Leren uit het buitenland: Burgerparticipatie

Transcriptie

1 Leren uit het buitenland: Burgerparticipatie College voor DIVOSA/VU-cyclus VU, Amsterdam, 25 september 2014 Paul Dekker Outline 1. Landen vergelijken 2. Civil society in Europa 3. Burgerparticipatie 4. Japan, Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Denemarken 5. Conclusies. 6.. en leren van België!

2 1. Landen vergelijken Bluff your way through Comparative politics: MSSD: Most Similar System Design MDSD: Most Different System Design Path dependency Engineering - Enlightenment Praktisch leren: geïnspireerd worden, met betrokkenen praten, uitproberen 2. Civil society in Europa Civil society = 1) maatschappelijk ideaal: democratie + rechtstaat + substantial civility ; 2) deel van de maatschappij: de sfeer waarin vrijwillige associaties dominant zijn Landenvergelijkende metingen: lidmaatschappen geld en tijd geven vrijwilligerswerk nonprofitsector

3 5. Membership 4. Giving

4 EVS (hor) & ESS (vert) 2008/9 6. Volunteering Non-profitsector: (on)betaald werk

5 Lessen uit de cijfers Het kan heel anders zijn dan bij ons! We zijn niet zo uniek, goed, slecht, Waarom verschillen: vb. NL - SE Achter dezelfde cijfers gaan verschillende activiteiten schuil Toetsen theoretische noties, bv. belang religieuze diversiteit (ja) crowding out (nee / soms) 3. Burgerparticipatie Vrijwillige participatie van burgers als burgers Wel: dorpshuis beheren, groen onderhouden, politieke actiegroep Niet: mantelzorg, betaalde arbeid, voetballen, bezwaarschrift tegen dakkapel van de buurman (maar wel tegen opvanghuis?) Trend vanuit: van inspraak naar coproductie naar burgerinitiatieven met overheidsparticipatie? Oftewel van beleidsbeïnvloedende naar zelfredzame participatie? 10

6 4. Buitenlandse voorbeelden Vijf gemeenten Drie landen: Japan Verenigd Koninkrijk Duitsland Op zoek naar inspiratie & praktische voorbeelden 11 Japan Buurtgroepen: klein, talrijk en zelfstandig Veel sociale druk Subdivisies: bejaardenclub, misdaadpreventiegroep, rampenpreventiegroep, verkeersveiligheidgroep, huisreparatiegroep 12

7 13 VK: Big Society Lokale gemeenschappen meer macht geven Mensen enthousiasmeren een actieve rol in hun gemeenschap te spelen Macht overdragen van de centrale overheid naar lokale overheden Ondersteuning verlenen aan NPO s zoals sociale ondernemingen en liefdadigheidsinstellingen Publiceren van overheidsdata 14

8 Lessen? Big society als ideologisch begrip wervend én kwetsbaar: gekoppeld aan conservatieve agenda/bezuinigingen Hoe is dat met de participatiesamenleving? Overdreven enthousiasme? In Nederland kon al veel meer Maar wel leren van de positievere toon in het VK (Verhoeven en Tonkens) En van harde facilitering: right to challenge? 15 Duitsland Diversiteit (federale republiek) Meer politiek en aandacht voor protesten (Stuttgart 21, kernafvaltransporten ) Vergroening, energiecoöperaties Slechte financiële situatie gemeenten: Burgerbegrotingen Bürgerbäden en andere voorzieningen Lokale gemeenschapsfondsen 16

9 Lessen? Geen groot model of grote boodschap, maar toegankelijke praktische ervaringen Rijke ervaringen met burgerbegrotingen In Duitsland wordt meer geëvalueerd Al langer veel uitwisseling van ervaringen (jaren tachtig: vrijwilligerscentrales). Hopelijk blijft het Duits op peil 17 Denemarken / Scandinavië Interessante landen, maar taal is een barrière en ideologie inmiddels ook? Vergelijkbare problemen met politieke burgerparticipatie in Denemarken (Klaartje Peters) Problemen van de verzorgingsstaat: De overheid kan het niet (meer) alleen. maar geen omslag naar zelfredzaamheid 18

10 6. Conclusies Leren: zien dat het beter kan of ook elders lastig is, of dat er iets verrassends verrassend goed lukt, iets concreets misschien over te nemen is Ook leren van framing, toon etc. En ook bereid zijn te gaan twijfelen aan wat men wil leren: is zelfredzame participatie wel het ideaal? Vergeten we de politiek niet te zeer? Leren van België David van Reybrouck ( Tegen verkiezingen ). Drie fasen in België: 1) internetraadpleging voor onderwerpen; 2) burgertop met 1000 Belgen aan 81 tafels; en 3) drie weekeinden consensusconferenties van 32 panelleden. Stukjes film uit: G1000 België: G1000 Amersfoort: Ook een burgertop in Rotterdam Zuid: 20