Lessenreeks. Hoe te volgen? INLEIDING TOT DE POLITIEK. Ongeveer tien lessen en twee doelstellingen. Opletten tijdens de lessen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Lessenreeks. Hoe te volgen? INLEIDING TOT DE POLITIEK. Ongeveer tien lessen en twee doelstellingen. Opletten tijdens de lessen"

Transcriptie

1 INLEIDING TOT DE POLITIEK Tim Puttevils Lessenreeks Ongeveer tien lessen en twee doelstellingen 1. Verdieping van je kennis van de (Belgische) politiek 2. Kennismaking met onderwijsmethoden hoger onderwijs Doceren (poging tot) Reader (poging tot) Hoe te volgen? Opletten tijdens de lessen Noteren op hand-out Lezen reader Samenvatten en samenvoegen gegevens Hand-outs mag je gebruiken tijdens evaluatiemoment Opgelet: niet alles wordt tijdens de les behandeld; toch verwacht ik dat je deze kennis en inzicht hebt verworven voor evaluatiemomenten! 1

2 Studiepunten / evaluatie Hoger onderwijs Studiepuntensysteem Opleiding van 60 studiepunten 1 studiepunt = 25 uren studie Mét inbegrip van lessen Bv vak van 4 studiepunten = 100 uren studie 2u x 12 weken = 24 uren Rest nog 76 uren studie Evaluatie Openboektoets Enkel de hand-outs mogen gebruikt worden Meerkeuze / giscorrectie (systeem KUL) Zie les Nederlands van The ZUBmaster Tracht zo duidelijk mogelijk te schrijven Doorstreep fouten, sneller en leren uit fouten Hoofdzaken en details in notities onderscheiden Soms vertelt de lkr expliciet wat belangrijker is Op bord, powerpoint,... Herhalen bepaalde zinnen Trager praten Schrijf zo beknopt mogelijk Gebruik afkortingen, tekens en symbolen Eigen afkortingen en symbolen Wees consequent Denk niet na over spelling of grammatica Probeer in je notities ook de structuur van de les weer te geven Lesstructuur niet blindelings overnemen => eigen structuur Structuur extra in de verf zetten (woorden omcirkelen, onderlijnen, kleur gebruiken,... Let op het gebruik van structuur- en signaalwoorden Welke soort informatie: Inleidingen, voorbeelden, kernpunten, herhalingen,... Hoe je de informatie kan organiseren (ten eerste, bijvoorbeeld, vervolgens,...) 2

3 Is er iets onduidelijks? Vraagteken in de marge plaatsen Later aan medelln en/of leerkracht vragen Notities vergelijken Nadien (of voordien) reader lezen Notities aanvullen Uitbreiding Voorbeelden? Politiek Politika = de zaken die met de polis te maken hebben Politès: publiek persoon idiotès: privépersoon Politeia (Plato) Zoön politikon = sociaal wezen (Aristoteles) Politiek als (be)sturen van een samenleving Afspraken maken binnen de samenleving Politiek en territorium Samenlevingen en territorium Sportclub versus Europese Unie Vrijwillig versus verplicht Ontwijkbaar versus onontwijkbaar Historisch gegroeid Verschuivende culturele grenzen van politiek 19 de eeuw: ontstaan moderne staat Van minimal state naar nanny state (verstatelijking) Culturele verschillen 3

4 Vormen en structuren van de politiek Enorme diversiteit Regimes Democratische versus autoritaire regimes Gecentraliseerde versus gedecentraliseerde staten Variatie in instellingen en procedures Vier definities: 1. Kunst van het besturen: running the country 2. Het regelen van het publieke leven 3. Kunst van het mogelijke 4. Strijd om de macht Politiek systeem Bindende regels Aan de wet houden Natuurlijke reflex bijna automatisch Optie van de burgerlijke ongehoorzaamheid Monopolie op legitiem geweld (proportionaliteit) Grondwet Basisregels Rechten en vrijheden van de bevolking Godsdienstvrijheid, vrije meningsuiting Persvrijheid Vrijheid van vergadering Onschendbaarheid van de woning Werking van de staat 4

5 Belgische grondwet Artikel 1: België is een federale staat bestaande uit gemeenschappen en gewesten Procedure Preconstituante Verkiezingen Constituante Zes staatshervormingen Grondwet elders Amerikaanse grondwet 1776: onafhankelijkheidsverklaring 1783: grondwet 1791: Bill of Rights Groot-Brittannië 1215: Magna Charta Maar geen duidelijke grondtekst Politiek systeem Bindende regels Grondwet Macht Hoe onttrekken? Territorium verlaten Niet hetzelfde als gezag (Weber) Drie dimensies (Amartya Sen) Beslissen en bevelen Agendasetting Macht als ideologische hegemonie Wat kan gedacht worden? 5

Hoofdstuk 2: Staat en macht

Hoofdstuk 2: Staat en macht Hoofdstuk 2: Staat en macht Hoofdstuk 2: Staat en macht 2.1. Bindende regels... 2 2.2. De grondwet... 2 2.2.1. Magna Carta - Engeland... 2 2.3. Macht... 3 2.3.1. Max Weber over macht... 3 2.3.2. Amartya

Nadere informatie

waardigheid participatie gelijke rechten solidariteit individuele vrijheid

waardigheid participatie gelijke rechten solidariteit individuele vrijheid individuele vrijheid participatie gelijke rechten solidariteit waardigheid Basisrechten Santé België is een rechtsstaat en een democratie die ieders mensenrechten e De Staat garandeert de naleving van

Nadere informatie

Inhoudsopgave Politiek en politieke wetenschap Staat en macht Breuklijnen en ideologieën

Inhoudsopgave Politiek en politieke wetenschap Staat en macht Breuklijnen en ideologieën 1 Politiek en politieke wetenschap 17 1.1 Politiek 17 1.2 Variaties in politiek 19 1.2.1 Politiek en territorium 20 1.2.2 De verschuivende culturele grenzen van de politiek 21 1.2.3 De vormen en structuren

Nadere informatie

Observatiefiche zaal 1

Observatiefiche zaal 1 Observatiefiche zaal 1 Monument Wat is de titel van de zaal? Je kunt dit op het monument vinden. Kijk naar het monument. Wat zie je? (Welke vorm heeft het? Wat stelt het voor? Benoem het monument met één

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Specifieke lerarenopleiding Maatschappelijk en beroepsgericht handelen in de onderwijspraktijk

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Specifieke lerarenopleiding Maatschappelijk en beroepsgericht handelen in de onderwijspraktijk ECTS-fiche Opzet van de ECTS-fiche is om een uitgebreid overzicht te krijgen van de invulling en opbouw van de module. Er bestaat slechts één ECTS-fiche voor elke module. 1. Identificatie Opleiding Specifieke

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting H3+4

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting H3+4 Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting H3+ Samenvatting door een scholier 1611 woorden 26 november 2001 5,5 29 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis stof voor eerste rep (maatschappijleerboek

Nadere informatie

Inhoud. Deel 1 Politiek liberalisme, neutraliteit en de scheiding tussen kerk en staat

Inhoud. Deel 1 Politiek liberalisme, neutraliteit en de scheiding tussen kerk en staat Inhoud Inleiding 1. Overheidsfinanciering van religie in een postseculier tijdperk 2. Kerk en staat in België: drie domeinen van financiering 2.1 Financiering van erkende levensbeschouwingen 2.2 Organisatie

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?

Inhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken? >> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?

Nadere informatie

Uitwerkbijlage VMBO-BB

Uitwerkbijlage VMBO-BB Uitwerkbijlage VMBO-BB 2015 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in deze uitwerkbijlage. BB-0125-a-15-1-u Meerkeuze: omcirkel het antwoord;

Nadere informatie

PROCESDOEL 3 HUMANISEREN VAN HET SAMENLEVEN MET ANDEREN

PROCESDOEL 3 HUMANISEREN VAN HET SAMENLEVEN MET ANDEREN PROCESDOEL 3 HUMANISEREN VAN HET SAMENLEVEN MET ANDEREN 3.1 Exploreren, verkennen en integreren van de mogelijkheden van de mens 3.2 Exploreren, verkennen en integreren van de grenzen van de mens 3.3 Ontdekken

Nadere informatie

Online leefwereld. Ontdekken wie je bent. Wat doet havo 4 leerling online? 01-04-16. De sociale online leefwereld van de havo 4 leerling

Online leefwereld. Ontdekken wie je bent. Wat doet havo 4 leerling online? 01-04-16. De sociale online leefwereld van de havo 4 leerling Online leefwereld De sociale online leefwereld van de havo 4 leerling Evelyn Verburgh Mediacoach Studiemiddag Facta Betere studieresultaten in havo 4 31 maart 2016 Aantrekkingskracht Ertoe doen Contacten

Nadere informatie

LEO BELGICUS, WERKGROEP VOOR DE HERENIGING DER NEDERLANDEN

LEO BELGICUS, WERKGROEP VOOR DE HERENIGING DER NEDERLANDEN LEO BELGICUS, WERKGROEP VOOR DE HERENIGING DER NEDERLANDEN Onze uitgangspunten Democratie, dwz het besturen van de staat door zijn burgers, behoort tot het wezen van de Nederlandse identiteit. Het is de

Nadere informatie

1 Noteer in de tabel wat de afkortingen van de partijen betekenen. PVDA sp.a CD&V Open VLD Vlaams Belang P S C V V P D L D A & D.

1 Noteer in de tabel wat de afkortingen van de partijen betekenen. PVDA sp.a CD&V Open VLD Vlaams Belang P S C V V P D L D A & D. 407826_05_TRO_WKS 22-02-2007 12:39 Pagina 24 OPDRACHT 14 1 Noteer in de tabel wat de afkortingen van de partijen betekenen. PVDA sp.a CD&V Open VLD Vlaams Belang P S C V V P D L D A & D A V Spirit N-VA

Nadere informatie

Actief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik

Actief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik Actief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik Dit document is bedoeld als verantwoording voor ons aanbod op de Wijde Blik te Kamerik voor actief burgerschap en sociale integratie en welke

Nadere informatie

Voorwoord 9. Inleiding 11

Voorwoord 9. Inleiding 11 inhoud Voorwoord 9 Inleiding 11 deel 1 theorie en geschiedenis 15 1. Een omstreden begrip 1.1 Inleiding 17 1.2 Het probleem van de definitie 18 1.3 Kenmerken van de representatieve democratie 20 1.4 Dilemma

Nadere informatie

1.3.1. De samenleving is organisch 26 1.3.2. De nationalistische correctie van het sociaal contract 28

1.3.1. De samenleving is organisch 26 1.3.2. De nationalistische correctie van het sociaal contract 28 Inhoud Over deze analyse 13 De structuur van dit onderzoek 14 De bronnen en citaten 16 Referenties 17 Dankwoord 17 1. Inleiding. De Wever en de schaduw van Burke 19 1.1. Edmund Burke, een moderne held?

Nadere informatie

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen.

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013 Staat en Natie Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. In de 17 e en de 18 e eeuw ontstond er in Europa een politieke en filosofische stroming,

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 1031 woorden 22 juni 2007 7,7 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer samenvatting 1. Democratie Wetten:

Nadere informatie

Wat is een constitutie?

Wat is een constitutie? Wat is een constitutie? 2 Veel landen op de wereld worden op een democratische manier bestuurd. Een democratie staat echter niet op zichzelf. Bij een democratie hoort namelijk een rechtsstaat. Democratie

Nadere informatie

2de bach PSW. Mediarecht. Lesnotities. uickprinter Koningstraat Antwerpen B EUR

2de bach PSW. Mediarecht. Lesnotities. uickprinter Koningstraat Antwerpen   B EUR 2de bach PSW Mediarecht Lesnotities Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be B17 3.00 EUR Nieuw!!! Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be MEDIARECHT 2014-2015 INHOUD

Nadere informatie

DOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN ONDERWIJS- EN LEERACTIVITEITEN (STRATEGIE) MEDIA EN WERKVORMEN

DOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN ONDERWIJS- EN LEERACTIVITEITEN (STRATEGIE) MEDIA EN WERKVORMEN LES 1 I. Inleiding 12 minuten A) Aanknopingsfase Invullen van agenda. Maandag 7: Nederlands: De opbouw van een tekst Lkr. deelt de cursussen uit De leerlingen mogen de tekst proberen te lezen op p. 1.

Nadere informatie

Charter van de Vlaamse Interlevensbeschouwelijke Dialoog

Charter van de Vlaamse Interlevensbeschouwelijke Dialoog Charter van de Vlaamse Interlevensbeschouwelijke Dialoog I. Preambule Levensbeschouwingen zijn waardevol in onze samenleving. Ze zijn een belangrijke zingever voor mensen en dragen bij aan de gemeenschapsvorming.

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Top niveau -

Samenvatting Nederlands Top niveau - Samenvatting Nederlands Top niveau - Samenvatting door een scholier 1412 woorden 6 april 2005 5,5 6 keer beoordeeld Vak Nederlands Nederlands: 3.5 Uiteenzetting herkennen Uiteenzetting (tekst) geef je

Nadere informatie

OP VERKENNING IN HET FEDERAAL PARLEMENT

OP VERKENNING IN HET FEDERAAL PARLEMENT OP VERKENNING IN HET FEDERAAL PARLEMENT DOELGROEP 3DE -4DE -5DE -6DE -7DE SECUNDAIR INFORMATIE OVER DE ACTIVITEIT Doelgroep Duur Materieel Doelstellingen 3de-4de-5de-6de-7de secundair 1 lesuur per onderwerp

Nadere informatie

STEMRECHT IN BELGIË ACTUALITEITSONDERZOEK

STEMRECHT IN BELGIË ACTUALITEITSONDERZOEK STEMRECHT IN BELGIË ACTUALITEITSONDERZOEK 1. EEN WOORDJE UITLEG Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek, hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot een democratie

Nadere informatie

Wat is een constitutie?

Wat is een constitutie? Wat is een constitutie? Veel landen op de wereld worden op een democratische manier bestuurd. Een democratie staat echter niet op zichzelf. Bij een democratie hoort namelijk een rechtsstaat. Democratie

Nadere informatie

VMBO PRE. NEDERLANDS geen specifieke stof om te bestuderen. Toets bestaat uit een aantal teksten met vragen. Stof is tijdens de lessen geoefend.

VMBO PRE. NEDERLANDS geen specifieke stof om te bestuderen. Toets bestaat uit een aantal teksten met vragen. Stof is tijdens de lessen geoefend. VMBO PRE geen specifieke stof om te bestuderen. Toets bestaat uit een aantal teksten met vragen. Stof is tijdens de lessen geoefend. -Keywords woordenkennis nr.30-40 -bijwoord ly of niet? -tegenwoordige

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,

Nadere informatie

Bijdrage Paul Ponsaers

Bijdrage Paul Ponsaers Bijdrage Paul Ponsaers 18 mei 2013 1 Bestuurlijke Politie Gerechtelijke Politie FEDERAAL CENTRAAL Commissaris-Generaal A.D. Bestuurlijk A.D. Ondersteuning A.D. Gerechtelijk GEDECONCENTREERD (gerechtelijk

Nadere informatie

Waversesteenweg Overijse HANDLEIDING. Een digitale quiz maken met Socrative!

Waversesteenweg Overijse HANDLEIDING. Een digitale quiz maken met Socrative! Waversesteenweg 41 3090 Overijse HANDLEIDING Een digitale quiz maken met Socrative! Legende Voer de handeling uit op je computer. Extra aandacht! Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Een account aanmaken en instellen...

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 1184 woorden 8 juni 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 1 De staat kan wetten maken, regels die voor alle

Nadere informatie

Daarom krijg je feedback bij iedere taak over je eigen werk. Het kan echter nuttig zijn om ook uit de fouten van je klasgenoten te leren.

Daarom krijg je feedback bij iedere taak over je eigen werk. Het kan echter nuttig zijn om ook uit de fouten van je klasgenoten te leren. Tijdens het schooljaar werken we in de les Nederlands voortdurend aan nieuwe onderwerpen. Deze onderwerpen lijken soms los van elkaar te staan, maar het is natuurlijk de bedoeling dat we alles wat we leren

Nadere informatie

Vereniging voor de vergelijkende studie van het recht van België en Nederland

Vereniging voor de vergelijkende studie van het recht van België en Nederland Vereniging voor de vergelijkende studie van het recht van België en Nederland Preadviezen 2011 De koning De neutrale strafrechter De doorwerking in privaatrechtelijke verhoudingen van het primaire recht

Nadere informatie

1ste bach rechten. Politicologie. samenvatting. uickprinter Koningstraat Antwerpen. R12 5,50

1ste bach rechten. Politicologie. samenvatting. uickprinter Koningstraat Antwerpen.   R12 5,50 1ste bach rechten Politicologie samenvatting Q www.quickprinter.be uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen R12 5,50 Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be 1 e bachelor Rechten UA samenvatting

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Samenvatting door een scholier 410 woorden 3 februari 2004 5,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Aantekeningen Hoofdstuk 2 Politieke

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen

Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie 1848-53 gelijkheid voor iedereen Samenvatting door een scholier 2412 woorden 8 mei 2010 6,4 20 keer beoordeeld Vak Geschiedenis

Nadere informatie

Mediasociologie Hoorcollege Iedereen is vrij! Theo Ploeg

Mediasociologie Hoorcollege Iedereen is vrij! Theo Ploeg Mediasociologie Hoorcollege Iedereen is vrij! Theo Ploeg 1 2 wat ga ik behandelen? wat is mediasociologie bij CMDA/IAM? wat gaan we doen en hoe doen we dat? wat is sociologie eigenlijk en hoe zien wij

Nadere informatie

Groep 7 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES

Groep 7 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Groep 7 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.

Nadere informatie

De doelgroep. Wat is eenvoudig schrijven

De doelgroep. Wat is eenvoudig schrijven Dit is een stuk over eenvoudig schrijven. Het is bedoeld om het belang van eenvoudig schrijven te laten zien en te helpen bij het schrijven van brieven of verslagen voor cliënten. Eenvoudig schrijven is

Nadere informatie

kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN

kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN WERKb L a D WERKBLAD met terugwerkende kracht met terugwerkende kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN Dit werkblad is een voorbereiding op je bezoek aan de vaste tentoonstelling Met Terugwerkende

Nadere informatie

1ste bach PSW. Politicologie. ppt + lesnotities + handboek. uickprinter Koningstraat Antwerpen

1ste bach PSW. Politicologie. ppt + lesnotities + handboek. uickprinter Koningstraat Antwerpen 1ste bach PSW Politicologie ppt + lesnotities + handboek Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be R B04 6,00 Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be Politicologie

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari 2005 5,9 76 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Samenvatting Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming Democratie bestaat uit 2 basisprincipes: Vrijheid

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat

Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat Samenvatting door een scholier 1047 woorden 16 maart 2008 5,7 7 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Democratie en rechtstaat Hoofdstuk

Nadere informatie

De Koude Oorlog: het begin (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich

De Koude Oorlog: het begin (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Samenwerking slaat om in wantrouwen in 1945 => Tijdens WO 2: USSR en VSA werken samen tegen Duitsland => In

Nadere informatie

BERICHT AAN DE GEMEENTEN GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN VAN 14 OKTOBER 2012

BERICHT AAN DE GEMEENTEN GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN VAN 14 OKTOBER 2012 BERICHT AAN DE GEMEENTEN GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN VAN 14 OKTOBER 2012 INSCHRIJVING VAN VREEMDELINGEN DIE IN BELGIË VERBLIJVEN EN DIE GEEN ONDERDANEN ZIJN VAN EEN LIDSTAAT VAN DE EUROPESE UNIE De omzendbrief

Nadere informatie

Beslissingen nemen (niveau 1 en 2)

Beslissingen nemen (niveau 1 en 2) Beslissingen nemen (niveau 1 en 2) Korte omschrijving In deze opdracht bespreekt u met studenten verschillende manieren om een beslissing te nemen. U doet dit aan de hand van een voorbeeld. De studenten

Nadere informatie

Inleiding tot het recht

Inleiding tot het recht 1ste bach PSW Inleiding tot het recht Prof. Janvier Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be R B08 3,50 Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be Inleiding tot het

Nadere informatie

OPDRACHT 1 Jaarwerk maken over landen

OPDRACHT 1 Jaarwerk maken over landen OPDRACHT 1 Jaarwerk maken over landen Jullie gaan proberen een actueel jaarwerk te maken. Je werkt individueel. De bedoeling is dat je je favoriete reisbestemming vindt. Hieronder vind je alles wat er

Nadere informatie

Een kennismaking met de anti-discriminatiewetten en ediv West4Work 2017

Een kennismaking met de anti-discriminatiewetten en ediv West4Work 2017 Een kennismaking met de anti-discriminatiewetten en ediv West4Work 2017 mars 16 p 1 Praktische afspraken Timing Gsm Input vanuit eigen ervaringen Vrij praten Respect Vertrouwelijkheid mars 16 p 2 Programma

Nadere informatie

2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw

2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw 2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw 1830 1870: Javaanse boer werkt voor Nederlandse staat: - cultuurstelsel - Herendiensten van verliespost naar wingewest Vanaf 1870: modern imperialisme particuliere bedrijven

Nadere informatie

Lichaamsbeweging 6-8. Auteurs: Kristína Žoldošová en Iveta Matejovičová. jaar

Lichaamsbeweging 6-8. Auteurs: Kristína Žoldošová en Iveta Matejovičová. jaar 6-8 jaar Wetenschappelijke inhoud: Biologie Beoogde concepten: De werking van het menselijk lichaam, het verband tussen de werking van het hart en de ademhaling Beoogde leeftijdsgroep: Leerlingen van 7

Nadere informatie

Lelie 63 m 2 Roos 87 m 2. 3 e verdieping nr. 120 t/m 130. Woningtype

Lelie 63 m 2 Roos 87 m 2. 3 e verdieping nr. 120 t/m 130. Woningtype 63 m 2 87 m 2 3 e verdieping nr. 120 t/m 130 agnerplein 126 128 130 124 122 120 63 m 2 87 m 2 4 e verdieping nr. 132 t/m 142 agnerplein 138 140 142 136 134 132 63 m 2 87 m 2 5 e verdieping nr. 144 t/m

Nadere informatie

VAKFICHE EXAMENCOMMISSIE SECUNDAIR ONDERWIJS

VAKFICHE EXAMENCOMMISSIE SECUNDAIR ONDERWIJS VAKFICHE EXAMENCOMMISSIE SECUNDAIR ONDERWIJS VAK: GESCHIEDENIS Dit is een vakfiche voor alle studierichtingen 3 de graad bso. Let op: de inhoud van een vakfiche wordt jaarlijks aangepast. Deze vakfiche

Nadere informatie

Nieuwe woorden correct kunnen schrijven, kunnen vertalen van N-F en van F-N en kunnen gebruiken in mondelinge en schriftelijke zinnen.

Nieuwe woorden correct kunnen schrijven, kunnen vertalen van N-F en van F-N en kunnen gebruiken in mondelinge en schriftelijke zinnen. Vaktips Frans 1. D O E L S T E L L I N G E N De Franse taal leren verstaan, lezen, spreken en schrijven. Om dit te bereiken, moet je: Nieuwe woorden correct kunnen schrijven, kunnen vertalen van N-F en

Nadere informatie

STEMRECHT IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK

STEMRECHT IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK STEMRECHT IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. EEN WOORDJE UITLEG Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek, hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot een democratie

Nadere informatie

Wie denk jij wel dat je bent?! Over het gezag van leraren. Lezing NIVOZ, 15 juni 2016 Joop Berding & Wouter Pols

Wie denk jij wel dat je bent?! Over het gezag van leraren. Lezing NIVOZ, 15 juni 2016 Joop Berding & Wouter Pols Wie denk jij wel dat je bent?! Over het gezag van leraren Lezing NIVOZ, 15 juni 2016 Joop Berding & Wouter Pols De kwalificatie van de leraar bestaat erin dat hij de wereld kent en anderen daarover kan

Nadere informatie

Leren uit het buitenland: Burgerparticipatie

Leren uit het buitenland: Burgerparticipatie Leren uit het buitenland: Burgerparticipatie College voor DIVOSA/VU-cyclus VU, Amsterdam, 25 september 2014 Paul Dekker (paul.dekker@uvt.nl) Outline 1. Landen vergelijken 2. Civil society in Europa 3.

Nadere informatie

ZA5775. Flash Eurobarometer 340 (The Charter of Fundamental Rights of the European Union) Country Questionnaire Belgium (Flemish)

ZA5775. Flash Eurobarometer 340 (The Charter of Fundamental Rights of the European Union) Country Questionnaire Belgium (Flemish) ZA77 Flash Eurobarometer 0 (The Charter of Fundamental Rights of the European Union) Country Questionnaire Belgium (Flemish) EB FLASH 0 - The Europeans and the EU Charter of Fundamental Rights - BEN D

Nadere informatie

EuropEEs InstItuut voor onderzoek over de MEdItErranE En Euro-arabIschE samenwerking www.medea.be

EuropEEs InstItuut voor onderzoek over de MEdItErranE En Euro-arabIschE samenwerking www.medea.be Europees Instituut voor Onderzoek over de Mediterrane en Euro-Arabische Samenwerking www.medea.be V O O R S T E L L I N G Voor Europa is de samenwerking met haar naaste buren de Arabische en Mediterrane

Nadere informatie

VR DOC.0432/1

VR DOC.0432/1 VR 2018 0405 DOC.0432/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED EN DE VLAAMSE MINISTER VAN CULTUUR, MEDIA, JEUGD EN BRUSSEL NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Definitieve goedkeuring

Nadere informatie

dat organisaties als Sharia4Belgium en steekpartijen in metrostations die vooroordelen in de hand werken.

dat organisaties als Sharia4Belgium en steekpartijen in metrostations die vooroordelen in de hand werken. 1 Toespraak door viceminister-president en Vlaams minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand Geert BOURGEOIS Bezoek aan de Al Fath Moskee Gent, 16 juni 2012

Nadere informatie

Is er een universiteit in Leuven? Kan je 3 vakken op de secundaire school opnoemen? Wat betekent tarieven? Een actieve quiz!

Is er een universiteit in Leuven? Kan je 3 vakken op de secundaire school opnoemen? Wat betekent tarieven? Een actieve quiz! QUIZ Is er een universiteit in Leuven? Kan je 3 vakken op de secundaire school opnoemen? Wat betekent tarieven? Een actieve quiz! Wat moet je doen? 1. We doen deze quiz in groepjes. Ga ongeveer per 3 in

Nadere informatie

STEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN ( ) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019

STEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN ( ) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019 STEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN (1050-1700) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019 VANDAAG Programma: - Welkom - Kennismaking Historische Context Oriëntatiespellen (30 minuten) Pauze (10 minuten)

Nadere informatie

Onderdeel: Vakvaardigheden EBR Nieuwsbegrip: Leesvaardigheid en woordenschat Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:

Onderdeel: Vakvaardigheden EBR Nieuwsbegrip: Leesvaardigheid en woordenschat Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing: - NEX Klas: IG2 HV Onderdeel: Vakvaardigheden EBR Nieuwsbegrip: Leesvaardigheid en woordenschat Lesperiode: 2 1 Nieuwsbegrip en Nieuwsbegrip XL Materiaal: Leerlingschrift A4 Snelhechter Markeerstift Al

Nadere informatie

HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen ( )

HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen ( ) HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen (1050-1700) Vraag 1 Wat maakte de opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlanden mogelijk? Periode: 1050-1302 Opkomst van de stedelijke burgerij - De opkomst

Nadere informatie

Eindexamen filosofie vwo I

Eindexamen filosofie vwo I Opgave 3 Ramadan in de post-seculiere samenleving 12 maximumscore 4 verlichtingsfundamentalisme: laïciteit: verbannen van religie uit openbaar onderwijs en politiek 1 verlichtingsvijandig multiculturalisme:

Nadere informatie

Evaluatie van begroting 2013

Evaluatie van begroting 2013 Evaluatie van begroting 2013 Toelichting Vlaams Parlement 29 januari 2013 Inhoudstafel 2 Initiële begroting 2013 Moeilijke begrotingsopmaak Welke keuzes werden gemaakt Eenmalige factoren Evaluatie door

Nadere informatie

THEMA 4: MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID

THEMA 4: MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID THEMA 4: MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID De volgende teksten zijn commentaren bij enkele kerkelijke documenten die te maken hebben met opvoeding en onderwijs. Deze Vaticaanse teksten spreken bepaalde

Nadere informatie

Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015

Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015 Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015 Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities

Nadere informatie

Informatie 13 Meningen 14 Tabellen 14 Wat weet jij nu al van de Nederlandse samenleving? 16

Informatie 13 Meningen 14 Tabellen 14 Wat weet jij nu al van de Nederlandse samenleving? 16 Inhoud Introductieles 13 Informatie 13 Meningen 14 Tabellen 14 Wat weet jij nu al van de Nederlandse samenleving? 16 1 Hoe ziet Nederland eruit? 19 De ligging en de grootte van Nederland 19 De provincies

Nadere informatie

SAMENWERKING TUSSEN SCHOOLLEIDERS IN SCHOLEN. Gedeeld leiderschap als weg naar meer werkbaar werk

SAMENWERKING TUSSEN SCHOOLLEIDERS IN SCHOLEN. Gedeeld leiderschap als weg naar meer werkbaar werk SAMENWERKING TUSSEN SCHOOLLEIDERS IN SCHOLEN Gedeeld leiderschap als weg naar meer werkbaar werk WAAROM? Meer en meer samenwerking in een VUCA-wereld Werkbaar werk: 2 dimensies Onderzoek naar stress en

Nadere informatie

Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014.

Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014. Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014. Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?

Inhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken? >> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?

Nadere informatie

Inhoud. Hoofdstuk 1. De institutionalisering van het ingrijpen in opvoeding in de. Hoofdstuk 2. Sociale opvoeding in het regime van de Wet op de

Inhoud. Hoofdstuk 1. De institutionalisering van het ingrijpen in opvoeding in de. Hoofdstuk 2. Sociale opvoeding in het regime van de Wet op de 5 Inhoud Inleiding 11 Hoofdstuk 1. De institutionalisering van het ingrijpen in opvoeding in de jonge natie-staat België 15 Van 1830 tot aan de vooravond van de Wet op de Kinderbescherming van vijftien

Nadere informatie

Schoolveiligheidsplan Versie 1.0

Schoolveiligheidsplan Versie 1.0 Schoolveiligheidsplan Versie 1.0 1. Inleiding In dit schoolveiligheidsplan wordt aan de hand van de visie van Educatis op het gebied van sociale veiligheid gestalte gegeven aan het veiligheidsbeleid op

Nadere informatie

Checklist Duidelijk Nederlands spreken

Checklist Duidelijk Nederlands spreken Checklist Duidelijk Nederlands spreken Spreek helder Ik maak korte en eenvoudige zinnen. Ik pas mijn tempo aan, maar ik blijf natuurlijk spreken. Ik articuleer goed en ik let op mijn intonatie. Ik ben

Nadere informatie

ZA6286. Flash Eurobarometer 416 (The Charter of Fundamental Rights of the European Union, wave 2) Country Questionnaire Netherlands

ZA6286. Flash Eurobarometer 416 (The Charter of Fundamental Rights of the European Union, wave 2) Country Questionnaire Netherlands ZA686 Flash Eurobarometer 6 (The Charter of Fundamental Rights of the European Union, wave ) Country Questionnaire Netherlands FL6 Charter of Fundamental Rights of the EU - NL D Wat is uw leeftijd? (SCHRIJF

Nadere informatie

LESVOORBEREIDING nr: 18

LESVOORBEREIDING nr: 18 Professionele Bachelor Lager Onderwijs Brusselstraat 48 2018 Antwerpen ( 03 613 14 66 http://praktijkweb.kdg.be LESVOORBEREIDING nr: 18 naam: Peggy Van Rompaey doestage: 2 opleidingsgroep : PBLO school:

Nadere informatie

TAALDREMPELS OPLEIDINGSVLOER INFORMATICA

TAALDREMPELS OPLEIDINGSVLOER INFORMATICA TAALDREMPELS OPLEIDINGSVLOER INFORMATICA Aan: Directie opleiding Informatica Van: Huis van het Nederlands 11/04/2012 Dit zijn talige eisen die alleen de opleiding stelt. Voor de werkvloer zijn ze niet

Nadere informatie

Kinderen leren schrijven. www.taalvorming.nl

Kinderen leren schrijven. www.taalvorming.nl Kinderen leren schrijven www.taalvorming.nl Uitgangspunten van taalvorming Taalvorming is een lang bestaande werkwijze die je ook kunt zien als schrijfdidactiek werken vanuit eigen ervaringen samenhang

Nadere informatie

ACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN

ACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN ACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN Stap 1 Weet wat je moet leren Stap 4 Leerstof instuderen Stap 2 Leerstof verkennen Stap 5 Leerstof controleren Stap 3 Leerstof verwerken Stap 6 Leerstof herhalen ACTIEF STUDEREN

Nadere informatie

Feedback. Feedback Een kwestie van kiezen. Jan Strybol Joyce Bommer. dictaal

Feedback. Feedback Een kwestie van kiezen. Jan Strybol Joyce Bommer. dictaal Feedback Feedback Een kwestie van kiezen Jan Strybol Joyce Bommer dictaal Overzicht Actie: feedback op een schrijfproduct Wat: waarop geef je feedback? Hoe: welke wijze van feedback? Toepassing: feedback

Nadere informatie

2de bach PSW. Publiek Recht. Boek / PPT / Notities. uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be B23 4.80 EUR

2de bach PSW. Publiek Recht. Boek / PPT / Notities. uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be B23 4.80 EUR 2de bach PSW Publiek Recht Boek / PPT / Notities Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be B23 4.80 EUR Nieuw!!! Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be Syllabus:

Nadere informatie

Maatschappelijk Formeel (FORM)- B1

Maatschappelijk Formeel (FORM)- B1 Maatschappelijk Formeel (FORM)- B1 Voor wie? Voor jongeren (16+) of volwassenen (18+) die zelfstandig willen functioneren in meer formele contexten in de Nederlandse of Vlaamse samenleving. Hoe wordt er

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Uw Referentie 2015Z08639 Datum 27 mei 2015

Nadere informatie

Hoe leer je Pools? Goede technieken = goed geheugen. Hoe leer je Pools? E-book

Hoe leer je Pools? Goede technieken = goed geheugen. Hoe leer je Pools? E-book Hoe leer je Pools? Goede technieken = goed geheugen Hoe leer je Pools? E-book 1 Voordat je met een cursus Pools begint, ontwikkel je eigen methode om Pools te leren. Wat is jouw doel? Op welke wijze wil

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door E. 1169 woorden 16 maart 2017 6,5 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1.1 Opvoeding= kinderen leren hoe ze zich moeten gedragen. - Veilige

Nadere informatie

Algemene gegevens Safrien van de Leemkolk Montessori Lyceum Herman Jordan Leerlingen leren correct formuleren in het genre vergelijken

Algemene gegevens Safrien van de Leemkolk Montessori Lyceum Herman Jordan Leerlingen leren correct formuleren in het genre vergelijken LESPLANNEN AK: Vergelijking twee Europese landen in de brugklas Algemene gegevens Docent Safrien van de Leemkolk School Montessori Lyceum Herman Jordan Titel lessenserie Leerlingen leren correct formuleren

Nadere informatie

Democratiequiz met achtergrondinformatie over democratie en rechtstaat

Democratiequiz met achtergrondinformatie over democratie en rechtstaat Democratiequiz met achtergrondinformatie over democratie en rechtstaat Beschrijving van de activiteit De quiz wordt gespeeld op de wijze van petje op, petje af. In de plaats van petjes krijgen de kinderen

Nadere informatie

Indien hier B toegekend wordt, neemt de beoordelaar contact op met de examemnverantwoordelijke in verband met de verdere beoordeling.

Indien hier B toegekend wordt, neemt de beoordelaar contact op met de examemnverantwoordelijke in verband met de verdere beoordeling. Beoordelingsmodel Napoleon Voorbeeld tekst Napoleon Bonaparte was een Frans militair en politiek leider op het einde van de 8 e en het begin van de 9 e eeuw. Hij voerde oorlog in bijna heel Europa en breidde

Nadere informatie

Tijdens de vergadering van 6 januari 2015

Tijdens de vergadering van 6 januari 2015 BAS: Structuur Voorspelbaarheid Versie Versie 1. opgesteld door Erik Datum 12 oktober 2015 Documenteigenaars Borging vastgesteld in het team Teamleden Initiatief planning Rinske Tijdens de vergadering

Nadere informatie

Initiatiefase fase 1 Initiatie betekent met iets beginnen of iets opstarten.

Initiatiefase fase 1 Initiatie betekent met iets beginnen of iets opstarten. Initiatiefase fase 1 Initiatie betekent met iets beginnen of iets opstarten. Daar gaat het in deze fase om. Het is de eerste stap van je project. Daarom is dit een denkfase: je begint met het nadenken

Nadere informatie

Richtlijnen voor het werken in een multiculturele setting

Richtlijnen voor het werken in een multiculturele setting Richtlijnen voor het werken in een multiculturele setting Quality needs diversity 1. Inleiding Deze richtlijnen zijn een uitwerking van de kernwaarde Ruimte voor talent en groei voor iedereen, onderdeel

Nadere informatie

twee initiatieven Academisch Nederlands

twee initiatieven Academisch Nederlands twee initiatieven Academisch Nederlands Boekpresentatie Breda, 28 maart 2012 Inleiding Twee verhalen Cursusontwikkeling Taalgericht vakonderwijs Academisch Nederlands? Link secundair hoger onderwijs? Draaiboek

Nadere informatie

Verdere evolutie van de geharmoniseerde werkloosheid in ruime zin

Verdere evolutie van de geharmoniseerde werkloosheid in ruime zin Verdere evolutie van de geharmoniseerde werkloosheid in ruime zin ruime zin in België, Duitsland, Frankrijk en Nederland in 2014 Directie Statistieken, Begroting en Studies stat@rva.be Inhoudstafel: 1

Nadere informatie

TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën

TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Tijd van Pruiken en Revoluties 1700-1800 Vroegmoderne Tijd Kenmerkende aspecten Uitbouw van de Europese overheersing,

Nadere informatie

EUROPEAN DISABILITY FORUM...

EUROPEAN DISABILITY FORUM... Deïnstitutionalisering en de rechten van personen met een handicap perspectief van Europese Unie... An-Sofie Leenknecht, EDF Human Rights Officer, Brussel, 26 november 2014 EUROPEAN DISABILITY FORUM Vertegenwoordigen

Nadere informatie

Competentie Werkplan Resultaat Tijd

Competentie Werkplan Resultaat Tijd CONCEPT STAGE WERKPLAN Student: Sofie van Gils Studentnummer: 249676@student.fontys.nl Jaar: 2VT Stageschool: (Nog niet zeker) CKE Eindhoven Stagebegeleider: (Nog niet zeker) Frits Achten B Niveau 2 B3

Nadere informatie

Inleiding tot het wetenschappelijk werk

Inleiding tot het wetenschappelijk werk 3de bach FBE Inleiding tot het wetenschappelijk werk WEW / notities Q www.quickprinter.be uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen 178 3,20 1 2 Samenvatting Wetenschappelijk economisch werk (WEW) Research

Nadere informatie

INLEIDING. De Europese Alliantie voor de Vrijheid verdedigt de volgende belangrijke veranderingen:

INLEIDING. De Europese Alliantie voor de Vrijheid verdedigt de volgende belangrijke veranderingen: INLEIDING De volgende Europese verkiezingen zullen gehouden worden van tot 5 mei 014 in alle 8 lidstaten. Dit handvest bevat de politieke standpunten die de leden van de Europese Alliantie voor de Vrijheid

Nadere informatie