MILIEUHANDHAVINGSCOLLEGE

Transcriptie

1 MILIEUHANDHAVINGSCOLLEGE ARREST nr. MHHC/M/1516/0055 van 28 januari 2016 in de zaak 14/MHHC/91-M In zake:... verzoekende partij tegen: het VLAAMS GEWEST vertegenwoordigd door de Vlaamse Regering, ten verzoeke van de Vlaamse Minister voor Omgeving, Natuur en Landbouw bijgestaan en vertegenwoordigd door: advocaat Jan BERGÉ met kantoor te 3000 Leuven, Naamsestraat 165 waar woonplaats wordt gekozen verwerende partij I. VOORWERP VAN DE VORDERING De vordering, ingesteld met een aangetekende brief van 20 oktober 2014, strekt tot de vernietiging van de beslissing van de gewestelijke entiteit van 23 september 2014, gekend onder nummer 13/AMMC/425-M/SM. De bestreden beslissing legt aan de verzoekende partij een alternatieve bestuurlijke geldboete op van euro (287 euro verhoogd met de opdeciemen). II. VERLOOP VAN DE RECHTSPLEGING De verwerende partij heeft een memorie van antwoord ingediend en heeft het administratief dossier neergelegd. De verzoekende partij heeft geen memorie van wederantwoord ingediend. De partijen zijn opgeroepen voor de zitting van 7 mei 2015, waar de vordering tot vernietiging werd behandeld en de debatten werden gesloten. Bij tussenarrest van 23 november 2015 werden de debatten heropend en zijn de partijen opnieuw opgeroepen voor de zitting van 10 december Bestuursrechter Geert DE WOLF heeft verslag uitgebracht. De heer... die, behoorlijk gevolmachtigd, voor de verzoekende partij verschijnt, is gehoord. De verwerende partij heeft de schriftelijke behandeling van het beroep gevraagd. MHHC - 1

2 De vordering tot vernietiging werd ab initio behandeld en de debatten werden gesloten. III. FEITEN Op 17 oktober 2012 stellen gewestelijke toezichthoudende ambtenaren van het Agentschap voor Natuur en Bos (vervolgens: ANB) ten laste van de verzoekende partij proces-verbaal op wegens het kappen van bomen zonder machtiging en het toebrengen van schade aan bomen in het bos, eigendom van de gemeente..., op het perceel met als kadastrale omschrijving... De vaststellingen dateren van 10 oktober Het PV van 17 oktober 2012 vermeldt: Aan verdachte, mevrouw..., werd op 10/02/2012 een kapmachtiging met als referentie KMPB/VB/12/0076 voor het kappen van 5 kaprijpe populieren afgeleverd. Deze bomen stonden op de scheiding van het perceel kadastraal gekend onder... (eigendom van mevrouw...) en het perceel met nr.... (eigendom van de gemeente...). Het hout van de exploitatie ligt gestapeld aan de rand van de... Tussen het populierenhout vinden wij 5 stammen van houtsoorten die niet werden opgenomen in de kapmachtiging zijnde: 3 zomereiken, 1 haagbeuk en 1 wilg. Deze bomen werden geveld zonder machtiging en zijn eigendom van de gemeente... Op het perceel nr.... (eigendom gemeente...) meten wij volgende omtrekken van stronken van bomen die recent geveld zijn: - twee eiken met een omtrek van 1m75 en 1m18; - één haagbeuk van 1m35m - één wilg van 1m47 Door het aanwezige kruinhout van de gevelde populieren kunnen we niet de gehele bodemoppervlakte zien. Mogelijks bevinden er zich nog stronken onder dit kruinhout. Andere bomen die nog op perceel nr.... staan liepen aanzienlijke schade op: - één zomereik met een stamomtrek van 1m45 op 1m hoogte werd deels gelicht, helt momenteel aanzienlijk over en zal uit veiligheidsoverwegingen moeten worden gekapt. - één haagbeuk met een stamomtrek van 0m82 op 1m hoogte werd deels gelicht, helt momenteel aanzienlijk over. - één es met een stamomtrek van 2m05 op 1m hoogte werd over de gehele lengte beschadigd aan schors en verschillende takken zijn afgebroken. - bij één es met een stam omtrek van 1m55 op 1m hoogte werd in de kruin een dikke tak afgebroken. De procureur des Konings beslist op 26 maart 2013 dat hij de zaak niet strafrechtelijk zal behandelen. Met een brief van 16 april 2013 brengt de verwerende partij de verzoekende partij op de hoogte van haar voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete, al dan niet vergezeld van een voordeelontneming, op te leggen en nodigt zij de verzoekende partij uit om schriftelijk haar verweer mee te delen. De verzoekende partij bezorgt haar schriftelijk verweer op 17 april 2013 aan de verwerende partij. MHHC - 2

3 De verwerende partij legt op 23 september 2014 de voormelde alternatieve bestuurlijke geldboete van euro op. Dat is de bestreden beslissing. IV. ONTVANKELIJKHEID VAN DE VORDERING TOT VERNIETIGING Standpunt van de partijen De verwerende partij bepleit dat het verzoekschrift onontvankelijk wordt verklaard: De verwerende partij merkt op dat het verzoekschrift niet gedagtekend werd, dat er geen inventaris van de stukken werd gevoegd en de bestreden beslissing slechts summier werd benoemd. Nochtans bepaalt artikel 7 van het besluit van 27 mei 2011 van de Vlaamse regering houdende vaststelling van de rechtspleging voor het Milieuhandhavingscollege: Verwerende partij meent dan ook dat het verzoekschrift van verzoekende partij onontvankelijk is. Beoordeling door het College 1. Uit artikel 7, 1, eerste lid, 3 van het besluit van de Vlaamse Regering van 27 mei 2011 houdende vaststelling van de rechtspleging voor het Milieuhandhavingscollege (vervolgens: Procedurebesluit), zoals van toepassing in het huidige geding, volgt dat het verzoekschrift, op straffe van niet-ontvankelijkheid, de bestreden beslissing moet vermelden. Het verzoekschrift vermeldt dat het om een beroep tegen de beslissing tot oplegging van een alternatieve bestuurlijke geldboete gaat met als kenmerk 13/AMMC/425-M-SM. Dat is een correcte opgave van het kenmerk waaronder de zaak bij de verwerende partij gekend is. De bestreden beslissing is daarmee voldoende precies geïdentificeerd. Ook uit de bezwaren en het uitgebreide verweer daartegen blijkt welke beslissing de verzoekende partij aanvecht. In de mate dat de verwerende partij de niet-ontvankelijkheid opwerpt omdat het verzoekschrift de bestreden beslissing niet zou vermelden, mist haar exceptie iedere ernst. 2. Het verzoekschrift vermeldt in twee voetnoten welke stukken zijn bijgevoegd. Die vermelding voldoet aan de in artikel 7, 1, eerste lid, 5 van het Procedurebesluit bepaalde ontvankelijkheidsvereiste dat het verzoekschrift een inventaris van de stukken opgeeft. In de mate dat de verwerende partij de niet-ontvankelijkheid van het verzoekschrift wegens schending van laatstgenoemde bepaling vraagt, mist de exceptie feitelijke grondslag. 3. Artikel 7, 1, tweede lid van het Procedurebesluit bepaalt, zonder dat met de nietontvankelijkheid te sanctioneren, dat het verzoekschrift wordt gedagtekend. Het verzoekschrift MHHC - 3

4 zelf is niet gedagtekend, maar is met een aangetekende brief van 20 oktober 2014 ingediend en heeft daardoor vaste datum gekregen. De bestreden beslissing werd aan de verzoekende partij op 30 september 2014 betekend. Daaruit volgt dat het verzoekschrift binnen de door artikel 6 van het Procedurebesluit bepaalde termijn van dertig dagen is ingediend. De exceptie is ongegrond. V. ONDERZOEK VAN DE VORDERING TOT VERNIETIGING A. Eerste bezwaar Standpunt van de partijen 1. In een eerste bezwaar voert de verzoekende partij aan dat zij als goede huisvader heeft gehandeld. Zij betoogt dat het bos van de gemeente Kraainem zich in een desastreuze toestand zou bevinden en dat de populieren op de perceelgrens, waarvoor zij een kapmachtiging heeft verkregen, al in november 2009 schade door een storm hadden opgelopen. De verzoekende partij doet gelden dat het om een preventieve kapping gaat die ter wille van de veiligheid van wandelaars dringend moest worden uitgevoerd. 2. Ter weerlegging van het bezwaar voert de verwerende partij het volgende aan: De gewestelijke entiteit heeft dit verweer reeds beoordeeld in de bestreden beslissing. Er is geenszins sprake van een handelen als goede huisvader: niet alleen werden meer bomen gekapt dan toegelaten, ook werd ernstige schade toegebracht aan een omstaande zomereik, haagbeuk en twee essen. Een normaal, vooruitziend en zorgvuldig handelend persoon in dezelfde omstandigheden geplaatst, zou absoluut niet hebben gehandeld zoals verzoekende partij. Zoals hoger gesteld, kan geen enkele kapping geschieden zonder machtiging, zelfs al zouden de bomen zich in een dermate desastreuze toestand bevinden zoals verzoekende partij voorhoudt. Om een preventieve kapping om veiligheidsredenen te kunnen uitvoeren, had men een versnelde procedure kunnen volgen, maar men liet na dit te doen. Het ANB werd op geen enkel wijze op de hoogte gesteld. De verwerende partij verwijst naar haar voorafgaande argumentatie waarin zij uiteenzet waarom volgens haar, zoals in de bestreden beslissing wordt gemotiveerd, het bestaan van het milieumisdrijf en de toerekenbaarheid aan de verzoekende partij bewezen is, ook als het om een preventieve kapping om veiligheidsredenen gaat: Het bestaan van een milieumisdrijf en toerekenbaarheid aan verzoekende partij 9. Verzoekende partij heeft nooit betwist de bij het proces-verbaal van 17 oktober 2012 vastgestelde milieumisdrijven begaan te hebben. De milieumisdrijven en feiten werden vastgesteld in het proces-verbaal overeenkomstig artikel DABM. MHHC - 4

5 De gewestelijke entiteit kon op grond van dit PV vaststellen dat de feiten een inbreuk vormen op volgende bepalingen: - Artikel 81 Bosdecreet van 13 juni 1990 (BS 28 september 1990): - Artikel 95 Bosdecreet: - Artikel 97 Bosdecreet: Door verbalisanten werd vastgesteld dat naast de 5 populieren (waarvoor een kapmachtiging werd verleend), bijkomend 4 bomen preventief werden gekapt zonder machtiging en daarbij eveneens schade werd toegebracht aan de omliggende bomen. 10. De gewestelijke entiteit stelde correct vast dat op grond van bovenvermelde artikelen steeds de machtiging van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) vereist is voor elke soort kapping, ook voor een preventieve kapping met een veiligheidsdoel. De gewestelijke entiteit wijst overigens op een snellere machtigingsprocedure waarop in zulke urgente gevallen beroep kan worden gedaan. Het mag opgemerkt worden dat verzoekende partij zeer goed op de hoogte was van de noodzakelijke vereiste van een kapmachtiging, nu zij voor de 5 populieren wél op wettelijke wijze een kapmachtiging bekwam. Zij kon er dan ook niet van uitgaan dat de overige bomen preventief zonder machtiging mochten worden gekapt. Er mocht van verzoekende partij verwacht worden dat zij een bijzondere oplettendheid aan de dag zou leggen. Het kappen van 4 bijkomende bomen geschiedde op illegale wijze en er werd schade toegebracht aan omstaande bomen, hetgeen in strijd is met de artikelen 81, 95 en 97 Bosdecreet. 11. De gewestelijke entiteit kon dan ook voor de bij het PV vastgestelde milieumisdrijven een bestuurlijke alternatieve geldboete opleggen overeenkomstig artikel , 2 DABM juncto de artikelen e.v. DABM vermits de misdrijven aan verzoekende partij toerekenbaar zijn. Verwerende partij merkt terzijde op dat het feit dat de werken werden uitgevoerd door de firma..., hieraan niets afdoet, gelet op het feit dat de opdrachtgever verantwoordelijk blijft voor de werken die haar aangestelden uitvoeren De hoogte van de geldboete 12. De gewestelijke entiteit heeft overeenkomstug artikel DABM bij de begroting van de geldboete rekening gehouden met de ernst, de frequentie van de misdrijven en de omstandigheden waarin de misdrijven werden gepleegd of beëindigd. Beoordeling door het College 1. De verwerende partij wenst vooraf op te merken, zonder een exceptie van niet-ontvankelijkheid aan te voeren, dat de in het verzoekschrift aangevoerde middelen zeer bescheiden worden geformuleerd, dat er geen schendingen van wetsbepalingen of algemene beginselen van behoorlijk bestuur worden aangehaald en dat het verzoekschrift zowat op een genadeverzoek neerkomt. MHHC - 5

6 Het is juist dat het bezwaar in het verzoekschrift summier wordt ontwikkeld. Dat heeft de verwerende partij niet belet om uitgebreid te antwoorden op de argumenten die de verzoekende partij ter betwisting van de bestreden beslissing aanbrengt. In haar verweer ter weerlegging van het eerste bezwaar argumenteert de verwerende partij dat elke kapping van bomen, ook een preventieve kapping uit veiligheidsoverwegingen, zonder voorafgaande machtiging vanwege ANB een milieumisdrijf uitmaakt. Zij verwijst naar haar voorafgaande argumentatie ten gronde betreffende het bestaan van de beboete en aan de verzoekende partij toegerekende feiten, waarin zij uiteenzet waarom artikel 81, artikel 95 en artikel 97, 1, 10 van het Bosdecreet volgens haar werden geschonden. Uit haar uitvoerige repliek blijkt duidelijk dat de verwerende partij, met reden, het bezwaar heeft begrepen als een kritiek op de verwerping van het schriftelijk verweer van 17 april 2013 en als een betwisting van haar door artikel , tweede lid van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (vervolgens: DABM) afgebakende beboetingsbevoegdheid voor milieumisdrijven. Er wordt dan ook onderzocht of de motivering om het verweer van de verzoekende partij te verwerpen en de beboete feiten als milieumisdrijven te kwalificeren, in feite en in rechte deugt. 2. De verwerende partij kwalificeert de bij PV van 17 oktober 2012 vastgestelde feiten als een milieumisdrijf volgens artikel , 2 DABM, meer bepaald als een schending van artikel 81, artikel 95 en artikel 97, 1, 10 van het Bosdecreet. Artikel 81 van het Bosdecreet bepaalt onder meer: Kappingen voorzien in een goedgekeurd beheersplan mogen onmiddellijk worden uitgevoerd en zijn niet meldingsplichtig. Indien onverwijld moet worden overgegaan tot kapping om veiligheidsredenen moet de kapping en de motivering ervan ten laatste 24 uur na het aanvangen van de kapping schriftelijk worden medegedeeld aan het Agentschap. Indien dringend moet worden overgegaan tot kapping om sanitaire redenen, moet de kapping en de motivering ervan minstens veertien dagen voor het aanvangen van de kapping aan het Agentschap schriftelijk worden meegedeeld. Voor alle andere kappingen moet een machtiging gevraagd worden aan het Agentschap. Kappingen andere dan vermeld in het eerste tot en met het derde lid waarvoor geen machtiging is verleend, alsook het niet naleven van de voorwaarden van een machtiging, zijn verboden. Artikel 95 van het Bosdecreet verbiedt de onrechtmatige toe-eigening van openbare bossen of gedeelten ervan, en het uitvoeren van en opdracht geven tot onrechtmatige kapping. Artikel 97, 1, 10 van het Bosdecreet bepaalt: Onverminderd de verbodsbepalingen in wetten, decreten en reglementen is het, zonder toestemming van de eigenaar en machtiging van het Agentschap of zonder dat het bepaald is in het goedgekeurd beheersplan, in alle openbare bossen en voor wat de bosreservaten betreft, de commissie gehoord, verboden: MHHC - 6

7 10. bomen te beschadigen, planten weg te nemen, uit te rukken of af te snijden; Onder openbaar bos verstaat artikel 4, 16 van het Bosdecreet elk bos waarvan een publiekrechtelijk rechtspersoon eigenaar of mede-eigenaar is. 3. Uit de niet betwiste gegevens van de zaak blijkt dat ANB op 10 februari 2012 aan de verzoekende partij een machtiging heeft afgegeven voor het kappen van vijf kaprijke populieren op de grens van haar perceel en het perceel, eigendom van de gemeente..., met als kadastrale omschrijving.... Het PV van 17 oktober 2012 werd opgesteld naar aanleiding van een klacht van een milieuambtenaar van de gemeente... betreffende het kappen van bomen zonder machtiging en het beschadigen van bomen in een bos, eigendom van de gemeente..., op het voormeld kadastraal perceel nr.... Uit het PV blijkt dat de verzoekende partij, naast de vijf populieren waarop de kapmachtiging betrekking heeft, bijkomend vier bomen heeft gekapt. Het PV vermeldt dat deze bomen werden geveld zonder machtiging en eigendom (zijn) van de gemeente.... De gevelde bomen bevonden zich op het perceel nr.... Als gevolg van de kapping, zo blijkt voorts uit het PV, liepen vier andere bomen op dat perceel schade op. 4. Uit de feitelijke vaststellingen in het PV blijkt dus dat de gekapte bomen deel uitmaakten van het bos, eigendom van de gemeente Kraainem, grenzend aan het perceel van de verzoekende partij. Het betreft met andere woorden een openbaar bos in de zin van artikel 4, 16 van het Bosdecreet. De verwerende partij stelt dat ook met zoveel woorden in de bestreden beslissing. Dat het om een kapping in een openbaar bos gaat, rekent de verwerende partij zelfs als een verzwarende omstandigheid aan. De verzoekende partij wordt een schending van artikel 81 van het Bosdecreet aangewreven omdat zij de voorwaarden van de kapmachtiging van 10 februari 2012 niet heeft nageleefd door vier niet in de machtiging begrepen bomen bijkomend te kappen. Artikel 81 maakt nochtans deel uit van hoofdstuk 7 'Bijzondere bepalingen betreffende de privé-bossen' van het Bosdecreet en is niet van toepassing: het gaat om een kapping in een openbaar bos. Het is dus niet op grond van artikel 81 van het Bosdecreet dat de verzoekende partij nog een machtiging voor het kappen van de vier bomen had moeten verkrijgen. Op grond van welke regel die machtiging wel is vereist, vermeldt de bestreden beslissing niet. In haar schriftelijk verweer van 17 april 2013 heeft de verzoekende partij aangevoerd dat het bos al jaren niet meer wordt onderhouden, dat de vijf populieren op de perceelgrens in november 2009 stormschade hadden opgelopen en om veiligheidsredenen moesten worden gekapt, en dat de daarvoor verkregen kapmachtiging met spoed moest worden uitgevoerd. De verzoekende partij stelt dat het bij de kapping van de vijf populieren noodzakelijk bleek om vooraf bijkomend drie bomen te kappen om meer schade en gevaar voor wandelaars te voorkomen. Het verweer van de verzoekende partij is dus dat het om een dringend uit te voeren, preventieve kapping uit veiligheidsoverwegingen ging. De verwerende partij heeft die argumentatie op grond van een niet ter zake doende bepaling van de hand gewezen. Dat de verzoekende partij het over drie bijkomend gekapte bomen heeft en het PV over vier, is in dat opzicht niet relevant. Als vervolgende bestuurlijke overheid had de verwerende partij de correcte rechtsnormen moeten aanduiden, de feiten daaraan moeten MHHC - 7

8 toetsen en het verweer van de verzoekende partij op zijn merites moeten beoordelen. De verwerende partij had aldus de beschermingsbepalingen van het Bosdecreet moeten aangeven die het kappen van bomen in een openbaar bos regelen, onderzoeken of die regeling al dan niet toelaat dat bomen zonder machtiging vanwege ANB om veiligheidsredenen dringend mogen worden gekapt en in voorkomend geval onderzoeken of de verzoekende partij zich daarop kan beroepen. Uit wat voorafgaat, blijkt dat de verzoekende partij artikel 81 van het Bosdecreet niet heeft geschonden. 5. Dat het om een onrechtmatige kapping of de opdracht daartoe in een openbaar bos gaat, wordt uitsluitend uit de onterecht aangenomen schending van artikel 81 van het Bosdecreet afgeleid. De verwerende partij duidt geen rechtsregel aan in strijd waarmee de verzoekende partij de vier bomen heeft gekapt. De schending van artikel 95 van het Bosdecreet is dan ook niet bewezen. Nu de onrechtmatigheid van de kapping niet is bewezen, moet er worden besloten dat de onrechtmatigheid van de beschadiging van de bomen in een openbaar bos evenmin vaststaat. Als vervolgde partij moet de verzoekende partij het voordeel van de twijfel krijgen. Het mag in het voordeel van de verzoekende partij niet worden uitgesloten dat de beschadiging een noodzakelijk, niet te vermijden gevolg was van een, bij ontstentenis van enig tegenbewijs, als rechtmatig te beschouwen kapping. De schending van artikel 97, 1, 10 van het Bosdecreet is evenmin bewezen. Het bezwaar is gegrond. B. Tweede bezwaar Het tweede bezwaar wordt niet besproken omdat het niet tot een ruimere vernietiging kan leiden. OM DEZE REDENEN BESLIST HET MILIEUHANDHAVINGSCOLLEGE 1. Het beroep is ontvankelijk en gegrond. MHHC - 8

9 2. De beslissing van de gewestelijke entiteit van 23 september 2014, met nummer 13/AMMC/425-M/SM, wordt vernietigd. 3. De behandeling van het beroep heeft geen kosten met zich gebracht, zodat een beslissing over de kosten van het geding zonder voorwerp is. Dit arrest is uitgesproken te Brussel, in openbare terechtzitting op 28 januari 2016, door het Milieuhandhavingscollege, vierde kamer, samengesteld uit: Marc VAN ASCH, Geert DE WOLF, Pascal LOUAGE, voorzitter van de vierde kamer bestuursrechter bestuursrechter met bijstand van Xavier VERCAEMER, hoofdgriffier De hoofdgriffier, De voorzitter van de vierde kamer Xavier VERCAEMER Marc VAN ASCH, MHHC - 9