LERAAR ZIJN: EEN KWESTIE VAN COMPETENTIES? Isabel Rots

Transcriptie

1 LERAAR ZIJN: EEN KWESTIE VAN COMPETENTIES? Isabel Rots

2 1 Ontwikkelingen in beroepsmotivatie

3 Marie start met veel motivatie voldoening interacties met leerlingen verschil maken voor lln positieve feedback schoolcultuur

4 Marie frustratie mentoren schoolcultuur standaarden pedagogische perfectie (cf. Hargreaves) leerlingen

5 Marie einde opleiding technische kennis & vaardigheden ernstige zelftwijfel diploma (onderscheiding) geen leraar

6 Overzicht Ontwikkelingen in de beroepsmotivatie van studenten in lerarenopleiding Identiteitsspanningen als uitdaging Competenties als basis voor goed leraarschap?

7 Leer- en ontwikkelingsproces (cf. Rots, Kelchtermans, & Aelterman, 2012) technische morele emotionele politieke

8 Verschuiving beroepsmotivatie 1. Zelfbevestiging als competente leraar bronnen: doelmatigheid sociale erkenning positief zelfwaardegevoel en beroepsmotivatie bedreigingen persoonlijk falen externe kritiek betekenisvolle leerervaringen vs. zelftwijfel, beroepsmotivatie

9 Verschuiving beroepsmotivatie 2. Sociaal-professionele relaties tijdens stages relaties met mentoren: bron van steun en erkenning bron van zorgen en spanningen micropolitieke strategieën (Kelchtermans & Ballet, 2002) schoolcultuur overeenkomsten vs. tegenstellingen eigen opvatting bron vs. bedreiging beroepsmotivatie

10 2 Identiteitsspanningen als uitdaging

11 Professionele ontwikkeling is het resultaat van betekenisvolle interacties tussen het individu en professioneel relevante contexten zoals de opleiding, de stageplaats, de werksituatie, (Kelchtermans et al., 2010) geen gestage of geleidelijke ontwikkeling (Meijer, 2013) ontwikkeling van professionele identiteit spanningen als leermomenten (cf. Pillen et al, 2013) washing out effect (cf. Ruys et al, 2013)

12 Poortwachter zijn is bewaken dat afgestudeerden kunnen professioneel handelen beroep uithouden onderhandelen over zichzelf als professional

13 3 3 Competenties als basis voor goed Competenties als basis voor goed leraarschap?

14 Competenties beschrijven wat leraren moeten kunnen doen bieden houvast voor lerarenopleider (als poortwachter) benadrukken praktijkrelevantie opleiding kunnen impuls geven om visie & doelen van lerarenopleiding te expliciteren

15 Competenties zijn noodzakelijke maar geen voldoende voorwaarden voor goed leraarschap: risico van verbrokkeling altijd oordeel nodig over hoe competenties wanneer & waartoe inzetten leraar als persoon

16 Neutraliteit als verdienste? Leraren worden radertjes in een organisatie, ze dragen geen passies maar competenties over en meten met objectiveerbare toetsen. ( ) Dat is helaas een schrale visie op onderwijs. (Karel Verhoeven, De Standaard, 20 augustus 2014).

17 Neutraliteit als verdienste? Hoe die neutraliteit ook gestalte krijgt, ze heeft alleen betrekking op de school. Niet op de leraar, die een volwaardig mens blijft. (Rik Torfs, De Standaard, 20 augustus 2014).

18 Leren van binnenuit Het lijkt een aantrekkelijke gedachte om evidence-based theorieën in de hoofden van leraren te krijgen, maar er is veel evidence dat dit niet werkt (Korthagen, 2012).

19 Competenties zijn noodzakelijke maar geen voldoende voorwaarden voor goed leraarschap: risico van verbrokkeling altijd oordeel nodig over welke competenties wanneer & waartoe inzetten leraar als persoon meer dan gedrag geëngageerde zorg voor de lerende

20 Competenties zijn nodig maar eenzijdige sturing lerarenopleiding vanuit technische competenties doet studenten tekort in hun ontwikkeling: te eenzijdige focus op gedrag ontwikkeling professionele identiteit onderbelicht

21 Conclusie leraar worden (en zijn) is meer dan technische dimensie niet-technische dimensies onderbelicht in eenzijdig competentiegericht opleiden

22 Conclusie aandacht voor professioneel zelfbeeld praktijkervaringen delen bewustworden van & reflecteren op spanningen betekenisverlening verhelderen impliciete processen zichtbaar

23 Bedankt voor uw aandacht! Isabel Rots