Tuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten. Ziekten en plagen van Actinidia

Transcriptie

1 Tuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten Ziekten en plagen van Actinidia kiwi, chinese kruisbes, straalstempel Actinidia zijn groene, grootbladige, linksom windende klimplanten met onbehaarde of viltige behaarde twijgen. Het blad is verspreid, enkelvoudig, gezaagd of getand. De bloemen zijn één- of tweeslachtig: wit, geel of roodachtig. De Actinidia chinensis (kiwi) is afkomstig uit China waar hij al 1200 jaar geleden gebruikt werd. Het is pas in 1910 dat hij in ieuw-zeeland wordt geteeld en de naam kiwi meekreeg, genaamd naar de vogel in het nationaal wapenschild waarop hij qua vorm en grootte gelijkt. LEGEDE: kiwi - vruchten Ernst van de ziekte of plaag: 9 De meeste kiwirassen zijn tweehuizig. Je hebt dus mannelijke en vrouwelijke planten. ormaal geven enkel de vrouwelijke planten vruchten. Er bestaan enkele rassen die eenhuizig zijn (mannelijk en vrouwelijke tegelijk) maar de resultaten zijn niet denderend te noemen. Bij deze zgn. zelfbestuivers is het niet echt noodzakelijk van een mannelijke bestuiver te planten. Toch geeft een extra bestuiver bij een zelfbestuiver, meestal dikkere vruchten en meer oogstzekerheid. Het verschil tussen de mannelijke planten en de vrouwelijke planten is enkel te zien tijdens de bloei. De eerste bloemen verschijnen meestal pas ruim 4 jaar na het planten. De mannelijke bloemen bevatten zeer grote stuifmeeldraden en kleine stampers. De vrouwelijke bloemen bevatten zeer kleine meeldraden en grote stampers. Zorg voor een mannelijke kiwi. 1 Mannelijke kiwiplant kan tot 30 vrouwelijke planten bevruchten: Eénhuizige rassen (normaal bestuiver nodig): Actinidia deliciosa Jenny Actinidia arguta Issai (mini-kiwi) Actinidia arguta Weiki Tweehuizige vrouwelijke rassen: Hayward: late bloei en laat rijpend Monty: late bloei en half vroeg rijpend Abott: zeer vroege bloei en vroeg rijpend Bruno: halfvroegrijpend Tweehuizige mannelijke rassen: (A. deliciosa). Deze bestuivers zijn in de meeste gevallen wenselijk om een goede vruchtzetting te bekomen: Atlas Malus Matua Tomuri (late bloei die soms tegenvalt) Bron GDK. Geen opgave opg plant een goede bestuiver Pagina 1 van 8

2 witte vliegen (algemeen) Trialeurodes Ernst van de ziekte of plaag: 7 Witte vliegen zijn sapzuigende kleine witte vliegje van 2 mm lang die als ze volwassen zijn over witte vleugels beschikken. De vleugels staan horizontaal geplaatst en overlappen lichtjes. Ze zitten aan de onderkant van de bladeren en vliegen op als de plant wordt aangeraakt. Witte vliegen leggen eitjes waaruit platte ovale, glazige nimfen verschijnen die lijken op schildluizen. De vrouwelijke kaswittevlieg legt haar 0,2 mm grote, langwerpige eitjes aan de onderzijde van het blad in de kop van het gewas. a 2-3 dagen verkleuren deze zwart. De larve die hieruit komt, is eerst enkele uren mobiel om op zoek te kunnen gaan naar een geschikte plaats om zich vast te zetten. Daarna en gedurende de volgende larvestadia en het popstadium verplaatst ze zich niet meer. De vier larvestadia lijken uiterlijk sterk op mekaar, maar verschillen duidelijk in grootte. Alle stadia scheiden veel honingdauw af (uitwerpselen) waardoor de bladeren worden bevuild en later de roetdauwschimmel optreed. Als laatste stadia ontwikkeld zich een pop die dikker is. Sommige witte vliegen zijn heel specifiek aan bepaalde planten gebonden zoals de azalea wittevlieg, de kas wittevlieg, de sneeuwbal wittevlieg, de rhododendron wittevlieg, de kamperfolie wittevlieg enzoverder. In warme kassen ontwikkelen ze zich bijna doorlopend (zie bij kas witte vliegen). Tevens zijn witte vliegen overdragers van het pseudoslavergelingsvirus. Bij een zacht winter kunnen ze buiten overwinteren. De pop is wit en licht doorzichtig. Haar vorm is rond met rechtstaande wanden. De rugzijde is rijk behaard. Op tomaat duurt de ontwikkeling van ei tot volwassen insect 20 dagen bij 27 C of 38 dagen bij 17 C, maar op andere waardplanten kan dit aanzienlijk verschillen. Ook de vruchtbaarheid van de kaswittevlieg is sterk afhankelijk van de temperatuur en de waardplant. Een vrouwtje legt ongeveer 100 eitjes op tomaat, 200 eitjes op komkommer en 300 eitjes op aubergine. Wanneer niet tijdig wordt ingegrepen wordt de bestrijding een moeilijke klus. Zowel de larven als de adulten zuigen plantensap om zich te voeden. Door het afscheiden van honingdauw bevuilen zij niet alleen de bladeren maar ook de vruchten, die zo onverkoopbaar worden. Vaak werkt deze honingdauw de groei van roetdauwschimmels in de hand, waardoor de fotosynthese en de ademhaling van de plant belemmerd worden. e bestrijding is onder glas mogelijk met Encarsiawespen, roofwantsen, kevers en schimmels. Sluipwespen kunnen gecombineerd worden met het middel Applaud. Zorg voor een onkruidvrije omgeving. Actellic Basf pirimifos-methyl Applaud Groeiregulatoren suspensie concentraat Certis Europe buprofezin 250 g/l 7842/B Bug Scan Vallen Biobest lijm op gele vangplaat Malathyne 25 emulgeerbaar concentr Gardiflor malathion 250 g/l 4057/B Pistal spuitbus Oystershell pyrethrinen 0,25 % (verboden BE) 8802/B (Verboden) Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Bio-Pyretrex pyrethrinen 20 g/l + piperonylbutoxide 225 g/l 9267/B Pagina 2 van 8

3 Delphastus Biobest Delphastus pusillus Encarsia poppen in een flesje Biobest Encarsia formosa Eretmocerus losse poppen in tubes Biobest Eretmocerus eremicus Lannate 20 SL met water mengbaar c Basf methomyl 200g/l A 7806/B Macrolophus plastic koker met adult Biobest Macrolophus caliginosus Malathex 50% EC emulgeerbaar concentr Protex malathion 500 g/l (verboden BE) B 2372/B (*verboden BE) Mirical nimfen en adulten Macrolophus caliginosus Mycotal Verticillium lecanii sporen Phosdrin emulsie, olie in water Cynanmid Benel mevinfos 145 g/l A 6924 PreFeRal WG Biobest Paecilomyces fumosoroseus Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B Systephos mevinfos Vydate CHL ematicide emulgeerbaar concentr Dupont oxamyl 250 g/l A 8308/B Zerox spuitbus Edialux pyrethrinen 0.3 % + piperonylbutoxide 2.4% B 7229/B Pagina 3 van 8

4 bladluizen (algemeen) Ernst van de ziekte of plaag: 3 Bladluizen zuigen aan de onderzijde van de bladeren. Daardoor ontstaat groeiremming. Ook brengen luizen tal van virusziekten over. Vaak ook nog gevolgd door roetdauwschimmel later in het seizoen. De schade is soms vrij beperkt tot problematisch. Eventueel te bestrijden met plantenextracten, middelen op basis van plantaardig pyrethrine, kaliumzouten, brandnetelsappen, zeep, aftreksel van groen dreft edm. weke zeep + spiritus Asef Luis Weg vloeistof voor toepassin Fisons kaliumzouten van vetzuren 3.5 g/l + oleinezuur 3.5 g/l 8755/B Bayer Pyrethrum emulgeerbaar concentr Bayer piperonylbutoxide 255g/l + pyrethrine 20 g/l (*verboden BE) 8870/B (*verboden BE) Bug Scan Vallen Biobest lijm op gele vangplaat Condifor 200 SL imidacloprid 200 g/l 8686/B en 243/P met water mengbaar c Orthene wateroplosbaar poeder Tomen France acefaat 50 % (verboden BE) 6554/B (verboden* 25/09/2003) Orthene 97 SG wateroplosbaar granula Tomen France acefaat 97 % (verboden BE) 9254/B (verboden* 25/09/2003) Pokon Bio- vloeistof voor toepassin Pokon & Chrysal kaliumzouten van vetzuren 3,5 g/l + oleinezuur 3,5 g/l (onder de vorm dan K-zout) 8457/B Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Urtica brandnetelextract Pagina 4 van 8

5 Adalia bipunctata larven biobest lieveheersbeestjes Bio-Pyretrex pyrethrinen 20 g/l + piperonylbutoxide 225 g/l 9267/B Dursban 480 emulgeerbaar concentr Dow Agroscience chloorpyrifos 480 g/l B 8195/B Funginex Plus Geen opgave opg emulgeerbaar concentr Gardiflor tetradifon 25 g/l + triforine 25 g/l B 7158/B Hostaquick 50 EC emulgeerbaar concentr Aventis Cropscie heptenofos 550 g/l A 7056/B Lannate 20 SL met water mengbaar c Basf methomyl 200g/l A 7806/B Phosdrin emulsie, olie in water Cynanmid Benel mevinfos 145 g/l A 6924 Pirimor water dispergeerbaar g Zeneca Agro pirimicarb 50 % B 6640/B en 476/P (Verboden) Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B Pagina 5 van 8

6 bonenspintmijten Eotetranychus urticae Ernst van de ziekte of plaag: 3 Op de bladeren ontstaan eerst lichte spikkels die later matgroen worden en daarna steeds meer en meer geelwit verkleuren. Deze geelgroene mijten van 1 mm groot met 4 paar poten, hebben 2 grote donkere vlekken aan de voorzijde van hun lichaam. Ze ontwikkelen zich vooral bij warmte en droge luchtvochtigheid. Volwassen vrouwelijke mijten zijn in het najaar en de winter bruinrood tot oranjerood van kleur. Ze overwinteren op beschutte plaatsen. Onderaan het blad kan u met een vergrootglas bolronde eitjes waarnemen. Bij een massale aantasting zijn tussen de bladeren en stengels fijngesponnen spinseldraden te zien. De mijten veroorzaken verdroogde bladeren en massale bladval zodat alleen aan de toppen van de stengels nog enkel wat jonge bladeren overblijven. Voor binnenplanten -> verbeter eventueel de standplaats: kouder en minder droge lucht Bonenspintmijten zijn reeds tegen veel bestrijdingsmiddelen resistent geworden. Kies bij chemische bestrijding voor regelmatig afwisseling van middelen op basis van paraffine oliën en pyrethrine. te bestrijden met roofmijten - Stethorus punctillum, natuurlijke spintpredator (kevers) die in BE en L voorkomt, kan vanaf mei spontaan in kassen voorkomen - Ambyseius californicus (natuurlijke vijand) in de kas - Phytoseiulus persimilis : roofmijten (vaklui) zowel in te zetten buiten, onder plastic als in de kas - Feltiella acarisuga, een galmug die snel spinthaarden opruimt in tomaat,komkommer,roos,paprika - Macrolophus caliginosus, ruimt ook witte vlieg op Apollo Acaricide suspensie concentraat Makhteshim-Aga clofentezin 500 g/l 7477/B (beperkt) KB Bladluizen en Insecten emulsie, olie in water Scotts bifenthrin 2 g/l 8301/B eoron 500 EC Acaricide emulgeerbaar concentr ovartis broompropylaat 500 g/l (*BE tot 31/12/2007 in teelt van stamslabonen) B 6514/B issorun Acaricide spuitpoeder Basf hexythiazox 10 % 7652/B Macrolophus plastic koker met adult Biobest Macrolophus caliginosus Mitac Acaricide emulgeerbaar concentr Agrevo amitraz 200g/l (verboden BE 12/08/04) B 7389/B Peropal azocyclotin 25% A Acaricide 7791/B Pagina 6 van 8

7 Spical Amblyseius californicus roofmijten Spidend gallarven Feltiella acarisuga Spidex Phytoseiulus persimilis roofmijt Stethorus lieveheersbeestje Biobest Stethorus punctillum Talstar 10 EC emulgeerbaar concentr FMC Corporation bifenthrin 100 g/l (verboden BE) B 7656/B (verboden) Thiripans Amblyseius degenerans nimfen en adulten Thripex Amblyseius cucumeris nimfen en adulten Vydate CHL ematicide emulgeerbaar concentr Dupont oxamyl 250 g/l A 8308/B echte honingzwam, honingpaddestoel Armillaria mellea en soorten Ernst van de ziekte of plaag: 1 Aan het eind van de zomer en aan de herfst zijn aan de stambasis gele paddestoelen waar te nemen die massa s sporen uitstoten. Verder plant de honingzwam zich verder dmv. zogenaamde rhizomorfen. Dit zijn donkerbruine strengen (vergelijkt het een beetje met de wortels van een plant) die zich onder de zieke schors bevinden en zich ook op zieke wortels vestigen. Via de grond groeien ze gemakklijk verder naar omliggende planten. De infectie heeft vooral plaats op plekken waar gerooide bomen hebben gestaan waar dikke wortelresten zijn achtergebleven. Waterzieke percelen bevorderen de uitbreiding. De aangetaste ziek bomen gaan kwijnen en sterven langzaam af. Dit kan jaren duren. De wortels en de stam verteren. Bij geringe aantasting zieke plantendelen wegsnoeien en wonden behandelen met kankerverf. Te zieke planten bij voorkeur rooien tijdens de zomer (minder verspreiding van sporen). De omliggende grond vernieuwen. Indien dit onmogelijk is in een straal van 2 meter rondom de stam de bodem begieten met een oplossing kopersulfaat en gebluste kalk. Fysiologisch bodem- en/of groeiomstandigheden verbeteren Pagina 7 van 8

8 Diverse soortgevoeligheid Diverse zieke plantendelen wegsnoeien tot op het gezonde hout Bouillie Bordelaise Duclos / Bordeause Pap Duclos Fungicide kopersulfaat 20 % 7459/B spuitpoeder Gardiflor Kankersept Fungicide pasta op waterbasis Asepta koperoxychloride 2 % (verboden BE) 5730/B (*verboden BE) KB Bordeauxe Pap Fungicide spuitpoeder Scotts kopersulfaat 20 % 7216/B Giftigheidsklassen: : A of B: Middelen die vaak vrij kunnen gebruikt en verkocht worden voor particulier gebruik. Verkrijgbaar in tuincentra edm. Middelen die enkel kunnen gebruikt worden door erkende gebruikers of vakmensen uit de beroepssector en enkel kunnen verkocht worden door erkende verkopers. In deze lijst zijn middelen opgenomen met toelating in BE tot: donderdag 23 november 2006 Deze tuindokter lijst is exclusief voorbehouden voor TK-Plus abonnees, download regelmatig de bijgewerkte ziekten en plagen brochures met courante lijst van toegelaten middelen iks van deze lijst kan gereproduceerd of gepubliceerd worden zonder de uitdrukkelijke toestemming van de eigenaar, Rudi Van Overloop, ruda@skynet.be, alle rechten voorbehouden. Bronnen, literatuur. Zie op Vanaf eind Tuindokter verkrijgbaar op CD-ROM!!! Pagina 8 van 8