Besturing van autonomie Over de mythe van bestuurbare onderwijsorganisaties INFINITE LUSTRUMCONFERENTIE 27 MAART 2014 PROF. DR.

Transcriptie

1 Besturing van autonomie Over de mythe van bestuurbare onderwijsorganisaties INFINITE LUSTRUMCONFERENTIE 27 MAART 2014 PROF. DR. EDITH HOOGE

2 Drie ontwikkelingen Optimalisering Eis van risico-beheersing Groeiende zorgen over legitimiteit van onderwijsbesturen 2

3 Class schedule: 1 st Bell: introduction to the standaridized test. 2 nd Bell, preparation for the standardized test. 3rd Bell, standardized test answers...

4 We have considered every potential risk, except the risk of avoiding all risks.

5 All in favor?

6 Spanningsveld Laag vertrouwen Hooggespannen verwachtingen 6

7 Uitweg uit het spanningsveld? O ja, we besturen onderwijs! O ja, wat mensen doen en hun interactie, daar heb je niet zomaar grip op! O ja, financiële sturing niet op zichzelf! 7

8 Besturen van onderwijs meervoudig in doelbereiking; meervormig; sociale interactie; iteratie van betekenis geven, interpreteren en leren. co-creatie van leerlingen en hun ouders, leraren, andere professionals en direct leidinggevenden 8

9 Pedagogische opdracht Kwalificatie Persoons -vorming Maatschappelijke opdracht Socialisatie Functies en opdrachten van onderwijs

10 Besturen van onderwijs als balancing act Verschillende oriëntaties: - Onderwijsinhoudelijk: goed onderwijs, doeleinden, opbrengsten, toegevoegde waarde, gezien opgave leerlingpopulatie en omgeving; - Professioneel: goede mensen, juiste plek, professionalisering, lerende organisatie; - Bedrijfseconomisch: vermogenspositie (verplichtingen, buffer), bestendigheid toekomst (risico s), financiële situatie koppelen aan ambities/beleid; - Maatschappelijk: eisen en verwachtingen van ouders, community, stakeholders, overheid; - Overheid: rechtmatigheid, publiek belang, compliance

11 Besturen van onderwijs: integraliteit Financiën Onderwijskwaliteit Huisvesting Identiteit Risico s Professionalisering HRM 11

12 Grip? Onderzoek afgelopen decennium laat zien: Bestuurlijke processen zijn van invloed op onderwijskwaliteit en opbrengsten, maar.. INDIRECT GELAAGD - MEERVOUDIG Structuur- Cultuur- Leiderschap 12

13 ? Besturen en managen Organisatie structuur, cultuur en leiderschap Capaciteiten onderwijspersoneel en staf Procesgang / opbrengsten onderwijs/ beroepsvorming 13

14 Primaire risico s: onderwijskwaliteit Voldoende bestuurlijk handelen Onvoldoende bestuurlijk handelen Voldoende kwaliteit(szorg) Geen risico Matig risico Onvoldoende kwaliteit(szorg) Risico Groot risico 14

15 Secundaire risico s: financieel/mensen/middelen Financieel: krimp, groot vermogen Personeel: vergrijzing,part-timers, opleidingsniveau Middelen: gebouwen, ict-infrastructuur 15

16 Risicomanagement als geruststellingsmachine?

17 Risicomanagement als geruststellingsmachine? Verkokerde aanpak Eenzijdig informatiegebruik Kloppen de data? Data-literacy zorgpunt Scenario s, what if, handelingsrepertoire Rol intern toezicht 17

18 Leren en feedback 18

19 Informatie als grondstof hard & zacht Abstracte gestandaardiseerde systeeminformatie: meetbaar Marap, leerlingvolg- en kwaliteitszorgsystemen, risicomanagement, P&C-cyclus, excell-sheets financiën, zelfevaluaties Professionele, pragmatische en ervaringsgerichte informatie: moeilijk meetbaar Van (groepen) personen binnen en buiten de organisatie, impliciet & stickey, achter bureau vandaan, diep in de organisatie. 19

20 Sturen van autonomie? Onderwijsbestuur moet vanwege de beperkingen nauw aansluiten bij: - het vermogen tot zelfbestuur en zelforganisatie van diegenen die bestuurd worden; - de kennis, inzichten, ervaring, motivatie en toewijding van diegenen die het onderwijs dagelijks maken.

21 Sturen van autonomie? Beperk overmaat regelgeving en incentives Uniformerend Crowding out Ruimte geven & verantwoording vragen & toerusten (capacity-building)

22 Dank voor uw aandacht!