Administratief Recht 37 Vlaams grondbeleid en beperking van het eigendomsrecht I. Martens, assistente K.U.Leuven

Transcriptie

1 Overzicht Intellectuele Rechten 19 Belangrijkste ontwikkelingen inzake intellecutele rechten in de periode F. Gotzen, buitengewoon hoogleraar K.U.Leuven Administratief Recht 37 Vlaams grondbeleid en beperking van het eigendomsrecht I. Martens, assistente K.U.Leuven Internationaal & Buitenlands Recht 57 Recente ontwikkelingen van het Europees asiel-en migrantenrecht K. Vanvoorden, assistente K.U.Leuven Het nieuwe Belgische IPR 81 T. Kruger, assistente K.U.Leuven Europees Economisch Recht 107 Interne markt: vrij verkeer J. Stuyck, buitengewoon hoogleraar K.U.Leuven Strafrecht 133 Het (voorstel van) basiswet betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden L. Dupont, gewoon hoogleraar K.U.Leuven Contractenrecht en bouwrecht 151 De architect in de 21ste eeuw: recente wetgevende, jurisprudentiële en deontologische ontwikkelingen K. Uytterhoeven, docent hogeschool voor wetenschap en kunst, dept. architectuur St. Lucas, advocaat balie Antwerpen en vrij medewerker centrum voor Bouwrecht K.U.Leuven Arbeidsrecht 181 De nationale Arbeidsraad, de plaats van het collectief onderhandelen in België P. Windey, Voorzitter Nationale arbeidsraad Milieurecht 187 Tien jaar bodemsaneringsdecreet: van ambtshalve sanering tot brownfieldontwikkeling B. Martens, advocaat balie Brussel Strafprocesrecht 213 Recente ontwikkelingen van strafprocesrecht H. Van Bavel, wetenschappelijk medewerker K.U.Leuven en advocaat balie Brussel 5

2 Verbintenissenrecht 245 De verhaalbaarheid van kosten van juridische en technische bijstand in het algemeen en van erelonen van advocaten en deskundigen in het bijzonder B. De Temmerman, houder van bijzondere doctoraatsbeurs FWO Medisch Recht 279 De wet van 7 mei 2004 inzake experimenten op de menselijke persoon H. Nys, gewoon hoogleraar K.U. Leuven Over patiënten, geneesmiddelen en artsen 301 S. Callens, deeltijds hoofddocent KU Leuven en advocaat te Brussel en V. Gauché, advocaat te Brussel 6

3 Inhoud Overzicht...5 Woord vooraf...17 Roger Blanpain - Robbie Tas Belangrijkste ontwikkelingen inzake intellectuele rechten in de periode Frank GOTZEN I. De uitbreiding van de Europese Unie...21 II. Octrooirecht...21 III. Merkenrecht...22 IV. Auteursrecht...25 V. Databanken Het begrip "databank" Het auteursrecht op een databank Producenten van databanken...30 VI. Tekeningen en modellen...34 Bijlagen...35 a. Recente arresten van het Hof van Justitie over Merkenrecht...35 b. Beknopte keuze uit recente literatuur...36 Vlaams grondbeleid en beperking van het eigendomsrecht...37 Ines MARTENS Inleiding...39 I. Instrumenten van grondbeleid en de instellingen belast met de uitvoering van het grondbeleid...40 II. Het eigendomsrecht en het grondbeleid...41 III. Erfdienstbaarheden van openbaar nut Het begrip eigendomsbeperking en de soorten Erfdienstbaarheden van openbaar nut...43 A. Definitie...43 B. Totstandkoming van erfdienstbaarheden van openbaar nut legaliteitsvereiste...45 C. Onderscheid met onteigening...45 D. Recht op vergoeding Standpunt van de hoogste rechtscolleges Standpunt van de lagere rechtscolleges...47 IV. Evolutie in de rechtspraak van het arbitragehof inzake beperking van het eigendomsrecht en onteigening Onteigening en quasi-onteigening Regeling van het gebruik van eigendom Vereiste van algemeen belang...53 V. Grond- en pandenbank: een beperking van de eigendomsbeperkingen?...54 VI. Besluit...55 Bibliografie

4 Recente ontwikkelingen van het Europees asiel- en migrantenrecht...57 Kristien VANVOORDEN Inleiding...59 I. Wettelijke grondslag voor een Europees asiel- en migratiebeleid Intergouvernementele samenwerking...59 A. Pre-Maastricht...59 B. Verdrag van Maastricht Unanimiteitsvereiste Beperkt toezicht Samenwerking op supranationaal niveau...62 A. Verdrag van Amsterdam Unanimiteitsvereiste en rol van het Europees Parlement Rol van het Hof van Justitie Uitzonderingspositie...64 B. Europese Grondwet II. Implementatie van het Verdrag van Amsterdam Asiel...65 A. Eerste fase tot 1 mei Opvangrichtlijn Asielkwalificatierichtlijn...70 B. Tweede fase wat na 1 mei 2004? Vluchtelingen en ontheemden...74 A. Richtlijn Tijdelijke Bescherming Immigratie...76 A. Gezinsherenigingsrichtlijn...76 B. Richtlijn Langdurig Ingezetenen Rechten en voorwaarden volgens welke onderdanen van derde landen die legaal in een lidstaat verblijven, in andere lidstaten mogen verblijven...78 A. Richtlijn Langdurig Ingezetenen...78 IV. Conclusie...79 Het nieuwe Belgische IPR...81 Thalia KRUGER Inleiding...83 I. Structuur van het wetboek...84 II. Algemene tendensen...85 III. Inwerkingtreding en Overgangsregeling...86 IV. Algemene bepalingen over de internationale bevoegdheid...87 V. Algemene bepalingen over het conflictenrecht...89 VI. Algemene bepalingen inzake erkenning en uitvoerbaarverklaring...90 VII. Familierecht Staat en bekwaamheid Naam en voornaam Het huwelijk en zijn gevolgen Het huwelijksvermogen De echtscheiding en de scheiding van tafel en bed Relatie van samenleven Afstamming

5 8. Adoptie Onderhoudsgeld...98 VIII. Erfopvolging...99 IX. Zakenrecht...99 X. Overeenkomsten XI. Onrechtmatige daad XII. Rechtspersonen XIII. Insolventie XIV. Trusts XV. Besluit Interne markt: vrij verkeer Jules STUYCK Inleiding De doorwerking van de bepalingen inzake vrij verkeer Vrij goederenverkeer A. Exportbelemmeringen B. Verkoopmodaliteiten C. Productvoorschriften Vrijheid van vestiging A. De verdragsbepalingen B. Vestigingsrecht van natuurlijke personen C. Vrijheid van vestiging van vennootschappen Vrijheid van dienstverlening A. De verdragsbepalingen B. Rechtspraak inzake vrije dienstverlening en sociale zekerheid C. Verkoopmodaliteiten Kapitaalverkeer Vrij verkeer en grondrechten II. Mededingingsregels voor ondernemingen Inleiding Verordening 1/ Enkele recente toepassingen van art. 81 en III. Steunmaatregelen IV. Overheidsopdrachten De basiswet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden: Krachtlijnen en basisbeginselen Lieven DUPONT I. Algemene situering II. Voorgeschiedenis Van de Oriëntatienota (1996) tot het "Voorontwerp van beginselenwet" (1997) Commissie Basiswet en Voorontwerp van Basiswet (1 november januari 2000) Overdracht aan de Kamer: 5 juli

6 4. Van Voorstel van Basiswet van 17 juli 2001 tot Voorstel van Resolutie van 13 maart Van Voorstel van Basiswet van 29 september 2003 tot de Wet van 12 januari III. Enkele beschouwingen van een bevoorrechte getuige over het parlementair besluitvormingsproces IV. Toepassingsgebied van de basiswet V. Inhoudsoverzicht VI. Krachtlijnen Rechtspositionele benadering Penologisch concept Onafhankelijk toezicht en beklagrecht Faciliteren Gemeenschapsbevoegdheden Samenhang interne en externe rechtspositieregeling VII. Basisbeginselen Legaliteitsbeginsel en draagwijdte van de vrijheidsbeneming Schadebeperkingsbeginsel Normaliseringsbeginsel Respecterings- en responsabiliseringsbeginsel Participatiebeginsel VIII. Doelstellingen IX. Individeel detentieplan X. Besluit Beknopte bibliografie De architect in de 21 ste eeuw: recente wetgevende, jurisprudentiële en deontologische ontwikkelingen Kristof UYTTERHOEVEN Inleiding I. Het statuut en de deontologie van de architect Het statuut van de architect A. De vrijheid van vestiging van architecten B. De wijzigingen aan de wet van 20 februari 1939 en aan de wet van 26 juni De deontologie A. De invloed van het mededingingsrecht op de deontologie De deontologische norm nr Artikel 30, tweede alinea Reglement van beroepsplichten Invloed op andere artikels van het Reglement van beroepsplichten B. De procedure in tuchtzaken Het verzoek tot onttrekking Artikel 6 E.V.R.M C. De rechtsmiddelen II. De architectenovereenkomst De totstandkoming van de architectenovereenkomst A. Het voorwerp van de architectenovereenkomst

7 B. De geldigheid van een architectenovereenkomst gesloten met een professionele architectenvennootschap De ereloongeschillen III. De aansprakelijkheid van de architect Het onderscheid tussen de tienjarige aansprakelijkheid en de lichte verborgen gebreken De strafrechtelijke aansprakelijkheid van de architect wegens stedenbouwkundige misdrijven De aansprakelijkheid van de architect die zijn beroep uitoefent in het kader van een vennootschap A. De persoonlijke aansprakelijkheid van de architect B. De aansprakelijkheid van de vennootschap Besluit Beknopte bibliografie De nationale arbeidsraad: een constante in het sociaal overleg Paul WINDEY I. Rol van de Nationale Arbeidsraad (NA) in het belgisch overlegmodel II. Kenmerken van de Nationale Arbeidsraad III. Rol en functie van de Raad IV. Een parallele vorm van democratische beslutvorming V. Het belgisch overlegmodel: uit de tijd? VI. De verhouding van de NA tot de ' interprofessionele akkoorden' VII. De overheid als derde partner: een driehoeksverhouding Tien jaar bodemsaneringsdecreet: van ambtshalve bodemsanering tot brownfieldontwikkeling en fondsvorming Bob MARTENS Inleiding I. De overdrachtregeling - saneringsplicht De decretaal uitgetekende overdrachtmomenten De decretaal voorziene uitzonderingen De buiten het decreet voorziene uitzonderingen Eerste voorbeeld: Recht van doorgang en andere erfdienstbaarheden Tweede voorbeeld: De verkaveling van gronden Derde voorbeeld: De verdeling van gronden uit medeeigendom Vierde voorbeeld: De verkoop van de aandelen ("share-deal") De procedure versnellers Eerste voorbeeld: Toepassing van artikel 48 van het Bodemsaneringsdecreet Tweede voorbeeld: bijzondere regels voor de overdracht van kavels van appartementsgebouwen Derde voorbeeld: toepassing van de bepalingen van Hoofdstuk VIIter -- Site Ontwikkelingen in de toepassing van artikel 10 van het decreet

8 II. A. Het wegwerken van de kwalificatie "saneringsplichtige" B. De onschuldverklaring Ontwikkelingen in de rechtspraak A. Arrest van het Arbitragehof van 31 maart B. Procedures voor de Raad van State tot schorsing van de verplichting om een beschrijvend bodemonderzoek of bodemsaneringsproject op te maken C. De verplichting om éénsluidend verklaarde afschriften van de beslissingen van OVAM toe te voegen in de beroepen overeenkomstig artikel 23 van het Vlarebo D. Procedures houdende vernietiging van de overeenkomst wegens niet naleving van de verplichtingen vervat in het Bodemsaneringsdecreet en draagwijdte van de overdrachtdefinitie De aansprakelijkheid Wettelijke regeling Evolutie in de toepassing A. Het arrest VandeWalle vs Texaco B. Diverse rechtspraak C. Verzekerbaarheid van bodemverontreiniging III. Aanpassingen bij de eigenlijke sanering Het Achillesprotocol Het grondverzet IV. Brownfieldontwikkeling Het Site Decreet wijziging van het bodemsaneringsdecreet Het Subsidiebesluit voor sanering van vervuilde terreinen V. Collectivering van de saneringsverplichting De Fondsvorming in het kader van bodemsanering - algemeen BOFAS Fonds stookolietanks VI. Nieuwe krachtlijnen voor een aanpassing van het bodemsaneringsbeleid VII. Korte bibliografie Recente ontwikkelingen van strafprocesrecht Hans VAN BAVEL Deel 1. De wet van 6 januari 2003 betreffende de bijzondere opsporingsmethoden en enige onderzoeksmethoden na het arrest van het arbitragehof dd. 21 december I. De bijzondere opsporingsmethoden: observatie, infiltratie en informantenwerking Algemene oorwaarden Observatie Infiltratie Informantenwerking II. Andere onderzoeksmethoden voorzien door de Wet van 6 januari Onderscheppen van post

9 2. Inwinnen van bankgegevens Inkijkoperatie Direct afluisteren van privé-communicatie- of telecommunicatie Deel 2. Wet van 26 maart 2003 houdende oprichting van een centraal orgaan voor de inbeslagneming en de verbeurdverklaring Deel 3. Het Europees aanhoudingsbevel I. De actieve overdracht: het uitvaardigen van een Europees aanhoudingsbevel door Belgische overheden II. De passieve overdracht: de behandeling van een buitenlands Europees aanhoudingsbevel door Belgische overheden Verplichte weigeringsgronden Facultatieve weigeringsgronden Verdere procedure A. Aanhouding en voorlopige hechtenis B. Beslissing over de tenuitvoerlegging van het Europees aanhoudingsbevel Deel 4. Sanctionering van onregelmatigheden bij de bewijsverkrijging I. Op straffe van nietigheid voorgeschreven vormvoorwaarden II. De betrouwbaarheid van het bewijs is aangetast III. Het gebruik van het bewijselement is in strijd met het recht op een eerlijk proces Gevolgen van de Antigoonrechtspraak voor de zuivering van nietigheden In het buitenland op onrechtmatige wijze verkregen bewijs De verhaalbaarheid van kosten van juridische en technische bijstand na het arrest van het Hof van Cassatie van 2 september Bart DE TEMMERMAN Inleiding I. Het arrest van 2 september De feiten, het arrest Een nieuwe oplossing Een nieuwe oplossing op grond van een bestaande regel II. Onzekerheid over de draagwijdte van de nieuwe oplossing Het toepassingsgebied: niet alleen bij contractuele aansprakelijkheid (en wat bij toepassing van artikel 1153 B.W.?) maar ook bij buitencontractuele aansprakelijkheid en inzake onteigening? De toepassingsvoorwaarde: het vereiste van "noodzakelijk gevolg". Volstaat conditio sine qua non? De begroting van de schadevergoeding: concreet of ex aequo et bono? Is de verhaalbaarheid van de kosten van juridische bijstand vatbaar voor een contractuele regeling?

10 III. Beperkingen en nadelen verbonden aan de grondslag van de verhaalbaarheid van kosten van juridische bijstand Algemeen: de beperkte grondslag leent zich niet tot een veralgemeende toepassing van het principe van de verhaalbaarheid van kosten van juridische bijstand Andere nadelen IV. Enkele afsluitende kanttekeningen De wet van 7 mei 2004 inzake experimenten op de menselijke persoon Herman Nys Inleiding I. Toepassingsgebied van de medische experimentenwet II. Bescherming van deelnemers aan medische experimenten Algemeen geldende beschermingsmaatregelen A. Naleven van ethische en wetenschappelijke kwaliteitsvereisten B. Wetenschappelijke aanvaardbaarheid D. Toestemming van de deelnemer E. Belang van de deelnemer stellen boven het belang van de wetenschap F. Gunstig advies van een ethisch comité G. Geen ministerieel bezwaar H. Ministeriële toelating voor bepaalde proeven I. Tussenkomst van een gekwalificeerd beroepsbeoefenaar J. Verzekering en dekking van de aansprakelijkheid van onderzoeker en opdrachtgever K. Gratis terbeschikkingstelling van het geneesmiddel Bijzondere beschermingsmaatregelen A. Minderjarigen B. Toestemmingsonbekwame meerderjarigen C. Personen van wie de toestemming niet kan worden verkregen wegens hoogdringendheid Besluit Over patiënten, geneesmiddelen en artsen S. CALLENS - V. GAUCHÉ Inleiding I. Patiënten en hun rechten Vrije keuze van beroepsbeoefenaar Recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard medisch dossier II. Farmaceutische industrie Definitie van het geneesmiddel Registratie van geneesmiddelen Het bepalen van de prijs en de mededinging Terugbetaling van de geneesmiddelen Postorderverkoop van geneesmiddelen en reclame via het internet

11 III. De ziekenhuisarts