Levenscyclus natuurlijke vijanden in de aardappelteelt

Transcriptie

1 Levenscyclus natuurlijke vijanden in de aardappelteelt

2 Zweefvliegen Syrphidae 35 dagen ± 2 mm groot. Ze lijken op kleine rijstkorrels; langwerpig glanzend wit en hebben aan de buitenkant een netvormige structuur. Worden bij luizenkolonies gelegd, afzonderlijk of in groepjes. Vaak aan de onderkant van de bladeren. 3 stadia 815 dagen 712 dagen 2738 dagen (+ eventueel winterrust) mm lang. Halfdoorzichtige maden, wormachtig en zonder poten. Geen duidelijke kop, maar mondhaken waarmee de prooi geënterd wordt. Ze bewegen zich langzaam voort als slakken. Zweefvlieglarven zuigen de bladluizen helemaal leeg. Ze zijn vooral actief in de schemering en in het donker. ± 7 mm groot. Druppelvormig bruin, beige, geel of groen omhulsel mm groot. Vaak geelzwart gestreept (wespenmimicry). Net als andere vliegen: één paar vleugels; het tweede paar is gereduceerd tot halters (stompjes). Bladluizen. Ca. 50 luizen/dag Totaal larven: ca. 700 luizen Stuifmeel en nectar (nodig voor de voortplanting). Groene Gaasvliegen Chrysoperla 714 dagen 0,9 mm lang en 0,4 mm breed. Elk eitje staat op een dun steeltje van ongeveer 10 mm. tjes zijn wit tot lichtgroen; naarmate de ontluiking van de larve nadert, kleurt het witgrijs tot grijsgroen. Ze worden bij luizenkolonies gelegd. De steeltjes beschermen de eitjes tegen onder andere mieren en larven van lieveheersbeestjes, die ook op de bladluizen afkomen. 721 dagen Cocon 514 dagen 34 weken 15 tot 30 mm lang. Bruin, onregelmatig gekleurd. Langwerpig, 6 duidelijke poten en 2 opvallende sikkelvormige kaken waarmee hij zijn prooi kan grijpen en leegzuigen. Vooral s nachts actief, maar overdag wel zichtbaar onder bladeren. 4 5 mm doorsnede. Kogelrond balletje van gesponnen zijde mm lang. Groen, met 2 paar gaasachtige vleugels die in rust als een dakje boven het lichaam zitten. Goudglanzende ogen en lange antennen. Vooral s nachts actief. Slechte vliegers. Bladluizen, cicaden, trips, mijten, keverlarven en jonge rupsen. Ca. 25 luizen/dag Totaal larven: ca. 700 luizen Stuifmeel, honingdauw en nectar (nodig voor de voortplanting).

3 Sluipwespen o.a. Braconidae Bij luisparasiterende sluipwespen zijn het eitje en de kleine witte larve niet ± 3 dagen te zien, omdat ze in de luis zitten (endoparasitoïd). 4 stadia 13 dagen Mummie 4 dagen 10 dagen De sluipwesp legt haar eitje(s) in het adulte of de nymfale stadia van de bladluis. De eileg duurt amper een seconde. Per luis wordt 1 eitje afgezet. De larve spint een cocon in de overgebleven huid van de dan dode luis, om de gedaanteverwisseling naar adult te ondergaan. De kleur van de zogenaamde mummie kan variëren van goudgeel tot licht bruin. Aan een klein rond gaatje in de mummie is te zien dat de volwassen sluipwesp is uitgevlogen. Sommige soorten verpoppen zich onder de dode bladluis (Praon species). Luisparasitaire sluipwespen zijn 2 3 mm groot (altijd kleiner dan hun gastheer). Meestal kleine, slanke, donkere wespjes met een wespentaille, twee paar heldere vleugels en lange antennen. Sommige soorten hebben een opvallende legboor aan hun achterlijf, om eitjes te leggen. Bladluizen, rupsen, andere insecten. De larven voeden zich met het weefsel van hun gastheer, waardoor deze na verloop van tijd (na voltooiing van de larvale ontwikkeling) sterven. Vrouwtjes hebben dagelijks nectar, honingdauw of stuifmeel nodig om eieren te kunnen leggen. Roofwantsen o.a. Anthocoridae 510 dagen 0,4 mm lang. eren worden ingebed in jong bladweefsel. Op het blad is alleen een deksel (operculum) en een verdikking zichtbaar. Nymf 5 stadia 1621 dagen 34 weken 0,4 tot 3 mm. De jongere stadia (nymfen) zijn kleine, vleugeloze uitvoeringen van de volwassen insecten. Ze zijn zijn geel van kleur en worden donker naarmate ze ouder worden. Tot 2 5 mm lang. Lange, spitse steeksnuit, waarmee zij hun prooi leegzuigen. Bruinzwart van kleur met lichte vlekken op de dekschilden. Kenmerkend zijn het grote, driehoekige schildje achter het borststuk en de vleugels die in de voorste tweederde leerachtig (als een dekschild) zijn en achteraan voor eenderde doorzichtig zijn. Bladluizen, bladvlooien, trips, mijten, insecteneieren en andere kleine prooien. Ze kunnen zich ook met nectar en stuifmeel of plantensap voeden. Bij hoge prooidichtheden doden de wantsen meer dan er aan voedsel nodig is.

4 Lieveheersbeestjes Coccinellidae 210 dagen 0,3 tot 2 mm lang. Glad, goudgeel of oranje en cilindrisch van vorm. Ze staan in groepjes van 1224 dicht tegen elkaar aan op onder of bovenkant van een blad. 4 stadia 823 dagen 7 dagen 1 maand1 jaar 1 10 mm lang. Zwartblauwgrijs met oranje stippen. Zes korte, stijve pootjes en de rug kan afhankelijk van de soort, met wratten of met lange uitsteeksels bezet zijn. Geel/rood en met de punt van het achterlijf aan blad of stengel vastgekleefd. 5 8 mm groot. Het bekendste lieveheersbeestje (het Zevenstippelig lieveheersbeestje) heeft glimmende rood/oranje schilden met zwarte stippen. Het steeds algemener wordende Aziatisch Lieveheersbeestje lijkt daar op (met meer stippen), maar kan ook zwart zijn met rode stippen. Voornamelijk luizen. Ca. 85 luizen/dag Totaal larven: ca. 800 luizen Voornamelijk luizen. Vrouwtjes: Ca. 150 luizen/dag Totaal adult: ca luizen Mannetjes eten minder. Loopkevers Carabidae De eieren zijn wit en worden in de grond gelegd, waardoor ze meestal niet <1 maand te zien zijn. 89 maanden 1 maand, bij sommige soorten langer 13 jaar Tot 30 mm lang. Zwart of bruin, vaak met uitsteeksels aan het lichaamseinde. Erg actief en leven in of op de bodem op plaatsen waar prooien voorkomen. Ze verpoppen in een holte die de larve uitgraaft in de grond. 240 mm, afhankelijk van de soort (soorten in de akker zijn meestal 415 mm groot). Langgerekt lichaam, zwart of donker bruin, soms met een groen of blauwkleurige metallic glans. De antennen en poten zijn lang. Sterke kaken. Het dekschild bedekt het gehele achterlijf. De meeste loopkevers zijn carnivoor. Sommigen hebben een specifiek menu, maar de meesten eten van alles (bladluizen, springstaartjes, slakken, wormen, rupsen, cicaden, ritnaalden, engerlingen, emelten, etc). Bladluizen en rupsen die van het gewas vallen (door wind of regen) krijgen dankzij loopkevers vaak geen kans meer om opnieuw in een plant te klimmen.

5 Galmuggen Cecidomyiidae 27 dagen 0,1 tot 0,3 mm, ovaal en glad. Afzonderlijk of in groep afgelegd, in kolonies van hun prooi. Onderaan de bladeren en liefst op de lager gelegen bladeren. 3 stadia 714 dagen 421 dagen 7 dagen 0,2 mm tot 3 mm. Pootloze larve die na uitkomen eerder transparant is en later wit, geel tot oranje/bruinrood wordt. De larven injecteren een toxische stof in de prooi die deze verlamt en tevens zorgt voor voorvertering. Daarna wordt de prooi leeggezogen 12 mm. De larve laat zich op de grond vallen en verpopt op geringe diepte in een cocon. 23 mm lang. Bruin. Tere insecten, met een dun, langwerpig lijf en lange, dunne poten. De kop is duidelijk zichtbaar met draadachtige, behaarde antennes. Ze worden gekarakteriseerd door één paar smalle, harige vleugels, wat ongebruikelijk is in de orde Diptera (vliegen, muggen). Ze hebben gereduceerde monddelen. Ze zijn s nachts actief. Bladluizen, spint, schildluizen, witte vlieg, trips. Een larve van de bladluisroofgalmug (Aphidoletes Aphidimyza) eet gedurende zijn ontwikkeling ongeveer 100 bladluizen. Bij grote prooikolonies doden ze meer prooien dan dat ze nodig hebben als voedsel. Nectar of honingdauw. Weekschildkevers Cantharidae tjes worden afgezet in een vochtige bodem. 6 stadia 9 maanden Bruin tot donkerbruin, met een fluweelachtig uiterlijk. De larven leven op de grond en verkiezen een vochtige omgeving. In tegenstelling tot de meeste andere nuttige insecten zijn de larven actief in de herfst en winterperiode. Kleine insecten en andere beestjes zoals wormen en slakken. 2 maanden De verpopping vindt plaats in een cocon in de grond gedurende het voorjaar. >1 maand 5 15 mm. Smalle, langwerpige kevers met lange sprieten en poten. De dekschilden zijn niet stijf, maar zacht en buigzaam. Op akkerbouwgewassen worden vaak oranjebruin/zwarte kevers gevonden. Bladluizen en andere kleine insecten, maar ook stuifmeel, nectar en honingdauw.

6 Spinnen Araneae De eieren worden in cocons gedeponeerd; het vrouwtje sjouwt die soms met enkele weken zich mee of bewaakt ze in veel gevallen totdat de jongen zijn uitgekomen. Nimf 1 jaar vrouwtjes leven ongeveer 12 jaar, mannetjes korter, want sterven na de paring Het spinnetje dat uit het ei komt wordt nimf genoemd. Afhankelijk van hun grootte vervellen spinnen meestal tussen vier en tien keer, waarvan de eerste keer binnen het ei mm groot. Het lichaam bestaat uit twee duidelijk te onderscheiden delen: de tot één geheel geworden kop en borst en het achterlijf. De meeste spinnen hebben acht ogen, die vaak op een voor de diverse spinnenfamilies kenmerkende wijze zijn gerangschikt. Ze hebben acht poten en zijn meestal bruinachtig of grijs. Ze zijn 2 20 mm groot. De mannetjes zijn gewoonlijk kleiner dan de vrouwtjes en hebben ook een andere bouw en een andere kleur. Bladluizen, trips, mijten, vliegen, galmuggen, jonge rupsen, etc. (spinnen klimmen ook in het gewas) Kortschildkevers Staphylinidae 0,5 mm, ovaal en bleekgroen. 510 dagen tjes worden meestal in de grond gelegd. 1 maand 1 maand 12 maanden en soms, bij overwintering als adult, zelfs langer De larven van kortschildkevers lijken op die van loopkevers. Ze zijn vaalbruin gekleurd, rank, gesegmenteerd en bezitten klauwvormig gekruiste kaken om hun prooien te vangen. Ze leven in of gedeeltelijk op de grond. Verpopping vindt plaats in de grond. 320 mm groot. Kortschildkevers hebben een dun, langgerekt lichaam, waarbij de dekschilden het achterste stuk van het achterlijf niet bedekken. Meestal zwart, roodachtig en/of bruin. Ze worden soms verward met oorwormen, maar missen maar missen de voor oorwormen kenmerkende cerci ( tang ) op hun achterlijf. Sommige soorten zijn rovers die op allerlei insecten, slakken en wormen jagen, anderen leven vooral van plantenafval of schimmels. De meeste kortschildkevers eten niet veel bladluizen. Bron: