Uitzaaiingen in de wervelkolom
|
|
- Nina Wouters
- 1 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Oncologie Uitzaaiingen in de wervelkolom Inleiding Kwaadaardige gezwellen (tumoren) kunnen soms uitzaaien naar andere delen van het lichaam. We spreken dan van uitzaaiingen of metastasen. Uitzaaiingen in de botten komen ook voor in de wervels van de wervelkolom. Dit noemen we werveluitzaaiingen of wervelmetastasen. De meest voorkomende kankersoorten waarbij werveluitzaaiingen kunnen voorkomen, zijn prostaat-, long- en borstkanker. Kanker van het beenmerg (ziekte van Kahler of multipel myeloom) en lymfklierkanker kunnen de wervels ook aantasten. Werveluitzaaiingen geven niet altijd klachten. Als er wel klachten optreden, betreft dat meestal rug- of nekpijn. Heel soms groeit de werveluitzaaiing in het wervelkanaal en kan dan druk geven op zenuwweefsel. Hierdoor kan een verlamming en/of een gevoelsstoornis ontstaan. Dit noemen we ook wel neurologische uitval. De meest ernstige complicatie van werveluitzaaiingen is het optreden van een verlamming aan de benen, een zogenaamde dwarslaesie. Hieronder leest u hoe u alarmsymptomen kunt herkennen. U kunt dan zo tijdig mogelijk contact opnemen met uw behandelend arts. Hoe eerder we de uitzaaiingen behandelen, hoe kleiner de kans op ernstige complicaties. De klachten van werveluitzaaiingen Lang niet elke werveluitzaaiing geeft klachten. Eventuele klachten hangen af van de plaats en de uitgebreidheid van de uitzaaiing. Werveluitzaaiingen kunnen in meerdere wervels (zie figuur 1) of in één wervel zitten (zie figuur 2). Een werveluitzaaiing kan klachten geven door druk op en/of aantasting van het omringende weefsel (o.a. bot en botvlies). Als er klachten ontstaan, is nieuwe rugpijn of nekpijn veelal de eerste klacht. De pijn is soms zo hevig dat het ernstige beperkingen geeft in het gewone doen en laten. Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Jeroen Bosch Ziekenhuis / (ONC-313, uitgave oktober 2016)
2 Belangrijk om te weten is dat (vooral lage) rugpijn een veel voorkomende klacht is. Deze kan zowel bij gezonde mensen als bij mensen met kanker optreden. De rugpijn wordt bijna nooit veroorzaakt door uitzaaiingen. Alarmsymptomen Het is goed om te weten waar u op moet letten. Dit zijn de zogenoemde alarmsymptomen. Vaak gaat het om steeds verder toenemende hevige rug- of nekpijn. Die pijn zit meestal op de plaats van de werveluitzaaiing. De meeste werveluitzaaiingen komen voor in de borstwervels (70%) en geven pijn tussen de schouderbladen of net daaronder. Ook rugpijn die optreedt in liggende houding (tijdens de slaap) en die weer verdwijnt bij het overeind komen, kan wijzen op werveluitzaaiingen. De pijn kan beperkt zijn tot de rug, maar er kan ook uitstralende pijn optreden rondom de buik of de borst. De pijn kan ook uitstralen vanuit de nek naar de armen of benen. Het is belangrijk om deze alarmsymptomen te kennen; zij kunnen wijzen in de richting van werveluitzaaiingen. Figuur 1. Werveluitzaaiingen (paars) op meerdere plaatsen en in meerdere wervels. Het is belangrijk nieuwe of toenemende pijn (zie ook alarmsymptomen ) met uw medisch of verpleegkundig specialist te bespreken. De rug- of nekpijn bij werveluitzaaiingen ontstaat ruim (gemiddeld zeven weken) voor een eventuele neurologische uitval. Bij verdere groei van de werveluitzaaiing kan deze namelijk druk gaan geven op het ruggenmerg (zie figuur 2). Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 5
3 Figuur 2. Eén werveluitzaaiing in de 12e borstwervel met druk op zenuwweefsel (ruggenmerg). Het ruggenmerg kan dusdanig beschadigd zijn dat er minder of geen signalen meer doorheen kunnen naar en van de hersenen. Alle zenuwen die onder het beschadigde ruggenmerg beginnen, zullen dan minder of niet meer functioneren. Hierdoor ontstaat er vanaf een bepaald niveau in het lichaam neurologische uitval, zoals krachtsverlies en/of een doof, slapend gevoel of tintelingen. Waar dit ontstaat, is afhankelijk van de precieze plaats van de werveluitzaaiing in de wervelkolom. Bij een werveluitzaaiing hoog in de nek kan het gevoel en de kracht in armen en benen uitvallen. Een uitzaaiing in de borstwervels geeft alleen uitval in de benen. Een uitzaaiing in de 4e borstwervel kan uitval geven van alle huidstroken vanaf de tepels. Daarnaast kunnen er ook problemen ontstaan met de controle over de blaas en de kringspier van de anus (incontinentie voor urine en/of ontlasting) of de coördinatie van de bewegingen (wankel of dronken lopen). Als er niets aan de werveluitzaaiing wordt of kan worden gedaan, kan dit uiteindelijk tot een complete dwarslaesie leiden. Er is dan een totale verlamming en gevoelloosheid onder het niveau van de werveluitzaaiing. De diagnose Het onderzoek naar werveluitzaaiingen gebeurt bij voorkeur met een MRI-scan. Hierop zijn de werveluitzaaiingen, de eventuele uitbreiding in het wervelkanaal en de eventuele druk op het ruggenmerg het beste te zien. Als er al een CT-scan of een botscan is gemaakt, is het niet altijd nodig ook nog een MRI-scan te maken. Als het bekend is dat u kanker heeft, kunnen we met behulp van bovenstaande onderzoeken de diagnose werveluitzaaiing stellen. Het kan ook zijn dat als eerste werveluitzaaiingen bij u gevonden worden. We zullen dan op zoek gaan naar de oorspronkelijke tumor waar de uitzaaiingen vandaan komen. Om wat voor een soort gezwel het dan gaat, kan meestal alleen worden bepaald door weefsel te verwijderen en onder de microscoop te onderzoeken. Soms kiezen we er dan voor om een punctie te doen. Door middel van CT-scan of echo-onderzoek kan de radioloog onder plaatselijke verdoving een biopsienaald precies op de plaats van het gezwel inbrengen, om vervolgens een stukje van het gezwel weg te nemen. In andere gevallen zal een grotere operatie onder narcose nodig zijn. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 5
4 De behandeling van werveluitzaaiingen De behandeling van werveluitzaaiingen bestaat uit het geven van medicijnen (corticosteroïden, pijnstillers en eventueel chemotherapie), bestraling (radiotherapie) en heel soms een operatie. Bestraling is de meest toegepaste behandeling bij uitzaaiingen in de wervelkolom. Corticosteroïden Dexamethason is een geneesmiddel uit de groep van de corticosteroïden. Een ander geneesmiddel uit deze groep is prednison. Door de druk en de ontstekingsreactie die veroorzaakt wordt door werveluitzaaiingen, ontstaat vaak vocht in de omringende weefsels, ook wel oedeem genoemd. Corticosteroïden zijn ontstekingsremmers en verminderen de ontsteking en daardoor het oedeem. Hierdoor neemt de zwelling af. Het verdrukte zenuwweefsel krijgt dan weer meer ruimte. Corticosteroïden helpen ook vaak de pijn te verlichten. Bestraling (radiotherapie) Bestraling is vaak het belangrijkste onderdeel van de behandeling van werveluitzaaiingen en wordt toegediend door een radiotherapeut (bestralingsarts). Zowel bij pijn als bij neurologische uitval is bestraling effectief gebleken. Het effect van een eenmalige bestraling op de pijn is even groot als dat van meerdere bestralingen. Aan patiënten met neurologische uitval en een langere verwachte levensduur geven we soms wel langere bestralingsschema s (bijvoorbeeld 5 of 10 bestralingen in één of twee weken). Bestraling kan worden herhaald, maar het effect neemt dan wel af. Bestraling werkt meestal niet direct. Soms kan de pijn zelfs tijdelijk toenemen door toename van vocht in het bestraalde weefsel. Dexamethason kan dan helpen. Als er al druk op zenuwweefsel aanwezig is, wordt vaak voor de bestraling al gestart met dexamethason. Chemotherapie Als er geen druk is van de werveluitzaaiing op het zenuwweefsel (geen uitbreiding in het wervelkanaal; alleen rugpijn), dan kunnen we soms chemotherapie geven. Dit overwegen we als de tumor daar gevoelig voor is, bijvoorbeeld bij borstkanker of prostaatkanker. Ook lymfklierkanker en het multipel myeloom zijn erg gevoelig voor chemotherapie met een snel pijnstillend effect. Als er wel druk op het zenuwweefsel (bijvoorbeeld ruggenmerg) aanwezig is, dan duurt het effect van chemotherapie vaak te lang. Operatie Alleen in uitzonderlijke gevallen zal een operatie zinvol zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval als het zenuwweefsel bekneld is door de werveluitzaaiing. De aangedane wervel en de uitzaaiing worden dan verwijderd om zo de zenuwstructuren weer ruimte te geven. Vaak moeten er reconstructies van een deel van de wervelkolom worden verricht. De plaats waar de wervel stuk is, wordt dan vervangen door ander materiaal, bijvoorbeeld door een metalen wervelprothese. Dit zijn operaties die slechts in speciale gevallen (mensen in goede conditie en beperkt aantal uitzaaiingen) worden uitgevoerd. Een nabehandeling in de vorm van bestraling, is bijna altijd nodig na een operatie. Tot slot Rugpijn komt heel vaak voor en wordt zelden veroorzaakt door werveluitzaaiingen. Rugpijn is wel bijna altijd de eerste klacht van werveluitzaaiingen. De belangrijkste complicatie van werveluitzaaiingen is het optreden van een dwarslaesie (niet meer Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 4 van 5
5 kunnen lopen). Dit komt maar heel weinig voor. Pijnlijke werveluitzaaiingen leiden slechts bij 3% van de patiënten tot het optreden van een dwarslaesie. Ook is het zo dat patiënten vaak al lange tijd (gemiddeld zeven weken) rugpijn hebben voordat er een dwarslaesie ontstaat. Zeker als u kanker heeft of heeft gehad, is het heel belangrijk om te weten bij nieuwe of toenemende klachten in de rug contact op te nemen met uw arts. Bronvermelding: IKNL, Landelijke richtlijn wervelmetastasen, Beschikbaar via Geraadpleegd: Deze richtlijn betreft patiënten met werveluitzaaiingen en wervellokalisaties van beenmerg- en lymfklierkanker. De tekst van deze appendix is in zijn geheel opgenomen op Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 5 van 5
APPENDIX C: Patiënteninformatie over uitzaaiingen in de wervelkolom.
3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 APPENDIX C: Patiënteninformatie over uitzaaiingen in de wervelkolom. Inleiding Kwaadaardige gezwellen
Metastasen (uitzaaiingen)
Metastasen (uitzaaiingen) Inleiding Metastasen zijn uitzaaiingen van kwaadaardige gezwellen (tumoren) elders in het lichaam (de z.g. primaire tumor). Uitzaaiingen van primaire tumoren kunnen overal in
Een operatie bij uitzaaiingen in de wervelkolom
Een operatie bij uitzaaiingen in de wervelkolom Informatie voor patiënten F1087-3510 november 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411,
Vertebroplastiek behandeling. Centrumlocatie
Centrumlocatie Uw behandelend specialist heeft u geadviseerd om een vertebroplastiek behandeling te ondergaan. In deze folder vindt u informatie over deze behandeling. Wat is vertebroplastiek Vertebroplastiek
Beentumoren (=bottumoren)
Beentumoren (=bottumoren) Inleiding Gezwellen in beenderen worden beentumoren genoemd. Er zijn verschillende typen beentumoren te onderscheiden. Zo zijn er vormen waarbij de tumor of het gezwel direct
Tumoren van ruggenmerg en wervelkolom
Tumoren van ruggenmerg en wervelkolom INLEIDING Het betreft hier tumoren (gezwellen) die kunnen uitgaan van de ruggenwervels, het ruggenmergsvlies, de zenuwwortels of van het ruggenmerg zelf. De volgende
PIJN BIJ KANKER SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE. Inhoudsopgave 1. Inleiding
SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE PIJN BIJ KANKER Inhoudsopgave. Inleiding. Pijn bij kanker. Gevolgen van pijn. Slaap en vermoeidheid. Bewegen. Stemming. Behandeling van pijn. Pijnstillers. Doorbraakpijn.
Stereotactische bestraling bij uitzaaiingen in de wervelkolom
Stereotactische bestraling bij uitzaaiingen in de wervelkolom In deze folder leest u meer over stereotactische bestraling (radiotherapie) bij de behandeling van uitzaaiingen in de wervelkolom (wervelmetastasen).
Percutane vertebroplastiek
Percutane vertebroplastiek Inleiding Patiënten die wervelbreuken hebben ten gevolge van osteoporose, hebben vaak veel last van rugpijn. In enkele gevallen is er ook sprake van neurologische uitval. Vroeger
Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker
Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken dat binnenkort bij u een okselklierverwijdering plaatsvindt (ook wel okselklierdissectie of okselkliertoilet genoemd).
Tumoren van ruggenmerg en wervelkolom
Tumoren van ruggenmerg en wervelkolom Inleiding Het betreft hier tumoren (gezwellen) die kunnen uitgaan van de ruggenwervels, het ruggenmergsvlies, de zenuwwortels of van het ruggenmerg zelf. De volgende
Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker
Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken dat binnenkort bij u een okselklierverwijdering plaatsvindt (ook wel okselklierdissectie of okselkliertoilet genoemd).
Tumoren van wervelkolom en ruggenmerg
Tumoren van wervelkolom en ruggenmerg Inleiding Het betreft hier tumoren (gezwellen) die kunnen uitgaan van de ruggenwervels, het ruggenmergsvlies, de zenuwwortels of van het ruggenmerg zelf. De volgende
Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. botcomplicaties.nl
Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker botcomplicaties.nl Inleiding Deze brochure geeft u informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. Wat zijn botuitzaaiingen
Verwijderen van een zaadbal via de lies. Inguinale orchidectomie
Verwijderen van een zaadbal via de lies Inguinale orchidectomie Inhoudsopgave Inleiding... 1 De operatie... 1 Na de operatie... 2 Bloedverdunners... 2 Ontslag... 3 Tot slot... 4 Ruimte voor vragen... 5
Schildwachtklieronderzoek en -verwijdering bij borstkanker
Schildwachtklieronderzoek en -verwijdering bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken, dat binnenkort bij u een schildwachtklieronderzoek en -verwijdering plaatsvindt. In deze folder leest u hier
Kinderneurologie.eu. Neuroblastoom. www.kinderneurologie.eu
Neuroblastoom Wat is een neuroblastoom? Een neuroblastoom is een kwaadaardig kankergezwel (tumor) wat ontstaan is uit een bepaald type zenuwweefsel. Dit zenuwweefsel wordt het sympathische zenuwstelsel
CERVICALE HERNIA 17962
CERVICALE HERNIA 17962 Inleiding Om een goed begrip te krijgen van wat een hernia is, is het belangrijk u eerst iets te vertellen over de bouw van een wervelkolom. De menselijke wervelkolom (zie afbeelding)
Tumoren van ruggenmerg en wervelkolom
Tumoren van ruggenmerg en wervelkolom Inleiding Het betreft hier tumoren (gezwellen) die kunnen uitgaan van de ruggenwervels, het ruggenmergsvlies, de zenuwwortels of van het ruggenmerg zelf. De volgende
Epidurale corticosteroïden injectie lage rug of nek
Epidurale corticosteroïden injectie lage rug of nek U heeft met uw arts afgesproken dat u voor de pijnklachten in uw rug of nek in aanmerking komt voor een injectie met corticosteroïden. In deze folder
Borstsparende operatie bij borstkanker
Chirurgie Borstsparende operatie bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 Voorbereiding op de operatie... 4 De opname... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Mogelijke
Pijnbestrijding bij kanker
INTERNE GENEESKUNDE Pijnbestrijding bij kanker met paracetamol en/of NSAID s BEHANDELING Pijnbestrijding bij kanker U wordt in het St. Antonius Ziekenhuis behandeld voor kanker. Ten gevolge van de kanker
Lokalisatie van de tumor bij borstkanker
Radiologie Lokalisatie van de tumor bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl RAD021 / Lokalisatie van de tumor bij borstkanker / 05-07-2014
Borstsparende operatie bij borstkanker (lumpectomie)
Borstsparende operatie bij borstkanker (lumpectomie) Uw chirurg heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor een borstbesparende behandeling bij borstkanker. Deze behandeling bestaat altijd uit
Passant tarief vanaf 01-01-2016 t/m 31-12-2016 Declaratiecode Zorgproduct Omschrijving Tarieven
15B903 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.577,89 15B904 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 333,91
Anesthesie met rugkatheter. Bijlage Anesthesie
Anesthesie met rugkatheter Bijlage Anesthesie Belangrijk! In de folder 'Anesthesie; algemene informatie' zijn alle zaken beschreven die voor u van belang zijn om te weten over anesthesie. Wij adviseren
Borstkanker. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen
011101007 Ziekenhuisopname van 6 tot en met 28 verpleegdagen bij een virusinfectie van de huid of slijmvliezen 15B916 2.836,78
010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.745,88 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 291,94
Borstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen van de leeftijd
Wat is een hernia. Bouw van de wervelkolom. Onderstaande afspraken zijn voor u gemaakt op: locatie Delfzicht/locatie Lucas. Polikliniek neurologie:
Herniastraat Onderstaande afspraken zijn voor u gemaakt op: locatie Delfzicht/locatie Lucas MRI-onderzoek: Polikliniek neurologie: Route Neuroloog: datum Tijd. datum Tijd Telefoon: 088-066 1000 Wat is
H.327185.0416. Het verwijderen van uw borst (Borstamputatie)
H.327185.0416 Het verwijderen van uw borst (Borstamputatie) Inleiding Uw specialist heeft u verteld dat u geopereerd moet worden aan een kwaadaardige tumor in uw borst. Meestal is een kwaadaardige tumor
Borstsparende operatie bij borstkanker (lumpectomie)
Borstsparende operatie bij borstkanker (lumpectomie) Uw chirurg heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor een borstbesparende behandeling bij borstkanker. Deze behandeling bestaat altijd uit
Nekhernia. Neurologische behandeling. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Nekhernia Neurologische behandeling Informatie voor patiënten F0998-3111 maart 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Zorgproductcode Declaratiecode Zorgproduct consumentenomschrijving Totaalprijs
010501002 15B903 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.717,64 010501003 15B904 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 337,05
010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 2.147,72
010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 2.147,72 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 378,92
Passantenprijslijst UMC Utrecht - Zorgproducten Geldig vanaf 1 januari 2015 tm 31 december 2015
Passantenprijslijst UMC Utrecht - Zorgproducten Geldig vanaf 1 januari 2015 tm 31 december 2015 Disclaimers 1. De prijs van een behandeling is de prijs die geldt bij aanvang van de behandeling. Aan onderstaande
Anesthesiologie Pijnbestrijding. Patiënteninformatie. Epiduroscopie. Slingeland Ziekenhuis
Anesthesiologie Pijnbestrijding Epiduroscopie i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen In overleg met u is een afspraak gemaakt voor een epiduroscopie. De anesthesioloog die gespecialiseerd
Chirurgie. Okselkliertoilet.
Chirurgie Okselkliertoilet www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Voorbereiding... 3 De operatie... 3 Na de operatie... 4 Drains... 4 Mogelijke complicaties... 4 Het ontslag... 5 Wanneer moet u contact opnemen?...
Prijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei
DBCzorgproduct 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.722,47 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening
Het carpaletunnelsyndroom
Patiënteninformatie Het carpaletunnelsyndroom Informatie over de diagnose en de behandeling van deze klacht aan de handen Het carpaletunnelsyndroom Informatie over de diagnose en de behandeling van deze
Declaratiecode Zorgproduct. Ingangsdatum Einddatum
en kunnen bij meerdere productcodes voorkomen ivm een ander specialisme of een andere diagnose. 15B903 010501002 614,11 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening
Transforaminale epidurale infiltratie met corticosteroïden injectie lage rug of hals toestemmingsinformatie voor de patiënt
Transforaminale epidurale infiltratie met corticosteroïden injectie lage rug of hals toestemmingsinformatie voor de patiënt Mevrouw/mijnheer U werd naar het pijncentrum verwezen omdat u een hevige uitstralende
Toestemmingsinformatie epidurale corticosteroïden injectie lage rug of hals
Toestemmingsinformatie epidurale corticosteroïden injectie lage rug of hals Vlaamse Anesthesiologische Vereniging voor Pijnbestrijding 1 Mevrouw, mijnheer, U werd naar het pijncentrum verwezen omdat u
H Borstsparende operatie
H.327178.0416 Borstsparende operatie Inleiding Uit onderzoeken blijkt dat u borstkanker heeft. Uw chirurg heeft u voorgesteld u te behandelen, waarbij u geopereerd en bestraald wordt. Dit wil zeggen dat
Operatie bij een vernauwing van het lendenwervelkanaal
Orthopedie Lumbale decompressie Operatie bij een vernauwing van het lendenwervelkanaal Inleiding De behandelend specialist heeft met u afgesproken dat u in het ziekenhuis opgenomen wordt voor een operatie
Operatie aan het wervelkanaal
Neurologie en Neurochirurgie Operatie aan het wervelkanaal www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU026 / Operatie aan het wervelkanaal / 31-10-2016
Percutane vertebroplastiek behandeling
Percutane vertebroplastiek behandeling Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is een percutane vertebroplastiek behandeling? 1 Vergoeding percutane vertebroplastiek 1 Wat is een ingezakte
Laminectomie / lumbale kanaalstenose. Poli Neurochirurgie
Laminectomie / lumbale kanaalstenose Poli Neurochirurgie De wervelkolomchirurg (neurochirurg) heeft bij u een stenose (vernauwing) vastgesteld. In dit informatieboekje leest u meer over deze diagnose en
Lage rug hernia. Poli Neurochirurgie
Lage rug hernia Poli Neurochirurgie De wervelkolomchirurg (neurochirurg) heeft bij u een hernia vastgesteld. In dit informatieboekje leest u meer over deze diagnose en over de mogelijke chirurgische behandeling.
Kanker in het hoofd-halsgebied
Kanker in het hoofd-halsgebied Afdeling Keel- Neus- en Oorheelkunde Deze patiënteninformatie map is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 10-2015-6094 Geachte... U heeft een bezoek gebracht
UMCG Passantenprijzen 2016 DBC zorgproducten verzekerde zorg per
010501002 15B903 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.457,67 010501003 15B904 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 297,80
Maatschap Urologie. LKD (lymfeklier dissectie bij prostaatkanker)
Maatschap Urologie (lymfeklier dissectie bij prostaatkanker) Datum en tijd U wordt (dag), (datum) om uur verwacht. Plaats U meldt zich op de afgesproken tijd bij de receptie van de hoofdingang van het
15 Rugklachten. 1 Inleiding
DC 15 Rugklachten 1 Inleiding Rugklachten komen veel voor. Men schat dat meer dan 3 miljoen mensen van 25 jaar of ouder langdurige klachten aan rug of nek hebben. 80 tot 90% van alle mensen heeft in zijn
Nekhernia. Neurochirurgie. mca.nl
Nekhernia Neurochirurgie mca.nl Inhoudsopgave Wat is een hernia 3 Hoe is de wervelkolom gebouwd? 4 Hoe ontstaat een hernia? 5 Hoe weet de arts dat u een hernia heeft? 5 De behandeling van een hernia en
Standaard prijslijst DBC-zorgproducten
Standaard prijslijst DBC-zorgproducten DBCzorgproductcode 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 20160101 20161231 1.575,28 010501003
Declaratie Zorg code product Omschrijving Tarief
Declaratie code Zorg product Omschrijving Tarief 15B903 10501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 3.060,92 15B904 10501003 Lasertherapie bij
Markering van tumor bij borstkanker
Markering van tumor bij borstkanker Wat is een mammalokalisatie met behulp van een jodiumzaadje. Uw behandelend arts of de Verpleegkundig Specialist (VS) mammacare heeft met u besproken dat in uw borst
Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Vooraf U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de
H.327185.0214. Het verwijderen van uw borst (Borstamputatie)
H.327185.0214 Het verwijderen van uw borst (Borstamputatie) Inleiding Uw specialist heeft u verteld dat u geopereerd moet worden aan een kwaadaardige tumor in uw borst. Meestal is een kwaadaardige tumor
Hernia. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Hernia Ziekenhuis Gelderse Vallei De rug bestaat uit een dynamische keten van wervels, die bestaan uit bot met tussenwervelschijven. Een tussenwervelschijf, ook wel discus genaamd, bestaat uit een kraakbeenachtige
Eenmalige bestraling bij borstkanker
Deze folder geeft u informatie over Eenmalige bestraling bij borstkanker patiënteninformatie Intra-Operatieve Radiotherapie Inleiding Deze folder gaat over eenmalige inwendige bestraling tijdens een borstsparende
APD-infuus bij uitzaaiingen in de botten
APD-infuus bij uitzaaiingen in de botten Albert Schweitzer ziekenhuis november 2013 pavo 0662 Inleiding Binnenkort wordt u behandeld met het medicijn APD. In deze folder leest u meer over deze behandeling
Verwijderen van een borst (ablatio)
Verwijderen van een borst (ablatio) Inleiding Als u deze folder krijgt, heeft u zojuist een gesprek gehad met uw chirurg. Uit onderzoek is gebleken dat u borstkanker heeft. In principe zijn bij borstkanker
Geldig vanaf januari 2016. Declaratiecode Zorgproduct. Tarief
Declaratiecode Zorgproduct Tarief Geldig vanaf januari 2016 Omschrijving 15B903 010501002 3.060,92 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 010501003
I N F O R M A T I E. o v e r borstsparende operatie met of zonder poortwachtersklier
I N F O R M A T I E o v e r borstsparende operatie met of zonder poortwachtersklier U hebt met uw arts besproken dat u binnenkort geopereerd moet worden vanwege borstkanker. Ook besproken is dat u in principe
Hoe vaak komt een ependymoom voor? Een ependymoom komt bij een op de kinderen voor.
Ependymoom Wat is een ependymoom? Een ependymoom is een kwaadaardige hersentumor die ontstaat uit de bekleding van de hersenholtes in de hersenen. De bekleding van de hersenholtes wordt ependym genoemd.
Borstsparende behandeling (lumpectomie in het kader van mammasparende therapie)
Borstsparende behandeling (lumpectomie in het kader van mammasparende therapie) Inleiding U hebt met uw arts besproken dat u binnenkort geopereerd gaat worden vanwege borstkanker. Ook is met u besproken
Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij prostaatkanker. botcomplicaties.nl
Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij prostaatkanker botcomplicaties.nl Inleiding Wat zijn de klachten? Deze brochure geeft u informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij prostaatkanker.
Inwendige radiotherapie (brachytherapie) bij de behandeling van baarmoederhalskanker
Inwendige radiotherapie (brachytherapie) bij de behandeling van baarmoederhalskanker In deze folder leest u meer over de inwendige radiotherapie (brachytherapie) bij de behandeling van baarmoederhalskanker.
Borstsparende behandeling
Patiënteninformatie Borstsparende behandeling Borstsparende behandeling 899960 Borstsparende behandeling.indd 1 1 12-07-16 14:31 Borstsparende behandeling Martini Borstcentrum, route 1.7 Telefoon: (050)
Borstverwijdering bij borstkanker
Chirurgie Borstverwijdering bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 De opname... 4 Voorbereiding op de operatie... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Drains... 5
Borstsparende operatie Lumpectomie
Borstsparende operatie Lumpectomie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Een borstsparende behandeling bij borstkanker of een voorstadium hiervan (DCIS = Ductaal Carcinoom In Situ) bestaat
Darmkanker, fase van controle
Supplement informatiewijzer oncologie Darmkanker, fase van controle Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Controle na de operatie 3. Controle bij de stomaverpleegkundige 4. Controle bij de internist-oncoloog /
Zaadbalkanker. Urologie
Zaadbalkanker Urologie Inhoudsopgave 1. Inleiding...4 2. Wat is kanker?...5 3. Risicofactoren...6 4. Misverstanden...7 5. Stellen van de diagnose...9 6. Operatie... 10 7. Verder onderzoek... 12 9. Verloop
Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma)
Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma) Uw chirurg heeft met u besproken, dat u in aanmerking komt voor een gehele verwijdering van de borst. In deze folder leest u hier meer over. Wanneer wordt
Borstverwijdering Ablatio mamma
Borstverwijdering Ablatio mamma Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven De arts heeft met u besproken dat u voor een borstverwijdering in aanmerking komt. Wanneer wordt voor een borstverwijdering
Patiënteninformatie. De brughoektumor
De brughoektumor Inleiding Een brughoektumor, ook wel vestibularis-schwannoom of acousticus-neurinoom genoemd, is een goedaardig gezwel uitgaande van de omhulling (zenuwschede) van de gehoor- en evenwichtszenuw.
Borstamputatie met of zonder poortwachtersklier
Borstamputatie met of zonder poortwachtersklier 2 Inleiding Als u deze folder krijgt heeft u zojuist een gesprek met uw chirurg gehad. Uit het onderzoek is gebleken dat u borstkanker heeft. U staat inmiddels
Nekhernia (neurologische behandeling)
Nekhernia (neurologische behandeling) U bent door uw huisarts of door een andere arts verwezen naar de afdeling Neurologie van HMC (Haaglanden Medisch Centrum) voor een afspraak bij een neuroloog. Er is
Versie 1.0 Blad 1 van 71. Declaratiecode DBCzorgproductcode
Versie 1.0 Blad 1 van 71. 15B903 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.846,31 15B904 / 17B904 010501003 Lasertherapie bij een seksueel
RUGPIJN Risicofactoren Oorzaken:
RUGPIJN Lage rugpijn is het meest voorkomende musculoskeletaal probleem wereldwijd: tot 85% van alle mensen heeft er eens last van in de loop van het leven. Bij veel patiënten gaat deze rugpijn over zonder
APD-infuus bij laesies in de botten
APD-infuus bij laesies in de botten Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Binnenkort wordt u behandeld met het medicijn APD. In deze folder leest u meer over deze
Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de lymfeklieren
Dwarslaesie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Dwarslaesie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U of uw familielid/naaste is opgenomen in het Albert Schweitzer ziekenhuis vanwege een dwarslaesie. In deze folder
Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel
Patiënteninformatie Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel 899985 Lymfeklieren in de oksel.indd 1 1 17-02-17 15:50 Het verwijderen van de lymfeklieren
Lage rughernia. Neurologische behandeling. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden
Lage rughernia Neurologische behandeling Informatie voor patiënten F0984-1051 februari 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260
Operatie bij een vernauwing van het wervelkanaal
Neurologie en Neurochirurgie Operatie bij een vernauwing van het wervelkanaal www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU020 / Operatie bij een vernauwing
Intra-operatieve radiotherapie Eenmalige bestraling bij borstkanker
Intra-operatieve radiotherapie Eenmalige bestraling bij borstkanker HMC (Haaglanden Medisch Centrum) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken intensief samen binnen het Universitair Kankercentrum
Ulnaropathie Ulnaris neuropathie bij de elleboog
Ulnaris neuropathie is een storing in de functie van één van de drie zenuwen van de onderarm, de ulnariszenuw (of nervus ulnaris). De ulnariszenuw loopt vanaf de binnenkant van de bovenarm via de binnenkant
WEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het?
WEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het? Oncologie/0145 1 Deze informatiebrochure is voor personen met een weke delen sarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn: familie, vrienden We geven
Hersenoperatie. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Hersenoperatie Informatie voor patiënten F0647-3415 december 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44
Wat is een epiduroscopie?
Epiduroscopie In overleg met u heeft de specialist van het pijnteam besloten om een epiduroscopie uit te voeren. In deze folder vindt u informatie over de behandeling, voorbereiding, nazorg, risico s
Nekhernia. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden
Nekhernia Neurochirurgische behandeling Informatie voor patiënten F0801-3510 december 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260
Deel 2. Kanker van de vulva
. Kanker van de vulva Inhoud Wat is kanker van de vulva? 1 Aantallen 2 Het ontstaan van kanker van de vulva 3 Uitzaaiingen 3 Onderzoek 4 Behandeling 4 Mogelijke bijwerkingen en complicaties van de behandelingen
Schildwachtklieronderzoek
Chirurgie Schildwachtklieronderzoek www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Het onderzoek... 4 Bijwerkingen... 6 De uitslag... 6 Aanvullende behandelingen... 6 Vragen... 7 Contactgegevens... 7 Patiëntenvoorlichting:
Radiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker
Radiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker Uitwendige bestraling van slokdarmkanker in combinatie met chemotherapie, voorafgaand aan een operatie van
VERNAUWING VAN HET WERVELKANAAL IN DE ONDERRUG NEUROCHIRURGISCHE BEHANDELING
VERNAUWING VAN HET WERVELKANAAL IN DE ONDERRUG NEUROCHIRURGISCHE BEHANDELING FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Er is bij u een vernauwing van het wervelkanaal in uw onderrug geconstateerd. Dit wordt ook wel
Nekhernia Neurochirurgische behandeling
Nekhernia Neurochirurgische behandeling Er is bij u een nekhernia geconstateerd. De arts heeft met u afgesproken dat u hieraan geopereerd wordt. In deze folder vindt u informatie over de aandoening en
Vernauwing van het wervelkanaal in de nek Neurochirurgische behandeling
Vernauwing van het wervelkanaal in de nek Neurochirurgische behandeling Er is bij u een vernauwing van het wervelkanaal in de nek geconstateerd. Dit wordt ook wel cervicale stenose genoemd. In deze folder
Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker. botcomplicaties.nl
Informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker botcomplicaties.nl Inleiding Wat zijn de klachten? Deze brochure geeft u informatie over botuitzaaiingen en botcomplicaties bij longkanker.