Brainstormdummy. Nick Kuijpers, Jeroen Dumoulin, Arthur van Alphen Advanced Business Creation E-Fase VJ12

Transcriptie

1 Brainstormdummy Een dummy met een aantal verschillende kennismakingstechnieken, energizers, divergerende brainstormtechnieken en convergerende brainstormtechnieken Nick Kuijpers, Jeroen Dumoulin, Arthur van Alphen Advanced Business Creation E-Fase VJ12

2 Inhoud Kennismakingstechnieken 1. Foto-introductie... pag Volgordespel... pag De reünie... pag. 4 Energizers 1. De paardenrace... pag In touch... pag. 5 Divergerende brainstormtechnieken 1. Spontane braindump... pag SCAMPER... pag Metec... pag. 7 Convergerende brainstormtechnieken 1. Groeperen... pag Montwikkelen... pag Pitchen... pag. 9 2

3 Kennismakingstechnieken Voor de effectiviteit van een brainstorm is het belangrijk dat de deelnemers zich op hun gemak voelen. Veel factoren zijn daarop van invloed. Je veilig voelen in de groep is bijvoorbeeld een belangrijke voorwaarde om te kunnen zeggen wat je denkt. Ook betrokkenheid is belangrijk wil je het beste uit een groep halen. Om o.a. veiligheid en betrokkenheid te creëren zijn kennismakingstechnieken goed om een creatieve sessie mee te starten. We geven 3 technieken waarmee de deelnemers elkaar beter kunnen leren kennen. 1. Foto-introductie Timing: minuten Wie: deelnemers + facilitator Op een tafel langs de kant ligt een bonte verzameling van 100/200 foto s/plaatjes. De facilitator vraagt iedereen een foto uit te kiezen die iets over hem/haar persoonlijk vertelt. De deelnemers kiezen een foto uit en gaan weer zitten. De facilitator kiest een extravert persoon die zich duidelijk al op zijn gemak voelt om als eerste iets over zichzelf te vertellen aan de hand van de foto. Daarna volgen de anderen. 2. Volgordespel Direct na een voorstelrondje met foto s kun je de deelnemers in beweging krijgen met een volgordespel. Je zorgt hiermee dat ze in beweging komen, direct moeten samenwerken en bovendien nog meer over elkaar te weten komen. Timing: 10 minuten Wie: deelnemers + facilitator De facilitator vraagt de deelnemers ruimte te maken en bij elkaar te gaan staan om gezamenlijk eens te bekijken hoe snel ze kunnen samenwerken. De facilitator geeft de opdrachtjes en de groep voert ze uit. De opdrachtjes luiden als volgt. Ga op volgorde staan naar: - Lengte - Leeftijd - Aantal kinderen - Afstand tot de brainstormlocatie - Aantal gereden kilometers met huidige auto Laat de deelnemers als ze op volgorde staan hardop de getallen opnoemen. Zo kunnen ze meer over elkaar te weten komen en kun je checken of ze het als groep goed hebben gedaan. 3

4 3. De Reünie Het ultieme doel van een kennismaking is mensen het gevoel geven dat ze elkaar al door en door kennen. Hiervoor hebben we zelf een korte techniek verzonnen en beschreven. Deze komt eigenlijk voort uit het televisieprogramma de Reünie. Het verschil met andere kennismakingstechnieken is dat deze wat voorbereiding vereist en niet voor alle groepen van toepassing is. Maar indien mogelijk zeker van toegevoegde waarde voor je creatieve sessie. Timing: 15 minuten Voorbereiding: Een korte vragenlijst die minimaal een dag voorafgaand aan de sessie ingevuld moet worden door de deelnemers. Om hier als resultaat verschillende feitjes uit te halen over te groep. Deze kun je verzamelen in bijvoorbeeld grafieken of door het laten zien van percentages. Wie: Minimaal omdat er anders weinig overeenkomsten en verschillen aan te tonen zijn. + facilitator De facilitator speelt hierin rol van presentator en zal de kennis over de groep delen met de groep. Dit kan onder andere door vragen te stellen of door opvallende feitjes te delen en te vragen aan verschillende deelnemers wat ze hiervan vinden. De facilitator geeft de opdrachtjes en de groep voert ze uit. Denk aan onderwerpen als: Leeftijd, kinderen, beroep/branche, relatie, favoriete sportclub, (provincie/stad) land van herkomst, etc. EXTRA: Om het iets spannender te maken kun je zelf vragen of onderwerpen bedenken zolang ze maar gepast zijn voor je deelnemers. 4

5 Energizers Tijdens een brainstormsessie zakt soms het energieniveau van de groep. Brainstormen is namelijk behoorlijk mentaal uitputtend. Zeker vlak na de lunch of aan het einde van de middag verslapt de concentratie behoorlijk. Zulke momenten vragen om een activiteit. Als de brainstormlocatie geen mogelijkheden biedt om even lekker buiten uit te waaien kun je de volgende energizers gebruiken: 1. De paardenrace Timing: 10 minuten Wie: deelnemers + facilitator Bij de paardenrace doen de deelnemers alsof zij meedoen in een echte paardenrace op een renbaan. De facilitator speelt de rol van verslaggever van de race. De deelnemers gaan in een kring dicht naast elkaar op hun knieën zitten. Zodra de race start, beginnen ze met twee vlakke handen op de vloer te kloppen. Ze bootsen het hoefgetrappel na. En terwijl ze continu op de vloer blijven kloppen, reageren ze op het commentaar van de facilitator door vijf bewegingen: - De paarden zijn onderweg: kloppen op de vloer; - De paarden gaan door de waterbak: kloppen op de bovenbenen; - Bocht naar links: iedereen leunt naar links; - Bocht naar rechts: iedereen leunt naar rechts; - Voor de tribune: iedereen doet de wave Het is de kunst en de lol om het tempo steeds verder op te voeren en de bewegingen steeds sneller te laten afwisselen. Het is een aanslag op de conditie. Zeker op die van de facilitator. 2. In Touch Timing: 15 minuten Wie: deelnemers + facilitator Zet de stoelen aan de kant. De facilitator vraagt of iedereen in het midden komt staan. De facilitator kondigt aan dat het team een oefening gaat doen die nergens toe dient. Alleen maar om weer even wat te bewegen. Vraag iedereen om door de ruimte te gaan lopen. Niet in rondjes keurig achter elkaar aan, maar volkomen door elkaar heen. Op commando van de facilitator dan weer sneller en dan weer langzamer. Zodra de facilitator een lichaamsdeel noemt, maken de deelnemers via dat lichaamsdeel contact met elkaar met iedereen die ze onderweg tegenkomen. Begin met de handen: dat is gemakkelijk. Daarna bijvoorbeeld met de achterkant van je hoofd. Tenen is ook leuk. Je kunt ook verdergaan, met bijvoorbeeld heupen, neuzen en wangen. Laat de deelnemers daarbij hun eigen grenzen aangeven en stop op tijd. 5

6 Divergerende brainstormtechnieken Nu iedereen met elkaar bekend is en opgewarmd is word het tijd voor de divergerende fase binnen het brainstormproces. De divergerende fase heeft als doel zo veel mogelijk ideeën te genereren. Voor de divergerende fase telt dus de stelling kwantiteit over kwaliteit. 1. Spontane braindump Timing: zolang het duurt Wie: niet meer dan 16 + facilitator De facilitator leest de innovatie opdracht voor. De deelnemers schrijven hun ideeën in een paar woordjes op een post-it. Een voor een lezen de deelnemers hun ideeën voor en geven de post-its aan de facilitator die ze op de muur clustert. De andere deelnemers (die op dat moment niet voorlezen) schrijven op hun post-its nieuwe ideeën die ze krijgen bij het horen van de ideeën van de andere deelnemers. Dit proces gaat zo door tot er geen nieuwe ideeën meer zijn. Het is aan te raden om aan het begin van de divergerende fase een spontane braindump uit te voeren. Dit omdat deelnemers vaak nog voor de ontwikkelfase veel ideeën hebben en het is bevorderlijk als ze die ideeën kwijt kunnen. 2. SCAMPER SCAMPER is een acroniem die staat voor: Substitute, Combine, Adapt, Magnify/Minimize/Modify, Put to other uses, Eliminate, Reverse/Rearrange. Deze techniek verleend zich uitermate goed voor het bedenken van nieuwe producten, diensten of concepten. Timing: tot maximaal 1 uur Wie: deelnemers + facilitator De zeven invalshoeken worden omstebeurt behandeld. De facilitator noemt per invalshoek de verschillende vragen. De deelnemers schrijven hun ideeën op een post-it. De facilitator clustert alle post-its per invalshoek. SCAMPER: S = Substitute. Wat kan ik in de samenstelling, het materiaal, het uiterlijk, de grootte van het product et cetera vervangen? C = Combine. Wat kan ik met het product combineren zodat het veel beter wordt? A = Adapt. Kan ik het product aanpassen aan iets anders of kan ik iets kopiëren uit andere sectoren? M = Magnify/Minimize/Modify? Wat kan ik bij het product enorm vergroten, verkleinen of veranderen? P = Put to other uses. Kan ik dit product ergens anders voor gebruiken? E = Eliminate. Wat kan ik weglaten? 6

7 R = Reverse/Rearrange. Kan ik iets omdraaien? Binnenstebuiten keren? Of in een andere volgorde doen? 3. Metec Tijd: tot 15 min Wie: tot 6 deelnemers + facilitator De facilitator kiest uit de probleemstelling twee kernbegrippen. De deelnemers maken een associatie ketting met het eerste woord en noteer horizontaal de woorden. De woorden uit de eerste ketting associatie worden gebuikt om vervolgens ook vertikaal associatie kettingen te maken. Doe dit ook met het tweede kernbegrip uit de probleemstelling. Kies uit iedere matrix een woord dat ver van het probleem is verwijderd. Zoek ongeveer vijf overeenkomsten tussen deze twee woorden. Gebruik deze overeenkomsten om op nieuwe ideeën te komen. 7

8 Convergerende brainstormtechnieken Bij divergerende technieken gemixt met energizers en betrokkenheid van de deelnemers kom je in brainstormsessies vaak tot de meest uitlopende ideeën en creaties waar deelnemers enthousiast van worden. Tijdens een convergerende fase is het de bedoeling dat deze bulk aan ideeën omgezet wordt in bruikbare concepten. Het draait hier om selecteren, uitwerken en verbeteren. Ook hiervoor is creativiteit en enthousiasme nodig. Waar in een divergerende fase de deelnemers energie en enthousiasme opdoen door het verzinnen van ideeën. Is het verstandig in deze fase duidelijk voor ogen te hebben wat het doel is. En dat is bruikbare concepten te ontwikkelen. Natuurlijk kan het een niet zonder het ander, wie A zegt moet ook B zeggen. En in de wereld van een Advanced Business Creator weten we maar al te goed dat voor vernieuwing de hele cyclus doorlopen moet worden. Hieronder 3 technieken die willekeurig inzetbaar zijn bij een brainstormsessie tijdens de convergerende fase. 1. Groeperen Deze techniek kan op verschillende manieren uitgevoerd worden maar heeft als doel het overzichtelijk maken van de resultaten van de divergentie fase. Met een goed overzicht kan er makkelijker verder geconvergeerd worden. Timing: Voor deze techniek moet voldoende tijd uitgetrokken worden. Maar toch mag het niet te lang voort duren. Richtlijn is ongeveer 45 minuten tot 1 uur. Wie: Deelnemers + facilitator De facilitator vraagt alle deelnemers alle ideeën zo goed mogelijk te bekijken. En vervolgens per deelnemer minimaal 2 en maximaal 4 ideeën uit te kiezen met de meeste potentie. Andere ideeën vliegen niet direct in de prullenbak maar het wordt duidelijk welke ideeën het meeste draagvlak hebben binnen de deelnemersgroep. Vervolgens worden de ideeën kort voorgedragen door de deelnemers met een kleine uitleg waarom zij hier potentie in zien. Vervolgens moeten alle potentiele ideeën / concepten ingedeeld worden in door de deelnemers te verzinnen groepen. Hierin heeft de facilitator een begeleidende rol. Het is altijd verstandig een richting of categorie overig te noemen. Vaak zitten hier hele unieke ideeën bij. 8

9 2. Montwikkelen Het is belangrijk om de convergerende fase te beginnen met het zien van potentie. Welke van de eerder bedachten ideeën is haalbaar. Maar niet alleen de haalbaarheid speelt mee, vergeet ook niet te luisteren naar je gutfeeling. Om de potentie van ideeën te toetsen kan Montwikkelen een leuke techniek zijn. (Minpunten Ontwikkelen) De bedoeling van deze techniek is om een idee overzichtelijk te maken door snel de plus-en minpunten op een rij te zetten. En uiteindelijk de minpunten laten verdwijnen door alternatieven te ontwikkelen of combinaties te maken. Timing: Neem ongeveer minuten per product idee. Blijf niet te lang hangen. De bedoeling is dat deze techniek op een snelle manier de plusjes en minnetjes in kaart brengt. Wie: deelnemers + facilitator. De facilitator begeleid het proces. Hij/zij kiest een van de ideeën of creaties en nodigt een deelnemer uit deze toe te lichten. Vervolgens worden de andere deelnemers gevraagd kritisch te kijken naar het idee om zo de plus en minpunten te beschrijven. Vervolgens wordt er gekeken naar de gevonden minpunten. De deelnemers moeten onderling besluiten hoe ze verschillende minpunten gaan opheffen of ombuigen om het idee sterker te maken. Hieruit ontstaan ideeën 2.0, ideeën uit ideeën if you will. Maar dan wel sterker dan in de divergerende fase. De facilitator noteert de nieuwe ideeën. Hiermee is een eerste verbeterslag gecreëerd. Dit proces herhaalt zich met alle ideeën uit de voorgaande fase die zich hiervoor lenen. 3. Pitchen Vaak zijn deelnemers na de divergerende fase enthousiast over hun bevindingen. Het kan interessant zijn hiervan gebruik te maken en in deze convergerende fase aan de slag te gaan met deze techniek. Die als doel heeft het samen door ontwikkelen van een idee alsmede het creëren van draagvlak binnen de deelnemersgroep. Timing: Maximaal 5 minuten pitch per idee. Maximaal 10 minuten discussie en versterken van idee. Wie: deelnemers + facilitator. De facilitator vraagt per gekozen idee een deelnemer die daaraan heeft bijgedragen en er dus enthousiast over is om een pitch te geven. Hierin verteld en verdedigt de deelnemer het idee in maximaal 5 minuten. Waarna de facilitator de groep de volgende 10 minuten vraagt hun toevoegingen voor het idee op een post-it te schrijven. Dit proces herhaalt zich met alle gekozen ideeën. Als resultaat heb je per idee een overzicht aan verbeteringen. (Deze techniek is goed te combineren met Montwikkelen) 9