TlB Jaarverslag 2009

Transcriptie

1 TlB Jaarverslag 2009

2 Kerncijfers bedragen in miljoenen euro s Financieel Eigen vermogen Aantal certificaathouders Toevertrouwde middelen Aantal rekeningen Kredieten Aantal Balanstotaal Fondsen in beheer* Totaal in beheer gegeven vermogen Totaal baten 88,3 73,7 59,2 45,9 36,6 Bedrijfslasten -70,5-55,5-47,7-36,8-29,3 Waardeveranderingen van vorderingen -5,0-3,2 0,6-0,3 0,5 Waardeveranderingen van deelnemingen -0,4-1,0 Bedrijfsresultaat voor belastingen 12,4 14,0 12,1 8,8 7,8 Belastingen bedrijfsresultaat -2,9-3,9-3,1-2,7-2,5 Nettowinst 9,5 10,1 9,0 6,1 5,3 Solvabiliteit (BIS-ratio)** 16,3% 13,0% 16,8% 13,5% 14,3% Bedrijfslasten/totaal baten 80% 75% 81% 80% 80% Rendement eigen vermogen in % 4,2% 5,0% 5,6% 5,0% 5,0% Per aandeel (in euro s) Intrinsieke waarde ultimo Nettowinst*** 2,98 3,51 3,85 3,40 3,37 Dividend 1,95 1,95 1,95 1,80 1,65 Sociaal Aantal medewerkers ultimo**** Uitstroom 10% 14% 18% 20% 19% Percentage vrouwen met managementfunctie 27% 29% 33% 33% 36% Opleidingskosten per fte in euro s Verhouding hoogste / laagste salaris 8,5 7,7 7,3 7,0 6,8 Milieu CO 2 -emissie (1000 kg)***** Compensatie CO 2 100% 100% 100% 100% 100% * Inclusief fondsen in beheer bij gelieerde partijen die niet in de consolidatie zijn betrokken. ** Vanaf 2008 wordt de solvabiliteit berekend volgens de nieuwe Bazel II-richtlijnen. Het vergelijkende cijfer over 2007 is aangepast. *** De nettowinst per aandeel is berekend over het in het boekjaar gemiddeld aantal uitstaande aandelen. **** Betreft alle medewerkers in dienst van Triodos Bank NV, exclusief medewerkers in dienst van de joint venture Triodos MeesPierson. Het vergelijkende cijfer over 2008 is aangepast. ***** De berekeningsmethode van de CO 2 -emissie is in 2009 gewijzigd en het vergelijkende cijfer over 2008 is herberekend.

3 Triodos Bank nv j a a r v e r s l a g b e l a n g r i j k e d ata v o o r d e a a n d e e l h o u d e r e n c e r t i f i c a at h o u d e r s t r i o d o s b a n k Algemene Vergadering van Aandeelhouders 21 mei 2010 Ex-dividend datum 25 mei 2010 Betaaldatum dividend 26 mei 2010 De afbeelding op de omslag is een detail van Earth like water, een schilderij van Mikel Eguskiza voor de Duitse vestiging van Triodos Bank. Mikel heeft de Proyecto Trust, de onderneming die Triodos Bank Spanje is geworden, actief bevorderd. Mijn werk was een aantal jaren lang gericht op de vier elementen water, aarde, wind en vuur. Ik zoek naar verbanden tussen kleur en vorm; in dat opzicht is het idee van beweging voor mij zeer belangrijk omdat het me door het hele artistieke proces leidt. Deze beelden heb ik rechtstreeks geschilderd met mijn handen, het meest veelzijdige gereedschap dat ik heb. Deze artistieke ervaring heeft me bewust gemaakt van de onophoudelijke activiteit van de elementen, als actieve kwaliteiten door heel het leven. Mikel Eguskiza. TlB

4

5 Inhoud Kerncijfers 4 Organisatiestructuur 5 Duurzaam bankieren 7 Bericht van de Raad van Commissarissen 9 Verslag van de Directie 21 Triodos Bank Nederland 25 Triodos Bank België 29 Triodos Bank Verenigd Koninkrijk 33 Triodos Bank Spanje 37 Triodos Bank Duitsland 41 Triodos Private Banking 45 Triodos Investment Management 55 Overzicht balanstotalen 57 Risicomanagement en compliance 67 Corporate governance 70 Stakeholder dialoog 73 Sociaal jaarverslag 79 Milieujaarverslag 87 Jaarrekening 2009 Triodos Bank NV 152 Accountantsverklaring 153 Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank 155 Bericht van het Bestuur van het Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank 157 Biografieën Directie Triodos Bank 158 Biografieën Bestuur Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank 160 Biografieën Raad van Commissarissen Triodos Bank 162 Verificatieverklaring 163 Over dit verslag 164 GRI overzicht 167 Adressen 168 Colofon Triodos Bank, een historisch overzicht

6 Organisatiestructuur Triodos Groep per 1 january 2010 Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank Triodos Bank Investment Management Retail & Business Banking Private Banking Energy & Climate Nederland Nederland Emerging Markets België België Real Estate Verenigd Koninkrijk Socially Responsible Investment (SRI) & Culture Spanje Private Equity Duitsland Corporate Finance 4 t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

7 Duurzaam bankieren Triodos Bank financiert bedrijven, instellingen en projecten met een meerwaarde op sociaal, milieu en cultureel gebied, daartoe in staat gesteld door spaarders en beleggers die kiezen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en een duurzame samenleving. Onze missie is bij te dragen aan een samenleving waarin levenskwaliteit wordt bevorderd en menselijke waardigheid centraal staat. het voor mensen, instellingen en bedrijven mogelijk te maken bewust met geld om te gaan en daarmee duurzame ontwikkeling te bevorderen. onze klanten van duurzame financiële producten en een goede service te voorzien. O n z e A M B I T I E Triodos Bank wil menselijke waardigheid, zorg voor de aarde en de kwaliteit van leven in het algemeen bevorderen. Met als sleutelbegrippen: maatschappelijk verantwoord ondernemen, transparantie en bewust omgaan met geld. Triodos Bank brengt duurzaam bankieren in de praktijk. Dat betekent op de eerste plaats dat wij diensten en producten aanbieden die duurzaamheid direct bevorderen. Geld speelt daarbij een sturende rol. Bewust omgaan met geld betekent investeren in een duurzame economie. Daarmee wordt op een bewuste wijze aan een kwalitatief betere samenleving gewerkt. O N Z E M A R K T E N O N Z E K E R N A C T I V I T E I T E N Triodos Bank wil haar missie en strategie als duurzame bank op drie verschillende manieren realiseren. D U U R Z A M E D I E N S T V E R L E N E R Een bankklant wil niet alleen duurzame producten en diensten, maar ook een goede prijsstelling en een adequate service. Triodos Bank is van mening dat deze belangrijke klantwaarden niet los van elkaar gezien kunnen worden. Dit betekent concreet dat de bank streeft naar het aanbieden van een passend pakket aan bancaire diensten waarmee duurzame ontwikkeling wordt bevorderd. De bank streeft met deze strategie naar een brede klantenbasis, een combinatie van particulieren en bedrijven die nadrukkelijk voor een integrale bankrelatie met Triodos bank kiezen. Overigens verschilt het dienstenpakket per land waar Triodos Bank is gevestigd, mede afhankelijk van de ontwikkelingsfase waarin de betreffende vestigingen en bijkantoren zich bevinden. p r o d u c t V E R N I E U W E R Een tweede strategische doelstelling is de productontwikkeling en het uitzetten van innovatieve producten via distributiekanalen van derden en Triodos Bank zelf. De missie van de bank en de maatschappelijke meerwaarde spreekt direct uit het product. In Nederland is deze ontwikkeling vergevorderd. Zowel Triodos Meerwaardefondsen, het Triodos Groenfonds, Triodos Fair Share Fund, Triodos Vastgoedfonds als het Triodos Cultuurfonds worden via andere banken aan een breed publiek aangeboden. Met de lancering van fondsen vanuit Luxemburg is de basis gelegd voor een Europese distributie. Inmiddels komt de groei van deze fondsen voor meer dan 50% voor rekening van distributie door derden. Door deze ontwikkeling worden de producten van Triodos Bank bij een groter publiek bekend. o p i n i E l e I d e r Triodos Bank wil het publieke debat over thema s als levenskwaliteit, maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaam bankieren bevorderen. Met haar 30 jaar ervaring wil de bank in het maatschappelijk krachtenveld mede richting geven aan duurzame ontwikkeling. De resultaten van dit publieke debat reiken veel verder dan de eigen activiteiten van de bank. Triodos Bank heeft met haar visie en aanpak internationaal erkenning gekregen. Met deelname aan het publieke debat wordt zichtbaar waar Triodos Bank voor staat en wat haar visie is ten aanzien van belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen. De identiteit van Triodos Bank speelt hierbij een belangrijke rol en geeft inhoud aan het merk Triodos Bank. t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

8

9 Bericht van de Raad van Commissarissen A A N D E A A N D E E L H O U D E R E N C E R T I F I C A AT H O U D E R S De werkzaamheden van de Raad van Commissarissen bestaan in de eerste plaats uit het toezicht houden op en het bespreken van de ontwikkeling van de bank aan de hand van de schriftelijke kwartaalrapportages van de Directie van Triodos Bank. Evenals in voorgaande jaren is de raad nauw betrokken geweest bij de strategische besluitvorming van de bank. De wereldwijde economische crisis was in alle vergaderingen van de raad in 2009 een belangrijk onderwerp van gesprek. Het verheugt de raad dat Triodos Bank in die instabiele periode is blijven groeien en zich heeft kunnen blijven ontwikkelen. Het deed de raad bijzonder genoegen te zien dat de bank door de Financial Times is uitgeroepen tot Duurzame Bank van het Jaar Wij feliciteren het management en alle medewerkers met deze prestatie. De prijs is een stimulans voor de bank om door te gaan op de ingeslagen weg. De Raad van Commissarissen voldoet aan de onafhankelijkheidscriteria van de Code Banken. De raad is zodanig samengesteld dat zijn leden onafhankelijk kunnen opereren, zowel van elkaar als van de Directie. De Raad van Commissarissen is zodanig samengesteld dat zij niet afhankelijk is van enig ander bijzonder of partijdig belang. De raad kent een Audit Committee en een Nomination and Compensation Committee. Het Audit Committee is driemaal bij elkaar geweest in het bijzijn van de Chief Financial Officer als vertegenwoordiger van de Directie van Triodos Bank en het Hoofd Interne Audit. Daarnaast is er eenmaal in afwezigheid van de Directie gesproken met de externe accountant. Het Audit Committee heeft onder andere het algehele controlekader van de bank, de kwartaalresultaten, de bevindingen van de Interne Auditor, belangrijke besluiten rond verslag legging en het liquiditeitsbeheer beoordeeld. In de loop van het jaar is besloten de activiteiten van het Audit Committee met ingang van 2010 uit te breiden met risicoaspecten en is de naam van het committee, om deze verandering weer te geven, gewijzigd in het Audit & Risk Committee. Het Audit & Risk Committee zal verantwoordelijk zijn voor wat in de Code Banken is ondergebracht bij een Risk Committee. Het Nomination and Compensation Committee is verantwoordelijk voor de beloningspakketten van de Directie en houdt toezicht op de beloning van hogere functies binnen de bank. De activiteiten van het committee op dit gebied zijn beperkt omdat Triodos Bank haar beleid om geen bonussen op aandelenopties aan haar Directie of medewerkers uit te keren, voortzet. Het committee is gevraagd om een programma voor permanente educatie en training op te zetten voor de Directie en de Raad van Commissarissen. Dit permanente educatieprogramma is bedoeld ter implementatie van de eis van de Code Banken om een levenslang onderwijs programma op te zetten. Een eerste training staat voor begin 2010 op de planning. In 2009 hebben de Raad van Commissarissen, het bestuur van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank (saat) en het senior management van de bank een gezamenlijke strategiebijeenkomst gehouden. Tijdens deze bijeenkomst is met elkaar van gedachten gewisseld over de lange termijn perspectieven van de bank, met name in het licht van de financiële en econo mische crisis. De Raad van Commissarissen is eenmaal bijeengekomen, zonder dat de Directie daarbij aanwezig was, om het eigen functioneren, de relatie tot de Directie en het functioneren van de Directie te bespreken. In het algemeen is de Raad van Commissarissen tot de conclusie gekomen dat zijn eigen functioneren was verbeterd en is de raad vastbesloten deze trend voort te zetten. t Zaytoun is een fair trade-, non-profitorganisatie die is opgericht om landbouwgemeenschappen in Palestijnse gebieden te ondersteunen. De organisatie helpt bij het ontwikkelen van een markt in het Verenigd Koninkrijk voor Palestijnse producten zoals olijfolie en kruiden. Een krediet van Triodos Bank ondersteunt de groei van de organisatie, zodat nog meer Palestijnen van hun inspanningen kunnen profiteren. t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

10 Er werd bijzondere aandacht besteed aan de relatie met saat. Er werd een bijeenkomst belegd om deze relatie te versterken en om de verschillen in positie en verantwoordelijkheden van beide organen beter te begrijpen in de context van de financiële crisis en de nasleep daarvan. Wij stellen voor om aan de Directie en de Raad van Commissarissen van Triodos Bank over het jaar 2009 décharge te verlenen voor de vervulling van hun taken. Mevrouw Scheltema is aan het einde van haar zittingstermijn en stelt zich herbenoembaar. De raad ondersteunt de herbenoeming van Margot Scheltema. De heer Lamers is aan het einde van zijn zittingstermijn en stelt zich ook herbenoembaar. De raad ondersteunt de herbenoeming van Jan Lamers. Na het vertrek in 2009 van mevrouw Van Boeschoten (naar saat) en mevrouw Bahlmann (naar Raad van Commissarissen van ing) en de toetreding van de heer Carrington heeft de raad nog één vacature. We kunnen naar verwachting eind april 2010 een nieuw lid voor de Raad van Commissarissen voorstellen voor benoeming. Zeist, 24 februari 2010 Hans Voortman, voorzitter 8 t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

11 Verslag van de Directie In 2009 werd een keerpunt bereikt. Die conclusie zouden we over een paar jaar kunnen trekken. Maar nu nog niet. De financiële crisis heeft de wereldeconomie nog steeds stevig in haar greep, al komen sommige economieën, zo lijkt het, de ergste klappen enigszins te boven. In hetzelfde jaar vond de vn conferentie over klimaat verandering in Kopenhagen plaats. Het doel: voorkomen dat de enorme milieu problemen uit de hand gaan lopen. Het gaat daarbij niet alleen om milieu. We moeten rekening houden met dat er in grote delen van de wereld armoede een probleem blijft, ondanks tientallen jaren hulp en ontwikkelings samen werking. De mensen die door de armoede worden geraakt, hebben doorgaans het minst bijgedragen aan de milieuproblematiek die in Kopenhagen op de agenda stond, maar zij krijgen er vermoedelijk het eerst en het meest van te lijden. Deze drie thema s - een haperend financiële systeem, milieuproblematiek en de schrijnende armoede in grote delen van de wereld - zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, zoveel is duidelijk. Door het financiële systeem aan te pakken en te zorgen dat het weer ten dienste staat van ál zijn stakeholders kunnen we een basis leggen voor integrale duurzaamheid. Veel mensen willen onderdeel zijn van de oplossing voor de problemen die zich nu zo urgent aandienen in plaats van lijdzaam afwachten. Een groeiend aantal mensen besluit om zijn of haar verantwoordelijkheid te nemen en te handelen; als burger, als consument, als ondernemer, als bedrijf. Hoewel de politiek het nog laat afweten, zet deze beweging van onderaf op eigen kracht door. Triodos Bank maakt hier deel van uit. Ze stelt spaarders en beleggers in staat bewuste keuzes te maken met hun geld en verbindt spaarders en beleggers met duurzame ondernemers en instellingen. Door deze ontwikkeling blijven duurzame banken als Triodos Bank succes boeken, ondanks het breed bediscussieerde falen van het financiële systeem. Zo wist Triodos Bank met een kapitaaluitgifte ter ondersteuning van haar verdere groei meer dan eur 100 miljoen aan te trekken, terwijl veel gerenommeerde banken een beroep moesten doen op geld van de overheid, van de belastingbetaler. Ook zag Triodos Bank een snelle groei van het aantal klanten in haar steeds groter wordende Europees netwerk. Over de gehele linie is het aantal klanten gestegen van tot , een stijging van 27% ten opzichte van Eveneens sloot Triodos Bank een recordaantal leningen af in Terwijl veel banken in dat jaar de hand op de knip hielden als onder nemers aanklopten, steeg het aantal leningen van Triodos Bank met 31% ten opzichte van Verder droeg het openen van onze vestiging in Duitsland bij aan het uitbreiden van onze dienstverlening in Europa. Duitsland is de grootste economie van Europa met een sterke traditie van duurzaamheid en loopt voorop in ontwikkelingen op het gebied van duurzame energie en recycling. Sinds de opening van een agentschap in Duitsland in 2005 heeft Triodos Bank een Duitse kredietportefeuille opgebouwd van eur 64 miljoen en verwachten die de komende jaren uit te bouwen. Ook kregen we internationale erkenning voor ons werk van de Financial Times en de ifc, onderdeel van de Wereld Bank. Zij riepen Triodos Bank in 2009 uit tot Duurzame Bank van het Jaar. Onze betrokkenheid bij duurzame ontwikkeling in de brede zin geeft ons een uniek perspectief op een wereld die tegelijkertijd te maken heeft met crises op financieel, maatschappelijk en milieugebied. Ook op de vraag naar de rol van het bankwezen. Welke rol kan bankieren spelen bij het vinden van antwoorden op vragen die niet langer kunnen worden genegeerd of uitgesteld? En wat moet er in de financiële wereld veranderen zodat banken de noodzakelijke verandering kunnen financieren? Dat banken meer zijn dan louter ondernemingen met geld als product? Als dat zo is dan moeten we het financieel systeem op zo n manier omvormen dat banken doen wat hun taak is: het financieren van een gezonde reële economie die, het klinkt als een open deur, producten maakt en diensten biedt die we echt nodig hebben. In plaats van de virtuele financiële producten die uit de hand zijn gelopen en waarvan we de gevolgen aan den lijve hebben ervaren. Het probleem is duidelijk. De oplossing is minder eenvoudig. t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

12 D E C R I S I S b r e n g t a a n h e t l i c h t D AT E R B E H O E F T E B E S TA AT A A N V E R A N D E R I N G. M A A R W AT V O O R V E R A N D E R I N G? Uiteraard heeft de financiële crisis geleid tot een periode van introspectie binnen de banksector, onder het kritisch oog van politici, de media, en veel mensen die slachtoffer zijn geworden van de economische recessie. Omdat het zo mis heeft kunnen gaan, wordt nu gezocht naar wat er recht gezet kan worden. De banken staan in het middelpunt van dit debat. Triodos Bank heeft ook een stem in dit debat. Ondanks onze beperkte omvang is het succes van onze aanpak - die winst beschouwt als een middel en niet als doel op zich - opvallend. Lang werd duurzaam bankieren afgedaan als een luxe die slechts weinigen zich konden permitteren. De laatste jaren is hier een kentering in gekomen. Onze blik op de langere termijn en heldere aanpak heeft in 2009 een breder publiek aangesproken dan ooit tevoren. Peter Blom: We willen invloed uitoefenen op de ontwikkeling van de banksector. Niet alleen door te praten over een duurzame financiële toekomst, maar door deze te realiseren. Al zijn we in het verleden op zijn best bewonderd of op zijn slechtst genegeerd, op dit moment worden we vaak als rolmodel beschouwd waar anderen van kunnen leren. Ons ondernemingsmodel is eenvoudig. En dat is misschien wel de kern van de zaak. Het geld dat aan Triodos Bank wordt toevertrouwd wordt uitsluitend uitgeleend aan ondernemingen die duurzame producten of diensten maken, distribueren of verkopen. Klanten weten dat bij Triodos Bank hun geld alleen wordt aangewend voor de financiering van duurzame organisaties waarover u in dit jaarverslag meer kunt lezen. We betalen onze klanten niet alleen rente over het saldo dat ze bij ons aanhouden, we vertellen ze ook waar hun geld naar toe gaat. Zo hebben we in 2009 een online instrument ontwikkeld waarmee bezoekers op onze website virtueel op bezoek kunnen gaan bij de klanten die we financieren. Daartoe hebben we in Nederland in begin 2009 de website Mijn Geld Gaat Goed ( geïntroduceerd waarmee iedereen met toegang tot internet alle projecten die we financieren kan bezoeken. Later in 2009 volgde de introductie van deze website voor de vestiging in het Verenigd Koninkrijk. Maar het is niet genoeg uitsluitend duurzame projecten te financieren en daar transparant over zijn. We kunnen niet een duurzamere levensstijl ontwikkelen zonder een duurzamer financieel systeem. Het recente debat over de financiele crisis concentreert zich op het herstellen van vertrouwen, met het angstige vermoeden dat verder alles bij het oude blijft. We moeten juist het wezen van het financiële systeem fundamenteel veranderen, zodat we kunnen bouwen aan een betere economie en ons kunnen richten op de aanpak van de écht grote problemen waarvoor we ons gesteld zien, zoals de klimaat en armoedecrises. I N V L O E D U I T O E F E N E N D O O R T E H A N D E L E N We hopen dat we door onze manier van werken anderen kunnen beïnvloeden om een lans te breken voor een verregaande verandering van het financiele systeem. Zoals we eerder schreven zijn we in 2009 door de Financial Times en ifc uitgeroepen tot Duurzame Bank van het Jaar. We lieten daarmee 117 instellingen uit 42 landen achter ons, waaronder enkele grote namen uit de bankwereld. Deze erkenning is een steun in de rug, omdat hieruit blijkt dat duurzaam bankieren niet langer marginaal is. Het onderstreept dat duurzaam bankieren, ondanks het feit dat het nog niet op grote schaal wordt toegepast, toch al deel uitmaakt van de mainstream. Ook de timing van de prijs was veelbetekenend. Om de juryleden te citeren: Wat Triodos Bank heeft getracht te doen is radicaal anders, en het lijkt te werken. Als dit niet het jaar is waarin is bewezen dat we een nieuw rolmodel nodig hebben, welk jaar is dat dan wel? De prijs is een bekroning voor de energie en inzet van alle medewerkers van Triodos Bank in ons hele Europese netwerk. De impact die wij maken is te danken aan hun toewijding en expertise. Publieke erkenning voor ons werk in een tijd van financiële onrust is ook een impliciete 10 t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

13 uitdaging voor anderen om zaken anders aan te pakken. Het laat zien dat bankieren met de nadruk op relaties onderhouden in plaats van op transacties niet alleen de voorkeur verdient voor een duurzamer toekomst, maar ook vanuit commercieel perspectief interessant is. Het woord duurzaamheid wordt momenteel te pas en te onpas gebruikt en betekent voor iedereen iets anders - als het al iets betekent. Het is echter duidelijk dat de markt voor duurzame producten en diensten groeit, en in hoog tempo. En Triodos Bank groeit mee. Om deze aanhoudend positieve ontwikkeling te ondersteunen hebben we in 2009 extra kapitaal aangetrokken. Een emissie van certificaten van aandelen moest voortijdig worden gesloten vanwege de grote vraag. Met deze emissie hebben we meer dan eur 100 miljoen aangetrokken. Duizenden mensen hebben op de emissie gereageerd, in alle vijf landen waar we actief zijn. Deze investeerders zijn geïnteresseerd in een duurzaam rendement, behaald door het verlenen van kredieten aan mensen en organisaties in de reëele economie en niet in abstracte winsten die worden gerealiseerd via ingewikkelde en doorgaans hoogst riskante financiële instrumenten. Triodos Bank is zowel in Europa als mondiaal actief. Als relatief kleine speler in een snelgroeiende markt ligt samenwerking met geestverwanten daarom voor de hand. Incidenteel maar in toenemende mate ook structureel. Daarom waren we in 2009 medeoprichter van de Global Alliance for Banking on Values. De Global Alliance is een onafhankelijk netwerk van toonaangevende duurzame banken wereldwijd, waarvan de gecombineerde activa meer dan usd 14 miljard bedragen en die meer dan zeven miljoen klanten vertegenwoordigen. De Global Alliance is een initiatief van brac Bank in Bangladesh, ShoreBank in de Verenigde Staten en Triodos Bank. Gezamenlijk willen de banken hun impact vergroten. Door bekendheid te geven aan duurzaam bankieren in al zijn diversiteit als bankmodel van de toekomst. Door het bevorderen van de groei van duurzaam bankieren zelf en met de opleiding van een nieuwe generatie duurzame bankiers. B L I J V E N D E V E R A N D E R I N G Blijvende verandering realiseren is niet eenvoudig, zeker niet als dat betekent dat we het streven naar winst op de korte termijn zullen moeten inruilen voor winst op financieel, maatschappelijk en milieugebied op de lange termijn. Het is ook niet realistisch om te verwachten dat één onderdeel van het bedrijfsleven of de maatschappij, bijvoorbeeld het bankwezen, dat in zijn eentje kan bewerkstelligen. We zijn allemaal; burgers, consumenten en werknemers, betrokken bij het realiseren van de diepgaande verandering die nodig is, omdat bijna iedereen te maken heeft met geld. Onze klanten begrijpen dat bewust omgaan met geld het verschil kan maken. Of het nu beleggen is in het Nederlandse Triodos Fair Share Fonds zodat microfinancieringsbanken in ontwikkelingslanden de basale financiële diensten kunnen bieden die de meesten van ons als vanzelfsprekend beschouwen, of het openen van een spaarrekening zodat Triodos Bank groene technologieën kan financieren waarmee energie uit voedselafval wordt opgewekt; al deze individuele stappen leveren een essentiële bijdrage aan blijvende verandering. Geld wordt gekanaliseerd via de financiële sector en bankieren speelt binnen die sector een cruciale rol. Het is dus essentieel dat er zowel bij banken als in ons individueel gedrag een verandering plaatsvindt. Toch richt het debat over hoe die verandering van de banken er dan precies zou moeten uitzien, in een wereld na de crisis, zich veelal uitsluitend op de vraag hoe banken de beschikking kunnen krijgen over meer kapitaal. Deze manier van denken suggereert dat banken beter om zullen kunnen gaan met schokeffecten als ze meer kapitaal hebben. Ook wordt daarbij gepleit voor verbetering van het risicobeheer, om zo hun bijdrage aan die schokeffecten helemaal te voorkomen. De boodschap die tussen de regels door opdoemt is; op een paar kleine aanpassingen na, alles bij het oude te laten. Veelal met inbegrip van de controversiele bankbonussen. Wij zijn er echter van overtuigd dat alles bij het oude laten op lange termijn geen geloofwaardige optie is. Triodos Bank wil invloed uitoefenen op het debat over de veranderingen in de banksector; niet door middel van vage ideeën, maar door wat we daadwerkelijk doen en de resultaten die we daarmee behalen. We financieren ondernemers die zinvolle producten maken en diensten verlenen, variërend van huisvesting t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

14 voor bejaarden tot ontwikkelaars van duurzame energieprojecten. Om dit effectiever te kunnen doen moeten we een solide, efficiënte bank zijn, die opereert in een gezond financieel systeem. b o u w e n a a n E E N A N D E R E F I N A N C I Ë L E T O E K O M S T Belangrijke vragen over hoe we een betere financiële toekomst kunnen bouwen staan nu hoger op de agenda dan ooit. Moeten banken in particuliere handen zijn of juist in die van de overheid? Moeten zij mondiaal zijn of lokaal? Groot of klein? We denken daarbij vooral in tegenstellingen met vaste overtuigingen. Maar gaat het bij het Nieuwe Bankieren juist niet om het denken op een hoger niveau te brengen? Zou een bank niet zowel het een als het ander kunnen zijn, met nieuwe functies en governance-modellen? Bijvoorbeeld: Triodos Bank betwist de opvatting dat alleen grote banken het internationale bedrijfsleven kunnen bedienen. Er is geen bewijs waaruit blijkt dat kleine en middelgrote banken diezelfde taken niet zouden kunnen uitvoeren. Ze zijn goed toegerust om de kleine en middelgrote ondernemingen te bedienen die de ruggengraat van de economie vormen en die vaak ook inter nationaal opereren. Een modern netwerk van kleinere gespecialiseerde banken kan snel inspringen op de financieringsbehoeften voor nieuwe technologieën en is flexibel genoeg om in de veranderende behoeften te voorzien van organisaties in alle soorten en maten. Niet alleen nationaal maar ook internationaal. Het is vaak eenvoudiger voor kleinere banken om hechte relaties op te bouwen in markten die ze goed kennen; en wij zijn van mening dat juist in die markten het bankieren draait om langetermijnrelaties. We willen met onze klanten meegroeien. Daarom hebben we fair trade-initiatieven gefinancierd toen die zich nog in hun prille pioniersstadium bevonden. Totdat ze uitgroeiden tot een omvang waarbij ze geld hebben moeten aantrekken door de uitgifte van aandelen, zoals Cafédirect in het Verenigd Koninkrijk. Dit relatiemodel strekt zich verder uit dan onze directe klanten. We hanteren een actief stakeholdermodel, waarbij we een echte dialoog willen aangaan met alle personen en organisaties die een direct of soms indirect belang hebben in ons werk. Het is de missie van Triodos Bank om de levenskwaliteit te verbeteren, waarbij we de belangen van onze stakeholders een hoge prioriteit geven. En de drijfveer van onze stakeholders is niet alleen winst. Onze stakeholders zijn personen, instellingen en groepen die een krachtig, duurzaam evenwicht willen zien tussen mensen, de draagkracht van de aarde en de gezonde economisch basis die daarbij hoort. Deze benadering is het uitgangspunt bij het bepalen van rentepercentages, winst en beloningen. Slechts door transparantie hierover kunnen we de juiste balans vinden. V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D N E M E N Triodos Bank is anders dan de meeste banken, maar maakt wel degelijk deel uit van de financiele sector. Dit blijkt onder meer uit het feit dat we ongeveer 21% van onze winst (voor belasting) hebben bijgedragen aan het Nederlandse depositogarantieregeling in verband met het faillissement van een andere bank. Maar er zijn ook fundamentele vragen die ons als Triodos Bank aangaan. In de huidige crisis worstelt de financiële sector met zijn rol in de maatschappij. Banken zijn geen bedrijf zoals alle andere. Aan dat idee moeten veel bankiers wennen, welke beperkingen dat oplegt, maar ook aan welke kansen dat biedt. Om te herstellen en zijn echte potentie te benutten, moet de banksector bij zichzelf beginnen. Bijvoorbeeld door een serieuze discussie te voeren over het scheiden van Investment Banking, met zijn specifieke risico s, van Retail Banking, zoals is voorgesteld in de Verenigde Staten. Verder zou transparantie binnen de bankwereld de norm moeten worden. Tegelijkertijd dienen financiële producten te worden vereenvoudigd en moet de omvang van banken onder de loep worden genomen. Dat alles als onderdeel van een uitgebreider debat. Ten slotte moeten we ons realiseren dat we allemaal deel uitmaken van een economisch systeem dat tot op heden slechts één dominant uitgangspunt had: zo snel mogelijk zo veel mogelijk geld verdienen. Als de financiële crisis iets heeft duidelijk gemaakt, dan is het wel dat dit principe van louter winstmaximalisatie onaanvaardbare bijwerkingen heeft. Dit 12 t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

15 betekent niet dat dit gedrag zomaar zal veranderen. We hebben te maken met diep ingebakken culturen. Die cultuur moet veranderen, met name in het bankwezen. Pas dan kunnen banken de motor zijn van een nieuwe economie die rekening houdt met mensen en met het milieu. Dat is wat Triodos Bank in de praktijk brengt. Niet in een vage theoretische zin, maar in praktische zin; omdat het de kern is van ons businessmodel. R E S U LTAT E N Triodos Bank biedt een breed scala bankactiviteiten aan in een aantal landen in Europa en daarbuiten. Een solide financiële performance is van essentieel belang om deze duurzame impact te realiseren, te onderbouwen en te laten groeien. Onze resultaten, hieronder toegelicht, bevestigen deze ontwikkeling. Overzicht toevertrouwde middelen per vestiging Bedragen in miljoenen euro s bedrag % bedrag % Nederland 1.220, ,2 47 België 708, ,2 28 Verenigd Koninkrijk 386, ,0 17 Spanje 268, ,3 8 Duitsland 0,4 0 Totaal 2.584, ,7 100 Overzicht toevertrouwde middelen per categorie Bedragen in miljoenen euro s Triodos Bank staat voor een duurzame ontwikkeling waarin aandacht voor de levenskwaliteit van mensen centraal staat. Levenskwaliteit betreft niet alleen het welzijn van mensen zelf, maar ook de onderlinge sociale relaties en de manier waarop we met het milieu omgaan. Levenskwaliteit staat zeker niet tegenover succesvol ondernemerschap en financieel rendement, maar plaatst deze in een breder perspectief. Juist dat is de toegevoegde waarde van Triodos Bank. De maatschappelijke en economische ontwikkeling onderstreept de belangstelling voor de kwalitatieve, mens en natuurgeoriënteerde benadering van Triodos Bank. Dat vertaalt zich in de verbreding en verdieping van activiteiten van de bank. Op hoofdpunten zijn in 2009 de volgende resultaten geboekt: T r i o d o s G r o e p Het totale beheerd vermogen inclusief Triodos Bank en de beleggingsfondsen is gestegen met eur 1,1 miljard tot eur 4,9 miljard (+30%). Eind 2009 financiert Triodos Groep en haar klimaat- en energiebeleggingsfondsen meer dan 275 projecten in heel Europa, met een gezamenlijke opwekkingscapaciteit van 950 mw aan energie. Het gaat om 175 windparken, 85 zonneenergiecentrales en diverse biomassa- (15) en waterkrachtprojecten (19), die gezamenlijk circa 2,25 miljard kwh per jaar produceren, genoeg om ongeveer Europese huishoudens bedrag % bedrag % Spaargelden (zonder vaste termijn) 1.544, ,4 50 Spaardeposito s 417, ,4 29 Overige toevertrouwde middelen 622, ,9 21 Totaal 2.584, ,7 100 van elektriciteit te voorzien en waarmee een CO 2 -uitstoot van meer dan ton per jaar wordt bespaard. Het aantal medewerkers is in 2009 gegroeid met 21% tot 576. Het ziekteverzuim bedroeg 2,6% (2008: 2,4%), hetgeen iets hoger is dan de gehanteerde bovengrens van 2,5%. Het belangrijkste aandachtspunt van het milieu programma van 2009 was het verminderen van papierverbruik per fte en het efficiënter maken van het milieubeheersysteem. In 2009 is het papierverbruik per fte met 9% gedaald. Er werden nieuwe rollen en functies binnen het milieubeheersysteem geïntroduceerd om de efficiency te verbeteren. t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

16 T r i o d o s B a n k Het balanstotaal van Triodos Bank is met 26% gegroeid tot eur 3.0 miljard, hetgeen te danken was aan een gestage groei van de toevertrouwde middelen en een geslaagde aandelenemissie. De verwachte groei was tussen 15% tot 20%. Triodos Bank vermeerderde haar aandelenkapitaal met meer dan eur 100 miljoen (+ 51%) dankzij een emissie van certificaten van aandelen die zo succesvol was dat zij vroegtijdig moest worden gesloten. Triodos Bank heeft hiermee een groot aantal nieuwe certificaathouders weten te interesseren. Pierre Aeby: Ondanks een moeilijk jaar als gevolg van de economische crisis hebben duurzame ondernemingen goed gepresteerd. De toevertrouwde middelen stegen met eur 508 miljoen (+24%) terwijl een groei van eur 400 miljoen was verwacht. Door grotere ontevredenheid over de manier waarop banken met hun verantwoordelijkheden zijn omgegaan en hun werknemers beloonden, wendden veel spaarders zich tot Triodos Bank als positief alternatief. Dit heeft geleid tot een grotere groei dan verwacht. In het bijzonder in Nederland en België. Dit was te danken aan de relatief grote naamsbekendheid van de bank in deze landen, een compleet pakket aan bancaire diensten in Nederland en efficiëntere procedures voor het openen van rekeningen wat tot grote tevredenheid bij de nieuwe klanten heeft geleid. De groei van de kredietportefeuille bedroeg eur 391 miljoen (+31%). Dit is meer dan de verwachte groei van eur 300 miljoen. Het totaal aantal klanten van de bank steeg met 27%. De verwachte groei lag tussen 15% en 20%. Eind 2009 bedroeg het totaal aantal klanten van de bank en lager dan verwacht. Zonder de aanzienlijke bijdrage aan het Nederlandse depositogarantiestelsel, als gevolg van het faillissement van een Nederlandse bank, zou de nettowinst zijn gestegen. Triodos Bank in Nederland boekte in 2009 de grootste groei ooit, waarbij zowel zakelijke als particuliere klanten de bank wisten te vinden. In Nederland is een innovatieve online transparantietool geïntroduceerd waarmee gebruikers een virtueel bezoek kunnen brengen aan kredietnemers. Daarop is door klanten met veel enthousiasme gereageerd. Ook de krediet portefeuille is gegroeid, al bleef de stijging beperkt door de overheveling van kredieten aan Triodos Groenfonds en Triodos Cultuurfonds. De kredietportefeuille van Triodos Bank in het Verenigd Koninkrijk is aanzienlijk gegroeid. De bank financierde onder andere een aantal spraakmakende milieuprojecten. In moeilijke marktomstandigheden, en tegen een achtergrond van agressieve concurrentie met bijbehorende hoge rentepercentages waaraan Triodos Bank niet heeft meegedaan, was de groei van de toevertrouwde middelen slechts marginaal. Triodos Bank in België combineerde een groei van spaargelden, kredieten en winst met een grotere naamsbekendheid in heel het land. De vestiging concurreerde met succes in een markt waar veel grotere spelers zich richten op de duurzaamheidsmarkt. Triodos Bank in Spanje is ook op alle gebieden gegroeid. Er werden drie regionale kantoren geopend, in de regio s Madrid, Castile-Leon en Valencia. Het klantenbestand van de vestiging is gestegen met meer dan 50%. In december 2009 werd Triodos Bank in Duitsland geopend in Frankfurt tijdens een speciaal evenement dat werd bijgewoond door 400 mensen. De opening betekende een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van de Groep. De Bank werd sinds 2005 in Duitsland vertegenwoordigd door Triodos Finanz GmbH en heeft sinds 2005 een kredietportefeuille van eur 64 miljoen opgebouwd. De nettowinst over 2009 bedroeg eur 9,5 miljoen, hetgeen 6% lager was dan over t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

17 T r i o d o s I n v e s t m e n t M a n a g e m e n t De Triodos beleggingsfondsen hebben een duidelijke stijging in groei laten zien. Door de onzekerheid van de markt was het moeilijk om na de stagnerende groei van de laatste twee jaar een groei prognose te maken. De totale groei van de beleggingsfondsen bedroeg eur 373 miljoen, een stijging van 31%. T r i o d o s P r i v a t e B a n k i n g Triodos Private Banking heeft haar activiteiten uitgebreid naar België. In 2009 is het particulier vermogensbeheer in zowel Nederland als Belgie sterk gestegen, waardoor het beheerd vermogen is gegroeid met eur 124 miljoen tot eur 280 miljoen. Veel private-bankingklanten hebben deelgenomen aan de emissie van certificaten van aandelen Triodos Bank. T R A N S PA R A N T i e E N V E R S L A G L E G G I N G Sinds 2001 maakt Triodos Bank gebruik van de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (gri). gri is in 1997 opgericht door de Verenigde Naties en de Coalition for Environmentally Responsible Economics (ceres). gri wil duurzaamheidsverslaglegging op een consequente wijze inrichten en daarmee prestaties objectiveren en de vergelijkbaarheid bevorderen. Triodos Bank is een organisational stakeholder van gri. In dit jaarverslag wordt gebruik gemaakt van de g3 (versie 3) richtlijnen en de nieuwe richtlijnen voor de financiële sector die in 2008 zijn ontwikkeld. D U U R Z A A M H E I D S B E L E I D Aandacht voor duurzaamheid is in alle gelederen van Triodos Bank terug te vinden en vormt een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering. Bij alle beslissingen die de bank neemt worden de sociale en milieuaspecten meegewogen. In tegenstelling tot veel andere organisaties heeft Triodos Bank daarom geen aparte afdeling die zich bezighoudt met duurzaamheid of Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (mvo). Om de duurzaamheid van de producten en diensten te kunnen waarborgen werkt Triodos Bank met specifieke criteria. De bank hanteert daarbij zowel positieve criteria (om te garanderen dat zij actief het goede doet) als negatieve (uitsluitings)criteria, om te garanderen dat zij geen schade aanricht. De negatieve criteria sluiten leningen of beleggingen uit in sectoren of activiteiten die schadelijk zijn voor de maatschappij. Door de positieve criteria worden koplopers geïdentificeerd en gestimuleerd om bij te dragen aan een duurzame samenleving. Tweemaal per jaar worden deze criteria getoetst en eventueel aangepast. Ook heeft Triodos Bank voor de interne organisatie duurzame uitgangspunten geformuleerd. Deze zijn terug te vinden in haar Business Principles. Alle genoemde duurzaamheidscriteria zijn te vinden op de websites van Triodos Bank. P R O D U C T E N E N D I E N S T E N De producten en diensten van Triodos Bank bieden beleggers en spaarders de mogelijkheid nieuwe en bestaande ondernemingen te financieren die bijdragen aan een beter milieu of die een sociale of culturele meerwaarde realiseren. Potentiële kredietnemers worden eerst beoordeeld op hun meerwaarde op die gebieden. Vervolgens wordt de financieeleconomische haalbaarheid van een toekomstige lening getoetst en wordt beoordeeld of deze lening vanuit bancair oogpunt verantwoord is. De criteria waarop Triodos Bank ondernemingen toetst zijn te lezen op de websites van Triodos Bank. K R E D I E T V E R L E N I N G De groei van de kredietportefeuille is een belangrijke indicator voor de impact die Triodos Bank heeft op het verduurzamen van de economie. Alle sectoren waar de bank zich op richt, worden als duurzaam gekwalificeerd en de ondernemingen en projecten die zij financiert dragen bij aan het realiseren van de missie van de bank. In 2009 was er geen aanleiding om het duurzaamheidsgehalte van de verschillende sectoren tegen elkaar af te wegen en daar een kernbeleid op te baseren. De bank blijft zich concentreren op de bestaande sectoren waarin de bank inmiddels een aanzienlijke expertise heeft opgebouwd. t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

18 Overzicht uitstaande kredieten per sector in 2009 g Natuur & Milieu (50%) g Sociale economie (26%) g Cultuur & Welzijn (19%) g Overig (5%) N A T U U R & M I L I E U ( 5 0 %, : 4 7 % ) Projecten op het gebied van duurzame energie, zoals windenergie en waterkrachtprojecten. Verder biologische en biologisch-dynamische landbouw: van landbouw bedrijven tot productverwerking, groothandelsondernemingen en natuur voedingswinkels. Tenslotte milieutechnologie zoals kringloopbedrijven en natuurbehoud projecten. S O C I A L E E C O N O M I E ( 1 9 %, : 2 1 % ) Leningen aan ambachtelijke bedrijven, vernieuwend ondernemerschap en dienstverlening met een duidelijk sociaal belang, zoals sociale woningbouw en de financiering van eerlijke handel. Michael Jongeneel: Internet De bovenstaande kredietsectoren geven de belangrijkste sectoren aan waar Triodos Bank in betrokken is. De sectoren worden zowel door Triodos Bank zelf als door investeringsen beleggingsfondsen van de bank gefinancierd. De kredietportefeuille groeide in 2009 met 31% tot eur miljoen (2008: 25%). Deze groei van eur 391 miljoen was hoger dan de verwachting van eur 300 miljoen. De kredietportefeuille als percentage van het bedrag aan toevertrouwde middelen is gestegen tot 64% (2008: 61%). Triodos Bank streeft naar een kredietportefeuille gerelateerd aan de toevertrouwde middelen van 70%. De kwaliteit van de kredietportefeuille is bevredigend gebleven, ondanks de economische recessie. Een aantal sectoren gerelateerd aan landbouwproductie en organisch afval heeft echter meer te lijden gehad van de economische recessie als gevolg van een hoge volatiliteit van vraag en prijs. De bank heeft haar dotatie aan de voorziening voor dubieuze debiteuren verhoogd tot 0,34% van de gemiddelde kredietportefeuille (2008: 0,28%). Die voorzieningen zijn genomen als preventieve maatregel om de bank te beschermen tegen mogelijk in gebreke blijven van kredietnemers. Bankieren was het laatste halfjaar van % beschikbaar, als we het geplande en aangekondigde onderhoud buiten beschouwing laten. Dat betekent een eersteklas dienstverlening voor onze klanten. C U L T U U R & W e l Z I J N ( 2 6 %, : 3 0 % ) Kredietverlening aan bijvoorbeeld onderwijsinstellingen, meditatiecentra, religieuze groeperingen en kunstenaars. Dit geldt tevens voor instellingen die actief zijn in de gezondheidszorg, waaronder zorg voor mensen met leerachterstanden. S PA R E N E N B E TA L E N Spaargelden stellen Triodos Bank in staat om ondernemingen en instellingen met een maatschappelijke meerwaarde te financieren. De groei van de toevertrouwde middelen is een belangrijke indicator van het vermogen van de bank om voldoende middelen aan te trekken om duurzame instellingen te financieren. Het totaalbedrag aan toevertrouwde middelen, bestaande uit spaarrekeningen, spaardeposito s/termijnrekeningen en tegoeden in rekening-courant/zichtrekeningen, groeide in 2009 met eur 508 miljoen, een stijging van 24% (2008: 28%). Uitgaande van een verwachte groei van eur 400 miljoen (een stijging van 19%) is de doelstelling significant overtroffen. Alle vestigingen hebben bijgedragen aan deze groei. Door spaarders van Triodos Bank de mogelijkheid te bieden om een gedeelte van de rente die zijn ontvangen te bestemmen voor een goed 16 t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

19 doel, worden jaarlijks vele maatschappelijke organisaties ondersteund. In 2009 ontvingen 151 organisaties (2008: 133) in totaal een bedrag van of eur 1.0 miljoen (2008: eur 1.2 miljoen) aan schenkingen. B e l e g g e n Naast sparen en betalen is beleggen binnen Triodos Bank een belangrijke activiteit. Beleggen gebeurt via beleggingsfondsen of beleggingsinstellingen die de naam Triodos dragen en beheerd worden door Triodos Investment Management bv, een volle dochteronderneming van Triodos Bank. Deze fondsen en beleggingen maken geen onderdeel uit van de balans van de bank. De fondsen publiceren zelfstandig een jaarverslag en hebben elk hun eigen Algemene Vergadering van Aandeelhouders. In 2009 waren er dertien beleggingsfondsen waarin door particulieren en instellingen belegd kon worden. De fondsen beleggen in verschillende thema s zoals microfinanciering, klimaat en energie, duurzaam vastgoed en cultuur of in beursgenoteerde ondernemingen met bovengemiddelde resultaten op sociaal en milieu gebied, en aandacht voor governance (esg). Het totale bedrag dat aan Triodos Investment Management is toevertrouwd steeg in 2009 met 31% tot eur miljoen. Ultimo 2008 was dat bedrag eur miljoen. f i n a n c i ë l e r e s u ltat e n De inkomsten van de bank zijn in 2009 met 20% gegroeid tot eur 88 miljoen (2008: eur 74 miljoen). Triodos Investment Management heeft bijgedragen aan de inkomsten met een bedrag van eur 19 miljoen (2008: eur 15 miljoen). De provisie-inkomsten bedroegen in % (2008: 33%) van de totale baten, conform de verwachtingen. De verhouding bedrijfslasten ten opzichte van de totale baten bedroeg in % (2008: 75%). Deze verhouding was in 2008 bijzonder laag omdat we een buitengewone bate boekten uit een hedgingtransactie ter dekking van het valutarisico van onze activiteiten in het Verenigd Koninkrijk, waar een verlies werd geboekt als gevolg van de devaluatie van het Britse pond. In 2009 was de verhouding hoger Overzicht aantal certificaten per certificaathouder bedragen in miljoenen euro s Certificaat- Eigen houders vermogen ,5 7, ,5 52, ,7 18, en meer ,5 125,2 Totaal ,2 204,2 dan verwacht vanwege de kosten van een bijdrage aan het Nederlandse depositogarantiesstelsel (zie hieronder). De nettowinst van eur 9,5 miljoen daalde met 6% (2008: eur 10,1 miljoen). De winst per aandeel, berekend over het in het boekjaar gemiddeld uitstaande aandelen, bedroeg eur 2,98 (2008: eur 3,51), een daling van 15%. De winst staat ter beschikking van de aandeelhouder. De beschikbare winst is voornamelijk gedaald door de verplichte bijdragen van Triodos Bank aan het Nederlandse depositogarantiestelsel na het faillissement van dsb, een particuliere Nederlandse bank. De bank stelt voor een dividend te betalen van eur 1,95 per aandeel (2008: eur 1,95). De pay out-ratio (het gedeelte van de winst dat als dividend wordt uitgekeerd) komt daarmee op 65% (2008: 56%). De winstdoelstelling op middellange termijn is 7% op het eigen vermogen van de bank. Deze doelstelling kan worden gezien als een realistisch langetermijngemiddelde voor het type bancaire activiteiten waar Triodos Bank actief in is. De volwassen vestigingen (Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk) hebben aangetoond dit niveau van winstgevendheid te kunnen bereiken. Door nieuwe investeringen, zoals een nieuwe vestiging in Duitsland, en de versnelde groei van het aantal klanten en de daaraan verbonden initiele kosten, bleef de winst onder 7%, zoals voorzien. Triodos Investment Management is verantwoordelijk voor 23 beleggingsfondsen, in totaal eur 1,6 miljard. Deze fondsen leveren samen een aanzienlijke bijdrage aan de winst van de bank. t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g

20 De nettowinst over 2009 bedroeg eur 3,6 miljoen (2008: eur 2,6 miljoen). De termijn waarop de winstdoelstelling van 7% betrekking heeft, is afhankelijk van de kansen die Triodos Bank wil en kan benutten in een markt waarin het thema duurzame ontwikkeling de komende jaren sterk in de belangstelling staat. In de huidige markt moet deze winstdoelstelling met de nodige voorbehouden worden omkleed. Een verslechterend economisch klimaat kan tot bovengemiddelde voorzieningen voor de kredietportefeuille leiden en daarmee het realiseren van de winstdoelstelling vertragen. Bovendien brengt het realiseren van extra groei aanzienlijke aanloopkosten met zich mee. Het aantal certificaathouders is gestegen van tot Het eigen vermogen groeide met 54% van eur 204 miljoen tot eur 314 miljoen. Het onderhouden van een interne markt voor de aan en verkoop van certificaten van aandelen heeft in 2009 goed gefunctioneerd. De intrinsieke waarde per certificaat van aandeel bedraagt eind 2009 eur 71 (eind 2008: 70). De solvabiliteitsratio (bis-ratio) wordt met ingang van 2008 berekend volgens de Basel ii richtlijnen. Eind 2009 bedroeg de bis-ratio 16,3% (2008: 13,0%), een stijging die het gevolg was van een geslaagde emissie van certificaten van aandelen in de loop van het jaar. Dit percentage is ruim boven het wettelijk minimum van 8%. Banken zullen naar verwachting als gevolg van de financiële crisis aan hogere solvabiliteitsratio s moeten voldoen. Er is uit principiële overwegingen geen aandelenoptieregeling voor medewerkers, leden van de Directie, leden van de Raad van Commissarissen of bestuursleden van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos. Gezien de waarden van Triodos Bank vindt de bank een optieregeling geen passend instrument om prestaties te belonen. V O O R U I T Z I C H T E N T r i o d o s B a n k Het balanstotaal van Triodos Bank zal naar verwachting tussen de 15 en 20% groeien. Het aantal klanten van alle vestigingen zal verder groeien. Voor de gehele Groep wordt een groei van het aantal klanten verwacht van 15 tot 20%. Er wordt een groei van de kredietportefeuille verwacht tussen 35 en 40% en van de toevertrouwde middelen tussen 15 en 20%. Triodos Bank heeft een gezonde groeiambitie, maar niet tegen elke prijs. De groei van de kredietportefeuille is gekoppeld aan kansen die we zien in de markt, nu problemen op milieu, maatschappelijk en cultureel gebied samenkomen en het vinden van oplossingen urgenter wordt dan ooit tevoren. Ook zullen we ons inspannen om tot een beter evenwicht te komen tussen de verhouding van onze leningenportefeuille ten opzichte van onze toevertrouwde middelen. Onvoorziene omstandigheden buiten beschouwing gelaten, verwacht de bank over 2010 een positief resultaat te behalen. Tegelijkertijd zien we dat de economische recessie, die het gevolg is van de financiële crisis, ook duurzame ondernemers en ondernemingen raakt. We zullen er alles aan doen, uiteraard binnen redelijke grenzen, om hen door deze moeilijke periode heen te helpen. T r i o d o s I n v e s t m e n t M a n a g e m e n t We voorzien een gunstiger klimaat voor beleggingsfondsen en we verwachten dat ze tussen 25 en 30% in omvang zullen toenemen. P r i v a t e B a n k i n g We verwachten aanhouende belangstelling voor onze private-bankingproducten hoog zal blijven en voorzien een groei tussen 20 en 25%. De bank zal in 2010 actief blijven bijdragen aan een duurzamer toekomst door in te spelen op de uitdagingen op maatschappelijk, milieu en cultureel gebied. We verwachten in het bijzonder een groei van onze financiering van duurzame-energieprojecten en andere innovaties die onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen effectief verminderen. Maar dat is niet voldoende om een brede 18 t r i o d o s b a n k - j a a r v e r s l a g