritualiteit in het verpleegkundig proces Geen zorg zonder relatie! Verpleegkunde in verbondenheid!

24 Gegevensverzameling Gezondheidspatroon van Gordon: patroon van waarden en overtuigingen Etnische, culturele en religieuze achtergronden. Culturele en religieuze gebruiken. Verwachtingen ten aanzien van het leven. Belangrijkheid van religie. Aandacht voor religie in anamnesegesprek!

25 Spiritualiteit van het ziek zijn NANDA vermeldt drie verpleegkundige diagnoses: 1. Geestelijke nood 2. Mogelijkheid tot verbeterd geestelijk welbevinden 3. Gevaar voor geestelijke nood

26 Verpleegkundige zorgresultaten Doel van zorg voor spiritualiteit is bevorderen van spiritueel welzijn. Niet vaststaren op oplossingen. Voorbeelden van zorgresultaten: Kunnen uitvoeren van spirituele praktijken, kunnen uiten van emoties, (her)-oriënteren van zingeving.

27

28 Verpleegkundige interventies Vertrouwen en wederkerigheid, er zijn. Standaardacties en protocollair werken staan haaks op spiritualiteit. Zorg op maat, ongedwongenheid en spontaniteit.

29 Coördinatie en continuïteit van zorg voor spiritualiteit Teamwork en multidisciplinaire samenwerking!

30 Conclusie Integreren van spiritualiteit in zorg! Betrokkenheid en eigen spiritualiteit van de psychiatrisch verpleegkundige! Onderzoek m.b.t. spiritualiteit binnen verpleegkunde! Aandacht voor spiritualiteit op alle niveaus!

31