Cursus FT bij LRP 18 juni 2014, blok 11

Transcriptie

1 Cursus FT bij LRP 18 juni 2014, blok 11 Behandelopties bij LRP gezien door de ogen van de neurochirurg

2 Wie is de beste speler op het veld? (AtB)

3 INHOUD: 1. ANATOMIE 2. RUGPIJN 3. LUMBALE HNP / RADICULAIR SYNDROOM 4. LUMBALE STENOSE 5. VERWACHTINGEN Neurochirurg & FT

4

5

6

7

8

9 Lumbale Wervelkolom

10 Lumbale Wervelkolom

11 Lumbale Wervelkolom

12 Lumbale Wervelkolom

13 Spinal functional unit

14 Lumbale Wervelkolom Functie van de wervelkolom Centraal houdend constructiedeel van het lichaam Verbindt alle extremiteiten Omhuld en beschermd het ruggenmerg en de cauda equina

15 Houvast vs. beweging

16 Lumbale Wervelkolom De belasting van de wervelkolom is hoog De tussenwervelschijven worden vanaf het derde levensjaar niet meer doorbloed Beweging vermindering leidt tot spieratrofie Degeneratie!!!

17 Lumbale Wervelkolom

18 Lumbale Wervelkolom

19 Degeneratie - rugpijn Op plaats twee van de redenen om een arts te bezoeken Veroorzaakt 15% werkuitval Meest voorkomende reden voor functiebeperking boven 45 jaar 60-90% van alle mensen hebben het minst 1 keer in haar leven Maar 1% ervan heeft wortelcompressie erbij Maar 1-3% hebben een hernia erbij

20 Degeneratie rugpijn - classificatie Om red flags te herkennen AHCPR (Agency for Health Care Policy and Research) Classificatie heeft 3 categorieën: Potentieel ernstig: tumor, fractuur, infectie, cauda syndroom Niet specifieke symptomen Ischialgie: pijn in het verzorgingsgebied van een zenuw: meestal door wortelcompressie

21 Rugpijn assessment 1 Red flags voor kanker of infectie Jonger dan 20 jaar, ouder dan 50 jaar kanker in de anamnese Gewichtsverlies Immunosupressie Koorts, iv drugs Pijn wordt met rust niet minder

22 Rugpijn assessment 2 Red flags voor fractuur Trauma Langdurig steroide Ouder dan 70 jaar Red flags voor cauda syndroom Urine retentie Feces incontinentie Rijbroekanesthesie Krachtverlies beider onderbenen

23 Rugpijn assessment 3 Lichamelijk: leeftijd, vg (cancer, HIV, drugs, steroide etc.), pijn bij belasting of met rust, therapie, uitstraling, uitval, blaas/darmfunctie, trauma Socioeconomisch: werk, typische taken, opleiding, tevredenheid, depressie, claims

24 Rugpijn assessment 4 X-LWK: niet verwachte bevinding bij patieten jonger dan 50 jaar: 1 van 2500! Als er geen red flag is: 1 maand wachten voor x-lwk CT-LWK: niet state of the art, goed bij trauma MRI: 3D informaties, informaties vooral de wekedelen betreffend

25 Rugpijn therapie 1 Eerst conservatief als geen cauda of toenemend uitval of instabiele fractuur Operatief overwegen als bv. een hnp, stenose, DDD, instabiliteit de oorzaak is en de conservatieve therapie geen tevredenstellend resultaat heeft

26 Rugpijn therapie 2 wel doen Aanpassen activiteiten Oefentherapie/fysiotherapie Pijnstillers Spierverslappers Rugschool Manipulatie Epidurale injecties bij radiculaire symptomen

27 Rugpijn therapie 3 niet doen Steroide Antidepressiva TENS Tractie Warmte, ijs, echo Corsets, biofeedback Injecties voor trigger points of facetblokkades of wortelblokkades

28 Rugpijn therapie 4 operatief Red flags Klachten langer dan 4-8 weken, niet reagerend op therapie en met een behandelbare oorzaak op de MRI/X-LWK/CT

29 Lumbaal radiculair syndroom Definitie Radiculopathie Pijnlijke prikkeling van een zenuwenwortel met of zonder neurologisch uitval

30 Lumbaal radiculair syndroom Radiculopathie verschijnselen: Pijn in het dermatoom Sensibiliteitsstoornis in het dermatoom Parese van de betrokkenen spieren Ontbreken van reflexen

31 Lumbaal radiculair syndroom pseudoradiculair syndroom Lijkt op radiculopathie maar verschijnselen zijn niet aan een wortel te hechten (pijn meestal slecht te lokaliseren, minder scherp, betreft niet een bekend dermatoom) Oorzaken: Facetgewrichten, SI-gewricht, Discopathie Klachten verdwenen meestal spontaan

32 Lumbaal radiculair syndroom Radiculopathie mogelijke oorzaken: mechanisch: degeneratief: HNP Cyste (facetgewricht) Stenose (kanaal, recessus, foramen) Abces Tumor ontsteking met infectie (Lyme, Herpes, auto-immuun ) zonder duidelijke oorzaak

33 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Begin meestal met rugpijn Gevolgd door plotseling beginnende radiculopathie (Patiënten benoemen vaak bepaalde oorzaken voor de pijn die maar zeldzaam bevestigd kunnen worden) Patiënten vermijden extreme bewegingen wat tot verdere pijn leidt cough effect : drukverhogende momenten verergeren de pijn neurologisch uitval mogelijk

34 Lumbaal radiculair syndroom

35 Lumbaal radiculair syndroom

36 Lumbaal radiculair syndroom

37 Lumbaal radiculair syndroom

38 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP

39 Lumbaal radiculair syndroom Anamnese: Sinds wanneer welke klachten? Karakter van de pijn? Oppervlakkig scherp? Instabiliteitsgevoel in de rug? Waar zit de pijn? Rug, been, dermatoom? Wat vermindert/verergert de pijn? Sensibiliteit stoornis? Subjectief krachtverlies? trap lopen Plassen? Ontlasting?

40 Lumbaal radiculair syndroom Lichamelijk/neurologisch onderzoek: Looppatroon beweeglijkheid van de lumbale wervelkolom Lasègue Sensibiliteit Kracht/Paresen Reflexen aanvullend onderzoeken: Echo blaas Elektrofysiologie

41 Lumbaal radiculair syndroom

42 Lumbaal radiculair syndroom

43 Lumbaal radiculair syndroom Abb. Pagina 25 uit lindsay

44 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Wanneer opereren?

45 Weber: the natural history of disc herniation. Spine (AtB) 208 patienten met acute lumbale radiculopathie 1 week bedrust daarna geleidelijk opbouw 70 % binnen 4 weken functioneel herstel en afname van pijn, 4 patienten werden geopereerd

46 Conclusie(AtB) Acute lumbale radiculopathie heeft een gunstige prognose Bevestigt door meerdere onderzoeken: Amador (2012), Benson (2010), Casey (2011)

47 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Wanneer opereren? Doel van de operatie: 1. pijnvrijheid been 2. verbetering van neurologisch uitval hoe eerder hoe beter! 3. zo min mogelijk ziektewet veiligheid: kans op verbetering groter dan kans op complicaties

48 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Wanneer opereren? Niemand kan voorspellen wie er onder conservatief therapie zal herstellen en wie er beter geopereerd zou moeten worden!

49 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Wanneer opereren? Maar er bestaan wel bepaalde indicaties: spoed operatie : Cauda equina syndroom Progressieve paresen nonsurgical treatment fails (over 85% van de patiënten herstellen binnen 5-8 weken zonder operatie) niet te tolereren pijn onder sedatief pijnstillend medicatie relatief: patiënten die geen tijd willen investeren in conservatief therapie als het waarschijnlijk is dat conservatief behandeling niet lukt

50 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Wanneer opereren?

51 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Wanneer opereren? Cauda equina syndroom: (1-2% van alle geopereerde HNP) Sphincter stoornis: urine retentie (S2-S4) incontinentie voor urine en/of stoelgang sphinctertonus verminderd hypesthesie/anesthesie in het rijbroek gebied krachtverlies meestal in beide benen Rugpijn met uitstraling meestal in beide benen sexuele functiestoornis Blaas functie hersteld na operatie helaas alleen in 50%

52 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Wanneer opereren? Prolonged conservative care versus early surgery in patients with sciatica caused by lumbar disc herniation: two year results of a randomised controlled trial (2008) Wilco C Peul, neurosurgeon, epidemiologist,1,2 Wilbert B van den Hout, health economist,3 Ronald Brand, statistician,4 Ralph T W M Thomeer, head of department,1 Bart W

53 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP WHAT IS ALREADY KNOWN ON THIS TOPIC For patients who have had sciatica for 6-12 weeks, early surgery provides faster recovery than prolonged conservative care After a year, however, results are similar for early surgery and conservative care

54 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP WHAT THIS STUDY ADDS The absence of outcome differences between groups given early surgery and conservative care after a year remains up to two years The proportion of patients with unsatisfactory outcomes rises by two years to 20%, and early surgery failed to reduce this proportion Of those patients randomised to prolonged conservative care, 40% eventually required delayed surgery for relief of symptoms Since the treatment effects of early surgery are gone after six months, well informed patients, rather than physicians, should decide whether and when to have surgery

55 Weber(1983). Lumbar disc Herniation controlled, prospective study with 10 years of observation. Spine(AtB) 193 patiënten met HNP en LRS 126 conservatief, 67 operatief behandeld Na 1 jaar: statistisch sign. beter operatief behandelden Na 4 jaar: geen stat. sign. operatief nog wel beter Na 10 jaar: geen verschil

56 Conclusie(AtB) Op lange termijn (meer dan 1 jaar) is er geen verschil in operatief en conservatief behandelde radiculair syndromen Bevestigt door recente literatuur: Benson(2010) Peul (2009)

57 Back surgery rates, Cherkin, Spine(AtB) sco eng swe nz aus nor fin den nl usa

58 Zorgkaart Nederland 2014 (AtB)

59 Lumbaal radiculair syndroom Aanbeveling NVN Beeldvormend onderzoek bij LRS wordt verricht wanneer overwogen wordt chirurgisch in te grijpen, of wanneer er aanwijzingen (red flags) zijn voor een ernstig onderliggend lijden dat door middel van beeldvorming kan worden aangetoond. Bij de keuze van beeldvorming verdient MRI de voorkeur. Het verdient aanbeveling de zorg rond LRS zo in te richten, dat MRI onderzoek binnen redelijke termijn verricht wordt zodra de indicatie daarvoor bestaat, bij voorkeur binnen twee weken.

60 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP

61 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP

62 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP

63 Jensen(1994). MRI of the lumbar spine i people without backpain(tnejom) (AtB) 98 gezonde proefpersonen: 36% normale disci 52% bulging (miniem) 28% protrusies (groter)/ prolaps (grootste uitstulping)

64 Boos(1995). The diagnostic accuracy of MRI in identifying symptomatic disc herniation. Spine(AtB) Klachtenvrije proefpersonen worden gematched met HNP-operatie patiënten op leeftijd, sexe en risicofact: tillen, bukken en veel zitten Resultaat: de MRI toont bij 76% van de klachtenvrije proefpersonen een HNP aan!

65 Conclusie(AtB) Protrusies en hernia s zijn veel voorkomend en bij berust mensen met LBP vaak op toeval. Ook bevestigt door andere onderzoeken: Boden (1990, Borestein 2001, Kanayama 2009)

66 Lumbaal radiculair syndroom Aanbeveling NVN Het is niet zinvol om bedrust te adviseren aan patiënten met een LRS. Wel kunnen patiënten tijdens bedrust een tijdelijke verlichting van de pijn ervaren, er is dan ook geen reden om patiënten bedrust te onthouden als zij hier baat bij hebben.

67 Lumbaal radiculair syndroom Aanbevelingen NVN Het wordt afgeraden om tractie toe te passen als behandeling van een lumbosacraal radiculair syndroom.

68 Lumbaal radiculair syndroom Aanbevelingen NVN Aanbevolen wordt om de patiënt te adviseren actief te blijven. Hierbij kan een fysiotherapeut of oefentherapeut een rol spelen. (Voorkomen fear avoidance )

69 Lumbaal radiculair syndroom Aanbevelingen NVN Manipulatie wordt niet standaard aanbevolen bij LRS. Er wordt aanbevolen verder onderzoek te verrichten naar de effectiviteit van manipulatie aangezien er bij een populatie van acute patiënten met LRS met een aangetoonde discusprotrusie positieve effecten zijn gevonden.

70 Lumbaal radiculair syndroom Aanbevelingen NVN Het verdient aanbeveling de patiënt vroeg te informeren over de voor- en nadelen van operatieve en conservatieve behandeling en uitdrukkelijk de keuze aan de patiënt te laten. Een in opzet conservatieve behandeling verdient in de eerste drie maanden in het algemeen de voorkeur, terwijl in de daarop volgende drie maanden de tendens steeds sterker naar operatie zal zijn bij aanhoudende of toenemende pijnklachten. Het caudasyndroom is een indicatie voor een spoedinterventie. Bij een progressieve parese kan een spoedoperatie worden overwogen

71 Lumbaal radiculair syndroom Aanbevelingen NVN Bij de operatie van de discushernia verdient het aanbeveling gebruik te maken van een conventionele unilaterale transflavale benadering met/zonder vergroting. De nieuwere endoscopische technieken worden bij voorkeur slechts in studieverband uitgevoerd totdat op zijn minst gelijkwaardigheid van de methode alsmede kosteneffectiviteit zijn aangetoond.

72 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Operatietechniek:

73 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Operatietechniek: Middenlijn incisie Fascia lumbalis openen Spieren naar lateraal afschuiven (een kant) Uitgebreide flavectomie Identificeren van durazak en wortel Naar mediaan schuiven van de wortel Verwijderen HNP Uitruimen tussenwervelschijf

74 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Operatietechniek:

75 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Operatietechniek:

76 Lumbaal radiculair syndroom

77 Filmpje(AtB) HNP operatie

78 Lumbaal radiculair syndroom Aanbevelingen NVN Bij de conservatieve nabehandeling zal het accent liggen op die risicofactoren die te bei nvloeden zijn, te weten het participatieniveau/ziekteverzuim, reactivering en inactiviteit direct postoperatief. Variabelen als bewegingsangst, somatisatie en het copinggedrag van de patiënt kunnen mogelijk partieel worden meegenomen in deze oefenprogramma s, mits de behandelaar hiertoe over voldoende competenties beschikt.

79 Lumbaal radiculair syndroom Aanbevelingen NVN Cognitief-gedragsmatige behandelprogramma s worden niet aanbevolen omdat een meerwaarde hiervan ten opzichte van reguliere activerende oefenprogramma s bij patiënten met een lumbosacraal radiculair syndroom postoperatief niet is aangetoond, en omdat de kosten hoger zijn en de belasting voor de infrastructuur groter.

80 Lumbaal radiculair syndroom Aanbevelingen NVN LRS patiënten dienen gestimuleerd te worden om door te gaan met alle dagelijkse activiteiten, inclusief werk. Patiënten hoeven na een lumbale-discusoperatie niet terughoudend te zijn in hun belasting, wat niet betekent dat ze daarna meteen alles kunnen. Van belang is dat de patiënt regelmatig ondersteund wordt door duidelijke informatieverstrekking over wat binnen normaal herstel valt, wat consequenties zijn van het (uitblijven) van handelen, en over valkuilen in medische en psychische belemmerende factoren.

81 Lumbaal radiculair syndroom Postoperatief: 85% van de patiënten zijn tevreden Wervelkolom is stabiel Patiënt mag op de eerste post OK dag opstaan Patiënt gaat op tweede of derde post OK dag naar huis Controle na 6 weken tijdstip voor begin met fysiotherapie controversieel Volledig herstel duurt ca. 3 maanden

82 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Complicaties: Infecties: oppervlakkig Duraletsel, (liquorlekkage in 1 van 1000) Tijdelijk neurologisch verslechtering Recidief HNP

83 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Complicaties: zenuwletsel beschadiging van structuren voor de wervelkolom (vaten, blaas, urethra) diep infecties (abces, spondylodiscitis) nabloeding compressie door ligging op de tafel algemene complicaties (trombose, embolie, (urineweg)infecties)

84 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Take Home Message: Cauda equina syndroom Progressief paresen Door pijn gevelde patiënt die snel terug naar werk wil/moet => Verwijzen naar de neurochirurg!!!

85 Lumbaal radiculair syndroom Lumbaal HNP Take Home Message: Pre- en postoperatief patiënten actief en mobiel houden zonder over te belasten Patiënten goed informeren over verwacht beloop

86 Lumbale Wervelkolom Lumbaal Facetgewrichtscyste

87 Lumbaal kanaalstenose Lumbaal Kanaalstenose

88 Lumbaal kanaalstenose Lumbaal Stenose

89 Lumbaal kanaalstenose Lumbaal Stenose

90 Lumbaal kanaalstenose Lumbaal Stenose

91 Lumbaal kanaalstenose Lumbaal Stenose Begin meestal langzaam Rugpijn met uitstraling in de benen meestal achterkant Neurogene Claudicatio: loopafstand verkort Pauzeren en vooroverbuigen vermindert klachten Tintelingen en doof gevoel in de voeten en benen Paresen zeldzaam Fietsen gaat meestal goed

92 Lumbaal kanaalstenose Lumbaal Stenose Differentiaaldiagnoses: bursitis trochanterica vasculair insufficiëntie juxtafacet cyste intraspinaal tumor diabetische neuropathie HNP

93 Lumbaal kanaalstenose DLSS (deg. Lumbosacr. sten) MRI Diagnose: MRI als gold-standard

94 Lumbaal kanaalstenose Maar 33% van Patiënten met een positieve MRI zijn klachtenvrij!

95 Lumbaal kanaalstenose DLSS relatie klachten/beeldvorming geen bewijs voor een relatie tussen klachten een beeldvorming

96 Lumbaal kanaalstenose DLSS eigen mening de diagnose symptomatische DLSS wordt gesteld bij typische klachten beeldvorming met passende stenose afwezigheid van andere oorzaken

97 Lumbaal kanaalstenose DLSS oefen- en fysiotherapie geen bewijs voor en rol van oefen- of fysiotherapie

98 Lumbaal kanaalstenose DLSS oefen- en fysiotherapie tijdelijk beperkt oefen- fysiotherapie is een optie in de behandeling van DLSS

99 Lumbaal kanaalstenose DLSS chiropraktik geen bewijs voor een rol van chiropraktik in de behandeling van DLSS

100 Lumbaal kanaalstenose DLSS injecties steroidinjecties kunnen tijdelijk beperkt (2-6 maand) tot minder klachten leiden

101 Lumbaal kanaalstenose DLSS injecties herhaalde steroidinjecties kunnen 3-36 maand tot minder klachten leiden

102 Lumbaal kanaalstenose DLSS korset gebruik van een korset lijkt de loopafstand te verlengen en de pijn te verminderen (zo lang het gebruikt wordt)

103 Lumbaal kanaalstenose DLSS korset geen optie, leidt tot verzwakking van spieren, maakt het probleem op lange termijn erger

104 Lumbaal kanaalstenose DLSS conservatief vs. invasief 20-40% van patienten met milde tot matige klachten van DLSS komen binnen tien jaar toch in aanmerking voor operatieve therapie

105 Lumbaal kanaalstenose DLSS opereren decompressie lijkt de outcome bij milde tot matige klachten van DLSS te verbeteren

106 Lumbaal kanaalstenose DLSS eigen mening hoe erger de klachten hoe beter het resultaat bij objectiveerbaar uitval en/of algemeen slechte toestand slechtere resultaten

107 Lumbaal kanaalstenose Lumbaal Stenose Operatietechniek Uitgebreide intralaminaire fenestratie met decompressie van de recessus lateralis beiderzijds vanuit een kant met behulp microchirurgisch techniek en een highspeed boor

108 Lumbaal kanaalstenose Thomé, C; Börm, W; Meyer, F Degenerative Lumbar Spinal Stenosis Current Strategies in Diagnosis and Treatment Dtsch Arztebl Int 2008; 105(20): 373-9, DOI: /arztebl

109 Lumbaal kanaalstenose Lumbaal Stenose postoperatief Wervelkolom is stabiel Patiënt mag op de eerste post OK dag opstaan Patiënt gaat op tweede of derde post OK dag naar huis Controle na 6 weken tijdstip voor begin met fysiotherapie controverse Volledig herstel duurt ca. 3 manden

110 Lumbaal kanaalstenose Lumbaal Stenose Complicaties: Infecties: oppervlakkig Duraletsel Tijdelijk neurologische verslechtering zenuwenletsel diep infecties (abces, spondylodiscitis) nabloeding compressie door ligging op de tafel Postoperatief instabiliteit (ca.1%)

111 Lumbaal kanaalstenose Lumbaal Stenose Outcome: 50 96% goed resultaat na operatie Ca 70% nog steeds goed na 5 jaren Verslechtering door re-stenose of stenose op andere niveaus Er is geen vergelijkende studie conservatief vs. operatief

112 Lumbale Wervelkolom Wat verwacht de neurochirurg van de fysiotherapeut in de postoperatieve behandeling?

113 Lumbale Wervelkolom Rol van postoperatievefysiotherapie Begeleiden van patiënt die 2 dagen post OK alleen thuis zit

114 Lumbale Wervelkolom Rol van postoperatieve fysiotherapie Begeleiden van patiënt die 3 dagen post OK alleen thuis zit Informeren en geruststellen

115 Lumbale Wervelkolom Rol van postoperatieve fysiotherapie Begeleiden van patiënt die 3 dagen post OK alleen thuis zit Informeren en geruststellen Herkennen eventuele postoperatieve complicaties (infectie, recidief, instabiliteit)

116 Lumbale Wervelkolom Rol van postoperatieve fysiotherapie Begeleiden van patiënt die 3 dagen post OK alleen thuis zit Informeren en geruststellen Herkennen eventuele postoperatieve complicaties (infectie, recidief, instabiliteit) Voorkomen fear avoidance

117 Lumbale Wervelkolom Rol van postoperatieve fysiotherapie Begeleiden van patiënt die 3 dagen post OK alleen thuis zit Informeren en geruststellen Herkennen eventuele postoperatieve complicaties (infectie, recidief, instabiliteit) Vorkomen fear avoidance Houdingsadviezen geven

118 Lumbale Wervelkolom Rol van postoperatieve fysiotherapie Begeleiden van patiënt die 3 dagen post OK alleen thuis zit Informeren en geruststellen Herkennen eventuele postoperatieve complicaties (infectie, recidief, instabiliteit) Vorkomen fear avoidance Houdingsadviezen geven Opbouwen algemene conditie

119 Lumbale Wervelkolom Rol van postoperatieve fysiotherapie Begeleiden van patiënt die 3 dagen post OK alleen thuis zit Informeren en geruststellen Herkennen eventuele postoperatieve complicaties (infectie, recidief, instabiliteit) Vorkomen fear avoidance Houdingsadviezen geven Opbauwen algemene conditie Spieren losmaken

120 Lumbale Wervelkolom Rol van postoperatieve fysiotherapie Begeleiden van patiënt die 3 dagen post OK alleen thuis zit Informeren en geruststellen Herkennen eventuele postoperatieve complicaties (infectie, recidief, instabiliteit) Vorkomen fear avoidance Houdingsadviezen geven Opbauwen algemene conditie Spieren losmaken Eventuele neurologische uitval door oefentherapie behandelen

121 Lumbale Wervelkolom Rol van postoperatieve fysiotherapie Begeleiden van patiënt die 3 dagen post OK alleen thuis zit Informeren en geruststellen Herkennen eventuele postoperatieve complicaties (infectie, recidief, instabiliteit) Vorkomen fear avoidance Houdingsadviezen geven Opbauwen algemene conditie Spieren losmaken Eventuele neurologische uitval door oefentherapie behandelen Eventueel hulpmiddel adviseren

122 Lumbale Wervelkolom Rol van postoperatieve fysiotherapie Begeleiden van patiënt die 3 dagen post OK alleen thuis zit Informeren en geruststellen Herkennen eventuele postoperatieve complicaties (infectie, recidief, instabiliteit) Vorkomen fear avoidance Houdingsadviezen geven Opbauwen algemene conditie Spieren losmaken Eventuele neurologische uitval door oefentherapie behandelen Eventueel hulpmiddel adviseren Na 6 Weken: opbouwen spieren

123 Lumbale Wervelkolom Wat wil de neurochirurg dat de fysiotherapeut in de postoperatieve behandeling niet doet?

124 Lumbale Wervelkolom Niet overbelasten! Niet meer eisen dan voor de individuele patiënt nodig!

125 Wie is de beste speler op het veld? (AtB)

126 Bedankt!