Rijdynamica van motorvoertuigen (6)
|
|
- Edith Jansen
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Rijdynamica van motorvoertuigen (6) E. Gernaat (ISBN ) 1 Wiel- en asstanden In de ophanggeometrie kunnen we de volgende wiel- en asstanden onderscheiden 1 : wielstanden: toe- of uitspoor (toe-in of toe-out); wielvlucht of camber. asstanden: naloop, askanteling of caster; KPI (KingPin Inclination); vierwieluitlijning. Verder hebben we nog te maken met: schuurstraal; uitspoor in de bocht. De wiel- en asstanden worden vrijwel altijd statisch gecontroleerd. Tijdens het rijden, remmen, accelereren en het nemen van bochten veranderen de wielen asstanden. De statisch gemeten waarden komen dus niet overeen met de dynamische werkelijkheid. Oorzaak hiervan zijn de flexibele componenten als rubberen bussen (silent blocs), ophangpunten en uiteraard de flexibele draagarmen met de bijbehorende veren. Verder is de wielophanging zo ontworpen dat tijdens een bocht de wielstanden doelbewust worden veranderd. Veel instellingen worden experimenteel vastgesteld. De autotechnicus kan niet veel meer doen dan de fabrieksgegevens controleren en bij een gemeten afwijking de instellingen -indien- mogelijk corrigeren. Het is belangrijk om de meetvoorwaarden als vlakke vloer, wagenhoogte en bandenspanning aan te houden. In de rallywereld wordt veel geëxperimeerd met wiel- en asstanden waardoor de rechtuitstabiliteit en het bochtgedrag worden beïnvloed. Momenteel gaat men bij de discussie over de wielstanden uit van voorwiel-aangedreven wielen met McPherson (voorwiel)ophanging gecombineerd met radiaal banden. 1. Op dit werk is de Creative Commons Licentie van toepassing 1
2 2 Wielstanden 2.1 Toespoor of uitspoor (toe-in of toe-out) Wanneer de wielen, vanaf de bovenzijde en in de rijrichting bekeken, van voren dichter bij elkaar staan dan van achteren, dan spreekt men van toespoor. Staan de wielen van voren verder uit elkaar dan van achteren, dan is er sprake van uitspoor (fig. 1). Toe- of uitspoor kan in millimeters of in graden worden opgegeven. Veel moderne meetapparaten geven de sporing in graden of minuten weer. Sporing bedraagt in de praktijk enkele millimeters of enkele tienden van een graad. Een onafhankelijk wielophanging van de achteras maakt het moge- Figuur 1: Voorstelling van toespoor (a) en uitspoor (b) lijk om de achterwielen een bepaalde stand te geven. Toespoor achter geeft wat meer richtingsstabiliteit terwijl uitspoor achter de auto gemakkelijker doet sturen. De achter-sporing is meestal niet nastelbaar. Het betreft veelal kleine waarden. Als handregel wordt (werd) er standaard bij voorwielaandrijving uitspoor gegeven en bij achterwielaandrijving toespoor. Bij voorwielaandrijving hebben de aangedreven wielen door het koppel dat ontstaat ten gevolge van de schuurstraal de neiging om naar binnen getrokken te worden. Uitspoor compenseert het effect van deze krachten. Bij achterwielaandrijving vindt het omgekeerde plaats. Het duwen aan de vooras zorgt ervoor dat de voorwielen naar buiten worden geduwd. Toespoor zal dit effect weer compenseren (fig. 2). De sporing beïnvloedt echter een aantal belangrijke zaken die de fabrikant kan doen afwijken van de handregel. Te weten: de slijtage van de banden; de rechtuit stabiliteit; het bochtinrijgedrag; het bochtgedrag (overstuur en onderstuur). Voor een minimum aan vermogenverlies en bandenslijtage dienen die wielen exact in de rechtuit te staan. Een te veel aan toespoor geeft een slijtage aan de buitenkant van de band te zien. Een te veel aan uitspoor veroorzaakt het tegenoverstelde effect, nl. slijtage aan de binnenzijde van de band. Dit alles zou 2
3 Figuur 2: Krachten op de voorwielen ten gevolge van de aandrijving. Het koppel F x a wil het wiel naar binnen of buiten laten draaien. a=schuurstraal; F reactiekracht bij achterwielaandrijving ; F bij voorwielaandrijving is de aandrijfkracht. meer voor een neutrale (=0) sporing pleiten ware het niet dat ook de sporing invloed heeft op de richtingsstabiliteit. Er wordt gesteld dat in het ingewikkelde proces van weggedrag een zekere mate van toespoor de rechtuit stabiliteit vergroot terwijl uitspoor het bocht-inrijgedrag vergemakkelijkt. Het is aan de fabrikant om te beslissen welk effect hij toepast. Sporing kan het stuurkarakter (overstuur of onderstuur) zowel positief als negatief beïnvloeden. Wanneer er bijv. snel een bocht wordt ingereden dan zorgt de toespoor ervoor dat er een overstuur neiging ontstaat. Dit wordt veroorzaakt omdat het buitenste wiel zwaarder wordt belast en de meeste invloed heeft op het bochtgedrag. Door de toespoor is het wiel immers al voor de bocht naar binnen gedraaid. Uitspoor heeft over het algemeen het tegenovergestelde effect. 2.2 Het meten van de sporing De sporing wordt na het controleren van de caster en wielvlucht gecontroleerd en eventueel gesteld. Het meten van de sporing geschiedt vanaf de velgrand en wanneer deze wordt uitgedrukt in millimeters is de sporing volgens DIN het verschil tussen de afstand B en C (fig. 3). Alleen de velg is in deze figuur getekend. Wanneer men de sporing uitdrukt in graden, dan heeft dit (veelal) betrekking op 1 wiel zodat de hoek berekend wordt uit: 0,5 (B-C)/D Deze waarde is de sinus van de hoek, waarin D de velgdiameter voorsteld en B-C de sporing in mm is. Met behulp van een rekenmachine en de sin-1 functie kan de eigenlijke hoek worden bepaald. Omdat de hoek vrij klein is, wordt deze veelal in (graad) minuten uitgedrukt (fig. 4). Met behulp van een touwtje of een spoorstok kan de sporing met eenvoudige middelen worden vastgesteld. Verstelling geschiedt door het verlengen of verkorten van de spoorstang(en). Moderne meetapparatuur is meestal in staat om een sporing tussen de +2 (toespoor) en -2 (uitspoor)graden te meten. 3
4 Figuur 3: Het meten van de sporing in mm. Sporing = B C (mm) Figuur 4: De sporing uitgedrukt in graden of graad-minuten. Twee millimeter toespoor komt overeen met ongeveer 0,17 0 (graden) of 10 (graad minuten). 4
5 2.3 De wielvlucht of camber Wielvlucht of camber is de schuinstand van de wielen wanneer we voor tegen de auto aankijken. We onderscheiden een positieve of een negatieve wielvlucht. Wanneer de bovenzijde van het wiel naar buiten wijst, dan hebben we te maken met positieve wielvlucht. Wijst de bovenzijde naar binnen, dan spreken we over negatieve wielvlucht (fig. 5). Vroeger werd over het algemeen een paar Figuur 5: Positieve (a) en negatieve (b) wielvlucht (vooraanzicht van de auto) graden (1 tot 3 0 ) positieve wielvlucht gegeven. Dit werd gedaan om tezamen met de KPI, de schuurstraal wat te verkleinen en om er voor te zorgen dat het wiel naar binnen werd geduwd om de lagerspeling op te vangen. Momenteel staat het stuurgedrag centraal en kiest men veelal voor een kleine negatieve wielvlucht. Om de beste grip van de band op het wegdek te hebben, moet het loopvlak van de band vlak op het wegdek blijven. In de bocht zal het buitenste wiel de grootste spoorkracht moeten opbrengen. Het wiel wordt door deze kracht als het ware naar een positieve wielvlucht geforceerd (positive camber on body roll). Om dit verschijnsel te compenseren kiezen veel fabrikanten voor een kleine negatieve wielvlucht. Een negatieve wielvlucht van ongeveer 2 0 heeft weinig invloed op de bandenslijtage maar verkleint het onderstuur-effect dat bij de meeste voorwielaangedreven voertuigen optreedt. 2.4 Het meten van de wielvlucht Wielvlucht wordt gemeten wanneer de bandenslijtage, het stuurgedrag of een mogelijke schade van de wielophanging daartoe aanleiding geeft. In principe kan de wielvlucht gemeten worden met behulp van een schietlood en een gradenboog of een meetlint met een winkelhaak. Voorwaarden zijn een vlakke, rechte vloer, een correcte bandenspanning en een wielophanging zonder mechanische gebreken. Moderne uitlijnapparatuur kan veelal een wielvlucht meten tussen de + 6 en Verstellen of instellen van de wielvlucht is bij veel voertuigen niet goed mogelijk. In sommige gevallen kan de ophanging van de bovenzijde van de McPherson-poot in dwarsrichting worden versteld. Als verstelling mogelijk is dan moet er aan gedacht worden dat camber en KPI gelijktijdig verstellen. 5
6 3 Asstanden 3.1 Naloop, askanteling of caster Caster is de voorwaartse of achteroverliggende hellingshoek van de fuseeas of McPhersonpoot. De fuseeas is de lijn die in het zijaanzicht van de auto tussen de (denkbeeldige) fuseekogels kan worden getrokken (fig. 6). De casterhoek is over het algemeen achteroverliggend of positief. Bij voorwiel aangedreven wielen treft men soms ook een negatieve caster aan. Hierdoor ontstaat een duw-effect. Het resultaat van een grotere richtingsstabiliteit blijft gehandhaaft. De casterhoek kan aanzienlijk zijn en variëert tussen de 1 en 9 0. Askanteling Figuur 6: Caster is de hellingshoek van de stuuras (verbindinding tussen de stuurkogels). geeft het zelfsturende effect, zoals we bij rijwielen en zelfinstellende wielen van theetafels e.d. aantreffen. Caster geeft het wiel richtingsstabiliteit in de rijrichting en zorgt ervoor dat het getrokken wordt. Omdat de nadelen van een te veel aan caster grotendeels opgeheven kunnen worden door de moderne stuurbekrachtiging zien we dat in de loop der jaren de casterhoek steeds groter is geworden. Caster veroorzaakt ook een toename van de wielvlucht wanneer het wiel wordt verdraait. Het buitenste wint aan negatieve camber terwijl van het binnenste wiel de positieve camber toeneemt. Over het algemeen werkt deze verandering gunstig op het bochtgedrag. 3.2 Het meten van het caster De askanteling of naloop is een indirecte meting en wordt verkregen door het camber te meten bij verdraaiing van de wielen. Het verschil tussen 20 0 indraaien en 20 0 uitdraaien is een maat voor het caster. Moderne uitlijnapparatuur kan tussen de -18 en meten. Hoewel de meeste auto s niet erg caster gevoelig zijn, is het belangrijk dat het verschil tussen links en rechts niet te groot is (maximaal 1 0 ). Een te groot verschil veroorzaakt scheeftrekken van de auto. 6
7 3.3 KPI (KingPin Inclination) of dwarshelling van de fusee of McPhersonpoot De schuine stand van de fuseekogels wanneer we voor tegen de auto aan kijken wordt de KPI genoemd (fig. 7). De benaming dateert uit de tijd van de fuseepennen (kingpin). Deze hoek tezamen met de wielvlucht bepaalt de schuurstraal van de wielen. De KPI-hoek kan aanzienlijk zijn, wel tot zo n 15 0, omdat soms ook een negatieve schuurstraal wordt toegepast. Aangezien de camberhoek uiterst klein is wordt de schuurstraal in hoofdzaak bepaald door de KPI. In de tijd voor de stuurbekrachtiging werd wel centerpoint-steering toegepast. Hierdoor werd het stuurkoppel aanzienlijk verminderd maar ook de richtingsstabiliteit tijdens het rechtuitrijden. Figuur 7: KPI en schuurstraal 3.4 KPI-meting Ook de KPI-meting is weer een indirecte meting. Met behulp van draaiplaten worden de voorwielen verdraaid. De KPI-hoek doet de horizontale hartlijn van het het wiel verdraaien. Moderne uitlijnapparaten kunnen KPI meten tussen de + en Het terugkomen van de wielen na de bocht Voor het automatisch terugkeren van de wielen na een bocht zorgen de schuurstraal en de KPI-hoek in combinatie met het voertuiggewicht voor een terugstelmoment. 3.6 Uitspoor in de bocht Omdat in de bocht alleen de voorwielen verdraaien (en niet de vooras), zullen de wielen een verschillende bochtstraal doorlopen en moet het binnenste 7
8 wiel verder verdraaid worden dan het buitenste wiel. De schuine stand van de fuseearmen zorgen daarvoor (het Ackermann principe). Bijv. binnenwiel 23 0, buitenwiel Omdat het binnenste wiel meer verdraait, zal er uitspoor ontstaan. Men spreekt dan van uitspoor in de bocht (fig. 8). Figuur 8: Uitspoor in de bocht ontstaat wanneer het binnenste gestuurde wiel meer verdraait dan het buitenste wiel (d groter dan c). 3.7 Vierwieluitlijning Om ook de stand van de vooras t.o.v. de achteras te bekijken, is vierwieluitlijning noodzakelijk. De onafhankelijke achterwielophanging maakt ook achterwielstanden mogelijk. Men gaat tegenwoordig bij het uitlijnen uit van een complete vierwieluitlijning. We spreken van een tracking hoek wanneer de achterwielen de voorwielen niet in een rechte lijn volgen. Ook wordt het begrip thrust line wel gehanteerd bij scheefstand van de achteras. De thrustlijn is de rijlijn van de achterwielen (fig. 9). 3.8 Verandering van de sporing tijdens invering (toe-on-bumps) Omdat o.a. de spoorstang tijdens het veren verticaal beweegt zal het toe- of uitspoor veranderen wanneer een wiel een oneffenheid te verwerken krijgt. Dit geldt ook voor het camber. Zie fig. 10. Tot slot willen we het begrip set back noemen. Set-back ontstaat wanneer de voorwielen niet in lijn staan, d.w.z één wiel staat voor de ander. Set-back kan gemeten worden in graden of in millimeters (fig. 11). 8
9 Figuur 9: De thrustlijn geeft de scheefstand van de achteras weer bij vierwieluitlijning Figuur 10: Wielstanden kunnen veranderen tijdens de veerbewegingen (Toyota). Figuur 11: Set-back van de vooras 9
10 4 Vragen en opgaven Zie boek 10
Rijdynamica van motorvoertuigen (5)
Rijdynamica van motorvoertuigen (5) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-8-7) 1 Stuurgedrag 1.1 Invloed van zijwind Tijdens het rijden door bochten en met zijwind ontstaan dwarskrachten op het voertuig 1. De
Nadere informatieKart Afstellingen. Uit- spoor en toe- spoor
Kart Afstellingen Een goed afgesteld kart chassis is een van de belangrijkste vereisten om snelle tijden te kunnen rijden. Een goede stuurmanskunst, banden met veel grip en een perfect afgestelde motor
Nadere informatieNiveau 4 Prakticum Rijdynamica
Principe metingen (metingen met een minimum aan materiaalkosten) SPORING, CAMBER, CASTER, KPI, UITSPOOR in de bocht en vierkantsuitlijning Benodigd materiaal: -hulpstukken volgens de tekeningen in de bijlage;
Nadere informatieMeten van de wiel- en asstanden. Het meten van camber, caster en KPI met behulp van de GA450 meetset
Het meten van camber, caster en KPI met behulp van de GA450 meetset Benodigd materiaal: -2 draaiplaten voor; -2 vaste platen achter; -remknecht; -De GA450 wiel- en asstand meter; -theorie(boek) over wiel-
Nadere informatieEAT-246 Vierwieluitlijning
EAT-246 Vierwieluitlijning Zelfstudie en huiswerk 10-08 2 Inhoud INTRODUCTIE 3 DOELSTELLINGEN 4 WIELUITLIJNING 5 WIEL- EN FUSEESTANDEN 6 INVLOED ACCESSOIRES 11 ET-WAARDE 11 WEGGEDRAG 12 VIERWIELUITLIJNING
Nadere informatieWieluitlijnings-terminologie
Wieluitlijnings-terminologie 1. Toespoor/uitspoor Dit is de mate waarin de voor- of achterwielen vooraan en ten opzichte van elkaar naar binnen (toespoor) of naar buiten (uitspoor) gericht zijn. Het toespoor
Nadere informatieWielstanden controleren.
Wielstanden controleren. In dit artikel wil ik laten zien hoe je met eenvoudige middelen de wielstanden (uitlijning) van je auto kunt controleren. Het voorbeeld wat hier wordt behandeld is, hoe kan het
Nadere informatieRijdynamica van motorvoertuigen (7)
Rijdynamica van motorvoertuigen (7) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-8-7) 1 Stuurinrichtingen 1.1 Achtergrond en indeling Ook stuurinrichtingssystemen maken een continu proces van verbeteringen en aanpassingen
Nadere informatieAfstelling camber, caster en wieluitlijning.
Afstelling camber, caster en wieluitlijning. Door Ronald de Jong Ik heb over deze werkzaamheden aan de bouw van mijn nieuwe Speedster een apart topic gemaakt om te laten zien dat er met weinig hulpmiddelen
Nadere informatieVoertuigaanpassingen en hun invloed op weggedrag
Voertuigaanpassingen en hun invloed op weggedrag Er rijden heel wat voertuigen op s Neerlands wegen rond, waar aan gesleuteld is. Ik heb het dan over andere velgen, verhogingen, verbredingen en verlagingen.
Nadere informatie2.5 Wiel- en asstanden
2.5 Wiel- en sstnden 2.5.1 Inleiding In de wiel- s en ophnggeometrie kunnen we de volgende (meest belngrijke) wiel- en sstnden onderscheiden: wielstnden: toe- of uitspoor (toe-in of toe-out) wielvlucht
Nadere informatiez3forum.nl HOWTO Deze HOWTO is gebaseerd op de informatie die Sledgehammer op het Z3 Forum heeft geplaatst.
Weggedrag verbeteren (voor & achteras) Deze HOWTO is gebaseerd op de informatie die Sledgehammer op het Z3 Forum heeft geplaatst. Het BMW Z3 Forum Nederland > Z3 Techniek lounge > Performance > Onderstel
Nadere informatieTRAKRITE WHEEL ALIGNMENT RANGE. Trakrite magnetische meetapparaat voor wielvlucht, naspoor & fuseependwarshelling (KPI)
Het wereldberoemde TRAKRITE WHEEL ALIGNMENT RANGE Trakrite magnetische meetapparaat voor wielvlucht, naspoor & fuseependwarshelling (KPI) Onderdeelnr. 77099 Instructies Inleiding: Specificatie: Naspoormeetapparaat
Nadere informatieRem- en slipgedrag (2)
Rem- en slipgedrag (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-7-0) 1 Normaalkracht, wrijving en slip 1.1 Normaalkracht, wrijvingkracht en wrijvingscoëfficiënt Remmen, accelereren en sturen kunnen alleen maar plaatsvinden
Nadere informatieFOCWA Branchetoetsdocument. Vierwieluitlijnen in SH. Vereniging FOCWA Schadeherstel Juni FOCWA BTD Vierwieluitlijnen in SH versie
FOCWA Branchetoetsdocument Vierwieluitlijnen in SH Vereniging FOCWA Schadeherstel Juni 2011 Vierwieluitlijnen in SH versie 09062011 1 FOCWA Branchetoetsdocument: Vierwieluitlijnen in SH Algemene informatie
Nadere informatieBESCHRIJVING VAN DE WERKING Op de afbeelding hiernaast staat het kant-en-klare A200 uitlijnapparaat. 1. Stuurwielhouder 2. Laserkop rechts voor 3. Las
VEILIGHEIDSMAATREGELEN LASERSTRALEN 1. Zoals bij alle producten die werken met laserstralen dienen bij het gebruik van het uitlijnapparaat alle veiligheidsmaatregelen en waarschuwingen in acht te worden
Nadere informatieAfstelling van een chassis Techniek
Page 1 of 5 Afstelling van een chassis Techniek Karting draait maar om 1 ding, zo snel mogelijk over het circuit gaan. En daar heb je uiteraard iets voor nodig, GRIP, veel grip. Spijtig genoeg zien we
Nadere informatieUitlijnen - basiskennis
Service Training Zelfstudieprogramma 448 Uitlijnen - basiskennis De huidige moderne wagens hebben steeds complexere en betere onderstellen, die aan allerlei eisen op het gebied van comfort en sportiviteit
Nadere informatieRijdynamica van motorvoertuigen (1)
Rijdynamica van motorvoertuigen (1) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-8-7) 1 Testen van de rijdynamische eigenschappen Het weggedrag wordt in belangrijke mate bepaald door de veer- en stuureigenschappen van
Nadere informatie1. Waarom sturen? 1.1 Bereikbaarheid
1. Waarom sturen? Er zijn verschillende redenen om te sturen, zoals de bereikbaarheid, de bandenslijtage en ook de slijtage aan het chassis en de as-ophanging. Dit heeft als gevolg dat de onderhoudskosten
Nadere informatieDriewielers: suf en oubollig kinderspeelgoed?
Deze PDF van pagina www.velofilie.nl/driewielers.htm, is zoals begin 2007; de PDFs worden niet meteen bijgewerkt. Driewielers: suf en oubollig kinderspeelgoed? FIG.1a Vector FIG.1b Masa De tandemversie
Nadere informatieWillys Jeep MB. Casus AUT02 Suspension Technology. Hogeschool Rotterdam Cluster engineering Studierichting Autotechniek
Hogeschool Rotterdam Cluster engineering Studierichting Autotechniek Willys Jeep MB Casus AUT02 Auteur: Ian Sabee 0874206 Auteur: Ron van de Marel 0875246 Versie 2.0 Datum: 03 juli 2014 Studiejaar 2013-2014
Nadere informatieRijwielgedeelte zijspan voor de eerste maal aan de motorfiets koppelen.
D. Rijwielgedeelte zijspan voor de eerste maal aan de motorfiets koppelen. Plaats de motorfiets op een vlakke ondergrond en zet de motorfiets op de zijstandaard. Schakel de eerste versnelling in (om te
Nadere informatieTransmissietechniek in motorvoertuigen (4)
Transmissietechniek in motorvoertuigen (4) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-02-4) 1 Transmissie met Continu Variabele Transmissie (CVT) Fig. 4.1 geeft een opgewerkte opstelling van een CVT-versnellingsbak
Nadere informatieAanwijzingen bij het gebruik van dit bestand.
en differentieel Inhoudsopgave Blz. 1 en differentieel Het planeetwiel-mechanisme Automatische versnelling Overeenkomsten? Blz. 2 Het differentieel Werking Vraagje Blz. 3 Porsche Cayenne Doorsnede-tekening
Nadere informatieRijdynamica van motorvoertuigen (3)
Rijdynamica van motorvoertuigen (3) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-8-7) 1 Schokdemping 1.1 Dempingsfactor De beweging van de afgeveerde massa zou in de praktijk zonder schokdemping slechts in geringe mate
Nadere informatieEFFECTIEF RIJDEN. TruckCam Uitlijnsystemen
EFFECTIEF RIJDEN TruckCam Uitlijnsystemen TruckCam TruckCam met zijn hoofdkantoor en productie gevestigd in Katrineholm, Zweden en met dochtervestigingen in Nederland en Duitsland is opgericht in 2001
Nadere informatieRijdynamica van motorvoertuigen (4)
Rijdynamica van motorvoertuigen (4) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-8-7) 1 Stabilisatoren 1.1 Dwarsstabiliteit van het voertuig Onder de dwarsstabiliteit verstaat men de weerstand tegen het overhellen van
Nadere informatieSTUREN, STABILITEIT, BOCHTENTECHNIEK
Remmen in een bocht In het borrelcircuit hoor je wel eens dat je met een motor niet hard of zelfs helemaal niet kunt remmen in een bocht. Niets is minder waar. In een bocht kan je véél harder remmen dan
Nadere informatieCursus datalogging ALBI Engineering
Cursus datalogging ALBI Engineering basisbeginselen datalogging en voertuigtechniek Voorwoord Dit verslag zal een handleiding zijn bij het uitoefenen van data acquisitie in de praktijk. Het is mede tot
Nadere informatieGEBRUIKERSHANDLEIDING AREX DIGI+ SYSTEMEN
GEBRUIKERSHANDLEIDING AREX DIGI+ SYSTEMEN Arex Test Systems bv, Vennestraat 4b, 2161 LE Lisse, Holland Product van: Arex Test Systems bv Vennestraat 4b 2161 LE Lisse Holland Tel: +31 (0)252 419151 Fax:
Nadere informatieHoofdafmetingen ligfiets
Hoofdafmetingen ligfiets Modulegroep: BT/MT groep B Vak: Construeren III Datum: 9-12-2016 Er is gekozen voor het ontwerpen van een ligfiets, dit omdat er met de benen meer kracht geleverd kan worden dan
Nadere informatie- Dé internetsite voor de Automotive Professional
WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional TECHNIEK Constructie moderne achterwielophanging Tekening: DaimlerChrysler Meerstangen ophanging wint terrein Intelligent bewegen De starre
Nadere informatieWWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional
WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional WERKPLAATS 2003 Trends en aanbod elektronische uitlijnapparatuur Beperk uitlijnen niet tot voorwielen Alle wielen in gelid De complexe, onafhankelijke
Nadere informatieAluminium frames: Voordelen: Betaalbare fiets frames, het is erg licht en stijf te maken en het roest niet.
Materiaal- en overbrengingsoriëntatie In dit hoofdstuk zal gekeken worden van welke materialen het vluchtvoertuig gemaakt zou kunnen worden. Daarnaast zal gekeken worden welke overbrengingsmechanismen
Nadere informatieBlad 2 JS301 elektronische hoekmeter INTRODUCTIE De JS301 hoekmeter is een elektronisch instrument voor het meten van de Wielvlucht, Askanteling en KPI hoeken aan beide zijden van een as. Het kan de meetwaarden
Nadere informatieWielophanging en stuurinrichting
Wielophanging en stuurinrichting Toen de auto nog vergeleken kon worden met de paard- en-wagen, werden de wielen opgehangen aan zware assen. Deze starre assen, met hele, driekwart of halfelliptische bladveren
Nadere informatieMOTOR MET ZIJSPAN. uit: 'Leerboek ten gebruike bij de opleiding voor tweede monteur motorrijwielen' door: Stichting V.A.M., 1957
MOTOR MET ZIJSPAN uit: 'Leerboek ten gebruike bij de opleiding voor tweede monteur motorrijwielen' door: Stichting V.A.M., 1957 De meeste moderne motorrijwielen met een cilinderinhoud van 200 cm3 of hoger
Nadere informatie1) Demonteer het wiel. 2) Verwijder de remblokken en druk de remzuiger met het juiste gereedschap terug in de cilinder.
Uitbouwen 1. Uitbouwen 1) Demonteer het wiel 2) Verwijder de remblokken en druk de remzuiger met het juiste gereedschap terug in de cilinder. 3) Maak de remtang los van zijn steun, waarbij de remleiding
Nadere informatieGEBRUIKERSHANDLEIDING AREX DIGI+ SYSTEMEN
GEBRUIKERSHANDLEIDING AREX DIGI+ SYSTEMEN Arex Test Systems bv, Vennestraat 4-b, 2161 LE Lisse, Holland Product van: Arex Test Systems bv Vennestraat 4-b 2161 LE Lisse Holland Tel: +31 (0)252 419151 Fax:
Nadere informatieHogeschool Rotterdam Cluster engineering Studierichting Autotechniek Reader Wielophanging, OPH01 Theorie
Hogeschool Rotterdam Cluster engineering Studierichting Autotechniek Reader Wielophanging, OPH01 Theorie Auteurs: (hoofdstuk 8, vanaf 8.1.3.1.1) Versie 1.10 23 april 2007 Voortgang: gereed versie 2006/2007
Nadere informatieVEERPOOTLAGER EN SET Aanbevelingen
KB-M/NL/02-12/2015 VEERPOOTLAGER EN SET Aanbevelingen Het veerpootlager en de veerschotel moeten samen met de schokdempers worden vervangen. Vervang de veerpootlagers en veerschotels altijd paarsgewijs.
Nadere informatieSchuif vervolgens het afstelgereedschap van achter vandaan onder een van de schijven tot het hart van de schijf (ashoogte dus). Bij de achterstabi
Stap 1: stabi Bij een nieuwe contrast wordt standaard stabi geleverd. Dit is de dunnere uitvoering die wat meer geschikt is voor minder ervaren rijders. Zodra de coureur er aan toe is, kan het stabi vervangen
Nadere informatieDAFTtucks IN LIJN STELLEN VAN WIELEN. 'Uitlijnen van voertuiqen'.
W ER K PLAATSI N STR UCTI ES DAFTtucks Inlelding Bij voertuigen in het algemeen, maar vooral bif voertuigen met meerdere bestuurbare assen, is het noodzakelijk dat alfe wielen tijdens rechtuit rijden 'in
Nadere informatieVERVANGING VAN EEN TORSIESTAAF VOOR
HANDELING Nr. H78.433-1a: Vervanging van een torsiestaaf voor. 1 VERVANGING VAN EEN TORSIESTAAF VOOR ZEER BELANGRIJK: Gezien de nogal grote kracht die met behulp van een hefboom moet worden uitgeoefend
Nadere informatieBerekeningen aslasten. Algemene informatie over berekeningen m.b.t. aslasten
Algemene informatie over berekeningen m.b.t. aslasten Voor alle typen transportwerk waarbij vrachtwagens worden gebruikt, moet het vrachtwagenchassis van een opbouw worden voorzien. Het doel van de aslastberekeningen
Nadere informatie1 Mechanisch geregelde hogedrukinspuitpompen
Dieselmanagement (3) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-03-1) 1 Mechanisch geregelde hogedrukinspuitpompen In de inspuittechniek dienen we de verstuivers, de leidingen en de diverse pompen te onderscheiden
Nadere informatiewww.mitsubishi-mobielplus.nl - 2014 MOBIEL+ BANDENSERVICE
www.mitsubishi-mobielplus.nl - 2014 MOBIEL+ BANDENSERVICE MOBIEL+ BANDENSERVICE Niet alle meerwaarde van het rijden in een Mitsubishi is direct zichtbaar. Daarom biedt Mitsubishi u Mobiel+. Het Mitsubishi-label
Nadere informatieInstallation instructions, accessories. Niveauregeling. Volvo Car Corporation Gothenburg, Sweden. Pagina 1 / 17
Installation instructions, accessories Instructienr. 8685630 Versie 1.1 Ond. nr. 8685627 Niveauregeling Volvo Car Corporation Niveauregeling- 8685630 - V1.1 Pagina 1 / 17 Uitrusting A0000162 A0000161 A0000197
Nadere informatieSchuiven van een voertuig in een bocht met positieve verkanting
Voertuigtechniek Technisch Specialist LESBRIEF Schuiven van een voertuig in een bocht met positieve verkanting Deze lesbrief behandelt positieve verkanting en centripetale kracht in relatie tot het schuiven
Nadere informatieGEBRUIKERSHANDLEIDING AM 2003 BT WIELUITLIJNAPPARAAT
GEBRUIKERSHANDLEIDING AM 2003 BT WIELUITLIJNAPPARAAT Fabrikant: Arex Test Systems b.v. Vennestraat 4b 2161 LE Lisse Holland Tel: +31 252 419151 Fax: +31 252 420510 E-mail: info@arex.nl www.arex.nl Verkoop:
Nadere informatieTyphoon Eenvoudig te manoeuvreren Typhoon True Track
Invacare Typhoon Eenvoudig te manoeuvreren De Invacare Typhoon is dé elektrische rolstoel voor de actieve gebruiker. De centrale aandrijving garandeert extra gemak bij het manoeuvreren en het Walking Beam
Nadere informatie1 of 4 20/01/ :42
1 of 4 20/01/2013 20:42 Uitgegeven: 16-nov-2012 Voorwielophanging - Voorwiellager en wielnaaf Auto's gebouwd vanaf 01/1999 Verwijderen en aanbrengen Verwijderen 1. Krik de voorkant van het voertuig op.
Nadere informatieHomologation Event - Federauto
Homologation Event - Federauto Doel Tekst en uitleg bij de Demo ivm Afmetingen volgens verordening (EU) 1230/2012 (lengte, breedte, hoogte, achteroverbouw, ) Installatie van de lichten volgens UNECE R48-06
Nadere informatie- Dé internetsite voor de Automotive Professional
WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional TECHNIEK Prepareren van wedstrijdauto s Raceklaar maken van het onderstel Sleutelen aan snelheid In de autosport wordt gevochten om seconden.
Nadere informatieWWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional
WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional WERKPLAATS 99 Trends en aanbod elektronische uitlijnapparatuur Minder bandenslijtage, betere rij-eigenschappen In het juiste spoor De moderne
Nadere informatieElementaire meettechniek (7)
Elementaire meettechniek (7) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-5-6) 1 Temperatuurmetingen In de motorvoertuigentechniek kunnen we de temperatuurmetingen onderscheiden in 1 : Temperatuurmetingen door het systeem
Nadere informatieTel.: + 31 (0)
www.stability4cars.nl Tel.: + 31 (0)85 0160670 Wij heten u van harte welkom bij het team van Stability4cars Nederland Met deze brochure en onze gevulde toolbox bent u klaar om het veerstabiliteitssysteem
Nadere informatieTentamen Octrooigemachtigden
Tentamen Octrooigemachtigden Tentamen Verdedigen van een octrooiaanvrage (deel B) elektrotechniek/werktuigkunde 6 oktober 14 13.4 17.4 uur 1 TENTAMENOPGAVE VERDEDIGEN VAN EEN OCTROOIAANVRAGE (B) E/W 14
Nadere informatieToolbox-meeting Rijden met aanhangwagens
Toolbox-meeting Rijden met aanhangwagens Unica installatietechniek B.V. Schrevenweg 2 8024 HA Zwolle Tel. 038 4560456 Fax 038 4560404 Rijden met aanhangwagens Het gebruik van aanhangwagens in de bouw en
Nadere informatieHet gebruik van het opmeettoestel en het bepalen van morfologische uitzonderingen.
Het gebruik van het opmeettoestel en het bepalen van morfologische uitzonderingen. UCI Fietsmetingen Het kennen van de afmetingen van de fiets is nog steeds noodzakelijk. Het opmeettoestel is enkel een
Nadere informatieHANDLEIDING STUREN VAN TRANSPORTBANDEN
1 HANDLEIDING STUREN VAN TRANSPORTBANDEN 1. INLEIDING Hiermede willen wij pogen een kleine hulp te geven om bij scheeflopende banden de oorzaak of eventuele oplossingen hiervan te vinden. Als een band
Nadere informatieVOERTUIGSTUDIE VAN EEN RADIOGESTUURDE BRANDSTOFAUTO
Vrij Technisch Instituut Brugge TSO 6 IW VOERTUIGSTUDIE VAN EEN RADIOGESTUURDE BRANDSTOFAUTO Robin D hondt Promotor: Daan Maenhout 2006-2007 Dhr. Dobbelaere R. Woord vooraf In het begin van september kregen
Nadere informatieVraag 1. F G = 18500 N F M = 1000 N k 1 = 100 kn/m k 2 = 77 kn/m
Vraag 1 Beschouw onderstaande pickup truck met de afmetingen in mm zoals gegeven. F G is de massa van de wagen en bedraagt 18,5 kn. De volledige combinatie van wielen, banden en vering vooraan wordt voorgesteld
Nadere informatieRijdynamica van motorvoertuigen (2)
Rijdynamica van motorvoertuigen (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-8-7) 1 Vering 2 Afgeveerde en niet afgeveerde massa Vering en schokdemping bepalen de kwaliteit van het comfort en de rijdynamica 1. Onder
Nadere informatieVriendelijke bedankt voor de aanschaf van de NRGBike loopfiets. We hopen dat het u verder brengt!
Inleiding Vriendelijke bedankt voor de aanschaf van de NRGBike loopfiets. We hopen dat het u verder brengt! Mochten er vragen zijn omtrent gebruik, onderhoud of reparatie dan verwachten wij dat deze handleiding
Nadere informatieVraag januari 2014, 13u30 r-nummer:... naam:...
1 24 januari 2014, 13u30 r-nummer:... naam:... Vraag 1 Een mobiele torenkraan is verplaatsbaar op een spoor (loodrecht op het vlak van de figuur). De giek (het horizontale deel bovenaan de kraan) kan zwenken
Nadere informatieGranTurismo5.nl. Jilt TUNING 101
GranTurismo5.nl Jilt TUNING 101 TUNING 101 Pagina 2 DISCLAIMER Deze driving academy is bedoeld voor het spel Gran Turismo 5 Prologue voor de Sony Playstation 3. Ondanks dat dit spel "real driving simulator"
Nadere informatieHET OPMETEN VAN FIETSEN
HET OPMETEN VAN FIETSEN. UCI-REGLEMENTERING FIETSEN Kennis van de afmetingen van de fiets is noodzakelijk en behoort tot de basiskennis van de commissarissen. De UCI-reglementen zijn beschikbaar op ww.uci.ch
Nadere informatieRem- en slipgedrag (3)
Rem- en slipgedrag (3) E. Gernaat (ISBN 978-9-8897-7-) 1 Asbelasting, remkracht en remkrachtverdeling 1.1 Remkrachten en remkoppels We bekijken nu de natuurkundige principes waarop het remmen is gebaseerd
Nadere informatieTrillingen en geluid wiskundig
Trillingen en geluid wiskundig 1 De sinus van een hoek 2 Radialen 3 Uitwijking van een harmonische trilling 4 Macht en logaritme 5 Geluidsniveau en amplitude 1 De sinus van een hoek Sinus van een hoek
Nadere informatieUitlijnen van de CX met Diravi stuurinrichting.
Uitlijnen van de CX met Diravi stuurinrichting. In de jaren zestig was door Citroën voor de SM een revolutionaire stuurbekrachtiging ontwikkeld, die uiteindelijk ook in de CX is beland. Dit systeem werkte
Nadere informatieRICHTLIJN 91/226/EEG. Eisen voor de opspatafschermingssystemen bij bepaalde categorieën motorvoertuigen en aanhangwagens. Eisen v.a.
ICHTLIJN 91/226/EEG Eisen voor de opspatafschermingssystemen bij bepaalde categorieën motorvoertuigen en aanhangwagens Eisen v.a. 9 april 2011 Inleiding Op 29 oktober 2010 is richtlijn 91/226/EEG in werking
Nadere informatieMontagehandleiding. GrootvakstellingTube-50. Wij maken ruimte voor uw plannen!
Montagehandleiding GrootvakstellingTube-50 Wij maken ruimte voor uw plannen! Inhoudsopgave Montageinstructies Onderdelen 1. Montage enkel unit 2. Montage dubbel unit Montageinstructies De Europe Racking
Nadere informatieTel.: + 31 (0)
www.stability4cars.nl Tel.: + 31 (0)71 364 55 29 Wij heten u van harte welkom bij het team van Stability4cars Nederland Met deze brochure en onze gevulde toolbox bent u klaar om het veerstabiliteitssysteem
Nadere informatieNog een eindexamen met veel vaardigheden Eindexamen Wiskunde A havo 2009-I 2 tabel 1 -getal Draagvermogen (kg)
Nog een eindexamen met veel vaardigheden Eindexamen Wiskunde A havo 2009-I Autobanden Er bestaan veel verschillende merken autobanden en per merk zijn er banden in allerlei soorten en maten. De diameter
Nadere informatieLOGISTIEKE OPLEIDINGEN HEFTRUCK PROEFEXAMEN 3 VEILIG WERKEN MET DE HEF- OF REACHTRUCK
LOGISTIEKE OPLEIDINGEN HEFTRUCK PROEFEXAMEN 3 VEILIG WERKEN MET DE HEF- OF REACHTRUCK Vraag 1 Vraag 2 Vraag 3 Vraag 4 Vraag 5 Vraag 6 Vraag 7 In de Arbo-wet gaat het om zaken als A gezondheid en mensenkennis
Nadere informatie7 DAFTiucks BANDEN EN VELGEN
7 DAFTiucks BANDEN EN VELGEN W ER K P LAATSI N STR UCTI ES c Het zou te ver voeren om alles wat met banden te maken heeft in dit hoofdstuk te vermelden. Enkele zaken zoals opbouw van de band, hst verschil
Nadere informatieTentamen io1030 Product in werking (vragenblad) Maandag 12 april 2010; 18:00 21:00 uur
Tentamen io1030 Product in werking (vragenblad) Maandag 12 april 2010; 18:00 21:00 uur Mededelingen Dit tentamen bestaat uit 6 bladzijden en is onderverdeeld in 3 delen (I, II en III). Een aantal vragen
Nadere informatieWIELEN EN BANDEN 11. Capri 11: Sektie 11-1. Januari 1974
WIELEN EN BANDEN 11 Inhoud Blz. Algemene beschrijving 2 Onderhouds afstellingen en controles 3 Speciale gereedschappen-indentificatie 4 Onderhouds- en reparatiebewerkingen inhoud 5 Onderhouds- en reparatiebewerkingen
Nadere informatieBijzonder gereedschap Sleutel...MR /2. Aanhaalmomenten in Nm (kgm) Voorasbuisbouten...50(5,0)
10 Stuurinrichting 10.1 Algemeen De Citroën heeft een stuurinrichting van het tandheugeltype. Dit stuurhuis is in de voorasbuis ingebouwd. De overbrengverhouding is 1:17 (tot november 1975 1:14). Hierdoor
Nadere informatieHet benodigde vermogen Het rijweerstanden programma laat zien hoeveel vermogen de auto nodig heeft om te kunnen functioneren.
Toelichting bij het programma rijweerstanden Het benodigde vermogen Het rijweerstanden programma laat zien hoeveel vermogen de auto nodig heeft om te kunnen functioneren. We maken hiervoor onderscheid
Nadere informatieTrillingen en geluid wiskundig. 1 De sinus van een hoek 2 Uitwijking van een trilling berekenen 3 Macht en logaritme 4 Geluidsniveau en amplitude
Trillingen en geluid wiskundig 1 De sinus van een hoek 2 Uitwijking van een trilling berekenen 3 Macht en logaritme 4 Geluidsniveau en amplitude 1 De sinus van een hoek Eenheidscirkel In de figuur hiernaast
Nadere informatieFinnik Autorapport - Mercedes-Benz CLK-klasse Cabrio
Finnik Autorapport - Mercedes-Benz CLK-klasse Cabrio Deze Mercedes-Benz CLK-klasse Cabrio komt uit 2003 en kostte toen 66.341. Deze geïmporteerde auto staat sinds 2013 op Nederlands kenteken en is voorzien
Nadere informatieGRONDVERZET BANDEN ybanden.nl barkle
GRONDVERZET BANDEN barkleybanden.nl INHOUD Over Barkley 04 Inzet overzicht 05 Radiaal 06 BLB01 07 BLB05S 08 BLM06S 09 BLB02S 10 BLB03S+ 11 BLB06S+ 12 BLB07S+ 13 BLM02 14 Diagonaal 16 BBE01 17 BBE02 18
Nadere informatieFinnik Autorapport - Mercedes-Benz E-klasse Combi
Finnik Autorapport - Mercedes-Benz E-klasse Combi Personenauto Kentekenstatus (Geldig, gedemonteerd, geëxporteerd of ongeldig) Kleur Brandstof (bijv. benzine, diesel, electrisch) G3 (is er een gastank
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE. Voetenplaat. Monteren van de adapterplaat 1:1 6:1. Spatborden Taxifixatieset
INHOUDSOPGVE Editie 1 2009 11 23 NL 1201-1 Monteren van de adapterplaat 1:1 Voetenplaat 6:1 Diepte verstelling zitunit Stoelverkanteling Verstellen van de duwbeugel Positionering van de wielen Positionering
Nadere informatieVN/ECE Reglement nr. 73 zijafscherming
VN/ECE Reglement nr. 73 zijafscherming VN/ECE Reglement nr. 73 zijafscherming 2.1 2.2 2.3 2.4 R 2,5 min 25 max 150 max 250 min 30 max Buitenzijde laadeenheid 1.3 1.2 3.1 3.2 5.2 Zijaanzicht 2.1 2.2 2.3
Nadere informatieBalanceermachine GEBRUIKERSHANDLEIDING
- 1 - 1 Algemeen 1.1 Algemene veiligheidsregels De balanceermachine mag alleen gebruikt worden door personeel dat daar gemachtigd voor is en voldoende opgeleid is. De balanceermachine mag alleen maar gebruikt
Nadere informatieFinnik Autorapport - Ford USA Mustang
Finnik Autorapport - Ford USA Mustang Personenauto Kentekenstatus (Geldig, gedemonteerd, geëxporteerd of ongeldig) Kleur Brandstof (bijv. benzine, diesel, electrisch) G3 (is er een gastank ingebouwd) 32-GG-BB
Nadere informatieFIETSMETINGEN BIJ WIELERWEDSTRIJDEN. Bronnen: UCI/KNWU
FIETSMETINGEN BIJ WIELERWEDSTRIJDEN Bronnen: UCI/KNWU Positie regels Plaats van het traditionele stuur Plaats van de stuur extensies Meting punt van de shifters Hoogte van het stuur extensies Positie van
Nadere informatieONLY TOYOTA TRUCKS WITH SAS KNOW HOW
ONLY TOYOTA TRUCKS WITH SAS KNOW HOW www.toyota-forklifts.nl TO DRIVE DOWN COSTS Toyota vorkheftrucks met SAS maken gebruik van intelligente technologieën om chauffeurskosten en kosten als gevolg van schade
Nadere informatieFinnik Autorapport - Alfa Romeo GT
Finnik Autorapport - Alfa Romeo GT Deze Alfa Romeo GT komt uit 2006 en kostte toen 39.490. Deze originele Nederlandse auto staat sinds 2006 op kenteken en is voorzien van een diesel motor die 150 PK levert.
Nadere informatieHFCC Indoor Racing Series 2015 / 2016
HFCC Indoor Racing Series 2015 / 2016 Open Clubwedstrijden Klassen 1/12 Pancar Mini Formule 1 Toerwagen Stock Algemene reglementen Onderstaande reglementen gelden voor alle klassen en alle wedstrijden.
Nadere informatieFiat Panda 4x4. Stille wateren, diepe gronden. Wie niet sterk is, moet slim zijn
Fiat Panda 4x4 Stille wateren, diepe gronden Autotest Bij de introductie van een nieuwe SUV heeft de presentatie vrijwel altijd dezelfde strekking. "Deze auto lijkt groot en stoer, maar het is geen terreinauto.
Nadere informatieBijzondere Verrichtingen CBR
Bijzondere Verrichtingen CBR Lopend achteruit parkeren De motor afzetten en aan de linker zijde van de motor lopen met 2 handen aan het stuur. Voorrem bedienbaar houden en eventueel gedoseerd bedienen.
Nadere informatieFinnik Autorapport - Ford USA Thunderbird
Finnik Autorapport - Ford USA Thunderbird Personenauto Kentekenstatus (Geldig, gedemonteerd, geëxporteerd of ongeldig) Kleur Brandstof (bijv. benzine, diesel, electrisch) G3 (is er een gastank ingebouwd)
Nadere informatiePoolcoördinaten (kort)
Poolcoördinaten (kort) WISNET-HBO update juli 2013 Carthesiaanse coördinaten In het algemeen gebruiken we voor de plaatsbepaling in het platte vlak de gewone (Carthesiaanse) coördinaten voor, in een rechthoekig
Nadere informatieBrandstof, Remvloeistof, Smeer- en Koelmiddelen (8)
Brandstof, Remvloeistof, Smeer- en Koelmiddelen (8) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-07-9) 1 Remvloeistoffen 1.1 Inleiding, eisen remvloeistof Een remvloeistof is een hydraulische vloeistof welke de druk
Nadere informatieTOTAALSTATION BEGIN VAN EEN METING OPSTELLEN VAN EEN TOESTEL. a b c METEN IN EEN GEKEND ASSENSTELSEL VRIJE OPSTELLING
TOTAALSTATION BEGIN VAN EEN METING OPSTELLEN VAN EEN TOESTEL a b c VRIJE OPSTELLING Dit is wanneer opgesteld wordt op een totaal onbekend en willekeurig punt. (punt a en c) Indien dit punt achteraf niet
Nadere informatie