Tuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten. Ziekten en plagen van Malus domestica

Transcriptie

1 Tuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten Ziekten en plagen van Malus domestica appel De appels die wij op de markt, bij de boer of in de supermarkt kopen (Malus domestica), stammen allemaal af van de Wilde Appel. Zij is de oermoeder van de bekende veredelde appelsoorten die er in de loop van de jaren door selectie en kruising uit zijn verkregen. Zij wordt meestal niet hoger dan 10 meter en komt ook als struikvorm voor. Sporadisch vinden we hem nog in bossen van Europa en West-Azië. Appels kunnen overal in ederland en België geteeld worden, maar in het oosten hebben ze veel meer last van nachtvorst dan vlak bij de kust. LEGEDE: appel bloedluizen Eriosoma lanigerum overwintert op het hout, te bestrijden met bio-parasiet Ernst van de ziekte of plaag: 9 Op de schors en takken van zowel comsumptieappelen als sierappelsoorten, vuurdoorns en cotoneaster ontstaan in het voorjaar vanaf april en in de zomer, een pluizige, witte wasachtige en kleverige substantie. Deze was wordt uitgescheiden door de rozigbruine bladluis Eriosoma. Ze zitten aanvankelijk voornamelijk rond oude snoeiwonden, beschadigde plantendelen, kankergezwellen of in spleten in de schors. Later op het groeiseizoen verspreiden de jongeren zich over de jonge takken. Door het zuigen ontstaan op de planten zachte, knobbelige zwellingen. Bij vorst gaan deze gezwellen openbarsten en vormen zo wonden waarlangs makkelijk sporen van kankers kunnen binnendringen. Het kan leiden tot het ontstaan van échte vruchtboomkanker. Vruchten worden bevuild. Biologische bestrijding mogelijk met de bloedluis parasiet Aphelinus mali. Ook oorwormen kunnen een handje helpen met de bestrijding. De luizen overwinteren als onvolwassen nymphen tussen de schorsspleten en aan de wortelhals. Winters met vorstperiodes beneden de 15 C. zal een deel van de nymphen doden. Let bij een chemische bestrijding steeds op de veiligheidsperiode. De voorkeur gaat daarom uit naar een winterbehandeling met VBC. In het voorjaar malathion met paraffine olie. Compo Anti-schildluis Bayer malathion + paraffine olie Diazin 81 EC emulgeerbaar concentr Hermoo diazinon 81 g/l 4745/B Beperkt gebruik toegelaten (1x/jaar) KB Schildluis KB malathion + paraffine olie KB Winter KB malathion + paraffine olie Sun Spray 7 E emulgeerbaar concentr Protex paraffine olie 850 g/l 6556/B Pagina 1 van 32

2 Sunspray 11 E Geen opgave opg emulgeerbaar concentr Sun Oil Compan paraffine olie 850 g/l 6555/B Biologisch Aphelinus mali Disonex EC emulgeerbaar concentr Protex diazinon 162 g/l B 6269/B Beperkt gebruik toegelaten (1x/jaar) VBC-AVEVE Oliën Aveve vruchtboomcarbolineum (actieve olie) VBC-Sanac Oliën Sanac vruchtboomcarbolineum (anthracee-olie) Pagina 2 van 32

3 bacterievuur (algemeen) Erwinia amylovora Ernst van de ziekte of plaag: 9 Bacterievuur tast zowel scheuten, bladeren, bloesems, bessen als takken en stammen aan. In een eerste fase verwelken de toppen van de jonge scheuten. adien worden ze donkerbruin tot zwart en blijven verdord hangen. Waardplanten voor bacterievuur. Peren- en appelbomen kunnen aangetast worden door het bacterievuur. Appelbomen zijn wel minder gevoelig dan perenbomen. Daarnaast kunnen ook de dwergmispel (Cotoneaster), de meidoorn (Crataegus), de vuurdoorn haag (Pyracantha), de lijsterbes (Sorbus), het krentenboompje (Amelnachier), rozen, Spiraea, kweepeer (Cydonia) en Stranvaesia aangetast worden. De naam bacterievuur wijst reeds op het karakteristieke van de ziekte. Dit is het bruinzwart verkleuren, verdorren en verschrompelen van bloesems, bladeren en twijgen alsof ze door vuur verschroeid werden. In de lente verwelken, verschrompelen en verdorren de bloesems. Jonge vruchtjes verkleuren zwart en drogen in. In de zomer zijn het de bladeren die verwelken, vaalgroen, later roodbruin tot zwart verkleuren en slap hangen aan de twijgen. De top van de zieke twijg krult naar binnen en verdort. Witte tot geelwitte slijmdruppels verschijnen op de zieke twijgen. Ziek twijgweefsel is waterachtig en voelt kleverig aan. Bij aansnijden van de grotere takken wordt een roodbruine gevlamde verkleuring van de bast zichtbaar. In de herfst is het zieke schorsweefsel van de grotere takken en de stam roodbruin tot donkerpaars verkleurd. In de winter hangen verdroogde bladeren en vruchtjes aan verdorde twijgen. Op de grotere takken en stam zijn de overwinteringskankers zichtbaar. De bestrijding van bacterieziekten van planten heeft minder succes dan de bestrijding van schimmelziekten. Bacterievuur is niet met één enkele maatregel te bedwingen. De ziekte moet met alle beschikbare middelen te lijf gegaan worden. Slaat bacterievuur toe op het fruitbedrijf, in de boomkwekerij, in de tuin of in de natuur, dan moet alle moeite gedaan worden om de ziekte uit te roeien. Daartoe dienen de ziektehaarden opgeruimd te worden door de zieke plantedelen weg te snoeien, desnoods door de ziektehaard tegen de grond af te zetten of te rooien. Zieke plantedelen dienen onmiddellijk tot minstens 30 cm onder de zichtbare aantasting weggemaaid te worden. Grotere snoeiwonden worden best met een koperhoudende pasta afgedekt. Gereedschap moet tevens na elke beurt met brandalcohol of bleekwater worden ontsmet. Het weggesnoeide of gerooide hout wordt best verbrand. Bij transport moet men er wel opletten de gezonde bomen of struiken niet te beschadigen. Bijzondere aandacht is nodig voor het onderhoud van de meidoorn en de dwergmispel. In de besmette meidoornhagen moeten alle zieke delen onmiddellijk tegen de grond worden afgezet. De overblijvende haag moet tussen 1 november en 1 maart gesnoeid worden. De snoei van gezonde hagen mag maar gebeuren intussen 1 november en 1 maart, want snoeien tijdens het groeiseizoen zou het infectierisico enorm verhogen: er worden immers talrijke wonden gemaakt die ideale toegangspoorten voor de ziekte zijn. Men mag besmette bomen of struiken niet laten staan. Genezen doen ze niet meer en ze zorgen ervoor dat de ziekte zich in de omgeving in stand kan houden. Genezing van de ziekte met chemische middelen is niet mogelijk. Met de beschikbare middelen kan alleen een beschermende werking gewaarborgd worden. De rechtstreekse bestrijding van het bacterievuur bestaat vooral in de verplichting elke ziektehaard te behandelen. De verantwoordelijkheid ligt in de eerste plaats bij de eigenaar, de huurder of de gebruiker van grond waarop besmette waardplanten voorkomen. Hiermee worden zowel particuliere als plaatselijke overheden bedoeld. Zij moeten zelf onmiddellijk overgaan tot het behandelen van de besmette planten door de zieke delen eruit te snoeien, desnoods door de plant te rooien. In de handel mogen waardplanten van bacterievuur niet voor 1 november verhandeld worden. Tussen de verschillende soorten en cultivars is een grote verscheidenheid voor gevoeligheid aan bacterievuur waar te nemen. Voor Sorbus bijvoorbeeld. Kies beter een ras dat minder gevoelig is: Sorbus aucuparia Golden Wonder, Sorbus aucuparia Rossica Major, Sorbus Gibbsii, Sorbus intermedia Brouwers en Sorbus thuringiaca zijn betere keuzes. Slechte rassen zijn: Pagina 3 van 32

4 Sorbus aria en zijn cultivars, Sorbus vilmorinii en Sorbus commixta zijn erg gevoelig voor bacterievuur Sorbus aucuparia en cultivars zijn duidelijk gevoeliger voor kanker Sorbus aria Lutescens is af te raden voor zijn gevoeligheid voor zowel spint als bacterievuur Sorbus Joseph Rock is in zijn geheel af te raden. Diverse soortgevoeligheid Cupravit Forte Fungicide spuitpoeder Bayer koperoxychloride 50% 4091/B Kankersept Fungicide pasta op waterbasis Asepta koperoxychloride 2 % (verboden BE) 5730/B (*verboden BE) gestippelde houtvlinders - rupsen van Zeuzera pyrina 2-jarige cyclus Ernst van de ziekte of plaag: 9 Ook wel eens gele houtrups genoemd. Geel witte ruspen met vele zwarte punten (tot 50 cm groot), afkomstig van de gestippelde houtvlinder. Deze rupsen doen er 2 jaar over om volwassen te worden. Hij doorboort stammen of takken met een doorsnede tot 10 cm en wordt vaak pas ontdekt als een doorboorde en verzwakte tak of stam bij een wind komt af te breken. Meestal is er per plant maar 1 rups te vinden maar dat is voldoende om desastreuze gevolgen te veroorzaken. Bij het boren van een gat kan je korreltjes van aaneengekleefd zaagsels ontdekken die naar buiten worden gebracht. De houtvlinder legt in juli-augustus zijn eitjes af. De rupsen tasten vooral appelen, peren, lijsterbes, esdoorn, berk, meidoorn, walnoten, populieren en eiken aan. Ziet u rupsen in een gang dan kan je proberen ze in de boorgang te doorbreken. Of indien mogelijk zaag een aangetaste tak weg. Fysiologisch snoei, pluk of knip ziek plantendelen weg Pistal spuitbus Zerox spuitbus Pagina 4 van 32

5 appel schurft Venturia inaequalis overwinterende schimmel Ernst van de ziekte of plaag: 8 Komt zowel voor op eetbare als op sierappels. Schurft wordt gekenmerkt door olijfgroene tot zwarte vlekken op het blad en ruwe plekken op de takken. Op de bladeren, jonge scheuten en vruchtbeginsels ziet men olijfgroene tot donkerbruine vlekjes, die viltig worden door conidiënvorming. Op den duur wordt het blad geheel zwart, verschrompelt het en valt af. Jonge scheuten vertonen opgezwollen plekken die later openbarsten, waardoor een ruw uiterlijk ontstaat: takschurft. Bij regenachtig weer komen in het voorjaar ascosporen vrij die door de wind verspreid worden en de groenen delen van de plant infecteren. Infectie kan ook door middel van conidiën. Of de infectie slaagt hangt af van de bevochtigingsduur van het blad en de temperatuur, de zogenaamde bladnatperiode. De ascosporen en conidiën hechten zich op het blad, kiemen en dringen met behulp en een kiembuis door de cuticula naar binnen. Het mycelium ontwikkelt zich tussen cuticula en epidermis maar dringt niet verder in het blad door. Aan het eind van de incubatieperiode barst de cuticula open en komen olijfgroene conidiën vrij. Deze kunnen opnieuw een infectie teweeg brengen. Dit proces gaat het hele groeiseizoen door. Er zijn lente en zomer-infecties. Vaanf eind maart tot begin juli hebben meerdere sporen vluchten plaats. De schimmel overwintert in aangetaste afgevallen bladeren waarin, tijdens de generatieve fase van de schimmel de ascosporen gevormd worden. Er is duidelijk een verschil in rasgevoeligheid. Plant sterkere rassen zoals Bramley s Seedling, Discovery, Dubbele Bellefleur, Groninger Kroon, Keuleman en Lombart s Calville. In de fruitteelt: een bestrijding kan preventief en curatief uitgevoerd worden. Zie bij de omschrijving van de middelen voor info. Preventief om de week sproeien. Bij neerslag om de 3 dagen. Curatieve behandeling vereist duidelijke metingen van de bladnatperiode. Telkens zich er gunstige infectievoorwaarden worden opgemeten wordt er gespoten. Diverse opruimen (regelmatig) van de afgevallen bladeren (met sporen) Diverse soortgevoeligheid Biologisch citrusschillenextract Chorus Fungicide water dispergeerbaar g ovartis cyprodinil 50% 8728/B Cuperit Fungicide spuitpoeder Protex koperoxychloride 50% 32/B Cupravit Forte Fungicide spuitpoeder Bayer koperoxychloride 50% 4091/B Scala Fungicide suspensie concentraat Agrevo Belgium pyrimethanil 400 g/l 8579/B en 539/P Candit Fungicide water dispergeerbaar g Basf kresoxim-methyl 50% B 8829/B Pagina 5 van 32

6 Systhane 24 EC Fungicide emulgeerbaar concentr Rohm and Haas myclobutanil 240 g/l B 9065/B appel zaagwespen - larven van Hoplocampa testudinea larven afkomstig van de zaagwesp boren in de vruchten Ernst van de ziekte of plaag: 8 Een volwassen appelzaagwesp is +/- 6 mm groot en heeft 4r heldere, geaderde vleugels. Het lichaam heeft een glanzend zwarte bovenzijde en een lichtbruine onderzijde. De appelzaagwesp zit s morgensvroeg verscholen tussen bloesem en vliegt bij zonnig weer. Ze zijn het meest actief in de ochtend, vooral rond twaalf uur.tijdens de appelbloei zet deze wesp haar eitjes af in de kelkwand van de bloem. Daaruit ontstaan crèmekleurige tot roze rupsen van 9-11 mm groot die aanvankelijk hoefijzervormige gangen boren net onder de vruchtschil. Wanneer de vrucht niet afvalt ontstaat er daardoor een vergroeiing die zich uit in een bobbelige kurkachtige wand. Jonge vruchten worden soms geheel leeggevreten. Vruchtval komt vaak voor in mei-juni. De ruspen verplaatsen zich ook naar andere vruchten. De meeste larven zijn volgroeid in juli. Ze zakken af naar de grond en spinnen een cocon, waarin ze de winter doorbrengen. In de lente van het volgende jaar verpoppen de larven zich adulten verschijnen drie tot vier weken later. Een deel van de larven brengt twee of zelfs drie winters onder de grond door, voordat ze zich verpoppen. Pluk aangetaste vruchten zo snel als mogelijk weg. Een bestrijding wordt vanaf het uitbloeien en voor het uitkomen van de eitjes toegepast met dimethoaat. a het uitkomen van de eitjes kan nog behandeld worden met middelen op basis van malathion, pyrethrinen, fosmet en quassin. Fysiologisch snoei, pluk of knip ziek plantendelen weg Pistal spuitbus Biologisch Steineremia feliae Dimistar Progress 400 EC dimethoaat 400 g/l 8165/B Imidan fosmet Perfekthion S emulgeerbaar concentr Basf dimethoaat 500 g/l B 4858/B Pagina 6 van 32

7 Phosan Forte emulgeerbaar concentr Cheminova dimethoaat 400 g/l B 9276/B Teletox 40 emulgeerbaar concentr Luxan Chem Pha dimethoaat 400 g/l B 4985/B Zerox spuitbus Zolone Flo suspensie concentraat Agro-Plus V fosalone 500 g/l B 7340B + 401/B groene appelwantsen Lygus pabulinus Ernst van de ziekte of plaag: 8 Deze wantsen eten voornamelijk aan de bladeren die daardoor kleine bruin omzoomde gaatjes gaat vertonen die ietwat misvormd zijn. Ook de aangestoken bloesems en vruchten gaan misgroeien. De wantsen komen uit fruitbomen, braamstruiken of houtgewas uit de omgeving van het perceel. Pleksgewijs ingrijpen volstaat meestal. Baygon Groen Poeder stuifpoeder Bayer propoxur Basudine diazinon Beperkt gebruik toegelaten (1x/jaar) Dipterex trichloorfon KB Insecten Agriben KB fosalone exion bromofos (?) Pagina 7 van 32

8 Parathion 25 vlb Pro Agro parathion A Undeen stuifpoeder propoxur wormstekigheid door rupsen van de fruitmot Cydia pomonella - Carpocapsa pomonella Ernst van de ziekte of plaag: 8 rupsen afkomstig van de fruitmot De volwassen fruitmot, een nachtvlinder, komt in de aanplanting voor van half mei tot eind augustus. Bij jaren met een warme nazomer kan dit zelfs tot half september, dit echter wel op voorwaarde dat de nachttemperatuur boven de 15 C ligt. 3 tot 6 dagen na het uitkomen van de overwinterde fruitmot en bij een temperatuur van minimum 18 C legt het vrouwtje haar eitjes. a 5 tot 20 dagen, afhankelijk van de weersomstandigheden, komt de rups uit het ei. Eens uit het ei gekomen verplaatst de jonge rups zich van het blad naar de vrucht. Ze boort zich in de vrucht en vreet zich een weg naar het klokhuis. Eén rups kan meerdere vruchten aantasten. Eind augustus verlaat de rups de vrucht en gaat zich verschuilen in schorsspleten. Vooral de schorsspleten op de onderste 50 cm van de stam maar ook goed beschutte plaatsen onder de stenen, op steunpalen en onder de schors van dikke takken zijn ideale overwinteringsplaatsen. Om de winter goed door te komen, spint de rups zich in een cocon. Begin mei van het volgende jaar verpopt ze zich en een paar weken later begint de vlucht van de nieuwe generatie fruitmotten. Aangetast fruit is te herkennen aan de bruinomrande gaatjes in de schil. Achter deze gaatjes bevindt zich een vraatgang door het vruchtvlees tot in het klokhuis. Deze vraatgang is al of niet gevuld met bruinachtige, korrelige uitwerpselen van de rups. Aangetaste vruchten rijpen vroeger dan gezonde en vallen voortijdig af. Door deze voortijdige vruchtval kan een groot deel van de oogst verloren gaan. De werking van chemische middelen op fruitmot neemt de laatste jaren sterk af. Om de fruitmot toch op een efficiënte manier te bestrijden is er Granupom, een selectief biologisch insecticide op basis van het Cydia pomonella granulosevirus. Chemische bespuitingen worden vanaf de 2de helft van juli toepgepast wanneer de larven hun ei verlaten. Diazin 81 EC emulgeerbaar concentr Hermoo diazinon 81 g/l 4745/B Beperkt gebruik toegelaten (1x/jaar) Difuse 48 SC suspensie concentraat Chimac-Agriphar diflubenzuron 480 g/l 9112/B Malathyne 25 emulgeerbaar concentr Gardiflor malathion 250 g/l 4057/B Pistal spuitbus Pagina 8 van 32

9 Carpovirusine Biologisch suspensie concentraat Calliope granulose virus 6.7 x 10E12 GV/l 8615/B Ethionyl parathion Granupom Biologisch suspensie concentraat Probis granulose virus 2.2 x 10E13 GV/l 9198/B Granupom Biologisch suspensie concentraat Biobest cydia pomonelle granulose virus Imidan fosmet Malathex 50% EC emulgeerbaar concentr Protex malathion 500 g/l (verboden BE) B 2372/B (*verboden BE) atol geësterde koolzaadolie Ontsmettingsmidd 9298/B Sevin 480 SC suspensie concentraat Rhône-Poulenc A carbaryl 480 g/l B 8669/B Talstar 10 EC emulgeerbaar concentr FMC Corporation bifenthrin 100 g/l (verboden BE) B 7656/B (verboden) Zerox spuitbus Zolone Flo suspensie concentraat Agro-Plus V fosalone 500 g/l B 7340B + 401/B Pagina 9 van 32

10 houtkevers - larven van (algemeen) Scolytus - Xyleborus Ernst van de ziekte of plaag: 6 Er zijn tal van verschillende soorten houtkevers. Ze tasten allen takken aan die in slechte conditie zijn. In de schors van takken en stammen zitten grote ronde gaatjes van 1 tot 3 mm groot. Onder de schors bevindt zich een netwerk van gangen waarin witte, pootloze larven in terug te vinden zijn. Bij goed groeiende planten vormen houtkevers probleem. Snoei aangetaste takken weg en verbrand ze. Verbeter de gezondheidstoestand van de boom. Zorg voor een goede bodemgesteldheid. Chemische bestrijding geeft slechte resultaten omdat de larven beschermd zijn door de boomschors: 1. De houtkevers vliegen uit tussen april en mei, in deze periode gedurende enkele jaren spuiten met carbaryl. 2. Tussen eind mei en juni worden de eitjes afgezet. 3. In het begin van de zomer komen volwassen kevers van 2-4 mm lang naar buiten. Dan bestrijden met carbaryl of parathion (parathion na de pluk). Fysiologisch bodem- en/of groeiomstandigheden verbeteren Fysiologisch snoei, pluk of knip ziek plantendelen weg Agrichim Carbaryl WP spuitpoeder Agrichim carbaryl 50% B 7133/B Ethionyl parathion Parathion 25 vlb Pro Agro parathion A Sevin 480 SC suspensie concentraat Rhône-Poulenc A carbaryl 480 g/l B 8669/B Thionyl E Chimac-Agriphar parathion 250 g/l A Pagina 10 van 32

11 appel glasvlinders - rupsen van Parage aegeria - Aegeria Ernst van de ziekte of plaag: 5 Wittachtige tot glasachtige rupsen boren gangen in de bast en schors van jonge en oude takken. Die gaan dan verkankeren. De vlindervlucht heeft plaats van half juni tot bijna eind augustus waarbij de eitjes nabij wonder, kankers en spleten worden gelegd. De cyclus van rups to vliner duurt 2 jaar. Een bestrijding wordt uitgevoerd tijdens de vlindervlucht. Erg doetreffrend is het middel in de spleten en wonden te gieten. Malathyne 25 emulgeerbaar concentr Gardiflor malathion 250 g/l 4057/B Pistal spuitbus Cymbush cypermethrin, zeta-cypermethrin ( *BE verboden tot beperkt) Intrekking gebruik bij tomaten, aubergine, courgettes, komkommers, sla, andijvie, paprika, meloenen Malathex 50% EC emulgeerbaar concentr Protex malathion 500 g/l (verboden BE) B 2372/B (*verboden BE) Sanac Plantspray spuitbus Sanac malathion + pyrethrine Zerox spuitbus Pagina 11 van 32

12 appel meeldauw (echte) Podosphaera leucotricha schimmel die op knoppen overwintert Ernst van de ziekte of plaag: 5 Vooral jonge scheuten en bladeren zijn bedekt met een wit schimmelpoeder dat later overgaat in bruine vlekken. Deze schimmel tast zowel bladeren, scheuten als bloesems aan. Op de vruchten kan een ruw kurkachtig weefsel ontstaan. Komt vooral voor op droge en zonnige plaatsen. Warme periodes met en vochtige lucht vanaf mei en juni, bij meer dan 20 C, bevorderen de uitbreiding. Er treedt bladmisvorming op en enige groeiremming. De scheuten en bladeren misvormen (juni-juli). Tijdens de winter de zieke twijgtoppen wegsnoeien. Tijdens de groeiperiode vanaf de eerste jonge scheuten de schimmeltekenen vertonen de planten snoeien. Bij chemische bestrijding vroeg beginnen en regelmatig herhalen (om de 10 dagen). Gebruik eventueel milieuvriendelijk spuitzwavel. Er is verschil in rasgevoeligheid. Te mijden zijn o.a. de rassen Dubbele Bellefleur, Cox s, Jonathan, Golden, Groninger Kroon, Mantet, Goudrennette en Princess oble. Fysiologisch snoei, pluk of knip ziek plantendelen weg Diverse soortgevoeligheid Biofa Fungicide stuifpoeder Biofar-Agrar spuitzwavel Karathane Fungicide spuitpoeder Rohm and Haas dinocarp 22% 2904/B imrod vlb Fungicide Zeneca Agro bupirimaat 250 g/l Baycor EC 300 Fungicide emulgeerbaar concentr Bayer bitertanol 300g/liter (verboden BE) B 7409/B (*verboden BE) (Verboden) Bayleton Fungicide Bayer triadimefon Candit Fungicide water dispergeerbaar g Basf kresoxim-methyl 50% B 8829/B Captan 80 WG Fungicide water dispergeerbaar g Makhteshim-Aga captan 80% B 8759/B Dorado pyrifenox Fungicide Pagina 12 van 32

13 Euparen M Fungicide spuitpoeder Bayer tolylfluanide 50% (*verboden BE en L) B 6361/B (Verboden) (Verboden) Kumulan zwavel + nitrothal isopropyl Fungicide Pallinal-Pallitop Fungicide Basf metiram+nitrothal-isopropyl (*BE verboden vanaf 28/02/2003) 8739/B (Verboden) Rubigan 120 EC Fungicide Dow Agroscience fenarimol 120 g/l 9434/B Rubigan 4 Fungicide emulgeerbaar concentr Dow Agroscience fenarimol 40 g/l (verboden BE) B 7428/B (verboden) Saprol triforine Fungicide Topaz Fungicide emulgeerbaar concentr ovartis penconazool 100 g/l B 7579/B, 496/P, 554/P Trimidal nuarimol Fungicide fruitspint mijten (algmeen) Panonychus ulmi Ernst van de ziekte of plaag: 5 Rode sapzuigende mijten van 1 mm groot zuigen aan het blad. Ze zitten met grote aantallen onderaan het blad samen met hun bolronde eitjes. Op de bovenkant van het blad zitten kleine spikkeltjes. Het blad verliest zijn glanzende kleur en gaat er dof uitzien. Later wordt het blad geelgroen. Komt vooral voor in warme, droge zomers. Bij een ernstig aantasting treed vroegtijdige bladval op. De eitjes overwinteren in holten aan de onderkant van de takken. Te bestrijden met een natuurlijke vijand, Stethorus punctillum, een zwart, ovaal spintetend lieveheersbeestje. Chemische bestrijdingen zijn nadelig omdat tevens de natuurlijke vijanden worden gedood. Diverse soortgevoeligheid Allium sativum knoflookextract, planten Biologisch, planten Apollo Acaricide suspensie concentraat Makhteshim-Aga clofentezin 500 g/l 7477/B (beperkt) Pagina 13 van 32

14 KB Bladluizen en Insecten emulsie, olie in water Scotts bifenthrin 2 g/l 8301/B eoron 500 EC Acaricide emulgeerbaar concentr ovartis broompropylaat 500 g/l (*BE tot 31/12/2007 in teelt van stamslabonen) B 6514/B issorun Acaricide spuitpoeder Basf hexythiazox 10 % 7652/B Urtica brandnetelextract Biologisch Typhlodromus Biologisch roofmijt Hostation triazofos Mitac Acaricide emulgeerbaar concentr Agrevo amitraz 200g/l (verboden BE 12/08/04) B 7389/B Peropal azocyclotin 25% A Acaricide 7791/B Spidex Phytoseiulus persimilis Biologisch roofmijt Stethorus Biologisch lieveheersbeestje Biobest Stethorus punctillum Talstar 10 EC emulgeerbaar concentr FMC Corporation bifenthrin 100 g/l (verboden BE) B 7656/B (verboden) Torque SC Acaricide suspensie concentraat Basf fenbutatin oxide 550 g/l A 8213/B Undeen stuifpoeder propoxur Vydate CHL ematicide emulgeerbaar concentr Dupont oxamyl 250 g/l A 8308/B Pagina 14 van 32

15 kleine wintervlinder - rupsen van Operophtera brumata Ernst van de ziekte of plaag: 5 Geelgroene rupsen, afkomstig van de kleine wintervlinder, met lichte strepen over hun lichaam vreten in het begin van het voorjaar aan de knoppen, de vruchtenblosesems of maken gaatjes in vruchtbeginsels zoals bij appelen. Komt algemeen voor op fruitbomen, heesters, rozen en bomen. Deze rupsen van circa 25 mm lang binden de bladeren met spinseldraden aan elkaar en zitten daarom vaak verborgen. De vlinder legt zijn eitjes in het in de grond. De vrouwelijke poppen moeten in de herfst, wanneer de eerste nachtvorst zich aandiend, de planten opkruipen om hun eitjes te gaan afleggen. Bij fruitbomen kan men tegen de stam een kleverige, vette lijmband aanbrengen zodat de vrouwtje de takken niet kunnen bereiken om hun eitjes in e kroon te gaan afzetten. Doe dit in de herfst voor de eerste vorst! Bestrijding kan verder nog van de uitgekomen rupsen in het voorjaar. Malathyne 25 emulgeerbaar concentr Gardiflor malathion 250 g/l 4057/B Pistal spuitbus Pistal spuitbus Ethionyl parathion Malathex 50% EC emulgeerbaar concentr Protex malathion 500 g/l (verboden BE) B 2372/B (*verboden BE) Pagina 15 van 32

16 Zerox spuitbus Zerox spuitbus spinselmot - rupsen van Hyponomeuta padellus 1 generatie/jaar grijsgroene rupsen afkomstig van de spinselmotvlinders Ernst van de ziekte of plaag: 5 Jonge grijsgroene rupsen afkomstig van de spinselmotvlinders vreten in april-mei aan bladeren en bloemen. Het is in deze periode dat de plaag dient te worden bestreden. De rupsen verpoppen in juli. Volwassen vlinders leggen in juli-augustus hun eitjes af. De jonge rupsen overwinteren in groepen onder de schors. Kunnen veel vraatschade aanrichten. Tijdig bestrijden (april-mei) wanneer de rupsen nog klein zijn. Vaak wordt te lang gewacht met een bestrijding. Malathyne 25 emulgeerbaar concentr Gardiflor malathion 250 g/l 4057/B Pistal spuitbus Agrichim Carbaryl WP spuitpoeder Agrichim carbaryl 50% B 7133/B Imidan fosmet Malathex 50% EC emulgeerbaar concentr Protex malathion 500 g/l (verboden BE) B 2372/B (*verboden BE) Predex Malathion emulgeerbaar concentr malathion 500 g/l B 8845/B Pagina 16 van 32

17 Sevin 480 SC suspensie concentraat Rhône-Poulenc A carbaryl 480 g/l B 8669/B Ultracid 40WP spuitpoeder ovartis methidathion (*verboden BE) A Intrekking van de erkenning vanaf 20 maart 2003 Zerox spuitbus bladwespen - bastaardrupsen van Caliroa limacina 2 generaties per jaar - zwarte bastaardrupsen, met een slijm bedekt, die afkomstig zijn van bladwespen Ernst van de ziekte of plaag: 3 Deze bladwespen zetten eitjes af aan de onderzijde van het blad. De uitkomende zwarte bastaardrupsen, die met een slijm zijn bedekt, schaven aan de bladonderzijde. Vraatschade van de 1ste generatie begint in juni, de schade van de 2de generatie in augustus-september. Deze rupsen komen algemeen veel voor bij peer, kers en kriek. Soms ook op appelen. Bij een bespuiting de onderzijde van het blad goed raken. Malathyne 25 emulgeerbaar concentr Gardiflor malathion 250 g/l 4057/B Pistal spuitbus vangen (met de hand) Geen opgave opg Agrichim Carbaryl WP spuitpoeder Agrichim carbaryl 50% B 7133/B KB Insecten Agriben KB fosalone Pagina 17 van 32

18 Malathex 50% EC emulgeerbaar concentr Protex malathion 500 g/l (verboden BE) B 2372/B (*verboden BE) Rubitex fosalone Sevin 480 SC suspensie concentraat Rhône-Poulenc A carbaryl 480 g/l B 8669/B Zerox spuitbus Zolone Flo suspensie concentraat Agro-Plus V fosalone 500 g/l B 7340B + 401/B bonenspintmijten Eotetranychus urticae Ernst van de ziekte of plaag: 3 Op de bladeren ontstaan eerst lichte spikkels die later matgroen worden en daarna steeds meer en meer geelwit verkleuren. Deze geelgroene mijten van 1 mm groot met 4 paar poten, hebben 2 grote donkere vlekken aan de voorzijde van hun lichaam. Ze ontwikkelen zich vooral bij warmte en droge luchtvochtigheid. Volwassen vrouwelijke mijten zijn in het najaar en de winter bruinrood tot oranjerood van kleur. Ze overwinteren op beschutte plaatsen. Onderaan het blad kan u met een vergrootglas bolronde eitjes waarnemen. Bij een massale aantasting zijn tussen de bladeren en stengels fijngesponnen spinseldraden te zien. De mijten veroorzaken verdroogde bladeren en massale bladval zodat alleen aan de toppen van de stengels nog enkel wat jonge bladeren overblijven. Voor binnenplanten -> verbeter eventueel de standplaats: kouder en minder droge lucht Bonenspintmijten zijn reeds tegen veel bestrijdingsmiddelen resistent geworden. Kies bij chemische bestrijding voor regelmatig afwisseling van middelen op basis van paraffine oliën en pyrethrine. Biologisch te bestrijden met roofmijten - Stethorus punctillum, natuurlijke spintpredator (kevers) die in BE en L voorkomt, kan vanaf mei spontaan in kassen voorkomen - Ambyseius californicus (natuurlijke vijand) in de kas - Phytoseiulus persimilis : roofmijten (vaklui) zowel in te zetten buiten, onder plastic als in de kas - Feltiella acarisuga, een galmug die snel spinthaarden opruimt in tomaat,komkommer,roos,paprika - Macrolophus caliginosus, ruimt ook witte vlieg op Apollo Acaricide suspensie concentraat Makhteshim-Aga clofentezin 500 g/l 7477/B (beperkt) KB Bladluizen en Insecten emulsie, olie in water Scotts bifenthrin 2 g/l 8301/B Pagina 18 van 32

19 eoron 500 EC Acaricide emulgeerbaar concentr ovartis broompropylaat 500 g/l (*BE tot 31/12/2007 in teelt van stamslabonen) B 6514/B issorun Acaricide spuitpoeder Basf hexythiazox 10 % 7652/B Macrolophus Biologisch plastic koker met adult Biobest Macrolophus caliginosus Mitac Acaricide emulgeerbaar concentr Agrevo amitraz 200g/l (verboden BE 12/08/04) B 7389/B Peropal azocyclotin 25% A Acaricide 7791/B Spical Amblyseius californicus Biologisch roofmijten Spidend Biologisch gallarven Feltiella acarisuga Spidex Phytoseiulus persimilis Biologisch roofmijt Stethorus Biologisch lieveheersbeestje Biobest Stethorus punctillum Talstar 10 EC emulgeerbaar concentr FMC Corporation bifenthrin 100 g/l (verboden BE) B 7656/B (verboden) Thiripans Amblyseius degenerans Biologisch nimfen en adulten Thripex Amblyseius cucumeris Biologisch nimfen en adulten Vydate CHL ematicide emulgeerbaar concentr Dupont oxamyl 250 g/l A 8308/B Pagina 19 van 32

20 heggebladrollervlinders - rupsen van Cacaecia rosana - Archips rosana rupsen afkomstig van de heggebladrollervlinders Ernst van de ziekte of plaag: 3 Deze rupsen afkomstig van de heggebladrollervlinder (een soort mot met een bruine kop en middenlijf, het achterlijf is grijsbruin. Het mannetje is ruim 1,5 cm groot met licht- tot purperbruin met donkerbruine voorvleugels. Er zitten banden en vlekken op de vleugels, deze zijn licht gerand. De achtervleugels zijn grijsbruin van kleur. Het vrouwtje is ongeveer 2 cm groot en is dus iets groter dan het mannetje. De voorvleugels zijn donkerbruin met vage tekeningen. De achtervleugels zijn grijs met op het uiteinde een oranje geel puntje) vreten aan bladeren en de toppen aan de jonge scheuten, soms ook aan bloesems. De rupsen dringen de knoppen binnen and binden jonge bladeren samen met draden. Daarna rollen ze het blad op in een sigaarvorm. De rupsen vreten van het bladmoes, zodat alleen de nerven over blijven. De bladeren worden meestal samengesponnen. De eieren worden in augustus - september gelegd. De heggebladroller overwintert als ei. Komt algemeen vaak voor bij fruitgewassen (appel, peer, bramen, hazelnoten, trosbessen), Ligustrum, Lonicera, Populus, Ribes en rozen. Bij appel uit de schade zich vooral door afgevreten schilplekken op jonge vruchten. De eitjes van de vlinder overwinteren op stammen en takken en komen in de loop van april uit. De vlucht van de volwassen ruspen heeft plaats tussen juni en eind juli. De schade is vaak erg gering en kan getolereerd worden. Snoei eventueel de bovenste toppen weg. Er kan worden gespoten met het bacteriepreparaat. Als de rupsen voldoende bacteriën binnenkrijgen sterven ze. Jonge rupsen zijn gevoeliger dan oudere rupsen. De werking is het beste bij iets hogere temperaturen. Een schemische bestrijding in een vroeg stadium uitvoeren. Fysiologisch snoei, pluk of knip ziek plantendelen weg Decis 2,5 EC suspensie concentraat deltamethrin 25 g/l 576/P en 473/P (Verboden) Difuse 48 SC suspensie concentraat Chimac-Agriphar diflubenzuron 480 g/l 9112/B Dimilin 25 WP spuitpoeder Agrevo Belgium diflubenzuron 25% 6940/B 6774 Dimilin SC-48 suspensie concentraat Aventis Cropscie diflubenzuron 480 g/l 8134/B Mission suspensie concentraat Agrichim diflubenzuron 480 g/l 9200/B omolt suspensie concentraat Basf teflubenzuron 150 g/l 8424/B 9914 Pagina 20 van 32

21 Agrichim Carbaryl WP spuitpoeder Agrichim carbaryl 50% B 7133/B Decis EC 2,5 emulgeerbaar concentr Aventis Cropscie deltamethrin 25 g/l B 7172/B (Verboden) Dipterex trichloorfon Imidan fosmet Sevin 480 SC suspensie concentraat Rhône-Poulenc A carbaryl 480 g/l B 8669/B Turex Bacillus thuringiensis Biologisch Undeen stuifpoeder propoxur VBC-AVEVE Oliën Aveve vruchtboomcarbolineum (actieve olie) VBC-Sanac Oliën Sanac vruchtboomcarbolineum (anthracee-olie) Xentari WG Biologisch water dispergeerbaar g Valent Bioscienc Bacillus thuringiensis var. aizawai ( I.U. Trichoplusia ni) 9067/B Zolone Flo suspensie concentraat Agro-Plus V fosalone 500 g/l B 7340B + 401/B Pagina 21 van 32

22 bastaardsatijnvlinders - rupsen van Euproctis chrysorrhoea grauwzwarte rupsen met rode en witte lengtestrepen en typische brandharige stekels, afkomstig van de zilverwitte bastaardsatijnvlinders (bruinstaartvlinder) Ernst van de ziekte of plaag: 2 Deze grauwzwarte rupsen met rode en witte lengtestrepen en typische brandharige stekels zijn afkomstig van de zilverwitte bastaardsatijnvlinders (bruinstaartvlinder). Ze zijn tot 4 cm groot en overwinteren als kleien larven in dichte, spinselnesten aan de toppen van scheuten. De rupsen eten aan het eind van het voorjaar tot het begin van de zomer aan de bladeren. Dit kan ernstige kaalvraat veroorzaken. Bij geringe aantasting kan je de scheuttopen met spinseleiren en larven wegsnoeien. Draag daarbij handschoenen want de haren van de rups kunnen veel jeuk veroorzaken bij contact. Diverse vormen van bacteriepreparaten op basis van Bacillus komen voor de bestrijding in aanmerking. Fysiologisch snoei, pluk of knip ziek plantendelen weg Difuse 25 WP spuitpoeder Chimac-Agriphar diflubenzuron 25 % 9109/B Difuse 48 SC suspensie concentraat Chimac-Agriphar diflubenzuron 480 g/l 9112/B Dimilin SC-48 suspensie concentraat Aventis Cropscie diflubenzuron 480 g/l 8134/B Mission suspensie concentraat Agrichim diflubenzuron 480 g/l 9200/B omolt suspensie concentraat Basf teflubenzuron 150 g/l 8424/B 9914 Agbac Biologisch WP spuitpoeder F.F. Company Bacillus thuringiensis var. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) B 8760/B Biobit WP Biologisch spuitpoeder Brinkman Bacillus thuringiensis 50 % B Dipel 2 X Biologisch spuitpoeder Abbott Bacillus thuringiensis var. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) (verboden BE) 8891/B (*Verboden BE) Dipel SC Biologisch suspensie concentraat Abbott Bacillus thuringiensis ssp. kurstaki (17600 I.U. Anagasta kuhniella/mg) 8601/B Pagina 22 van 32

23 Dipel WP Biologisch spuitpoeder Abbott Bacillus thuringiensis ssp. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) 6256/B Scutello Biologisch spuitpoeder Abbott Bacillus thuringiensis var. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) 8723/B Scutello 2X Biologisch spuitpoeder Abbott Bacillus thuringiensis var. kurstaki ( I.U. Trichoplusia ni/mg) (verboden BE) 8890/B (verboden) vruchtboomkanker - echte ectria galligena 2 sporenvluchten: winter 10-4 en zomer 5-9 Ernst van de ziekte of plaag: 1 Echte vruchtboomkanker is een gevreesde ziekte voor fruitbomen maar komt ook voor bij beuk, populier, eik, peer, appel en berk. Komt ook voor bij peer maar in mindere mate. Kenmerkend zijn de ruwe, bultige gezwellen die op takken ontstaan. abij de ogen van twijgen ontstaan barsten met afschilferende delen schors. Knoppen en jonge twijgen sterven af. De schimmels infecteren de planten via wonden zoals snoeiwonden, vorstscheuren of hagelschade. De sporen kunnen alleen kiemen bij nat weer. De wintersporen verspreiden zich van de herfst tot het voorjaar. De zomersporen vanaf mei. Zorg voor een matige groei. Middelmatig -bemesting toepassing. Zorg voor goede waterhuishouding in de bodem. Geef een extra gift kali. Smeer snoeiwonden in. Kankerwonden met zorg uitsnijden en behandelen met Kankersept, Topsin M pasta edm. Bestrijd tijdig bloed-of schorsluizen die wonden maken en de schimmel verspreiden. Spuitschema: * 1 tot 2 maal na de bladval (gedurende 1 tot 3 weken na de bladval) met koperhoudende middelen * na een hagelslag in de lente en/of zomer met captan of thiofanaat * na de pluk met carbendazim Fysiologisch bodem- en/of groeiomstandigheden verbeteren Agrichim Koperoxychloride Fungicide spuitpoeder Agrichim koperoxychloride 50% 7021/B Asepta Boomwondbalsem Fungicide pasta op waterbasis Asepta polyvinylakylaat 5873/B Belchim Hydro Fungicide water dispergeerbaar g Belchim koperoxychloride 50% 9271/B Pagina 23 van 32

24 Hermoo Koperhydroxide 50% Fungicide water dispergeerbaar g Hermoo koperhydroxide 50% 8825/B Kankersept Fungicide pasta op waterbasis Asepta koperoxychloride 2 % (verboden BE) 5730/B (*verboden BE) Koperhydroxide 50% WG Fungicide water dispergeerbaar g Huntjens koperhydroxide 50% 9272/B Patenkali Meststof korrelvorm kali Suberotex Fungicide pasta op waterbasis Sema Vinyl azaconazool 1% + imazalil 2 % (*BE tot 31 dec. 2007) 7474/B Biologisch Carabidae sycophanta Topsin M PASTA Fungicide paste op waterbasis Certis Europe thiofanaat-methyl 3% B 7096/B appel bladgalmuggen Dasineura mali Ernst van de ziekte of plaag: Pistal spuitbus Pagina 24 van 32

25 Zerox spuitbus appel bladmineermotten - rupsen van Ernst van de ziekte of plaag: Pistal spuitbus Zerox spuitbus appel bladvlooien Psylla mali luisachtig insect, plat en lichtgroen 2 mm lang Ernst van de ziekte of plaag: Platte lichtgroen insecten zuigen aan de appelbloemen. Een ernstige aantasting voorkomt vruchtzetting en oogstverlies. Volwassen exemplaren lijken op gevleugelde luis. Eitjes overwinteren op de takken en stammen. Bladvlooien zitten aan de onderkant van het blad. Ze bevuilen het blad met honingdauw. Pistal spuitbus Pagina 25 van 32

26 VBC-AVEVE Oliën Aveve vruchtboomcarbolineum (actieve olie) VBC-Sanac Oliën Sanac vruchtboomcarbolineum (anthracee-olie) appel bloesemkevers Anthonomus pomorum kevers die eitjes afzetten in bloemen, kever bruin met een witte tekening op de bovenzijde, 4-6 mm lang Ernst van de ziekte of plaag: Pistal spuitbus Zerox spuitbus Pagina 26 van 32

27 appel hoekmijnmotten - rupsen van Ernst van de ziekte of plaag: Pistal spuitbus Zerox spuitbus appel spinselmotten - rupsen van Yponomeuta malinella rupsen afkomstig van appelspinselmotten Ernst van de ziekte of plaag: Pistal spuitbus Pagina 27 van 32

28 Zerox spuitbus appel spintkevers Scolytus mali Ernst van de ziekte of plaag: Pistal spuitbus Zerox spuitbus appel stippelmotten - rupsen van Ernst van de ziekte of plaag: Pistal spuitbus Pagina 28 van 32

29 Zerox spuitbus appel vouwmijnmotten - rupsen van Ernst van de ziekte of plaag: Pistal spuitbus Zerox spuitbus Pagina 29 van 32

30 bewaarrot Ernst van de ziekte of plaag: Diverse luchtvochtigheid bijsturen groene appelbladrollervlinders - rupsen van Argyroploce variegana rupsen afkomstig van de groene appelbladrollervlinders Ernst van de ziekte of plaag: Pistal spuitbus Zerox spuitbus Zolone Flo suspensie concentraat Agro-Plus V fosalone 500 g/l B 7340B + 401/B Pagina 30 van 32

31 kersen mineermotten - rupsen van Lyonetia clerkella Ernst van de ziekte of plaag: Pistal spuitbus Zerox spuitbus spinselmot - rupsen van Yponomeuta virgintipunctata 2 generaties Ernst van de ziekte of plaag: Pistal spuitbus Pagina 31 van 32

32 Zerox spuitbus Giftigheidsklassen: : A of B: Middelen die vaak vrij kunnen gebruikt en verkocht worden voor particulier gebruik. Verkrijgbaar in tuincentra edm. Middelen die enkel kunnen gebruikt worden door erkende gebruikers of vakmensen uit de beroepssector en enkel kunnen verkocht worden door erkende verkopers. In deze lijst zijn middelen opgenomen met toelating in BE tot: zaterdag 18 november 2006 Deze tuindokter lijst is exclusief voorbehouden voor TK-Plus abonnees, download regelmatig de bijgewerkte ziekten en plagen brochures met courante lijst van toegelaten middelen iks van deze lijst kan gereproduceerd of gepubliceerd worden zonder de uitdrukkelijke toestemming van de eigenaar, Rudi Van Overloop, ruda@skynet.be, alle rechten voorbehouden. Bronnen, literatuur. Zie op Vanaf eind Tuindokter verkrijgbaar op CD-ROM!!! Pagina 32 van 32