Alleen ter besluitvorming door het College. Collegevoorstel Openbaar. Onderwerp VNG ledenraadpleging verpakkingen. BW-nummer

Transcriptie

1 Collegevoorstel Openbaar Onderwerp VNG ledenraadpleging verpakkingen Programma / Programmanummer Openbare Ruimte / 1062 BW-nummer Portefeuillehouder T. Tankir Samenvatting Alle gemeenten zijn door de VNG uitgenodigd voor een ledenraadpleging over het VNG-standpunt over de Raamovereenkomst Verpakkingen : het onderhandelingsresultaat tussen rijksoverheid, verpakkend bedrijfsleven en gemeenten. Het akkoord regelt de vergoedingen voor gemeenten voor grondstoffen uit afval, duurzaamheiddoelstellingen en het toezicht daarop. We moeten uiterlijk 11 december laten weten of wij als gemeente het akkoord onderschrijven. Deel van het akkoord is het omstreden per 2015 afschaffen van statiegeld voor grote frisdrankflessen. Wij wijzen het akkoord af. In september hebben wij via MARN een brief gestuurd aan de VNG. Van vijf concrete kanttekeningen in deze brief zijn er maar vier overgenomen. Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. SB40, Vincent Meijers, 2622 Datum ambtelijk voorstel 29 november 2012 Registratienummer Ter besluitvorming door het college Niet in te stemmen bij de ledenraadpleging van VNG met de Raamovereenkomst Verpakkingen en het bijbehorende addendum. Paraaf akkoord Datum Leidinggevende D. van Dalen, SB40 Programmamanager J. ter Wal Programmadirecteur R. van Wuijtswinkel Alleen ter besluitvorming door het College Besluit B&W d.d. 11 december 2012 nummer: 3.24 Conform advies Aanhouden Anders, nl. Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Gemeentesecretaris Portefeuillehouder Collegevoorstel.doc

2 Collegevoorstel 1 Probleemstelling De VNG vraagt de gemeente Nijmegen in een ledenraadpleging om instemming met het VNG-standpunt over de Raamovereenkomst Verpakkingen De gemeenten zijn de derde partij voor deze overeenkomst naast de Rijksoverheid en het verpakkend bedrijfsleven. De VNG zal de overeenkomst tekenen als een gewogen meerderheid van de leden ermee akkoord gaat. 2 Juridische aspecten De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de inzameling en verwerking van huishoudelijk afval volgens de Wet milieubeheer en het Landelijke Afvalbeheerplan (LAP2). Afspraken over werkwijze en vergoedingen van verpakkingsafval worden binnen dit wettelijk kader vastgelegd met een akkoord tussen Rijksoverheid, bedrijfsleven en gemeenten. De VNG vertegenwoordigt de achterban van gemeenten in de onderhandelingen over de nieuwe Raamovereenkomst Verpakkingen Doelstelling Vaststellen van de opvatting over het voorgestelde standpunt van de VNG ten aanzien van de Raamovereenkomst Verpakkingen en hier al dan niet mee instemmen in de ledenraadpleging. 4 Argumenten Wij kunnen niet instemmen met de door de VNG voorgestelde Raamovereenkomst Verpakkingen om de volgende reden. Het afgelopen jaar is onderhandeld door rijksoverheid, verpakkend bedrijfsleven en de VNG over de afspraken voor de komende 10 jaar wat betreft verpakkingen. Dit heeft in juni 2012 tot een eerste onderhandelingsresultaat geleid. Voor de afvalstromen, glas, papier, blik en hout verandert vrijwel niks, maar het beleid van kunststof verpakkingen (plastic) zou ingrijpend veranderen. Daarbij heeft het de omstreden, per 2015 afschaffing van het statiegeld op grote frisdrankflessen de meeste discussie opgeroepen. In een eerdere ledenraadpleging in juni heeft 94% van de gemeenten de Raamovereenkomst afgewezen. De mening van de gemeenten was dat de afspraken onvoldoende garantie boden om de gevolgen voor het milieu van het afschaffen van het statiegeld op te vangen. Daarom is in de zomer een commissie onder leiding van Hans van der Vlist gevraagd aanvullende voorstellen te doen om die garanties wel te geven. In september zijn er VNG-bijeenkomsten georganiseerd om de discussie te voeren met de deelnemende gemeenten. Omdat de bijeenkomst waar de gemeente Nijmegen aan deel zouden nemen, werd afgelast hebben we in MARN-verband een brief naar de VNG gezonden met onze kritiek op de Raamovereenkomst en het advies van de commissie Van der Vlist. Het doel van de brief was een oproep te doen voor eenafrekenbare en complete verduurzamingagenda waar de commissie de voorzet voor gegeven had. De kritiek in deze brief betrof de volgende punten: 1. Omdat de gemeenten vanaf 2015 verantwoordelijk worden voor sortering en vermarkting van grondstoffen moeten zij vrijgelaten worden in de wijze van inzameling, de inzameling van andere deelstromen en combinaties daarvan. 2. De oproep om het verpakkingen akkoord en de vergoedingen uit te breiden naar alle verpakkingen, in het bijzonder ook drankenkartons en blik. Om een compensatie te kunnen realiseren van het milieueffect van het opheffen van het statiegeld. 3. Harde, concrete en meetbare afspraken over het te behalen milieurendement, om de zorgen weg te nemen van het opheffen van het statiegeld.

3 Collegevoorstel Vervolgvel 2 4. Onbetwistbare monitoren van de recyclingpercentages waarmee onomstotelijk de discussie met producenten gevoerd kan worden. 5. Helderheid over de vergoedingen voor de gescheiden grondstofstromen gedurende de hele tijd van de overeenkomst, zodat hier de uitvoerende maatregelen op genomen kunnen worden. Op 21 november zijn wij als gemeente door de VNG uitgenodigd voor een ledenraadpleging over het VNG standpunt wat betreft de Raamovereenkomst, welke nu aangevuld is met een addendum. Dit addendum bevat een nadere uitwerking van een aantal punten waar door de gemeenten kritiek op gegeven is en waarvoor door commissie Van der Vlist een goede aanzet voor gegeven is. Het advies van de commissie en de aanbevelingen van de gemeenten blijken verwerkt te zijn in de vorm van globale doelstellingen, procedureafspraken en intenties. Naar aanleiding van de concrete punten uit onze brief vanuit MARN: 1. Vrijheid voor alternatieve inzamelmethoden, deelstromen en combinaties: Hierover is geen nadere invulling getroffen. 2. Alle verpakkingen opnemen in overeenkomst en vergoedingen regime Hierover is geen nadere invulling getroffen, er wordt een pilot voorgesteld. 3. Harde afspraken over het te bereiken milieurendement Hier zijn stappen in gezet qua verdere invulling. Deze zijn vooral procedureel van aard en in hardheid beperkt tot zo hoogwaardig mogelijk hergebruik. 4. Onbetwistbare monitoring Hier zijn stappen ingezet qua verdere invulling, met het voornemen tot de inrichting van een kennisinstituut en toetsing daarop. De hardheid is beperkt. 5. Helderheid over vergoedingen over gehele looptijd. Hier zijn het meest concreet afspraken over gemaakt. Voor 2013 en 2014 zijn afspraken gemaakt over de hoogte. In de loop van 2013 worden afspraken gemaakt over de minimale basisvergoeding voor de periode tot en met 2022 op basis van een kostenonderzoek begin Het akkoord is maatschappelijk en politiek gevoelig vanwege het voorgenomen afschaffen van statiegeld voor grote frisdrankflessen. Wij willen nee zeggen tegen het akkoord, omdat wij er onvoldoende harde waarborgen in vinden dat de effecten van het afschaffen van het statiegeld door andere maatregelen te niet gedaan worden. Het komt dan ook niet tegemoet aan de 5 punten die wij via MARN eerder per brief ingebracht hebben naar de VNG. 5 Klimaat Het afschaffen van statiegeld heeft potentieel een schadelijk effect op het klimaat. De maatregelen die genomen worden op het gebied van duurzaamheid geven geen echte zekerheid voor gelijkblijvende of lagere CO 2 -uitstoor bij het produceren en verwerken van plastic flessen. 6 Financiën De VNG-raapleging heeft als zodanig geen financiële gevolgen 7 Communicatie Communicatie speelt hier geen rol van betekenis. 8 Uitvoering en evaluatie De uitvoering behelst uitsluitend het invullen, tekenen, scannen en mailen van het responsformulier van de VNG.

4 Collegevoorstel Vervolgvel 3 9 Risico De risico s van de raadpleging, maar ook van het al dan niet doorgaan van de Overeenkomst Verpakkingen zijn beperkt. - Als de overeenkomst niet geaccepteerd wordt door de geraadpleegde gemeenten In dat geval zou de financiering naar gemeenten van kunststof verpakkingsafval mogelijk in gevaar komen. We achten die kans echter bijzonder klein. Aangezien alle gemeenten substantieel gecompenseerd worden voor de inzameling van kunststof verpakkingen, zal de Rijksoverheid hier snel een oplossing voor moeten zoeken. De ervaring bij het afsluiten van de tweede overeenkomst leert dat dit zo zal uitpakken. Ook toen werd een akkoord verworpen, is de financiering tijdelijk overbrugt en vervolgens een beter akkoord afgesloten. Overigens is de inschatting op dit moment dat de meerderheid van de gemeenten in zal stemmen ( ja stemt) en dat er een Kamermeerderheid vóór afschaffing van het statiegeld zal blijven, ondanks het onduidelijke beeld dat met betrekking tot het statiegeld dossier op dit moment bestaat na de kamerbehandeling van de begroting van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu op 22 november Als de overeenkomst wel geaccepteerd wordt door de geraadpleegde gemeenten In dat geval zal het ontwikkeltraject waar voor gekozen wordt in de Overeenkomst zich aandienen. Dat betekent dat na een ijkpunt begin 2014 mogelijk het statiegeld per 2015 afgeschaft wordt. De gemeenten zullen dan ook verantwoordelijk worden voor het verzamelen van verwerken van de grote PET-flessen. Dit zal in inzameling van kunststof verpakkingen veranderen in samenstelling en omvang, en problemen als zwerfafval verhogen. Hiervoor zal de gemeente dan wel gecompenseerd worden op basis van reële kostenonderzoeken. Het blijft nu nog wel de vraag of er daardoor geen negatieve milieueffecten door zullen ontstaan. Bijlage(n): x Brief van VNG x Eerdere brief aan VNG vanuit GR-MARN x Reactieformulier Ter inzage x Raamovereenkomst Verpakkingen x Addendum x Advies NVRD

5 Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) betreft ledenraadpleging verpakkingen uw kenmerk ons kenmerk FLO/U Lbr. 12/100 bijlage(n) 6 datum 20 november 2012 Samenvatting Deze ledenbrief betreft een ledenraadpleging over de Raamovereenkomst Verpakkingen Ieder lid kan slechts 1 reactieformulier insturen. Daarom is los van deze ledenbrief het reactieformulier aan de gemeentesecretaris verstuurd. Iedere gemeentesecretaris ontvangt daarom deze ledenbrief twee keer. Een keer in de algemene verzending zonder het reactieformulier, vervolgens dezelfde ledenbrief nogmaals met reactieformulier. U dient het reactieformulier uiterlijk 11 december 2012 te verzenden naar informatiecentrum@vng.nl In deze ledenbrief vindt u meer informatie over de aanvullingen op de Raamovereenkomst Verpakkingen ten aanzien van het onderhandelaarsakkoord van juni Daarnaast wordt de totstandkoming van het akkoord, de nieuwe inzamelvergoeding voor 2013 en de aanvullingen toegelicht.

6 Aan de leden informatiecentrum tel. (070) betreft ledenraadpleging verpakkingen uw kenmerk ons kenmerk FLO/U Lbr. 12/100 bijlage(n) 6 datum 20 november 2012 Geacht college en gemeenteraad, Met deze ledenbrief nodigen wij u uit voor een schriftelijke ledenraadpleging over de Raamovereenkomst Verpakkingen Deze overeenkomst is aangevuld met een addendum, ter aanvulling en verduidelijking van de afspraken, om meer aan de wensen van de gemeenten tegemoet te komen. De aanleiding voor de nieuwe Raamovereenkomst met het verpakkende bedrijfsleven is het aflopen van de huidige Raamovereenkomst Verpakkingen aan het einde van dit jaar. Het VNG bestuur is van mening dat er met het addendum een stevig pakket aan afspraken ligt met duidelijke pluspunten voor gemeenten, waaronder een prijsafspraak voor en een minimumvergoeding. Het bestuur adviseert u daarom in te stemmen met de Raamovereenkomst en het addendum. U dient uiterlijk 11 december 2012 te reageren door het reactieformulier te verzenden naar informatiecentrum@vng.nl. In deze brief lichten wij de totstandkoming van het addendum, de inhoud van het addendum en de inhoud van de Raamovereenkomst Verpakkingen verder toe. Hoofdlijnen addendum Het volledige addendum vindt u in de bijlagen bij deze brief. Het addendum bevat onder andere de volgende aanvullende afspraken: Iedere partij mag het proces op haar eigen tempo en op haar eigen manier vorm geven binnen de kaders van de Raamovereenkomst. Dit houdt in dat gemeenten en bedrijven vrij zijn in de keuze van hun middelen, maar zich wel verplichten tot het bereiken van de gestelde doelen. Gemeenten en bedrijven hebben de vrijheid om zelf een hoger ambitieniveau te formuleren.

7 Om een verdere verduurzaming van verpakkingsmaterialen te realiseren stelt het Kennisinstituut uiterlijk in 2013 een verduurzamingsagenda voor verpakkingen vast waarin concrete en afrekenbare doelen zijn opgenomen, met als uitgangspunt de hoogst haalbare doelen. Uitgangspunten bij het vaststellen van de verduurzamingsagenda zijn reuse, re-cycling en renew. Het verpakkende bedrijfsleven zal verpakkingen zonder toegevoegde waarde aan het product elimineren. Quick scan van de winkelkanalen, hierbij de nadruk leggen op de kanalen met het meeste potentieel: bijvoorbeeld: levensmiddelen, vlees/vleeswaren, groenten/fruit, doe-het-zelf, bloemen/planten, drogisterijen, gemengde branche en speelgoed. Vanaf 2013 stellen alle relevante branches een preventieplan op voor 2018 ter verduurzaming van de gebruikte productverpakkingscombinaties in de branche op basis van een analyse. In 2018 stellen zij eenzelfde op voor Uitgangspunt hiervoor zijn de hoogst haalbare doelen. Deze doelen worden door het Kennisinstituut vastgesteld en zijn onderdeel van de verduurzamingsagenda. De analyse wordt uitgevoerd onder auspiciën van het Kennisinstituut. Gedurende de looptijd van het preventieplan monitort het Kennisinstituut de voortgang. Na vijf jaar wordt de analyse opnieuw uitgevoerd, gebruik makend van dezelfde methode als bij de eerste analyse. De branche zal zorg moeten dragen om de gestelde doelen te halen. De preventieplannen zijn openbaar en de burger wordt actief betrokken. Daartoe krijgt de burger de mogelijkheid door melding te kunnen doen van in hun ogen overbodig gebruik van verpakkingsmateriaal. Het Kennisinstituut zal, in samenwerking met de branches, de burger hierover informeren. Indien in 2014 is voldaan aan de prestatiegaranties zoals genoemd in artikel 11 lid 1, wordt, op zijn vroegst per 1 januari 2015, de keuze vrijgegeven voor het inzamelen van grote PET- frisdrankflessen met een statiegeldsysteem. In artikel 11 lid 6 sub c van de Raamovereenkomst is bepaald dat betrokken partijen zich maximaal inspannen om te voorkomen dat er een separaat inzamelingskanaal voor grote PET- frisdrankflessen zonder statiegeld ontstaat. Een gemeente kan wanneer derden, bijvoorbeeld detaillisten, daarom verzoeken, deze aanwijzen als inzamelpunt voor PET-flessen. In het kader van de aanwijzing als inzamelpunt kunnen nadere afspraken worden gemaakt met de inzamelende persoon of instantie over bijvoorbeeld de wijze van inzameling, opslag en de afgifte aan de gemeente, monitoring, etc. (art Wm/ afvalstoffenverordening gemeenten). In beginsel gaat de opbrengst van het ingezamelde PET naar de gemeente. De werkgroep vergoedingen/kwaliteit (met deelname van VNG, I&M en verpakkend bedrijfsleven) heeft de kwaliteitseisen voor kunststof verpakkingsafval vastgesteld voor 2013 en 2014: de kunststofstromen PET, PE, PP, kunststoffolie en mixkunststoffen moeten voldoen aan de hoogste standaarden van de DKR normen. Hoogwaardigheid van recycling is geborgd doordat het gewicht van de monostromen PET, PE, PP en kunststoffolie altijd ten minste 45% uitmaken van het totaal aan kunststofstromen dat beschikbaar komt na sortering. In 2013 zullen de kwaliteitseisen voor de periode door de werkgroep vergoedingen/kwaliteit worden vastgesteld. Hierbij zijn de voor 2013 en 2014 geformuleerde eisen het uitgangspunt en zal er geen sprake zijn van achteruitgang van kwaliteitseisen noch van de hoeveelheid gerecycled materiaal. Afschaffing van gratis plastic draagtassen in supermarkten of vervanging door een onderwerp ledenraadpleging verpakkingen datum <datum> 02/09

8 duurzaam alternatief. Einde van het gebruik van pvc als verpakkingsmateriaal in supermarkten, tenzij niet anders mogelijk. Gebruik van minimaal 25% recyclaat in nieuwe PET-frisdrankflessen. Groei van zo hoogwaardig mogelijk hergebruik van huishoudelijk kunststofafval naar 90 kton, exclusief de statiegeldstroom. Plaatsing van een inzamelbak voor PET-flessen bij alle supermarkten in Nederland, in overleg met de gemeenten. In 2013 zal de werkgroep vergoedingen/kwaliteit aanbevelingen doen voor een bonusmalus systeem voor kunststofafval. Dit systeem wordt ingezet ter bevordering van de gesloten kunststofketen (circulaire economie). Ondertekening Staatssecretaris Mansveld zal met een brief aan de Tweede Kamer kenbaar maken dat zij de afspraken van het addendum volledig ondersteunt en om handhaafbaarheid te borgen, de afspraken waar mogelijk verankert in wet- en regelgeving. Hetzelfde geldt voor de bepalingen uit de Raamovereenkomst. Totstandkoming addendum bij de Raamovereenkomst Verpakkingen In juni 2012 hebben het verpakkende bedrijfsleven en staatssecretaris Atsma van het Ministerie van I&M de nieuwe Raamovereenkomst Verpakkingen ondertekend. Dit akkoord - dat naast afspraken over hergebruikdoelstellingen ook de basis vormt voor de inzamelvergoedingen voor papier, glas en kunststof - is niet ondertekend door de VNG, omdat het bestuur de bepaling over de afschaffing van de verplichting tot statiegeld niet kon ondersteunen zolang er geen aantoonbare resultaten zijn geboekt met betrekking tot de verduurzaming van de verpakkingsketen. Daarbij heeft het VNG-bestuur de lijn gevolgd van de in de ledenvergadering van juni 2011 aangenomen motie van het Gewest Gooi- en Vechtstreek. Enkele weken later heeft de Tweede Kamer echter ingestemd met de afschaffing van de verplichting van statiegeld op grote PET-flessen vanaf 2015, zij het dat aan de effectuering daarvan een aantal voorwaarden is verbonden (motie-van der Werf). Een onafhankelijke commissie van onderzoekers, bedrijfsleven en bestuurders onder leiding van Hans van der Vlist (voormalig SG van VROM) heeft vervolgens in opdracht van de VNG gepoogd invulling te geven aan de voorwaarden zoals in de motie-van der Werf genoemd. Gemeenten kunnen volgens de commissie-van der Vlist niets veranderen aan het besluit van de Tweede Kamer om de statiegeldverplichting op grote PET-flessen af te schaffen, omdat gemeenten geen zeggenschap hebben over dit systeem. De commissie adviseert daarom om vooral aan te haken bij de voorwaarden die gesteld worden aan de feitelijke afschaffing van statiegeld. Bestuurlijke bijeenkomsten naar aanleiding van het advies van de commissie-van der Vlist De commissie-van der Vlist is van mening dat de Raamovereenkomst een goede basis biedt, maar dat het aanvullingen behoeft om een goed duurzaamheidperspectief te kunnen bieden als tegenwicht voor de voorgenomen afschaffing van de verplichting tot statiegeld op grote PETflessen. Op het besluit tot afschaffing van de statiegeld op grote PET-flessen hebben gemeenten volgens de commissie-van der Vlist geen invloed, daar deze beslissing reeds in de Tweede onderwerp ledenraadpleging verpakkingen datum <datum> 03/09

9 Kamer is genomen. De commissie adviseert daarom om vooral aan te haken bij de voorwaarden die gesteld worden om de afschaffing van statiegeld op grote PET-flessen in te voeren. In het advies van de commissie-van der Vlist is op de invulling van deze voorwaarden in gegaan. Het advies van de commissie bestaat uit 28 aanbevelingen gericht op kwaliteit, financiering en monitoring, met als expliciete ambitie de transitie naar een gesloten grondstoffenkringloop. Naar aanleiding van dit advies van de commissie-van der Vlist heeft de VNG drie bestuurlijke bijeenkomsten en één ambtelijke bijeenkomst georganiseerd. Hier zijn de bevindingen van de commissie gepresenteerd en zijn onduidelijkheden over de Raamovereenkomst toegelicht. Het bestuur heeft op 11 oktober besloten het advies van de commissie-van der Vlist over te nemen. De aanbevelingen en de inbreng van gemeenten tijdens de bestuurlijke bijeenkomsten en van de VNG-commissie Milieu & Mobiliteit vormden de input voor de voortzetting van gesprekken met het Ministerie van I&M en het verpakkende bedrijfsleven. Dit vervolg dat aan de onderhandelingen werd gegeven had als doel een zo substantieel mogelijk deel van het advies van de commissie-van der Vlist als aanvulling aan de reeds door het verpakkende bedrijfsleven en het Ministerie ondertekende Raamovereenkomst toe te kunnen voegen. Dit advies is bewerkt tot een addendum bij de Raamovereenkomst, waarin meer concrete invulling wordt gegeven aan de afspraken in het akkoord en het advies van de commissie-van der Vlist: De Raamovereenkomst op hoofdlijnen Verduurzaming en preventie -Kennisinstuut en verduurzamingsagenda Binnen de periode van deze Raamovereenkomst worden belangrijke stappen in de richting van een grondstoffenkringloop en een circulaire economie genomen. Om een verdere verduurzaming van verpakkingsmaterialen te realiseren wordt een onafhankelijk en deskundig Kennisinstituut opgericht. Daaraan nemen wetenschappers deel en vertegenwoordigers van de rijksoverheid, gemeenten en het verpakkende bedrijfsleven. Dit Kennisinstituut stelt een verduurzamingsagenda op. Er is afgesproken dat voor de belangrijkste materialen en producten onafhankelijk wordt vastgesteld wat de technisch hoogst haalbare duurzaamheidsdoelstellingen zijn. Het verpakkende bedrijfsleven aanvaardt dat als de norm waar in stappen naartoe wordt gewerkt. De verduurzamingsagenda verpakkingen zal concrete projecten bevatten voor alle materiaalstromen voor het bereiken van de hoogst haalbare doelen. Om het Kennisinstituut in 2013 operationeel te laten zijn hebben partijen nadere afspraken gemaakt over de doelen, taken en bevoegdheden en financiering. Onmiddellijk bij het ingaan van de nieuwe Raamovereenkomst wordt aan een aantal concrete doelen gewerkt: hergebruik van PET in frisdrankflessen, terugdringen van PVC verpakkingen, terugdringen van plastic draagtassen in winkels, materiaalreductie van kunststofverpakkingen, vermindering van kunststof wikkels bij geadresseerd drukwerk en verlaging van de milieudruk van metalen verpakkingen. Wij vinden de afspraken over duurzaamheid essentieel voor het lange termijnperspectief dat dit akkoord beoogt te bieden. onderwerp ledenraadpleging verpakkingen datum <datum> 04/09

10 -Preventieplan verpakkingen Daarnaast stellen in 2013 alle relevante branches een preventieplan op voor de periode tot 2018 ter verduurzaming van de gebruikte productverpakkingscombinaties in de branche. In 2018 stellen zij eenzelfde op voor de periode tot Uitgangspunt hiervoor zijn de hoogst haalbare doelen. Deze worden door het Kennisinstituut vastgesteld en zijn onderdeel van de verduurzamingsagenda. Het preventieplan moet ook verpakkingen bieden die minder zwerfafval veroorzaken. De preventieplannen zijn openbaar en de burger wordt hierbij actief betrokken. Daartoe krijgt de burger de mogelijkheid door melding te kunnen doen van in hun ogen overbodig gebruik van verpakkingsmateriaal. -Pilot drankkartons Voorts zal onder auspiciën van het kenniscentrum een pilot worden uitgevoerd naar het inzamelen en hergebruik van drankkartons. De pilot wordt voor 2014 afgerond waarna het Kennisinstituut een besluit neemt over de implementatie. Monitoring Onomstreden en onafhankelijke cijfers zijn een voorwaarde voor het bereiken van een sterke verduurzamingsagenda. Op dit moment worden onduidelijkheden ervaren ten aanzien van de monitoringsresultaten. Het is in het belang van partijen om aan deze onduidelijkheid een einde te maken middels afspraken over transparantie en borging. In een werkgroep onder leiding van vertegenwoordigers van het ministerie van Infrastructuur en Milieu met daarin vertegenwoordigers van gemeenten en van het verpakkende bedrijfsleven wordt vastgesteld hoe het hergebruikpercentage wordt gemonitord. Deze monitoringssystematiek zal door de Inspectie van Leefomgeving en Transport ( hierna ILT) worden beoordeeld. Betrouwbaarheid van de monitoringscijfers zal worden versterkt door opvolging van de aanbevelingen van de ILT. Dit betreft onder andere invoering van structurele beoordeling van de gebruikte gegevens door onafhankelijke controleurs, gebruikmakend van gevalideerde protocollen. Tot slot zal de Raad van Advies van het Kennisinstituut wordt gevraagd advies te geven over de bevindingen van de werkgroep. Het bestuur van het Kennisinstituut neemt vervolgens een besluit over de beoordelingswijze en controles. Het Kennisinstituut behoudt tevens een adviserende rol voor toekomstige monitoringsvragen. Het bestuur van het Kennisinstituut neemt op grond van de adviezen een besluit. Financiering -Bonus/ malus Afgesproken is dat er een bonus-malus systeem komt. Niet alleen de ingezamelde hoeveelheid moet beloond worden, ook de door gemeenten geleverde kwaliteit. In 2013 zal de werkgroep vergoedingen/kwaliteit aanbevelingen doen voor een bonus/malus systeem voor kunststofafval. Dit systeem wordt ingezet ter bevordering van de gesloten kunststofketen (circulaire economie). -Zwerfafval Het verpakkende bedrijfsleven betaalt gemeenten jaarlijks 20 miljoen voor de aanpak van zwerfafval. Gemeenten krijgen bovendien op het moment van het afschaffen van de verplichting tot statiegeld een vergoeding voor de extra kosten: meer restafval, meer afval in afvalbakken in de openbare ruimte en meer zwerfafval. De kosten worden objectief vastgesteld en gemeenten onderwerp ledenraadpleging verpakkingen datum <datum> 05/09

11 krijgen vooruitlopend daarop een voorschot van 5 miljoen per jaar. -Minimumvergoeding Om gemeenten zekerheid te bieden en investeringen mogelijk te maken, krijgen gemeenten voor de looptijd van de Raamovereenkomst een minimumvergoeding. Om deze minimumvergoeding vast te stellen wordt een tweede kostenstudie uitgevoerd. De kostenstudie hiervoor is naar verwachting in het voorjaar van 2013 afgerond. Met deze studie wordt de vergoeding voor 2018 vastgesteld. De minimumvergoeding bedraagt 95% van de vergoeding van Vergoedingen 2013 en 2014 De vergoedingen zijn in gezamenlijk overleg vastgesteld. De basis hiervoor is een kostenstudie naar de gemiddelde kosten voor Dit is door Price waterhouse Coopers (PwC) vastgesteld op 389 per ton. Om de overgang van het nieuwe vergoedingen geleidelijk te laten verlopen, wordt onderzocht of vanuit de resterende middelen van het Afvalfonds een transitiebedrag van 30 per ton kan worden vrijgemaakt. Op dit moment is het onzeker of deze claim binnen de subsidiebeschikking van het Afvalfonds past. Partijen spreken daarom af het risico in 2013 te delen. Mocht de subsidiebeschikking niet wordt toegekend, dragen partijen een gedeeld risico van 15 per ton. Voor de vergoeding van 2014 is geen transitiebedrag vanuit het Afvalfonds opgenomen. Het bedrijfsleven draagt het volledige risico. Indien voor de vergoeding van 2014 ook een transitiebedrag vanuit het Afvalfonds vrijkomt, delen bedrijfsleven en gemeenten het voordeel à 15 per ton Geen bijdrage Afvalfonds In geval toekenning 30 per ton uit Afvalfonds Totstandkoming afgesproken vergoeding voor de inzameling van kunststof In een werkgroep financiën, waar de VNG vertegenwoordigd werd door twee leden van de VNGcommissie Milieu en Mobiliteit, heeft PwC een onderzoek uitgevoerd naar de kosten die zijn verbonden aan de keten van brongescheiden inzameling van kunststof verpakkingsafval uit huishoudens. Als basis voor de bepaling van de hoogte van de vergoeding is een onderzoek uitgevoerd om de gemiddelde kosten vast te stellen die samenhangen met de inzameling, de sortering en de vermarkting van kunststof verpakkingsafval uit huishoudens. De kosten voor de brongescheiden inzameling zijn daarbij leidend. In 2010 zijn deze kosten al onderzocht en deze resultaten hebben de basis gevormd voor de bepaling van de huidige inzamelvergoeding voor gemeenten. Het meest recent uitgevoerde onderzoek bouwt hierop voort en vormt daarmee een 1- meting. Het veldonderzoek naar de kosten van inzameling is uitgevoerd onder 42 gemeenten: gemeenten, onderscheiden naar heffingsystematiek (diftar en niet-diftar), die ook hebben geparticipeerd in de benchmark uit onderwerp ledenraadpleging verpakkingen datum <datum> 06/09

12 2. Aangevuld met twee gemeenten uit de G4: Amsterdam en Utrecht. In het onderzoek naar de kosten in 2009 konden deze twee gemeenten niet deelnemen, omdat de inzameling van kunststoffen nog niet was gestart. Bij de bepaling van de steekproef om zo tot statistisch representatieve uitkomsten te komen, is zoveel mogelijk rekening gehouden met een evenwichtige verdeling naar diftar en niet-diftar, haalen brenggemeenten en verschillende stedelijkheidsklasse. Dit maakt het mogelijk om eerdere bevindingen nogmaals te toetsen. Uit het vorig onderzoek bleek namelijk dat kenmerken als inzamelsysteem (haal- of brengsysteem) of stedelijkheidsklasse geen onderscheidende criteria zijn voor de hoogte van de gemaakte kosten. De toevoeging van Amsterdam en Utrecht aan de steekproefgemeenten vormt hiervoor extra input. De volgende stappen zijn gebruikt om per gemeente het kostenniveau vast te stellen: - De gemeente heeft het rekenmodel ingevuld op basis van de bij haar bekende gegevens. - Onderzoekers van PwC sloten deze ingevulde gegevens aan op brondocumentatie die door de gemeente wordt overlegd. Deze documentatie bevat bijvoorbeeld facturen van containers, overzichten van ingezamelde hoeveelheid kunststofafval aan de hand van weegbonnen, overzichten van uurtarieven (personeel en tractie) en uren die aan de inzameling zijn besteed. - Op basis van dit onderzoek is het rekenmodel aangepast. - Het rekenmodel is door PwC intern gereviewd op plausibiliteit en aansluiting met brongegevens. - Waarna het rekenmodel met een bezoekverslag naar de gemeente is verstuurd, met het verzoek deze definitief goed te keuren - Na ontvangst van de definitieve goedkeuring wordt het model vrijgegeven voor analyse en rapportage. Na de analyse van de aangeleverde en gecontroleerde gegevens per steekproefgemeente, zijn de gemiddelde kosten voor 2012 vastgesteld op euro per ton. Op grond van deze gemiddelde kosten hebben partijen onderhandeld over de vergoedingen voor 2013 en Doelstelling De aanbeveling van de commissie-van der Vlist om de streefdoelstellingen en de bindende hergebruikdoelstelling te verhogen van de huidige 52% naar 65% in 2022 vond geen gehoor bij zowel het verpakkende bedrijfsleven als het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. De VNG vindt 1 In de bijlagen bij deze ledenbrief vindt u de samenvatting van het uitgevoerde kostenonderzoek. PWC heeft van september tot november 2012 onderzoek uitgevoerd bij 41 gemeenten naar de kosten van kunststofinzameling. De resultaten zijn daarbij geaggregeerd naar stedelijkheidsklasse en inzamelsysteem. Specifieke vertrouwelijk informatie over individuele gemeenten worden uitsluitend beschikbaar gesteld aan de betreffende gemeente. Ook van de gemeenten Amsterdam en Utrecht de kosten van kunststofinzameling In beeld gebracht. Tijdens het onderzoek is echter gebleken dat de kosten en wijze van inzameling in deze gemeenten niet representatief zijn. De resultaten zijn beschikbaar gesteld aan de gemeente Amsterdam en Utrecht, maar zijn, omdat het hier gaat om zeer specifieke en vertrouwelijk informatie over individuele gemeenten, niet toegevoegd aan bijlage. onderwerp ledenraadpleging verpakkingen datum <datum> 07/09

13 dit teleurstellend, maar uiteindelijk zijn gemeenten niet in de positie om dit te bepalen. Dit laat onverlet dat gemeenten de vrijheid hebben om zelf hogere doelstellingen voor de inzameling te ambiëren. De vergoeding die de gemeente ontvangt kent geen beperking voor het in te zamelen materiaal (art. 2 Raamovereenkomst). Daarnaast zal de VNG in het Kennisinstituut en daarbuiten actief blijven pleiten voor meer ambitieuze doelstellingen op nationaal niveau. Afweging De leden van de VNG-commissie Milieu en Mobiliteit zijn geraadpleegd over de laatste versies van de Raamovereenkomst Verpakkingen, het addendum en de afgesproken inzamelvergoeding. De commissie kwam mede door de korte tijd die beschikbaar was niet tot een unaniem advies aan het bestuur. Gelet op het belang van het tijdig afsluiten van een overeenkomst en de inhoudelijk sterke pluspunten voor gemeenten heeft het bestuur besloten de onderhandelingsresultaten met een positief advies over te nemen en voor te leggen in de ledenraadpleging. Het bestuur is van mening dat wanneer de aanvullingen op de Raamovereenkomst Verpakkingen worden geïncorporeerd, de overeenkomst een vertrouwenwekkend perspectief op vergaande verduurzaming van de verpakkingsketen biedt en bijdraagt aan een vergaande ontwikkeling van een circulaire economie. Voor het bestuur is van groot belang dat er gemeenschappelijke en stevige afspraken met het verpakkende bedrijfsleven worden gemaakt. Indien het akkoord wordt verworpen vervalt het addendum inclusief de daarin afgesproken centrale prijsafspraken en duurzaamheidafspraken. Het verpakkende bedrijfsleven zal op grond van de Raamovereenkomst , die zij dat geval alleen met het ministerie gesloten heeft, gemeenten benaderen voor het sluiten van een individuele overeenkomst met daarbij behorende individuele prijsafspraken. Dit is een weinig aantrekkelijk perspectief. Hierom adviseert het bestuur om in te stemmen met de Raamovereenkomst en het addendum zoals bijgevoegd. Schriftelijke ledenraadpleging Via een schriftelijke raadpleging vragen wij of uw gemeente het advies van het bestuur volgt. Bij deze brief vindt u een reactieformulier waarop u kunt aangeven of u kunt instemmen met de Raamovereenkomst Verpakkingen en het addendum (deze heeft alleen de gemeentesecretaris ontvangen). Wanneer u niet reageert gaan wij ervan uit dat uw gemeente het advies van het VNG-bestuur volgt en dus instemt met de Raamovereenkomst en het addendum. In geval van een meerderheid van stemmen zal het bestuur de Raamovereenkomst Verpakkingen en het bijbehorende addendum ondertekenen namens de Nederlandse gemeenten. Na ondertekening zal de nieuwe overeenkomst per 1 januari 2013 in werking treden. Stemprocedure De ledenraadpleging vindt schriftelijk plaats. Bij deze brief vindt u een reactieformulier waarop u kunt aangeven of kunt instemmen met het bestuurstandpunt (deze heeft alleen de gemeentesecretaris ontvangen). Wanneer u niet reageert gaan wij ervan uit dat uw gemeente instemt met standpunt van het VNG bestuur. Dit is het standaard uitgangspunt is voor alle ledenraadplegingen. In lijn met de artikelen 9 en 10 van de statuten van de vereniging, welke hier zijn terug te vinden, vindt de stemming gewogen plaats. Alleen het bestuursorgaan, zijn secretaris of zijn griffier, kan namens de gemeente een reactie indienen. onderwerp ledenraadpleging verpakkingen datum <datum> 08/09

14 Uiterlijk dinsdag 11 december dient de reactie van uw gemeente binnen te zijn bij de VNG. Vervolgens zal het VNG-bestuur een besluit nemen op grond van de stemuitslag. Het genomen besluit zal middels de VNG-website en een ledenbrief worden toegelicht. Hoogachtend, Vereniging van Nederlandse Gemeenten mr. R.J.J.M. Pans voorzitter directieraad Bijlagen: - Stemformulier (alleen ontvangen door de gemeentesecretaris) - Raamovereenkomst Verpakkingen Addendum - Overzicht praktijkvoorbeelden verpakkingspreventie - Afspraken Kennisinstituut - Kostenonderzoek PwC (alleen beschikbaar voor gemeenten) Deze ledenbrief staat ook op onder brieven. onderwerp ledenraadpleging verpakkingen datum <datum> 09/09

15

16

17 Bijlage bij ledenbrief FLO/U Reactieformulier Raamovereenkomst Verpakkingen Gemeente: Contactpersoon: Naam: Hieronder kunt u kenbaar maken of uw gemeente instemt met de Raamovereenkomst Verpakkingen en het bijbehorende addendum. Het VNG-bestuur legt dit, zoals verwoord in de bijgevoegde ledenbrief, met een positief advies aan u voor. De gemeente stemt in met de Raamovereenkomst Verpakkingen en het bijbehorende addendum De gemeente stemt niet in met de Raamovereenkomst Verpakkingen en het bijbehorende addendum U dient dit reactieformulier uiterlijk 11 december 2012 te mailen naar informatiecentrum@vng.nl

18 1'".. Raamovereenkomst verpakkingen , 27 juni 2012 Raamovereenkomst tussen I&M, het verpakkende bedrijfsleven en de VNG over de aanpak van de dossiers verpakkingen en zwerfafval voor de jaren 2013 t/m 2022 Partijen: 1. De Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, de heer J. Atsma, handelend als bestuursorgaan en als vertegenwoordiger van de Staat der Nederlanden, hierna te noemen: Rij ksoverheid ; 2. Het verpakkende bedrijfsleven wiens belangen op verzoek van FNLI, CBL, RND, Fiar, Vlehan en BVNL behartigd worden door de heer F. Rijna, hierna te noemen: het verpakkende bedrijfsleven; 3. Gemeenten, op wier verzoek de belangen worden behartigd door de VNG, vertegenwoordigd door de heer/mevrouw (doorhalen wat niet van toepassing is), hierna te noemen: Gemeenten; Hierna samen te noemen: Partijen; Overwegingen: 1. Partijen beogen met deze overeenkomst op hoofdlijnen invulling te geven aan de verplichtingen uit het Besluit beheer verpakkingen en papier en karton (hierna: Besluit) na Deze overeenkomst is een integraal pakket en geeft de hoofdlijnen voor de periode 2013 tot en met Daarmee is deze overeenkomst het vervolg op de Raamovereenkomst verpakkingen uit 2007 die op 31 december 2012 afloopt. 3. Partijen kunnen elkaar over en weer houden aan tijdige uitvoering van de verplichtingen die in deze overeenkomst zijn neergelegd. 4. Alle verplichtingen waarvoor dit relevant is, worden opgenomen in het Besluit en kunnen door de Inspectie voor Leefomgeving en Transport (hierna: ILT) worden gehandhaafd. 5. Deze overeenkomst laat onverlet dat de betrokken partijen hun eigen verantwoordelijkheden, verplichtingen en bevoegdheden hebben op grond van de Wet milieubeheer in het algemeen en van het Besluit in het bijzonder. 6. Alle partijen vinden een verdere verduurzaming van verpakkingsmaterialen gewenst en kennen hier een hoge prioriteit aan. Daartoe stellen zij een verduurzamingsagenda vast. 7. Partijen streven naar een systeem waarbij door de totale ketenregie de opbrengsten de kosten dekken. 8. Volgens de Europese Kaderrichtlijn afvalstoffen! is bronscheiding van afval de norm. Nascheiding is op grond van voornoemde richtlijn echter wel toegestaan, mits wordt voldaan aan de criteria uit de kaderrichtlijn inzake uitvoerbaarheid op technisch, milieu- en economisch gebied. Dit betekent dat indien recycling of overige nuttige toepassing via nascheiding zowel kwantitatief als kwalitatief gelijkwaardig of zelfs beter kan worden gerealiseerd dan via bronscheiding, nascheiding is toegestaan. 9. Uitgangspunt bij deze overeenkomst is dat partijen voor kunststof de vrijheid van keuze van middelen krijgen om aan de hergebruikpercentages ten aanzien van het Besluit en de in de overeenkomst gestelde doelen te voldoen, mits wordt voldaan aan de vereisten van kwaliteit en kwantiteit. komen het volgende overeen: 1 Richtlijn 2008/98/EG van het Europees Parlement en de Raad van 19 november 2008 betreffende afvalstoffen en tot intrekking van een aantal richtlijnen (PbEU L 312). art 10, tweede lid. Pagina 1 van 8

19 Raamovereenkomst verpakkingen , 27 juni 2012 Artikel 1. Reikwijdte 1. Deze overeenkomst bestaat uit afspraken voor de verpakkingsmaterialen: glas, papier en karton, hout, metalen en kunststof. 2, Afspraken over de inzameling van glas, papier en karton, hout en metalen, blijven ongewijzigd ten opzichte van de afspraken op basis van de Raamovereenkomst, gesloten op 27 juli 2007, inclusief addendum, tenzij in deze overeenkomst expliciet anders is bepaald 2, Artikel 2. Financieringsstelsel 1. Het verpakkende bedrijfsleven zorgt voor een robuust en toereikend financieringsstelsel dat voorziet in een fonds, opgebouwd uit afvalbeheersbijdragen die op basis van een algemeen verbindend verklaarde overeenkomst worden geheven, waaruit alle benodigde activiteiten voor het uitvoeren van deze overeenkomst betaald worden, Dit fonds is toereikend voor deze activiteiten en kent geen beperking voor de hoeveelheid in te zamelen materiaal. 2. De vergoedingen voor kunststof, metalen, papier en karton, hout en glas, worden jaarlijks per 1 januari geïndexeerd op het consumenten prijs index cijfer. De vergoedingen voor kunststof worden voor het eerst op 1 januari 2014 geïndexeerd op het consumenten prijs index cijfer, Artikel 3. Verduurzamingsagenda Verpakkingen 1. Om een verdere verduurzaming van verpakkingsmaterialen te realiseren stelt het kennisinstituut, bedoeld in artikel 4, eerste lid, uiterlijk in 2013 een verduurzamingsagenda voor verpakkingen vast waarin concrete en afrekenbare doelen zijn opgenomen, 2, Uitgangspunten bij het vaststellen van de verduurzamingsagenda zijn: a. voorkomen van verspilling van materialen en zuiniger gebruik van grondstoffen (Re-duce); b. verhoging van het percentage hergebruik in verpakkingsmaterialen (Re-use); c. terugwinnen van verpakkingsmateriaal (Re-cycle); d. inzetten van nieuwe materialen met lagere milieudruk (Re-new), 3. In de verduurzamingsagenda staan de doelen voor verduurzaming van verpakkingen en is gemotiveerd in welke stappen die doelen door het verpakkende bedrijfsleven gerealiseerd moeten worden. Het vaststellen van tussentijdse doelen is mogelijk, 4, De verduurzamingsagenda verpakkingen zal concrete projecten bevatten. 5, Projecten ter verwezenlijking van de volgende doelen worden vanaf gerealiseerd: a, verhoging hergebruik PET in frisdrankflessen; b. terugdringen van PVC-verpakkingen door producenten en importeurs, c. terugdringen van plastic draagtassen in het winkelkanaal, d. materiaalreductie van kunststofverpakkingen, e. verminderen van kunststofwikkels om geadresseerd drukwerk, en f. verlagen milieudruk van metalen verpakkingen, 6. Specifiek onderdeel van de verduurzamingsagenda is een pilot naar het inzamelen en hergebruik van drankenkartons, inhoudende dat er vóór 2014 in een representatief aantal gemeenten een pilot is uitgevoerd voor de inzameling en recycling van drankenkartons, inhoudende dat zowel de inzamelsystemen in bronscheidende als in nascheidende gemeenten worden onderzocht. De pilot vindt plaats onder de toezicht van het kennisinstituut en levert geschikte informatie op over: a. de in de praktijk te behalen hoeveelheid en kwaliteit van ingezamelde en te recyclen drankenkartons; b, de met de in onderdeel a genoemde aspecten samenhangende kosten; c, milieuprestaties van de inzameling en recycling, en d, het effect op andere inzametsystemen, 7. De verplichtingen uit de verduurzamingsagenda worden opgenomen in het Besluit of ze worden middels certificering gehandhaafd. 2 Uit inventarisatie volgt dat alle artikelen uit de Raamovereenkomst 2007, de annexen en het addendum vervallen behalve: punten 4, 5 en 17 en Annex 1: de artikelen 2.1 t/m 2.3 en art, 3 Pagina 2 van 8

20 I, Raamovereenkomst verpakkingen , 27 juni 2012 Artikel 4. Kennisinstituut 1. De verduurzamingsagenda, bedoeld in artikel 3, wordt in 2013 vastgesteld door een op te richten onafhankelijk en deskundig kennisinstituut. Daaraan nemen wetenschappers deel en vertegenwoordigers van: a. de Rijksoverheid; b. het verpakkende bedrijfsleven; c. Gemeenten. 2. De partijen bij deze overeenkomst bepalen gezamenlijk de samenstelling van dit kennisinstituut, bedoeld in het eerste lid. 3. Dit instituut voert onderzoek uit en stelt in 2013 de hoogst haalbare doelen vast voor 2018 en in 2018 voor Artikel 5. Zwerfafval 1. Uit het fonds komt (20 miljoen per jaar ter beschikking voor de aanpak van zwerfafval. 2. Het bedrag, bedoeld in het eerste lid, wordt ter beschikking gesteld aan gemeenten voor de extra aanpak van zwerfafval. Gemeenten bepalen de invulling van de besteding van dat bedrag, en doen hier achteraf jaarlijks verslag van aan het verpakkende bedrijfsleven. 3. Ten behoeve van het verslag, bedoeld in het tweede lid, werken partijen een systeem van verslaglegging en verantwoording uit dat met minimale lasten voor beide partijen kan worden uitgevoerd. 4. Het verpakkende bedrijfsleven continueert daarnaast haar activiteiten zoals die bestaan onder "Nederland schoon". Hier worden nog verdere afspraken over gemaakt. 5. Partijen houden elkaar zo veel en tijdig mogelijk op de hoogte van de communicatieactiviteiten over de aanpak van zwerfafval. Artikel 6. Vergoeding voor inzameling van kunststof 1. Gemeenten krijgen een vergoeding vanuit het fonds, als bedoeld in artikel 2, voor alle benodigde kosten die ze moeten maken voor de uitvoering van deze overeenkomst. 2. De vergoeding, bedoeld in het eerste lid, zal alleen gegeven worden voor kunststof verpakkingsafval dat voldoet aan hergebruiksnormen als bedoeld in artikel 9, zesde en zevende lid. Artikel 7. Berekening van vergoeding voor inzameling van kunststof 1. Ter bepaling van de hoogte van de vergoeding, bedoeld in artikel 6, eerste lid, wordt een drietal kostenstudies gedaan waarbij apart wordt gekeken naar het inzamelen en het sorteren. 2. De kostenstudies, bedoeld in het eerste lid, worden elk uitgevoerd door een onafhankelijke, deskundige organisatie die door elk van de partijen goedgekeurd moet worden. 3. De eerste kostenstudie stelt de gemiddelde kosten vast die in 2012 worden gemaakt voor de inzameling van kunststof. Op basis van deze kosten vindt in 2013 de vergoeding, bedoeld in artikel 6, eerste lid, plaats. De vergoeding voor inzamelen in 2013 kan voor een gemeente niet hoger zijn dan de vergoeding in 2012 voor bronscheiding (per kg ingezameld materiaal). 4. De eerste kostenstudie, bedoeld in het derde lid, wordt verricht door onderzoek te doen naar de kosten die door verschillende representatieve gemeenten (of zoveel als nodig is om tot een statistisch verantwoorde representatieve steekproef te komen) worden gemaakt. Bij de representatieve gemeenten zitten in ieder geval gemeenten uit de volgende categorieën: a. Inzameling door bronscheiding en met nascheiding (2 of 3 uit gebied Omrin); b. Verschillen in stedelijkheidsklasse; c. Inzameling met een haalsysteem en met een brengsysteem; d. Inzameling met een eigen dienst en uitbesteed. 5. Een tweede kostenstudie onderzoekt de mogelijkheden om de kosten voor inzameling, sortering en vermarkting van kunststof verpakkingsafval naar een zo laag mogelijk niveau te brengen. Dit gebeurt door een internationale vergelijking en een marktvergelijking. De studie moet reëel zijn voor de Nederlandse marktsituatie en rekening houden met de Pagina 3 van 8

21 Raamovereenkomst verpakkingen , 27 juni 2012 kosten die gemaakt moeten worden door de verschillende gemeenten en de te behalen streefpercentages. 6. De kostprijs die uit de tweede kostenstudie komt, is de vergoeding, bedoeld in artikel 6, eerste lid, voor De vergoeding voor de jaren 2014, 2015, 2016 en 2017 wordt vastgesteld door het verschil tussen de vergoeding in 2018 en 2013 in gelijke jaarlijkse stappen te overbruggen. 7. Een derde kostenstudie wordt uitgevoerd in 2018 en is een herhaling van de tweede kostenstudie, maar dan geactualiseerd naar de situatie in De vergoeding, bedoeld in artikel 6, eerste lid, voor 2022 wordt hierdoor vastgesteld. De vergoeding voor de jaren 2019, 2020, en 2021 ontstaat door het verschil tussen de vergoeding in 2022 en 2018 in gelijke jaarlijkse stappen te overbruggen. 8. Een Bonus/malus systeem kan een onderdeel zijn van de vergoedingensystematiek. 9. De vergoedingensystematiek wordt op basis van bovenstaande kostenstudies verder uitgewerkt in een werkgroep waarin vertegenwoordigers van partijen deelnemen. Artikel 8. Ketenregie 1. Gemeenten faciliteren het verpakkende bedrijfsleven bij het invullen van hun verantwoordelijkheid voor kunststof verpakkingsafval op grond van het Besluit. 2. Vanaf 1 januari 2015 zorgen de gemeenten ook voor het sorteren van kunststofverpakkingsafval. Gemeenten kunnen vanaf 1 januari 2015 ook kiezen voor het zelf vermarkten van het her te gebruiken materiaal. In 2013 en 2014 blijft het verpakkende bedrijfsleven het her te gebruiken materiaal sorteren en vermarkten In een werkgroep waaraan vertegenwoordigers van partijen deelnemen, worden de afspraken uit het eerste en tweede lid verder uitgewerkt en vastgelegd. Artikel 9. Doelen ten aanzien van hergebruik 1. Voor de materiaalsoorten kunststof en hout gelden vanaf 2013 hogere hergebruikpercentages dan het percentage dat op dit moment in het Besluit is opgenomen. 2. Voor de periode 2013 tot en met 2022 worden de volgende hergebruikpercentages afgesproken: Materiaal :KU,,!sts.toJ Hout De percentages, bedoeld in het tweede lid, worden onverminderd artikel 18 opgenomen in het Besluit. 4. Partijen streven er naar om de percentages, bedoeld in het tweede lid, sneller te behalen, namelijk in 5 jaar. Partijen streven naar het behalen van de volgende percentages voor de periode 2013 tot en met Materiaal Kunststof Hout Het percentage hergebruik van alle materialen wordt bepaald door de hoeveelheid die voldoet aan kwaliteitsnormen, bedoeld in het zesde en zevende lid, én daadwerkelijk wordt ingezet voor hergebruik, zoals voortvloeiend uit de Europese kaderrichtlijn afvalstoffen. 6. Voor kunststof gelden de DKR- specificaties ( of vergelijkbare geaccepteerde gecertificeerde normen. 7. In een werkgroep onder eindverantwoordelijkheid van het ministerie van I&M, waaraan vertegenwoordigers van partijen deelnemen, worden in 2012 de kwaliteitsnormen voor hergebruikt materiaal bepaald die van toepassing zijn op deze overeenkomst. Uitgangspunt daarbij is zo hoogwaardig mogelijk hergebruik zonder dat dat ten koste gaat van de hoeveelheid hergebruik. De in 2012 gemaakte afspraken zijn daarbij het uitgangspunt. J De status quo voor wat betreft ketenregie in 2013 en 2014 geldt alleen voor bronscheidingsgemeenten, omdat nascheidingsgemeenten nu al sorteren en vermarkten. De status quo is opgenomen om gemeenten de ruimte te geven. Pagina 4 van 8

22 Raamovereenkomst verpakkingen , 27 juni Als verenigingen, clubs en maatschappelijke organisaties actief bijdragen aan de inzameling, zal in overleg met de gemeente, zo goed mogelijk worden gefaclliteerd dat een deel van de opbrengsten van diverse afvalstromen naar hen terugvloeien. 9. Met het oog op verdere optimalisatie van het hergebruikpercentage van herbruikbaar verpakkingshout zullen partijen in een werkgroep, onder eindverantwoordelijkheid van het ministerie van I&M, waaraan vertegenwoordigers van partijen deelnemen, onderzoeken welke concrete afspraken er gemaakt kunnen worden om de problematiek van dalend hergebruik versus niet toelaatbaar bijstoken van herbruikbaar hout in energiecentrales en andere verbrandingsinstallaties aan te pakken en te regelen. 10. Als invulling van de Europese Kaderrichtlijn afvalstoffen worden papier en karton brongescheiden ingezameld. Artikel 10. Inzamelmethode kunststof 1. Als een bronscheidingsgemeente overgaat op nascheiding dan mag de hoeveelheid hergebruik niet terugvallen ten opzichte van het niveau van Een nascheidingsgemeente kan blijven nascheiden mits de hoeveelheid hergebruik niet terugvalt ten opzichte van het huidige niveau (2012). 3. Bij vergoeding uit het fonds is vergoeding voor bronscheiding het uitgangspunt 4 De vergoeding uit het fonds is voor bron- en nascheiding gelijk. 4. Installaties die de gemeenten inzetten voor nascheiding moeten hergebruiksmateriaal kunnen produceren dat voldoet aan de (dan) geldende normen. 5. Het verpakkende bedrijfsleven start per 1 januari 2014 een (Plastic Heroes) inzamelsysteem voor kunststof bij sportaccommodaties. Hierbij worden de gebruikers gericht gemotiveerd (door middel van een goed doel) met de boodschap "afval is grondstof". Artikel 11. Statiegeld Petflessen 1. Indien voldaan is aan de volgende prestatiegaranties wordt de keuze voor het inzamelen van grote PET-frisdrankflessen met een statiegeldsysteem op zijn vroegst per 1 januari 2015 vrijgegevens : a. groei van zo hoogwaardig mogelijk hergebruik van huishoudelijk kunststofafval naar 90 kton, exclusief de statiegeldstroom; b. plaatsing van een inzamelingsbak bij alle supermarkten in Nederland, in overleg met de gemeenten; c. gebruik van minimaal 25% recyclaat in nieuwe PET frisdrankflessen; d. einde van het gebruik van pvc als verpakkingsmateriaal in supermarkten, tenzij niet anders mogelijk is; e. afschaffing van gratis plastic draagtassen in supermarkten of vervanging door een duurzaam alternatief; f. een pilot als bedoeld in artikel 3, zesde lid, is uitgevoerd voor inzameling en hergebruik van drankenkartons, zowel in bronscheidende als nascheidende gemeenten; g. het kennisinstituut bedoeld in artikel 4, operationeel is en werkend aan een verpakkingsagenda met concrete en heldere doelen. 2. Partijen werken voor de prestatiegaranties, bedoeld in het eerste lid, een methodiek uit waarmee in 2014 op éénduidige wijze bepaald kan worden of aan de garanties is voldaan. 3. De Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu zal de Tweede Kamer der Staten-Generaal per brief op de hoogte stellen van de uitkomst van de toetsing of voldaan is aan de prestatiegaranties, bedoeld in het eerste lid. 4. In 2013 zullen, onverminderd artikel 18, de niet in werking zijnde artikelen 8 tot en met 11 van het Besluit, die verplichten tot statiegeld, komen te vervallen. 5. Het verpakkende bedrijfsleven kondigt bij partijen het afschaffen van statiegeld op PETfrisdrankflessen uiterlijk 6 maanden van te voren aan. 6. Mogelijke negatieve effecten van het afschaffen van statiegeld voor grote PET frisdrankflessen, zullen op de volgende manieren worden tegengegaan: 4 Gemeenten kunnen pilots starten die de mogelijkheden van andere inzamelsystemen onderzoeken., Bij de formulering van de prestatiegaranties is de tekst van motie van Tweede Kamerlid van der Werf c.s. gevolgd (kamerstukken /12, , nr. 107). Pagina 5 van 8

23 Raamovereenkomst verpakkingen ,27 juni 2012 a. door een door het verpakkende bedrijfsleven gefinancierde campagne waarmee het publiek adequaat wordt voorgelicht over de afschaffing. De inhoud van de campagne wordt bepaald door de drie partijen gezamenlijk. b. door tot 1 jaar na het afschaffen van statiegeld inzameling door bestaande verkoopkanalen van grote PET- flessen binnen of in de directe omgeving van het verkooppunt mogelijk te laten zijn; c. doordat partijen zich maximaal inspannen om te voorkomen dat er een separaat inzamelingskanaai voor grote PET-flessen ontstaat; d. door een ruimhartig overgangsregime zodat de consument reeds betaald statiegeld terug krijgt. 7. Om te garanderen dat het milieurendement minimaal gelijk blijft of toeneemt, wordt door het verpakkende bedrijfsleven het gehalte hergebruikt PET in flessen opgevoerd. 8. Ter uitvoering van het zevende lid komt er een methode waarmee bepaald wordt wat technisch (incl. voedselveiligheid) maximaal mogelijk is als percentage voor hergebruikt materiaal in een PET-fles (klein en groot). Met deze methode zal tevens gekeken worden naar andere verduurzamingsmogelijkheden, waaronder het gebruiken van organisch PET. 9. Het percentage, dat v<?ortkomt uit de methode, bedoeld in achtste lid, zal gelden voor Daar wordt in gelijke stappen naar toegewerkt. Het minimumpercentage voor 2018 is: gemiddeld 23% hergebruik in de kleine PET-flessen en gemiddeld 28% hergebruik in de grote PET-flessen. 10. In 2018 volgt er weer een methode die de stappen naar 2022 op dezelfde wijze bepaalt. 11. Er wordt geborgd dat de hoeveelheid hergebruik minimaal gelijk blijft. De massa die samenhangt met de statiegeldflessen is nu 25 ktonjjaar, in totaal wordt nu vanuit de huishoudens 60 ktonjjaar hergebruikt. De totale hoeveelheid hergebruikt kunststof materiaal vanuit de huishoudens zal na afschaffing niet onder de 85 ktonjjaar komen. Artikel 12. Kosten verbonden aan afschaffen statiegeld 1. De gemeenten moeten kosten maken als gevolg van het afschaffen van statiegeld doordat: a. extra (voormalige statiegeld-)flessen die in het restafval komen; b. extra (voormalige statiegeld-)flessen die in vuilnisbakken op straat komen; c. extra (voormalige statiegeld-)flessen die in zwerfafval terecht komen. 2. Begin 2016 wordt door een onafhankelijke organisatie een onderzoek gestart waarmee door middel van steekproeven de hoogte van de kosten, bedoeld in het eerste lid, worden bepaald. 3. De kosten, bedoeld in het eerste lid, worden door het verpakkende bedrijfsleven vergoed voor de periode vanaf het moment dat statiegeld afgeschaft is tot en met Alleen de bronscheidingsgemeenten komen in aanmerking voor de vergoeding van de kosten ten gevolge van de (voormalige) statiegeldflessen die in het restafval terecht komen. 5. Het onderzoek, bedoeld in het tweede lid, wordt in 2021 herhaald. 6. De onderzoeken bedoeld in het tweede en vijfde lid bestaan uit de volgende steekproeven: a. bepalen hoeveelheid (voormalige) statiegeldflessen in restafval, gebeurt alleen in bronscheidingsgemeenten; b. bepalen van de hoeveelheid (voormalige) statiegeldflessen in de vuilnisbakken op straat, gebeurt in bron- en nascheidingsgemeenten; c. bepalen van de hoeveelheid (voormalige) statiegeldflessen in het zwerfafval gebeurt in bron- en nascheidingsgemeenten. 7. De kosten, bedoeld in het derde lid, worden met terugwerkende kracht vergoed over de periode dat het statiegeld is afgeschaft. 8. Er wordt een voorschot van 5 miljoen euro per jaar verstrekt vanaf het moment van afschaffing tot en met Als de vergoeding in 2016 bepaald is, wordt er verrekend met dit voorschot. 9. Vergoeding van de kosten, bedoeld in het derde lid, en eventueel terugstorten vindt plaats via de VNG. Artikel 13. Monitoring 1. In een werkgroep onder leiding van vertegenwoordigers van het ministerie van Infrastructuur en Milieu met daarin vertegenwoordigers van Gemeenten en van het Pagina 6 van 8

24 Roomovereenkomst verpokkingen ,27 juni 2012 verpakkende bedrijfsleven wordt vastgesteld hoe het hergebruikspercentage van al het verpakkingsafval wordt gemonitoord. Deze monitoringssystematiek zal ook door de ILT worden beoordeeld. 2. Het ministerie van I&M bereidt een wijziging van het Besluit voor waardoor de plaats in de keten vanaf waar nu bij de uitvoering van de raamovereenkomst uit 2007 hergebruik van kunststof gemeten wordt, wordt vastgelegd. Als de Europese interpretatie van de EUrichtlijn inzake verpakkingen 6 daar aanleiding toe geeft, wordt de plaats in de keten, bedoeld in de eerste volzin, aangepast. 3. Om onduidelijkheid over de uitleg van het meetpunt voor kunststof, bedoeld in het derde lid, weg te nemen, komt er een zorgvuldige communicatie. De bedrijven nemen hierin het voortouw, maar de communicatie is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van partijen. 4. Het ministerie van I&M bereidt een wijziging van het Besluit voor waarmee een systematiek voor de registratie van bed rijfsa fva I zo mogelijk wordt opgenomen in het Besluit. De kosten voor de registratie worden vergoed door het verpakkende bedrijfsleven. Artikel 14. Evaluatie en monitoring van deze overeenkomst 1. Partijen zetten zich tijdig aan het ontwerpen en plannen van een evaluatie van deze overeenkomst, zodanig dat de uitkomsten van die evaluatie in 2017, indien door partijen nodig geacht in 2018 hun beslag kunnen krijgen. Dit zal gebeuren binnen de hoofdlijnen en doelstellingen van deze overeenkomst. 2. Jaarlijks worden de gemaakte afspraken gemonitoord door partijen. Op basis van deze monitoring informeert het ministerie van I&M de Tweede Kamer per brief over de voortgang. Artikel.15. Werkgroepen De werkgroepen, bedoeld in de artikelen 7, negende lid, 8, derde lid, 9, zevende en negende lid en 13, eerste lid, bepalen hun opdracht op basis van deze overeenkomst. In die werkgroepen wordt onder ander bepaald hoe hoog de kosten zullen zijn, hoe de bezetting is en hoe de taakverdeling is. Artikel 16. Onderzoeken De onderzoeken die voor de uitvoering van deze overeenkomst worden uitgevoerd worden gefinancierd door het verpakkende bedrijfsleven. Artikel 17. Overleg tussen partijen Partijen gaan met elkaar in overleg om deze overeenkomst aan te passen indien bepaalde omstandigheden volgens één of meer partijen daartoe aanleiding geven. Artikel 18. Aanpassing van regelgeving Voor zover de afspraken in deze overeenkomst zien op aanpassing van het Besluit geldt het voorbehoud dat wijzigingen van het Besluit moeten worden voorgelegd aan de ministerraad en de beide Kamers der Staten-Generaal. De Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu spant zich in tot het in procedure brengen van de voorstellen tot wijziging van wet- en regelgeving, bedoeld in de eerste volzin. Artikel 19. Unierecht De afspraken van deze overeenkomst zullen in overeenstemming met het Unierecht worden uitgevoerd in het bijzonder voor zover de afspraken vallen onder de werking van de Europese regels met betrekking tot aanbesteding, staatssteun en technische normen en voorschriften. Artikel 20. Inwerkingtreding en looptijd 1. Deze overeenkomst treedt, met uitzondering van de artikelen 4, eerste lid, onder c,s, tweede en derde lid, 6 en 7 en 8, voor de Rijksoverheid en het verpakkende bedrijfsleven in werking met ingang van de dag nadat het door deze partijen is ondertekend. 2. Deze overeenkomst treedt voor gemeenten in werking met ingang van de dag nadat het door de belangenbehartiger van de Gemeenten is ondertekend. Vanaf die dag zullen 6 Richtlijn nr. 94/62/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 20 december 1994 betreffende verpakking en verpakkingsafval (PbEG L 365). Pogino 7 von 8

25 ".. Raamovereenkomst verpakkingen ,27 jun; 2012 vertegenwoordigers van Gemeenten deelnemen aan de werkgroepen, bedoeld in 9, zevende en negende lid en 13, eerste lid. 3. De artikelen 4, eerste lid, onder c, 5, tweede en derde lid, 6 en 7 en 8, van deze overeenkomst treden voor de Rijksoverheid en het verpakkende bedrijfsleven in werking op de dag waarop de overeenkomst overeenkomstig het tweede lid voor gemeenten in werking treedt. 4. Deze overeenkomst eindigt op 31 december Artikel 21. Openbaarmaking 1. Binnen 4 weken na ondertekening door de rijksoverheid en het verpakkende bedrijfsleven van deze overeenkomst wordt de tekst daarvan gepubliceerd in de Staatscourant. 2. De ondertekening van deze overeenkomst door Gemeenten wordt bekendgemaakt in de Staatscourant. Aldus overeengekomen en in drievoud ondertekend De Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, w. g. Joop Atsma Datum:? /2 Namens het verpakkende bedrijfsleven, T,T. g. Freek Rijna Datum: /2 Plaats: Bre,.L~lc..e/e-h. De voorzitter van VNG, Annemarie Jorritsma Datum: Plaats: Pagina 8 van 8

26 Addendum Raamovereenkomst Verpakkingen over de aanpak van de dossiers verpakkingen en zwerfafval voor de jaren 2013 t/m 2022 Overwegende dat: - Op 27 juni het verpakkende bedrijfsleven en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu de Raamovereenkomst over de aanpak van de dossiers verpakkingen en zwerfafval voor de jaren 2013 t/m 2022 hebben getekend. - Hiermee een basis is gelegd om een systeem van bekostiging van inzameling en hergebruik op te zetten waarmee de verpakkingenbelasting komt te vervallen (TK ). - De Tweede Kamer heeft ingestemd met ondertekening door Staatssecretaris Atsma van de Raamovereenkomst waarin de afschaffing van de verplichting tot statiegeld in 2015 is opgenomen (motienr , nr. 101). - Bij motie van het lid Van der Werf c.s. is verzocht om in 2014 een ijkmoment en methodiek vast te stellen op basis waarvan de keuze wordt vrijgegeven voor het inzamelen van grote PET frisdrankenflessen met een statiegeldsysteem op zijn vroegst per 1 januari 2015 (motienr , nr. 107). - De VNG deze overeenkomst op dat moment nog niet kon ondertekenen vanwege de grote bezwaren van de achterban met betrekking tot de voorwaarden waaronder de verplichting tot statiegeld zou worden afgeschaft. Daarnaast bood het akkoord voor de VNG onvoldoende perspectief op verduurzaming van de verpakkingsketen. - Naar aanleiding van deze bezwaren heeft de VNG een commissie onder leiding van Hans van der Vlist gevraagd advies uit te brengen over de overeenkomst en de aanscherping van de duurzaamheidambities. - Tijdens bestuurlijke ledenbijeenkomsten van de VNG is het advies van de commissie Van der Vlist is toegelicht. - Op grond van deze bestuurlijke ledenbijeenkomsten en op advies van de VNG-commissie Milieu en Mobiliteit het VNG-bestuur heeft besloten de aanbevelingen over te nemen en als basis te gebruiken voor verdere gesprekken met het verpakkende bedrijfsleven en het Ministerie. Afspraken De partijen zijn gezamenlijk tot de volgende aanvullingen en verduidelijkingen op de Raamovereenkomst gekomen, dit laat de verplichtingen uit de Raamovereenkomst onverlet. De Raamovereenkomst is leidend ten opzichte het addendum. 1.1 Visie en Kwaliteit De partijen hebben gezamenlijk de expliciete ambitie om te komen tot een transitie naar een gesloten grondstoffenkringloop. De leidende principes om hiertoe te komen zijn: a. Om de doelstellingen te behalen zijn partijen afhankelijk van elkaar waarbij iedere partij haar eigen rol en verantwoordelijkheid heeft. Het verpakkende bedrijfsleven werkt samen met de gemeenten om hun hergebruikdoelstellingen te realiseren. Gemeenten hebben vanuit de Wet Milieubeheer de zorgplicht voor de inzameling van huishoudelijk afval. Daarnaast richt de gemeente de lokale publieke ruimte in en heeft haar eigen milieu- en duurzaamheidambities te verwezenlijken. b. Iedere partij mag het proces op haar eigen tempo en op haar eigen manier vorm geven binnen de kaders van de Raamovereenkomst. Dit houdt in dat gemeenten en bedrijven vrij zijn in de keuze van de in te zetten middelen, maar zich wel verplichten tot het bereiken van de gestelde doelen. Gemeenten en bedrijven hebben de vrijheid om door zelf een hoger ambitieniveau te formuleren. Door middel van de gezamenlijke verduurzamingsagenda (artikel 3 Raamovereenkomst) worden concrete en afdwingbare afspraken gemaakt met als doel de garantie voor significant toenemend milieurendement. c. De toekomst ligt in gesloten kringlopen van materialen en/of verpakkingen, in combinatie met preventie en aangevuld door nuttige toepassing voor energie waar dat zonder meer betere milieuprestaties oplevert.

27 d. Het streven naar minimaal kwaliteit- en energieverlies in de kringlopen van materialen en/of verpakkingen is cruciaal, dit begint bij 'ecodesign' en eindigt bij een zo hoog mogelijke zuiverheid van recycling en een zo hoogwaardig mogelijke toepassing. Omdat iedere kringloop uiteindelijk altijd energie zal blijven kosten is het ook van belang de totale massa van verpakkingen te verminderen (artikel 3 lid 2 Raamovereenkomst). e. Binnen de periode dat deze Raamovereenkomst loopt, worden belangrijke stappen in de richting van een grondstoffenkringloop en een circulaire economie genomen. Tot die tijd financiert het bedrijfsleven de gemeenten in haar uitvoeringstaak op een manier die voldoende zekerheid biedt om investeringen mogelijk te maken en geen beperking kent voor de hoeveelheid in te zamelen materiaal. Hierbij wordt gestreefd naar een kostenefficiënt systeem om de maatschappelijke kosten zo laag mogelijk te houden (artikel 2 Raamovereenkomst). f. Om een verdere verduurzaming van verpakkingsmaterialen te realiseren stelt het Kennisinstituut, bedoeld in artikel 4, eerste lid, uiterlijk in 2013 een verduurzamingsagenda voor verpakkingen vast waarin concrete en afrekenbare doelen zijn opgenomen, met als uitgangspunt de hoogst haalbare doelen. Uitgangspunten bij het vaststellen van de verduurzamingsagenda zijn re-use, re-cycling en renew. Overeenstemming over deze termen en definities is van belang bij het opstellen van, en het geven van navolging aan, deze agenda. In lijn met de Verpakkingenrichtlijn (94/62) en de Wet milieubeheer (Wm) wordt het volgende verstaan onder re-use en recycling: Re-use : elke handeling waarbij producten of componenten die geen afvalstoffen zijn, opnieuw worden gebruikt voor hetzelfde doel als dat waarvoor zij waren bedoeld. Re-use is een vorm van (afval) preventie. Eenzelfde verpakking wordt opnieuw gebruikt. Bijvoorbeeld: Navullingen beschikbaar stellen voor consumenten, zodat de eerste verpakking hergebruikt kan worden. Recycling: elke nuttige toepassing waardoor afvalstoffen opnieuw worden bewerkt tot producten, materialen of stoffen, voor het oorspronkelijke doel of voor een ander doel. Dit omvat het opnieuw bewerken van organisch afval, maar het omvat niet energieterugwinning, noch het opnieuw bewerken tot materialen die bestemd zijn om te worden gebruikt als brandstof of als opvulmateriaal. 1.2 preventie 1. In lijn met de verschillende E(E)G richtlijnen, met name de kaderrichtlijn afvalstoffen (2008/98), wordt onder preventie het volgende verstaan: maatregelen die worden genomen voordat een stof, materiaal of product afvalstof is geworden, ter vermindering van: a. de hoeveelheid afvalstoffen, inclusief via het hergebruik van producten of de verlenging van de levensduur van producten; b. de negatieve gevolgen van de geproduceerde afvalstoffen voor het milieu en de menselijke gezondheid, of c. het gehalte aan schadelijke stoffen in materialen en producten. Preventiedoelstellingen en plannen moeten worden gemaakt in het licht van de algehele milieudruk van de product-verpakkingscombinatie. Het gebruik van meer verpakkingsmateriaal kan in bepaalde gevallen (bijvoorbeeld ten gevolge van een betere bescherming van het product) tot lagere milieudruk leiden. Dat neemt niet weg, dat er voor preventie nog veel potentieel is, zowel op korte termijn middels reductie van verpakkingsmateriaal als op langere termijn, middels optimalisatie van productverpakkingscombinaties. Quick wins 2013 Elimineren van (gewicht van) verpakkingen zonder toegevoegde waarde aan het product. - Openen van een meldpunt bij het Kennisinstituut waar burgers voorbeelden melden. - Quick scan winkelkanalen, hierbij de nadruk leggen op de kanalen met het meeste potentieel: bijvoorbeeld: levensmiddelen, vlees/vleeswaren, groenten/fruit, doe-het-zelf, bloemen/planten, drogisterijen, gemengde branche en speelgoed. - Zie bijlage voor een overzicht van praktijkvoorbeelden van verpakkingspreventie. - De quick scan resulteert minimaal in eenzelfde hoeveelheid nieuwe voorbeelden.

28 Preventieplannen Vanaf 2013 stellen alle relevante branches een preventieplan op voor 2018 ter verduurzaming van de gebruikte productverpakkingscombinaties in de branche. In 2018 stellen zij eenzelfde op voor Uitgangspunt hiervoor zijn de hoogst haalbare doelen. Deze worden door het Kennisinstituut vastgesteld en zijn onderdeel van de verduurzamingsagenda (artikel 4 lid 3 jo artikel 3 lid 1 Raamoverenkomst). De relevante branches worden bepaald door het Kennisinstituut op basis van het meeste potentieel. Het preventieplan is gebaseerd op een analyse die in het eerste jaar plaatsvindt. Er zal worden gewerkt met een nog op te zetten methodiek, vastgesteld door het Kennisinstituut (1e helft 2013). Volgens deze methodiek worden een aantal exemplarische bedrijven per branche geanalyseerd. Aan de hand van de uitkomsten worden de hoogst haalbare doelen per branche vastgesteld. Deze doelen en de route ernaartoe worden in het preventieplan vastgelegd. Een doel van een preventieplan kan bijvoorbeeld zijn: meer gerecycled materiaal inzetten in verpakkingen in de branche. De route ernaartoe kan zijn dat er overleg vanuit de branche met een aantal belangrijke leveranciers en partijen uit de verpakkingsindustrie gestart wordt om af te spreken hoe er, onder andere met behoud van (voedsel)veiligheid en sterkte eigenschappen van de verpakking, meer gerecycled materiaal ingezet kan worden. Het Kennisinstituut ondersteunt de branche hierbij met kennis. De analyse wordt uitgevoerd onder auspiciën van het Kennisinstituut. Gedurende de looptijd van het preventieplan monitort het Kennisinstituut de voortgang. Na vijf jaar wordt de analyse opnieuw uitgevoerd, gebruik makend van dezelfde methode als bij de eerste analyse. De branche zal zorg moeten dragen om de gestelde doelen te halen. De preventieplannen zijn openbaar en de burger wordt actief betrokken. Daartoe krijgt de burger de mogelijkheid door melding te kunnen doen van in hun ogen overbodig gebruik van verpakkingsmateriaal. Het Kennisinstituut zal, in samenwerking met de branches, de burger hierover informeren. Een preventieplan bevat de volgende onderdelen: - Verpakkingen die beter recyclebaar zijn; - Verpakkingen met een groter aandeel gerecycled materiaal; - Navulverpakkingen; - Verpakkingen die minder grondstoffen nodig hebben (lichtere verpakkingen); - Verpakkingen van producten die minder water of lucht bevatten; - Verpakkingen die de houdbaarheid van het product verlengen; - Verpakkingen die productverspilling, -beschadiging of uitval tegengaan. - Verpakkingen die minder overlast door zwerfafval geven 1.4. Inzamelkanalen Indien in 2014 is voldaan aan de prestatiegaranties zoals genoemd in artikel 11 lid 1, wordt de keuze vrijgegeven voor het inzamelen van grote PET- frisdrankflessen met een statiegeldsysteem op zijn vroegst per 1 januari In artikel 11 lid 6 sub c van de Raamovereenkomst is bepaald dat betrokken partijen zich maximaal inspannen om te voorkomen dat er een separaat inzamelingskanaal voor grote PET-frisdrankflessen zonder statiegeld ontstaat. Een gemeente kan wanneer derden, bijvoorbeeld detaillisten, daarom verzoeken, deze aanwijzen tot een inzamelpunt van PET-flessen. In het kader van de aanwijzing als inzamelpunt kunnen nadere afspraken worden gemaakt met de inzamelende persoon of instantie over bijvoorbeeld de wijze van inzameling, opslag en de afgifte aan de gemeente, monitoring, etc. (art Wm/ afvalstoffenverordening gemeenten). In beginsel gaat de opbrengst van het ingezamelde PET naar de gemeente.

29 1.5 Zuiverheidsnormen De werkgroep vergoedingen/kwaliteit (met deelname van VNG, I&M en verpakkend bedrijfsleven) hebben de kwaliteitseisen voor kunststof verpakkingsafval vastgesteld voor 2013 en 2014: de kunststofstromen PET, PE, PP, kunststoffolie en mixkunststoffen moeten voldoen aan de hoogste standaarden van de DKR normen. Hoogwaardigheid van recycling is geborgd doordat het gewicht van de monostromen PET, PE, PP en kunststoffolie altijd ten minste 45% uitmaken van het totaal aan kunststofstromen dat beschikbaar komt na sortering. In 2013 zullen de kwaliteitseisen voor 2015 en verder door de werkgroep vergoedingen/kwaliteit worden vastgesteld. Hierbij zijn de voor 2013 en 2014 geformuleerde eisen het uitgangspunt en zal er geen sprake zijn van achteruitgang van kwaliteitseisen noch van de hoeveelheid gerecycled materiaal. 1.6 Percentage recycling in grote PET-flessen De borging dat de kwaliteit van het ingezamelde PET-materiaal hoogwaardig en foodgrade proof is, ligt in het feit dat er in de Raamovereenkomst is afgesproken, dat het % recyclaat in grote PET flessen voor frisdranken moet groeien van 25% in 2013 (artikel 11, lid 1c) naar minimaal 28% in 2018 (artikel 11, lid 9). Onafhankelijk van de inzamelmethodiek van deze PET-flessen (bronscheiding, nascheiding, statiegeld), moeten deze percentages gerealiseerd worden en dus zal de vereiste kwaliteit daarmee geborgd zijn. 1.7 Prestatiegaranties vrijgeven van het statiegeldsysteem De prestatiegaranties, waaraan moet worden voldaan om het verplichte statiegeldsysteem voor grote PET-frisdrankenflessen vrij te geven, zijn verwoord in de Raamovereenkomst onder artikel 11 lid 1. Deze prestatiegaranties worden hierbij nader omschreven en gedefinieerd. Tevens wordt de monitoringsystematiek vastgesteld. Deze systematiek wordt zover wettelijk mogelijk met inachtneming van art. 18 van de Raamovereenkomst in wetgeving gebracht en kan op die wijze ook worden gehandhaafd. a. Groei van zo hoogwaardig mogelijk hergebruik van huishoudelijk kunststofafval naar 90 kton, exclusief de statiegeldstroom. Toelichting: Zo hoogwaardig mogelijk hergebruik: volgens de kwaliteitseisen 2013/2014 zoals afgesproken in de werkgroep Vergoedingen. Huishoudelijk kunststofafval naar 90 kton: geldt voor Inzamelen kunststofafval middels bestaande of nieuwe systemen, exclusief statiegeld. Monitoring: Opgave ktonnen hergebruik huishoudelijke kunststofafval door Nedvang (in opdracht van Afvalfonds Verpakkingen) aan Rijksoverheid (I&M, Agentschap NL, ILT). b. Plaatsing van een inzamelbak bij alle supermarkten in Nederland, in overleg met de gemeenten. Toelichting: Inzamelbak: Verzamelcontainer van 3 tot 5 m³. Supermarkt: winkel met meerdere soorten dagelijkse artikelen en een minimale oppervlakte van 200m². In overleg met de gemeenten: het staat de gemeente vrij te kiezen om wel of niet een inzamelbak te laten plaatsen. Monitoring: Per supermarkt een registratie (getekend formulier door de gemeente) of er door de gemeente wel of geen toestemming is gegeven een bak te plaatsen. Opgave door Kunststof Hergebruik B.V. of de bak geplaatst is. c. Gebruik van minimaal 25% recyclaat in nieuwe PET frisdrankflessen. Toelichting: Nieuwe PET-frisdrankflessen: betreft statiegeldflessen, zoals gedefineerd in de Verpakkingensverordening van het Productschap Dranken: kunststofflessen voor frisdranken en waters groter dan 0,5 liter. Minimaal 25% recyclaat: gemiddeld minimaal 25% recyclaat.

30 Monitoring: Controle bij een voldoende aantal bedrijven die samen 95% van de markt vertegenwoordigen. Controle middels een accountant verklaring van de betreffende bedrijven. d. Einde van het gebruik van pvc als verpakkingsmateriaal in supermarkten, tenzij niet anders mogelijk. Toelichting: Betreft het aantreffen van pvc als verpakkingsmateriaal in een supermarktketen, niet in een individuele supermarkt. Supermarktketens: opnemen in de inkoopvoorwaarden; leveranciers leveren geen pvc verpakking, tenzij niet anders mogelijk. Tenzij niet anders mogelijk: Het Kennisinstituut stelt hiervoor een lijst op. Monitoring: Supermarktketen handhaven naar hun leveranciers en publiceren op hun website en/of duurzaamheidsverslag. e. Afschaffing van gratis plastic draagtassen in supermarkten of vervanging door een duurzaam alternatief. Toelichting: Gratis plastic draagtassen: gratis tasjes/zakjes (bij de kassa) bedoeld voor het dragen van de boodschappen. Niet van toepassing op tasjes/zakjes bedoeld als verpakkingsmateriaal (bijvoorbeeld groenten/fruit afdeling). In supermarkten: betreft supermarktketens niet individuele supermarkten. Vervanging door een duurzaam alternatief: Het Kennisinstituut stelt hiervoor een lijst op. Monitoring: Publicatie door supermarktketens op hun website en/of duurzaamheidsverslag. f. Een pilot als bedoeld in artikel 3, zesde lid, is uitgevoerd voor inzameling en hergebruik van drankenkartons, zowel in bronscheidende als nascheidende gemeenten. Toelichting: Pilot: een proef van een voldoende omvang om representatief te kunnen zijn, inclusief een peerreview. Ter beoordeling door het Kennisinstituut. Monitoring: Pilot in 2013 uitgevoerd en afgerond, inclusief conclusies. Gerapporteerd onder verantwoordelijkheid van het Kennisinstituut. g. Het Kennisinstituut bedoeld in artikel 4, operationeel is en werkend aan een verpakkingsagenda met concrete en heldere doelen. Toelichting: Kennisinstituut: oprichting voor 31 december Benoeming onafhankelijk voorzitter Raad van Bestuur en directeur in kwartaal 1, In 2013 werken aan verduurzamingsagenda, met concrete en heldere doelen voor realisatie in Monitoring: Beoordeling middels de Raad van Bestuur (met evenredige vertegenwoordiging van betrokken drie partijen). 2 Financiën 2.1 Minimum vergoeding Om gemeenten zekerheid te bieden tot het maken van investeringen, krijgen gemeenten voor de looptijd van de raamovereenkomst een minimumvergoeding. Deze vergoeding bedraagt 95% van het bedrag van de kostenstudie 2018 (zie artikel 7 lid 5,6 Raamovereenkomst). Deze kostenstudie is naar verwachting in het voorjaar van 2013 afgerond.

31 2.2. Vergoedingen 2013 en 2014 De vergoedingen zijn in gezamenlijk overleg vastgesteld. De basis hiervoor is een kostenstudie naar de gemiddelde kosten voor Dit is door PwC vastgesteld op 389 per ton (artikel 7 lid 1 Raamovereenkomst). Om de overgang van het nieuwe vergoedingen geleidelijk te laten verlopen wordt onderzocht of vanuit de resterende middelen van het Afvalfonds een transitiebedrag van 30 per ton kan worden vrijgemaakt. Op dit moment is het onzeker of deze claim binnen de subsidiebeschikking van het Afvalfonds past. Partijen spreken daarom af het risico in 2013 te delen. In geval de subsidiebeschikking niet wordt toegekend dragen partijen een gedeeld risico van 15 per ton. Voor vergoeding van 2014 is geen transitiebedrag vanuit het Afvalfonds opgenomen. Het bedrijfsleven draagt het volledige risico. Indien voor de vergoeding van 2014 ook een transitiebedrag vanuit het Afvalfonds vrijkomt, delen bedrijfsleven en gemeenten het voordeel à 15 per ton Geen bijdrage Afvalfonds In geval toekenning 30 per ton uit Afvalfonds Bonus/malus In 2013 zal de werkgroep vergoedingen/kwaliteit aanbevelingen doen voor een bonus/malus systeem voor kunststofafval. Dit systeem wordt ingezet ter bevordering van de gesloten kunststofketen (circulaire economie). 3 Monitoring Het Besluit beheer verpakkingen en papier en karton schrijft voor dat de Producenten en Importeurs verplicht zijn de op de markt gebrachte hoeveelheid verpakkingen en de hoeveelheid ingezamelde en hergebruikte verpakkingsafval te registeren en te monitoren. Deze verplichting wordt, in opdracht van het Afvalfonds Verpakkingen, uitgevoerd door de Stichting Nedvang. Op dit moment worden onduidelijkheden ervaren ten aanzien van de monitoringsresultaten. Het is in het belang van partijen om aan deze onduidelijkheid een einde te maken middels afspraken over transparantie en borging. Afspraken in de Raamovereenkomst In de Raamovereenkomst zijn afspraken gemaakt om deze onduidelijkheden weg te nemen. De afspraken betreffen: - Verder ontwikkelen van de monitoringssystematiek en het verduidelijken van definities. - Verankeren van monitoring in de regelgeving, daarmee de onafhankelijkheid en transparantie borgend. Monitoringssystematiek en verduidelijken van definities Hierbij zal naar alle materiaalsoorten worden gekeken echter, speciale aandacht zal worden gegeven aan de monitoring van kunststof. Het betreft monitoring op de volgende gebieden: - Hergebruik middels de inzameling bij huishoudens: huidige systematiek continueren. - Hergebruik middels de inzameling bij bedrijven: versterking monitoringssystematiek door uitvoering te geven aan de in het Besluit op te nemen registratieverplichting voor bedrijfsafval (artikel 13 lid 4). - Verduidelijken van de definities en versterken van de monitoringssystematiek betreffende op de markt gebrachte kunststofverpakkingen. Borging onafhankelijkheid en transparantie - Betrouwbaarheid van de monitoringscijfers zal worden versterkt door het verbeteren van de systematiek conform de aanbevelingen van de ILT. Dit betreft onder andere invoering van

32 structurele beoordeling van de gebruikte gegevens door onafhankelijke accountants, gebruikmakend van gevalideerde protocollen. - Er wordt gestreefd naar intensivering van beoordelingswijze en controles. - In een werkgroep onder leiding van vertegenwoordigers van het ministerie van Infrastructuur en Milieu met daarin vertegenwoordigers van gemeenten en van het verpakkende bedrijfsleven wordt vastgesteld hoe het hergebruikpercentage wordt gemonitord. Dit leidt tot een protocol op hoofdlijnen. ILT beoordeelt of volgens monitoringsystematiek wordt gewerkt. - Het bestuur van het Kennisinstituut wordt gevraagd advies te geven over het protocol. Zij kunnen de Raad van Advies van het Kennisinstituut daarbij betrekken - Het Kennisinstituut behoudt dezelfde adviserende rol voor toekomstige aanpassingen van dit protocol. - Het ministerie van IenM stelt op basis van deze adviezen uiteindelijk vast op welke wijze de beoordeling in de wetgeving wordt opgenomen. - De ILT zal bij implementatie in regelgeving de handhaafbaarheidstoets doen. 4 Kennisinstituut In de Raamovereenkomst is in Artikel 4 afgesproken een Kennisinstituut op te richten (verder te noemen Kenniscentrum Duurzaam Verpakken [kcdv]). In artikel 4 is het volgende afgesproken: 1. De verduurzamingsagenda, bedoeld in artikel 3, wordt in 2013 vastgesteld door een op te richten onafhankelijk en deskundig Kennisinstituut. Daaraan nemen wetenschappers deel en vertegenwoordigers van: a. de Rijksoverheid; b. het verpakkende bedrijfsleven; c. gemeenten. 2. De partijen bij deze overeenkomst bepalen gezamenlijk de samenstelling van dit Kennisinstituut, bedoeld in het eerste lid. 3. Dit instituut voert onderzoek uit en stelt in 2013 de hoogst haalbare doelen vast voor 2018 en in 2018 voor Voor de oprichting van dit instituut in 2013 hebben partijen nadere afspraken gemaakt over de doelen, taken en bevoegdheden en financiering (zie bijlage). 5 Overige 5.1. Plan terugdringen plastic draagtassen in het winkelkanaal Het kenniscentrum stelt onderzoek in naar middelen om aankopen thuis te krijgen op de minst milieubelastende vorm. Aanpak: Op het gebied van gedrag zal een antwoord gezocht worden op de volgende vragen: o Met welke maatregelen beïnvloed je het gedrag zo sterk mogelijk? o Welke instrumenten hebben invloed op gedrag? Voorbeelden van al gebruikte instrumenten zijn: Beprijzen van de tasjes. Communicatie op de tasjes met slogans als Deze tas kunt u makkelijk nog een keer gebruiken. En nog een keer. En dan nog een keer. en daarnaast verwijzing dat de tas bij het plastic afval kan worden weggegooid. Op het gebied van materiaal een antwoord gezocht worden op de volgende vragen o Wat is het minst milieubelastende materiaal voor een tas? o Wat is de minst milieubelastende vorm voor een tas? Beide vragen kunnen in verschillende situaties een ander resultaat opleveren, zoals bijvoorbeeld het verschil tussen: de supermarkt en het warenhuis.

33 Het onderzoek zal ook alternatieve mogelijkheden voor een tasje onderzoeken. En het onderzoek zal alternatieve mogelijkheden voor de kleine zakjes op de groente- en fruitafdeling onderzoeken. Ook wordt er gekeken naar de resultaten tot nu toe en de milieu impact van deze resultaten. o Resultaten tot nu toe zijn bijvoorbeeld: In het supermarktkanaal zijn de hemdtastjes aan het verdwijnen en bij sommige supermarkten zijn deze al niet meer verkrijgbaar bij de kassa. In de supermarkten wordt een vergoeding gevraagd voor de draagtassen. Een deel van de winkeliers vraagt of een tasje nodig is. De volgende partijen worden in ieder geval betrokken: o Supermarktbranche (CBL); o Detailhandel (Detailhandel Nederland/RND); o Studenten van universiteiten en hogescholen voor een brainstormsessie; o Producenten van tassen en andere verpakkingsmaterialen (VMK). Waarschijnlijk ontstaat er een mix van maatregelen, verschillend per verkoopkanaal en per type tasje. Dit wordt verwacht omdat per soort aankopen en per aankoopkanaal de maatregelen een verschillende impact zullen hebben. Het onderzoek zal uitwijzen of dit inderdaad het geval is Mogelijke geschillen Indien uit de monitoringsresultaten blijkt dat de beoogde resultaten niet worden gehaald dan wel indien zich onvoorziene ontwikkelingen voordoen die van invloed zijn op de uitvoering van deze overeenkomst, treden partijen met elkaar in overleg om te bezien of aanvullende maatregen worden getroffen. Dit alles laat echter onverlet dat de betrokken partijen hun eigen verantwoordelijkheden, verplichtingen en bevoegdheden hebben op grond van het Besluit beheer verpakkingen en papier en karton.

34 Raamovereenkomst Verpakkingen en Addendum Bestemd voor : NVRD leden Van : NVRD Datum : 28 november 2012 Onderwerp : Raamovereenkomst en addendum Verpakkingen De Raamovereenkomst Verpakkingen bevat de afspraken tussen Rijk, bedrijfsleven en gemeenten over de uitvoering van het Verpakkingenbesluit in de komende tien jaren. De Raamovereenkomst en het addendum bevatten met name afspraken met betrekking tot het beheer van kunststof verpakkingen. De afspraken ten aanzien van verpakkingen van glas, papier & karton en metalen blijven ongewijzigd ten opzichte van het vorige akkoord. Op 20 november jl. heeft de VNG het addendum op de Raamovereenkomst verpakkingen voorgelegd aan de gemeenten. Het addendum was noodzakelijk omdat gemeenten de bepalingen uit de Raamovereenkomst over de afschaffing van statiegeld niet konden steunen zolang er geen aantoonbare resultaten zijn geboekt met de verduurzaming van de verpakkingsketen en een vergelijkbaar milieuresultaat wordt behaald. De Commissie Van der Vlist heeft vervolgens advies uitgebracht over hoe dit het beste gerealiseerd kan worden. Het addendum beoogt om een zo substantieel mogelijk deel van dit advies als aanvulling op de Raamovereenkomst verpakkingen toe te voegen. Gemeenten hebben tot 11 december 2012 de gelegenheid om zich via een ledenraadpleging over de raamovereenkomst en het addendum uit te spreken. In deze notitie zet de NVRD de voor haar leden belangrijkste elementen van de Raamovereenkomst en het addendum op een rij. 1. Wat is er in positieve zin verbeterd met het addendum na het Advies van der Vlist De Raamovereenkomst en het addendum daarop besteden veel aandacht aan de wens om tot verduurzaming van de verpakkingsketen te komen. De Raamovereenkomst gaat in op de verduurzamingsagenda verpakkingen welke door het op te richten kennisinstituut moet worden vastgesteld en waarin concrete en afrekenbare doelen zullen worden opgenomen. In het addendum op de Raamovereenkomst wordt verder toegelicht en uitgewerkt dat het streven hierbij is om tot gesloten materiaalkringlopen te komen. Ook zullen alle relevante branches nu preventieplannen opstellen waarmee door het kennisinstituut vast te stellen doelen moeten worden behaald. Ten opzichte van de Raamovereenkomst zijn de preventieverplichtingen een nieuw element. Ook de burger wordt meer betrokken doordat de preventieplannen openbaar worden gemaakt en er een meldpunt voor overbodige verpakkingen komt. Verder is in het addendum een aanpak opgenomen om tot minder plastic draagtassen in het winkelkanaal te komen. In het addendum zijn voorts een aantal afspraken uit het Raamakkoord nader geoperationaliseerd en uitgewerkt. Dit geldt met name voor de prestatiegaranties voor de afschaffing van statiegeld, de afspraken over de monitoring van verpakkingen en het kennisinstituut. Vergoedingen In het addendum zijn tot slot de bedragen opgenomen van de vergoedingen die gemeenten in 2013 en 2014 ontvangen voor de bron- of nascheiding van verpakkingen. Deze vergoedingen zijn gebaseerd op een kostenstudie door PWC naar de gemiddelde kosten in Volgens PWC bedragen deze 389 per ton. Uiteindelijk is voor 2013 en 2014 een vergoeding vastgesteld van 445 respectievelijk 430 per ton. Deze bedragen worden mogelijk nog verhoogd met 15 per ton wanneer de stichting Afvalfonds bereid is om uit de resterende middelen van het huidige fonds voor deze jaren een tegemoetkoming te doen. Het addendum voorziet ook in een minimumhoogte van de vergoeding gedurende de totale looptijd van de overeenkomst, deze bedraagt 95% van de vergoeding die voor het jaar 2018 nog moet worden vastgesteld. 1 Het rapport van deze studie is door de VNG toegezonden aan de gemeenten Notitie Blad 1 van 3 Kenmerk: N/12/3169/MG

35 2. Wat is de agenda die nog open staat Veel elementen uit de Raamovereenkomst en het addendum moeten in de komende periode nog nader worden ingevuld en geregeld. Ten behoeve van de verduurzaming moet er door het kennisinstituut een verduurzamingsagenda worden opgesteld en moeten preventiedoelstellingen worden vastgesteld. De branches moeten op basis hiervan vervolgens preventieplannen opstellen. Ook zal in 2013 een pilot moeten worden uitgevoerd met de inzameling van drankenkartons, op basis waarvan het kennisinstituut een beslissing neemt over de implementatie. Financieel Ook in financieel opzicht staan er nog punten open die in de komende periode nader moeten worden ingevuld. Voor het meerjarig financieel kader is vooral het kostenonderzoek naar de hoogte van de vergoeding in 2018 bepalend. Dit onderzoek, dat in de eerste helft van 2013 moet worden opgeleverd, is bepalend voor de hoogte van de vergoeding in de jaren 2015 tot en met De Raamovereenkomst voorziet daarnaast in een bonus/malus regeling voor gemeenten, die in de loop van 2013 geconcretiseerd moet worden. Milieu Ondanks dat het statiegeld op de grote PET-flessen slechts een beperkt volume beslaat, is het milieu-effect van deze schone monostroom voor recycling aanzienlijk. Het milieu-effect van afschaffen van statiegeld kan met name worden gecompenseerd door melk- en sappakken en blik te gaan recyclen. Recycling van drankenkartons en blik is nog afhankelijk van de pilot en nadere afspraken over vergoeding voor melk- en sappakken en blik. Beide elementen (zowel afschaffen statiegeld als recyclen van drankenkartons en blik) zijn echter nog niet duidelijk, waardoor de milieu-impact van het akkoord nog niet met zekerheid kan worden bepaald. Organisatie sortering kunststoffen Vanaf 2015 worden gemeenten ook verantwoordelijk voor sortering van kunststof verpakkingen, en desgewenst de vermarkting ervan. Hierover zullen in de komende periode nadere afspraken moeten worden gemaakt, zodat gemeenten deze nieuwe taak vanaf 2015 organisatorisch en financieel kunnen waarmaken. Zwerfafval Ten aanzien van de zwerfafvalaanpak is in het Raamakkoord overeengekomen dat het bedrijfsleven hiervoor jaarlijks 20 miljoen Euro beschikbaar stelt. De afspraken over hoe dit geld bij de gemeenten terecht kan komen en hoe over de besteding daarvan gerapporteerd moet worden moeten eveneens nog ingevuld worden. 3. Wat zijn potentiële valkuilen bij de implementatie De afspraken in de Raamovereenkomst en het addendum over de verduurzaming van verpakkingen zijn met name procedureel van aard. Het kennisinstituut speelt in veel opzichten een doorslaggevende rol bij de uitvoering van de Raamovereenkomst. Het opstellen van de verduurzamingsagenda, het vaststellen van de preventiedoelstellingen, de pilot inzameling drankenkartons en het ondersteunen van gemeenten in hun regierol behoren allemaal tot de competentie van het kennisinstituut. Doordat alle bij de Raamovereenkomst betrokken partijen (bedrijfsleven, Rijk en VNG) in het bestuur van het kennisinstituut zijn vertegenwoordigd, bestaat het risico dat partijen hun belangen via het bestuur van het kennisinstituut proberen te behartigen waardoor de beoogde onafhankelijkheid in het geding kan komen. Investeringskader In financieel en organisatorisch opzicht moeten er nog beslissingen worden genomen die van invloed zijn op de kwaliteit en kwantiteit van de in te zamelen verpakkingenstromen en op de daarmee samenhangende vergoedingen. In de eerste plaats zal het meerjarig financieel kader voor de inzameling van kunststof verpakkingen door gemeenten, zowel via bronscheiding als via nascheiding, met name worden bepaald door de uitkomst van de studie naar de kosten in De resultaten hiervan zullen eerst in de eerste helft van 2013 worden gepresenteerd. Notitie Blad 2 van 3 Kenmerk: N/12/3169/MG

36 Bonus/malus Behalve dit onderzoek zal ook de voorziene bonus/malus regeling van invloed zijn op de hoogte van de vergoeding die gemeenten uiteindelijk zullen ontvangen. Gemeenten die kwalitatief en/of kwantitatief goed scoren kunnen hierdoor mogelijk beloond worden, maar voor gemeenten die het op deze punten minder goed doen zijn er mogelijk ook risico s dat de vergoeding lager uitpakt. Drankenkartons en blik De pilot met de inzameling van drankenkartons zal voor 2014 moeten zijn uitgevoerd. Wanneer positief beslist wordt over de inzameling van drankenkartons zal opnieuw gekeken moeten worden naar de inzamelmethoden (gecombineerd met kunststof verpakkingen of niet) en naar de hoogte van de inzamelvergoeding. Statiegeld Wanneer per 2014 voldaan wordt aan de gestelde prestatiegaranties zal het statiegeldsysteem voor grote PETflessen niet langer verplicht zijn. Vanaf 2015 zullen de grote PET-flessen in dat geval via de gemeentelijke inzamelsystemen ingezameld moeten worden. Hierdoor zal de kwantiteit en de kwaliteit van het door gemeenten ingezamelde kunststof gaan veranderen. Sortering kunststof Vanaf 2015 worden gemeenten ook verantwoordelijk voor de sortering van kunststof verpakkingen, en desgewenst de vermarkting ervan. Hierover zullen in de komende periode nog nadere afspraken moeten worden gemaakt zodat gemeenten deze nieuwe taak vanaf 2015 organisatorisch en financieel kunnen waarmaken. Het Raamakkoord en het addendum bevatten hierover nog geen kaders. IJkpunt 2014, statiegeld & drankenkartons en blik Gezien het voorgaande valt er begin 2014 een belangrijk ijkpunt in de uitvoering van het Raamakkoord. Dan zal duidelijk worden of het statiegeld op grote PET flessen inderdaad wordt vrijgegeven, en wat er ten aanzien van de inzameling en recycling van drankenkartons wordt afgesproken. Beide beslissingen zijn van grote invloed op de kwaliteit en kwantiteit van de door gemeenten in te zamelen verpakkingenstroom en derhalve ook op de daarvoor benodigde vergoeding. Het risico bestaat dat de uitkomsten van de kostenstudie naar de vergoeding per 2018 onvoldoende rekening houdt met deze factoren, waardoor dit onderzoek straks niet adequaat kan blijken te zijn om het vergoedingenniveau voor de jaren na 2014 uit af te leiden. 4. Samenvattend Het Raamakkoord en het addendum bevatten ten aanzien van de gewenste verduurzaming van verpakkingen vooral globale doelstellingen, procedureafspraken en intenties. Het op te richten verpakkingeninstituut is instrumenteel in de concretisering hiervan. Het addendum bevat ten opzichte van het Raamakkoord vooral een nadere uitwerking en concretisering van de afspraken uit het Raamakkoord. Nieuw in het addendum zijn met name de afspraken over preventie, over de vergoedingen voor gemeenten in de jaren 2013 en 2014 en over de minimumhoogte van de vergoeding. In de komende periode zal op veel punten nog een nadere uitwerking moeten komen. Dat betreft onder meer de vergoeding op lange termijn, de bonus/malus regeling, de inzameling van drankenkartons, de afschaffing van statiegeld en de verantwoordelijkheid voor sortering en vermarkting. De uitwerking hiervan kan grote gevolgen hebben voor de kwaliteit en kwantiteit van de door gemeenten in te zamelen en vanaf 2015 ook te sorteren verpakkingenstroom. Per saldo zal iedere gemeente voor zich moeten bepalen of met dit akkoord het investeringskader is geschapen voor de komende jaren voor de noodzakelijke investeringen voor inzameling van verpakkingen en grondstoffen passend binnen doelstellingen van de gemeente op het gebied van klimaat en milieu. Notitie Blad 3 van 3 Kenmerk: N/12/3169/MG

37