Rapportagekader pensioenfondsen Aanwijzingen

Transcriptie

1 Rapportagekader pensioenfondsen Aanwijzingen De Nederlandsche Bank

2 1 ALGEMENE TOELICHTING... 5 Doel van de rapportage... 5 Wettelijke basis... 5 Wie moet rapporteren?... 6 Structuur van het rapportagemodel... 6 Waarmerken staten... 6 Rapportagefrequentie en indieningstermijnen... 7 Tekenconventie... 7 Versiebeheer... 7 Contactgegevens JAARSTATEN... 9 Algemeen en Governance... 9 J101 Organisatie... 9 J102 Bestuur, actuaris en accountant J103 Accountantsverklaring J104 Bestuursverklaring Bestuursverslag J201 Bestuursverslag Balans Algemene inleiding J301 Enkelvoudige balans op actuele waarde J302 Geconsolideerde balans Specificatie activa J303 Specificatie activa J304 Geconsolideerde deelnemingen J305 Beleggingen voor risico deelnemers Specificatie passiva J306A Specificatie passiva enkelvoudige balans J306B Specificatie passiva enkelvoudige balans Zekerheden en garanties J307 Zekerheden en garanties Toelichting op de balans J308 Toelichting op de balans Financiële relaties J309 Financiële relaties J310 Achtergestelde leningen Grote posten J311 Grote posten voor risico fonds J312 Grote beleggingen voor risico deelnemers J314 Specificatie beleggingen voor fondsen met een geconsolideerde balans Rekening van baten en lasten J401 Rekening van baten en lasten J402 Specificatie rekening van baten en lasten J403 Premiegegevens over het afgelopen kalenderjaar (ex post) Solvabiliteit J501 Aanwezige solvabiliteit J502 Bepaling toetswaarde solvabiliteit bij gebruik van het Standaardmodel52 J503 Toetswaarde solvabiliteit bij gebruik van een intern model J504 Solvabiliteitstoets J505 Toetsing aan het vereist eigen vermogen in evenwichtssituatie Actuariële staten J601 Grondslagen technische voorzieningen voor risico fonds J602 Ontwikkeling technische voorzieningen voor risico fonds Rapportagekader pensioenfondsen 18 april 2013

3 J603 Premiespecificatie garantiecontract J604 Gegevens met betrekking tot toeslagverlening J605 Technische analyse J606 Actuarieel verslag Deelnemers J701 Deelnemers Herverzekeringen J801 Details garantiecontracten Overige J901 Regelingen voor risico deelnemers J902 VUT-regelingen J903 Regeling voor inhaalpensioen met uitstelfinanciering (ook wel VPL- of 15-jarenregeling) KWARTAALSTATEN Dekkingsgraad K101 Dekkingsgraad Beleggingen K201 Beleggingen voor risico fonds Uitsplitsing verschillende beleggingscategorieën Vastgoedbeleggingen Vraag 2.1 Direct vastgoed Vraag 3: Aandelen Vraag 3.1: Mature markets Vraag 3.2: Emerging markets Vraag 4.1: Private equity Vraag 4: Vastrentende waarden Vraag 6.1: Hedge funds Vraag 7.1: Commodities Vraag 8.1: Securities lending en repo Vraag 10.1: Currency overlay Vraag 11.2: Rente-afdekking Kolom 2 & kolom 3: Derivaten Renteswaps Renteswaptions Cross-currency interest rate swaps Inflation swaps Credit Default Swaps (CDS) Aandelen opties Grondstoffen (en andere) futures en forwards én Total Return Swaps (TRS) Vraag 10.1: Valutaderivaten Kolom 4 & 12: Exposure Kolom 6 t/m 8: Normwegingen en bandbreedtes Producten aangehouden ter afdekking van het renterisico Verschil tussen én uitsplitsing van mandaat en overlay beleggingen Geen overlay beleggingen Geen overlay beleggingen, derivaten in de mandaatbeleggingen LDI-achtige beleggingen Rente swap-overlay Match en return portefeuille Normwegingen op exposure basis Currency overlay K202 Beleggingen voor risico fonds, Valuta K203 Beleggingen voor risico fonds, vastrentende waarden K204 Beleggingen voor risico fonds, derivatenposities Kolom 1: Marktwaarde derivaten Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 3

4 Kolom 2: Marktwaarde na standaardschok Vraag 2.1 t/m 2.8: Rentederivaten Vraag 3.1 t/m 3.6: Aandelencontracten Vraag 4.1 t/m 4.5: Valutacontracten Vraag 5.1 t/m 5.5: Commodities derivaten Vraag 6.1 t/m 6.3: Kredietderivaten Vraag 7.1 t/m 7.3 Derivaten met exposures naar meerdere factoren en overige derivaten Kolom 3 & kolom 4: Notional amounts long en short posities Valutaderivaten Cross-currency interest rate swaps Kolommen 5 t/m 8: Doorrekening marktwaarde na additionele schokken K205 Beleggingen voor risico fonds, beleggingsrendementen Time-weighted return (TWR) Vraag 1: Performance mandaatbeleggingen Vraag 2: Totaalrendement inclusief overlay exclusief currency-overlay Vraag 3: Totaalrendement inclusief currency-overlay Vraag 4: Waarvan rendement rente-afdekking Vraag 5: Performance contributie mandaatbeleggingen Vraag 6: Performance contributie overlaybeleggingen Vraag 7: Performance contributie currency overlay Beleggingen voor risico fonds, Kasstromen vastrentende waarden Beleggingen voor risico fonds, Geografie K301 Z-score voor verplichtgestelde bedrijfstakpensioenfondsen K 401 Premiegegevens over het nieuwe verslagjaar Vraag 8.1 t/m 8.5 Premiedekkingsgraad K402 Kasstromen bij de onvoorwaardelijke onderdelen van de pensioenovereenkomst K501 Evaluatie herstelplan K502 Dekkingsgraadsjabloon K602 Kenmerken pensioenregelingen BIJLAGEN Voorbeeldsjabloon Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 4

5 1 ALGEMENE TOELICHTING Doel van de rapportage De Nederlandsche Bank (DNB) heeft de wettelijke taak om prudentieel en materieel toezicht te houden op Nederlandse pensioenfondsen. Prudentieel toezicht richt zich op de soliditeit van financiële ondernemingen en draagt bij aan de stabiliteit van de financiële sector. Materieel toezicht richt zich op de beoordeling van statuten en pensioenreglementen van, onder meer, pensioenfondsen. Voor de juiste vaststelling van de rechten en verplichtingen van (gewezen) deelnemer is het van belang dat de statuten en pensioenreglementen voldoen aan wet- en regelgeving. DNB heeft naast deze twee toezichttaken, ook een informatietaak. Dat houdt in dat DNB aan verschillende instellingen periodiek informatie over pensioenfondsen dient te verstrekken. Het betreft hierbij onder meer het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de Pensioenfederatie, internationale pensioenkoepels (zoals CEIOPS), en dergelijke. Daarnaast publiceert DNB gegevens over de pensioensector in haar eigen publicaties en op internet. Om deze toezicht- en informatietaken te kunnen vervullen, verzamelt DNB via de staten gegevens van pensioenfondsen. Pensioenfondsen dienen de staten via het rapportagetool e-line DNB (hierna: e-line DNB) in. Het rapportagekader pensioenfondsen (aanwijzingen) biedt een toelichting aan pensioenfondsen bij het invullen van de staten en de verzending ervan via e-line DNB. Wettelijke basis De verplichting voor ondernemings- en bedrijfstakpensioenfondsen tot het indienen van de staten is vastgelegd in artikel 147 Pensioenwet en is nader uitgewerkt in artikel 30 en volgende van het Besluit financieel toetsingskader pensioenfondsen. Voor beroepspensioenfondsen is deze verplichting vastgelegd in artikel 142 Wet verplichte beroepspensioenregeling. De staten zijn onder te verdelen in jaar-,kwartaal- en maandstaten. In de Regeling informatieverstrekking pensioenfondsen zijn de regels met betrekking tot indieningstermijn en frequentie vastgelegd. De bijlage bij deze regeling legt de modellen van de staten en de daarbij behorende aanwijzingen vast. Rapportagekader pensioenfondsen 18 april 2013

6 Wie moet rapporteren? Alle pensioenfondsen zijn verplicht staten in te dienen, maar de relevante set van staten kan per fonds verschillen. Daarnaast geldt dat sommige kwartaalstaten één keer per jaar worden ingediend. In e-line DNB is voor elk fonds zichtbaar welke set van formulieren van toepassing is over een bepaalde rapportageperiode. Fondsen in liquidatie krijgen onder bepaalde voorwaarden ontheffing voor het indienen van staten. De voorwaarden hiervoor zijn beschreven in de Beleidsregel ontheffingen Pensioenwet en Wet verplichte beroepspensioenregeling. Structuur van het rapportagemodel Het rapportagemodel bestaat uit jaar-, kwartaal- en maandstaten. De jaar- en kwartaalstaten vormen een consistent geheel om de onderlinge vergelijkbaarheid van cijfers te bevorderen. Alle onder toezicht staande pensioenfondsen zijn verplicht om jaarstaten in te dienen. De kwartaalstaten zijn onderverdeeld in: - Beleggingen (K101 t/m K205) - Z-score (K301) - FTK_Premies (K401 t/m K402) - 4 e Kwartaalstaat Pensioenfondsen in Herstel (o.m. K501 en K502) - FTK_Reglementen (K602) De verplichting tot het indienen van kwartaalstaten is afhankelijk van het type pensioenfonds, de risicodrager (het pensioenfonds, een verzekeraar of de deelnemer) of een gebeurtenis. De kwartaalstaat beleggingen (K101 t/m K205) wordt uitsluitend ingediend door pensioenfondsen met beleggingen voor eigen rekening en risico. De kwartaalstaat Z-score (K301) is alleen voor verplichtgestelde bedrijfstakpensioenfondsen relevant. Fondsen die in herstel verkeren, dienen de 4 e Kwartaalstaat Pensioenfondsen in herstel (o.m. K501 en K502) in. De kwartaalstaten FTK_Premies (K401 t/m K402) en FTK_reglementen (K602) worden door alle pensioenfondsen ingediend. Waarmerken staten De elektronisch ingediende jaarstaten worden gewaarmerkt. De daartoe bevoegde actuaris waarmerkt de jaarstaten J601 t/m J605. Het bestuur en de daartoe bevoegde registeraccountant waarmerken de gehele set jaarstaten. Het waarmerken geschiedt als volgt. Elke staat uit de elektronisch ingediende jaarstaten kent een uniek controlegetal. Dit getal wijzigt met elke verandering die in de betreffende staat wordt doorgevoerd. Deze controlegetallen worden met behulp van e-line DNB op de betreffende staten getoond en afgedrukt. In de staten J103, J104 en J606 staan de unieke controlegetallen van de elektronisch ingediende staten eveneens vermeld. Het bestuur ondertekent staat J104, de certificerend actuaris ondertekent staat J606 en de registeraccountant ondertekent staat J103. Op deze wijze waarmerkt de ondertekenaar alle voor hem of haar relevante staten met één handtekening. De rapporteur stuurt de ondertekende verklaringen vervolgens naar De Nederlandsche Bank. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 6

7 Rapportagefrequentie en indieningstermijnen De kwartaalstaat Beleggingen (K101 t/m K205) wordt vier keer per jaar ingediend. De kwartaalstaat Z-score (K301) wordt eenmaal per jaar, na afloop van het eerste kwartaal ingediend. De kwartaalstaten Premies (K401 t/m K402), 4 e Kwartaalstaat Pensioenfondsen in Herstel (o.m. K501 en K502) worden eenmaal per jaar na afloop van het vierde kwartaal ingediend. De staat FTK_reglementen (K602) wordt jaarlijks voor 1 april ingediend. De indieningstermijn van kwartaalstaten is altijd uiterlijk 30 werkdagen na afloop van het betreffende kwartaal. De jaarstaten worden uiterlijk ingediend op 30 juni volgend op het kalenderjaar waarop de staten betrekking hebben. Deze termijn geldt zowel voor de elektronische indiening als voor de schriftelijke toezending van de ondertekende staten. Uitstel wordt uitsluitend in uitzonderlijke situaties verleend. De voorwaarden voor uitstel, en de wijze waarop uitstel moet worden aangevraagd, staan in de Beleidsregel ontheffingen Pensioenwet en Wet verplichte beroepspensioenregeling. Tekenconventie Alle bedragen die in de jaar- en kwartaalstaten ingevuld worden, worden met een positief teken gerapporteerd. Alleen saldobedragen kunnen een negatief teken meekrijgen. Voorts worden alle bedragen in jaar- en kwartaalstaten opgegeven in eenheden van duizend euro s. De enige uitzondering hierop vormen drie posten in kwartaalstaat K602: - de individuele franchise - het maximaal pensioengevende salaris - de maximale pensioengrondslag. Bij deze drie posten worden de gevraagde bedragen in enkele euro s ingevuld. Percentages worden met een nauwkeurigheid van één decimaal gerapporteerd. Uitzondering hierop vormen percentages bij disconteringsvoeten en toeslagen die op twee decimalen nauwkeurig weergegeven worden. Versiebeheer De staten en de aanwijzingen wijzigen in de loop der tijd. In dit document staat per staat aangegeven op welk moment de meest recente wijziging is doorgevoerd. Bij laatste wijziging staat wordt vermeld met ingang van welke verslagperiode de wijziging van kracht is. Het versiebeheer heeft alleen betrekking op inhoudelijke wijzigingen. Indien uitsluitend technische fouten in de elektronische formulieren zijn gecorrigeerd of redactionele wijzigingen in de aanwijzingen zijn aangebracht, wordt dit niet beschouwd als een nieuwe versie van staten of aanwijzingen. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 7

8 Contactgegevens Hieronder vindt u contactgegevens van De Nederlandsche Bank. De Nederlandsche Bank NV Postbus AB Amsterdam Voor inhoudelijke vragen over de rapportages kunt u contact opnemen met de helpdesk pensioenen: Rapportages_pensioenfondsen@dnb.nl Telefoon : Voor technische vragen over e-line DNB kunt u contact opnemen met de IT-servicedesk: Servicedesk@dnb.nl Telefoon : Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 8

9 2 JAARSTATEN Algemeen en Governance J101 Organisatie In te vullen door: Alle pensioenfondsen Laatste wijziging staat: 2007 Laatste wijziging aanwijzing: 15 december 2010 Inleiding Op deze staat staan vragen met betrekking tot de organisatie van het pensioenfonds. Toelichting Vraag 1.1: Soort Fonds In te vullen bij deze vraag is het karakter van het fonds: ondernemingspensioenfonds, beroepspensioenfonds, bij wet geregeld pensioenfonds, verplichtgesteld bedrijfstakpensioenfonds, vrijwillig bedrijfstakpensioenfonds, een multi-opf of een geringfencet vermogen. Vraag Geringfencete vermogens geven aan tot welke multi-opf het behoort. Vraag Multi-OPF en geven aan welke geringfencete vermogens tot hun behoren. Vraag 2.1: Aantal medewerkers In te vullen bij deze vraag is het aantal medewerkers in dienst van het pensioenfonds uitgedrukt in het gemiddeld aantal fte s in het verslagjaar. Een fonds dat geen personeel in dienst heeft, vult nul in. Vraag 3.1: Aangesloten bij koepelorganisatie In te vullen bij deze vraag de naam van de koepelorganisatie waarbij het fonds is aangesloten. Vraag 4.1 en 4.1.1: Herstelplan van toepassing Onder een herstelplan wordt verstaan een kortetermijnherstelplan of een langetermijnherstelplan als bedoeld in de Pensioenwet (artikelen 138 en 140) respectievelijk in de Wet verplichte beroepspensioenregeling (artikelen 133 en 135). Gevraagd wordt naar de situatie per 31 december van het verslagjaar. Voor de datum van het herstelplan dient het fonds uit te gaan van het meest recente plan waarover overeenstemming met DNB is bereikt. Is nog geen overeenstemming met DNB bereikt, dan moet worden uitgegaan van het meest recente plan dat aan DNB ter instemming is voorgelegd. Vraag 4.2 t/m 4.2.2: Data Gevraagd wordt naar de situatie per 31 december van het verslagjaar. Deze vragen in te vullen met de data per deelvraag (DD-MM-JJ). Vraag 5.1: Uitbesteding pensioenadministratie Het antwoord op deze vraag is ja of nee. Indien een gedeelte van de pensioenadministratie is uitbesteed dan is het antwoord ja. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 9

10 Vraag 5.2: Aan In te vullen de bij deze vraag is de juridische naam van de organisatie waar (onderdelen van) de pensioenadministratie is (zijn) uitbesteed. Vraag 5.3: Uitbesteding vermogensbeheer Het antwoord op deze vraag is ja of nee. Vraag 5.4: Naam uitbesteding vermogensbeheer Uitsluitend vermogensbeheerders vermelden die meer dan 30 % van de beleggingen voor risico van het fonds in het verslagjaar hebben beheerd. Vraag 5.5: Overige vormen van uitbesteding Indien andere bedrijfsprocessen zijn uitbesteed wordt dit hier vermeld. Per proces/ activiteit wordt gevraagd de juridische naam van de organisatie waaraan het proces is uitbesteed. Vraag 6.1: Is er een deelnemersraad? Het antwoord op deze vraag is ja of nee. Vraag 7.1: Is er een verantwoordingsorgaan? Het antwoord op deze vraag is ja of nee. Vraag 7.2 t/m 7.5: Samenstelling verantwoordingsorgaan In detail wordt gerapporteerd het aantal zetels per groep vertegenwoordigers. Vraag 8.1: Hoe is het interne toezicht geregeld? Hier wordt gevraagd hoe het interne toezicht is ingericht. Vraag 9.1: Is er een beleggingscommissie? Het antwoord op deze vraag is ja of nee. Vraag 9.2: Samenstelling beleggingscommissie? Hier wordt gevraagd hoe de beleggingscommissie is ingericht. Indien dit is uitbesteed dan dient ook de naam van de organisatie te worden gerapporteerd. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 10

11 J102 Bestuur, actuaris en accountant In te vullen door: Alle pensioenfondsen Laatste wijziging staat: 2007 Laatste wijziging aanwijzing: 15 december 2010 Inleiding Op deze staat staan vragen met betrekking tot het bestuur van het pensioenfonds. Standaard worden deze gegevens automatisch overgenomen uit de rapportage van het jaar daarvoor. Toelichting Vraag 1.1: Samenstelling bestuur Bij het einde van de zittingsduur moet de einddatum van de lopende bestuurstermijn worden aangegeven zoals volgt uit het schema van aftreden, de statuten en/of de reglementen. Indien de bestuurder voor onbepaalde tijd zitting heeft in het bestuur, geen einddatum invullen. Vraag 2.1: Medebeleidsbepalers ultimo verslagjaar Onder medebeleidsbepaler wordt verstaan een ieder die het beleid van het pensioenfonds bepaalt of mede bepaalt, met uitzondering van de leden van het statutair bestuur. Dit betreft bijvoorbeeld de directieleden van het fonds (zie ook artikel 105 van de Pensioenwet respectievelijk artikel 110 van de Wet verplichte beroepspensioenregeling). Vraag 3.1: Deskundigheidsbevordering beleidsbepalers in verslagjaar Hier wordt een korte beschrijving gevraagd van hetgeen het fondsbestuur en medebeleidsbepalers in het verslagjaar aan deskundigheidsbevorderende activiteiten hebben ondernomen. Gedacht wordt aan vermelding van opleidingen of andere activiteiten die men heeft ondernomen om de deskundigheid te vergroten. Vragen 4.1, 4,2 en 4.3: Actuaris en accountant Met de waarmerkende actuaris wordt de actuaris bedoeld die het actuarieel verslag in de staten waarmerkt (zie ook artikel 148 van de Pensioenwet respectievelijk artikel 143 van de Wet verplichte beroepspensioenregeling). Met de waarmerkende accountant wordt de accountant bedoeld die de staten waarmerkt (zie ook artikel 147, lid 5, van de Pensioenwet respectievelijk artikel 142, lid 5, van de Wet verplichte beroepspensioenregeling). Naast bovengenoemde persoonsgegevens wordt ook gevraagd naar de gegevens (inclusief bedrijfsnaam) van de actuaris die in het verslagjaar als adviserend actuaris heeft gefunctioneerd. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 11

12 J103 Accountantsverklaring In te vullen door: Alle pensioenfondsen Laatste wijziging staat: 2007 Laatste wijziging aanwijzing: 15 december 2010 Op deze staat wordt de accountantsverklaring met toelichtende paragraaf vastgelegd. Naast deze vrije tekst wordt door middel van een keuze uit een uitklapmenu aangegeven wat de aard van de accountantsverklaring is. Deze staat dient door de accountant ondertekend naar DNB gestuurd te worden. De staat wordt daarnaast, maar dan niet ondertekend, op elektronische wijze ingediend. De verklaring van de accountant moet aan de elektronische versie worden toegevoegd. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 12

13 J104 Bestuursverklaring In te vullen door: Alle pensioenfondsen Laatste wijziging staat: 2007 Laatste wijziging aanwijzing: 15 december 2010 Deze staat dient door minimaal twee bestuursleden ondertekend naar DNB gestuurd te worden. Deze staat wordt daarnaast op elektronische wijze ingediend. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 13

14 Bestuursverslag J201 Bestuursverslag In te vullen door: Alle pensioenfondsen Laatste wijziging staat: 2007 Laatste wijziging aanwijzing: 15 december 2010 Inleiding In het bestuursverslag dient het bestuur van het fonds verantwoording af te leggen over de gang van zaken in het verslagjaar en de belangrijkste beleidsbeslissingen tot en met de datum van ondertekening van de staten. De inhoud van het bestuursverslag is in het algemeen gelijk aan het jaarverslag dat op grond van artikel 2:391 van het BW moet worden opgesteld. Op grond van de Pensioenwet, artikel 146, respectievelijk de Wet verplichte beroepspensioenregeling, artikel 141, moet elk pensioenfonds een jaarrekening en bestuursverslag overeenkomstig Titel 9, boek 2 van het Burgerlijk Wetboek vaststellen. Dit jaarverslag dient te worden gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Deze verplichting staat los van de verplichting tot het indienen van staten bij de toezichthouder DNB. Indien een pensioenfonds een openbaar jaarverslag -dat aan bovenstaande eisen voldoetuiterlijk gelijktijdig met de jaarstaten aan DNB toestuurt, behoeft dit fond de onderhavige staat J201 niet in te vullen behoudens een verwijzing naar het bestuursverslag in het jaarverslag. Alleen eventuele belangrijke beleidsbeslissingen of ontwikkelingen die na publicatiedatum van het jaarverslag zijn genomen of hebben plaatsgevonden en die aldus nog niet in het openbaar verslag zijn vermeld zullen dan in de onderhavige staat moeten worden opgenomen. Overigens kunnen deze fondsen hier volstaan met de mededeling dat verwezen wordt naar het openbare verslag. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 14

15 Balans Algemene inleiding In de staten J301 en J302 wordt de balans van het pensioenfonds gepresenteerd. Mocht een pensioenfonds deelnemingen consolideren, dan moet het zowel de enkelvoudige (J301) als de geconsolideerde balans (J302) rapporteren. Alle voorschriften, behalve voor deelnemingen, gelden zowel voor de geconsolideerde balans als voor de enkelvoudige balans. Voor de rapportagevoorschriften wordt primair uitgegaan van de jaarverslaggevingsstandaarden (Boek 2 Titel 9 BW en Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving). Met betrekking tot enkele onderwerpen zijn echter ten behoeve van het toezicht aanpassingen noodzakelijk gebleken. Indien hiervan sprake is, dan wordt dit in de aanwijzingen toegelicht. Bij het rapporteren over beleggingen wordt in de staten de look-through -regel toegepast voor de indeling naar beleggingscategorieën. Het principe van de look through -regel is dat beleggingsrisico s van beleggingen uitgesplitst moeten worden. J301 Enkelvoudige balans op actuele waarde In te vullen door: Alle pensioenfondsen Laatste wijziging staat: 2011 Laatste wijziging aanwijzing: 18 april 2013 Inleiding Een belangrijk startpunt voor deze staat houdt verband met de overdracht van risico s. Daarbij worden drie hoofdvormen onderscheiden: 1. de situatie waarbij het fonds de risico s in eigen beheer houdt; 2. de situatie waarbij het beleggingsrisico bij de deelnemers berust, en aanspraken van de individuele deelnemer afhangen van de gerealiseerde rendementen op de beleggingen, en 3. de situatie van herverzekering op basis van een garantiecontract. Het onderscheid wordt zichtbaar gemaakt aan de activa- en passivazijde van de balans. De waardering van balansposten in deze staat gebeurd uitsluitend op basis van actuele waarde. Vergelijkende cijfers vorig boekjaar: In de staat is een kolom opgenomen met vergelijkende cijfers van het vorig boekjaar. Indien het fonds van oordeel is dat voor een getrouw beeld een aanpassing van de in het voorgaande jaar gerapporteerde cijfers van belang is (bij stelselwijziging of ingrijpende correcties) moet hieraan in de toelichting bij de balans en/of het bestuursverslag aandacht aan worden besteed. Toelichting Vraag 1.1: Immateriële activa Immateriële activa zijn vaste activa die niet tastbaar zijn. Immateriële activa kunnen alleen dan op de balans opgevoerd worden, wanneer zij een objectief bepaalbare marktwaarde hebben. Uitgangspunt van de waardering is dat er een inschatting moet zijn van de nuttige gebruiksduur. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 15

16 Vraag 1.2: Deelnemingen Deelneming zijn beleggingen in ondernemingen waarbij sprake is van een economische zeggenschap en een strategische termijn van bezit. Vraag 1.3: beleggingen voor risico van het fonds De beleggingen worden onderverdeeld in de categorieën Vastgoedbeleggingen, Aandelen, Vastrentende Waarden en Overig. Vraag 1.3.1: (In-)directe beleggingen in vastgoed Bij beleggingen in vastgoed wordt een onderscheid gemaakt tussen directe en indirecte beleggingen. De directe beleggingen in vastgoed omvatten directe belangen alsmede belangen via deelnemingen of andere participaties die niet als beleggingsinstelling volgens de wet aangemerkt worden. De indirecte beleggingen in vastgoed omvatten alle belangen die via beleggingsinstellingen worden aangehouden. Als gevolg van de look-through principe kunnen bij de indirecte beleggingen in vastgoed ook delen van beleggingen van beleggingsfondsen behoren. Vraag 1.3.2: Aandelen Hier wordt de waarde van alle aangehouden aandelen per balansdatum gerapporteerd. Vraag 1.3.3: Vastrentende waarden Hier wordt de waarde van alle aangehouden vastrentende beleggingen per balansdatum gerapporteerd. Vraag 1.3.4: Overig Hier worden alle beleggingen voor risico fonds gerapporteerd die niet behoren tot de voorliggende vragen. Fictieve leningen tussen pensioenfondsen en verzekeraars worden opgenomen onder beleggingen voor risico fonds, subcategorie Overig. Dit geldt niet voor situaties waarbij er sprake is van een garantiecontract. Indien met een herverzekeraar contractueel is overeengekomen dat het pensioenfonds deelt in bepaalde (positieve) resultaten, kunnen gedurende de contractperiode latente vorderingen op de herverzekeraar ontstaan. Deze moeten als vordering op de herverzekeraar worden gerapporteerd in dit onderdeel. Het bedrag jaarlijks wordt aangepast aan de stand ultimo verslagjaar conform opgaven van de herverzekeraar. Onder de categorie beleggingen voor risico fonds, subcategorie overig, vallen ook de vorderingen en schulden uit hoofde van af te wikkelen beleggingstransacties. Daarmee wordt aangesloten bij de praktijk: pensioenfondsen beschouwen deze vorderingen en schulden als deel van de beleggingsportefeuille. Indien per saldo een schuldpositie bestaat, wordt dit als negatief bedrag onder de activa gerapporteerd. Vraag 1.4: Beleggingen voor risico deelnemers Beleggingen waarbij het beleggingsrisico (zowel opwaarts als neerwaarts) ligt bij de individuele deelnemers dienen hier gerapporteerd te worden. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 16

17 Vraag 1.5: Herverzekeringsdeel technische voorzieningen Deze post heeft betrekking op situaties waarbij de verplichtingen zijn herverzekerd op basis van een garantiecontract. Deze post omvat de gehele, op basis van een garantiecontract herverzekerde, technische voorziening. De waardering van deze balanspost moet geschieden in overeenstemming met de uitgangspunten van het Financieel Toetsingskader. Het is niet toegestaan de herverzekerde pensioenverplichtingen in mindering te brengen op de post technische voorzieningen aan de passiefzijde. Vraag 1.6: Beleggingen u.h.v. overige regelingen Onder deze vraag wordt de totale waarde van de beleggingen uit hoofde van VUT (vraag 1.6.1) en inhaalpensioen VPL (vraag 1.6.2) uitgevraagd. Vraag 1.7: Overig Vorderingen, overlopende activa, liquide middelen die niet voor belegging beschikbaar zijn en overige activa, behoudens activa uit hoofde van af te wikkelen beleggingstransacties, worden gerapporteerd onder Overig. Deze categorie activa kan geen activa bevatten waarbij het risico voor de deelnemers is; indien dit het geval is dienen zij onder beleggingen voor risico deelnemers vermeld te worden. Activa uit hoofde van af te wikkelen beleggingstransacties zijn onderdeel van de categorie beleggingen voor risico fonds, subcategorie overig. Vraag 2.1: Eigen vermogen Het eigen vermogen van het fonds wordt in de balans opgesplitst naar twee categorieën: gespecificeerde reserves en overig eigen vermogen. Indien pensioenfondsen reserves voor specifieke bestemmingen onderscheiden, worden deze op de balans afgezonderd van het overig eigen vermogen. Daarmee wordt het reserveringsbeleid van het fonds ook in de balans zichtbaar gemaakt. Onder gespecificeerde reserves kunnen bijvoorbeeld worden meegenomen gelden die zijn afgezonderd voor toekomstige toeslagverlening, of voor een inkoopregeling uit hoofde van de Wet VPL (zie staat J903). Vraag 2.2: Achtergestelde leningen Achtergestelde leningen zijn schulden van het pensioenfonds. In de presentatie op de balans is ervoor gekozen de achtergestelde leningen direct te laten volgen op de post Eigen vermogen. Dit heeft de voorkeur, omdat achtergestelde leningen bij de solvabiliteitsberekeningen een bijzondere positie innemen. Dit komt in staat J310 aan de orde. Hier moet de actuele waarde worden gerapporteerd van alle achtergestelde leningen die het fonds is aangegaan. Vraag 2.3: Technische voorzieningen De post technische voorzieningen betreft alleen de voorzieningen uit hoofde van onvoorwaardelijke pensioenverplichtingen. De post wordt hier, analoog aan de indeling aan de activazijde van de balans, uitgesplitst naar een deel waarbij het risico voor het fonds is, een deel waarbij het fonds het risico door middel van een garantiecontract heeft overgedragen aan een herverzekeraar en een deel waarbij het risico voor de deelnemers is (dat wil zeggen dat het beleggingsrisico bij de deelnemers berust en dat aanspraken van de individuele deelnemer afhangen van de gerealiseerde rendementen op de beleggingen). Onder deze laatste categorie dient ook het totaal van spaarsaldi in bijvoorbeeld spaarregelingen te worden gerapporteerd. Indien er sprake is van een regeling met voorwaardelijke toeslagverlening, moet bij de bepaling van de technische voorzieningen ook een toekenning van toeslagen welke effectief wordt op of na 1 januari van het jaar volgend op het verslagjaar, maar waartoe het besluit reeds is genomen in het verslagjaar, meegenomen zijn. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 17

18 Vraag 2.4: Andere voorzieningen Hieronder dienen, indien van toepassing, voorzieningen opgenomen te worden die geen direct verband houden met de uitvoering van de pensioenregeling(en). Vraag 2.5: Overige passiva Passiva uit hoofde van af te wikkelen beleggingstransacties maken deel uit van de categorie beleggingen voor risico fonds, subcategorie overig, en worden dus aan de actiefzijde gerapporteerd. Deze worden getotaliseerd vermeld. In de opvolgende staten wordt een aantal posten van de actiefzijde van de balans nader toegelicht. Dit betreft niet alle posten: voor sommige posten worden detailgegevens niet opgevraagd bij de jaarstaten omdat deze al door het pensioenfonds zijn gerapporteerd bij de kwartaalstaten over het laatste kwartaal van het verslagjaar. De specificatie van de activa wordt primair gedaan voor de activa voor risico van het fonds; beleggingen voor risico deelnemer worden in staat J305 gerapporteerd. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 18

19 J302 Geconsolideerde balans In te vullen door: Uitsluitend pensioenfondsen met deelnemingen die in aanmerking komen voor consolidatie Laatste wijziging staat: 2011 Laatste wijziging aanwijzing: 15 december 2011 Inleiding Consolidatie van deelnemingen: voor de vraag welke deelnemingen geconsolideerd moeten worden, wordt verwezen naar de bepalingen dienaangaande in BW boek 2, titel 9. Voor de geconsolideerde balans gelden dezelfde instructies als voor de enkelvoudige balans, met de volgende uitzonderingen: 1. Onder Beleggingen voor risico fonds is bij de geconsolideerde balans de post Deelnemingen vervangen door Niet geconsolideerde deelnemingen. 2. Aandeel derden: Bij de geconsolideerde balans worden alle deelnemingen die voor consolidatie in aanmerking komen geconsolideerd verantwoord. Bij partiële deelnemingen is zowel integrale als partiële consolidatie mogelijk. Partiële consolidatie is slechts toegestaan indien is voldaan aan de voorwaarden als geformuleerd in BW boek 2, titel 9. Indien een deelneming integraal wordt geconsolideerd, terwijl het geen 100% deelneming is, wordt onder de passiva het aandeel van derden in de deelneming verantwoord. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 19

20 Specificatie activa J303 Specificatie activa In te vullen door: Alle pensioenfondsen Laatste wijziging staat: 2007 Laatste wijziging aanwijzing: 15 december 2010 Toelichting Vraag 1.1: Immateriële activa Specificatie per onderdeel van immateriële activa. Indien er meer regels nodig zijn, kan het fonds de rapportage zelf uitbreiden met het gewenste aantal regels. Vraag 2: Directe beleggingen in vastgoed Dit betreft directe beleggingen in vastgoed (voor risico van het fonds). Er wordt een splitsing gemaakt naar locatie (Nederland, buitenland), alsmede naar het soort vastgoed (kantoren, winkels, woningen, overig). Waardering op basis van actuele waarde. In tekstveld van vraag 2.6 wordt de gehanteerde waarderingsgrondslag toegelicht, waaronder de systematiek van taxatie. Vraag 3.1: Niet geconsolideerde deelnemingen Pensioenfondsen die alleen een enkelvoudige balans indienen, vermelden hier al hun deelnemingen. Pensioenfondsen die ook een geconsolideerde balans indienen, specificeren hier de post Niet geconsolideerde deelnemingen op de geconsolideerde balans. Van de hier vermelde deelnemingen wordt gerapporteerd over de waarde op de balans, en omvang (in procenten) van de deelneming. In twee tekstvelden moet worden aangegeven wat de aard is van de activiteiten van de deelneming, en waarom deze niet wordt geconsolideerd. Daarbij kan volstaan worden met een korte aanduiding. Indien meer regels nodig zijn, kan het fonds de rapportage zelf uitbreiden met het gewenste aantal regels. Vraag 4.1: Herverzekeringsdeel technische voorzieningen Pensioenfondsen die één of meer garantiecontract(en) met herverzekeraar(-s) zijn aangegaan rapporteren op de balans een bedrag onder Herverzekeringsdeel technische voorzieningen. Gevraagd wordt op welke garantiecontracten dit betrekking heeft. In deze staat wordt hiervoor alleen de einddatum van de contracten en de omvang van de technische voorzieningen opgevraagd. Garantiecontracten die minder dan 5% van de totale technische voorzieningen betreffen, mogen (getotaliseerd) vermeld worden als Overig. In staten J801 en J802 wordt dieper ingegaan op de relevante aspecten van herverzekeringscontracten, waarbij zowel garantiecontracten als andere vormen van herverzekering aan bod komen. Vraag 5.1: Overige activa Het fonds geeft een specificatie van activa die op de actiefzijde van de balans binnen de categorie Overig zijn meegenomen in de subcategorie Overige activa. Indien meer regels nodig zijn, kan het fonds de rapportage zelf uitbreiden met het gewenste aantal regels. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 20

21 J304 Geconsolideerde deelnemingen In te vullen door: Uitsluitend pensioenfondsen die een geconsolideerde balans indienen Laatste wijziging staat: 2011 Laatste wijziging aanwijzing: 15 december 2011 Toelichting Pensioenfondsen die een geconsolideerde balans indienen, specificeren op deze verslagstaat enkele activaposten van de geconsolideerde balans. Vraag 1.1: Immateriële activa Specificatie per onderdeel van immateriële activa. Indien er meer regels nodig zijn, kan het fonds de rapportage zelf uitbreiden met het gewenste aantal regels. Vraag 2: Directe beleggingen in vastgoed Dit betreft directe beleggingen in vastgoed (voor risico van het fonds). Er wordt een splitsing gemaakt naar locatie (Nederland, buitenland), alsmede naar het soort vastgoed (kantoren, winkels, woningen, overig). Waardering op basis van actuele waarde. In tekstveld van vraag 2.6 wordt de gehanteerde waarderingsgrondslag toegelicht, waaronder de systematiek van taxatie. Vraag 3.1: Niet geconsolideerde deelnemingen Pensioenfondsen die alleen een enkelvoudige balans indienen, vermelden hier al hun deelnemingen. Pensioenfondsen die ook een geconsolideerde balans indienen, specificeren hier de post Niet geconsolideerde deelnemingen op de geconsolideerde balans. Van de hier vermelde deelnemingen wordt gerapporteerd over de waarde op de balans, en omvang (in procenten) van de deelneming. In twee tekstvelden moet worden aangegeven wat de aard is van de activiteiten van de deelneming, en waarom deze niet wordt geconsolideerd. Daarbij kan volstaan worden met een korte aanduiding. Indien meer regels nodig zijn, kan het fonds de rapportage zelf uitbreiden met het gewenste aantal regels. Vraag 4.1: Herverzekeringsdeel technische voorzieningen Pensioenfondsen die één of meer garantiecontract(en) met herverzekeraar(-s) zijn aangegaan rapporteren op de balans een bedrag onder Herverzekeringsdeel technische voorzieningen. Gevraagd wordt op welke garantiecontracten dit betrekking heeft. In deze staat wordt hiervoor alleen de einddatum van de contracten en de omvang van de technische voorzieningen opgevraagd. Garantiecontracten die minder dan 5% van de totale technische voorzieningen betreffen, mogen (getotaliseerd) vermeld worden als Overig. In staten J801 en J802 wordt dieper ingegaan op de relevante aspecten van herverzekeringscontracten, waarbij zowel garantiecontracten als andere vormen van herverzekering aan bod komen. Vraag 5.1: Overige activa Het fonds geeft een specificatie van activa die op de actiefzijde van de balans binnen de categorie Overig zijn meegenomen in de subcategorie Overige activa. Indien meer regels nodig zijn, kan het fonds de rapportage zelf uitbreiden met het gewenste aantal regels. Vraag 6.1 Geconsolideerde deelnemingen Bij deze vraag rapporteert het pensioenfonds welke deelnemingen in de consolidatie zijn betrokken. De informatie die hier wordt gerapporteerd is vergelijkbaar met de te rapporteren Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 21

22 informatie over niet-geconsolideerde deelnemingen. Daarnaast wordt gevraagd of de deelneming volledig of partieel is geconsolideerd. Indien meer regels nodig zijn, kan het fonds de rapportage zelf uitbreiden met het gewenste aantal regels. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 22

23 J305 Beleggingen voor risico deelnemers In te vullen door: Alle pensioenfondsen die een regeling uitvoeren, waarbij het beleggingsrisico berust bij de individuele deelnemer Laatste wijziging staat: 2007 Laatste wijziging 15 december 2010 aanwijzing: Toelichting Pensioenfondsen die een regeling uitvoeren waarbij het beleggingsrisico bij de deelnemers berust (waarbij de aanspraken van de individuele deelnemer afhangen van de gerealiseerde rendementen op de beleggingen) rapporteren op de balans een bedrag onder Beleggingen voor risico deelnemers. Deze post is op de balans uitgesplitst naar asset classes. Gevraagd wordt het inzicht in de beleggingsperformance per beleggingscategorie over het verslagjaar. Voor de verschillende begrippen wordt verwezen naar de aanwijzingen bij staat K205. Vervolgens wordt gevraagd of gebruik wordt gemaakt van derivaten. Indien daarvan sprake is, wordt in het tekstveld een toelichting gegeven op het karakter van deze derivaten. Bij het gebruik van derivaten wordt vermeld (1) de waarde van de post beleggingen voor risico deelnemers exclusief derivaten en (2) de waarde van de derivaten. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 23

24 Specificatie passiva J306A Specificatie passiva enkelvoudige balans In te vullen door: Alle pensioenfondsen Laatste wijziging staat: 2012 Laatste wijziging aanwijzing: 21 december 2012 Inleiding In deze staat wordt een aantal posten van de passiefzijde van de enkelvoudige balans nader toegelicht. De technische voorzieningen en de achtergestelde leningen worden niet in deze staat toegelicht omdat hieraan elders in de statenset aandacht wordt besteed. Toelichting Vragen 1.1 t/m 1.4: Gespecificeerde reserve In de balans wordt het eigen vermogen van het fonds opgesplitst naar twee categorieën: (1) gespecificeerde reserves en (2) overig eigen vermogen. Indien pensioenfondsen reserves voor specifieke bestemmingen onderscheiden, worden deze op de balans afgezonderd van het overig eigen vermogen en wordt over deze reserves in deze staat nadere informatie verstrekt. Bij de post Gespecificeerde reserves dienen alle reserves weergegeven te worden die op grond van de actuariële en bedrijfstechnische nota, de statuten of het reglement door het fonds worden onderkend. In ieder geval dienen te worden opgenomen een eventueel aangehouden reserve bestemd voor toeslagverlening (met deze omschrijving wordt het eigen vermogen ten behoeve van toeslagverlening aangeduid waarover wordt gesproken in artikel 137, lid 1, sub b van de Pensioenwet, respectievelijk artikel 132, lid 1, sub b, van de Wet verplichte beroepspensioenregeling), en een reserve voor inkoop van inhaalpensioen op grond van de wet VPL, indien het fonds een dergelijke reserve gevormd heeft (zie ook staat J903). Met uitzondering van de in de tabel genoemde reserves wordt de naamgeving van de aangehouden reserves in de staat door het fonds bepaald. Indien meer regels nodig zijn, kan het fonds de rapportage zelf uitbreiden met het gewenste aantal regels. Vraag 1.5: Toelichting grondslagen c.q. berekeningswijze gespecificeerde reserves Per gespecificeerde reserve moeten de dotaties en de onttrekkingen afzonderlijk worden vermeld en toegelicht. Per gespecificeerde reserve dient een toelichting te worden gegeven op de methodiek voor de vaststelling van de reserve en de gehanteerde grondslagen. Vraag 2.1: Aandeel derden Bij de geconsolideerde balans kunnen partiële deelnemingen zowel volledig als partieel geconsolideerd worden. Indien een deelneming volledig wordt geconsolideerd, terwijl het geen 100% deelneming is, wordt hier het aandeel van derden in de deelneming verantwoord. Indien er meer regels nodig zijn, kan het fonds de rapportage zelf uitbreiden met het gewenste aantal regels. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 24

25 Vragen 3.1 t/m 3.5: Andere voorzieningen Onder de post Andere voorzieningen dienen die voorzieningen opgenomen te worden die geen direct verband houden met de uitvoering van de pensioenregeling(en), bijvoorbeeld een VUT-voorziening. Ook een voorziening voor voorwaardelijke toekomstige toeslagverlening, in het geval er sprake is van een vrijwillig gevormde technische voorziening (toeslagenmatrix, toeslagcategorie D5), dient hierin worden opgenomen. Echter, indien er een afzonderlijke voorziening wordt gevormd voor onvoorwaardelijke toeslagverlening moet deze worden opgenomen onder de technische voorzieningen. Per voorziening moeten de dotaties en de onttrekkingen afzonderlijk worden vermeld en toegelicht. Voor elke voorziening wordt een toelichting gegeven op de methodiek voor de vaststelling van de voorziening en de gehanteerde grondslagen. Indien meer regels nodig zijn, kan het fonds de rapportage zelf uitbreiden met het gewenste aantal regels. Vraag 4.1: Overige passiva Het fonds specificeert de post overige passiva van de enkelvoudige balans (J301). Per post moeten bedrag en omschrijving worden vermeld. Indien van toepassing, dienen daarnaast nog enkele aanvullende gegevens ingevuld te worden. Indien er meer regels nodig zijn, kan het fonds de rapportage zelf uitbreiden met het gewenste aantal regels. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 25

26 J306B Specificatie passiva enkelvoudige balans In te vullen door: Alle pensioenfondsen Laatste wijziging staat: 2012 Laatste wijziging aanwijzing: 21 december 2012 Inleiding In deze staat wordt een aantal posten van de passiefzijde van de geconsolideerde balans nader toegelicht. Alleen pensioenfondsen die een geconsolideerde verslagstaat invullen (J302) rapporteren dit formulier. Voor een nadere toelichting op dit formulier wordt verwezen naar de instructies bij formulier J306A. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 26

27 Zekerheden en garanties J307 Zekerheden en garanties In te vullen door: Alle pensioenfondsen Laatste wijziging staat: 2007 Laatste wijziging aanwijzing: 15 december 2010 Inleiding In dit onderdeel dient het fonds aan te geven of bepaalde situaties van toepassing zijn. Indien op één of meer vragen met ja wordt geantwoord, moet een toelichting worden gegeven, waaruit onder meer de omvang van de lopende transacties naar voren komt. Onder de sponsor wordt de bijdragende onderneming verstaan. Onder groepsondernemingen worden eventuele andere ondernemingen verstaan, die tot dezelfde groep behoren als de sponsor. Toelichting Vraag 1: Lopende transacties inzake repo s, securities lending en collateral management Het fonds rapporteert door middel van ja/nee-antwoorden over de lopende transacties per einde boekjaar inzake repo s, securities lending en collateral management. In de overige onderdelen (vragen 2.1 tot en met 3.4) blijven deze transacties verder geheel buiten beschouwing. Vraag 2: Ontvangen zekerheden en garanties Het fonds rapporteert door middel van ja/nee-antwoorden over zekerheden en garanties ontvangen van de sponsor, groepsondernemingen en overige ontvangen zekerheden en garanties per einde boekjaar. Ontvangen zekerheden en garanties die niet van materiële betekenis zijn, worden onder de restpost overige opgenomen. Vraag 3: Gestelde zekerheden en garanties Het fonds rapporteert door middel van ja/nee-antwoorden over zekerheidstellingen en garanties afgegeven aan de sponsor, groepsondernemingen en overige gestelde zekerheden en afgegeven garanties per einde boekjaar. Ontvangen zekerheden en garanties die niet van materiële betekenis zijn, worden onder de restpost overige opgenomen. Vraag 4: Toelichting Indien het antwoord op één of meer van de vragen 3.1. tot en met 3.3 ja luidt, verstrekt het fonds een toelichting waarin het fonds de omvang van de verplichtingen uit hoofde van gestelde zekerheden en afgegeven garanties vermeldt. Het fonds rapporteert daarbij inzake: - de aard van de activa; - de actuele waarde van deze financiële activa; - de voorwaarden gesteld aan deze zekerheden of garanties; - de typen zekerheden en garanties; - eventuele toestemming van DNB voor toepassing van een verrekeningssysteem ( netting arrangement ). Rapportagekader pensioenfondsen 18 april 2013

28 Toelichting op de balans J308 Toelichting op de balans In te vullen door: Alle pensioenfondsen Laatste wijziging staat: Laatste wijziging aanwijzing: 15 december 2010 Inleiding Het fonds neemt in deze jaarstaat algemene informatie op, of voegt een bijlage bij, die ondermeer informatie bevat over de volgende onderwerpen (niet limitatief). - Waarderingsgrondslagen Indien het fonds over beleggingen beschikt, waarvan de waarde niet ontleend is aan een marktnotering, licht het fonds toe welke methode het fonds heeft gehanteerd en wat de grondslagen zijn voor de vaststelling van de actuele waarde van de betreffende beleggingen. - Beperkingen in de beschikkingsbevoegdheid van de activa Indien het fonds beperkte beschikkingsbevoegdheid over (een deel van) de activa heeft, dan wel indien het juridische en het economische eigendom van bepaalde activa bij een derde berust, neemt het fonds een toelichting op. Indien het fonds zich tegenover derden verbonden heeft bepaalde activa niet (verder) te bezwaren, neemt het fonds eveneens een toelichting op. Daarin staat in ieder geval welke (groepen van) activa het betreft en met welke (groepen van) passiva dit verband houdt. Indien enig actief niet vrij ter beschikking staat van het fonds om andere redenen dan vermeld in staat J307, vermeldt het fonds aard en omvang van de beperking. - Consolidatiemethode Het fonds licht de toegepaste criteria en grondslagen voor consolidatie toe. - Niet in de balans opgenomen verplichtingen Het fonds rapporteert over de aard en omvang van belangrijke financiële verplichtingen (waaronder verplichtingen terzake van beleggingen, bijvoorbeeld in de vorm van commitments voor private equity contracten) en over verplichtingen die van bijzondere betekenis zijn. - Stelselwijzigingen Het fonds rapporteert over stelselwijzigingen. Het fonds vermeldt de invloed van deze wijzigingen op het vermogen en resultaat. Het fonds vermeldt het motief voor de grondslagwijziging. Indien de presentatie van de samenstelling van het vermogen en van het resultaat gewijzigd is, licht het fonds dat eveneens toe. - Gebeurtenissen na balansdatum met financiële consequenties Het fonds rapporteert over gebeurtenissen na balansdatum met belangrijke financiële gevolgen voor het fonds. Het fonds neemt een raming van de omvang van deze gevolgen op. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 28

29 Financiële relaties J309 Financiële relaties In te vullen door: Alle pensioenfondsen Laatste wijziging staat: 2007 Laatste wijziging aanwijzing: 15 december 2010 Inleiding Ondernemingspensioenfondsen vullen alle vragen van J309 in, bedrijfstakpensioenfondsen en beroepspensioenfondsen uitsluitend de vragen 4.1 t/m 4.4. Ook pensioenfondsen die op grond van dispensatie formeel als bedrijfstakpensioenfonds functioneren maar die de facto ondernemingspensioenfonds zijn, dienen vragen 1.1 t/m 3.2 in te vullen. In deze jaarstaat blijven vorderingen en schulden uit hoofde van achtergestelde leningen aan het fonds buiten beschouwing. Deze informatie wordt in jaarstaat J310 opgenomen. Toelichting Financiële relaties met bijdragende onderneming(en) Het fonds verstrekt in deze staat (vraag 1.1 tot en met vraag 1.6) informatie over de financiële relatie tussen het fonds en de bijdragende onderneming(-en) ( de sponsor ). Indien het (een) onderneming(en) uit een groep betreft, verstrekt het fonds dezelfde informatie over de financiële relatie met de andere ondernemingen uit de groep (vraag 2.1 tot en met vraag 2.3). Vraag 1.1: Nog te ontvangen premies Het fonds vermeldt de nog te ontvangen premies over de periode tot en met 31 december van het verslagjaar. Indien het fonds nog geen eindafrekening heeft opgesteld, vermeldt het fonds de geraamde nog te ontvangen premies. Indien premieafrekening verloopt via de rekening-courant verhouding met de bijdragende onderneming(en), vermeldt het fonds het deel van het rekening courant saldo dat betrekking heeft op de premieafrekening. Vraag 1.2: Vordering uit hoofde van rekening courant verhouding: Het fonds vermeldt het positieve of negatieve saldo van de rekening courantverhouding met de bijdragende onderneming(en) verminderd met het bedrag van de premievordering (zie vraag 1.1). Vragen 1.3 en 1.4: Beleggingen in de bijdragende onderneming in aandelen en in converteerbare obligaties Het fonds vermeldt de marktwaarde van de beleggingen in de bijdragende onderneming. Vraag 1.5: Andere vorderingen op bijdragende onderneming: Het fonds vermeldt de langlopende vorderingen en leningen onder hypothecair verband verstrekt aan de bijdragende ondernemingen. Vraag 1.6: Schulden aan de bijdragende onderneming: Het fonds vermeldt de schulden van het fonds aan de bijdragende ondernemingen, met uitzondering van de schuld uit hoofde van een negatief rekening courantsaldo en met uitzondering van de schulden uit hoofde van een achtergestelde lening. Het fonds vermeldt daarbij eveneens de voorgenomen terugstortingen Daaronder tevens begrepen terugstortingen waartoe pas na afloop van het verslagjaar is besloten, indien en voorzover deze terugstorting voortvloeit uit de vermogenspositie per 31 december van verslagjaar. Rapportagekader Pensioenfondsen (april 2013) 29