Tuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten. Ziekten en plagen van Lycopersicum esculentum

Transcriptie

1 Tuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten Ziekten en plagen van Lycopersicum esculentum tomaat Tomaat is een sterk vertakte, vaak half-liggende, eenjarige plant die om de eetbare vruchten worden gekweekt. De tomaat is oorspronkelijk afkomstig uit Latijns-Amerika en in de 16 de eeuw eerst als sierplant hier naartoe gehaald. Pas vele jaren later leerde men het gewas om zijn eetbare vruchten te waarderen. In de loop van de 20e eeuw is deze subtropische plant helemaal als groenten in onze streken ingeburgerd. Stengels en bladeren zijn giftig! LEGEDE: bacteriekanker Corynebacterium michiganense Ernst van de ziekte of plaag: 9 Stukken van stengels vertonen bruine ingezonken plekken. Hygiëne is belangrijk. Zieke planten opruimen en verbranden. Diverse rooien en opruimen van de aangetaste planten Diverse opruimen (regelmatig) van de afgevallen bladeren (met sporen) Pagina 1 van 57

2 dopluizen (algemeen) Lecaniae, Parthenolecanium corni Ernst van de ziekte of plaag: 9 Deze plaag van Lecaniae dopluizen kan ernstige afmetingen aannemen met kale en verdorde plekken in de planten. Zowel op de schors als aan de onderzijde van naalden zijn kleine bruine dopjes te merken. De larven zijn bruingeel gekleurd. Dopluizen kunnen zich in enorme aantallen ontwikkelen waardoor de planten sterk in hun groei worden geremd. Bijkomend probleem is de vorming van honingdauw en roetdauw die een zwarte laag vormen bovenop het blad. e bestrijding is mogelijk in kassen met de lieveheersbeestjes die als natuurlijke vijanden fungeren. Het beste tijdstip is als de eitjes net zijn uitgekomen wan dan hebben de larven hebben dan nog beschermende dop. dit tijdstip varieert meestal tussen mei en juli. Chemische behandelen gaat ook goed met een VBC oplossing van 6% maar dit vereist enige ervaring. VBC is een actieve olieoplossing die door het beschermomhulsel van het ongedierte kan doordringen. Ook de (winter)eitjes worden grotendeels gedood. Vruchtboomcarbolineum moet wel correct tijdens de winterperiode decemberjanuari toegepast worden. Bij een verkeerde toepassing kan de gehele haag verbranden en afsterven. Door de hardnekkigheid van deze plaag zal ook deze VBC behandeling het jaar daarop toch moeten herhaald worden. Een andere mogelijkheid is een bestrijding uit te voeren met een zomerolie. Deze oliën zoals Sun Spray (toelatingsnummmer 6556/B) van Protex zijn gebaseerd op paraffinne (ook als bladglansverbeteraar toegepast) en werken zachter maar ook minder sterk en dus minder doeltreffend. og zachter is Promanal welke door Ecostyle verdeeld wordt. Bij een lichte aantasting is een rendabele poging te ondernemen met een mengsel van zeep (groene, sunlight) + 10% spiritus. De professionele tuinier kan nog middelen inzetten op basis van mevinfos en in mindere mate amitraz. weke zeep + spiritus Diverse afwrijven met vochtig doek Promanal Ecostyle paraffine olie Sun Spray 7 E emulgeerbaar concentr Protex paraffine olie 850 g/l 6556/B Admire imidacloprid Agrichim Pirimicarb water dispergeerbaar g Agrichim pirimicarb 50 % B 8756/B Verboden sinds 5 oktober 2001 Asepta VBC Pura Oliën emulgeerbaar concentr Asepta actieve olie 763 g/l (vruchtboomcarbolineum) B 5738/B Chilocorus nigritus lieveheersbeestjes larven Pagina 2 van 57

3 Envidor spirodiclofen 240 g/l 9409/B Mitac Acaricide emulgeerbaar concentr Agro-Plus amitraz 200g/l (verboden BE 12/08/04) B 226/P Phosdrin emulsie, olie in water Cynanmid Benel mevinfos 145 g/l A 6924 Pirimor water dispergeerbaar g Zeneca Agro pirimicarb 50 % B 6640/B en 476/P (Verboden) tomaten aardappelplaag (valse meeldauw) Phytophthora infestans Ernst van de ziekte of plaag: 9 Besmette vruchten dragen bruingemarmerde vlekkken. Bladeren en stengels met donkere vlekken en bleke randen. Onderaan de bladeren een grijzige schimmelpluis. Er zijn tal van fungiciden beschikbaar. : de tomaatplanten buitenafdekken met plastic, hierdoor wordt het klimaat droger en kan de plaag minder uitbreiden. Volgende keer niet dicht naast of in de buurt van aardappelen planten. Aangetaste tomaten (vruchten) vallen meestal niet van de plant, dus handmatig verwijderen. Algemeen kan je preventieve (voorbehoedende) middeltjes tegen schimmels proberen als knoflookthee, uienschilthee. Fysiologisch afdekken met folie Bouillie Bordelaise Duclos / Bordeause Pap Duclos Fungicide kopersulfaat 20 % 7459/B spuitpoeder Gardiflor Cuperit Fungicide spuitpoeder Protex koperoxychloride 50% 32/B Cupravit Forte Fungicide spuitpoeder Bayer koperoxychloride 50% 4091/B Cuprex Fungicide spuitpoeder Hermoo koperoxychloride 50% 924/B Cuprex 50% WG Fungicide water dispergeerbaar g Hermoo koperoxychloride 50% 8782/B Pagina 3 van 57

4 Cupro-Antracol Fungicide spuitpoeder Bayer koperoxychloride 37 % + propineb 17,5 % (*verboden BE) 7332/B (verboden BE 17/01/05) KB Bordeauxe Pap Fungicide spuitpoeder Scotts kopersulfaat 20 % 7216/B Proplant Fungicide met water mengbaar c Eurofyto propamocarb 722 g/l 8672/B, 451/P,560/P,559/P Ranman Component A Fungicide suspensie concentraat ISK Biosciences cyzofamide 400 g/l 9291/B Acrobat Extra WG Fungicide water dispergeerbaar g Basf dimethomorf 7.5% + mancozeb 66.7% (*verboden L) B 8730/B Agrichem Chloorthalonil SC Fungicide suspensie concentraat Agichem chloorthalonil 500 g/l (verboden BE) B 9102/B (*verboden BE) Agrichim Maneb Tin Fungicide spuitpoeder Agrichim fentin-acetaat 11% + maneb 33% (*verboden L) A 7358/B (Verboden) Verboden sinds 28 juni 2002 Antracol Fungicide spuitpoeder Bayer propineb 70% (*verboden BE) B 5014/B (*verboden BE) Ataneïs Fungicide spuitpoeder P.S.I. cymoxanil 4% + mancozeb 66,6% B 8842/B Aviso WG Fungicide water dispergeerbaar g Basf cymoxanil 4,8% + metiram 64 % B 8613/B Bravo Chloorthalonil chloorthalonil 500 g/l Fungicide 7003/B Bravo Chloorthalonil XTRA chloorthalonil 375 g/l + cyproconazool 40 g/l Fungicide 9414/B Brestan 500 SC Fungicide suspensie concentraat Agrevo Belgium fentin-hydroxide 500 g/l B 7417/B Clortosip Fungicide suspensie concentraat Vischim chloorthalonil 500 g/l (*verboden BE) B 8087/B (*Verboden BE) Curzate M WP Fungicide spuitpoeder Dupont cymoxanil 4,5% + mancozeb 65%(*verboden ) B 8590/B Pagina 4 van 57

5 Cymorus-0-65 Fungicide spuitpoeder Phytorus cymoxanil 4,5 % + mancozeb 65% B 8693/B Daconil 500 EC Fungicide suspensie concentraat Zeneca chloorthalonil 500 g/l B 7003/B Epok 600 EC Fungicide suspensie concentraat ISK Biosciences fluazinam 400 g/l + metalaxyl-m g/l B 9120/B Eurotin 500 SC Fungicide suspensie concentraat Eurofyto fentin-acetaat 500 g/l (*verboden L) B 7837/B (Verboden) (Verboden) Galben M Fungicide spuitpoeder Isagro benalaxyl 8 % + mancozeb 65% (*verboden L) B 7759/B (Verboden) Hydroter 500 SC Fungicide suspensie concentraat Eurofyto fentin-hydroxide 500 g/l B 7943/B Luxan Cymoxanil - M Fungicide spuitpoeder Luxan Chem Pha cymoxanil 4,5 % + mancozeb 65% B 8764/B Luxan TPTH 200 SC Fungicide suspensie concentraat Luxan Chem Pha fentin-hydroxide 200 g/l B 7913/B Luxan TPTH 500 SC Fungicide suspensie concentraat Luxan Chem Pha fentin-hydroxide 500 g/l B 8742/B Mixanil Fungicide Sipcam chloorthalonil 375 g/l + cymoxanil 50g/l (verboden BE) 9305/B (Verboden BE) Palmas Fungicide spuitpoeder Phytorus cymoxanil 4,5 % + mancozeb 65% (*verboden L) B 9260/B Patafol Fungicide spuitpoeder Aventis Cropscie mancozeb 68,5% + ofurace 7,15% (*BE verboden vanaf 28/02/2003, * verboden in L) B 7187/B (Verboden) Phytex SC Fungicide suspensie concentraat Luxan Chem Pha fentin-acetaat 110g/l + maneb 340 g/l (*verboden L) B 7641/B (Verboden) Verboden sinds 28 juni 2002 Phytex WP Fungicide spuitpoeder Luxan Chem Pha fentin-acetaat 11 % + maneb 34 % (*verboden L) B 7286/B (Verboden) Verboden sinds 28 juni 2002 Profilux WG Fungicide water dispergeerbaar g Luxan Chem Pha cymoxanil 4,5 % + mancozeb 65% B 8882/B Pagina 5 van 57

6 Ranman Component B Fungicide emulgeerbaar concentr ISK Biosciences heptamethyltrisiloxaan B 9292/B Ridomil Gold Fungicide spuitpoeder ovartis mancozeb 64% + metalaxyl 4% (*verboden L) B 546/P (Verboden) Ridomil Gold Speciaal 68 WP Fungicide spuitpoeder Syngenta Crop P mancozeb 64% + metalaxyl-m 4% (*verboden L) B 9103BP (Verboden) Ripost Pepite Fungicide water dispergeerbaar g ovartis cymoxanyl 3,2 % + mancozeb 56 % + oxadixyl 3.2 % (*BE tot 31/12/2007alleen in zaaizaadbehandeling erwten) B 8192/B Shirlan Fungicide suspensie concentraat Zeneca Agro fluazinam 500 g/l B 9218/B, 511/P, 471/P Solution B Fungicide spuitpoeder Protex fentin-hydroxide 11,5% + maneb 34% (*verboden L) A 8508/B (Verboden) (Verboden) Stanex 18 SC Fungicide suspensie concentraat Protex fentin-hydroxide 180 g/l B 7704/B Stanex 50 H SC Fungicide suspensie concentraat Protex fentin-hydroxide 500 g/l B 7705/B Super-Tin Fungicide suspensie concentraat Griffin Europe fentin-hydroxide 480 g/l B 7410/B Tanos Fungicide water dispergeerbaar g Dupont cymoxanil 25 % + famoxadone 25% B 9241/B Tattoo C Fungicide suspensie concentraat Agrevo Belgium chloorthalonil 375 g/l + propamocarb 375 g/l B 8698/B Trimastan 3311 Fungicide spuitpoeder Elf Atochem Agri maneb 33% (*verboden L) A 7916/B Verboden sinds 28 juni 2002 Trimastan 3311 WG Fungicide water dispergeerbaar g Elf Atochem Agri maneb 33% (*verboden L) B 8946/B Verboden sinds 28 juni 2002 Turbatin Fungicide spuitpoeder Basf dimethomorf 25% + fentin-hydroxide 26,5 % A 8516/B Pagina 6 van 57

7 Unikat Pro Fungicide water dispergeerbaar g Rohm and Haas mancozeb 66.7% + zoxamide 8.3% B 9258/B Zetanil Fungicide spuitpoeder Sipcam cymoxanil 4,5 % + mancozeb 65% B 9089/B tomaten bladgalmijten Aculops lycopersici Ernst van de ziekte of plaag: 9 Aculops lycopersici komt vnl in kassen, zeer kleine mijten met slechts 2 paar poten die in tomaten kunnen uitgroeien tot een echte plaag. De mijten ontwikkelen zich optimaal bij 27 C en een relatieve vochtigheid van 30%. De mijten ontwikkelen dus snel bij hoge temperaturen en een lage luchtvochtigheid. Dit verklaart waarom de meeste signaleringen in de maanden juli en augustus plaatsvinden. De schade uit zich in opgerolde bladeren, blaasjes op de bladeren, galvorming, bruinverkleuring van bladeren en stengels. Vooral kenmerkend is dat de schade onderaan de plant begint en zo naar boven trekt. Bij ernstige aantasting kan de gehale tomatenplant teloor gaan. De opgerolde bladeren zijn licht gekruld en hebben een zilverkleurige schijnsel aan de onderkant. Aangetaste stengels knakken en vruchten worden aangetast. De vruchtschil van de tomaat wordt ruw en roodbruin van kleur. De verspreiding heeft makkelijk plaats via wind, kledij en gebruikt materialen of via draden van bindmateriaal Er is nog effectieve natuurlijke vijand tegen de tomatengalmijt. Goed scouten om de plekken met mijten snel te signaleren is belangrijk. Geef ook extra aandacht aan plaatsen waar de plaag het vorige seizoen is voorgekomen.om tomatengalmijt in de nieuwe teelt te voorkomen is het belangrijk om schoon te eindigen. Bedrijfshygiëne is hierbij belangrijk omdat de mijt op onkruid en gewasresten kan overleven. Wanneer er aan het einde van de teelt een behandeling met Vertimec tegen mineervlieg of spint plaatsvindt heeft dit tevens een bestrijdende werking op tomatengalmijt. Bron Geen opgave opg handwerk wieden en schoffelen, regelmatig onkruid verwijderen Diverse soortgevoeligheid Allium sativum knoflookextract, planten, planten Urtica brandnetelextract Hostation triazofos Torque SC Acaricide suspensie concentraat Basf fenbutatin oxide 550 g/l A 8213/B Pagina 7 van 57

8 Undeen stuifpoeder propoxur Vertimec emulgeerbaar concentr ovartis abamectine 18 g/l B 8511/B,506/P, 545/P tomaten bladvlekkenziekte Cladosporium fulvum Ernst van de ziekte of plaag: 9 Deze cladosporium schimmel komt vooral voor bij kastomaten of tomaten geteeld in hobbyserres. Op de onderzijde van het blad zijn bruingrijze schimmelplekken te herkennen. In een later stadium gaan de bladeren vergelen en verdrogen. Vochtige lucht bevorderd de aantasting De serre meer luchten zodat de lucht droger kan worden - iet op de bladeren gieten, aangieten aan de wortels - Plant per plant aangieten, niet de gehele bodem van de kas of serre nat maken - Bij aankoop uitkijken naar een beter ras dat meer resistent is. Zieke bladeren opruimen. Euparen diclofluanide 50% Fungicide Agrichem Chloorthalonil SC Fungicide suspensie concentraat Agichem chloorthalonil 500 g/l (verboden BE) B 9102/B (*verboden BE) Agrichem Chloorthalonil SC Fungicide suspensie concentraat Agichem chloorthalonil 500 g/l (verboden BE) B 9102/B (*verboden BE) Bavistin WG Fungicide water dispengeerbaar g Basf carbendazim 50% A 9045/B Bavistin WG Fungicide water dispengeerbaar g Basf carbendazim 50% A 9045/B Daconil 500 EC Fungicide suspensie concentraat Zeneca chloorthalonil 500 g/l B 7003/B Daconil 500 EC Fungicide suspensie concentraat Zeneca chloorthalonil 500 g/l B 7003/B Flash Fungicide suspensie concentraat Vischim chloorthalonil 500 g/l (verboden BE) B 8844/B (*verboden BE) Funginex Plus Geen opgave opg emulgeerbaar concentr Gardiflor tetradifon 25 g/l + triforine 25 g/l B 7158/B Pagina 8 van 57

9 Luxan Carbendazim 50O SC Fungicide Luxan carbendazim 500 g/l (*verboden BE) A 8031/B (Verboden BE) Luxan Carbendazim 50O SC Fungicide Luxan carbendazim 500 g/l (*verboden BE) A 8031/B (Verboden BE) Luxan Carbendazim 750 WG Fungicide water dispergeerbaar g Luxan carbendazim 50% A 8403/B Luxan Carbendazim 750 WG Fungicide water dispergeerbaar g Luxan carbendazim 50% A 8403/B Ronalin FL thiram + vinclozolin Fungicide Ronilan 500 SC Fungicide suspensie concentraat Agro-Plus vinclozolin 500g/l B 458/P Ronilan 500 SC Fungicide suspensie concentraat Agro-Plus vinclozolin 500g/l B 458/P Ronilan SC Fungicide suspensie concentraat Basf vinclozolin 500g/l B 7204/B Ronilan SC Fungicide suspensie concentraat Basf vinclozolin 500g/l B 7204/B Rubigan 120 EC Fungicide Dow Agroscience fenarimol 120 g/l 9434/B Rubigan 4 Fungicide emulgeerbaar concentr Dow Agroscience fenarimol 40 g/l (verboden BE) B 7428/B (verboden) Topsin 70 WG Fungicide water dispergeerbaar g Aventis Cropscie thiofanaat-methyl 70% B 8666/B Topsin Glob 70 WG thiofanaat-methyl 70 % Fungicide 577/P Topsin M 500 SC Fungicide suspensie concentraat Aventis Cropscie thiofanaat-methyl 500 g/l A 7057/B Topsin M 500 SC Fungicide suspensie concentraat Aventis Cropscie thiofanaat-methyl 500 g/l A 7057/B Pagina 9 van 57

10 coloradokevers Leptinotarsa decemlineata Ernst van de ziekte of plaag: 7 Indien noodzakelijk kan je de kevers verzamelen. Pistal spuitbus Oystershell pyrethrinen 0,25 % (verboden BE) 8802/B (Verboden) Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Bio-Pyretrex pyrethrinen 20 g/l + piperonylbutoxide 225 g/l 9267/B Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B Zerox spuitbus Edialux pyrethrinen 0.3 % + piperonylbutoxide 2.4% B 7229/B Zolone Flo suspensie concentraat Agro-Plus V fosalone 500 g/l B 7340B + 401/B groene perzikluizen Myzus persicae Ernst van de ziekte of plaag: 7 De groene perzikluis komt niet alleen op perzik voor. Deze geelgroene ovale luizen van 1,2-2,6 mm groot, zuigen aan de onderzijde van de bladeren waardoor het blad gaat kreukelen en omkrullen (perzik, necatinen, amandelen). Het blad verkleurt naar geelgroen. De groene perzikluis komt voor vanaf het voorjaar tot aan het begin van de zomer. Er blijven dan onderaan het blad wittige huidjes achter. Meestal overwintert de groene perzikluis als ei op haar winterwaard (perzik- of andere pruimachtigen). a enkele generaties op haar winterwaard, verplaatst ze zich in mei terug naar haar zomerwaard. In de kas is ook overwintering mogelijk. In dat geval blijft een verworven resistentie ook beter behouden. De groene perzikluis kan een plaag vormen op kasgroenten (zoals paprika, tomaat, komkommer, sla, aubergine...), sierteelten (zoals chrysant, pelargonium...) en vollegrondsteelten (zoals aardappel, biet, kool, tabak, spinazie...). De groene perzikluis kan meer dan 100 virussoorten overbrengen. Te bestrijden met diverse plantenextracten of met middelen op basis van plantaardig pyrethrine of kaliumzouten. In kassen is de groene perzikluis te bestrijden door galmuggen uit te zetten of met sluipwespen van Aphelinus abdominalis. Pagina 10 van 57

11 weke zeep + brandalcohol + soja- of lijnolie Actellic Basf pirimifos-methyl Bayer Pyrethrum emulgeerbaar concentr Bayer piperonylbutoxide 255g/l + pyrethrine 20 g/l (*verboden BE) 8870/B (*verboden BE) Eco-Insect met water mengbaar c Safer kaliumzouten van vetzuren 460 g/l 8392/B Liquida Biofar-Agrar zeep, plantaardige Plantschoon voor rozen vloeistof voor toepassin Ecostyle organische vetzuren - Pokon Bio- vloeistof voor toepassin Pokon & Chrysal kaliumzouten van vetzuren 3,5 g/l + oleinezuur 3,5 g/l (onder de vorm dan K-zout) 8457/B Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Urtica brandnetelextract Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B sluipwespen per 100 stuks (volwass Biobest Aphelinus abdominalis, Aphidius ervi tomaten meeldauw - echte (witziekte) Leveillula taurica Ernst van de ziekte of plaag: 7 Zowel op de bladeren, de stengels als de vruchten ontstaan witte schimmelvlekken. Afwisselend droge en vochtige omstandigheden bevorderen de ontwikkeling. Bij een sterk aantasting verdrogen de bladeren zodat de tomatenplanten vroegtijdig gaan afsterven. Plant volgende keer een meeldauw resistent ras. Pagina 11 van 57

12 Euparen diclofluanide 50% Fungicide imrod vlb Fungicide Zeneca Agro bupirimaat 250 g/l Flash Fungicide suspensie concentraat Vischim chloorthalonil 500 g/l (verboden BE) B 8844/B (*verboden BE) Rubigan 120 EC Fungicide Dow Agroscience fenarimol 120 g/l 9434/B Systhane 24 EC Fungicide emulgeerbaar concentr Rohm and Haas myclobutanil 240 g/l B 9065/B Systhane 6 WP Fungicide spuitpoeder Rohm and Haas myclobutanil 6% B 8202/B witte vliegen (algemeen) Trialeurodes Ernst van de ziekte of plaag: 7 Witte vliegen zijn sapzuigende kleine witte vliegje van 2 mm lang die als ze volwassen zijn over witte vleugels beschikken. De vleugels staan horizontaal geplaatst en overlappen lichtjes. Ze zitten aan de onderkant van de bladeren en vliegen op als de plant wordt aangeraakt. Witte vliegen leggen eitjes waaruit platte ovale, glazige nimfen verschijnen die lijken op schildluizen. De vrouwelijke kaswittevlieg legt haar 0,2 mm grote, langwerpige eitjes aan de onderzijde van het blad in de kop van het gewas. a 2-3 dagen verkleuren deze zwart. De larve die hieruit komt, is eerst enkele uren mobiel om op zoek te kunnen gaan naar een geschikte plaats om zich vast te zetten. Daarna en gedurende de volgende larvestadia en het popstadium verplaatst ze zich niet meer. De vier larvestadia lijken uiterlijk sterk op mekaar, maar verschillen duidelijk in grootte. Alle stadia scheiden veel honingdauw af (uitwerpselen) waardoor de bladeren worden bevuild en later de roetdauwschimmel optreed. Als laatste stadia ontwikkeld zich een pop die dikker is. Sommige witte vliegen zijn heel specifiek aan bepaalde planten gebonden zoals de azalea wittevlieg, de kas wittevlieg, de sneeuwbal wittevlieg, de rhododendron wittevlieg, de kamperfolie wittevlieg enzoverder. In warme kassen ontwikkelen ze zich bijna doorlopend (zie bij kas witte vliegen). Tevens zijn witte vliegen overdragers van het pseudoslavergelingsvirus. Bij een zacht winter kunnen ze buiten overwinteren. De pop is wit en licht doorzichtig. Haar vorm is rond met rechtstaande wanden. De rugzijde is rijk behaard. Op tomaat duurt de ontwikkeling van ei tot volwassen insect 20 dagen bij 27 C of 38 dagen bij 17 C, maar op andere waardplanten kan dit aanzienlijk verschillen. Ook de vruchtbaarheid van de kaswittevlieg is sterk afhankelijk van de temperatuur en de waardplant. Een vrouwtje legt ongeveer 100 eitjes op tomaat, 200 eitjes op komkommer en 300 eitjes op aubergine. Wanneer niet tijdig wordt ingegrepen wordt de bestrijding een moeilijke klus. Zowel de larven als de adulten zuigen plantensap om zich te voeden. Door het afscheiden van honingdauw bevuilen zij niet alleen de bladeren maar ook de vruchten, die zo onverkoopbaar worden. Vaak werkt deze honingdauw de groei van roetdauwschimmels in de hand, waardoor de fotosynthese en de ademhaling van de plant belemmerd worden. e bestrijding is onder glas mogelijk met Encarsiawespen, roofwantsen, kevers en schimmels. Sluipwespen kunnen gecombineerd worden met het middel Applaud. Zorg voor een onkruidvrije omgeving. Actellic Basf pirimifos-methyl Pagina 12 van 57

13 Applaud Groeiregulatoren suspensie concentraat Certis Europe buprofezin 250 g/l 7842/B Bug Scan Vallen Biobest lijm op gele vangplaat Malathyne 25 emulgeerbaar concentr Gardiflor malathion 250 g/l 4057/B Pistal spuitbus Oystershell pyrethrinen 0,25 % (verboden BE) 8802/B (Verboden) Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Bio-Pyretrex pyrethrinen 20 g/l + piperonylbutoxide 225 g/l 9267/B Delphastus Biobest Delphastus pusillus Encarsia poppen in een flesje Biobest Encarsia formosa Eretmocerus losse poppen in tubes Biobest Eretmocerus eremicus Lannate 20 SL met water mengbaar c Basf methomyl 200g/l A 7806/B Macrolophus plastic koker met adult Biobest Macrolophus caliginosus Malathex 50% EC emulgeerbaar concentr Protex malathion 500 g/l (verboden BE) B 2372/B (*verboden BE) Mirical nimfen en adulten Macrolophus caliginosus Mycotal Verticillium lecanii sporen Phosdrin emulsie, olie in water Cynanmid Benel mevinfos 145 g/l A 6924 Pagina 13 van 57

14 PreFeRal WG Biobest Paecilomyces fumosoroseus Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B Systephos mevinfos Vydate CHL ematicide emulgeerbaar concentr Dupont oxamyl 250 g/l A 8308/B Zerox spuitbus Edialux pyrethrinen 0.3 % + piperonylbutoxide 2.4% B 7229/B Pagina 14 van 57

15 rupsen (algemeen) Ernst van de ziekte of plaag: 6 Levenscyclus Er zijn vier ontwikkelingsstadia: ei, rups (larve), pop en vlinder (mot). De motten vliegen vrijwel uitsluitend 's-nachts. Een vrouwtje kan honderden tot duizenden eieren afzetten. Dit gebeurt meestal aan de onderzijde van het blad. De ontwikkelingsduur varieert per soort, maar in het algemeen duurt het rupsstadium een aantal weken en het popstadium ongeveer 1 week. De volwassen motten leven 1 tot 2 weken. Schade De schade wordt veroorzaakt door de rupsen. Ze zijn zeer vraatzuchtig en kunnen in korte tijd grote delen van de plant wegvreten. Bij hoge dichtheden worden ook bloemen en vruchten aangevreten. Daarnaast wordt het gewas vervuild door de uitwerpselen van de rupsen. atuurlijke vijanden Trichogramma brassicae is een sluipwesp die een ei in de motteneieren legt. De sluipwesp Cotesia en de roofwants Podisus zijn effectief tegen een breder scala aan moteieren. Daarnaast is er een viruspreparaat tegen rupsen van de floridamot(spod-x) en een bacteriepreparaat(turex) tegen rupsen, m.u.v. de rupsen van de Floridamot. De roofwants Macrolophus caliginosus eet motteneieren. Deze roofwants wordt in eerste instantie uitgezet tegen wittevlieg, maar heeft dus ook een nevenwerking op rupsen. Herkenning en gedrag Een eerste indicatie van de aanwezigheid van rupsen is het ontstaan van venstervraat. Hierbij wordt de onderste laag van het blad weggevreten waardoor doorschijnende plekken op het blad ontstaan. In een later stadium eten de rupsen direct door het blad heen en ontstaan de kenmerkende happen uit het blad. De eieren worden alleen of in groepjes afgezet, afhankelijk van de soort mot. De rupsen hebben drie paar echte poten vooraan het lichaam en een variërend aantal valse poten aan het achterste deel van het lichaam (buikpoten). Met de haakjes aan het uiteinde van de valse poten kan de rups zich goed aan het blad vasthouden. Rupsen zijn het larvestadium van vlinders of motten. Er bestaan grote verschillen in kleur, afmetingen, beharing en levenscyclus. Over het algemeen hebben rupsen een langgerekt buisvormig lichaam met een duidelijke kop. Ze beschikken over 3 paar gelede poten an hun borststuk en 2 tot 5 paar poten aan het achterlijf. Levenscyclus Er zijn vier ontwikkelingsstadia: ei, rups (larve), pop en vlinder (mot). De motten vliegen vrijwel uitsluitend 'snachts. Een vrouwtje kan honderden tot duizenden eieren afzetten. Dit gebeurt meestal aan de onderzijde van het blad. De ontwikkelingsduur varieert per soort, maar in het algemeen duurt het rupsstadium een aantal weken en het popstadium ongeveer 1 week. De volwassen motten leven 1 tot 2 weken. Schade De schade wordt veroorzaakt door de rupsen. Ze zijn zeer vraatzuchtig en kunnen in korte tijd grote delen van de plant wegvreten. Bij hoge dichtheden worden ook bloemen en vruchten aangevreten. Daarnaast wordt het gewas vervuild door de uitwerpselen van de rupsen. atuurlijke vijanden Trichogramma brassicae is een sluipwesp die een ei in de motteneieren legt. De sluipwesp Cotesia en de roofwants Podisus zijn effectief tegen een breder scala aan moteieren. Daarnaast is er een viruspreparaat tegen rupsen van de floridamot(spod-x) en een bacteriepreparaat(turex) tegen rupsen, m.u.v. de rupsen van de Floridamot. De roofwants Macrolophus caliginosus eet motteneieren. Deze roofwants wordt in eerste instantie uitgezet tegen wittevlieg, maar heeft dus ook een nevenwerking op rupsen. Herkenning en gedrag Een eerste indicatie van de aanwezigheid van rupsen is het ontstaan van venstervraat. Hierbij wordt de onderste laag van het blad weggevreten waardoor doorschijnende plekken op het blad ontstaan. In een later stadium eten de rupsen direct door het blad heen en ontstaan de kenmerkende happen uit het blad. De eieren worden alleen of in groepjes afgezet, afhankelijk van de soort mot. De rupsen hebben drie paar echte poten vooraan het lichaam en een variërend aantal valse poten aan het achterste deel van het lichaam (buikpoten). Met de haakjes aan het uiteinde van de valse poten kan de rups zich goed aan het blad vasthouden. De meeste soorten rupsen die voor onze gewassen een plaag vormen, voeden zich met bladeren. Soms in grote Pagina 15 van 57

16 aangekruist = middelen geschikt voor particulier gebruik kolonies bij elkaar, soms gewikkeld in een spinselweb. niet aangekruiste = middelen geschikt voor vaklui, kwekers Rupsen kunnen met de hand gevangen worden, vooral bij kleine en jonge plantjes is dit een goede optie. De meeste rupsen eten als het donker. Met een zaklantaarn zijn ze dan makkelijk op te sporen. Veel toegepast is een behandeling met een bacteriepreparaat. Verder komen middelen in aanmerking op basis van pyrethrum. Malathyne 25 emulgeerbaar concentr Gardiflor malathion 250 g/l 4057/B Pistal spuitbus Oystershell pyrethrinen 0,25 % (verboden BE) 8802/B (Verboden) Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Trichogramma evanescens Bayfidan 250 EC Fungicide triadimenol Biobit WP spuitpoeder Brinkman Bacillus thuringiensis 50 % B Bio-Pyretrex pyrethrinen 20 g/l + piperonylbutoxide 225 g/l 9267/B Dipel WP spuitpoeder Abbott Bacillus thuringiensis ssp. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) 6256/B Endofan 35 EC emulgeerbaar concentr Makhteshim-Aga endosulfan 350 g/l (verboden BE) A 8626/B (* Verboden BE) Parathion 25 vlb Pro Agro parathion A Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B Sanac Plantspray spuitbus Sanac malathion + pyrethrine Scutello 2X spuitpoeder Abbott Bacillus thuringiensis var. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) (verboden BE) 8890/B (verboden) Pagina 16 van 57

17 Tricho-strip sluipwesp op kaartjes Koppert Trichogramma brassicae Xentari WG water dispergeerbaar g Valent Bioscienc Bacillus thuringiensis var. aizawai ( I.U. Trichoplusia ni) 9067/B Zerox spuitbus Edialux pyrethrinen 0.3 % + piperonylbutoxide 2.4% B 7229/B aardappeltopluizen Macrosiphum euphorbiae Ernst van de ziekte of plaag: 5 De aardappeltopluis is een 2-4 mm grote, langgerekte bladluis met relatief lange poten. De antennen zijn langer dan het lichaam. De ogen zijn opvallend rood. De cauda (staart) is relatief lang, en de siphonen zijn lang met een donker uiteinde. De aardappeltopluis is meestal groen, soms gelig of roze. De larven hebben een donkere lengtestreep op de rug. Opvallend is dat de aardappeltopluis zeer beweeglijk is. Zij laat zich ook gemakkelijk vallen. Hoewel deze bladluis in oord-amerika meestal op roos overwintert, overwintert ze bij ons doorgaans in de kas. De aardappeltopluis heeft wel meer dan 200 waardplanten zoals tomaat, aubergine, paprika, chrysant, roos, gerbera, pelargonium, tabak en aardappel. Zij bevindt zich ook vaak op stengels of op jonge gedeelten van de plant, waardoor zij gekrulde toppen geeft die op virusaantastingen lijken. e bestrijding Gele vangplaten uithangen atuurlijke vijanden uitzetten: Aphiodeletes aphidimyza : uitstrooien op een vochtige ondergrond. Sluipwesp Aphidius ervi: tussen de bladeren aanbrengen. Wekelijks tot tweewekelijks aanvullen. Plant graanpollen op een voldoende lichte plaats. Voldoende vochtig houden. Aphidend Aphidoletes aphidimyza galmuggen Hostaquick 50 EC emulgeerbaar concentr Aventis Cropscie heptenofos 550 g/l A 7056/B Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B sluipwespen per 100 stuks (volwass Biobest Aphelinus abdominalis, Aphidius ervi Vydate CHL ematicide emulgeerbaar concentr Dupont oxamyl 250 g/l A 8308/B Pagina 17 van 57

18 emelten (algemeen) van de langpootmug Larve van de langpootmug (Tipulidae) Ernst van de ziekte of plaag: 5 Emelten zijn larven afkomstig van de langpootmuggen. Het zijn pootloze grauwgrijze maden van 2 tot 4 cm lang met duidelijke herkanbare kop. Overdag houden ze zich schuil. s achts eten ze aan de wortels en aan de basis van stengels. Komt vaak voor in nieuw in cultuur gebrachte gronden of na het in gebruik nemen van weiland. De langpootmuggen zetten eind augustus-begin september hun eitjes af in het gras, dat bij voorkeur lang en nat is. * op biologische wijze te bestrijden met Bacillus * vermijdt lang gras tussen begin augustus en eind september * hou de tuin in het algemeen onkruidvrij in de periode augustus-september * chemische bestrijding via bodeminsecticiden Dursban 5 G granulaat Dow Agroscience chloorpyrifos 5% 8196/B 9758 Volaton 5 G granulaat Bayer foxim (*BE verboden vanaf 28/02/2003) 7077/B (Verboden) Bacillus thuringiensis var. israëlensis Abate temefos Abate temefos Biobit WP spuitpoeder Brinkman Bacillus thuringiensis 50 % B Cyren 4E emulgeerbaar concentr Cheminova Agro chloorpyrifos 480 g/l B 8826/B Parathion 25 vlb Pro Agro parathion A Pagina 18 van 57

19 schildluizen (algemeen) Ernst van de ziekte of plaag: 5 Deze luizen leven onder een wasachtig schild dat los zit van de luis en waaronder de eitjes worden gelegd werkt zeer goed de combinatie van zeep + sojaolie en metanol, dit om de 5 dagen herhalen. De chemische bestrijding is afhankelijk van het tijdstip en de ontwikkeling van de larven. Die bestrijding kan in de winter of in de vroeg lente gebeuren. a mei is de bestrijding bijna hopeloos. weke zeep + spiritus Duoflor met water mengbaar c Bayer kaliumzouten van vetzuren (*verboden BE) 8876/B (verboden BE - 01/02/05) Plantschoon voor rozen vloeistof voor toepassin Ecostyle organische vetzuren - Pokon Bio- vloeistof voor toepassin Pokon & Chrysal kaliumzouten van vetzuren 3,5 g/l + oleinezuur 3,5 g/l (onder de vorm dan K-zout) 8457/B Promanal Ecostyle paraffine olie Sun Spray 7 E emulgeerbaar concentr Protex paraffine olie 850 g/l 6556/B Asepta VBC Pura Oliën emulgeerbaar concentr Asepta actieve olie 763 g/l (vruchtboomcarbolineum) B 5738/B Mitac Acaricide emulgeerbaar concentr Agro-Plus amitraz 200g/l (verboden BE 12/08/04) B 226/P Phosdrin emulsie, olie in water Cynanmid Benel mevinfos 145 g/l A 6924 Pagina 19 van 57

20 sclerotiniarot (voet- - stengel- - vrucht- - wortelrot)(algemeen) Sclerotinia sclerotiorum Ernst van de ziekte of plaag: 5 Sclerotinia veroorzaakt stengel-en wortelrot. De stengels sterven af waarbij binnen in de stengels (na het doorsnijden) zwarte schimmelsporen zijn terug te vinden. Op de zieke plantendelen is en witte schimmellaag terug te vinden met nadien zwarte schimmelsporen. Zieke planten opruimen. Verbeter de standplaats en verbeter de bodemstructuur. Plant hier planten van dezelfde soort. teeltafwisseling toepassen Diverse rooien en opruimen van de aangetaste planten Fysiologisch bodem- en/of groeiomstandigheden verbeteren Ronalin FL thiram + vinclozolin Fungicide Ronilan 500 SC Fungicide suspensie concentraat Agro-Plus vinclozolin 500g/l B 458/P Ronilan SC Fungicide suspensie concentraat Basf vinclozolin 500g/l B 7204/B Sumisclex SC Fungicide suspensie concentraat Aventis Cropscie procymidone 500 g/l B 9173/B tabaks witte vliegen Bemisia tabaci virusoverdrager in kassen Ernst van de ziekte of plaag: 5 Witte vliegen zijn sapzuigende kleine witte vliegjedie aan de onderkant van de bladeren zitten en opvliegen als de plant wordt aangeraakt. Witte vliegen leggen eitjes waaruit platte ovale, glazige nimfen verschijnen die lijken op schildluizen. Ze scheiden veel honingdauw af (uitwerpselen) waardoor de bladeren worden bevuild en later de roetdauwschimmel optreed. Witte vliegen zijn overdragers van het pseudoslavergelingsvirus. Bij een zacht winter kunnen ze buiten overwinteren. De vruchtbaarheid van de witte vlieg is sterk afhankelijk van de temperatuur en de waardplant. Volwassen vliegen zijn gevoeliger voor bestrijdingsmiddelen dan de larven. Probeer goed de onderzijde van het blad te raken. In kassen en gesloten ruimten kunnen sluipwespen worden ingezet Pagina 20 van 57

21 Actellic Basf pirimifos-methyl Applaud Groeiregulatoren suspensie concentraat Certis Europe buprofezin 250 g/l 7842/B Pistal spuitbus Oystershell pyrethrinen 0,25 % (verboden BE) 8802/B (Verboden) Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Admiral emulgeerbaar concentr Sumitomo Europ pyriproxyfen 100 g/l B 8526/B Bio-Pyretrex pyrethrinen 20 g/l + piperonylbutoxide 225 g/l 9267/B Encarsia poppen in een flesje Biobest Encarsia formosa Enermix Encarsia formosa + Eretmocerus eremicus En-strip Encarsia formosa Ercal Eretmocerus eremicus Eretmocerus losse poppen in tubes Biobest Eretmocerus eremicus Macrolophus plastic koker met adult Biobest Macrolophus caliginosus Mesurol SC 500 suspensie concentraat Bayer methiocarb 500 g/l (mercaptodimethur) A 8583/B Mirical nimfen en adulten Macrolophus caliginosus Mycotal Verticillium lecanii sporen Pagina 21 van 57

22 Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B Zerox spuitbus Edialux pyrethrinen 0.3 % + piperonylbutoxide 2.4% B 7229/B tomaten mineervliegen - larven van Liriomyza bryoniae Ernst van de ziekte of plaag: 5 Mineervliegen (Liriomyza spp.) zijn tweevleugeligen (Diptera), net zoals de gewone huisvlieg. Bij ons komen in de praktijk drie soorten voor: de tomatenmineervlieg (Liriomyza bryoniae), de floridamineervlieg (L. trifolii) en de nerfmineervlieg (L. huidobrensis). Bij de drie soorten zijn de volwassen wijfjes 2-3 mm groot, en zwart met geel van kleur. Opvallend is de gele stip op de rugzijde van het borstsuk. De drie soorten zijn slechts door een specialist uiterlijk te onderscheiden. Mannetjes zijn iets kleiner (1,5 mm). Met haar getande legboor prikt het vrouwtje gaatjes in de bovenkant van de bladeren om zo plantensap te kunnen opzuigen (voedingsstippen). Mannetjes hebben zelf legboor en profiteren dus van de gaatjes gemaakt door de vrouwtjes. In zo n gaatje kan een wijfje ook een eitje leggen. Voedingsstippen zijn rond en eistippen zijn ovaal. De larve die uit het eitje komt, begint onmiddellijk met het vreten van gangen door het bladweefsel. Er zijn drie larvestadia. In het eerste larvestadium is de larve transparant, maar in de latere stadia is zij, afhankelijk van de soort, vuilwit of okergeel (L. trifolii). et voor de verpopping bij de larve een sikkelvormige uitgang en verlaat het blad. Zij laat zich meestal vallen om te verpoppen in de grond of in de plooien van het plastic bij substraatteelt, maar soms blijft zij aan het blad hangen. Afhankelijk van de soort is de pop geel tot bruin of roodbruin. De ontwikkelingsduur van ei tot volwassen mineervlieg is sterk temperatuursafhankelijk. Bij de floridamineervlieg bedraagt deze dagen bij 30 C en dagen bij 15 C. De eerste generaties bij het begin van de teelt volgen elkaar vaak in golven op. Een volwassen vrouwtje leeft 1-2 weken. Het aantal eitjes dat ze legt, hangt sterk af van de soort, de waardplant en de temperatuur, en kan variëren van verscheidene tientallen tot enkele honderdtallen. Mineervliegschade komt op vele groente- en siergewassen voor. Alleen al de voedinsstippen hebben een vermindering van de sierwaarde bij sierteeltgewassen tot gevolg. De mineergangen verminderen niet alleen de fotosynthese van de bladeren, maar kunnen ook verdroging of vroegtijdige val van het blad veroorzaken. Tenslotte zijn de voedinsstippen invalspoorten voor allerlei ziekten. e bestrijding is mogelijk met sluipwespen als Dacnusa en Digyphus. Bug Scan Vallen Biobest lijm op gele vangplaat Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Dacnusa flesje met adulten Biobest Dacnusa sibrica Diglyphus flesje met adulten Biobest Diglyphus isaea Macrolophus plastic koker met adult Biobest Macrolophus caliginosus Pagina 22 van 57

23 Mirical nimfen en adulten Macrolophus caliginosus Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B Vertimec emulgeerbaar concentr ovartis abamectine 18 g/l B 8511/B,506/P, 545/P Vydate CHL ematicide emulgeerbaar concentr Dupont oxamyl 250 g/l A 8308/B tomatenwolluizen Pseudococcus affinis Ernst van de ziekte of plaag: 5 Deze bewegelijke, wit bepoederde platte luizen van ongeveer 4 mmm groot, leven in een wit wollig klompje van samengesponnen wasdraden waarin de eitjes worden afgezet. Ze zitten vaak aan de stengels van tomaten, vaak beneden aan de voet. Zeer moeilijk te bestrijden. Afwrijven met een vochtige doek is een mogelijkheid en bestrijden met natuurlijke vijanden is mogelijk midden in de zomer (voldoende hoge temperaturen) De beschikbare chemische middelen om de 10 dagen herhalen en een uitvloeier gebruiken. Cryptobug adulten en larven Cryptolaemus montrouzieri aardrupsen (algemeen) octua comes - octua pronuba - Scotia - Agrostis segetum in de grond levende rupsen van motten Ernst van de ziekte of plaag: 4 Aardrupsen zijn afkomstig van nachtuilenvlinders. De larven zitten overdag verscholen. s achts eten ze aan de basis van plantendelen (stengels) en aan wortels. Deze insecten vreten aan de oppervlakte de planten af. Voor de meeste planten is dit aan de stengelbasis. Afhankelijk van de soort komen 1 tot 2 generaties per seizoen voor. Je kan daarom in de nazomer soms tegelijkertijd jonge en oudere rupsen vinden. Afbeelding: rupsen van de bruin gevlekte nachtvlinder. te bestrijden met roofaaltjes eoplectana bibionis in de kas of onder glas. Chemisch wordt de oppervlakte begoten of bespoten. TIP -> Zie ook het bestand belagers herkennen met foto s van het vlinderen rupsenstadium. Decis 2,5 EC suspensie concentraat deltamethrin 25 g/l 576/P en 473/P (Verboden) Pagina 23 van 57

24 Dursban 5 G granulaat Dow Agroscience chloorpyrifos 5% 8196/B 9758 Volaton 5 G granulaat Bayer foxim (*BE verboden vanaf 28/02/2003) 7077/B (Verboden) roofaaltje eoplectana bibionis Abate temefos Cyren 4E emulgeerbaar concentr Cheminova Agro chloorpyrifos 480 g/l B 8826/B Disonex Granulaat diazinon 5 % 9353/B Endofan 35 EC emulgeerbaar concentr Makhteshim-Aga endosulfan 350 g/l (verboden BE) A 8626/B (* Verboden BE) Parathion 25 vlb Pro Agro parathion A bodemmoeheid (wortellesie-aaltjes) Paratricho-dores Ernst van de ziekte of plaag: 4 Directe schade is zichtbaar aan een vermindering in de groei. Aaltjes zijn kleurloze wormpjes van ongeveer 1 mm lengte. Alle planten-parasitaire aaltjes vermeerderen zich via eitjes. a de eerste vervelling verlaat het aaltje het ei. In hun verdere ontwikkeling ondergaan zij nog drie vervellingen, waarna ze volwassen zijn. In het algemeen houden de aaltjes hun kenmerkende vorm, behalve de cyste-aaltjes en wortelknobbelaaltjes. Van deze laatste twee zijn de eerste twee stadia aalvormig, maar in hun verdere ontwikkeling zwellen ze op tot de vorm van een peer en een bol. Zorg voor een betere teeltafwisseling. teeltafwisseling toepassen Du Pont Vydate 10 G granulaat Dupont oxamyl 10% B 6591/B Mocap 20 MG microgrnaulaat Rhône-Poulenc A ethroprofos 20 % B 8426/B Pagina 24 van 57

25 Vydate CHL ematicide emulgeerbaar concentr Dupont oxamyl 250 g/l A 8308/B botrytis (grauwe schimmel)(wortelrot) Botrytis cinerea Ernst van de ziekte of plaag: 4 Deze wortelrot wordt veroorzaakt door vooral botrytis schimmels. De wortels rotten waardoor bladeren en stengels afsterven. Vooral te wijten aan té natte omstandigheden. Verplanten, planten staan mogelijks te lang op dezelfde plaats toepassen of te dicht bij elkaar geplant. De bodem ontsmetten. Diverse soortgevoeligheid Fysiologisch bodem- en/of groeiomstandigheden verbeteren Dithane M 45 Fungicide spuitpoeder Rohm and Haas mancozeb 80% (*verboden L) 5016/B Euparen diclofluanide 50% Fungicide Rovral Green Fungicide suspensie concentraat Rhone-Poulenc A iprodione 250 g/l 7497/B Allisan Rookgenerator Fungicide rookpatronen Asepta dichloran 36,8 % Bavistin WG Fungicide water dispengeerbaar g Basf carbendazim 50% A 9045/B Carbendazim 500 SC carbendazim 500 g/l A Fungicide 524/P + 454/P Goldazim Fungicide suspensie concentraat Chimac-Agriphar carbendazim 500 g/l A 9229/B Hermoo Carben SC Fungicide suspensie concentraat Hermoo carbendazim 500 g/l A 7293/B Pagina 25 van 57

26 Kombat carbendazim + mancozeb (*verboden L) Fungicide Luxan Carbendazim 50O SC Fungicide Luxan carbendazim 500 g/l (*verboden BE) A 8031/B (Verboden BE) Luxan Carbendazim 750 WG Fungicide water dispergeerbaar g Luxan carbendazim 50% A 8403/B Luxan Mancozeb 450 SC Fungicide suspensie concentraat Rohm and Haas mancozeb 450 g/l B 7821/B Luxan Mancozeb 700 WG Fungicide water dispergeerbaar g Luxan Chem Pha mancozeb 70% B 8428/B Orthocide 83 Fungicide stuifpoeder Protex captan 83% A 2805/B Pomarsol WG Fungicide water dispergeerbaar g UCB thiram (TMTD) 80% (* verboden L) B 7651/B Verboden sinds 14 juni 2002 Ronalin combi thiram + vinclozolin Fungicide Ronalin FL thiram + vinclozolin Fungicide Ronilan 500 SC Fungicide suspensie concentraat Agro-Plus vinclozolin 500g/l B 458/P Ronilan SC Fungicide suspensie concentraat Basf vinclozolin 500g/l B 7204/B Rovral Fungicide spuitpoeder Aventis Cropscie iprodione 50 % B 7062/B Rovral WG Fungicide water dispergeerbaar g Aventis Cropscie iprodione 500 g/l B 9214/B Sportak Fungicide emulgeerbaar concentr Agrevo Belgium prochloraz 450 g/l B 7322/B Sumisclex SC Fungicide suspensie concentraat Aventis Cropscie procymidone 500 g/l B 9173/B Pagina 26 van 57

27 TMTD 98% Satec Fungicide spuitpoeder Satec Handelsge thiram 98% (* verboden L) B 8408/B Verboden sinds 14 juni 2002 Topsin 70 WG Fungicide water dispergeerbaar g Aventis Cropscie thiofanaat-methyl 70% B 8666/B Topsin Glob 70 WG thiofanaat-methyl 70 % Fungicide 577/P Virolex SC Fungicide suspensie concentraat Protex carbendazim 500 g/l A 7994/B tomaten botrytis (grauwe schimmel)(wortelrot) Botrytis cinerea Ernst van de ziekte of plaag: 4 Deze wortelrot en vruchtrot wordt veroorzaakt door vooral botrytis schimmels. De wortels rotten waardoor bladeren en stengels afsterven. Vooral te wijten aan té natte omstandigheden of een te hoge luchtvochtigheid. Verplanten, planten staan mogelijks te lang op dezelfde plaats toepassen. De bodem ontsmetten. Veel luchten. Diverse luchtvochtigheid bijsturen Prodon SC Fungicide suspensie concentraat Agrichem iprodione 500 g/l 9100/B Rovral SC Fungicide suspensie concentraat Aventis Cropscie iprodione 500 g/l 7886/B Agrichim Carbendazim SC Fungicide Agrichem carbendazim 500 g/l A 8268/B Bavistin WG Fungicide water dispengeerbaar g Basf carbendazim 50% A 9045/B Carbendazim 500 SC carbendazim 500 g/l A Fungicide 524/P + 454/P Euparen M Fungicide spuitpoeder Bayer tolylfluanide 50% (*verboden BE en L) B 6361/B (Verboden) (Verboden) Pagina 27 van 57

28 Foram 80 WG Fungicide water dispergeerbaar g UCB thiram 80% (* verboden L) B 9116/B Verboden sinds 14 juni 2002 Goldazim Fungicide suspensie concentraat Chimac-Agriphar carbendazim 500 g/l A 9229/B Hermoo Carben SC Fungicide suspensie concentraat Hermoo carbendazim 500 g/l A 7293/B Hermoo Thiofanaat-M WG Fungicide water dispergeerbaar g Hermoo thiofanaat-methyl 70% B 8404/B Luxan Carbendazim 750 WG Fungicide water dispergeerbaar g Luxan carbendazim 50% A 8403/B Pomarsol WG Fungicide water dispergeerbaar g UCB thiram (TMTD) 80% (* verboden L) B 7651/B Verboden sinds 14 juni 2002 Rovral Fungicide spuitpoeder Aventis Cropscie iprodione 50 % B 7062/B Rovral WG Fungicide water dispergeerbaar g Aventis Cropscie iprodione 500 g/l B 9214/B Thianosan Express Fungicide water dispergeerbaar g Taminco thiram 80% (* verboden BE + L) B 7591/B (Verboden BE Verboden sinds 14 juni /12/04) Topsin 70 WG Fungicide water dispergeerbaar g Aventis Cropscie thiofanaat-methyl 70% B 8666/B Topsin Glob 70 WG thiofanaat-methyl 70 % Fungicide 577/P Virolex SC Fungicide suspensie concentraat Protex carbendazim 500 g/l A 7994/B Pagina 28 van 57

29 bladluizen (algemeen) Ernst van de ziekte of plaag: 3 Bladluizen zuigen aan de onderzijde van de bladeren. Daardoor ontstaat groeiremming. Ook brengen luizen tal van virusziekten over. Vaak ook nog gevolgd door roetdauwschimmel later in het seizoen. De schade is soms vrij beperkt tot problematisch. Eventueel te bestrijden met plantenextracten, middelen op basis van plantaardig pyrethrine, kaliumzouten, brandnetelsappen, zeep, aftreksel van groen dreft edm. weke zeep + spiritus Asef Luis Weg vloeistof voor toepassin Fisons kaliumzouten van vetzuren 3.5 g/l + oleinezuur 3.5 g/l 8755/B Bayer Pyrethrum emulgeerbaar concentr Bayer piperonylbutoxide 255g/l + pyrethrine 20 g/l (*verboden BE) 8870/B (*verboden BE) Bug Scan Vallen Biobest lijm op gele vangplaat Condifor 200 SL imidacloprid 200 g/l 8686/B en 243/P met water mengbaar c Orthene wateroplosbaar poeder Tomen France acefaat 50 % (verboden BE) 6554/B (verboden* 25/09/2003) Orthene 97 SG wateroplosbaar granula Tomen France acefaat 97 % (verboden BE) 9254/B (verboden* 25/09/2003) Pokon Bio- vloeistof voor toepassin Pokon & Chrysal kaliumzouten van vetzuren 3,5 g/l + oleinezuur 3,5 g/l (onder de vorm dan K-zout) 8457/B Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Urtica brandnetelextract Pagina 29 van 57

30 Adalia bipunctata larven biobest lieveheersbeestjes Bio-Pyretrex pyrethrinen 20 g/l + piperonylbutoxide 225 g/l 9267/B Dursban 480 emulgeerbaar concentr Dow Agroscience chloorpyrifos 480 g/l B 8195/B Funginex Plus Geen opgave opg emulgeerbaar concentr Gardiflor tetradifon 25 g/l + triforine 25 g/l B 7158/B Hostaquick 50 EC emulgeerbaar concentr Aventis Cropscie heptenofos 550 g/l A 7056/B Lannate 20 SL met water mengbaar c Basf methomyl 200g/l A 7806/B Phosdrin emulsie, olie in water Cynanmid Benel mevinfos 145 g/l A 6924 Pirimor water dispergeerbaar g Zeneca Agro pirimicarb 50 % B 6640/B en 476/P (Verboden) Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B bladmineervliegen - larven van (algemeen) Ernst van de ziekte of plaag: 3 Kleine glazige larven afkomstig van bladmineervliegen boren in de bladeren vlekvormige mijnen of smalle slingervormige gangen, afhankelijk van de soort. De mineervliegen brengen tot enkele generaties larven per seizoen voort. Het beschadigde deel van het blad gat verdrogen en bruin worden. De gangen kunnen allerlei vormen aannemen gaande van rechte, kronkelende, ronde of onregelmatig gevormde lijnen. Uit de vorm van de gang zijn vaak de soort larven af te leiden. Als men een blad tegen het licht houdt zijn vaak de larven waar te nemen. Beschadigde bladeren kunnen weggeplukt worden. Eventueel chemisch met plantaardige middelen op basis van pyrethrine of binnen met vangplaten de vliegen onderscheppen. Fysiologisch snoei, pluk of knip ziek plantendelen weg Pagina 30 van 57

31 Bayer Pyrethrum emulgeerbaar concentr Bayer piperonylbutoxide 255g/l + pyrethrine 20 g/l (*verboden BE) 8870/B (*verboden BE) Bug Scan Vallen Biobest lijm op gele vangplaat Decis 2,5 EC suspensie concentraat deltamethrin 25 g/l 576/P en 473/P (Verboden) Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Dimistar Progress 400 EC dimethoaat 400 g/l 8165/B Hostation triazofos Lannate spuitpoeder Dupont methomyl 25% (verboden BE) A 5933/B (*verboden BE) Lannate 20 SL met water mengbaar c Basf methomyl 200g/l A 7806/B Phosdrin emulsie, olie in water Cynanmid Benel mevinfos 145 g/l A 6924 Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B Undeen stuifpoeder propoxur Vydate CHL ematicide emulgeerbaar concentr Dupont oxamyl 250 g/l A 8308/B Pagina 31 van 57

32 bonenspintmijten Eotetranychus urticae Ernst van de ziekte of plaag: 3 Op de bladeren ontstaan eerst lichte spikkels die later matgroen worden en daarna steeds meer en meer geelwit verkleuren. Deze geelgroene mijten van 1 mm groot met 4 paar poten, hebben 2 grote donkere vlekken aan de voorzijde van hun lichaam. Ze ontwikkelen zich vooral bij warmte en droge luchtvochtigheid. Volwassen vrouwelijke mijten zijn in het najaar en de winter bruinrood tot oranjerood van kleur. Ze overwinteren op beschutte plaatsen. Onderaan het blad kan u met een vergrootglas bolronde eitjes waarnemen. Bij een massale aantasting zijn tussen de bladeren en stengels fijngesponnen spinseldraden te zien. De mijten veroorzaken verdroogde bladeren en massale bladval zodat alleen aan de toppen van de stengels nog enkel wat jonge bladeren overblijven. Voor binnenplanten -> verbeter eventueel de standplaats: kouder en minder droge lucht Bonenspintmijten zijn reeds tegen veel bestrijdingsmiddelen resistent geworden. Kies bij chemische bestrijding voor regelmatig afwisseling van middelen op basis van paraffine oliën en pyrethrine. te bestrijden met roofmijten - Stethorus punctillum, natuurlijke spintpredator (kevers) die in BE en L voorkomt, kan vanaf mei spontaan in kassen voorkomen - Ambyseius californicus (natuurlijke vijand) in de kas - Phytoseiulus persimilis : roofmijten (vaklui) zowel in te zetten buiten, onder plastic als in de kas - Feltiella acarisuga, een galmug die snel spinthaarden opruimt in tomaat,komkommer,roos,paprika - Macrolophus caliginosus, ruimt ook witte vlieg op Apollo Acaricide suspensie concentraat Makhteshim-Aga clofentezin 500 g/l 7477/B (beperkt) KB Bladluizen en Insecten emulsie, olie in water Scotts bifenthrin 2 g/l 8301/B eoron 500 EC Acaricide emulgeerbaar concentr ovartis broompropylaat 500 g/l (*BE tot 31/12/2007 in teelt van stamslabonen) B 6514/B issorun Acaricide spuitpoeder Basf hexythiazox 10 % 7652/B Macrolophus plastic koker met adult Biobest Macrolophus caliginosus Mitac Acaricide emulgeerbaar concentr Agrevo amitraz 200g/l (verboden BE 12/08/04) B 7389/B Peropal azocyclotin 25% A Acaricide 7791/B Pagina 32 van 57

33 Spical Amblyseius californicus roofmijten Spidend gallarven Feltiella acarisuga Spidex Phytoseiulus persimilis roofmijt Stethorus lieveheersbeestje Biobest Stethorus punctillum Talstar 10 EC emulgeerbaar concentr FMC Corporation bifenthrin 100 g/l (verboden BE) B 7656/B (verboden) Thiripans Amblyseius degenerans nimfen en adulten Thripex Amblyseius cucumeris nimfen en adulten Vydate CHL ematicide emulgeerbaar concentr Dupont oxamyl 250 g/l A 8308/B wantsen (algemeen) Calocoris - Lygus - Lygocoris Ernst van de ziekte of plaag: 3 Wantsen is een verzamelnaam voor insecten van een 6-tal mm groot, vaak lichtgroen van kleur, die sap zuigen uit de scheuttoppen van plant. Ze scheiden daarbij een giftig speeksel af dat een aantal plantencellen doodt. De scheuttoppen gaan misvormen. Wanneer uit deze scheuten later bladeren ontstaan scheuren deze gedode plantendelen uit tot gaatjes. Bij Dahlia s, Chysanten en Fuchsia s worden ook de bloemen aangetast. De bloemen komen ongelijkmatig open en vallen vroegtijdig af. De schade kan voorkomen van aan het begin van het voorjaar tot aan het eind van de zomer. Een waardplant voor wantsen is de brandnetel. Houdt brandnetels uit de buurt! Een bestrijding is mogelijk met middelen op basis van pyrethium. Diverse bestrijding nodig Asef Luis Weg vloeistof voor toepassin Fisons kaliumzouten van vetzuren 3.5 g/l + oleinezuur 3.5 g/l 8755/B Pagina 33 van 57

34 Pokon Bio- vloeistof voor toepassin Pokon & Chrysal kaliumzouten van vetzuren 3,5 g/l + oleinezuur 3,5 g/l (onder de vorm dan K-zout) 8457/B Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Basudine diazinon Beperkt gebruik toegelaten (1x/jaar) Dimistar Progress 400 EC dimethoaat 400 g/l 8165/B Hermootrox emulgeerbaar concentr Hermoo dimethoaat 400g/l B 8165/B Phosdrin emulsie, olie in water Cynanmid Benel mevinfos 145 g/l A 6924 Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B Undeen stuifpoeder propoxur groenkragen Ernst van de ziekte of plaag: 2 Zones op de vruchten die rond het tomatenkroontje slecht rijpen en dusdanig groen of geel blijven, meestal gepaard gaande met barsten. Dit komt vooral voor bij oude tomatenrassen van het groene type en in periode met veel zon en hoge temperaturen, waarbij de tomaten te veel in de zon hangen. Door te hoge temperaturen kan de groene kleurstof niet omgezet worden in rode kleuren. Andere oorzaken kunnen nog te wijten aan een te hoge zoutconcentratie in de bodem en/of te een te hoge stikstofbemesting. Vooral oude tomaten rassen die er meer gevoelig voor zijn - na de teelt de serre/kas goed doorspoelen - laat voldoende blad boven de vruchten hangen - breng nu bescherming aan (zonlicht) door af te witten - lucht de serre voldoende om de temperatuur lager te houden - probeer eens een ander ras (bleker) bij de volgende teelt Bronnen o.a. Luc Dedeene Pagina 34 van 57

35 Diverse rasgevoeligheid -> zie soortgevoeligheid ritnaalden of koperwormen Agriotes lineatus - Agriotes obscurens - Agriotes sputator - A Ernst van de ziekte of plaag: 2 Ritnaalden of koperwormen zijn harde, donkergele larven van kniptorsoorten. De levenscyclus bedraagt 3-4 jaar. De larven vreten aan wortels van allerhande gewassen. Ritnaalden komen vooral voor op gescheurde weiden, op vervuilde percelen of nabij de schutkant van het perceel. ormaal gezien zal men bij prei last ondervinden van ritnaalden. Wanneer men echter prei plant op een van de voorgenoemde plaatsen zal men eventueel voorbehoedende maatregelen moeten treffen. atuurlijke vijanden zijn egels, mollen, spitsmuizen, padden, loopkevers, vogels. * chemisch bestrijding bestaat erin de bodem te begieten Baythion DP 3 stuifpoeder Bayer foxim (*BE verboden vanaf 28/02/2003) 8866/B (Verboden) Volaton 5 G granulaat Bayer foxim (*BE verboden vanaf 28/02/2003) 7077/B (Verboden) Agrichim Carbaryl WP spuitpoeder Agrichim carbaryl 50% B 7133/B Cyren 4E emulgeerbaar concentr Cheminova Agro chloorpyrifos 480 g/l B 8826/B Disonex Granulaat diazinon 5 % 9353/B Parathion 25 vlb Pro Agro parathion A Pagina 35 van 57

36 tripsen (algemeen) Ernst van de ziekte of plaag: 2 Tripsen zijn kleine zwarte donderbeestjes die aan bladeren en knoppen zuigen waardoor de aangetaste plantendelen in een eerste fase met zilverachtige stippen bedekt zijn. adien volgt vaak het bruin verkleuren, of het misvormen van bladeren of knoppen. In erge mate kunnen bladeren afvallen wat tot sterke groeivertraging leidt. Tripsen kunnen vooral in kassen heel erg goed op biologische wijze bestreden worden met verschillende Amblyseius soorten. Bij deze planten vormt de aantasting zelden een groot probleem en lijkt een bestrijding dus overbodig. Indien toch een chemische bestrijding zal worden toegepast dan regelmatig om de week herhalen. Bug Scan B Vallen Biobest lijm op blauwe vangplaat Decis 2,5 EC suspensie concentraat deltamethrin 25 g/l 576/P en 473/P (Verboden) KB Tuininsecten Gebruiksklaar vloeistof voor toepassin Rhône-Poulenc A bifenthrin 0,02 g/l 8414/B Orthene wateroplosbaar poeder Tomen France acefaat 50 % (verboden BE) 6554/B (verboden* 25/09/2003) Amblyseius biobest Amblyseius cucumeris Dynafos dichloorvos (*verboden L) Endofan 35 EC emulgeerbaar concentr Makhteshim-Aga endosulfan 350 g/l (verboden BE) A 8626/B (* Verboden BE) Folimat SL 500 met water mengbaar c Bayer omethoaat (*BE verboden) A 5516/B (Verboden BE 28/02/2003) KB Insecten Agriben KB fosalone K-Othrine Flow spuitbus deltamethrin (*verboden L) Pagina 36 van 57

37 Lannate spuitpoeder Dupont methomyl 25% (verboden BE) A 5933/B (*verboden BE) Phosdrin emulsie, olie in water Cynanmid Benel mevinfos 145 g/l A 6924 Sherpa 200 EC cypermethrin 200 g/l 8968/B Talstar 10 EC emulgeerbaar concentr FMC Corporation bifenthrin 100 g/l (verboden BE) B 7656/B (verboden) Undeen stuifpoeder propoxur Zolone Flo suspensie concentraat Agro-Plus V fosalone 500 g/l B 7340B + 401/B bladrollers - rupsen van (algemeen) rupsen afkomstig van bladrollervlinders Ernst van de ziekte of plaag: 1 Kleine bruine tot groene zeer beweeglijke rupsen afkomstig van bladrollervlinders vreten aan zowel de bladeren als de toppen van de scheuten. Bladeren worden samengesponnen. Een bestrijding wordt zelden uitgevoerd. Alleen bij jonge planten kan de schade wel aanzienlijkere gevolgen hebben om dat de norm ale uitgroei belemmerd word. Probeer jonge rupsen te treffen. Bayer Pyrethrum emulgeerbaar concentr Bayer piperonylbutoxide 255g/l + pyrethrine 20 g/l (*verboden BE) 8870/B (*verboden BE) Pistal spuitbus Oystershell pyrethrinen 0,25 % (verboden BE) 8802/B (Verboden) Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Agrichim Carbaryl WP spuitpoeder Agrichim carbaryl 50% B 7133/B Bio-Pyretrex pyrethrinen 20 g/l + piperonylbutoxide 225 g/l 9267/B Pagina 37 van 57

38 Dipterex trichloorfon Luxan Azinphos Luxan Chem Pha azinfos-methyl (*verboden BE) Verboden vanaf 25/07/1993 Parathion 25 vlb Pro Agro parathion A Parexan piperonylbutoxide + pyrethrinen + rotenon Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B Zerox spuitbus Edialux pyrethrinen 0.3 % + piperonylbutoxide 2.4% B 7229/B Zolone Flo suspensie concentraat Agro-Plus V fosalone 500 g/l B 7340B + 401/B fosforgebrek P Ernst van de ziekte of plaag: 1 Er is een tekort aan het element fosfor. De onderkant van de bladeren vertonen een paarsgroene, blauwgroene of donkerrode kleur en hebben een verbrande rand. De groei van de planten valt stil, de bladeren blijven klein, ze bloeien slecht en geven weinig vruchten. Fosfor gebrek komt meer voor op zure gronden, dus bekalken. Veel neerslag of veel beregenen is schadelijk. Hogere bodemtemperatuur nasteven -> bel de weerman :) Een meststof met hoge fosfor (P)-waarde toedienen. Enkele malen spuiten met samengestelde bladmeststof. Landbouwkalk Meststof stuifpoeder bekalken (gebluste kalk) - ph verhogen Magnesiumkalk Meststof korrelvorm bekalken + magnesium - ph verhogen Zeewierkalk Meststof stuifpoeder bekalken + zeewiermineralen - ph verhogen ammoniumfosfaat Meststof korrelvorm P (fosfor) Pagina 38 van 57

39 superfosfaat Meststof korrelvorm P (fosfor) magnesiumgebrek Mg Ernst van de ziekte of plaag: 1 Een gebreksziekte: de plant heeft te kort aan het element magnesium (mg). Aanvankelijk zijn de randen van het blad geelgekleurd. Soms komt ook vergeling tussen de nerven voor. aast de nerven blijven er dan geelgroene randen over. Wanneer het bladgroen wegteert komen andere pigmenten tot uiting: rode, purperen of bruine verkleuring van de bladeren. Komt vaak in te zure gronden, in potgronden, na perioden met veel regen en in containercultuur na veel beregenen - Bij peren wijkt het schadebeeld enigszins af: het blad vertoont hier bruine vlekken die vrij symmetrisch voorkomen - Bij Camellia komen scherp afgetekende bruine plekken tussen de nerven en aan de onderzijde van het blad voor * te hoge of te lage ph aanhouden * ph meten -> bodemonderzoek laten uitvoeren of schaf een ph-meter aan in de Tuinkrant's tuinshop op * zuurhoudende meststoffen gebruiken bij te hoge ph * bekalken bij te lage ph * het gebruik van kalium-houdende meststoffen beperken, een te hoog kaliumgehalte blokkeert de opname van magnesium. * Bladbespuiting uitvoeren bij betrokken weer. * Bij lichte aantasting een samengestelde PK meststof gebruiken met een gehalte aan magnesium + Mg * Bij sterke aantasting 40 gram bitterzout per m² over de bodem uitstrooien of bladbemesting toepassen. * Als bladbespuiting magnesiumsulfaat of bitterzout gebruiken: 200 gram bitterzout oplossen in 10 liter water + enkele druppels zachte zeep aan toevoegen. Om de 2 weken de bespuiting herhalen bitterzout Meststof Meststof korrelvorm meststoffen: met magnesium (gazonmeststoffen) Mg-sulfaat magnesiumsulfaat 2% korrelvorm Pagina 39 van 57

40 pissebedden of varkensbeesten Oniscus asellus (gewone) - Porcellio scaber (kelderpissebed) Ernst van de ziekte of plaag: 1 De in de tuin voorkomende pissebed Oniscus mararius (muurpissebed) is de bekenste soort. Pissebedden zijn insekten: ze behoren tot de kreeftachtigen. Dit brengt mee dat ze ademen door kieuwen, waardoor ze aanwezig zijn op plaatsen met met waterdamp verzadigde lucht (hoge relatieve vochtigheid). De pissebedden in onze tuinen hebben hun ademhaling echter al behoorlijk aangepast, zodat ze wel wat zon kunnen verdragen. Je kan wel besluiten dat pissebedden voornamelijk voorkomen op vochtige plaatsen zonder direct zonlicht, zoals onder rottend hout of onder de stenen van het wegje in je tuin. Pissebedden zijn bij voorkeur s nachts actief. Vooral in serres met een vochtiger klimaat zorgen de beestjes wel eens voor last. Ze schrapen de buitenkant van de stengels af. De sapstroom van jonge komkommer-, meloen- of tomatenplantjes wordt onderbroken en de tere plantjes leggen er uiteindelijk het loodje bij neer. Ook kiemend zaad wordt weleens aangevreten. Een andere gangbare methode is het plaatsen van een omgekeerde bloempot met enkele openingen onderaan, en met een lokmiddel (bijv. aardappelpuree) waarin dan een insecticide zit (propoxur bijv.). Een lekkere laatste maaltijd. Soms wordt ook wel eens pyrethrum gebruikt dat dat blijkt niet effectief te zijn. Een ecologische tuinier pakt het natuurlijk anders aan. Vooreerst kan je als preventieve maatregel de serre goed luchten en de tuinafval (schuilplaats voor dieren) goed opruimen. Bij een plaag kan je ze lokken door hun schuilplaats te imiteren. Denk bijv. aan houten planken of jute zakken die je voordien goed hebt bevochtigd. Ook uitgeholde aardappelen kunnen dienst doen. De gevangen diertjes kan je dan naar je composthoop brengen (als die niet te dicht bij je serre ligt), waar ze tijdens de afbraakfase nog nuttig werk kunnen verrichten. Roland Hülzenbecher, VELD-lid uit Dilsen-Stokkem, viel het op dat pissebedden niet uit een glad plastic potje konden kruipen. Zet rond je jonge plantjes een ronde, halve plastic fles. Hoe te werk gaan? Je neemt een plastic fles waarvan je de bodem en de hals afsnijdt. Let er wel op dat de fles een gladde wand heeft. De zo ontstane buis snij je in 2, waardoor je 2 delen van cm krijgt. Deze buis wordt dan over de plant heengeschoven en half de grond ingegraven, zodat een ring van ongeveer 6 cm uit de grons steekt. Dit is hoog genoeg om de pissebedden tegen te houden. Bron : VELT - seizoenen 1997, nr 5, Geert Gommers Baygon Groen Poeder stuifpoeder Bayer propoxur Dursban 5 G granulaat Dow Agroscience chloorpyrifos 5% 8196/B 9758 Abate temefos Abate temefos Undeen stuifpoeder propoxur Pagina 40 van 57

41 rozen spintmijten Tetranychus Ernst van de ziekte of plaag: 1 Kleine mijten zuigen veelvuldig grijze stippen in het blad. De middelen om spint te bestrijden wensen we zo veel mogelijk te beperken, het spaart kosten en het milieu. Kwekers kunnen gebruik maken van een biologische bestrijding met Stethorus punctillum kevers bij teelt onder glas. De combinatie Torque+issorun laat het soms afweten. te bestrijden met roofmijten - Stethorus punctillum, natuurlijke spintpredator (kevers) die in BE en L voorkomt, kan vanaf mei spontaan in kassen voorkomen - Ambyseius californicus (natuurlijke vijand) in de kas - Phytoseiulus persimilis : roofmijten (vaklui) zowel in te zetten buiten, onder plastic als in de kas - Feltiella acarisuga, een galmug die snel spinthaarden opruimt in tomaat,komkommer,roos,paprika - Macrolophus caliginosus, ruimt ook witte vlieg op Diverse soortgevoeligheid Diverse bestrijding nodig Apollo Acaricide suspensie concentraat Makhteshim-Aga clofentezin 500 g/l 7477/B (beperkt) KB Bladluizen en Insecten emulsie, olie in water Scotts bifenthrin 2 g/l 8301/B KB Tuininsecten Gebruiksklaar vloeistof voor toepassin Rhône-Poulenc A bifenthrin 0,02 g/l 8414/B eoron 500 EC Acaricide emulgeerbaar concentr ovartis broompropylaat 500 g/l (*BE tot 31/12/2007 in teelt van stamslabonen) B 6514/B issorun Acaricide spuitpoeder Basf hexythiazox 10 % 7652/B Polysect 3P emulsie, olie in water FMC Chemical bifenthrin 3 g/l 8258/B Polysect Gebruiksklaar vloeistof voor toepassin FMC Chemical bifenthrin 0,03 g/l 8259/B Pagina 41 van 57

42 Promanal Ecostyle paraffine olie Anthocoris per 200 stuks Biobest Anthocorus nemoralis Kelthane 35 Spuitpoeder Acaricide spuitpoeder Rohm and Haas dicofol 35 % (*verboden BE) B 5901/B Verboden vanaf 24 juni 2002 Luxan Endosulfan 500 WP Luxan endosufan (* verboden in BE vanaf 15 april 2003) 8634/B (Verboden) Macrolophus plastic koker met adult Biobest Macrolophus caliginosus Masai 25 WG Acaricide water dispergeerbaar g Basf tebufenpyrad 25 % B 8908/B Mirical nimfen en adulten Macrolophus caliginosus Mitac Acaricide emulgeerbaar concentr Agrevo amitraz 200g/l (verboden BE 12/08/04) B 7389/B Spical Amblyseius californicus roofmijten Spidend gallarven Feltiella acarisuga Spidex Phytoseiulus persimilis roofmijt Stethorus lieveheersbeestje Biobest Stethorus punctillum Torque Acaricide spuitpoeder Basf fenbutatin oxide 50% B 6680/B Torque SC Acaricide suspensie concentraat Basf fenbutatin oxide 550 g/l A 8213/B Vertimec emulgeerbaar concentr ovartis abamectine 18 g/l B 8511/B,506/P, 545/P Pagina 42 van 57

43 aardappel cystenaaltjes -> zie aardappelmoeheid Heterodera rostochiensis - Globodera - Heterodera pallida Ernst van de ziekte of plaag: Zorg voor een betere teeltafwisseling. Kies een beter resistent ras. Diverse soortgevoeligheid teeltafwisseling toepassen aardappel moeheid Heterodera rostochiensis - Globodera - Heterodera pallida Ernst van de ziekte of plaag: Zorg voor een betere teeltafwisseling. Kies een beter resistent ras. Diverse soortgevoeligheid teeltafwisseling toepassen aardvlooien (algemeen) Phyllotreta - Altica lythri - Psylliodes affinis larven van kevers en volwassen kevers veroorzaken schade Ernst van de ziekte of plaag: Pagina 43 van 57

44 Malathyne 25 emulgeerbaar concentr Gardiflor malathion 250 g/l 4057/B Pistal spuitbus Oystershell pyrethrinen 0,25 % (verboden BE) 8802/B (Verboden) Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Bio-Pyretrex pyrethrinen 20 g/l + piperonylbutoxide 225 g/l 9267/B Malathex 50% EC emulgeerbaar concentr Protex malathion 500 g/l (verboden BE) B 2372/B (*verboden BE) Parathion 25 vlb Pro Agro parathion A Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B alternariaziekte (algemeen) Alternaria solani schimmelsporen die op zieke plantendelen overwintert Ernst van de ziekte of plaag: Acrobat Extra WG Fungicide water dispergeerbaar g Basf dimethomorf 7.5% + mancozeb 66.7% (*verboden L) B 8730/B begonia mijten Polyphagotarsonemus latus Ernst van de ziekte of plaag: Het is bekend dat deze mijt in 1890 al schade veroorzaakt in katoen - verwijder aangetaste plantendelen - verlaag de luchtvochtigheid (in kassen, huiskamer) Pagina 44 van 57

45 Fysiologisch snoei, pluk of knip ziek plantendelen weg Amblyseius barkeri Amblyseius biobest Amblyseius cucumeris Spical Amblyseius californicus roofmijten Thiripans Amblyseius degenerans nimfen en adulten Thripex Amblyseius cucumeris nimfen en adulten Pagina 45 van 57

46 floridamotten - rupsen van Spodoptera exigua Rupsen afkomstig van floridamotten.levenscyclus Er zijn vier ontwikkelingsstadia: ei, rups (larve), pop en vlinder (mot). De motten vliegen vrijwel uitsluitend 's-nachts. Een vrouwtje kan honderden tot duizenden eieren afzetten. Dit gebeurt meestal aan de onderzijde van het blad. De ontwikkelingsduur varieert per soort, maar in het algemeen duurt het rupsstadium een aantal weken en het popstadium ongeveer 1 week. De volwassen motten leven 1 tot 2 weken. Schade De schade wordt veroorzaakt door de rupsen. Ze zijn zeer vraatzuchtig en kunnen in korte tijd grote delen van de plant wegvreten. Bij hoge dichtheden worden ook bloemen en vruchten aangevreten. Daarnaast wordt het gewas vervuild door de uitwerpselen van de rupsen. atuurlijke vijanden Trichogramma brassicae is een sluipwesp die een ei in de motteneieren legt. De sluipwesp Cotesia en de roofwants Podisus zijn effectief tegen een breder scala aan moteieren. Daarnaast is er een viruspreparaat tegen rupsen van de floridamot(spod-x) en een bacteriepreparaat(turex) tegen rupsen, m.u.v. de rupsen van de Floridamot. De roofwants Macrolophus caliginosus eet motteneieren. Deze roofwants wordt in eerste instantie uitgezet tegen wittevlieg, maar heeft dus ook een nevenwerking op rupsen. Herkenning en gedrag Een eerste indicatie van de aanwezigheid van rupsen is het ontstaan van venstervraat. Hierbij wordt de onderste laag van het blad weggevreten waardoor doorschijnende plekken op het blad ontstaan. In een later stadium eten de rupsen direct door het blad heen en ontstaan de kenmerkende happen uit het blad. De eieren worden alleen of in groepjes afgezet, afhankelijk van de soort mot. De rupsen hebben drie paar echte poten vooraan het lichaam en een variërend aantal valse poten aan het achterste deel van het lichaam (buikpoten). Met de haakjes aan het uiteinde van de valse poten kan de rups zich goed aan het blad vasthouden. Ernst van de ziekte of plaag: Volwassen Floridamotten zijn kleiner dan de andere soorten motten. Ze zijn grijs-bruin van kleur en hebben niervormige gele vlekken op de voorvleugels. De eieren worden aan de onderkant van het blad afgezet in groepjes van ongeveer 150. Ze worden overdekt door grijze haren en schubben. De uitgekomen rupsen zijn eerst geel-groen van kleur. De kleur van de oudere rupsen varieert van geel tot bijna zwart. Ze hebben wel altijd een gele zijlijn. Ze hebben vier paar buikpoten. Kenmerkend is dat het lichaam van de rups tijdens het lopen recht blijft. Trichogramma evanescens Agbac WP spuitpoeder F.F. Company Bacillus thuringiensis var. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) B 8760/B Agrichim Carbaryl WP spuitpoeder Agrichim carbaryl 50% B 7133/B Pagina 46 van 57

47 Ambush permethrin (*verboden BE+L) Verboden vanaf 25/07/1993 Baythroid EC 050 emulgeerbaar concentr Bayer cyfluthrin 50 g/l B 7433/B Biobit WP spuitpoeder Brinkman Bacillus thuringiensis 50 % B Cymptop 100 emulgeerbaar concentr Hermoo cypermethrin10 g/l A 8918/B Decisquick emulgeerbaar concentr Aventis Cropscie deltamethrin 25 g/l + heptenofos 400 g/l (*verboden L) A 7429/B (Verboden) (Verboden) Dipel WP spuitpoeder Abbott Bacillus thuringiensis ssp. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) 6256/B Fury 100 EW emulsie, olie in water FMC Europe zeta-cypermethrin 100 g/l B 8476/B Luxan Cypermethrin 100 EC emulgeerbaar concentr Protex cypermethrin 100 g/l ( *BE verboden tot beperkt) B 8653/B Intrekking gebruik bij tomaten, aubergine, courgettes, komkommers, sla, andijvie, paprika, meloenen Ripcord 40 emulgeerbaar concentr Basf cypermethrin 400g/l ( *BE verboden tot beperkt) B 8101/B Intrekking gebruik bij tomaten, aubergine, courgettes, komkommers, sla, andijvie, paprika, meloenen Ripcord 5 EC emulgeerbaar concentr Basf cypermethrin 50g/l ( *BE verboden tot beperkt) B 7324/B Intrekking gebruik bij tomaten, aubergine, courgettes, komkommers, sla, andijvie, paprika, meloenen Sevin 480 SC suspensie concentraat Rhône-Poulenc A carbaryl 480 g/l B 8669/B Tricho-strip sluipwesp op kaartjes Koppert Trichogramma brassicae Pagina 47 van 57

48 Trinex permethrin (*verboden BE+L) Verboden vanaf 25/07/1993 Xentari WG water dispergeerbaar g Valent Bioscienc Bacillus thuringiensis var. aizawai ( I.U. Trichoplusia ni) 9067/B gevlamde vruchten of wankleurigheid Ernst van de ziekte of plaag: Tomaten vertonen een slechte keluring door gebrek aan het element kalium -> zie onder kaliumgebrek Patenkali Meststof korrelvorm kali groene slaluizen Macrosiphon sonchi Ernst van de ziekte of plaag: Eventueel te bestrijden met plantenextracten, middelen op basis van plantaardig pyrethrine, kaliumzouten edm. weke zeep + spiritus weke zeep + brandalcohol + soja- of lijnolie Asef Luis Weg vloeistof voor toepassin Fisons kaliumzouten van vetzuren 3.5 g/l + oleinezuur 3.5 g/l 8755/B Bayer Pyrethrum emulgeerbaar concentr Bayer piperonylbutoxide 255g/l + pyrethrine 20 g/l (*verboden BE) 8870/B (*verboden BE) Pagina 48 van 57

49 Eco-Insect met water mengbaar c Safer kaliumzouten van vetzuren 460 g/l 8392/B Plantschoon voor rozen vloeistof voor toepassin Ecostyle organische vetzuren - Pokon Bio- vloeistof voor toepassin Pokon & Chrysal kaliumzouten van vetzuren 3,5 g/l + oleinezuur 3,5 g/l (onder de vorm dan K-zout) 8457/B Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Urtica brandnetelextract Adalia bipunctata larven biobest lieveheersbeestjes K-Othrine Flow spuitbus deltamethrin (*verboden L) Okapi emulgeerbaar concentr Zeneca Agro lambda-cyhalothrin 5 g/l + pirimicarb 100 g/l(*verboden L) B 7978/B (Verboden) Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B Pagina 49 van 57

50 groente-uil - rupsen van Lacanobia oleracea Een volwassen mot van de groente-uil heeft een gevarieerde bruin-grijze tekening met een lichtbruine vlek op de vleugels en lijkt sterk op de kooluil. De vleugels hebben een spanwijdte van rond de 35 mm. Aan de achterkant van de voorvleugels loopt een dunne witte lijn, die niet altijd even duidelijk is. De antennen zijn lang en dun. De kleur van de eieren is geel-groen tot groen. Ze worden in groepjes van 50 tot 300 eieren onder aan het blad afgezet. De rups is vrijwel kaal en heeft vier paar buikpoten en een bruine kop. Verder is het lichaam groen tot lichtbruin. De oudere rupsen kunnen bruin van kleur zijn en hebben een gele streep aan de zijkant van het lichaam. Ernst van de ziekte of plaag: Een volwassen mot van de groente-uil heeft een gevarieerde bruin-grijze tekening met een lichtbruine vlek op de vleugels en lijkt sterk op de kooluil. De vleugels hebben een spanwijdte van rond de 35 mm. Aan de achterkant van de voorvleugels loopt een dunne witte lijn, die niet altijd even duidelijk is. De antennen zijn lang en dun. De kleur van de eieren is geel-groen tot groen. Ze worden in groepjes van 50 tot 300 eieren onder aan het blad afgezet. De rups is vrijwel kaal en heeft vier paar buikpoten en een bruine kop. Verder is het lichaam groen tot lichtbruin. De oudere rupsen kunnen bruin van kleur zijn en hebben een gele streep aan de zijkant van het lichaam. Pistal spuitbus Oystershell pyrethrinen 0,25 % (verboden BE) 8802/B (Verboden) Pokon Bio- vloeistof voor toepassin Pokon & Chrysal kaliumzouten van vetzuren 3,5 g/l + oleinezuur 3,5 g/l (onder de vorm dan K-zout) 8457/B Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Trichogramma evanescens Biobit WP spuitpoeder Brinkman Bacillus thuringiensis 50 % B Bio-Pyretrex pyrethrinen 20 g/l + piperonylbutoxide 225 g/l 9267/B Dipel 2 X spuitpoeder Abbott Bacillus thuringiensis var. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) (verboden BE) 8891/B (*Verboden BE) Dipel SC suspensie concentraat Abbott Bacillus thuringiensis ssp. kurstaki (17600 I.U. Anagasta kuhniella/mg) 8601/B Pagina 50 van 57

51 Dipel WP spuitpoeder Abbott Bacillus thuringiensis ssp. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) 6256/B Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B Tricho-strip sluipwesp op kaartjes Koppert Trichogramma brassicae Zerox spuitbus Edialux pyrethrinen 0.3 % + piperonylbutoxide 2.4% B 7229/B kas cicaden (algemeen) Hauptidia maroccana Ernst van de ziekte of plaag: De volwassen cicaden zijn ongeveer 4-5 mm lang, hebben een lichtgele kleur met grijs- of bruinachtige merktekens en maken onregelmatige bewegingen. De nimfen lijken erg op de volwassenen maar zijn eerder witachtig en hebben vleugels, hoewel ze erg beweeglijk zijn. De volwassenen, net zoals de nimfen, leven op de onderkant van het blad. De eitjes worden onder de epidermus gelegd, over de lengte van een nerf aan de onderkant van het blad en zijn zo goed als onzichtbaar voor het blote oog. Een vrouwelijke cicade kan tot 50 eieren leggen gedurende haar volwassen levensduur. De nimfen komen na 17 dagen uit bij een temperatuur van 18 C of na 10 dagen bij een temperatuur van 22 C. Elk nimfestadium (er zijn er in totaal 5) duurt 5 dagen een temperatuur van 22 C of 8 dagen bij 18 C. De nimfen, net als de adulten, voeden zich met plantensap (door middel van een punctie). De aangerichte schade verschijnt als ronde witte vlekjes die op beide zijden van het blad zichtbaar zijn. In geval van zware beschadiging vormen de vlekken een groot witachtig vlak, soms over het hele blad verspreid. Zoals de wittevlieg en de bladluis, scheiden de cicaden eveneens een plakkerige substantie af, namelijk honingdauw. Deze afscheiding tast de bladeren en de vruchten aan waardoor schimmels opduiken. De cicade kan zich ontwikkelen op komkommer en verscheidene sierplanten. De ontwikkeling van deze populatie kan afgeremd worden door de besmette bladeren tijdig af te snijden en door het onkruid in en rond de serre uit te trekken. Dit kan het vestigen van de cicaden vertragen, maar dikwijls is dit niet voldoende. Verder te bestrijden Fysiologisch snoei, pluk of knip ziek plantendelen weg Anagrus kaarten Biobest Anagrus atomus Pagina 51 van 57

52 rhizoctonia (algemeen) Rhizoctonia solani Ernst van de ziekte of plaag: Door bijvoorbeeld een te dichte plantstand gaan de voet en/of de wortels van de planten rotten. De bladeren vergelen en de planten sterven tenslotte af. Dit komt ook voor bij planten die té lang op dezelfde plaats zijn blijven staan. De wortels sterven af waarbij binnen zijn (na het doorsnijden) zwarte delen terug te vinden. Zieke planten opruimen. Grond verversen. Diverse zieke plantendelen wegsnoeien tot op het gezonde hout Diverse rooien en opruimen van de aangetaste planten Cultazym Plantenversterker Luxan enzymen Rovral Green Fungicide suspensie concentraat Rhone-Poulenc A iprodione 250 g/l 7497/B Rovral SC Fungicide suspensie concentraat Aventis Cropscie iprodione 500 g/l 7886/B Rovral Fungicide spuitpoeder Aventis Cropscie iprodione 50 % B 7062/B Rovral WG Fungicide water dispergeerbaar g Aventis Cropscie iprodione 500 g/l B 9214/B tomaten bronsvlekkenvirus TSWV virus Ernst van de ziekte of plaag: Het bronsvlekkenvirus virus van de tomaat, tomato spotted wilt virus (TSWV) was voor lange tijd de grote onbekende onder de plantevirussen. Ondanks het feit dat het een economisch erg belangrijk plantepatho is, kwam het onderzoek aan dit virus pas relatief laat op gang. Dit wordt in de eerste plaats veroorzaakt door het feit dat het een labiel en moeilijk hanteerbaar virus is Luizenbestrijding!! Bronnen: Pagina 52 van 57

53 Pyrethro Pur Spurzut Conc pyrethrinen 4.59 g/l + koolzaadolie (AC) g/l 9390/B turkse motten - rupsen van Chrysodeixis chalcites De motten zijn bruin en hebben twee opvallende druppelvormige witte vlekken op de voorvleugels. Het lichaam is harig, de harige kam op de rug is kenmerkend. De spanwijdte van de motten is ongeveer 35 mm, de antennen zijn dun en lang. De eieren worden individueel afgezet. De rups is groen met een witte streep aan elke zijde en kan verward worden met de rups van de gammauil. Elk segment heeft een zwarte stip boven de streep. Op de rug heeft de rups fijne witte streepjes. In tegenstelling tot de meeste rupsensoorten heeft de rups van de Turkse mot slechts twee paar buikpoten. De rupsen bewegen zich voort als een spanrups: eerst wordt het lichaam gestrekt en daarna wordt het achterlichaam bijgetrokken, zodat het lichaam een boog vormt. Ernst van de ziekte of plaag: De motten zijn bruin en hebben twee opvallende druppelvormige witte vlekken op de voorvleugels. Het lichaam is harig, de harige kam op de rug is kenmerkend. De spanwijdte van de motten is ongeveer 35 mm, de antennen zijn dun en lang. De eieren worden individueel afgezet. De rups is groen met een witte streep aan elke zijde en kan verward worden met de rups van de gammauil. Elk segment heeft een zwarte stip boven de streep. Op de rug heeft de rups fijne witte streepjes. In tegenstelling tot de meeste rupsensoorten heeft de rups van de Turkse mot slechts twee paar buikpoten. De rupsen bewegen zich voort als een spanrups: eerst wordt het lichaam gestrekt en daarna wordt het achterlichaam bijgetrokken, zodat het lichaam een boog vormt. Trichogramma evanescens Agbac WP spuitpoeder F.F. Company Bacillus thuringiensis var. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) B 8760/B Agrichim Carbaryl WP spuitpoeder Agrichim carbaryl 50% B 7133/B Ambush permethrin (*verboden BE+L) Verboden vanaf 25/07/1993 Baythroid EC 050 emulgeerbaar concentr Bayer cyfluthrin 50 g/l B 7433/B Biobit WP spuitpoeder Brinkman Bacillus thuringiensis 50 % B Cymptop 100 emulgeerbaar concentr Hermoo cypermethrin10 g/l A 8918/B Pagina 53 van 57

54 Decisquick emulgeerbaar concentr Aventis Cropscie deltamethrin 25 g/l + heptenofos 400 g/l (*verboden L) A 7429/B (Verboden) (Verboden) Dipel WP spuitpoeder Abbott Bacillus thuringiensis ssp. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) 6256/B Fury 100 EW emulsie, olie in water FMC Europe zeta-cypermethrin 100 g/l B 8476/B Luxan Cypermethrin 100 EC emulgeerbaar concentr Protex cypermethrin 100 g/l ( *BE verboden tot beperkt) B 8653/B Intrekking gebruik bij tomaten, aubergine, courgettes, komkommers, sla, andijvie, paprika, meloenen Ripcord 40 emulgeerbaar concentr Basf cypermethrin 400g/l ( *BE verboden tot beperkt) B 8101/B Intrekking gebruik bij tomaten, aubergine, courgettes, komkommers, sla, andijvie, paprika, meloenen Ripcord 5 EC emulgeerbaar concentr Basf cypermethrin 50g/l ( *BE verboden tot beperkt) B 7324/B Intrekking gebruik bij tomaten, aubergine, courgettes, komkommers, sla, andijvie, paprika, meloenen Sevin 480 SC suspensie concentraat Rhône-Poulenc A carbaryl 480 g/l B 8669/B Tricho-strip sluipwesp op kaartjes Koppert Trichogramma brassicae Trinex permethrin (*verboden BE+L) Verboden vanaf 25/07/1993 Xentari WG water dispergeerbaar g Valent Bioscienc Bacillus thuringiensis var. aizawai ( I.U. Trichoplusia ni) 9067/B Pagina 54 van 57

55 voetkanker (voetrot - rotpoot) Didymella lycopersici Ernst van de ziekte of plaag: Previcur Fungicide met water mengbaar c Agrevo Belgium propamocarb 722 g/l 7299/B wortelaaltjes -> zie ook bodemmoeheid Meloïdognyna hapla Ernst van de ziekte of plaag: Directe schade is zichtbaar aan een vermindering in de groei. De indirecte schade die ze kunnen veroorzaken, is dat invalspoorten voor schimmels en bacteriën ontstaan, ze kunnen bepaalde virussen overbrengen en de export belemmeren. De schadesymptomen aan de planten hangt af van het soort aaltje. Aaltjes zijn kleurloze wormpjes van ongeveer 1 mm lengte. Alle planten-parasitaire aaltjes vermeerderen zich via eitjes. a de eerste vervelling verlaat het aaltje het ei. In hun verdere ontwikkeling ondergaan zij nog drie vervellingen, waarna ze volwassen zijn. In het algemeen houden de aaltjes hun kenmerkende vorm, behalve de cyste-aaltjes en wortelknobbelaaltjes. Van deze laatste twee zijn de eerste twee stadia aalvormig, maar in hun verdere ontwikkeling zwellen ze op tot de vorm van een peer en een bol. Er zijn echter 4 verschillende aaltjes te onderscheiden!! Zie voor details op de tuindokter website onder de rubriek ecologisch -> Bestrijding aaltjes met Tagetes patula. De overheid legt grondontsmetten steeds meer aan banden. Zodoende kan het wortellesieaaltje een probleem worden. Als uit het aaltjesmonster blijkt dat het wortellesieaaltje (Pratylenchus) een probleem vormt, dan is de beste keus Tagetes patula Single Gold. Tagetes Afrikaantjes (Tagetes) planten Basamid ematicide granulaat Agro-Plus dazomet 97% B 238/P (vervallen) Basamid ematicide granulaat Bayer dazomet 97% B 5675/B D-D 95 vloeistof voor toepassin Basf 1,3-dichloorpropeen 1160 g/l A 7586/B Du Pont Vydate 10 G granulaat Dupont oxamyl 10% B 6591/B Pagina 55 van 57