Een praktische handleiding om op een speelse en integere wijze met kinderen en jongeren

Transcriptie

1 GELOOF: educatieve materialen Selectie van educatief materiaal voor het VO en MBO dat bijdraagt aan het kweken van kennis en begrip voor verschillende godsdiensten, samengesteld door Art.1. Een groot gedeelte van de materialen is te leen in de bibliotheek van Art.1. Zie voor uitleenvoorwaarden: Lesmateriaal Hoe was je weekend? E. Idema Kwintessens (2005) Vorm: leerlingenkatern en docentenhandleiding Doelgroep: onderbouw VMBO Dit dossier biedt een eerste kennismaking biedt met drie wereldreligies, namelijk het jodendom, het christendom en de islam. Het gaat om een leerlingkatern (vijf exemplaren) en een docentenhandleiding. Iedereen heeft direct of indirect ervaring met godsdienst(en). Het is belangrijk over basiskennis te beschikken. Hoe kun je er vervolgens over praten? In vier lessen plus een facultatieve les wordt er van uitgegaan dat wat de drie monotheïstische godsdiensten bindt belangrijker is dan wat hen van elkaar scheidt. Achtergronden en wetenswaardigheden worden praktisch en toegankelijk behandeld. Te leen bij Art.1 onder code Onderwijskrant Religie & Democratie Instituut voor Publiek en Politiek (2008) Vorm: 35 kranten Doelgroep: VMBO, HAVO/VWO Discussies over de verhouding tussen overheid en religie zijn van alle tijden. Tegenwoordig gaat dat soort discussies in Nederland vaak over de islam, omdat deze religie pas sinds een jaar of dertig deel uitmaakt van de Nederlandse samenleving. Toch hebben ook christelijke kerken soms moeite met besluiten van de overheid. Deze onderwijskrant legt uit hoe de verhouding tussen kerk en staat in Nederland is geregeld en bespreekt voorbeelden van actuele politieke discussies in Nederland waarin godsdienst een rol speelt. Kun je een geloof hebben en tegelijk ook democratisch zijn, of kan dat niet? Botsen godsdienst en de democratische rechtsstaat? Wat is een rechtsstaat? Hoe is de verhouding tussen godsdienst en de staat in andere landen? Leerlingen kunnen ook zelfstandig aan de slag met testen en opdrachten uit de krant. Er zijn aparte versies voor VMBO en voor HAVO/VWO. Te leen bij Art.1 onder code Op zoek naar normen en waarden. Kringgesprekken met kinderen en tieners: Een creatief werkboek voor het onderwijs L. van der Mee en D. Bersma Panta Rhei (2004) Vorm: werkboek Doelgroep: VO (t/m 16 jaar) Een praktische handleiding om op een speelse en integere wijze met kinderen en jongeren GELOOF: Selectie van educatieve materialen VO/MBO - Art.1, september

2 het gebied van de normen en waarden te verkennen. Aan de hand van uitgewerkte thema's, via bezinningsoefeningen en kringgesprekken, wordt men zich bewust van eigen normen en waarden door na te denken over verliefdheid, pesten, jaloezie, schuld, de tien geboden, de zeven werken van barmhartigheid, de vijf zuilen van de islam, de yoga-leefregels in het hindoeïsme en de rechten van het kind. Te leen bij Art.1 onder code Bruggen bouwen: Een intercultureel project over levensbeschouwingen voor het voortgezet onderwijs P. Brekelmans (red) TELEAC NOT (2001) Vorm: video en speldoos Doelgroep: onderbouw VO Een intercultureel project over levensbeschouwingen, bestemd voor het vak godsdienst / levensbeschouwing in de basisvorming van het voortgezet onderwijs. Omvat een video en een speldoos. Op de video staan vier televisieprogramma's over de rituelen in het hindoeïsme, jodendom, christendom, islam en humanisme bij vier belangrijke levensmomenten: geboorte, volwassen worden, huwelijk en dood. De speldoos bevat een docentenhandleiding, 8 tekstkaarten, 16 opdrachtkaarten, 18 verbindingsstukken en 1 instructiekaart. Te leen bij Art.1 onder code Heeft God een gezicht? Over strips, religie en beeldvorming Stichting Beeldverhaal Nederland (2004) Vorm: cd, docentenhandleiding Doelgroep: VMBO Een les die begint met een powerpoint-presentatie van 25 beelden die in de klas gebeamd worden. De beelden brengen godsdienstige zaken in beeld door middel van verrassende voorbeelden uit de internationale beeldcultuur van strips, internet en schilderkunst. Het beeldverhaal begint algemeen ( iets is voor jou heilig als een ander het niet kapot of belachelijk mag maken ), maar spitst zich tenslotte toe op de westerse kijk op de Islam. Te bestellen via Antisemitisme. Oude en nieuwe vooroordelen Anne Frank Stichting (2007) Vorm: leerlingenmagazines, docentenhandleiding en boek Doelgroep klas 2/3 VMBO-t/HAVO/VWO De lessenserie 'Antisemitisme. Oude en nieuwe vooroordelen' behandelt de joodse geschiedenis in Europa en het verschijnsel antisemitisme. Ook andere en actuele vormen van discriminatie komen aan bod. Leerlingen onderzoeken hoe vooroordelen ontstaan en wat ze zelf tegen vooroordelen kunnen doen. 2e en 3e klas vmbo-t, havo en vwo en bestaat uit drie magazines: Joden in Europa tot 1945 (over de joodse geschiedenis en antisemitisme tot 1945), Antisemitisme, een eeuwige strijd? (over de joodse geschiedenis en antisemitisme in Europa na 1945) en Vooroordelen. You 2? (over discriminatie, racisme en antisemitisme) Vraag Art.1 naar beschikbaarheid of bestel via Zie ook de recensie van het onderwijspanel GELOOF: Selectie van educatieve materialen VO/MBO - Art.1, september

3 Leesvoer voor leerlingen De religies uitgelegd aan mijn dochter R. P. Droit Atlas (2001) Vorm: boek Doelgroep: VO en docenten Dit boek is geschreven nadat de Franse journalist Roger-Pol Droite besefte dat zijn dochter van 13 jaar geen enkele vorm van godsdienstonderwijs had genoten. Zijn dochter had zelfs van de meest elementaire godsdienstige begrippen geen enkel benul. In dit boekje legt hij de kern van diverse religies uit en behandelt daarbij diverse begrippen als heilig, profaan, fanatisme, verdraagzaamheid, polytheïsme en monotheïsme. Te leen bij Art.1 onder code Senne en Sanne: Cordoba M. Verhaegen Dupuis (2006) Vorm: stripboek Doelgroep: onderbouw VO Senne en Sanne zijn een jongen en meisje van ongeveer 14 jaar oud. Senne ontdekt dat Saïd, een Marokkaanse jongen die bij hem in de voetbalploeg zit, verliefd is op Sanne. Senne is jaloers maar dat is hij direct vergeten als hij ziet dat Saïd wordt neergeschoten en het kistje dat hij bij zich had, wordt gestolen. Senne weet het kistje weer te bemachtigen uit de handen van een duistere bende. Hij ontdekt dat er een geheim in het kistje zit dat voor godsdienstvrede kan zorgen, maar het kan alleen geopend worden met een speciale code. De djinn die het kistje bewaakt neemt Senne en Sanne mee op reis naar plaatsen en tijdstippen die hun meer leren over het ontstaan van de islam, het begin van de immigratie en het ontstaan van rassenhaat. Te bestellen via Spellen Anderland Kerk op Kop (s.a.) Vorm: bordspel Doelgroep: onderbouw VO Spel over vijf wereldgodsdiensten. In het begin is Anderland leeg, het unieke spelbord heeft een gat in het midden. Gaandeweg vullen de spelers dit gat met puzzelstukken op waardoor Anderland vorm krijgt. Het spel bevat een educatief element en een winelement. Onderwerpen die aan bod komen zijn onder andere: gebouwen, feesten, rituelen, geboorte, kleding, voedsel en symbolen. Te bestellen via GELOOF: Selectie van educatieve materialen VO/MBO - Art.1, september

4 Films en documentaires Allemaal kif-kif - Allemaal hetzelfde N. Pieters (reg) TEC (2006) Vorm: DVD (35 min) Doelgroep: VO Verslag van een reis die vier VO-leerlingen uit Amsterdam naar Marokko maakten. De leerlingen zijn van diverse religieuze overtuiging en etnische afkomst en zij onderzoeken wat het betekent om als moslim of jood in Marokko te leven. Aanleiding van de reis waren de problemen tussen joden en moslims in Amsterdam. Bedoeld om leerlingen (voortgezet onderwijs en groep 8 basisonderwijs) in gesprek te doen gaan over respectvol samenleven tussen joden en moslims in Nederland. Te leen bij Art.1 onder code 762/DVD221 Levensbeschouwingen in beeld: Vragen naar zin TELEAC NOT (2000) Vorm: DVD s (4x15 min) Doelgroep: VMBO Serie over levensbeschouwingen bedoeld voor leerlingen VMBO. Aan de hand van de belevenissen van twee jongens, Max en Mo, worden de diverse levensbeschouwingen behandeld. In aflevering 1 wordt uitgelegd wat het verschil is tussen belangrijke en onbelangrijke vragen en wat de kenmerken van de zogenaamde levensvragen zijn. Aflevering 2 gaat over het hebben van een eigen mening. Waar komen je standpunten vandaan, heb je wel een eigen mening, of wordt je mening door een godsdienst bepaald? Hierbij wordt de kwestie seks voor het huwelijk behandeld en verder wat en wie je mening kan beïnvloeden en vormen, waarbij evangelisatiewerk door bijvoorbeeld Jehova's aan de orde komt. In de derde aflevering gaat het om fouten maken, zondigen en vergeving. De laatste aflevering gaat over naastenliefde en ethiek, en hoe diverse religies en het humanisme daar tegenover staan. Ook worden zijdelings thema's als leven na de dood en interreligieuze relaties aangestipt. Te leen bij Art.1 onder code 731/DVD881 (titel 1, 2, 3 en 4) Meiden van Halal: Emancipatie NPS (2005) Vorm: DVD (25 min) Doelgroep: VO en MBO Zesde en laatste aflevering van een serie waarin Esma, Jihad en Hajar Alariachi de discussie aangaan met andersdenkende personen en zo de grenzen van hun eigen leven verkennen. Deze grenzen zijn nadrukkelijk bepaald door hun geloof maar ook hun ouders en de koran. De zusjes, van Marokkaanse afkomst, wonen in Amsterdam-West. Ze zijn orthodox-islamitisch, dragen een hoofddoek en worden modern, maar wel volgens islamitische tradities opgevoed. Deze aflevering gaat over carrière maken. De drie hebben idealen die ze hopen waar te maken, mét hoofddoek uiteraard. Jihad wil nieuwslezeres worden, Esma wil lesgeven aan een blanke klas en Hajar zou zich best willen wagen aan een modellencarrière. De meiden bezoeken het NOS-journaal, de halve finale van Elite Model Look 2005 en een scholengemeenschap in Sneek. Tot slot worden de zusjes in de trein naar huis grof uitgescholden door een vrouw die niets van hoofddoeken moet hebben. Te leen bij Art.1 onder code 173/DVD392, titel 6 GELOOF: Selectie van educatieve materialen VO/MBO - Art.1, september

5 Ewa Matie! Hallo maat! Jongeren over geloof, verantwoordelijkheid en toekomst IKV (2007) Vorm: DVD (20 min) Doelgroep: VMBO, ROC, onderbouw HAVO/VWO (14-20 jaar) Of je nu bruin bent of wit, vluchteling of rapper, mensen hebben beelden over elkaar. Of ze kloppen is de vraag. Vooral als je niet met elkaar omgaat. Kom je elkaar echt tegen, dan krijgen anonieme Kaaskoppen en Kutmarokkanen ineens een gezicht. In dit programma gaan vijf jongeren met verschillende etnische en religieuze achtergronden met elkaar in discussie over hun geloof, wat hen raakt en hoe zij hun toekomst zien. Te leen bij Art.1 onder code 752 Informatie voor docenten Een wereld vol geloof: Basiskennis wereldgodsdiensten E. Idema Kwintessens (2007) Vorm: boek Doelgroep: docenten Inleiding in de wereldgodsdiensten bestemd voor docenten. Per hoofdstuk wordt ingegaan op één van vijf wereldgodsdiensten: hindoeïsme, boeddhisme, jodendom, christendom en islam. Ontstaansgeschiedenis, de belangrijke boeken en de belangrijkste begrippen worden toegelicht op een manier die gemakkelijk te vertalen is naar gebruik in de klas. Te leen bij Art.1 onder code Organisaties Anne Frank Stichting De Anne Frank Stichting ontwikkelt lesmateriaal over onder meer discriminatie, diversiteit en de multiculturele samenleving. Stichting Interreligieuze Dialoog De Stichting Interreligieuze Dialoog zet zich in voor een dialoog tussen verschillende godsdiensten in Nederland. GELOOF: Selectie van educatieve materialen VO/MBO - Art.1, september

6 Over Art.1 Art.1 is de landelijke vereniging ter voorkoming en bestrijding van discriminatie (sekse, huidskleur, leeftijd, handicap etc.). Het landelijk expertisecentrum van Art.1 onderzoekt discriminatie en adviseert overheden, organisaties en individuen over het voorkomen en bestrijden van discriminatie door middel van beleidsadvies, publieksvoorlichting, trainingen en een helpdesk. De bij Art.1 aangesloten regionale antidiscriminatiebureaus (ADB s) behandelen klachten en geven voorlichting en advies in de regio. Met haar werk draagt Art.1 er aan bij dat iedereen in Nederland gelijk behandeld wordt. Een overzicht van de adressen van door Art.1 gedreven antidiscriminatiebureaus is te vinden op Het landelijk expertisebureau en de aangesloten antidiscriminatiebureaus bieden onder meer: - een bibliotheek en een shop met aansprekend les- en projectmateriaal, tentoonstellingen, posters, T-shirts, spellen, etc. - een onderwijshelpdesk waar u terecht kunt voor informatie en advies - cursussen, workshops en gastlessen - advies bij het maken van beleid - lokale en landelijke scholieren- en jongerenprojecten - het schoolbrede project [ÉÉN] Gelijke behandeling voor iedereen Schaatsbaan AR Rotterdam Postbus BD Rotterdam Tel Fax info@art1.nl GELOOF: Selectie van educatieve materialen VO/MBO - Art.1, september

7 GELOOF: Selectie van educatieve materialen VO/MBO - Art.1, september