Ontwikkelagenda Inkoop Nieuwe Wmo Gemeente Ede

Transcriptie

1 Ontwikkelagenda Inkoop Nieuwe Wmo Gemeente Ede De ontwikkelagenda is in overleg met de aanbieders voor Extramurale WMO en Beschermd Wonen tot stand gekomen. In de aanloop naar de nieuwe contractering per 1 januari 2016 is met hen op basis van het principe van bestuurlijk aanbesteden gewerkt aan overeenkomsten waarin de gezamenlijke afspraken zijn vastgelegd. In een zestal werkgroepen zijn inhoudelijke en procesmatige thema s voorbereid en verkend. Waar dat mogelijk was zijn de bevindingen van de werkgroepen betrokken bij de overeenkomsten die per 1 januari 2016 van kracht zijn. Niet alle opbrengst en aandachtspunten van de werkgroepen heeft dus al een plek gekregen in de overeenkomsten. Vaak is meer uitwerking nodig en tijd om een aanpak of consequenties te doordenken. Daarvoor is deze ontwikkelagenda opgesteld. Iedere werkgroep heeft verslag gedaan van bevindingen en van ontwikkelpunten die open staan. Dat leverde een longlist op van werkzaamheden en ambities. Ten behoeve van de voorliggende ontwikkelagenda zijn de bevindingen van de werkgroepen op de longlist geclusterd tot een vijftal bovenliggende thema s waaronder de door de werkgroep genoemde bevindingen en ontwikkelpunten uitgewerkt kunnen worden. Uitgangspunt is dat deze thema s (verdere) invulling geven aan de transformatierichtingen die zijn opgenomen in het Inkoopplan Nieuwe WMO Het gaat om de volgende thema s: 1. Cliënt centraal 2. Monitoring 3. Contracteren op basis van resultaatafspraken 4. Substitutie 5. Technologische Vernieuwing De ontwikkelagenda is een integraal onderdeel van de contractering Dat wil zeggen dat aanbieders de bovenstaande ontwikkelthema s onderschrijven en bereid zijn aan de uitwerking direct of indirect een bijdrage te leveren. Een succesvolle decentralisatie door doorontwikkeling is immers een gezamenlijke verantwoordelijkheid. In januari 2016 zullen de fysieke overlegtafels Extramurale Wmo en Beschermd Wonen, eventueel aangevuld met nieuwe partners, bij elkaar komen. Een van de agendapunten is dan de Ontwikkelagenda. Er worden dan afspraken gemaakt over aanpak, prioritering, inzet en planning. Met het oog op vernieuwing en prioriteitstelling blijft de Ontwikkelagenda een dynamisch document. Ontwikkelagenda Inkoop Nieuwe Wmo Pagina 1

2 1. Cliënt centraal Uitgangspunt bij de begeleiding van een inwoner is dat hij of zij centraal staat, en dat het ondersteuningssysteem beweegt. Het systeem bestaat uit het sociaal netwerk, vrijwilligers, lotgenoten, zelfregiegroepen, andere inwoners, algemene voorzieningen en professionele inzet. Zoveel mogelijk moet daarbij worden uitgegaan van het gewone leven (vitale (wijk)netwerken, inwonersinitiatieven, studenten). Ook professionals maken deel uit van het ondersteuningssysteem. Zij hebben een wisselende rol: kennis overdragen, verhelderen, met hun expertise aanwezig zijn, zelfregie stimuleren, soms overnemen. Korte tijd of langer; intensief en minder intensief. Na overleg met inwoner kan de opdracht voor de professional expliciet zijn om regie te voeren, en het netwerk rondom een cliënt mee op te bouwen, te stimuleren en te ondersteunen. De bedoeling is dat meer inzet van sociaal netwerk, vrijwilligers, informele ondersteuning, algemene voorzieningen ed. leidt tot minder professionele inzet. Om dit verantwoord uit te voeren, zijn andere en nieuwe vormen van ondersteuning nodig: regievoering, netwerkontwikkeling en rode-draad-begeleiding/ongoing support/achtervang. a. Bevorderen van netwerkontwikkeling Het ontwikkelen, stimuleren en in stand houden van netwerken gaat niet vanzelf, leert de praktijk. Aanbieders verschillen in de wijze waarop zij aandacht, expertise en vaardigheden in huis hebben hiervoor. De gewenste situatie is dat op alle plekken in het Sociaal Domein systematisch gewerkt wordt aan netwerkontwikkeling rondom een cliënt, om op deze manier bij te dragen aan de doelen van de transformatie. De werkgroep Extramurale Wmo ziet veel mogelijkheden om voor begeleiding van inwoners met sociaal netwerk, vrijwilligers, lotgenoten etc samen te werken. Voor verantwoorde uitvoering zijn wel afspraken nodig over regievoering, terugval en netwerkontwikkeling. Ook ziet de werkgroep mogelijkheden om individuele begeleiding op andere manieren aan te bieden dan via de reguliere 1 op 1 begeleiding in de thuissituatie. Het betreft dan bijvoorbeeld individuele begeleiding tijdens sociale activiteiten. b. Regievoering Voor regievoering is het zinvol om onderscheid aan te brengen tussen zelfregie en regie. Bij zelfregie gaat het om zelf bepalen, niet om zelf doen. Regie betekent de coördinatie van activiteiten van sociaal netwerk en vrijwilligers, algemene voorzieningen en maatwerkvoorziening begeleiding van inwoner en zijn sociaal netwerk. Inwoner is eigenaar van de situatie (zelfregie) en voert ook regie op het proces. De gewenste situatie is dat regievoering structureel een plek heeft in het plan van aanpak van een cliënt. Is sprake van langdurige ondersteuning, dan wordt in het plan van aanpak desgewenst ook de achtervang geregeld als regisseur een niet-professional is. c. Informatieverstrekking aan de cliënt Als de toegang een cliënt goed wil adviseren is betrouwbare en onderling vergelijkbaar informatiemateriaal nodig. De ervaring leert dat informatie onvoldoende vergelijkbaar is. Gewerkt moet worden aan informatie op basis waarvan de cliënt een optimale keuze voor ondersteuning en begeleiding kan maken. d. Ruimte voor burgerinitaitieven Al jarenlang is de beweging gaande dat burgers zelf initiatieven nemen om dát te doen wat overheden en instanties niet meer willen of kunnen doen. Gedreven door een geloof in eigen kracht en een grote maatschappelijke betrokkenheid. De verbinding tussen de decentralisaties en burgerinitiatieven is nog onvoldoende gelegd. De transities zijn op dit moment vooral een zaak van de gemeente, zorg- en welzijnaanbieders, professionals en een beetje ondernemers. Burgers weten zelf het beste wat nodig is in hun buurt of wijk. Initiatieven van burgers zorgen voor sfeer en gemeenschapszin. Dat is de basis voor betrokkenheid en onderlinge hulp. Zo dragen burgerinitiatieven bij aan het slagen van het nieuwe welzijnsbeleid. e. Betrekken van cliëntervaringen en de ervaringen van mantelzorgers Bij de doorontwikkeling van beleid spelen cliëntervaringen een belangrijke rol. Daarnaast zijn we geinteresseerd in de ervaringen van mantelzorgers en is het van belang om te weten in hoeverre mantelzorgers zich (over)belast voelen en hoe zij eventueel ondersteund zouden kunnen worden. Ontwikkelagenda Inkoop Nieuwe Wmo Pagina 2

3 2. Monitoring a. Monitoring Betreft uitwerking van de voor inkoop 2016 opgenomen resultaatafspraak m.b.t. kwaliteit m.b.t. Beschermd Wonen. Gaat om: a) Ontwikkelen van een set criteria voor kwalitatieve toetsing op cliëntniveau bij de instelling. Op dit moment onderkende aspecten: aanwezigheid actueel ondersteuningsplan, voortgang en realisatie doelen door cliënt, inzet informele netwerk, 0 e lijn, op- en afschalen (professioneel/niet-professioneel), (sociale) participatie, aandeel kwartiermaken/ derden contact ten behoeve van de cliënt en met welk resultaat e.d. b) Bepalen meetinstrument voor cliënttevredenheidsonderzoek. Deze moet ook inzicht geven in Wmo 2015/Beleid Ede (eigen kracht, zelfregie, participatie e.d.). Van belang ook om rekening te houden met de diverse cliëntenpopulaties bij de instellingen. N.B. Minimaal wordt Zorgkaart Nederland ingezet. Uitvoering: jan mrt 2016 (planning) Resultaat: 1 apr 2016 is er een uniforme set kwaliteitscriteria en met elkaar (naast Zorgkaart Nederland) overeengekomen in te zetten ander meetinstrument(en) voor cliënttevredenheids-onderzoek. b. Optimalisatie Zorgkaart Nederland Deze site is met bezoekers per maand één van de grootste vergelijkingssites voor zorg. Cliënten kunnen aanbieders en professionals een rapportcijfer geven. Daarvoor moeten 6 aspecten van zorg/dienstverlening gemotiveerd beoordeeld worden. Een aantal aanbieders is er heel serieus mee bezig en hebben bijvoorbeeld ook al ondersteuning op locatie van medewerkers van Zorgkaart Nederland gehad. Andere aanbieders wachten af hoe één en ander zich verder ontwikkelt. De huidige werkwijze van Zorgkaart Nederland sluit voor een aantal aanbieders / doelgroepen nog onvoldoende aan op de praktijk van alle dag. Dat zal verder met Zorgkaart Nederland worden ogepakt.. c. Aansluiting op Sociale Monitor Met ingang van 2016 gaat de gemeente ook de wettelijk verplichte sociale monitor uitvoeren. De Sociale monitor geeft twee keer per jaar een beeld van de ontwikkelingen in het brede sociaal domein in Ede. Dit betreft de decentralisaties, maar ook andere taakvelden van de gemeente, zoals preventieve ondersteuning jeugd en voortijdig schoolverlaten waardoor een integraal beeld ontstaat. Dit beeld ontstaat aan de hand van indicatoren (kwantitatief en kwalitatief) die zo goed mogelijk de maatschappelijke effecten van de beleidsdoelen meten en volgen. De monitor blijft steeds in ontwikkeling, het is een dynamisch document. De uitdaging is om de sociale monitor zoveel mogelijk te aansluiten op het thema monitoring van de ontwikkelagenda in het algemeen en de voortgangsrapportage Wmo in het bijzonder. d. Vermindering administratieve lastendruk Thema s die uit de werkgroep bedrijfsvoering naar voren kwamen zijn: Organiseer de bedrijfsvoering zoveel mogelijk regionaal. Beleidsvrijheid zit op de inhoud, uniformeer de bedrijfsvoering Vraag geen gegevens uit waarvan niet vooraf bij de aanbieders bekend was dat die vastgelegd moeten worden Zet begin 2016 in op verdere optimalisatie en digitalisering werkprocessen Ontwikkelagenda Inkoop Nieuwe Wmo Pagina 3

4 3. Contracteren op basis van resultaatafspraken a. Resultaatgerichte financiering Doel hiervan is tot concrete resultaatsafspraken te komen, gerelateerd aan welbevinden en geluk van inwoners. Volgend jaar zetten we stappen op pad naar resultaten, die ook toekomstgericht zijn, om te oefenen met resultaatafspraken. Starten met resultaten op individueel cliëntniveau, aangevuld met enkele andere afspraken. Regisseursrol, stimuleren zelfregie, achtervang en netwerkontwikkeling op enige wijze omzetten naar resultaatafspraken. Verschillende strategieën mogelijk: goed 'gedrag' belonen met een bonus, innovatiebudget, resultaatafspraken in contract. In 2016 starten met proces voor verdere ontwikkeling toekomstige resultaatafspraken. Toewerken naar andere productomschrijvingen. b. Toewerken naar ondersteuningsarrangementen (bekostiging, sturing, verantwoording door partners) Per 1 januari 2016 zijn de arrangementen voor ketenzorg dementie en arbeidsmatige dagbesteding operationeel, (op onderdelen wordt het contract in de loop van 2016 aangevuld). In het zgn basiscontract 2016 wordt de mogelijkheid gecreëerd om tussentijds (op onderdelen) te wisselen naar contractering op basis van ondersteuningsarrangementen. Arrangementen die starten in de loop van 2016 (Wmoarrangementen BW, NAH en Begeleiding/HH (aan ieder arrangement is een ambtelijk trekker en een trekker van een aanbieder gekoppeld). Aan het einde van het eerste kwartaal worden uitgangspunten vastgesteld over de wijze van sturing, verantwoording en het opstellen van resultaatafspraken mbt de arrangementen Vanaf 1 januari 2016 wordt een start gemaakt met een financiële werkgroep die uiterlijk 1 april 2016 met voorstellen komt voor de ontkokering van budgetten (Wmo en subsidies) en een methodiek van kostprijsbepaling per arrangement over een meerjarig gemiddelde Op 1 maart 2016 is een plan van aanpak beschikbaar voor de verdere ontwikkeling en implementatie van ondersteuningsarrangementen c. Dagbesteding als afzonderlijk product bij BW In de huidige systematiek kennen we intramuraal BW met of zonder dagbesteding. De tarieven BW zijn inclusief of exclusief dagbesteding. Het tarief van dagbesteding in de C3-6 verschilt nauwelijks van elkaar ( 30,= of 31,=). Voor de inkoop 2016 willen we dagbesteding als een apart product zien. Instellingen krijgen 1 bedrag voor dit product en zetten dit in voor hun cliënten op basis van maatwerk. Dit biedt de instellingen de gevraagde vrije ruimte. Het per 1 januari 2016 realiseren van bovenstaande is te snel. Invoering vraagt nadere uitwerking en tijd voor aanpassing van de bedrijfsvoering (begrotingssystematiek en systemen) van de instellingen en ook van de gemeente. Uitvoering: nov 2015 mrt 2016 (planning) Resultaat: 1 apr 2016 is dagbesteding als afzonderlijk product uitgewerkt (omvang, tarief) en is duidelijk welke aanpassingen in de bedrijfsvoering van de instellingen en de gemeente moeten plaatsvinden. De invoering van het product dagbesteding verloopt daarna via inkoop d. Vervoer In de praktijk is veelal het tarief voor vervoer toereikend, soms ook niet. Moeten we het tarief nader gaan differentieren? Hoe kunnen we creatief met vervoer omgaan? Hoe kunnen meerdere aanbieders hierin samenwerken. Hoe is de relatie met de regiotaxi? Dit zal in 2016 met een aantal aanbieders uitgewerkt worden. e. Ontwikkeling Wmo-arrangementen GGZ Wmo-arrangementen GGZ zijn nodig als onderdeel van de transformatie (zo lang mogelijk regulier zelfstandig wonen al dan niet met ambulante begeleiding) en voor borging van duurzame uitstroom uit BW. De huidige extramurale Wmo-functies kunnen hier niet (voldoende) in voorzien. Onderkend zijn Wmo-arrangementen in Zwaar-Midden-Licht (vanuit centraal BW-budget). Zwaar (voor mensen met psychische kwetsbaarheid die in een BW-instelling wonen en die de woonruimte zelf huren). Inhoud omvat begeleiding en ondersteuning vergelijkbaar met product ZZP GGZ C 3-6 en hierin worden ook de inzet van het eigen netwerk en de 0 e lijn opgenomen. Ontwikkelagenda Inkoop Nieuwe Wmo Pagina 4

5 Midden-Licht (voor mensen met psychische kwetsbaarheid die regulier zelfstandig wonen). De iinhoud bestaat uit: gespecialiseerde begeleiding, preventie (maximaal 5 dagen logeren in BW ter afwending van crisis) en begeleiding naar participatie. Duur van de beschikking: max. 6 maanden (in die periode duidelijk wat passend is); vervolg-beschikking is maatwerk. N.B. Naast het Wmo-arrangement GGZ M of L kan men eventueel o.b.v. maatwerk lokale Wmo-producten ontvangen als HH, ondersteuning vanuit 0 e lijn e.d. (= lokaal Wmo). Uitvoering: nov 2015 tot (planning) Resultaat: 1 apr 2016 zijn de Wmo-arrangementen GGZ beschreven qua inhoud, criteria, termijnen, levering, prijs en domein (centraal BW, lokaal Wmo). Ook de financiële implicaties hiervan zijn concreet gemaakt (reallocatie deel van BW-budget naar lokaal Wmo). Vanaf april is de regionale ambtelijke en bestuurlijke afstemming. Invoering van de Wmo-arrangementen GGZ is uiterlijk (planning). e. Capaciteitsontwikkeling BW 2017 e.v./ transformatieopgave Het Groeidocument Beschermd Wonen Valleiregio (juni 2015) beschrijft een ontwikkelrichting dat uitgangspunt is voor de inkoop 2016 en de daarop volgende jaren. Deze richting zal in de toekomst leiden tot minder noodzaak aan BW-plekken. De voor de Valleiregio benodigde BW-capaciteit en Wmoarrangementen GGZ dienen in kaart te worden gebracht, in tijd, omvang en benodigd budget. Hierbij dient rekening te worden gehouden met het aandeel van niet-professionele ondersteuning, 0 e lijn, de trend in- en uitstroom / doorlooptijd, toegang tot de Wlz en andere relevante landelijke ontwikkelingen. Uitvoering: nov 2015 mei 2016 (planning) Resultaat: 1 jun 2016 zijn de capaciteitsontwikkeling BW en de transformatieopgave in beeld gebracht en kunnen daarmee dienen als uitgangspunt voor de inkoop Ontwikkelagenda Inkoop Nieuwe Wmo Pagina 5

6 4. Substiutie a. Verbinding Nuldelijn en Toegang Nuldelijn doet ook een uitvraag bij cliënt. Mogelijk is er sprake van overlap. Dat is ongewenst. Nodig om goed te bezien waar de client al welke informatie verstrekt. Moet er en zo ja wat aangepast om dubbelingen te voorkomen? Zijn er nog andere aandachtspunten? Afschaling naar de nuldelijn of het inzetten van de nuldelijn als onderdeel van ondersteuningsvormen is een belangrijk thema in de transformatie. Van veel kanten wordt een beroep gedaan op vrijwilligers. Hoe zorgen we dat ze optimaal beschikbaar en benaderbaar zijn? Eigen kracht van en inzetten netwerk om de cliënt zijn ook van die thema s: onmisbaar voor de transformatie en niet te realiseren zonder inzet van partners in de nulde lijn. Hoe geven de samenwerking 0 e, 1 e, 2 e lijn het beste vorm. b. Verbinding met ZVW en WLZ Er is in de praktijk sprake van schotten tussen de domeinen Wmo, Zorgverzekeringswet (Zvw) en Wet langdurige zorg (Wlz) genoemd. Dit betreft een brede opgave van meerdere partijen (zorgkantoor, verzekeraar, aanbieders), waarin de de gemeente ook een grote verantwoordelijkheid heeft. Afstemming zal worden gezocht met Menzis om dit verder op te pakken.. c. Verbinding met Jeugd en Participatiewet Er is in de praktijk sprake van schotten tussen de Jeugdwet en de Wmo. De cliënt moet altijd het uitgangpunt zijn, niet het systeem. Vanuit de gemeente is het initiatief genomen om de categorie 16 tot 23 jarigen als een samenhangend geheel te beschouwen. Een aantal aanbieders Wmo met zowel jeugdige als volwassen cliënten hebben aangegeven hierin mee te willen denken. Vanuit de Participatiewet is er voor inwoners, waarvoor regulier werk niet mogelijk is, samen met maatschappelijke organisaties een aanbod gericht op participatie en vrijwilligerswerk. Veel aanbieders in het sociaal domein bieden participatieplekken waar deze inwoners begeleid vrijwilligerswerk doen. Zij leveren op hun beurt een bijdrage aan de ondersteuning van de Wmo-doelgroep, bijvoorbeeld koffie schenken in de dagopvang. De verbinding vanuit de Wmo met de Partcipatiewet zal verder uitgewerkt worden via het per op te pakken ondersteuningsarrangement Arbeidsmatige dagbesteding. Ontwikkelagenda Inkoop Nieuwe Wmo Pagina 6

7 5. Technologische Vernieuwing a. Uitwerken toetsingskader tbv selectiemethodiek en effectbepaling - Selectie van 3 reeds breed geïmplementeerde toepassingen met positieve business cases voor de inkoopafspraken van Vier kansrijke applicaties die bij een (klein) deel van organisaties geimplementeerd zijn (Zie eindrapportage werkgroep). - Witte vlekken/onvervulde behoeften die nog ontwikkeld/en of geimplementeerd moeten worden bij veel organisaties. - Voor selectie ten behoeve van de inkoop van relevante en kansrijke thema s en toepassingen/projecten is een toetsingskader/beoordelingsmethodiek nodig. - Toetsingskader is ontwikkeld, getest en bijgesteld (deadline 1 november 2016). b. Ondersteuningsbehoeften uit de andere inkoopwerkgroepen destilleren en hen faciliteren bij implementatie (link met werkgroep Ondersteuningsarrangementen en Partnerschap) In het kader van de inkoop 2016 zijn een vijftal werkgroepen in het leven geroepen. De werkgroep Technologische Vernieuwing wil de andere werkgroepen graag faciliteren door mee te denken over welke technologische vernieuwingen ingezet kunnen worden bij het realiseren van in deze werkgroepen benoemde thema s voor de ontwikkelagenda. - In de werkgroep ondersteuningsarrangementen en partnerschap wordt gewerkt aan arrangementen waarbij technologische vernieuwingen ook een rol kunnen vervullen. - Ondersteuningsbehoeften vanuit de andere inkoopwerkgroepen zijn geïnventariseerd en vertaald in projecten waarbij ook stakeholders zijn betrokken. - Eventuele pilots/projecten zijn geïnitieerd en gestart per 1 augustus c. Opzetten field lab Wmo - Er is een behoefte aan een structuur/werkwijze voor kennisdeling en ontwikkeling tussen gemeente en aanbieders, de nuldelijns- en betrokken maatschappelijke organisaties. - Opzetten structuur en werkwijze van Fieldlab Wmo (deadline: 1 juni 2016) - Implementatie en realisatie Fieldlab Wmo (deadline: 1 november 2016) - 70% van organisaties zijn betrokken bij/ nemen deel aan Fieldlab Wmo, (deel)projecten en kennisdeling (voor nov. 2016) Ontwikkelagenda Inkoop Nieuwe Wmo Pagina 7