Hoe specifiek zijn aspecifieke lage rugklachten?
|
|
- Jeroen van de Brink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoe specifiek zijn aspecifieke lage rugklachten? Over diagnoses en behandelingen bij wervelkolom gerelateerde pijnklachten NVVG/WVV congres No pain, no gain 18 mei 2014 Michel Terheggen Anesthesioloog/Pijnspecialist Pijncentrum Rijnstate Arnhem - Velp - Zevenaar Inhoud In relation to this presentation, I declare the following, real or perceived conflicts of interest: Financial interests: Grünenthal, Pfizer, Mundipharma, Metronic, St. Jude Medical, NEVRO, Boston Scientific, Neuroterm, Equip, Biomed, BO Pharma, st Jude Medical, Astellas, Two Hands Events, Medinova, NVA, WIP, CBO, OMS Research grants: Mundipharma, Arthrocare, Promed aspecifieke lage rugpijn is geen diagnose visie anesthesiologen/pijnspecialisten wervelkolom gerelateerde diagnosen overzicht behandelstrategieën A conflict of interest is any situation in which a speaker or immediate family members have interests, and those may cause a conflict with the current presentation. Conflicts of interest do not preclude the delivery of the talk, but should be explicitly declared. These may include financial interests (eg. owning stocks of a related company, having received honoraria, consultancy fees), research interests (research support by grants or otherwise), organisational interests and gifts. 1
2 Wervelkolom gerelateerde pijnklachten:..specific or Non-Specific, that is the question.. Specifiek vs Aspecifiek?? RIVM Nationaal Kompas Volksgezondheid 2006: Specifieke rugklachten zijn rugklachten waarbij sprake is van een specifiek pathofysiologisch mechanisme. Voorbeelden daarvan zijn een HNP, een infectie, een ontsteking, osteoporose, een fractuur of een tumor. Aspecifieke rugklachten zijn rugklachten waarbij geen specifieke oorzaak aantoonbaar is. Dit is bij ongeveer 90% van de mensen met rugklachten het geval Meestal zijn er bij klachten geen afwijkingen op de röntgenfoto. Omgekeerd impliceert de aanwezigheid van afwijkingen op een röntgenfoto niet dat er klachten zijn. Waddell 1982 Aspecifiek? RIVM Nationaal Kompas Volksgezondheid 2006: Specifieke rugklachten zijn rugklachten waarbij sprake is van een specifiek pathofysiologisch mechanisme. Voorbeelden daarvan zijn een HNP, een infectie, een ontsteking, osteoporose, een fractuur of een tumor. Aspecifieke rugklachten zijn rugklachten waarbij geen specifieke oorzaak aantoonbaar is. Dit is bij ongeveer 90% van de mensen met rugklachten het geval Meestal zijn er bij klachten geen afwijkingen op de röntgenfoto. Omgekeerd impliceert de aanwezigheid van afwijkingen op een röntgenfoto niet dat er klachten zijn. Aspecifiek? RIVM Nationaal Kompas Volksgezondheid 2006: Specifieke rugklachten zijn rugklachten waarbij sprake is van een specifiek pathofysiologisch mechanisme. Voorbeelden daarvan zijn een HNP, een infectie, een ontsteking, osteoporose, een fractuur of een tumor. Aspecifieke rugklachten zijn rugklachten waarbij geen specifieke oorzaak aantoonbaar is. Dit is bij ongeveer 90% van de mensen met rugklachten het geval Meestal zijn er bij klachten geen afwijkingen op de röntgenfoto. Omgekeerd impliceert de aanwezigheid van afwijkingen op een röntgenfoto niet dat er klachten zijn. Waddell 1982 Waddell
3 Problemen oude indeling: ICD10 classificatie vs Waddell indeling? M45: spondylitis ankylopoetica (ziekte van Bechterew); M46: overige inflammatoire spondylopathieën; M47: spondylose (artrose van de wervelkolom); M48: overige spondylopathieën; M50-51: aandoeningen van de tussenwervelschijven (waaronder hernia nuclei pulposi) M53: overige dorsopathieën, niet elders geclassificeerd; M54: dorsalgie. Problemen oude indeling Evidence Based Medicine Systematic reviews: heterogeniciteit -> niet-conclusief -> negatieve behandeladviezen Negatief advies CVZ invasieve behandelingen bij aspecifieke lage rugklachten Advies CVZ niet opgevolgd door ZV s Relatie (epidemiologische) reviews met praktijk? Behandeladviezen Aspecifieke Lage Rugklachten: Overweeg..verwijzing naar fysiotherapeut voor intensievere begeleiding van deze activerende aanpak. Besteed aandacht aan psychosociale problemen als deze een rol spelen. Voor de acute fase worden oefentherapie en manipulatie niet geadviseerd. Schrijf zo nodig pijnstillers voor: Stap 1 paracetamol 500 mg 3-6 dd 1 of 3 dd 2 Stap 2 NSAID s: ibuprofen 400 of 600 mg 3 dd 1, of diclofenac 25 of 50 mg 2-3 dd 1 of 75 mg 2 dd 1, of naproxen 250 of 500 mg 2 dd 1. Stap 3 paracetamol of een NSAID in combinatie met codeïne 20 mg 3-5 dd 1-2 (laxans toevoegen), of tramadol 50, 100, 150 of 200 mg 2-4 dd (max. 400 mg/dag) Beleid zoals bij acute lage rugpijn, maar nu geheel met een activerende tijdcontingente aanpak en een intensieve begeleiding. Overweeg hiervoor - en voor oefentherapie, eventueel in combinatie met manuele therapie - verwijzing naar oefen- of fysiotherapeut, en overweeg verwijzing naar een psycholoog bij psychosociale risicofactoren voor een chronisch beloop. Klachten/pijn niet serieus genomen? ervaring patiënten multidisciplinaire progamma s vaak negatief outcome weliswaar positieve evidentie maar beperkt relevant resultaat Behandeldoelen vaak vooral gericht op arbeidsreintegratie Nadruk bij behandeling ligt op omgaan met de klachten, accepteren status-quo, niet op verdwijnen pijn. NHG standaard aspecifieke lage rugklachten 2005 M54 3
4 Inzichten vanuit anesthesiologische pijngeneeskunde Rugpijn terughoudend behandelen? Breivik Nederland N = respondents, refusal rate 46% 19% pain more 6 months, NRS 5 19% lost job 21% depression because of pain 60% visited doctor for pain 2-9 times in 6 months 66% non medication treatment (FT, massage,acupuncture) 50% OTC medication 66% Prescription medication 40% inadequate management of their pain 2% treated pain management specialist 4
5 Bekkering % wervelkolom gerelateerd 18% matig tot ernstige chronische benigne pijn 43% wordt niet behandeld 79% meent inadequaat behandeld te worden Specifieke diagnoses: wervelkolom gerelateerd Specifieke diagnoses? Cervicale radiculaire Pijn Cervicale Facetpijn Cervicogene hoofdpijn Whiplash Associated Disorders Thoracale radiculaire pijn Thoracale facetpijn Lumboscrale radiculaire pijn Lumbale facetpijn Discogene rugpijn Failed Back Surgery Syndroom Sacro-Iliacale pijn Coccygodynie Cervicale radiculaire Pijn Incl diverse niet operabele Cervicale Facetpijn schouder problemen: Cervicogene hoofdpijn aspecifieke KANS Whiplash Associated Disorders Thoracale radiculaire pijn Thoracale facetpijn Lumboscrale radiculaire pijn Lumbale facetpijn Discogene rugpijn Failed Back Surgery Syndroom Sacro-Iliacale pijn Coccygodynie 5
6 Specifieke diagnoses? Specifieke diagnoses? Cervicale radiculaire Pijn Cervicale Facetpijn Cervicogene hoofdpijn Whiplash Associated Disorders Thoracale radiculaire pijn Thoracale facetpijn Lumboscrale radiculaire pijn Lumbale facetpijn Discogene rugpijn Failed Back Surgery Syndroom Sacro-Iliacale pijn Coccygodynie onbekende diagnose bij neurologen Cervicale radiculaire Pijn Cervicale Facetpijn Cervicogene hoofdpijn Whiplash Associated Disorders Thoracale radiculaire pijn Thoracale facetpijn Lumboscrale radiculaire pijn Lumbale facetpijn Discogene rugpijn Failed Back Surgery Syndroom Sacro-Iliacale pijn Coccygodynie Indien geen operatie indicatie: pseudoradiculair e.v.a. misverstanden en onderbehandeling Specifieke diagnoses? Cervicale radiculaire Pijn Cervicale Facetpijn Cervicogene hoofdpijn Whiplash Associated Disorders Thoracale radiculaire pijn Thoracale facetpijn Lumboscrale radiculaire pijn Lumbale facetpijn Discogene rugpijn Failed Back Surgery Syndroom Sacro-Iliacale pijn Coccygodynie Aspecifieke lage rugklachten Chronisch Mechanisch Per diagnose: Pathofysiologie A/LO/AO/DD/ Behandeling: conservatief interventioneel operatief Evidentie Praktijkalgoritme Technieken 6
7 7
8 Degeneratieve stenose Incidentie onduidelijk, 35% van alle lumbago? Duidelijke relatie leeftijd & vergrijzing Geen NL richtlijn (!) NASS RL: zwak bewijs effect steroïden injectie Decompressie chirurgie effectief maar relatief risicovol gezien leeftijd (osteoporose) Diagnosis and Treatment of Degenerative Lumbar Spinal Stenosis NASS 2011 Aspecifieke lage rugpijn is geen diagnose Wat is aspecifieke lage rugpijn dan wel? Diagnose ( dia = door, gnosis = kennis) -> het nauwkeurig leren kennen De kunst, techniek of handeling om een oorzaak te vinden van een gevolg aan de hand van optredende verschijnselen Hieraan voorafgaand is op grond van wetenschappelijk onderzoek de lijst opgesteld met onderscheidende diagnostische kenmerken en optredende verschijnselen Multi-factorieel bepaald beeld vaak combinatie van mechanische factoren en suboptimale pijn-coping Mechanische factoren inherent aan mensheid Somatisatie, catastropheren, kinesiofobie, depressie, angst, PTSS e.a. wikipedia 8
9 Benoem problematiek en behandel gericht NVA/OMS Richtlijn wervelkolomgerelateerde pijnklachten bv. combinatie beeld van lumbago bij discopathie bij depressie en catastropheren mogelijk facetsyndroom met neiging tot kinesiofobie degeneratieve kanaalstenose met neurogene claudicatie persoonlijkheidsproblematiek met somatisatie stoornis Anesthesiologen NVA Orthopedisch chirurgen NOV Neurochirurgen NVVN Advies: terminologie aspecifiek zoveel mogelijk vermijden Behandelingen Behandelstrategie Anesthesiologische Pijngeneeskunde Algemeen/Conservatief Voorlichting, actief blijven Oefentherapie Manipulaties? Rugschool multidisciplnaire progamma s R/ TENS Injecties (steroiden) Zenuwblokkades Denervaties Neuromodulatie Epiduroscopie Intradiscale behandelingen? Intake met screening multifactoriele oorzaken/ psychometrie Anamnese, lichamelijk onderzoek, zn aanvullend onderzoek Multidisciplinaire bespreking pijnspecialist, neuroloog, psycholoog, revalidatiearts Behandelplan: Oefentherapie, rug beweeg progamma s Mogelijk ondersteuning met medicatie Interventioneel, proefblokkade s, aanvullende invasieve pijn behandeling Pijncoping verbetering z.n. Aanvullende diagnostiek /behandeling psychologische factoren individueel of groepsprogramma Gerichte verwijzing Chirurgisch Revalidatie psychiatrie 9
10 Take home messages Aspecifieke lage rugklachten : geen diagnose Specificeer wervelkolompijn problematiek & vermijd generalisatie Behandel de componenten afzonderlijk in multidisciplinair verband Anesthesioloog/pijnspecialist is 2 e lijns coördinator 10
Interventionele pijntherapie, een nuttige tussenstap?
Interventionele pijntherapie, een nuttige tussenstap? Dr. Veerle Dirckx mariaziekenhuis.be Mensen zorgen voor mensen Interventionele pijntherapie, een nuttige tussenstap? Radiculair pijnsyndroom Symptomen
Nadere informatieMultidisciplinaire richtlijn Wervelkolomgerelateerde pijnklachten van de lage rug
Richtlijnen Multidisciplinaire richtlijn Wervelkolomgerelateerde pijnklachten van de lage rug Coen J. Itz, Paul. C. Willems, Dick. J. Zeilstra en Frank J.P.M. Huygen + Gerelateerd artikel Ned Tijdschr
Nadere informatieDatum 6 oktober 2016 Betreft Definitief Advies als bedoeld in artikel 114 Zorgverzekeringswet
7 OKT 2016 Zo^OtJÏJ > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de Geschillencommissie van Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ) T.a.v. mevrouw Postbus 291 3700 AG ZEIST Eekholt 4
Nadere informatieConclusies Orthopedie
Conclusies Orthopedie Grote interdokter variatie, bij vrijwel gelijke incidentie GC Marne is bovengemiddeld duur voor Z&Z : 8% duurder Hoge kosten orthopedie wordt veroorzaakt door: 34% meer verwijzingen
Nadere informatieInhoudsopgave. Cervicaal. Hoofdstuk I Wervelkolomgerelateerde pijn 35. Personalia 15 Woord vooraf 19 Samenvatting - Kernpunten 21 Verantwoording 29
Inhoudsopgave Inhoudsopgave Personalia 15 Woord vooraf 19 Samenvatting - Kernpunten 21 Verantwoording 29 Hoofdstuk I Wervelkolomgerelateerde pijn 35 Cervicaal I.1 Cervicaal radiculaire pijn 37 J. Van Zundert,
Nadere informatieITDD intake. Algemeen Patientcode. Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en)
ITDD intake Patientcode Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Geslacht (1) man (2) vrouw Geboortedatum Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en) Naam revalidatiearts(en) ziekenhuis Naam revalidatiearts(en)
Nadere informatieLUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
INTERLINE LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM maart 2017 Inleiding Zie de werkafspraak Lumbaal radiculair syndroom De huidige werkgroep bestaat uit: Huisartsen: Annemiek Meutstege Martin Olieman Bonne Rik Wesseler
Nadere informatiePIJNDAGEN. programma. een nieuwe praktijk. nieuw richtlijnen boek. 25 en 26 november Den Bosch
PIJNDAGEN 25 en 26 november 2016 - Den Bosch nieuw richtlijnen boek een nieuwe praktijk programma congrescommissie Michiel Bijkerk Koen van Boxem Lars Elzinga Jan Willem Kallewaard Kenneth van Tilburg
Nadere informatieMultidisciplinaire samenwerking rugklachten
Multidisciplinaire samenwerking rugklachten Mark Havinga Spinaalchirurg Doel voordracht Betere integratie eerste en tweede lijn Multidisciplinair met name ook in 1 e lijn Voorstel voor handvaten screening
Nadere informatieC. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C
C. Wervelkolom nhoudsopgave 1 C 2 C 3 C 4 C 5 C 6 C 7 C 8 C 9 C Congenitale aandoeningen... 1 Myelopathie (excl. trauma s van de wervelkolom)... 1 Mogelijke atlanto-axiale subluxatie... 1 Nekpijn... 1
Nadere informatieSubtotaal - Ondersteuners Subtotaal - Honorarium. Subtotaal - Poorter. Subtotaal - Kosten. Declaratiecode Zorgproduct.
14C010 990029011 Reguliere ongecompliceerde zorg (1 of 2 contacten door Consultatieve Psychiatrie) bij Een psychische 76,13 stoornis 116,64 5,96 122,60 198,73 14C021 990030011 Multidisciplinaire behandeling
Nadere informatieInhoud. Redactioneel 10. Over de auteurs 11. 1 Inleiding 12. 2 Geschiedenis 14
Inhoud Redactioneel 10 Over de auteurs 11 1 Inleiding 12 2 Geschiedenis 14 3 Anatomie en fysiologie 17 3.1 Acute pijn 17 3.2 Chronische pijn 23 3.3 Chronische pijn en limbisch systeem? 23 4 Pijnmeting
Nadere informatieMultidisciplinaire behandeling van lagerug pijn
Multidisciplinaire behandeling van lagerug pijn Jens François Groep Orthopedie @ OLV Multidisciplinaire behandeling van lagerug pijn Zaterdag 23 maart 2013 LAGERUG PIJN Lagerug pijn is frequent in de Westerse
Nadere informatieA-specifieke lage rugpijn
A-specifieke lage rugpijn A-SPECIFIEKE LAGE RUGPIJN INLEIDING Lage rugpijn komt veel voor. Bij de meeste mensen worden geen duidelijke afwijkingen gevonden. Artsen spreken dan over a-specifieke lage rugpijn.
Nadere informatieInternationale week van de pijn : Rugpijn : wat werkt er? Oefenen of prikjes? Dr. K. Van Boxem, pijncentrum (SJK) Opereren?
Internationale week van de pijn : Rugpijn : wat werkt er? Oefenen of prikjes? Dr. K. Van Boxem, pijncentrum (SJK) Opereren? Dr. R. Rasschaert, neurochirurgie (UZA) of er mee leven? Mevr Batens, pijncentrum
Nadere informatieMultidisciplinair. OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online
Multidisciplinair Neurologen OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online 1 Misverstanden Geen Pijnpoli Promoten niet perse operatie Promoten niet perse injectie 1,5 lijn 1 e lijn
Nadere informatieCHRONISCHE LAGE RUGPIJN (met dank aan Peter de Jong, anesthesioloog, Laurentius Ziekenhuis te Roermond)
Deze informatie is bestemd voor patiënten, die lijden aan CHRONISCHE LAGE RUGPIJN (met dank aan Peter de Jong, anesthesioloog, Laurentius Ziekenhuis te Roermond) Inleiding Vrijwel alle volwassenen (60-90%)
Nadere informatieLage rugklachten achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator
Lage rugklachten achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd Hoogeveen september 2009 1 Casusschets
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator
Factsheet en Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving DSSR 2014 [2.5; 14-11- 2014] Registratie gestart: 01-01- 2014 Gestart met Spinaalchirurgie Lumbaal geïnstrumenteerd; Januari 2015 start met Lumbale hernia
Nadere informatiechronische pijn en de pijnpolikliniek Dr. D.H.Vrinten Anesthesioloog-pijnbehandelaar
chronische pijn en de pijnpolikliniek Dr. D.H.Vrinten Anesthesioloog-pijnbehandelaar De pijnpolikliniek Indeling van pijn; acuut of chronisch Acute pijn ontstaat plotseling is (meestal) goed te behandelen;
Nadere informatieFysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma
Hans Allaart Fysiotherapeut Sport Fysiotherapeut Orthopedische Manueel Th. Dryneedling Hans Allaart Fysiotherapeut Sport Fysiotherapeut Orthopedische Manueel Th. Dryneedling Fysiotherapie na acceleratie
Nadere informatieBeleid na een whiplashletsel. Informatie voor hulpverleners
Beleid na een whiplashletsel Informatie voor hulpverleners Inleiding Hierbij treft u een samenvatting aan van de regionale richtlijn met betrekking tot de diagnostiek en behandeling van patiënten met een
Nadere informatieLage rugpijn naar snellere en effectieve therapie. Pijnbehandeling door pijnspecialist. 24-4-2015 Aart Jan Teunissen, Anesthesioloog-pijnspecialist
Lage rugpijn naar snellere en effectieve therapie. Pijnbehandeling door pijnspecialist 24-4-2015 Aart Jan Teunissen, Anesthesioloog-pijnspecialist 2 Probleem: 3 Probleem: 4 De Uitdaging Dermatologie COPD
Nadere informatieWelkom op de implementatie cursus KNGF-richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn
Welkom op de implementatie cursus KNGF-richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn Samengesteld door: Marcel Heijmans, MSc Leo Hagenaars Dr. Erik Hendriks Prof.dr. Rob Oostendorp 2 Opzet van de cursus
Nadere informatie3 Anatomie en fysiologie 17 3.1 Acute pijn 17 3.2 Chronische pijn 23 3.3 Chronische pijn en limbisch systeem? 23
Inhoud Redactioneel 10 Over de auteurs 11 1 Inleiding 12 2 Geschiedenis 14 3 Anatomie en fysiologie 17 3.1 Acute pijn 17 3.2 Chronische pijn 23 3.3 Chronische pijn en limbisch systeem? 23 4 Pijnmeting
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM WERKAFSPRAKEN Anamnese + onderzoek: Radiculair syndroom (1) Stop Kracht < graad 4 (2), Mictiestoornissen binnen 1 dag verwijzen naar neuroloog Uitvalsverschijnselen
Nadere informatieToegang interactieve tool (web-applicatie)
Casus 1 Toegang interactieve tool (web-applicatie) - WIFI code : Zol19 - Google : KCE lage rugpijn - Kies : Lage rugpijn en radiculaire pijn: kernelementen van een zorgpad - KCE - Kies : Interactieve tool,
Nadere informatieSCS intake. Algemeen Patientcode. Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en)
SCS intake Algemeen Patientcode Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Geslacht (1) man (2) vrouw Geboortedatum Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en) Naam revalidatiearts(en) ziekenhuis
Nadere informatieKNGF-richtlijnen bij Lage-rugpijn: Fysiotherapie of Manuele therapie? Dr. Erik J.M. Hendriks Prof. Dr. Rob A.B. Oostendorp
KNGF-richtlijnen bij Lage-rugpijn: Fysiotherapie of Manuele therapie? Dr. Erik J.M. Hendriks Prof. Dr. Rob A.B. Oostendorp 1 2 Met dank aan de auteurs KNGF-richtlijn Manuele therapie (2003) Heijmans M,
Nadere informatieINTERLINE PIJNBEHANDELING DEEL II EN III CASUSSCHETSEN
INTERLINE PIJNBEHANDELING DEEL II EN III Okt 2003 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Jongedame van 19 jaar Bij paardrijden gevallen, een uur geleden. Mank lopend, pijn rechter bil. Het lijkt een contusie, geen
Nadere informatiePassantentarieven DBC-zorgproducten Stichting MC Breda Geldig van 01-01-2014 t/m 31-12-2014
990004006 Meer dan 3 polikliniekbezoeken en/of opspuiten van tissue expander bij / door een plastisch chirurg 15D162 582,24 480,00 102,24 990004007 Onderzoek of behandeling op de polikliniek of dagbehandeling
Nadere informatieHoogenergetisch trauma Wervelletsels kunnen ook voorkomen na val van een paard of van een huishoudtrapje
Gerian Huitema orthopedisch chirurg Komen minder vaak voor dan letsels van het perifere skelet Leiden tot aanzienlijke invaliditeit en de slechtste functionele uitkomsten (Hu et al 1996, Fisher et al 2006).
Nadere informatieFactsheet Indicatoren DSSR 2018 Ongeïnstrumenteerd (B)
Factsheet en DSSR 2018 Ongeïnstrumenteerd (B) DSSR 2018 Registratie gestart: 2014 Datum Versie Mutatie Eigenaar 30-08-2018 2018.5 Aanpassing verplicht naar vrijwillig voor alle indicatoren DICA Inclusie-
Nadere informatieScreening van rug- en nekklachten Wervelkolom Centrum
Screening van rug- en nekklachten Wervelkolom Centrum Bij het Wervelkolom Centrum van HMC (Haaglanden Medisch Centrum) kunt u terecht voor rug- en nekklachten. Bij de behandeling van rug- en nekklachten
Nadere informatieC. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C 10 C
C. Wervelkolom nhoudsopgave 1 C 2 C 3 C 4 C 5 C 6 C 7 C 8 C 9 C 1 C Congenitale aandoeningen... 1 Myelopathie (excl. trauma s van de wervelkolom)... 1 Mogelijke atlanto-axiale subluxatie... 1 Nekpijn...
Nadere informatieFactsheet Indicatoren DSSR 2018 Geïnstrumenteerd (A) DSSR 2018 Registratie gestart: 2014
Factsheet en DSSR 2018 Geïnstrumenteerd (A) DSSR 2018 Registratie gestart: 2014 Inclusie- en exclusiecriteria geïnstrumenteerd (A) Inclusie Alle patiënten die operatief behandeld worden aan de lumbale
Nadere informatieRegionale Transmurale Afspraken Rugexpertiseteam RTA t.b.v. het rugexpertiseteam van Bernhoven
Regionale Transmurale Afspraken Rugexpertiseteam Versie Beheer 1.0, Synchroon Voor het laatst bijgewerkt op dinsdag 8 maart 2016 Distributielijst Fysiotherapeuten, huisartsen en specialisten van Datum:
Nadere informatieScreening van rugen nekklachten
Screening van rugen nekklachten Wervelkolom Centrum Informatie voor patiënten F1035-3111 december 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus
Nadere informatieSpine Unit 2.0 Management van lumboischialgie op spoedgevallen
Spine Unit 2.0 Management van lumboischialgie op spoedgevallen Dr. Pascal Vanelderen, MD, PhD Kritieke Diensten Multidisciplinair Pijn Centrum Ziekenhuis Oost-Limburg 600 500 Aantal spoedbezoeken 1023
Nadere informatieRug Netwerk Twente Orthopedische chirurgie
Datum: 18-06-2014 Spreker: DFM Pakvis Rug Netwerk Twente Orthopedische chirurgie Rugnetwerk Twente Gezamelijk topzorg leveren aan patienten met klachten op basis van wervelkolom pathologie. Optimale post
Nadere informatieFysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag?
Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Prof. dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut Amersfoort UMC St Radboud, Nijmegen Werkgroep Onderzoek Kwaliteit AANDACHTSPUNTEN doel conventionele
Nadere informatieWAT TE DOEN NA DE PRIK? Maurits Sietsma, Oscar Dorrestijn
WAT TE DOEN NA DE PRIK? Maurits Sietsma, Oscar Dorrestijn Overzicht voordracht Inleiding: definities en anatomie Wat te doen voor de prik? Wanneer een prik? Na de prik Verwijzing orthopedie Overige injecties
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM WERKAFSPRAKEN Anamnese en onderzoek: Radiculair syndroom (1) Stop Kracht < graad 4: Mictiestoornissen (2) Binnen 1 dag verwijzen naar neuroloog Uitvalsverschijnselen
Nadere informatieFactsheet indicatoren DSSR/Wervelkolomregistratie 2019 Geïnstrumenteerd (A)
Factsheet indicatoren DSSR/Wervelkolomregistratie 2019 Geïnstrumenteerd (A) DSSR 2019.1 Registratie gestart: 2014 Datum Versie Mutatie Eigenaar 29-03-2018 2019.1 Concept indicatorengids registratiejaar
Nadere informatieEvidence based behandeling van cervicobrachialgie
Evidence based behandeling van cervicobrachialgie Dr. Niels-Jan Hendrickx 7de Herfstsymposium Fysische Geneeskunde en Revalidatie CERVICOBRACHIALGIE: diagnose en behandeling 20/10/2018 Evidence-based medicine?
Nadere informatieFactsheet Indicatoren DSSR 2017 Geïnstrumenteerd (A) en ongeïnstrumenteerd (B)
Factsheet en DSSR 2017 Geïnstrumenteerd (A) en ongeïnstrumenteerd (B) DSSR 2017.4 Registratie gestart: 2014 Datum Versie Mutatie Eigenaar 06-07-2016 2017.1 Aanpassingen conform indicatorendagen 1 juli
Nadere informatieFysius werkt samen met u aan een leven zonder rugpijn.
Rugpijn? Rugpijn is niet vanzelfsprekend Volgens het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft 1 op de 5 volwassenen last van terugkerende rugklachten. Dit zijn 2,6 miljoen mensen die
Nadere informatieBeleidsvisie over de nieuwe structuur van de Spine Units. Rob van den Oever CM Brussel
Beleidsvisie over de nieuwe structuur van de Spine Units Rob van den Oever CM Brussel 28-4-2016 Motivatie Stijgend aantal ingrepen wervelzuilchirurgie Hoog aantal ingrepen wervelzuilchirurgie hoog aantal
Nadere informatieInvasieve pijnbestrijding
Zo wordt je een (nog) betere pijnbestrijder Mark Two Academy 26 maart 2015 Utrecht Invasieve pijnbestrijding Hans Aukes MD Anesthesioloog / pijnspecialist Albert Schweitzer Ziekenhuis Sliedrecht Technieken
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten
Nadere informatieAlgemene benadering van lumbalgie. Dr. Wim Vlassenbroeck Sport- en Fysische geneeskunde & Revalidatie AZ Damiaan
Algemene benadering van lumbalgie Dr. Wim Vlassenbroeck Sport- en Fysische geneeskunde & Revalidatie AZ Damiaan Een nieuwe wind in AZ Damiaan Pensioen Dr. Johan Dekeyzer (mei 2017) 2 en weldra 3 artsen
Nadere informatieRughernia (behandeling door de huisarts)
Rughernia (behandeling door de huisarts) Wat is hernia? Hernia betekent letterlijk breuk. Een hernia nuclei pulposi (kortweg HNP) komt voor in de wervelkolom en bestaat uit een scheur in de achterkant
Nadere informatieLAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren?
LAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren? Dokter op dinsdag, 28 februari 2012 Marcel Garssen Neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis Inleiding Er is nog een boel recht te zetten.
Nadere informatieAlgemene informatie. Welkom. Multidisciplinaire aanpak: waarom? Doelstellingen. De eerste consultatie. OLV Ziekenhuis
OLV Ziekenhuis Multidisciplinair Pijnteam Dr. J. De Witte, Coördinator Dr. K. De Wolf Dr. G. Vandenbroucke Dr. Delplanque, resident Anesthesiologie Dr. G. Vermeersch Dr. D. Defrancq Fysische Geneeskunde
Nadere informatieBack on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc
Back on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc Disclosure slide Companies No relations Research funding CZ Fonds Provincie Limburg Adelante epartment
Nadere informatieADDENDUM 1: HAND-OUTS I
ADDENDUM 1: HAND-OUTS I Functionele syndromen Biomedisch en biopsychosociaal model Begrippenkaders ICF Patroonherkenning / patiëntprofiel Vlaggenparade Functionele syndromen Geen goede (medische) verklaring
Nadere informatieMULTIDISCIPLINAIRE VISIE op DIAGNOSTIEK en BEHANDELING van het LUMBOSACRAAL RADICULAIR SYNDROOM
MULTIDISCIPLINAIRE VISIE op DIAGNOSTIEK en BEHANDELING van het LUMBOSACRAAL RADICULAIR SYNDROOM 1 HNP-onderzoek UMC St Radboud Evidence-based handelen bij postoperatief LRS: een uitdaging! Prof.dr. Rob
Nadere informatieLAGE RUGPIJN JUISTE PATIENT OP DE JUISTE PLEK STIJN SCHRETLEN MANAGING CONSULTANT MEDTRONIC INTEGRATED HEALTH SOLUTIONS
LAGE RUGPIJN JUISTE PATIENT OP DE JUISTE PLEK STIJN SCHRETLEN MANAGING CONSULTANT MEDTRONIC INTEGRATED HEALTH SOLUTIONS RUGPIJN HEEFT GROTE IMPACT IN NEDERLAND ~2 MILJOEN NEDERLANDERS HEBBEN LAST VAN RUG/NEKPIJN
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator
Factsheet en Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving DSSR 2015 [ ; 05-11- 2015] Registratie gestart: 01-01- 2014 Gestart met Spinaalchirurgie Lumbaal geïnstrumenteerd; Januari 2015 start met Lumbale hernia
Nadere informatieRode Gele Bla l u a w w r a te Oran a j n e Onde d r e z r oe o k e fo f r o m uli l er Lag a e g e ru r gk g la l c a hte t n
Spreekuur Wervelkolomgerelateerde klachten Jan Onstenk MPA Physician assistant Revalidatiegeneeskunde Martini Ziekenhuis, Groningen www.martiniziekenhuis.nl Het beroep Physician assistant o Medisch ondersteunend
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016
Factsheet en Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016 Registratie gestart: 2014 Inclusie en Exclusie criteria - Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie Inclusie: Alle patiënten met een lumbale wervelkolomaandoening
Nadere informatieLumbaal radiculair syndroom ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
INTERLINE Lumbaal radiculair syndroom Inleiding maart 2017 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Zie de werkafspraak Lumbaal radiculair syndroom De huidige werkgroep bestaat
Nadere informatieInhoud. H.E. van der Horst. T.C. olde Hartman en P.L.B.J. Lucassen. A.H. Blankenstein. H. Woutersen-Koch
VII 1 Inleiding SOLK in de huisartsenpraktijk: begrippen en epidemiologie... 1 H.E. van der Horst 1.1 Wat is SOLK?... 2 1.2 Andere (veel)gebruikte termen.... 3 1.3 Relatie tussen SOLK en somatisatie....
Nadere informatiePijnbehandeling. Centrum voor pijngeneeskunde Locatie Eindhoven
Pijnbehandeling Centrum voor pijngeneeskunde Locatie Eindhoven Het centrum voor pijngeneeskunde heeft zijn polikliniek en behandelcentrum op locatie Eindhoven. Binnen dit centrum zijn anesthesiologen/pijnspecialisten
Nadere informatieProf. Dr. P.F. de Vries Robbé arts, Klinisch Redeneren, Medische Informatiekunde UMCN Dr. J.H.M. van der Straaten arts, UMCN
Casus 23N Fase A Titel Door de rug gegaan. Onderwerp Lage rugpijn Inhoudsdeskundige Prof. Dr. P.F. de Vries Robbé arts, Klinisch Redeneren, Medische Informatiekunde UMCN Dr. J.H.M. van der Straaten arts,
Nadere informatieRugpoli in Enschede. Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant
Rugpoli in Enschede Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant Stellingen Bij een langer bestaand LRS is een MRI van de LWK aangewezen Ik (huisarts) verwijs nu zelf voor een MRI
Nadere informatiePIJNDAGEN. programma. een nieuwe praktijk. nieuw richtlijnen boek. 25 en 26 november Den Bosch
PIJNDAGEN 25 en 26 november 2016 - Den Bosch nieuw richtlijnen boek een nieuwe praktijk programma congrescommissie Koen van Boxem Michiel Bijkerk Lars Elzinga Jan Willem Kallewaard Kenneth van Tilburg
Nadere informatieRESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG
Verslag bijeenkomst 21 januari 2011 Erasmus MC RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG Partners Mijnpijn.nl vinden dat chronische pijn prioriteit
Nadere informatieRugklachten en rughernia
Rugklachten en rughernia Inleiding Als er over rugklachten gesproken wordt, hebben we het in feite over een grote groep van kwalen en ziekten die maar één ding gemeenschappelijk hebben: pijn zit in of
Nadere informatieParamedisch OnderzoekCentrum
Manueeltherapeutische classificaties voor lage-rugpijn: uitdaging voor de toekomst. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Prof.dr. Janusz Bromboszcz Opbouw Relevantie van classificaties voor MT Profielen KNGF-richtlijn
Nadere informatieEen prik in de roos. invasieve pijnbehandelingen in vogelvlucht. M. van Doorn, anesthesioloog pijnspecialist. W.E.N. Theunissen, huisarts
Een prik in de roos invasieve pijnbehandelingen in vogelvlucht M. van Doorn, anesthesioloog pijnspecialist W.E.N. Theunissen, huisarts A. van der Flier, huisarts inhoud Overzicht mogelijkheden via pijnpoli
Nadere informatieRichtlijnen voor spinale beeldvorming en interpretatie "
Richtlijnen voor spinale beeldvorming en interpretatie " acuut, chronisch, postoperatief A. Rappaport Spinale beeldvorming RX CT MRI Guidelines spinale beeldvorming Focus on medical imaging: acute lage
Nadere informatiePIM: diagnoses (CAS-code) per economische sectie na 9 maanden
PIM: diagnoses (CAS-code) per economische sectie na 9 maanden deelnemers: 187 Totaal aantal meldingen: 1159 Economische sectie A: landbouw, bosbouw en visserij N613 Carpale-tunnelsyndroom 2 E601 Diabetes
Nadere informatieVictor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek
Victor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek Onderzoek lage rug en heup core stability The Fifa 11 + Epidemiologie - 60-90% van alle mensen maakt een keer een episode van aspecifieke lage rugpijn door - Incidentie
Nadere informatieHET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE
HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Vrije Universiteit Brussel UMC St Radboud, Nijmegen NPi, Amersfoort 1 NVMT 4e LUSTRUM VAN HARTE PROFICIAT 2 WAAROM
Nadere informatiePassantentarieven 2017 Declaratiecode Zorgproduct Omschrijving Tarief OVPXXXXXX DIAGNOSTISCHE PUNCTIES VAN NIET PALPABELE AFWIJKINGEN OF
Passantentarieven 2017 Declaratiecode Zorgproduct Omschrijving Tarief 080077 OVPXXXXXX DIAGNOSTISCHE PUNCTIES VAN NIET PALPABELE AFWIJKINGEN OF ORGANEN, ONDER ECHOGRAFISCHE CONTROLE. 129,00 081092 OVPXXXXXX
Nadere informatieJaarcijfers 2006 Oefentherapie Cesar Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg
Jaarcijfers 2006 Oefentherapie Cesar Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg Gegevens in deze publicatie kunnen gebruikt worden onder vermelding van: Swinkels ICS, Leemrijse C, de Bakker D,
Nadere informatieLAGE RUGPIJN 1 STE LIJNSZORG
Week 1 Week 2 Week 3 tot 5 Week 6 tot 11 Week 12 en volgende (chronische fase)! Bij recurrente pijn, begin het zorgpad dan meteen op week 3 tot 5!! Sluit de aanwezigheid van een onderliggende, erns ge
Nadere informatieIndicator 4a en 4b. Overweging ZiN
Toetstabel geïnstrumenteerde lumbnale spinaalchirurgie vj 2019 Operationalisatie Aard van de wijziging Criteria Toetsingskader Advies werkgroep PFN FMS V&VN ZN NVZ NFU ZKN WSCie Alle indicatoren behalve
Nadere informatiehuisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde
huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Dokter, hoe moet ik nu toch verder met die pijn? Pijnrevalidatie in de eerste lijn Henriëtte van der Horst, huisarts Hoofd afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde
Nadere informatiePijneducatie Chronische pijn: hoe leg je dat uit? Agenda. Nociceptieve pijn 11/06/2014. Harkema. Dr. Doeke Keizer, huisarts
Pijneducatie Chronische pijn: hoe leg je dat uit? Dr. Doeke Keizer, huisarts Harkema Geen sponsoring vanuit industrie Agenda Even voorstellen Soorten pijn Chronische pijn > sensitisatie Pijneducatie Anderhalvelijnszorg
Nadere informatieNederlandse standaarden voor de verzekeringsarts
Nederlandse standaarden voor de verzekeringsarts Drs. A.E. DE WIND Leuven, 27-04-2007 WIA: wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen: Hervorming en verbetering claimbeoordelingsproces Gebruik wetenschappelijk
Nadere informatieCursus FT bij LRP 18 juni 2014, blok 11
Cursus FT bij LRP 18 juni 2014, blok 11 Behandelopties bij LRP gezien door de ogen van de neurochirurg Wie is de beste speler op het veld? (AtB) INHOUD: 1. ANATOMIE 2. RUGPIJN 3. LUMBALE HNP / RADICULAIR
Nadere informatiePijnbestrijding als multidisciplinair teamwork
Pijnbestrijding als multidisciplinair teamwork Wilco E. van Genderen anesthesioloog/pijnspecialist FIPP Pijnbehandelcentrum DC Klinieken Alkmaar Disclosure: Aandeelhouder DC Klinieken Alkmaar bv Vergoeding
Nadere informatieNVAB Richtlijn Klachten aan Arm, Nek of Schouder. Werk en KANS. 11-5-2015 Hoge School Leiden. Dr. Leo. A.M. Elders
NVAB Richtlijn Klachten aan Arm, Nek of Schouder 1 11-5-2015 Hoge School Leiden Dr. Leo. A.M. Elders Werk en KANS Tel: 06-55741585 E-mail: info@nvka.nl Inhoud presentatie Schouderklachten /SAPS Epidemiologie
Nadere informatieDeclaratiecode Zorgproduct passantentarief BCN 2015 Omschrijving 15A333 060607016 167,12 Consult op de polikliniek bij Een slaapstoornis 15A336
Declaratiecode Zorgproduct passantentarief BCN 2015 Omschrijving 15A333 060607016 167,12 Consult op de polikliniek bij Een slaapstoornis 15A336 069499010 401,82 Lokale injectie van corticosteroiden (ontstekingsremmers)(met
Nadere informatieA-specifieke lage rugpijn
A-specifieke lage rugpijn A-specifieke lage rugpijn Veel mensen hebben rugklachten. In verreweg de meeste gevallen wordt er geen lichamelijke afwijking gevonden: er is dan sprake van a-specifieke lage
Nadere informatieBehandeling van wervelkanaalstenose
Pijncentrum Behandeling van wervelkanaalstenose Aperius PercLID System Inleiding De anesthesioloog-pijnspecialist heeft met u besproken dat uw pijnklachten behandeld gaan worden door middel van een Aperius
Nadere informatie11 e Congres. De anesthesioloog als pijnbestrijder. Tweede aankondiging. 12 december 2009 Centrum t Elzenveld, Antwerpen, België
11 e Congres De anesthesioloog als pijnbestrijder Vlaamse Anesthesiologische Vereniging voor Pijnbestrijding in samenwerking met Tweede aankondiging de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie, sectie
Nadere informatieZorginstituut Nederland T.a.v. mw. I. de Groot Per
Zorginstituut Nederland T.a.v. mw. I. de Groot Per e-mail igroot@zinl.nl Uw kenmerk Kenmerk U15.0853 Datum 12 november 2015 Betreft: reactie conceptstandpunt Anesthesiologische pijnbestrijdingstechnieken
Nadere informatieToetstabel (on)geïnstrumenteerde lumbale spinaalchirurgie vj 2019
Toetstabel (on)geïnstrumenteerde lumbale spinaalchirurgie vj 2019 Operationalisatie Aard van de wijziging Criteria Toetsingskader Advies werkgroep PFN FMS V&VN ZN NVZ NFU ZKN WSCie Alle indicatoren behalve
Nadere informatieConservatieve behandeling van lage rugklachten
6074p ORT.039/1209.CV Zorgcommunicatie www.amphia.nl Conservatieve behandeling van lage rugklachten Wervelkolom Orthopedie Inleiding Deze folder geeft u meer informatie over uw lage rugklachten, welke
Nadere informatieEpiduroscopie: van high-tech diagnostiek naar oorzakelijke behandeling. Dr. Liesbeth Teugels
van high-tech diagnostiek naar oorzakelijke behandeling Dr. Liesbeth Teugels van high-tech diagnostiek naar oorzakelijke behandeling 1. Principes van epiduroscopie en adhesiolyse 2. Epiduroscopie materiaal
Nadere informatieConservatieve behandeling van lage rugklachten
Conservatieve behandeling van lage rugklachten Wervelkolom Orthopedie Inleiding Deze folder geeft u meer informatie over uw lage rugklachten, welke u met uw behandelend orthopeed besproken heeft. Anatomie
Nadere informatieDr. Jens Van Akeleyen Dienst fysische geneeskunde en revalidatie. Dr. Martial Van Der Vorst Dienst anesthesie
>Zorg Academie TeRUGfit Lage rugpijn: wat doe je eraan? Dr. Jens Van Akeleyen Dienst fysische geneeskunde en revalidatie Dr. Martial Van Der Vorst Dienst anesthesie Dr. Gert De Mulder Dienst neurochirurgie
Nadere informatieDe knie van diagnostiek naar behandeling
De knie van diagnostiek naar behandeling Marienke van Middelkoop Afdeling Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC Rotterdam Knieklachten In 2012: 6.4% in fysiotherapie praktijk 13.7 per 1000 patiënten per jaar
Nadere informatieAAN De leden van de Nederlandse Vereniging voor Neurochirurgie De leden van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging
AAN De leden van de Nederlandse Vereniging voor Neurochirurgie De leden van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging Referentie NVvN 17-0347 Betreft Wervelkolomchirurgie: registratie en indicatoren transparantiekalender
Nadere informatie15 Rugklachten. 1 Inleiding
DC 15 Rugklachten 1 Inleiding Rugklachten komen veel voor. Men schat dat meer dan 3 miljoen mensen van 25 jaar of ouder langdurige klachten aan rug of nek hebben. 80 tot 90% van alle mensen heeft in zijn
Nadere informatie