LAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren?"

Transcriptie

1 LAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren? Dokter op dinsdag, 28 februari 2012 Marcel Garssen Neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis

2

3 Inleiding

4 Er is nog een boel recht te zetten.

5 Rugklachten komen heel veel voor Dit geldt ook voor hernia s Veel tegenstrijdige ideeën Richtlijnen Kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg Nederlandse Vereniging voor Neurologie Nederlandse Orthopaedische Vereniging Veel mogelijkheden

6 Wie heeft er wel eens over rugpijn geklaagd?

7 Wie heeft er wel eens over rugpijn geklaagd? Wie denkt dat massage van de onderrug helpt?

8 Wie heeft er wel eens over rugpijn geklaagd? Wie denkt dat massage van de onderrug helpt? Wie denkt dat bedrust verbetering geeft?

9 Wie heeft er wel eens over rugpijn geklaagd? Wie denkt dat massage van de onderrug helpt? Wie denkt dat bedrust verbetering geeft? Wie denkt dat de Dorn methode bewezen effectief is?

10 Hoe ziet de wervelkolom er uit?

11 Hoe ziet de wervelkolom er uit?

12 Hoe onderzoekt de neuroloog?

13 Hoe onderzoekt de neuroloog?

14 Voorkomen van lage rugklachten 60-90% ooit rugklachten Huisarts: jaarlijks nieuwe patiënten per Huisarts: 35 per ingeschreven patiënten Medische kosten in 1991 reeds 700 miljoen, indirekt ongeveer 8 miljard

15 Oorzaken van lage rugklachten Vaak aspecifiek (95%) Geen oorzaak Zwangerschap Soms specifiek (5%) Hernia Uitzaaiing Fractuur (botontkalking) Standsafwijking (spondylolisthesis)

16 Diagnostiek bij lage rugklachten Lichamelijke afwijkingen (A/O) Aard van de klachten Emotionele reactie Cognitie en attributie Gedrag

17 Diagnostiek bij lage rugklachten Lichamelijke afwijkingen (A/O) Aard van de klachten Emotionele reactie Cognitie en attributie Gedrag Beeldvorming Tot 95% geen diagnose aantoonbaar Voor artsen: patiënten met rode vlaggen Voor patiënten: vaak gewenst Röntgenfoto, CT, MRI, botscan

18 Diagnostiek bij lage rugklachten

19 Behandeling van lage rugklachten Zoveel mogelijk actief blijven Geen bedrust Eventueel na 4-6 weken oefentherapie Ter ondersteuning pijnmedicatie Eventueel rugscholing / gedragstherapie Multidisciplinaire aanpak

20 Beloop van lage rugklachten Prognose in meeste gevallen gunstig Bij 50% herstel binnen een week Bij 95% herstel binnen 3 maanden Ernst van de pijn neemt eerste weken snel af Bij 50-80% recidiveren de klachten in minder erge vorm binnen een jaar

21 Niet bewezen effectief bij lage rugklachten Bedrust Tractie Acupunctuur Tilgordels TENS Massage Injecties

22 Vragen Wie heeft de grootste kans op een hernia?

23 Vragen

24 Vragen Wie in deze zaal heeft ooit een hernia gehad?

25 Vragen Wie heeft ooit een hernia gehad? Kan de diagnose hernia worden gesteld zonder MRI-scan?

26 Wat is een hernia? Lasegue

27 Wat is een hernia?

28 Wat is een hernia?

29 Lichamelijk onderzoek hernia in onderrug Lasegue

30 Voorkomen van hernia in onderrug 9/1000 nieuwe patiënten per jaar Komt iets vaker voor bij vrouwen Meestal tussen de 45 en 64 jaar? Gemiddeld /1000 patiënten loopt er mee rond

31 Risicofactoren voor hernia in onderrug Leeftijd Lichaamslengte Genetische aanleg Lichamelijke activiteiten Eerdere periode van lage rugklachten Stress En niet. Geslacht Lichaamsgewicht Aantal bevallingen

32 Lichamelijk onderzoek hernia in onderrug Anamnese Beenpijn op voorgrond Een zenuw wortel Toename bij drukverhogende momenten Onderzoek Spierzwakte / (gevoel) Vinger-vloer afstand Lasegue Lasegue

33 Aanvullend onderzoek hernia in onderrug Wanneer operatie wordt overwogen Bij bestaan van rode vlaggen In dat geval.. MRI beste onderzoek CT kan alternatief zijn CT MRI Verder. Wortelblokkade

34 Aanvullend onderzoek hernia in onderrug CT MRI

35 Conservatieve behandeling Operatie vaak niet nodig Met of zonder operatie vaak zelfde prognose Zeker 3 maanden, tenzij. Bedrust niet zinvol, tenzij Geen tractie Goede pijnstilling! Geen spierverslappers Actief blijven Fysiotherapie / oefentherapie kan rol spelen Manipulatie niet standaard onderzoek? Dorn? Acupunctuur niet aanbevolen Multidisciplinaire revalidatie niet aanbevolen..

36 Operatieve behandeling Operatie voor- en nadelen bespreken Eerste 3 maanden liever niet Caudasyndroom spoedindicatie operatie Toenemende uitval soms ook reden tot operatie Grofweg 2 operatietechnieken

37 Historie van de hernia operatie

38 Historie van de hernia operatie vroeger nu Toekomst?

39 Historie van de hernia operatie minimaal invasief, maximaal effectief? Minder spierschade Minder postoperatieve rugpijn Snellere mobilisatie Kortere opname Sneller hervatten werk /ADL

40 Historie van de hernia operatie minimaal invasief, maximaal effectief?

41 Historie van de hernia operatie minimaal invasief, maximaal effectief?

42 Historie van de hernia operatie minimaal invasief, maximaal effectief? 402 patiënten kandidaat 328 patiënten gerandomiseerd 3 patiënten geëxcludeerd 166 tubulaire discotomie 159 conventionele microdiscotomie 294 patiënten follow-up 2 jaar (90%)

43 16 Inleiding tubular discectomy conventional microdiscectomy 12 8 Between group mean difference (95% CI);0.6 ( ) Weeks

44 60 Inleiding tubular discectomy 50 conventional microdiscectomy Between group mean difference (95% CI);3.3 ( ) Weeks

45

46 Resultaten na 2 jaar Goed herstel 71% tubulaire microdiscectomie 77% conventionele microdiscectomie Re-operaties 15% tubulaire microdiscectomie 10% conventionele microdiscectomie

47 Resultaten na 2 jaar Goed herstel 71% tubulaire microdiscectomie 77% conventionele microdiscectomie Re-operaties 15% tubulaire microdiscectomie 10% conventionele microdiscectomie Kijkoperatie niet beter dan oude methode!!

48 Terughoudendheid met operaties Eerste 3 maanden liever niet opereren De kijkoperatie niet beter Een MRI is vaak niet nodig Bedrust is iets van vroeger

49 Wist u dat

50 Wist u dat JBZ een wervelkolomspreekuur heeft? Chronische rugklachten Via huisarts Rontgenfoto s PA s Ortho / neuro Orthopaed / neuroloog samen Verwijzing fysiotherapie 1 e lijn, fysiotherapie in ziekenhuis met groepjes patienten, verwijzing naar revalidatie-arts

51 Wist u dat JBZ topper in herniazorg!

52

53 Voorts dank aan: Medewerkers wervelkolom spreekuur: Nico Bennink, orthopaed Thom Timmerhuis, neuroloog Rianne vd Burg, physician assistant neurologie Marco vd Biezen, physician assistant orthopaedie Celia Noordergraaf, marketing en communicatie JBZ

54 Bedankt voor uw aandacht!

55 Vragen?

Wat is een hernia. Bouw van de wervelkolom. Onderstaande afspraken zijn voor u gemaakt op: locatie Delfzicht/locatie Lucas. Polikliniek neurologie:

Wat is een hernia. Bouw van de wervelkolom. Onderstaande afspraken zijn voor u gemaakt op: locatie Delfzicht/locatie Lucas. Polikliniek neurologie: Herniastraat Onderstaande afspraken zijn voor u gemaakt op: locatie Delfzicht/locatie Lucas MRI-onderzoek: Polikliniek neurologie: Route Neuroloog: datum Tijd. datum Tijd Telefoon: 088-066 1000 Wat is

Nadere informatie

A-specifieke lage rugpijn

A-specifieke lage rugpijn A-specifieke lage rugpijn A-SPECIFIEKE LAGE RUGPIJN INLEIDING Lage rugpijn komt veel voor. Bij de meeste mensen worden geen duidelijke afwijkingen gevonden. Artsen spreken dan over a-specifieke lage rugpijn.

Nadere informatie

Hernia. Neurologie. alle aandacht

Hernia. Neurologie. alle aandacht Hernia Neurologie alle aandacht Hernia Een hernia is een ander woord voor een uitstulping. Een uitstulping van de tussenwervelschijf wordt ook wel een Hernia Nuclei Pulposi (HNP) genoemd. De tussenwervelschijf

Nadere informatie

Hernia. Neurologie. Locatie Hoorn/Enkhuizen

Hernia. Neurologie. Locatie Hoorn/Enkhuizen Hernia Neurologie Locatie Hoorn/Enkhuizen Hernia Een hernia is een ander woord voor een uitstulping. Een uitstulping van de tussenwervelschijf wordt ook wel een Hernia Nuclei Pulposi (HNP) genoemd. De

Nadere informatie

Rugpoli in Enschede. Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant

Rugpoli in Enschede. Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant Rugpoli in Enschede Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant Stellingen Bij een langer bestaand LRS is een MRI van de LWK aangewezen Ik (huisarts) verwijs nu zelf voor een MRI

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Hernia in de onderrug. rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Hernia in de onderrug. rkz.nl Patiënteninformatie Hernia in de onderrug rkz.nl Wat is het? Een hernia nuclei pulposi (HNP, kortweg hernia) is een uitstulping van een tussenwervelschijf die een zenuw beknelt die naar het been loopt.

Nadere informatie

Rugklachten en rughernia

Rugklachten en rughernia Rugklachten en rughernia Inleiding Als er over rugklachten gesproken wordt, hebben we het in feite over een grote groep van kwalen en ziekten die maar één ding gemeenschappelijk hebben: pijn zit in of

Nadere informatie

Lage rughernia (neurologische behandeling)

Lage rughernia (neurologische behandeling) Lage rughernia (neurologische behandeling) U bent door uw huisarts of door een andere arts verwezen naar de afdeling Neurologie van HMC (Haaglanden Medisch Centrum) voor een afspraak bij een neuroloog.

Nadere informatie

Ruggespraak. Ruggespraak. Presentatie Ariette Sanders - Netwerkbijeenkomst Platform Gedeelde Besluitvorming - Maart 2013 RUGPIJN? agenda.

Ruggespraak. Ruggespraak. Presentatie Ariette Sanders - Netwerkbijeenkomst Platform Gedeelde Besluitvorming - Maart 2013 RUGPIJN? agenda. agenda Ruggespraak Kennismaking Achtergrond van het onderzoek Methode Resultaten Discussie Conclusie A.R.J. Sanders1, W.Verheul2, T.Magneé2, H.M.Pieters, P. Verhaak2, N.J. de Wit1,, J.M. Bensing2 RUGPIJN?

Nadere informatie

Lage rughernia. Neurologische behandeling. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden

Lage rughernia. Neurologische behandeling. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden Lage rughernia Neurologische behandeling Informatie voor patiënten F0984-1051 februari 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260

Nadere informatie

TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM

TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM WERKAFSPRAKEN Anamnese en onderzoek: Radiculair syndroom (1) Stop Kracht < graad 4: Mictiestoornissen (2) Binnen 1 dag verwijzen naar neuroloog Uitvalsverschijnselen

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator Factsheet en Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving DSSR 2014 [2.5; 14-11- 2014] Registratie gestart: 01-01- 2014 Gestart met Spinaalchirurgie Lumbaal geïnstrumenteerd; Januari 2015 start met Lumbale hernia

Nadere informatie

Hernia in de onderrug

Hernia in de onderrug Hernia in de onderrug Een hernia (hernia nuclei pulposi, HNP) is een uitstulping van de tussenwervelschijf. Als deze uitstulping zich in een tussenwervelschijf in de onderrug bevindt, bij de lumbale wervels,

Nadere informatie

15 Rugklachten. 1 Inleiding

15 Rugklachten. 1 Inleiding DC 15 Rugklachten 1 Inleiding Rugklachten komen veel voor. Men schat dat meer dan 3 miljoen mensen van 25 jaar of ouder langdurige klachten aan rug of nek hebben. 80 tot 90% van alle mensen heeft in zijn

Nadere informatie

Rughernia (behandeling door de huisarts)

Rughernia (behandeling door de huisarts) Rughernia (behandeling door de huisarts) Wat is hernia? Hernia betekent letterlijk breuk. Een hernia nuclei pulposi (kortweg HNP) komt voor in de wervelkolom en bestaat uit een scheur in de achterkant

Nadere informatie

Lage rugklachten achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator

Lage rugklachten achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator Lage rugklachten achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd Hoogeveen september 2009 1 Casusschets

Nadere informatie

Lage rugklachten en de hernia

Lage rugklachten en de hernia Lage rugklachten en de hernia Inhoudsopgave De hernia... 1 Wat is een hernia?... 1 Een hernia verdwijnt vaak vanzelf... 1 Specialistisch onderzoek... 2 Behandeling van de hernia... 2 Wat kan de patiënt

Nadere informatie

Percutane vertebroplastiek

Percutane vertebroplastiek Percutane vertebroplastiek Inleiding Patiënten die wervelbreuken hebben ten gevolge van osteoporose, hebben vaak veel last van rugpijn. In enkele gevallen is er ook sprake van neurologische uitval. Vroeger

Nadere informatie

Vernauwing van het wervelkanaal in de onderrug Neurochirurgische behandeling

Vernauwing van het wervelkanaal in de onderrug Neurochirurgische behandeling Vernauwing van het wervelkanaal in de onderrug Neurochirurgische behandeling Er is bij u een vernauwing van het wervelkanaal in uw onderrug geconstateerd. Dit wordt ook wel lumbale stenose genoemd. In

Nadere informatie

Behandelen van rugklachten in Nederland

Behandelen van rugklachten in Nederland 7 2 Behandelen van rugklachten in Nederland Samenvatting In dit hoofdstuk wordt beschreven welk traject mensen gemiddeld in Nederland doorlopen met hun rugklachten. Deze beschrijving gaat gepaard met de

Nadere informatie

Rughernia. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Rughernia. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Rughernia U heeft klachten die mogelijk duiden op een rughernia. Daarom bent u naar de neuroloog verwezen. In deze folder kunt u meer lezen over een hernia, de mogelijke behandeling, het behandelteam en

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016 Factsheet en Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016 Registratie gestart: 2014 Inclusie en Exclusie criteria - Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie Inclusie: Alle patiënten met een lumbale wervelkolomaandoening

Nadere informatie

1 De wervelkolom Een hernia Het stellen van de diagnose Wanneer opereren? Een herniaoperatie... 5

1 De wervelkolom Een hernia Het stellen van de diagnose Wanneer opereren? Een herniaoperatie... 5 Lumbale Hernia Inhoudsopgave 1 De wervelkolom... 1 2 Een hernia... 2 3 Het stellen van de diagnose... 4 4 Wanneer opereren?... 4 5 Een herniaoperatie... 5 6 Na de operatie... 5 7 Operatierisico s... 6

Nadere informatie

TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM

TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM WERKAFSPRAKEN Anamnese + onderzoek: Radiculair syndroom (1) Stop Kracht < graad 4 (2), Mictiestoornissen binnen 1 dag verwijzen naar neuroloog Uitvalsverschijnselen

Nadere informatie

VELE HANDEN. In kader van CVA. Chinette Verhagen, Physician Assistant neurologie

VELE HANDEN. In kader van CVA. Chinette Verhagen, Physician Assistant neurologie VELE HANDEN In kader van CVA Chinette Verhagen, Physician Assistant neurologie Informatiebijeenkomst 14-12-2010 aan wijkverpleegkundige betrokken bij CVA patiënten. Inhoud presentatie Wat is CVA Verschillende

Nadere informatie

Vernauwing van het wervelkanaal

Vernauwing van het wervelkanaal Vernauwing van het wervelkanaal in de onderrug Neurochirurgische behandeling Informatie voor patiënten F0849-3510 februari 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester

Nadere informatie

Herniastraat Een versneld onderzoeks- en behandeltraject bij verdenking op een rughernia

Herniastraat Een versneld onderzoeks- en behandeltraject bij verdenking op een rughernia Het MCL biedt patiënten met rugklachten en uitstralende pijn een verkort onderzoeks- en behandeltraject: de herniastraat. Dit houdt in dat er binnen één dag een diagnose gesteld wordt en u een behandeling

Nadere informatie

Rughernia. (Hernia nuclei pulposi)

Rughernia. (Hernia nuclei pulposi) Rughernia (Hernia nuclei pulposi) Wat is een hernia? Hernia betekent letterlijk breuk. Een hernia nuclei pulposi (kortweg HNP) komt voor in de wervelkolom en bestaat uit een scheur in de achterkant van

Nadere informatie

Regionale Transmurale Afspraken Rugexpertiseteam RTA t.b.v. het rugexpertiseteam van Bernhoven

Regionale Transmurale Afspraken Rugexpertiseteam RTA t.b.v. het rugexpertiseteam van Bernhoven Regionale Transmurale Afspraken Rugexpertiseteam Versie Beheer 1.0, Synchroon Voor het laatst bijgewerkt op dinsdag 8 maart 2016 Distributielijst Fysiotherapeuten, huisartsen en specialisten van Datum:

Nadere informatie

Rugklachten. www.fysiotherapie4all.nl info@fysiotherapie4all 076-5657133

Rugklachten. www.fysiotherapie4all.nl info@fysiotherapie4all 076-5657133 Rugklachten De wervelkolom bestaat uit de nekwervels, borstwervels, lendenwervels, heiligbeenwervels en het staartbeen. Op deze site staat een specifiek artikel over nekklachten geschreven en daarom worden

Nadere informatie

Screening van rug- en nekklachten Wervelkolom Centrum

Screening van rug- en nekklachten Wervelkolom Centrum Screening van rug- en nekklachten Wervelkolom Centrum Bij het Wervelkolom Centrum van HMC (Haaglanden Medisch Centrum) kunt u terecht voor rug- en nekklachten. Bij de behandeling van rug- en nekklachten

Nadere informatie

LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM

LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM INTERLINE LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM maart 2017 Inleiding Zie de werkafspraak Lumbaal radiculair syndroom De huidige werkgroep bestaat uit: Huisartsen: Annemiek Meutstege Martin Olieman Bonne Rik Wesseler

Nadere informatie

AMC Geneeskundeonderwijs Waarnemen Denken Doen, 1 e jaar Team-Based Learning BG dagen 2019 de bedrijfsarts biet m in de rugge

AMC Geneeskundeonderwijs Waarnemen Denken Doen, 1 e jaar Team-Based Learning BG dagen 2019 de bedrijfsarts biet m in de rugge AMC Geneeskundeonderwijs Waarnemen Denken Doen, 1 e jaar Team-Based Learning BG dagen 2019 de bedrijfsarts biet m in de rugge Let Op: Nog NIET de brief lezen 1 Timo Je bent coassistent bij een huisartsenpraktijk

Nadere informatie

Nekhernia (neurologische behandeling)

Nekhernia (neurologische behandeling) Nekhernia (neurologische behandeling) U bent door uw huisarts of door een andere arts verwezen naar de afdeling Neurologie van HMC (Haaglanden Medisch Centrum) voor een afspraak bij een neuroloog. Er is

Nadere informatie

Informatie voor de patiënt. Chronische rugpijn. Laat zien wat je kunt

Informatie voor de patiënt. Chronische rugpijn. Laat zien wat je kunt Informatie voor de patiënt Chronische rugpijn Laat zien wat je kunt Wat is chronische rugpijn? Onder rugpijn wordt meestal pijn in het onderste deel van de rug verstaan. Maar met de rug wordt de hele rug,

Nadere informatie

Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar

Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar Micro endoscopische operatie (buisjesmethode) voor lage rughernia minder effectief U doet mee aan de Sciatica MED Trial, het doelmatigheidsonderzoek naar de behandeling

Nadere informatie

Lumbaal radiculair syndroom ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

Lumbaal radiculair syndroom ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN INTERLINE Lumbaal radiculair syndroom Inleiding maart 2017 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Zie de werkafspraak Lumbaal radiculair syndroom De huidige werkgroep bestaat

Nadere informatie

Sportmedisch Centrum Maartenskliniek. Samen sterk in beweging

Sportmedisch Centrum Maartenskliniek. Samen sterk in beweging Sportmedisch Centrum Maartenskliniek Samen sterk in beweging Samen sterk in beweging Bewegen is een onderdeel van het dagelijkse leven. Het is gezond voor de mens en heeft een aantoonbaar gunstig effect

Nadere informatie

Screening van rugen nekklachten

Screening van rugen nekklachten Screening van rugen nekklachten Wervelkolom Centrum Informatie voor patiënten F1035-3111 december 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator Factsheet en Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving DSSR 2015 [ ; 05-11- 2015] Registratie gestart: 01-01- 2014 Gestart met Spinaalchirurgie Lumbaal geïnstrumenteerd; Januari 2015 start met Lumbale hernia

Nadere informatie

Nekhernia. Neurologische behandeling. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Nekhernia. Neurologische behandeling. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Nekhernia Neurologische behandeling Informatie voor patiënten F0998-3111 maart 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

Lage rugklachten Fysiotherapie

Lage rugklachten Fysiotherapie Lage rugklachten Fysiotherapie Locatie Hoorn/Enkhuizen Acute aspecifieke lage-rugklachten Wat zijn acute aspecifieke lage-rugklachten Acute aspecifieke lage-rugklachten zijn pijnklachten die onder in de

Nadere informatie

Chapter 12. Samenvatting

Chapter 12. Samenvatting Salkantay Trek, Peru Chapter 12 Samenvatting 182 I Chapter 12 Radiculaire beenpijn veroorzaakt door een lumbale hernia komt wereldwijd vaak voor en bij de meeste patienten is het natuurlijke beloop gunstig.

Nadere informatie

Hernia. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Hernia. Ziekenhuis Gelderse Vallei Hernia Ziekenhuis Gelderse Vallei De rug bestaat uit een dynamische keten van wervels, die bestaan uit bot met tussenwervelschijven. Een tussenwervelschijf, ook wel discus genaamd, bestaat uit een kraakbeenachtige

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Handenspreekuur. Handenspreekuur

Patiënteninformatie. Handenspreekuur. Handenspreekuur Patiënteninformatie Handenspreekuur Handenspreekuur 1 Handenspreekuur Polikliniek Revalidatiegeneeskunde, route 0.6 Telefoon (050) 524 5885 Algemeen Neemt u bij ieder bezoek aan het ziekenhuis uw ziekenhuispasje

Nadere informatie

Navel- en bovenbuikbreuk

Navel- en bovenbuikbreuk Navel- en bovenbuikbreuk In deze folder vindt u informatie over de navelbreuk en de bovenbuikbreuk (vlak boven de navel). Beide breuken zijn buikwandbreuken. Deze folder bevat algemene informatie. Het

Nadere informatie

Dutch Spine Surgery Registry DSSR

Dutch Spine Surgery Registry DSSR pagina 1 Dutch Spine Surgery Registry DSSR Vetgedrukte items zijn verplicht Lumbale wervelkolom - Ongeïnstrumenteerd, versie: 2015-6-1 - v3.0.0 Identificatie Het BSN-nummer bestaat uit 9 cijfers, inclusief

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 154 NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 155 SAMENVATTING Achtergrond Hoewel het lumbosacraal radiculair syndroom (LSRS) zo lang bestaat als de geschiedenis van onze

Nadere informatie

Algemene benadering van lumbalgie. Dr. Wim Vlassenbroeck Sport- en Fysische geneeskunde & Revalidatie AZ Damiaan

Algemene benadering van lumbalgie. Dr. Wim Vlassenbroeck Sport- en Fysische geneeskunde & Revalidatie AZ Damiaan Algemene benadering van lumbalgie Dr. Wim Vlassenbroeck Sport- en Fysische geneeskunde & Revalidatie AZ Damiaan Een nieuwe wind in AZ Damiaan Pensioen Dr. Johan Dekeyzer (mei 2017) 2 en weldra 3 artsen

Nadere informatie

Overbelasting van de onderbenen, een visie van een sport- bedrijfsarts

Overbelasting van de onderbenen, een visie van een sport- bedrijfsarts Overbelasting van de onderbenen, een visie van een sport- bedrijfsarts W.O. Zimmermann Den Helder, 29 oktober 2009, 45 minuten 1 TGTF, militaire sportgeneeskunde, Utrecht 2 TGTF personeel en diensten Personeel:

Nadere informatie

Acuut Lumbosacraal Radiculair Syndroom

Acuut Lumbosacraal Radiculair Syndroom Neurologie Kies rechts op de pagina het onderwerp. Acuut Lumbosacraal Radiculair Syndroom Uitgangspunt Huisarts Patiënt NHG standaard M55 De diagnose acuut lumbosacraal radiculair syndroom wordt gesteld

Nadere informatie

Maatschap Neurologie/Afdeling Fysiotherapie. Rugklachten

Maatschap Neurologie/Afdeling Fysiotherapie. Rugklachten Maatschap Neurologie/Afdeling Fysiotherapie Rugklachten Algemeen Deze folder geeft informatie over rugklachten en is bedoeld voor: mensen met rugklachten, bij wie (nog) geen diagnose is vastgesteld; mensen

Nadere informatie

Lumbosacraal pseudoradiculair syndroom

Lumbosacraal pseudoradiculair syndroom Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Neurologie Lumbosacraal pseudoradiculair syndroom 1 De neuroloog heeft geconstateerd dat er bij u sprake is van een lumbosacraal

Nadere informatie

INTERLINE PIJNBEHANDELING DEEL II EN III CASUSSCHETSEN

INTERLINE PIJNBEHANDELING DEEL II EN III CASUSSCHETSEN INTERLINE PIJNBEHANDELING DEEL II EN III Okt 2003 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Jongedame van 19 jaar Bij paardrijden gevallen, een uur geleden. Mank lopend, pijn rechter bil. Het lijkt een contusie, geen

Nadere informatie

Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis

Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Inleiding U bent patiënt op de afdeling neurologie van het IJsselland Ziekenhuis

Nadere informatie

Lage rug hernia. Poli Neurochirurgie

Lage rug hernia. Poli Neurochirurgie Lage rug hernia Poli Neurochirurgie De wervelkolomchirurg (neurochirurg) heeft bij u een hernia vastgesteld. In dit informatieboekje leest u meer over deze diagnose en over de mogelijke chirurgische behandeling.

Nadere informatie

Uitzaaiingen in de wervelkolom

Uitzaaiingen in de wervelkolom Oncologie Uitzaaiingen in de wervelkolom Inleiding Kwaadaardige gezwellen (tumoren) kunnen soms uitzaaien naar andere delen van het lichaam. We spreken dan van uitzaaiingen of metastasen. Uitzaaiingen

Nadere informatie

NEUROCHIRURGIE. Hernia

NEUROCHIRURGIE. Hernia NEUROCHIRURGIE Hernia Hernia U bent, of wordt binnenkort, opgenomen voor uw herniaklachten. Waarschijnlijk hebt u vragen, misschien ook na het lezen van de folder. Stelt u ze gerust aan de verpleegkundigen,

Nadere informatie

Laminectomie / lumbale kanaalstenose. Poli Neurochirurgie

Laminectomie / lumbale kanaalstenose. Poli Neurochirurgie Laminectomie / lumbale kanaalstenose Poli Neurochirurgie De wervelkolomchirurg (neurochirurg) heeft bij u een stenose (vernauwing) vastgesteld. In dit informatieboekje leest u meer over deze diagnose en

Nadere informatie

Lage rugklachten. www.gzcdiemenzuid.nl

Lage rugklachten. www.gzcdiemenzuid.nl Lage rugklachten Introductie De lage rug is het gebied ter hoogte van de onderste 5 lendenwervels (lumbale wervels) en de overgang met het heiligbeen (lumbo-sacrale overgang). De lendenwervelkolom bestaat

Nadere informatie

Multiple sclerose (MS) Poli Neurologie

Multiple sclerose (MS) Poli Neurologie 00 Multiple sclerose (MS) Poli Neurologie 1 Inleiding U heeft MS. Deze woorden veranderen in één keer je leven. Gevoelens van ongeloof, verdriet en angst. Maar misschien ook opluchting, omdat de vage klachten

Nadere informatie

Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Orbis Revalidatie

Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Orbis Revalidatie Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Orbis Revalidatie Inleiding U bent doorverwezen naar het Multidisciplinair aspecifiek rugpijnteam (MARS) bij Orbis Revalidatie. Binnen dit team wordt

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn

Nadere informatie

Aspecifieke rugklachten

Aspecifieke rugklachten Aspecifieke rugklachten Inhoud algemeen vragen en telefoonnummers wetenschappelijke gegevens de rug specifieke en aspecifieke rugklachten oorzaak aspecifieke rugklachten symptomen diagnose behandelingen

Nadere informatie

A-specifieke lage rugpijn

A-specifieke lage rugpijn A-specifieke lage rugpijn A-specifieke lage rugpijn Veel mensen hebben rugklachten. In verreweg de meeste gevallen wordt er geen lichamelijke afwijking gevonden: er is dan sprake van a-specifieke lage

Nadere informatie

Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Zuyderland Revalidatie

Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Zuyderland Revalidatie Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Inleiding U bent doorverwezen naar het Multidisciplinair aspecifiek lage rugpijn screeningsteam (MARS) bij. Binnen dit team wordt samen met u bekeken

Nadere informatie

MRI spoort prostaatkanker nauwkeurig op

MRI spoort prostaatkanker nauwkeurig op MRI spoort prostaatkanker nauwkeurig op Prostaatkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker bij mannen. Een op de zes mannen krijgt er last van. Maar het is ook een erg lastig op te sporen

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten

Nadere informatie

Nekhernia. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Nekhernia. Ziekenhuis Gelderse Vallei Nekhernia Ziekenhuis Gelderse Vallei In overleg met uw behandelend specialist, heeft u besloten tot een operatie aan een nekhernia. In deze folder vindt u informatie over de behandeling. Hernia De wervelkolom

Nadere informatie

Chirurgie. Buikwandbreuken. Afdeling: Onderwerp:

Chirurgie. Buikwandbreuken. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht over enkele buikwandbreuken die naast de liesbreuken (zie folder liesbreuk) relatief vaak voorkomen. Het is goed u te

Nadere informatie

Hernia in de onderrug

Hernia in de onderrug 00 Hernia in de onderrug (HNP) Poli Neurologie / Neurochirurgie 1 Inleiding Hernia nuclei pulposi of hernia van de tussenwervelschijf, is een aandoening van de rug (rughernia) of de nek (nekhernia) waarbij

Nadere informatie

RUGPIJN Risicofactoren Oorzaken:

RUGPIJN Risicofactoren Oorzaken: RUGPIJN Lage rugpijn is het meest voorkomende musculoskeletaal probleem wereldwijd: tot 85% van alle mensen heeft er eens last van in de loop van het leven. Bij veel patiënten gaat deze rugpijn over zonder

Nadere informatie

Herniaspreekuur. Inleiding. Wat is een HNP?

Herniaspreekuur. Inleiding. Wat is een HNP? Herniaspreekuur Inleiding In overleg met uw huisarts is er een afspraak gemaakt op de polikliniek Neurologie van Bernhoven, omdat uw huisarts denkt dat u een hernia in de rug heeft. In medische taal heet

Nadere informatie

Richtlijn Nekpijn. Jasper Bier. Inhoud. Waarom deze richtlijn. Diagnosecodes. Doelstellingen. Alle interventies

Richtlijn Nekpijn. Jasper Bier. Inhoud. Waarom deze richtlijn. Diagnosecodes. Doelstellingen. Alle interventies Inhoud Richtlijn Nekpijn Jasper Bier Doelstellingen en uitgangspunten richtlijn De richtlijn Indeling van patiënten, subgroepen en diagnostiek Interventies en behandelprofielen Klinimetrie Stand van zaken

Nadere informatie

Aspecifieke lage rugklachten

Aspecifieke lage rugklachten Aspecifieke lage rugklachten Orthopedie alle aandacht Chronisch aspecifieke lage rugpijn Veel mensen hebben pijn onderin de rug. Van de westerse bevolking krijgt 60 tot 90% ten minste een keer in het leven

Nadere informatie

Wervelkolomchirurgie. Hernia of prolaps van de tussenwervelschijf

Wervelkolomchirurgie. Hernia of prolaps van de tussenwervelschijf Wervelkolomchirurgie Wervelkolomchirurgie is een deelgebied van de chirurgie welke alle chirurgie van de wervelkolom zelf maar ook van ruggenmerg, zenuwen of andere weefsels in of direct om de wervelkanaal

Nadere informatie

Datum 6 oktober 2016 Betreft Definitief Advies als bedoeld in artikel 114 Zorgverzekeringswet

Datum 6 oktober 2016 Betreft Definitief Advies als bedoeld in artikel 114 Zorgverzekeringswet 7 OKT 2016 Zo^OtJÏJ > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de Geschillencommissie van Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ) T.a.v. mevrouw Postbus 291 3700 AG ZEIST Eekholt 4

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Een prospectief gerandomiseerd onderzoek. Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Patiënteninformatie. Een prospectief gerandomiseerd onderzoek. Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Patiënteninformatie Een wetenschappelijk onderzoek naar de (kosten) effectiviteit van operatie vergeleken met een voortgezet conservatief beleid bij de behandeling van patiënten met een lumbale kanaalstenose

Nadere informatie

Liesbreukoperatie. Hernia inguïnalis

Liesbreukoperatie. Hernia inguïnalis Liesbreukoperatie Hernia inguïnalis Inhoudsopgave Inleiding... 1 Wat is een liesbreuk?... 1 De operatie... 2 De conventionele methode... 2 De laparoscopische methode (kijkoperatie)... 2 Mogelijke complicaties...

Nadere informatie

Sleutelbeenbreuk afdeling Chirurgie

Sleutelbeenbreuk afdeling Chirurgie Sleutelbeenbreuk afdeling Chirurgie Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2015 pavo 0326 Een sleutelbeenbreuk In deze folder leest u meer over een sleutelbeenbreuk. De medische term hiervoor is clavicula

Nadere informatie

voer eventueel de ULTT uit voor de plexus brachialis en n. medianus (uitsluittest)

voer eventueel de ULTT uit voor de plexus brachialis en n. medianus (uitsluittest) Diagnostisch proces Anamnese/lichamelijk onderzoek screenen op rode vlaggen rode vlaggen: vermoeden van ernstige pathologie (nekpijn graad IV) geen rode vlaggen huisarts of verwijzend specialist Vaststellen

Nadere informatie

Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen. Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli

Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen. Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli Inhoud Cijfers Wat gebeurt er in het ziekenhuis? Typen hoofdpijn Spanningshoofdpijn

Nadere informatie

Vernauwing van het wervelkanaal (wervelkanaalstenose)

Vernauwing van het wervelkanaal (wervelkanaalstenose) Patiënteninformatie Vernauwing van het wervelkanaal (wervelkanaalstenose) rkz.nl In deze folder vindt u informatie over wervelkanaalstenose. Welke klachten passen bij deze aandoening, hoe wordt de diagnose

Nadere informatie

Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Een hernia-operatie

Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Een hernia-operatie Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Een hernia-operatie z 1 In deze brochure leest u wat een hernia is en wat u kunt verwachten van een operatie. Wervelkolom Wervelkolom

Nadere informatie

Richtlijn Nekpijn. Jasper Bier

Richtlijn Nekpijn. Jasper Bier Richtlijn Nekpijn Jasper Bier Inhoud Doelstellingen en uitgangspunten richtlijn De richtlijn Indeling van patiënten, subgroepen en diagnostiek Een casus Interventies en behandelprofielen Waarom deze richtlijn

Nadere informatie

Lumbale kanaalstenose

Lumbale kanaalstenose Lumbale kanaalstenose U bent recent bij uw medisch specialist geweest en deze heeft bij u een kanaalstenose gediagnosticeerd. Om goed te begrijpen wat een kanaalstenose is, is het belangrijk eerst iets

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Een liesbreukoperatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Een liesbreukoperatie Refaja Ziekenhuis Stadskanaal Een liesbreukoperatie EEN LIESBREUKOPERATIE INLEIDING Deze folder geeft u informatie over een liesbreuk en de meest gebruikelijke behandelingsmogelijkheden. Het is goed u

Nadere informatie

richtlijn Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met rugklachten

richtlijn Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met rugklachten richtlijn Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met rugklachten Colofon NVAB 2006 Uitgave NVAB Kwaliteitsbureau NVAB Postbus 2113 3500 GC Utrecht t 030 2845750 e kwaliteitsbureau@nvab-online.nl w

Nadere informatie

Operatie aan een vernauwing van het lendenwervelkanaal

Operatie aan een vernauwing van het lendenwervelkanaal Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Operatie aan een vernauwing van het lendenwervelkanaal z 1 Een vernauwing (stenose) van het lendenwervelkanaal is een aandoening

Nadere informatie

CHIRURGIE. Vertebroplastiek BEHANDELING

CHIRURGIE. Vertebroplastiek BEHANDELING CHIRURGIE Vertebroplastiek BEHANDELING Vertebroplastiek Binnenkort wordt u voor uw rugklachten behandeld in het St. Antonius Ziekenhuis. Uw behandelend arts zal een zogenaamde vertebroplastiek bij u uitvoeren.

Nadere informatie

Spreekuur carpale tunnelsyndroom

Spreekuur carpale tunnelsyndroom Neurologie en Neurochirurgie Spreekuur carpale tunnelsyndroom www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU010 / Spreekuur carpale tunnelsyndroom /

Nadere informatie

Duim artrose (kunstgewricht van de duim)

Duim artrose (kunstgewricht van de duim) Duim artrose (kunstgewricht van de duim) Oorzaak Symptomen Diagnose Behandeling Herstel Artrose is een aandoening waarbij een gewricht door slijtage steeds meer beschadigt raakt. Hoewel er vele oorzaken

Nadere informatie

Rotator cuff scheur. De meeste scheuren treden op in de supraspinatus maar andere delen van de pees kunnen ook zijn aangedaan.

Rotator cuff scheur. De meeste scheuren treden op in de supraspinatus maar andere delen van de pees kunnen ook zijn aangedaan. Rotator Cuff Scheur Rotator cuff scheur Inleiding Een rotator cuff scheur is een vaak voorkomende oorzaak van pijn en ongemak in de schouder bij een volwassene. De rotator cuff bestaat uit 4 spieren en

Nadere informatie

Neurologie en Neurochirurgie. Rughernia.

Neurologie en Neurochirurgie. Rughernia. Neurologie en Neurochirurgie Rughernia www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU030 / Rughernia / 17-09-2018 2 Rughernia U bent doorverwezen naar

Nadere informatie

Adviezen na rugoperatie (rug)hernia / vernauwing van het wervelkanaal

Adviezen na rugoperatie (rug)hernia / vernauwing van het wervelkanaal 00 Adviezen na rugoperatie (rug)hernia / vernauwing van het wervelkanaal Afdeling Fysiotherapie U bent momenteel herstellende van een operatie in verband met een (rug)hernia of vernauwing van het wervelkanaal.

Nadere informatie

Beleid na een whiplashletsel. Informatie voor hulpverleners

Beleid na een whiplashletsel. Informatie voor hulpverleners Beleid na een whiplashletsel Informatie voor hulpverleners Inleiding Hierbij treft u een samenvatting aan van de regionale richtlijn met betrekking tot de diagnostiek en behandeling van patiënten met een

Nadere informatie

Goed dat u het vraagt!

Goed dat u het vraagt! Goed dat u het vraagt! Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Bron: bij de totstandkoming van deze folder hebben we ons laten inspireren door de folder Thanks voor asking van

Nadere informatie

Rode Gele Bla l u a w w r a te Oran a j n e Onde d r e z r oe o k e fo f r o m uli l er Lag a e g e ru r gk g la l c a hte t n

Rode Gele Bla l u a w w r a te Oran a j n e Onde d r e z r oe o k e fo f r o m uli l er Lag a e g e ru r gk g la l c a hte t n Spreekuur Wervelkolomgerelateerde klachten Jan Onstenk MPA Physician assistant Revalidatiegeneeskunde Martini Ziekenhuis, Groningen www.martiniziekenhuis.nl Het beroep Physician assistant o Medisch ondersteunend

Nadere informatie

Fysiotherapie na een hernia

Fysiotherapie na een hernia Fysiotherapie na een hernia Oefeningen voor herniapatiënten Algemeen Deze informatie heeft betrekking op de fysiotherapeutische behandeling, die u krijgt na een hernia-operatie in de lage rug. Hoewel deze

Nadere informatie

Knieaandoeningen. Chirurgie. Beter voor elkaar

Knieaandoeningen. Chirurgie. Beter voor elkaar Knieaandoeningen Chirurgie Beter voor elkaar Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en oorzaken van de meest voorkomende knieaandoeningen en de meest gebruikelijke behandelingen.

Nadere informatie