Mobiliteitsplan Zwalm

Transcriptie

1 Mobiliteitsplan Zwalm Beleidsplan PAC 19 maart 2012 Gemeente Zwalm Zuidlaan Zwalm Grontmij Belgium Gent, 19 maart 2012 P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02

2 Verantwoording Titel : Mobiliteitsplan Zwalm Subtitel : Beleidsplan Projectnummer : Referentienummer : P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02 Revisie : 02 Datum : 19 maart 2012 Auteur(s) : Nele Meex; Davy Willaert adres : nele.meex@grontmij.be Gecontroleerd door : Peter van der Burg Paraaf gecontroleerd : Goedgekeurd door : Erwin Malcorps Paraaf goedgekeurd : Contact : Grontmij Belgium NV Meersstraat 138A B-9000 Gent T F gent@grontmij.be P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 2 van 80

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding tot de opmaak van het plan Opbouw van het mobiliteitsplan Samenstelling GBC Decreet het mobiliteitsbeleid Participatietraject Openbaar onderzoek... 7 INFORMATIEF DEEL Knelpunten, kansen en doelstellingen Knelpunten en kansen Doelstellingen Doelstellingen op Vlaams niveau Doelstellingen op provinciaal niveau Doelstellingen op lokaal niveau Opbouw en afweging scenario s Scenario s Nulscenario Duurzame mobiliteitsscenario s Afweging Toetsing aan de doelstellingen Doelstellingen op Vlaams niveau Doelstellingen op provinciaal niveau Doelstellingen op lokaal niveau Toelichting beleidsscenario RICHTINGGEVEND DEEL Operationele doelstellingen Werkdomein A: Ruimtelijke ontwikkelingen en hun mobiliteitseffecten Werkdomein A1: Ruimtelijke Planning Bestaande ruimtelijk-functionele structuur Gewenste ruimtelijke structuur Mobiliteitseffecten van ruimtelijke ontwikkelingen Compacte verblijfsgebieden en toeristisch-recreatieve attractiepolen Werkdomein A2: Strategische projecten Werkdomein A.3: Categorisering van de wegen en hun ruimtelijke gevolgen Werkdomein B: Netwerken per modus Werkdomein B1: Verblijfsgebieden en voetgangersvoorzieningen Verblijfsgebieden en zone Voetgangersnetwerken en Trage Wegen Werkdomein B2: Fietsroutenetwerk Gewenst fietsroutenetwerk Gewenste fietsvoorzieningen P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 3 van 80

4 7.2.3 Fietspunt Werkdomein B3: Openbaar vervoernetwerk Netmanagement Busverbindingen Treinverbindingen Groene Halte Werkdomein B4: Herinrichting van wegen Snelheidsbeleid Sluipverkeer weren Ontsluiting containerpark - waterzuiveringsstation Routing zwaar vervoer Werkdomein B5: Verkeersveiligheidsmaatregelen Herinrichting schoolomgevingen Doortochten, poorteffecten en aanpak knelpunten Veilige fietsroutes Werkdomein B6: Parkeerbeleid Fietsenstallingen Werkdomein C: Ondersteunende maatregelen Werkdomein C1: Vervoersmanagement Werkdomein C2: Tarifering Openbaar vervoer Parkeren Fietsvergoeding Werkdomein C3: Algemene sensibilisering Werkdomein C4: Marketing, informatie en promotie naar doelgroepen Werkdomein C5: Bewegwijzering Werkdomein C6: Handhaving Werkdomein C7: Beleidsondersteuning Werkdomein C8: Monitoring en evaluatie Actieplan Organisatie en evaluatie Voorstel tot wijziging van gemeentelijke beleidsplannen of beleidsdocumenten Lijst van afbeeldingen Lijst van kaarten Lijst van tabellen Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Bijlage 4: Bijlage 5: Bijlage 6: Bijlage 7: Samenstelling GBC Verslagen Participatietraject Streefbeeld N46 West Actieplan Gemeenteraadsbesluit Openbaar onderzoek P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 4 van 80

5 1 Inleiding 1.1 Aanleiding tot de opmaak van het plan De bedoeling van de opmaak van een mobiliteitsplan is de gemeente aan te zetten tot en te helpen met het ontwikkelen van een duurzaam en samenhangend mobiliteitsbeleid. In veel gemeenten vormt de verkeersveiligheid en leefbaarheid een probleem. De gemeenten krijgen ook steeds meer te maken met verkeersoverlast ten gevolge van de aanhoudende verkeersgroei. Zij zien zich genoodzaakt om hun beleid planmatig te onderbouwen en te verruimen tot een meer geïntegreerd mobiliteitsbeleid. Het mobiliteitsplan formuleert een toekomstvisie en vormt het kader voor het gemeentelijk mobiliteitsbeleid waarvoor de gemeente autonoom bevoegd is. Het mobiliteitsconvenant is hierdoor het basisinstrument voor het voeren van een duurzaam mobiliteitsbeleid in Vlaanderen. 1.2 Opbouw van het mobiliteitsplan Het mobiliteitsplan doorloopt drie stappen: 1. oriëntatiefase; 2. opbouw van het plan; 3. beleidsplan. Deze bundel omvat de derde fase, de opbouw van het plan. De oriëntatiefase werd conform verklaard op , de synthesenota werd conform verklaard op 16 mei Deze verslagen worden toegevoegd in Bijlage 2. In de oriëntatiefase verkent en duidt de gemeentelijke begeleidingscommissie de bestaande studies, problemen, visies en inzichten. Deze verkenning heeft tot doel de opbouw van het mobiliteitsplan in fase 2 inhoudelijk te oriënteren en de behoeften aan bijkomende analyses te definiëren. Deze fase geeft m.a.w. aan welke weg de betrokken partners nog moeten gaan om hun mobiliteitsbeleid optimaal te onderbouwen. De opbouw van het plan moet leiden tot een beter inzicht in de oorzaak van de problemen en kan de visievorming ondersteunen. Het is de bedoeling om dan ook verschillende scenario s uit te werken naar een toekomstig mobiliteitsbeleid. In het beleidsplan zal een keuze gemaakt worden uit de scenario s die het beleid voor het eerstvolgende decennium zal bepalen. Hieraan verbonden worden projecten voorgesteld die naargelang hun prioriteit en door het afsluiten van modules gerealiseerd kunnen worden. ORIËNTATIEFASE Goedkeuring door PAC 1.1. Inventaris bestaande plannen en studies 1.2. Afstemming andere gemeentelijke mobiliteitsplannen 1.3. Inzicht in de visies van de verschillende actoren 1.4. Probleeminventaris en probleemstelling 1.5. Definiëring van het verdere onderzoek 1.5. Oriëntatienota P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 5 van 80

6 OPBOUW PLAN 2.1. Probleeminventaris en Probleemstelling 2.2. Knelpunten, kansen, doelstellingen 2.3. Onderzoeksresultaten 2.4. Nulscenario 2.5. Opbouw van scenario s duurzaam mobiliteitsbeleid volgens de werkdomeinen A-B-C 2.6. Afweging van de scenario s Optioneel goedkeuring door PAC BELEIDSPLAN Informatief deel 3.1. Knelpunten, kansen, doelstellingen 3.2. Besluiten fase Toelichting van het beleidsscenario en de relatie met de beleidsplannen van de hogere overheden Richtinggevend deel 3.4. Operationele doelstellingen 3.5. Uitwerking in werkdomeinen A-B-C 3.6. Actieplan 3.7. Voorstel voor organisatie en evaluatie 3.8. Voorstel tot wijziging van gemeentelijke beleidsplannen en beleidsdocumenten Goedkeuring door PAC Het verslag van deze PAC wordt toegevoegd in Bijlage Samenstelling GBC De samenstelling van de GBC is opgenomen in Bijlage Decreet het mobiliteitsbeleid Het Decreet betreffende het mobiliteitsbeleid dd. 20 maart 2009 (B.S ) bepaalt een tweeledig gemeentelijk mobiliteitsplan met: Een informatief deel, dat inhoudelijk overeenkomt met de verkenningsnota (resultaat van fase 1) en uitwerkingsnota (resultaat van fase 2); Een richtinggevend deel dat overeenkomt met het resultaat van fase 3. 'Informatief deel van het gemeentelijk mobiliteitsplan' Het Decreet... bepaalt het informatieve deel als volgt: Artikel Het informatieve deel van het gemeentelijk mobiliteitsplan bevat ten minste: 1 een omschrijving, analyse en evaluatie van de bestaande, lokale mobiliteitstoestand; 2 een onderzoek naar de toekomstige mobiliteitsbehoeften van de onderscheiden maatschappelijke activiteiten; 3 een omschrijving, analyse en evaluatie van de relatie met onder meer het Mobiliteitsplan Vlaanderen, de relevante provinciale en gemeentelijke ruimtelijke structuurplannen, de provinciale en gemeentelijke milieubeleidsplannen, en de relevante provinciale en gemeentelijke beleidsdocumenten, waarmee in voorkomend geval de afstemming wordt geregeld overeenkomstig artikel 7, 3, 1 ; 4 een omstandige omschrijving van de redelijkerwijs in aanmerking te nemen alternatieven om de gewenste mobiliteit op het lokale vlak te bereiken. P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 6 van 80

7 'Richtinggevend deel van het gemeentelijk mobiliteitsplan' Het Decreet... bepaalt het richtinggevende deel als volgt: Artikel Het richtinggevende deel van het gemeentelijk mobiliteitsplan omvat ten minste: 1 een beschrijving van de gewenste lokale mobiliteitsontwikkeling; 2 de operationele doelstellingen betreffende de lokale mobiliteitsontwikkeling; 3 een actieplan, uitgewerkt in hoofdlijnen, dat bestaat in de maatregelen, middelen, termijnen, en de prioriteiten die daarbij gelden, en, in voorkomend geval, een lijst met punten waarvoor overleg en samenwerking met naburige gemeenten wenselijk zijn. 3. Het gemeentelijk mobiliteitsplan geeft aan in hoeverre het voorgenomen mobiliteitsbeleid is afgestemd op de beleidsplannen, vermeld in 1, eerste lid, 3, of aanleiding geeft tot een wijziging van gemeentelijke beleidsplannen of gemeentelijke beleidsdocumenten. 1.5 Participatietraject Het College van Burgemeester en Schepenen stippelde het participatietraject uit, conform het Decreet betreffende het mobiliteitsbeleid dd. 20 maart 2009 (Uittreksel Gemeenteraadsbesluit, zie Bijlage 3). De voorkeur wordt gegeven om de verkeerscommissie in het hele proces van de mobiliteitsplanning te betrekken. Bedoeling is om de verkeerscommissie, in het kader van het mobiliteitsplan te verruimen en open vergadering te organiseren. De verkeerscommissie is een breed inspraakorgaan dat in het leven werd geroepen om de schepen bij te staan in zijn opinievorming tot mede opmaak van het mobiliteitsplan. Voor werving van de kandidaten werden er verschillende oproepen gedaan in het gemeentelijk infoblad, de lokale pers en via informele kanalen uit het verenigingsleven en het middenveld. Hierin vinden we de voorzitter van de seniorenraad, vertegenwoordigers van allerlei verenigingen en diverse (politieke) strekkingen, de scholenvertegenwoordiging, leden van het Lokaal overleg kinderopvang, leden van oudercomités, milieuraad, verkeersdeskundigen werkzaam bij de FOD, de politiecommissaris, de schepen van mobiliteit, buurtbewoners, de verengingen voor Trage wegen, gebruikers van het openbaar vervoer, buurtcomités, een landbouwer De doelstelling van dit inspraakorgaan is om vooral mee na te denken bij het ontwikkelen van een algemene visie op mobiliteit, het trachten te verhelpen aan de verkeersnoden en een gedegen inspraak te realiseren. Om de vergaderingen van de GBC werkbaar te houden werden er in consensus een paar afgevaardigden aangeduid die de visies van deze commissie moeten verwoorden in de GBC. 1.6 Openbaar onderzoek Het mobiliteitsplan van Zwalm werd aan een openbaar onderzoek onderworpen. Dit openbaar onderzoek liep van 6 januari 2012 tot en met 23 januari 2012 en wordt toegevoegd in Bijlage 7. P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 7 van 80

8 INFORMATIEF DEEL P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 8 van 85

9 2 Knelpunten, kansen en doelstellingen 2.1 Knelpunten en kansen Knelpunten Bestaande ruimtelijke structuur Bereikbaarheid omwille van ligging containerpark en waterzuiveringsstation te Roborst. Naast de twaalf kernen met lintvormige bebouwing zijn er nog een aantal woonlinten, gehuchten en verspreide bewoning. Uitgestrektheid van de gemeente en het ver uit elkaar liggen van de deelgemeenten zorgt voor lange wandelafstanden. Kansen Combinatie van aantrekkelijk woonklimaat en landschappelijk zeer waardevolle open ruimte. Aanwezigheid van uitgestrekte kouters, beekvalleien, gevarieerd cultureel aanbod, kerken en kapellen, kastelen, oude villa s en historische boerderijen en watermolens met potenties voor toeristisch- recreatief medegebruik. Bestaande verkeersstructuur Aanwezigheid van aanliggende i.p.v. vrijliggende fietspaden langs de gewestwegen Vrachtverkeer ten gevolge van containerpark door het centrum van Roborst. Moeilijke ontsluiting van het waterzuiveringsstation. Beperkte knooppuntwerking tussen treinstation en OV-lijnen. Beperkte OV-verbindingen met Gent. Leefbaarheid en veiligheid in de doortochten langsheen de gewestwegen (o.a. N415 Zuidlaan). Barrièrevorming door N46 (oplossing reeds voorhanden in streefbeeld). Verkeersonveiligheid van de N46, in het bijzonder in de doortochten en schoolomgevingen (oplossing reeds voorhanden in streefbeeld). Een aantal wegen behoren tot het beschermd dorpsgezicht. Centrale ligging van het treinstation t.o.v. de deelgemeenten. Het treinstation van Zwalm bedient de spoorlijn Kortrijk Brussel die behoort tot het hoofdspoorwegennet. Het treinstation in Zingem en Gavere hebben een snelle verbinding naar Oudenaarde en Gent. Bestaande wandelroutes (lusvorm) zijn onderling verbonden. Gewenste ruimtelijke structuur en geplande projecten Opmaak Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan. Gewenste verkeersstructuur en geplande projecten Streefbeeld N46 west. P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 9 van 85

10 Knelpunten, kansen en doelstellingen 2.2 Doelstellingen Doelstellingen op Vlaams niveau De ruimtelijke doelstellingen komen voort uit het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV): Gemeente behoort tot het buitengebied waar de open ruimte primeert Vrijwaren van het buitengebied voor de essentiële functies (landbouw, natuur, bos, en wonen en werken op het niveau van het buitengebied); Tegengaan van versnippering in het buitengebied; Bundelen van de ontwikkeling in de kernen van het buitengebied; Inbedden van landbouw, natuur en bos in goed gestructureerde gehelen; Bereiken van een gebiedsgerichte ruimtelijke kwaliteit in het buitengebied; Afstemmen van het ruimtelijk beleid en het milieubeleid op basis van het fysisch systeem; Bufferen van de natuurfunctie in het buitengebied. Zwalm is niet geselecteerd als economisch knooppunt waardoor er geen bijkomende regionale bedrijventerreinen worden voorzien. De verkeerskundige doelstellingen op Vlaams niveau kunnen worden ontleend aan: Mobiliteitsplan Vlaanderen Vrijwaren van de bereikbaarheid; Garanderen van de toegankelijkheid; Verzekeren van de veiligheid; Verbeteren van de verkeersleefbaarheid; Terugdringen van de schade aan natuur en milieu. Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen Terugdringen van aantal verkeersdoden tot 250 en het aantal zwaargewonden tot 2000 tegen Streefbeeld N46 Bevorderen van een verkeersveilige en verkeersleefbare verbindingsfunctie Doelstellingen op provinciaal niveau Op provinciaal / regionaal niveau zijn de doelstellingen te ontlenen aan de provinciale structuurplannen: Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Oost-Vlaanderen: Behoort tot de deelruimte Zuidelijke Openruimtegebied Bundelen van de lokale groei inzake wonen, voorzieningen en lokale nijverheid in Munkzwalm geselecteerd als hoofddorp. Instaan van de woonkernen (Nederzwalm, Sint-Denijs-Boekel en Hundelgem) voor opvang en bundeling van eigen groei van de kern en een deel van de bijkomende woningbehoefte die ontstaan in de verspreide bebouwing in de kernen. Landschappelijke structuur Vrijwaren van de structuurbepalende elementen, relictzones en ankerplaatsen binnen het traditionele landschap waartoe Zwalm behoort. Natuurlijke structuur Behouden en versterken van de natuurwaarden en bevorderen van de biologische diversiteit. Agrarische structuur Maximaal behouden van grote aaneengesloten agrarische gebieden. Economisch verbreden van de landbouw ter ontwikkeling van het plattelandstoerisme. Respecteren van de waardevolle open landschapskarakteristieken door de agrarische bebouwing. P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 10 van 85

11 Knelpunten, kansen en doelstellingen Ruimtelijk bufferen van kwetsbaar grondwater, brongebieden en beekvalleien op erosiegevoelige bodems. Toerisme en recreatie Voorzien van kleinschalige verblijfselementen zoals hoeve- of plattelandsverblijven en pensions in landelijke kernen. Ontwikkelen van geen hoog dynamische toeristische-recreatieve structuur in de Kaaihoeve als natuur en landschapsknooppunt. Verkeer en vervoer N46 tussen Erpe-Mere en Oudenaarde en N415 tussen Zwalm (N46) en Gavere als secundaire weg II. Op verkeerskundig vlak zijn de doelstellingen van belang als geformuleerd in: Het bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk (BFF) Verminderen van het aantal fietsslachtoffers; Verhogen van het aandeel fiets in korte verplaatsingen; Inkorten van de reistijd met de fiets Doelstellingen op lokaal niveau Op lokaal niveau worden volgende doelstellingen vastgelegd in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan 1 : Behouden, versterken en opwaarderen van de beekvalleien in de Zwalmstreek met aandacht voor de toeristisch-recreatieve en natuurlijke waarden; Het versterken van de hoofdkernen Munkzwalm, Hundelgem, Nederzwalm-Hermelgem en Sint-Denijs-Boekel; De eigenheid van het landschap van de Zwalmstreek behouden en versterken; Het vrijwaren van de open landbouwkouters; Het zorgen voor een gevarieerd woonaanbod; De economische dynamiek behouden en versterken. 1 Bron: Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan, in eindfase (september 2011). P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 11 van 85

12 3 Opbouw en afweging scenario s 3.1 Scenario s De actuele situatie wordt weergegeven in het zgn. nulscenario. Het betreft de referentietoestand vandaag met uitvoering van de goedgekeurde plannen en het actuele beleid van de volgende 10 jaar. Conform de filosofie achter de mobiliteitsconvenants, worden in het scenariogedeelte van de synthesenota (vorige fase) zgn. nulscenario s ontwikkeld, gericht op het bereiken van een duurzame mobiliteit. Deze dienen te voldoen aan de bovenvermelde doelstellingen, oplossingen te bieden voor de knelpunten en te anticiperen op de potenties, allen in het kader van een duurzaam mobiliteitsbeleid. De scenario s worden uitgewerkt volgens de werkdomeinen A, B en C. Werkdomein A bestaat uit de ruimtelijke ontwikkelingen, de ontwikkelingen van de verkeersnetwerken per modus zijn ondergebracht onder werkdomein B en tenslotte wordt in werkdomein C verder ingegaan op de ondersteunende en flankerende maatregelen Nulscenario Het ruimtelijk beleid is gebaseerd op het gewestplan, de RUP s en de BPA s. Het ruimtelijk structuurplan is nog niet van kracht. Er is geen uitgesproken wegencategorisering op gemeentelijk niveau. De problemen op de wegen worden niet met samenhangende maatregelen aangepakt. Enkel afzonderlijke knelpunten worden weggewerkt. Verspreide bedrijvigheid, zoals het waterzuiveringstation en het containerpark, zorgt voor meer spreiding op landelijke wegen en de kern van Roborst die niet uitgerust zijn voor zwaar verkeer. Op vlak van parkeren zijn geen prioriteiten vooropgesteld. De huidige bedieningsfrequentie en graad van de streeklijnen wordt bestendigd. De halteaccommodatie wordt sporadisch uitgebouwd, net zoals de plaatsing van fietsenstallingen. De aanleg van fietspaden is bevroren. Er worden geen specifieke maatregelen getroffen inzake verblijfsgebieden en voetgangers. Punctueel worden de knelpunten aangepakt. P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 12 van 85

13 Opbouw en afweging scenario s Duurzame mobiliteitsscenario s In dit onderdeel worden twee duurzame mobiliteitsscenario s onderscheiden. Deze impliceren grote ambities ten opzichte van het huidige mobiliteitsbeleid. Duurzaam scenario 1: Naar een verkeersleefbaar Zwalm! Het ruimtelijk beleid is gebaseerd op het toekomstig gemeentelijk ruimtelijk structuurplan, met name een geïntegreerd en sturend ruimtelijk beleid. Een betere bewegwijzering en verdere tonnagebeperking zorgen ervoor dat de belasting van de kernen beperkt wordt. Het éénrichtingsverkeer in de Borstekouter te Roborst (gedeelte parallel langs de spoorlijn) wordt opgeheven. Dit betekent dat het containerpark kan ontsloten worden via de parallelweg langs de spoorweg en de Rekegemstraat. Hierop sluit ook de ontsluitingsroute van het waterzuiveringsstation op aan. Het verbreden van de weg (kant Borstekouterstraat) in het eerste deel is niet mogelijk door de bestaande bebouwing. Op de parallelweg zijn reeds uitwijkstroken aangebracht. De ontsluitingsweg van Paulatem wordt als lokale weg II geselecteerd. Het blijft mogelijk om door de Paulatemstraat te rijden van Beerlegem naar Nederzwalm-Hermelgem en vice versa. Gekoppeld aan de bestaande lijnwandelingen worden Groene Haltes ingevoerd. Ook het fietsnetwerk wordt verder uitgebouwd door middel van herkenbare en duidelijke bewegwijzering. De oversteekplaatsen worden beveiligd. Aan het station van Munkzwalm wordt een Fietspunt voorzien. Bij de herinrichting van de wegen of pleinen gaat meer aandacht naar een kwalitatieve inrichting van het openbaar domein en niet naar nog meer ruimte voor parkeerplaatsen. Het parkeergebeuren wordt beter georganiseerd. De parkings aan het station van Munkzwalm en de Zwalmlaan worden voor dubbelgebruik ingezet. Door de parking aantrekkelijk te maken en beter te signaleren wordt gerekend op de goodwill van de dagjestoeristen. De parking wordt voorzien van een Fietspunt, dat uitgerust is met fietspompinstallatie en een afspuitsysteem voor mountainbikes. Bij het afladen van het fietsen is het ook handig om steunpalen bij de parkeerplaats te plaatsen. Er worden geen bijkomende parkeermaatregelen getroffen in het centrum. Bijgevolg is er geen garantie dat er plaats wordt geboden voor kortparkeerders in het centrum. Bedoeling is om bij nieuwe ontwikkelingen parkeerverordening (ook fietsstalplaatsen) toe te passen. In de straten van Dikkele wordt een parkeerverbod ingevoerd (wegmarkering, bebording). De dagjestoeristen zullen elders buiten de deelgemeente parkeren en elders overlast creëren. Tweede mogelijkheid bestaat er in om in het centrum van Dikkele een éénrichtingscircuit in te voeren. Het aantrekkelijk karakter van het beschermde dorpgezicht komt in het gedrang, de kern wordt minder verkeersluw. Er wordt een vlotte OV-verbinding tussen Zwalm en Gent voorzien. Op de gecategoriseerde wegen wordt een snelheidslimiet van 70 km/uur toegepast met uitzondering in de kernen, waar een zone 50 in alle verblijfsgebieden. Tussen deze wegen geldt eveneens een snelheidsbeperking van 70 km/uur via een zone 70. Ter hoogte van de scholen wordt een zone 30 ingevoerd. De dorpskernen worden beter geaccentueerd d.m.v. een doortochtherinrichting waarbij naast verkeersleefbaarheid ook speciale aandacht uitgaat naar ruimtelijke kwaliteit. Dorpspleinen worden opnieuw uitgebouwd tot ontmoetingsplaatsen. Aandacht zal eveneens gaan naar de herinrichting van de schoolomgevingen. In het kader van de uitbouw van groene haltes en het verder promoten van de P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 13 van 85

14 Opbouw en afweging scenario s Zwalm als fietsgemeente wordt een Fietspunt opgericht waarbij een fietsverhuurcentrum gevestigd is. De horecazaken beschikken over fietsvriendelijke infrastructuur. Aandacht dient eveneens te gaan naar andere flankerende maatregelen, zoals controle en handhaving: fietscontrole, parkeercontrole, snelheidscontrole, handhaving plaatselijk verkeer te Paulatem, waarbij het handhavingsbeleid geëvalueerd wordt. Verder is er nog de noodzaak tot marketing, informatie en promotie van het openbaar vervoer en het fietsnetwerk, maken van afspraken met bedrijven omtrent routes zwaar verkeer, aansporen tot gebruik van afdekzeil op aanhangwagentjes (cfr. containerpark) en infosessies met scholen. Vervoersmanagement, o.a. opmaken van bedrijfsvervoersplannen, fietsvergoedingen en stallingen en opzetten van een fietspool. Financiële maatregelen zoals tarieftussenkomst (derde betalersysteem) en fietsvergoedingen. Duurzaam scenario 2: Het groene Zwalm op maat van de fietser! Het eerste duurzaam scenario wordt nog uitdagender door het centrumgebied van Munkzwalm te beperken in parkeertijd. Als landelijk hoofddorp ligt zo een maatregel niet voor de hand. Om bewoners toe te laten in hun eigen straat te parkeren, zal residentieel parkeren ingevoerd worden. Met een bewonerskaart kan men dan in de blauwe zone parkeren. Ook zal het aantal parkeerplaatsen beperkt moeten worden ten gunste van de verblijfsruimte. Parkeerplaatsen nemen veel plaats in en maken oversteken moeilijk en velen vinden een straat vol geparkeerde voertuigen hinderlijk en visueel weinig aantrekkelijk. Door de kern beter in te richten, kan ook meer genuanceerd worden omgegaan met parkeerplaatsen. Ze kunnen geconcentreerd worden op plekken waar ze weinig hinder veroorzaken. Bij een herinrichting is het vaak niet mogelijk om een gelijk aantal parkeerplaatsen te voorzien. Door een Groene Parking aan te leggen in het centrum van Dikkele wordt het beschermd dorpsgezicht niet aangetast door geparkeerde voertuigen, bovendien wordt het parkeergebeuren beter gereguleerd en behoudt het centrum door een goede signalisatie zijn karakter. De toeleidende wegvakken van de Paulatemstraat worden als lokale weg II aangeduid. Het eigenlijke centrum wordt als lokale weg III gecategoriseerd omdat het niet wenselijk is om via Paulatem N415 de N46 te bereiken. Nog drastischer is het fysiek doorknippen van de kern van Paulatem. Op de gecategoriseerde wegen worden een snelheidslimiet toegepast van 70 km/uur met uitzondering van de kernen. De kernen worden op maat van de zwakke weggebruiker heringericht, m.n. 30 km/uur. Tussen de belangrijkste wegen worden zone 50-gebieden ingevoerd. Dit laat toe om de conflictsituaties tussen de fietsers- en wandelgroepen en autoverkeer tot een minimum te reduceren. De auto s worden op die manier aangemoedigd om de gecategoriseerde wegen te gebruiken. Zo wordt Gaverbos minder aantrekkelijk voor het gemotoriseerde verkeer. Het containerpark wordt op een goed ontsluitbare plaats geherlokaliseerd, rekening houdend met de wegencategorisering, gebaseerd op de selectie van het wegennet in het RSV, PRS en de lokale categorisering, waardoor de verkeersleefbaarheid in het centrum van Roborst niet verder wordt gehypothekeerd. P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 14 van 85

15 Opbouw en afweging scenario s 3.2 Afweging De opgestelde scenario s worden beoordeeld i.f.v. de bovenvermelde doelstellingen. De hoofddoelstelling van het mobiliteitsplan is het gemeentebestuur te ondersteunen in de uitvoering van een duurzaam mobiliteitsbeleid. De doelstellingen van het mobiliteitsplan worden ontleend aan de plannen van de drie bestuurlijke niveaus: het Vlaams Gewest (Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, Mobiliteitsplan Vlaanderen, Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen), de provincie (Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Oost-Vlaanderen) en het lokale niveau. Naast de doelstellingen van die drie niveaus moeten de scenario s worden beoordeeld op de taakstellingen. De beoordeling van de drie scenario s door de leden van de GBC vond plaats aan de hand van een quotering van dubbel min tot dubbel plus, met volgende toekenning. Bij de evaluatie van de scenario s werden deze meetbaar en toetsbaar gemaakt door ze te confronteren met de hoger vermelde doelstellingen van het duurzaam mobiliteitsbeleid. De evaluatie gebeurde aan de hand van de volgende parameters: Beoordeling ++ Zeer positief effect uitgesproken positief in het streven naar duurzame mobiliteit + Positief effect goed, beantwoordt aan de doelstellingen duurzame mobiliteit 0 Geen of nauwelijks effect niet goed genoeg, is niet verregaand genoeg om de trend te doorbreken - Negatief effect niet goed, beantwoordt niet aan de doelstellingen duurzame mobiliteit of is geen verbetering ten opzichte van de trend -- Zeer negatief effect Uitgesproken slecht, beantwoordt niet aan de doelstellingen duurzame mobiliteit of is geen verbetering ten opzichte van de trend P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 15 van 85

16 Opbouw en afweging scenario s 3.3 Toetsing aan de doelstellingen Doelstellingen op Vlaams niveau Doelstellingen duurzame mobiliteit Doelstellingen RSV Gemeente Zwalm behoort tot het buitengebied Vrijwaren van het buitengebied voor essentiële functies (landbouw, natuur, bos en wonen en werken op het niveau van het buitengebied) Tegengaan van de versnippering van het buitengebied Bundelen van de ontwikkeling in de kernen van het buitengebied Inbedden van landbouw, natuur en bos in goed gestructureerde gehelen Bereiken van gebiedsgerichte ruimtelijke kwaliteit in het buitengebied Nul- scenario Scenario 1 Scenario Afstemmen van het ruimtelijk beleid en het milieubeleid op basis van het fysisch systeem Bufferen van de natuurfunctie in het buitengebied Zwalm is geen economisch knooppunt (bundeling van economische activiteiten) Geen bijkomende regionale bedrijven in Zwalm Doelstellingen mobiliteitsplan Vlaanderen Vrijwaren van de bereikbaarheid Garanderen van de toegankelijkheid Verzekeren van de veiligheid Verbeteren van de verkeersleefbaarheid Terugdringen van schade aan natuur en milieu Doelstellingen Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen Terugdringen van het aantal verkeersdoden tot 250 en het aantal zwaargewonden tot 2000 tegen 2015 Doelstellingen Streefbeeld N46 Bevorderen van een verkeersveilige en verkeersleefbare verbindingsfunctie P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 16 van 85

17 Opbouw en afweging scenario s Doelstellingen op provinciaal niveau Doelstellingen duurzame mobiliteit Nul- scenario Scenario 1 Scenario 2 Bundelen van de lokale groei inzake wonen, voorzieningen en lokale nijverheid in Munkzwalm geselecteerd als hoofddorp Instaan van de woonkernen (Nederzwalm, Sint-Denijs- Boekel en Hundelgem) voor opvang en bundeling van eigen groei van de kern en een deel van de bijkomende woningbehoefte die ontstaan in de verspreide bebouwing in de kernen Landschappelijke structuur Vrijwaren van de structuurbepalende elementen, relictzones en ankerplaatsen binnen het traditionele landschap waartoe Zwalm behoort. Natuurlijke structuur Behouden en versterken van de natuurwaarden en bevorderen van de biologische diversiteit. Agrarische structuur Respecteren van de waardevolle open landschapskarakteristieken door de agrarische bebouwing. Maximaal behouden van grote aaneengesloten agrarische gebieden. Economisch verbreden van de landbouw ter ontwikkeling van het plattelandstoerisme. Ruimtelijk bufferen van kwetsbaar grondwater, brongebieden en beekvalleien op erosiegevoelige bodems. Toerisme en recreatie Voorzien van kleinschalige verblijfselementen zoals hoeve- of plattelandsverblijven en pensions in landelijke kernen. Ontwikkelen van geen hoog dynamische toeristische-recreatieve structuur in de Kaaihoeve als natuur en landschapsknooppunt. Verkeer en vervoer N46 tussen Erpe-Mere en Oudenaarde en N415 tussen Zwalm (N46) en Gavere als secundaire weg II Het bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk (BFF) Verminderen van het aantal fietsslachtoffers. Verhogen van het aandeel fiets in korte verplaatsingen Inkorten van de reistijd met de fiets P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 17 van 85

18 3.3.3 Doelstellingen op lokaal niveau Doelstellingen duurzame mobiliteit Doelstelling 1: Voeren van sturend ruimtelijk beleid Kernversterkend beleid inzake wonen, afgestemd op alternatieve vervoersmiddelen Bedrijvigheid lokaliseren op lokale bedrijventerreinen, die vlot ontsloten worden door lokale wegen I en secundaire wegen Nulscenario Scenario 1 Scenario 2 0/ / Doelstelling 2: Het uitbouwen van de Zwalmse kernen tot aantrekkelijke, veilige en kwalitatieve verblijfsgebieden Uitbouwen van verblijfsgebieden 0/ o.a. Paulatem 0/ o.a. Dikkele (herorganisatie parkeren) 0/- 0 + Verbeteren van de verkeersleefbaarheid in de kernen 0/ Verbeteren van de verkeersveiligheid in de kernen 0/ Verkeersluw maken van de centra, doorgaand verkeer 0/ maximaal weren en op de lokale wegen I en secundaire wegen sturen Herkenbare en meest geschikte routes voor doorgaand 0/ vrachtverkeer. o.a. problematiek containerpark 0/+ 0 + Doelstelling 3: Stimuleren van fietsverkeer en voetgangersverkeer Veilige en comfortabele fietsroutes 0/ Uitbouwen van een aaneengesloten fietsnetwerk 0/- + + Herwaarderen van alternatieve fietsverbindingen 0/- + + Voorzien van fietsstallingen op belangrijke knooppunten van langzaam verkeer en voorzieningen 0/- + + Doelstelling 4: Optimaliseren van het openbaar vervoer Vlotte doorstroming van openbaar vervoer blijven garanderen 0/- + + Verbeteren aansluiten openbaar vervoer tussen noorden 0/- + + en zuiden van de gemeente Zwalm Vlotte verbinding tussen Gent en Zwalm 0/- + + Nieuwe ontwikkelingen worden bediend met het openbaar 0/- + + vervoer Groene Haltes Doelstelling 5: Gestructureerd parkeren Optimalisatie van het parkeren door dubbelgebruik van bestaande parkings 0/ P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 18 van 85

19 4 Toelichting beleidsscenario Het beleidsscenario vloeit voort uit het beleidsscenario dat door de gemeentelijke begeleidingscommissie is voorgesteld en goedgekeurd. De hierna opgesomde krachtlijnen van het duurzaam beleidsscenario vormen de basis voor de verdere uitwerking in de volgende hoofdstukken. Alhoewel er zich in de gemeente Zwalm geen grote mobiliteitsproblemen voordoen is het toch van belang voldoende aandacht te besteden aan de verkeersveiligheid, verkeersleefbaarheid en bereikbaarheid. De verkeersveiligheid en leefbaarheid dient niet alleen geaccentueerd te worden in de kernen (doortochtenproblematiek) maar eveneens langs de verbindingswegen. Bereikbaarheid wordt gezien in de termen van bereikbaarheid met het openbaar vervoer enerzijds, maar anderzijds de bereikbaarheid van Zwalm van en naar belangrijkere infrastructuurwegen toe. Vandaar dat het niet alleen van belang is dat er op gewestelijk en provinciaal niveau een hierarchie van het wegennet wordt opgesteld, maar dat deze ook zijn vertaling en verdieping vindt op gemeentelijk vlak. Vooral in de zomer is het toerisme een bron van inkomsten voor de gemeente Zwalm (cfr. tavernes, restaurants, camping vooral gelegen langs de Zwalmbeek). Gezien het landschappelijk waardevol karakter van de gemeente moet men zich ervoor hoeden dat een verdere uitbouw van de autoverkeersnetwerken het overwegende extensieve karakter van het toerisme in gevaar brengt. Bedoeling is het authentieke karakter van de landelijke wegen maximaal te behouden. Op bepaalde wegvakken, i.c. langs gewestwegen kan de veiligheid van de fietsers en de voetgangers enigszins verbeterd worden. De GBC ondersteunt het concept met betrekking tot het snelheidsbeleid waarbij de conflicten tussen fietsergroepen en autoverkeer worden weggewerkt en snelheidszones van 50km/uur worden vooropgesteld tussen de verbindende en de ontsluitende wegen. De zone 30 in de schoolomgevingen wordt infrastructureel afgedwongen. Het parkeren aan de startpunten dient beter georganiseerd te worden. Een Fietspunt moet meer pendelaars motiveren om met de fiets naar het werk te gaan en de recreanten aanzetten om te parkeren aan het station. Om deze reden wordt gekozen voor het invoeren van een blauwe zone in het centrum van Munkzwalm zodat de bewoners kunnen parkeren en de recreanten verwezen worden naar parkings zonder duurbeperking. In het centrum van Dikkele geniet de aanleg van een groene parking in combinatie met beperkt éénrichtingsverkeer de voorkeur om het parkeerprobleem op te lossen. Wel dient gezocht te worden naar een geschikte locatie (Dikkele is immers een beschermd dorpsgezicht). Er wordt geopperd om de oude steenbakkerij in de Munkbosstraat hiervoor in te richten. Dit wordt verder onderzocht in het kader van het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan. P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 19 van 85

20 Toelichting beleidsscenario Ook kan het autogebruik wat aan banden gelegd worden door een goed openbaar vervoerssysteem aan te bieden in het kader van een Groene Halte wandeling en Mobiliteitsvisie 2020 van De Lijn. De Paulatemstraat wordt bij voorkeur conform een lokale weg III ingericht. Het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan zoekt naar een geschikte locatie voor de herlokalisatie van het containerpark. In afwachting hiervan wordt voorgesteld om op korte termijn de parallelweg langsheen de spoorweg verder uit te bouwen waarop de route van het waterzuiveringsstation aantakt. P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 20 van 85

21 RICHTINGGEVEND DEEL P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 21 van 85

22 5 Operationele doelstellingen Taakstellingen zijn operationele doelstellingen die specifiek, meetbaar, aanvaardbaar, realiseerdbaar en/of tijdsgebonden (SMART-principe) zijn. Relatie met Taakstellingen, randvoorwaarden, uitgangspunten WEGENCATEGORISERING Verblijfsgebieden Geen zware vrachtroutes door en in verblijfsgebieden. Geen doorgaand zwaar verkeer op lokale wegen II en III. Snelheidsplan Uniforme afbakening gewenste snelheid op invalswegen en andere lokale wegen. Snelheidszones ( ) worden toegepast. Minder verkeersborden plaatsen. Streven naar gedifferentieerde snelheidsregimes. Leefbaarheid dorpskernekoppeld Types van wegen worden ge- aan snelheidsregimes. Samenhangend pakket van maatregelen afgestemd op categorie van wegen. Fietsroutenetwerk Naargelang snelheid en intensiteiten van het verkeer zijn verschillende typen van infrastructuur gewenst voor langzaam verkeer, conform het Vademecum Fietsvoorzieningen. Recreatieve fietsroutes dienen zoveel mogelijk geënt te worden op lokale wegen III. Routes zwaar verkeer Doorgaand zwaar verkeer kan enkel gebruik maken van lokale wegen I of hoger. Op lokale wegen II en III worden beperkingen opgelegd. Openbaar vervoer Openbaar vervoerroutes dienen te worden geënt op lokale wegen II of hoger. Het betekent echter dat de mogelijkheden voor fysieke snelheidsremming (drempels, ) zeer beperkt en zelfs ongewenst zijn. Verkeersveiligheid Wegencategorisering als basis voor geëigende maatregelen per wegtype. Operationele doelstelling bereikt? OK OK OK OK OK OK OK P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 22 van 85

23 Operationele doelstellingen Relatie met Taakstellingen, randvoorwaar- Operationele doelstelling den, uitgangspunten bereikt? ROUTES ZWAAR Categorisering wegen- Geen zware vrachtroutes door OK VERKEER net en in verblijfsgebieden. Geen doorgaand zwaar verkeer op lokale wegen II en III. Bewegwijzering De routes van zwaar vervoer Deze routes worden niet be- worden bewegwijzerd. wegwijzerd. Er worden tonnagebeperkingen en snelheidsbeperkingen opgelegd. Verkeerseducatie De scholieren krijgen een cursus OK verkeerseducatie waarbij de gevaren van vrachtwagens wordt toegelicht (dode hoek). Handhaving Het respecteren van de toegela- OK ten snelheid en het verbod op niet-plaatselijk verkeer moet op geregelde tijdstippen gecontroleerd worden. Relatie met Taakstellingen, randvoorwaarden, uitgangspunten FIETSVERKEER Routes zwaar vervoer Alle fietspaden voldoen aan het Vademecum, afhankelijk van de plaatselijke situatie. De veiligheid langs deze routes moeten gegarandeerd worden. De oversteekplaatsen moeten extra beveiligd worden. Verblijfsgebieden Zorgen voor veilige fietsroutes en fietsverbindingen vanuit de verblijfsgebieden. Snelheidsplan In functie van de wegencategorisering en het snelheidsplan moeten de nodige fietsvoorzieningen gerealiseerd worden conform het Vademecum fietsvoorzieningen. Openbaar vervoer Aan de belangrijkste bushaltes dienen de nodige fietsenstallingen aangebracht te worden. Bewegwijzering Opmaak en realiseren van een bewegwijzeringsplan bij mogelijke wijzigingen van het fietsroutenetwerk. Operationele doelstelling bereikt? OK OK OK OK Er wordt geen bewegwijzeringsplan opgemaakt voor fietsroutes. P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 23 van 85

24 Operationele doelstellingen Relatie met Taakstellingen, randvoorwaar- Operationele doelstelling den, uitgangspunten bereikt? OPENBAAR VER- Verblijfsgebieden Aanpassen belbushaltes in func- OK, zie werkdomein B3 VOER tie van de ruimtelijke context. Betere afstemming tussen noorden en zuiden van Zwalm. Betere OV-relatie tussen Zwalm en Gent. Fietsvoorzieningen Aan de bushaltes worden de OK nodige fietsstallingen aangebracht. Campagnes Campagnes dienen het gebruik OK van het openbaar vervoer te stimuleren ten koste van het autogebruik als milieuvriendelijk alternatieve vervoerswijze. Overstaptijd tussen de Betere afstemming tussen bus Niet verder onderzocht treinen en trein Relatie met Taakstellingen, randvoorwaarden, uitgangspunten VOETGANGERSVERKEER Verblijfsgebieden Verblijfskarakter dient ondersteund te worden door ruimte te scheppen voor voetgangers en aangepast aankledingsmeubilair en groen. Aantrekkelijke en veilige looproutes. Accentueren van de toegangen tot de verblijfsgebieden. Schoolomgevingen Veilig inrichten schoolomgevingen op maat van de voetgangers. Operationele doelstelling bereikt? OK OK Relatie met Taakstellingen, randvoorwaarden, uitgangspunten PARKEERBELEID Recreatie Adequate parkeervoorzieningen ter hoogte van de wandel- en fietsroutes. Om het parkeren mogelijk te maken voor de bewoners dient een gedifferentieerd parkeerbeleid voorgesteld te worden in de buurt van de vertrekpunten van fiets- en wandelroutes. Bewegwijzering Parkeerterreinen dienen te worden bewegwijzerd. Campagnes Het gedifferentieerd parkeerbeleid dient te worden gecommuniceerd met campagnes. Operationele doelstelling bereikt? OK OK OK P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 24 van 85

25 6 Werkdomein A: Ruimtelijke ontwikkelingen en hun mobiliteitseffecten Krachtlijnen: 1. Zwalm is een landelijke en groene woongemeente in het buitengebied waar de open ruimte primeert. Het wonen is geconcentreerd over twaalf dorpen en bijkomende woonlichten en gehuchten. 2. Het ruimtelijk beleid is gebaseerd op het toekomstig Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan, met name een geïntegreerd en sturend ruimtelijk beleid waarbij wonen en voorzieningen in de dorpen worden gebundeld en dorpen intern versterkt, samen met het landelijke en groene karakter van de gemeente. Zo kan de toekomst van wonen en werken, mobiliteit en recreatie, natuur en landbouw worden verzekerd. 3. De wegencategorisering vormt het instrument voor een optimale wisselwerking tussen het ruimtelijk beleid en mobiliteitsbeleid door het faciliteren van een selectieve bereikbaarheid. 6.1 Werkdomein A1: Ruimtelijke Planning Bestaande ruimtelijk-functionele structuur De gemeente Zwalm is gelegen in de vruchtbare zandleem- en leemstreek van het Vlaamse Heuvelland. Het landschap te Zwalm is overwegend glooiend met een hoogte tussen 10m in de Scheldevallei en 90m op de hoogste toppen van de kouters (Sint-Blasius-Boekel). Centraal in de gemeente ligt de lager gelegen asymmetrische Zwalmbeekvallei. De talrijke kleine populierenbosjes zijn kenmerkend voor een beeklandschap. De ruimtelijke structuur van de gemeente Zwalm bestaat uit de open ruimtestructuur (beekvalleien en kouters) en de nederzettingsstructuur gelinkt door infrastructuur. Deze twee structuren komen vaak verweven voor (lintbebouwing en verspreide bebouwing). Opvallend talrijk zijn de dicht bij elkaar gelegen kerktorens waarrond de bevolking geconcentreerd woont in de twaalf dorpen. Naast de lintvormige bebouwing in deze kernen, zijn er nog een aantal woonlinten en gehuchten, en heel wat verspreide bewoning. Wonen is de belangrijkste functie van de nederzettingstructuur, met hoofdzakelijk eengezinswoningen. Munkzwalm telt het meeste inwoners, gevolgd door de kernen van Nederzwalm-Hermelgem, Sint-Denijs- Boekel, Hundelgem en Roborst. De voorzieningen in deze kernen zijn beperkt en vooral gericht tot de eigen gemeente. Het overgrote deel van het grondgebied van de gemeente wordt gebruikt voor de landbouw (75%). Dit percentage stijgt ver uit boven het gewestgemiddelde (62%) en het provinciaal gemiddelde (67%). De landbouwbedrijvigheid maakt een groot deel uit van de economische activiteit in Zwalm. Overal in de gemeente Zwalm komen verspreid landbouwbedrijven voor. De grootste concentraties komen voor ter hoogte van Moldergem, Makkegem, Dries-Wafelstraat, Heuvelgem en de Steenweg. P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 25 van 85

26 Werkdomein A: Ruimtelijke ontwikkelingen en hun mobiliteitseffecten De overige economische activiteiten bestaan uit handelsactiviteiten en gemeenschapvoorzieningen, waarvan het merendeel gevestigd is in de kern van Munkzwalm. De horecazaken zijn gelegen in de kernen of in de nabijheid van toeristisch attractieve elementen. Wat de onderwijsvoorzieningen betreft, zijn de scholen gevestigd in Munkzwalm, Sint-Blasius-Boekel, Hundelgem en Sint-Maria-Latem. Naast drie zones voor lokale bedrijven die volledig zijn ingenomen (Munkzwalm, aan den Os en in het centrum van Hundelgem) treft men in de kernen van Munkzwalm, Hundelgem en Nederzwalm enkele bedrijven aan langs de gewestwegen. Andere verkeersaantrekkende polen zijn het containerpark (Borstekouterstraat langs de spoorweg) en het waterzuiveringsstation (Bruggenhoek). De Zwalmstreek behoort tot de toeristische regio van de Vlaamse Ardennen. Daarenboven bezit Zwalm een gevarieerd cultureel aanbod, bestaande uit kerken en kapellen, kastelen (Beerlegem en Roborst), oude villa s en historische boerderijen, watermolens langsheen de beekvalleien en andere molens. De toeristisch-recreatieve voorzieningen te Zwalm zijn beperkt. Er zijn wel een aantal hotels terug te vinden en een camping (Canteclaer). De gastenverblijven zijn in opmars. Er zijn er momenteel een tiental Gewenste ruimtelijke structuur Kaart 1 geeft de gewenste ruimtelijke structuur van het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan 2. Volgende elementen vormen hierin de krachtlijnen: De bekenstructuur als groene vingers in het landschap Het ecologisch waardevolle bekennetwerk te Zwalm, bestaande uit de Zwalm, de Munkbosbeek, de Peerdestokbeek en de aansluitende zijbeken vormen de kapstok van de ecologische infrastructuur te Zwalm. De aanliggende gronden vormen ideale locaties voor natte graslanden, ecologisch diverse bosstructuren en natuurlijke overstromingszones. De waterlopen vormen belangrijke vismigratiestromen en hebben een waterregulerende functie, onder meer via de diverse watermolens. Bedoeling is dit groen netwerk verder te versterken. Aansluitend op de bekenstructuur bevindt zich de vallei van de Bovenschelde met natte graslanden en oude meanders. De open gebieden tussen de beekvalleien zoveel mogelijk vrijwaren voor de grondgebonden landbouw De open gebieden tussen de verschillende beekvalleien zijn grotendeels heringericht door grote ruilverkavelingen in het verleden. Deze aaneengesloten zones zijn dan ook van groot belang voor de grondgebonden landbouw, met name de akkerbouw. Ten einde de landbouw te Zwalm voldoende toekomstperspectieven te kunnen bieden, dienen deze gebieden zoveel mogelijk gevrijwaard te blijven voor de landbouw. Dit betekent niet dat geen nieuwe projecten kunnen plaatsgrijpen in landbouwgebied, maar dat dit met de nodige terughoudendheid wordt gedaan en mits grondige motivering. Versterken van de kern Munkzwalm De kern van Munkzwalm dient verder versterkt te worden als centrale plaats van de gemeente. Dit betekent dat het leeuwendeel van de voorzieningen in deze kern worden gesitueerd. Munkzwalm is tevens de kern die zich het meest leent voor verdichting van het woonlandschap. De resterende restruimten in het woongebied dienen verder ontwikkeld te worden. Door gerichte ingrepen binnen deze restruimten kan men in de bouwblokken of woonentiteiten een nieuwe dynamiek en een eigen karakter creëren. Verdichting en inbreiding betekent echter niet dat men alle ruimte binnen het woonweefsel zal volbouwen. Er moet voldoende aandacht gaan naar de aanwezigheid van bruikbare groene ruimte, naar fiets- en voetgangersverbinding met de kern, enz. 2 Bron: Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan, in eindfase (september 2011). P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 26 van 85

27 Werkdomein A: Ruimtelijke ontwikkelingen en hun mobiliteitseffecten Leefbare kernen binnen de open ruimte met een eigen karakter De kernen Sint-Denijs-Boekel, Hundelgem, Nederzwalm-Hermelgem vormen de resterende belangrijkste groeipolen van de gemeente. Voor deze kernen wordt een gedifferentieerde ontwikkeling voorgesteld. Net als te Munkzwalm kan de bebouwing hier, weliswaar in beperktere mate, verdichten. Nieuwe lokale voorzieningen kunnen hier gecreëerd worden. In de overige kernen zal geen uitbreiding mogelijk zijn. De nadruk ligt hier vooral op het leefbaar houden van de kernen. Hier moeten de historische en landelijke elementen benadrukt worden. Bundeling van de bedrijvigheid De bedrijvigheid te Zwalm ligt verspreid in de verschillende kernen en de open ruimte. Waar de bedrijvigheid kan verweven worden met zijn omgeving, kan deze behouden blijven. De overige niet verweefbare bedrijvigheid wordt bij voorkeur gebundeld op een nieuwe locatie. De verdere invulling van een bestaand bedrijventerrein binnen de gemeente wordt hierbij onderzocht. Een lokaal verkeersnet geënt op de regionale wegen De categorisering van het lokaal verkeersnet gebeurde in het mobiliteitsplan. De wegen dienen aangepast te worden aan de functie die ze kregen. Er wordt gestreefd naar een herkenbare, eenduidige inrichting, verblijfsvriendelijkheid en verkeersleefbaarheid in de kernen en verkeersveiligheid in de open ruimte. Belangrijke aandachtspunten zijn de plaatsen waar het lokaal verkeersnet ontsluit op het regionale wegennet. P:\238286\A\RAP\Beleidsplan\Beleidsplan_02, Revisie 02 Pagina 27 van 85