Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische bestrijders (deel 1)

Transcriptie

1 Redactie Nieuwsbrief : PCS, Adviesdienst Gewasbescherming: Marc Vissers, Joachim Audenaert, Bart Haleydt, Ruth Verhoeven Vlaamse Overheid: Frans Goossens Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische bestrijders (deel 1) Voorwoord Beste lezer, Tegenwoordig is geïntegreerd bestrijden een zeer actueel begrip. Een belangrijke manier om aan geïntegreerde bestrijding te doen is het combineren van chemische middelen met biologische bestrijders. In voorgaande nieuwsbrieven is al veel informatie verschenen over chemische middelen. Daarom komen in deze nieuwsbrief de biologische bestrijders aan de beurt. We zullen de belangrijkste bestrijders overlopen. Dit zijn zowel roofmijten en diverse insecten alsook schimmels, bacteriën en aaltjes. Ze zullen mooi gerangschikt worden per plaag. Ook zullen de firma s die deze biolgische bestrijders leveren kort aan bod komen met hun contactgegevens. We wensen u veel leesplezier. Jaargang 9, nr 2 april 2010 Gesubsidieerd door: IWT Verantwoordelijke uitgever: PCS Namens de redactie, Joachim Audenaert en Ruth Verhoeven Spuittechniek Het IWT project Optimalisatie van de spuitapparatuur en techniek in sierteeltgewassen ( ) handelt voornamelijk over het belang van correct afgestelde en specifieke spuitapparatuur en een aangepaste spuittechniek. Binnen dit project hebben leden dit jaar nog de kans om gratis een beroep te doen op onze adviseurs spuittechniek om het spuitbeeld van hun apparatuur te laten controleren via bespuitingen met fluorescerende stof. Daarnaast zijn er ook in de PCS-serres nog diverse bio-efficiëntietests gepland voor de validatie van reeds ontwikkelde apparatuur. Deze apparatuur wordt gedemonstreerd op verschillende studiedagen (Studiedag Azalea, Studiedag Snijbloemen en Studiedag Kamerplanten). Daarnaast biedt het project aan de hand van verschillende richtlijnen informatie en oplossingen aan: spuitdoppen, onderhoud en afstelling rug- en lansspuiten, onderhoud en afstelling spuitbomen, vermijden van puntverontreinigingen, opslag en vervoer, scouten, productkeuze, toepassen van biologische bestrijders. Deze richtlijnen zijn te raadplegen op de website van het PCS: Contactpersonen: Ruth Verhoeven (ruth.verhoeven@pcsierteelt.be, 09/ ) Bart Haleydt (bart.haleydt@pcsierteelt.be, 09/ ) Hartelijk dank aan: Biobest Koppert Syngenta BCP Certis Agenda PCS 9 juni Studiedag kamerplanten april 2010 Pagina 1

2 THEMA-ARTIKEL: BIOLOGISCHE BESTRIJDERS (DEEL 1) Inleiding Een belangrijke vorm van bestrijding binnen een geïntegreerd systeem is het gebruik van biologische bestrijders. Voor de belangrijkste plagen bestaan er telkens verschillende mogelijke bestrijders, die elkaar vaak aanvullen. In dit artikel zullen de meest gebruikte, commercieel verkrijgbare, biologische bestrijders besproken worden. De meesten behoren tot de insecten of mijten, maar er zijn ook enkele schimmels, aaltjes en bacteriën verkrijgbaar. Voor specifieke details in verband met de werking en toepassing raadpleegt u best de firma s die de producten verdelen of medewerkers van de Adviesdienst Gewasbescherming. Hun contactgegevens vindt u op blz. 7 en 8. Sluipwespen Sluipwespen zijn parasieten die vooral larven van witte vliegen en bladluizen kunnen parasiteren. Dit gebeurt doordat de sluipwespen een eitje leggen in een bladluis of een larve van witte vlieg. Sluipwespen kunnen van nature voorkomen in de kas, dit wijst dan vaak op de aanwezigheid van bladluizen of witte vliegen. Ze kunnen voorkomen op vangplaten en zijn vlot te herkennen aan hun lange antennen en typische wespentaille. Ter bestrijding van bladluizen en witte vliegen zijn diverse sluipwespen commercieel verkrijgbaar. Aphidius colemani mm lang - zwart van kleur - vrouwtjes leggen eitjes in bladluizen door hun legboor onder het lichaam naar voor te brengen en de bladluis aan te prikken - in het lichaam van de bladluis komt het eitje uit en daar voedt de larve zich langzaam met de bladluis - bladluis sterft pas als de sluipwesp volwassen is - efficiëntst tegen kleine bladluizen zoals de Groene perzikluis en de Katoenluis Aphidius ervi mm lang - zwart van kleur - vrouwtjes leggen eitjes in bladluizen en mummies worden gevormd - efficiëntst tegen grotere bladluizen zoals de Aardappeltopluis en de Boterbloemluis april 2010 Pagina 2

3 Aphelinus abdominalis - ongeveer 3 mm groot - ze hebben korte antennen en poten - vrouwtjes leggen eitjes in bladluizen en mummies worden gevormd - ze vliegen niet vaak, maar lopen achter de bladluizen aan - vooral grote bladluizen worden geparasiteerd zoals de Aardappeltopluis en de Boterbloemluis Volwassene met bladluis Encarsia formosa - bestrijder van witte vlieg - eitjes worden gelegd in de ontwikkelende larve van witte vlieg - larve wordt na parasitering langzaam donkerder tot ze helemaal zwart ziet - adulten ontluiken uit de zwarte poppen - beste werking bij C - beste werking bij lage plaagdruk - wordt best in combinatie met Eretmocerus eremicus gebruikt april 2010 Pagina 3

4 Eretmocerus eremicus - bestrijder van witte vlieg - eitjes worden gelegd in de ontwikkelende larve van witte vlieg, adulten ontluiken uit gele poppen - vertonen goed zoekgedrag - gastheervoeding: adulten zuigen witte vlieg larven leeg (plaagdruk is wenselijk) - wordt best in combinatie met Encarsia formosa gebruikt Eretmocerus mundus - bestrijder van de Tabakswittevlieg - eitjes worden gelegd in de ontwikkelende larve van Tabakswittevlieg, voorkeur voor tweede en derde larvaal stadium - twee weken na parasitering zwelt de witte vlieg en verkleurt ze goudgeel (mummie) - vertonen goed zoekgedrag - gastheervoeding: adulten zuigen witte vlieg larven leeg (plaagdruk is wenselijk) Larve met Eretmocerus Leptomastix dactylopii - werkzaam tegen de Citruswolluis, maar niet tegen de Langstaartwolluis - 3 mm lang - eitjes worden gelegd in het derde larvaal stadium van de wolluis - de verpopping gebeurt in de gastheer eens alle lichaamsvochten op zijn april 2010 Pagina 4

5 Anagyrus pseudococci - parasiet van de Citruswolluis - vrouwtjes leggen eitjes in bladluizen en mummies worden gevormd Adult met wolluis s Leptomastidea abnormis - parasiet van de Citruswolluis - vrouwtjes leggen eitjes in bladluizen en mummies worden gevormd Coccidoxenoides perminutus - parasiet van de Citruswolluis - 3 mm lang - eitjes worden gelegd in het tweede larvaal stadium van de wolluis - geparasiteerde wolluis larve wordt donkerbruin Adult met wolluis april 2010 Pagina 5

6 Dacnusa sibirica - bestrijder van mineervliegen - donkerbruin, 2-3 mm lang - eitje wordt bij voorkeur in 1 e of 2 e larvaal stadium gelegd - er kunnen verschillende eitjes in 1 larve gelegd worden, maar slechts 1 zal ontluiken - larve blijft leven tijdens parasitering en verpopt (uiterlijk is er van de parasitering niets te zien, maar i.p.v. een mineervlieg zal een sluipwesp ontluiken) Diglyphus isaea - bestrijder van mineervliegen - adult is zwart, 2-3 mm lang - de mineervlieg larve wordt verlamd en stopt met voeden waardoor de mineergangen korter zijn - naast de verlamde larve wordt een eitje gelegd - als het eitje ontluikt voedt de larve van de sluipwesp zich met de verlamde mineervlieglarve - larve evolueert van doorschijnend naar geel en blauwgroen - alvorens te verpoppen kruipt de larve wat dieper in de mineergang Verlamde larve Pop Opius pallipes - bestrijder van mineervliegen - efficiënter in het opsporen dan D. sibirica april 2010 Pagina 6

7 Trichogramma spp. - parasiteren eitjes van sommige motten: Turkse mot en Gamma-uil - slechts 0,5 mm grote wespjes - larven voeden zich met de ontwikkelende rups in het ei Eitje met Trichogramma s In deel 2 zullen de roofmijten en andere bestrijdende insecten besproken worden. In deel 3 zullen schimmels, aaltjes en bacteriën met een plaagbestrijdende werking besproken worden. Contactgegevens van de firma s Jurgen Bouveroux jurgen.bouveroux@biobest.be Kurt De Rodder kdrodder@koppert.be Ilse velden 18 Heisbroekweg Westerlo 2860 Sint Katelijne Waver België België Caroline Van Den Hoek caroline.hoek_van_den@syngenta.com Ward Stepman Stepman@certiseurope.co.uk 0031 (0) p/a Jacob Obrechtlaan 3a Safariweg 55 Postbus MA Maarssen 4600 AM Bergen op Zoom Postbus 1180 Nederland Nederland april 2010 Pagina 7

8 Gespot door de Adviesdienst Gewasbescherming Een sluipwesp op een gele vangplaat. Binnen een geïntegreerd teeltsysteem komen deze nuttigen van nature in hogere aantallen voor dan in een volledig chemisch gewasbeschermingssysteem. Proefcentrum voor Sierteelt Adviesdienst Gewasbescherming Schaessestraat 18 B-9070 Destelbergen T: +32 (0) F: +32 (0) E: De uitgevers zijn niet verantwoordelijk voor eventuele schadelijke gevolgen die kunnen ontstaan bij het gebruik van gegevens uit deze publicatie april 2010 Pagina 8