2. Terugblik op de start van het sociaal domein (1 e half jaar 2015)

Transcriptie

1 1

2 Inhoud 1. Inleiding Terugblik op de start van het sociaal domein (1 e half jaar 2015) Budgetrealisatie 1 e half jaar Indicatoren sociaal domein Ontwikkeling risico s Bijlagen

3 1. Inleiding Vanaf 1 januari 2015 zijn we verantwoordelijk voor de gedecentraliseerde taken op het gebied van het sociaal domein. Vanwege deze grote decentralisatie, zowel beleidsmatig als financieel, hebben wij een aparte begroting sociaal domein opgesteld. Uw raad heeft op 18 november 2014 ingestemd met deze begroting. Hierbij treft u voor 2015 de tweede kwartaalrapportage aan over het sociaal domein. We hebben hierin dezelfde structuur gebruikt als bij de eerste rapportage die op 9 juli 2015 in uw raad is behandeld. In hoofdstuk 2 blikken we eerst beleidsmatig en financieel terug op de eerste drie maanden van het sociaal domein en geven wij een vooruitblik op de rest van het jaar. Vervolgens presenteren we in hoofdstuk 3 de budgetrealisatie (financieel en inhoudelijk) over het eerste kwartaal. Tot slot rapporteren we in hoofdstuk 4 over de indicatoren van het sociaal domein en in hoofdstuk 5 over de ontwikkeling in de risico s van het sociaal domein. 3

4 2. Terugblik op de start van het sociaal domein (1 e half jaar 2015) 2.1 Een beleidsmatige terugblik Algemeen jeugdzorg Voor wat betreft de ingezette (Zeeuwse jeugdhulp) kunnen we stellen dat: 36% van de verwijzingen naar jeugdhulp in Zeeland via de gemeente loopt. In Borsele hebben we 189 nieuwe cliënten jeugdzorg in het eerste half jaar gekregen. Zij ontvangen van 27 zorgaanbieders de benodigde ondersteuning en zorg. Van die 189 zijn er slechts 67 door de gemeente geïndiceerd. Dit betekent dat 65 cliënten door anderen dan door de gemeente zijn geïndiceerd. Bovenop het aantal nieuwe cliënten, tellen we op dit moment nog 263 cliënten met overgangsrecht. Het proces van herindicering loopt. Het soort ingezette zorg verschilt per gemeente. Het aantal benodigde zaken GGW 1 blijkt in het eerste half jaar minder omvangrijk dan is ingekocht. Wij hebben daarop gereageerd door aan Intervence het verzoek te doen om de overblijvende tijd te gebruiken om samen met de professionals uit het voorliggende veld op te trekken. Hierdoor is consultatie & advies mogelijk en kunnen we op termijn mogelijk het aantal GGW casussen voor Intervence verminderen. Wij vinden het hierbij van belang dat de expertise van Intervence verschuift van begeleiding naar consultatie & advies in het voorliggende veld. De verschillende zorgcategorieën lijken een eigen toegangspoort te hebben. Vooral de Jeugd GGZ 2 wordt geïndiceerd door huisartsen. Het gemiddeld aantal producten dat per cliënt wordt ingezet, is voor nieuwe cliënten in Zeeuws-Vlaanderen en de Oosterschelderegio toegenomen terwijl deze op Walcheren juist is afgenomen. Hierbij is ook het aantal zorgproducten wat ingezet kan worden te groot. We spreken hier over ruim 320 producten. Dit is niet wenselijk omdat hierdoor veel onduidelijkheid bij de Toegang bestaat. Zeeuws breed is daarom aan de Inkooporganisatie verzocht dit aantal in samenwerking met gemeenten en zorgorganisaties flink terug te brengen. In het najaar 2015 wordt hier verder vorm aan gegeven. Zorgstructuur De samenwerking binnen de zorgstructuur (Dorpteam Borsele Jeugd/ Wmo en Verbindingsteam Jeugd/ Wmo verloopt goed. Men weet elkaar snel te vinden, daardoor zijn wachttijden niet aan de orde. Uitzondering is de wachtlijst van Veilig Thuis waarover in hoofdstuk 3 uitgebreider geschreven wordt. De sfeer binnen onze zorgstructuur is goed en er wordt samengewerkt op basis van vertrouwen en respect voor elkaars professionaliteit. We zien ook een toename van het gebruik van de flexruimte in ons gemeentehuis, zodat men elkaar ook informeel ziet. De flexruimte Sociaal Domein voldoet daarmee aan een behoefte. Belangrijk is ook dat de opzet van de zorgstructuur veel draagvlak heeft bij de Borselse professionals en onze manier van werken zelfs in sommige gemeenten als voorbeeld gezien wordt. Doorverwijzingen Inhoudelijk is een belangrijk aandachtspunt dat er veel doorverwijzingen naar de jeugdzorg zijn, waar wij geen invloed op hebben. Huisartsen en specialisten hebben vanuit de 1 Gezins Generiek Werken. Dit betreft een methodische werkwijze van Intervence waarbij de medewerker aan de slag is met het gehele gezin en niet alleen met het kind. 2 Geestelijke Gezondheids Zorg 4

5 Jeugdwet de mogelijkheid om jongeren/ jeugdigen door te verwijzen naar de noodzakelijke zorgverlener. Daar hebben wij dus geen invloed op en dit mogen wij vanuit de wet ook niet beïnvloeden. Uit de cijfers van de Inkooporganisatie Jeugdhulp Zeeland blijkt dat zo n 65% van de doorverwijzingen (voornamelijk naar de jeugd GGZ) door huisartsen en specialisten geregeld zijn. In het overleg hebben de huisartsen aangegeven te verwachten dat dit aantal vermindert wanneer de preventie/ voorliggende voorzieningen goed zijn georganiseerd. Daarom is het van belang dat we de komende periode hierin nog meer gaan investeren. Dit doen we door organisaties als bijvoorbeeld Intervence, Veilig Thuis en Emergis te verzoeken om zich open te zetten voor consultatie en advies, maar ook door actief mee te denken met de professionals in het voorliggende veld. Professionals van de voorliggende voorzieningen (Jeugd GezondheidsZorg, MEE Zeeland en maatschappelijk werkenden van SMWO) hebben de afgelopen periode geïnventariseerd wat hun taak in onze toegangsstructuur extra kost. Zij doen dit namelijk bovenop hun basistaken en daarover is nu meer duidelijkheid gekomen. Binnen de exploitatiebegroting hebben wij ook middelen gereserveerd voor de Toegang om deze extra kosten te kunnen betalen. Deskundigheidsbevordering Deskundigheidsbevordering van onze professionals geven wij in de komende periode meer aandacht. Hierbij richten we ons op: Privacybescherming binnen het Sociaal Domein. Hiervoor is in september 2015 een Zeeuwse Leertuin Privacy gestart, waarin professionals onder de deskundige begeleiding van leren en discussiëren over de mogelijkheden van het delen van informatie. Omgaan met (v)echtscheidingen. Hiervoor wordt in het najaar van 2015 een plan van aanpak opgesteld wat in samenwerking met de managers van de deelnemende organisatie eind 2015 en 2016 vorm zal krijgen. Het blijkt namelijk dat (v)echtscheidingen een belangrijke oorzaak zijn van de inzet van jeugdhulp. Door op dit onderwerp de deskundigheid in het voorliggende veld te vergroten, gaan we er vanuit dat de noodzaak van dure jeugdhulp minder wordt. Inhoudelijk casemanagement. De procescoördinatie bewaakt vanuit de gemeentelijke regie de processen. Zij bemoeien zich niet met de inhoud van een casus. Daar is de casemanager voor verantwoordelijk. Wij hebben geconstateerd dat niet alle Borselse professionals op dit moment de taak van casemanager volledig op zich kunnen nemen omdat ze hier nog onvoldoende op toegerust zijn. Hiervoor stellen wij in het najaar een voorstel voor deskundigheidsbevordering op, wat eind 2015 en 2016 vorm moet krijgen. De samenwerking met de toegang voor Wmo-verstrekkingen (GR de Bevelanden, afdeling WIZ) en de Borselse zorgstructuur krijgt steeds meer vorm. Herindicaties Naast het oplossen van de problemen rondom het persoonsgebonden budget (PGB) zijn we hard aan de slag om de herindicaties te stellen. De deadline van 1 november (herbeoordeling en informeren SVB 3 ) gaan we niet halen (zowel voor de Wmo als voor de Jeugdwet niet). Intussen is landelijk besloten dat wanneer een inwoner voor 1 november geen nieuwe indicatie heeft ontvangen, men er automatisch vanuit mag gaan dat de indicatie verlengd wordt tot 1 mei Mensen die het betreft, ontvangen van ons in het najaar 2015 hierover een brief met nadere informatie. 3 Sociale Verzekeringsbank die de budgetten voor PGB beheert en direct de betreffende zorgaanbieders betaald. Inwoners hebben sinds 2015 niet zelf meer het beheer over hun PGB. 5

6 Procescoördinatoren De procescoördinatoren Sociaal Domein zijn per 1 januari 2015 gestart en hebben een belangrijke rol in het regisseren (procesmatig) van de zorg. Dit doen zij in nauwe relatie met de inhoudelijke casemanagers. Wij evalueren dit in het najaar 2015 en stellen dan een visie op over de procescoördinatie, inclusief de bedrijfsmatige ondersteuning. Ontwikkelingen in de uitkeringen Uit de rapportage van GR De Bevelanden/ WIZ blijkt dat het totale uitkeringsbestand van Borsele is gestegen van 208 uitkeringsgerechtigden per naar 232 per Een stijging van 11,5%. De landelijke stijging in 2015 tot 1 juni 2015 (nieuwere cijfers zijn nog niet beschikbaar) bedroeg 2,8%. De stijging van de instroom in de uitkering heeft voornamelijk te maken met de wijzigingen in de Wajong, waardoor jonggehandicapten met arbeidsvermogen een gemeentelijke uitkering aanvragen en met de hogere taakstelling huisvesting vergunninghouders. 2.2 Een algemene financiële terugblik Drie rapportages Onze rapportage is gebouwd op een drietal bouwstenen. De afzonderlijke kwartaalrapportages van respectievelijk GR De Bevelanden/ WIZ over werk en inkomen, SWVO over de WMO en de inkooporganisatie Jeugdhulp Zeeland over jeugdzorg. Daarnaast zijn de financiële gegevens ook gebaseerd op de eigen financiële administratie. 2 e kwartaalrapportage 2015 GR De Bevelanden/ WIZ De rapportage van GR De Bevelanden/ WIZ over het programma werk en inkomen is breder dan alleen de nieuwe taken op het sociaal domein. Ook de uitkeringen zijn in deze rapportage meegenomen. De stijging van het aantal uitkeringsgerechtigden heeft ook financiële gevolgen. Op de reguliere uitkeringen komen we naar verwachting dit jaar tekort. Omdat de Rijksvergoeding en de verhaalde bijstand door deze ontwikkelingen hoger uitvallen ( ) verwachten wij per saldo een tekort op de uitkeringen van (zie onderstaande tabel). Wij stellen voor dit tekort te onttrekken aan de reserve Inkomensvoorziening (stand ). Werk en inkomen Begroot (A) werkelijk (B) Prognose (C ) Bijstelling (A-C) BUIG IOAW IOAZ Verhaalde bijstand Rijksvergoeding BBZ Participatie Minima/ armoede Totale bijstelling Voor wat betreft de reguliere taken BBZ (Besluit bijstandsverlening Zelfstandigen) en het minimabeleid/ armoede verwachten wij dat er geen financiële bijstelling benodigd is. De participatie maakt onderdeel uit van de nieuwe taak in het sociaal domein. Deze taken worden uitgevoerd door de Betho en GR De Bevelanden/ WIZ. De Betho is goed bezig met 6

7 de transformatie op de participatiewet. Wij verwachten dat het participatiebudget voor 2015 toereikend is. Conclusie Participatiewet en uitkeringen - De stijging in de uitkeringen leiden tot een budgettair nadeel van , wat ten laste komt van de reserve inkomensvoorziening. - Wij verwachten binnen de ramingen te blijven voor het participatiebudget, het BBZ budget en het budget voor minimabeleid/ armoede. 2 e kwartaalrapportage WMO 2015 SWVO Het onderdeel begeleiding is een nieuwe taak. De rapportage van het SWVO omvat zowel een financieel overzicht over de uitvoering van de bestaande WMO taken (Huishoudelijke Hulp en WMO verstrekkingen zoals bv. rolstoelen) als de nieuwe taak begeleiding. Huishoudelijke Hulp Voor wat betreft de Huishoudelijke Hulp (HH) verwachten wij dat deze binnen het budget blijft. Door het houden van keukentafelgesprekken hielden wij de laatste jaren steeds een fors bedrag over op de WMO/ HH. Door de Rijksbezuinigingen op de HH is met de meicirculaire 2014 door het Rijk een forse korting van op het WMO budget doorgevoerd. Belangrijk is dan ook te constateren dat de Rijkskorting op HH ook daadwerkelijk in de praktijk wordt gerealiseerd. Begeleiding Vanuit de aangeleverde rapportage zien wij dat de kosten voor Begeleiding veel minder zijn dan begroot. Daarnaast wordt dagbesteding en begeleiding als één post ingekocht. Dat betekent dat de raming voor dagbesteding ad 1,2 miljoen dient te worden aangepast. Daarnaast is er minder Begeleiding geïndiceerd dan voorzien. Een duidelijke reden hiervoor is op dit moment nog niet te geven. Rijksvergoeding WMO Sociaal domein De Rijksvergoeding WMO Sociaal domein (decentralisatie AWBZ) verloopt niet via het SWVO, maar via het gemeentefonds. In 2015 daalt de Rijksvergoeding met Conclusie WMO Sociaal domein - Het blijkt dat we de Rijkskorting op de HH in de praktijk kunnen realiseren - Dagbesteding en begeleiding (nieuwe taak) worden als één post ingekocht, maar hadden wij apart in onze begroting geraamd. Hierdoor valt op deze post een budget vrij van 1,2 miljoen. Dit bedrag wordt verschoven naar de Wmo-reserves (zie hiervoor de verder financiële onderbouwing van de aframing) 2 e kwartaalrapportage 2015 Inkooporganisatie Jeugdhulp Zeeland De cijfers in de monitor van de Inkooporganisatie Jeugdhulp over het eerste halfjaar zijn een stuk representatiever dan in de vorige monitor. Discussie solidariteit en wijze van inkoop Op dit moment is er Zeeuws breed veel discussie over de 100% solidariteit die we voor 2015 hebben afgesproken. Onderzoek leert ons dat er geen draagvlak meer is voor deze 100% solidariteit. Gemeenten vinden dat er met deze financiële solidariteit te weinig ruimte is voor lokale initiatieven. Daarom werken wij voor 2016 in samenwerking met de alle Zeeuwse gemeenten en de Inkooporganisatie Jeugdhulp toe naar een mengvorm solidariteit en profijtbeginsel. We verwachten deze mengvorm in december 2015 vast te kunnen stellen. 7

8 Ook de wijze van inkoop staat tussen de Zeeuws gemeenten nog ter discussie. De inkoop van de jeugdhulp gebeurt in 2016 nog gezamenlijk. Maar diverse gemeenten hebben al aangegeven te willen onderzoeken of er niet meer regionaal kan worden ingekocht met daarbij een koppeling met de inkoop van de Wmo. Hierover nemen wij in december 2015 een besluit, zodat 2016 mogelijk gebruikt kan worden om de inkoop 2017 vorm te geven. Wij blijven wel voorstander van centrale inkoop. Dit omdat wij het voor de zorgaanbieders niet wenselijk vinden dat zij met 13 verschillende gemeenten of 3 regio s inkoopafspraken moeten gaan maken. Daarnaast hebben we niet de capaciteit om dat voor Borsele alleen te regelen. Ook zijn er diverse regio-overstijgende contracten met zorgaanbieders (buiten Zeeland) voor wie het niet wenselijk is om contractafspraken met 13 gemeenten of 3 regio s te maken. Het landelijke Ondersteuningsteam Decentralisaties (OTD) doet onderzoek naar de mogelijkheden gecombineerde inkoop Wmo en Jeugd. Dit rapport hebben wij eind september 2015 ontvangen en betrekken wij bij onze besluitvorming over de inkoop Jeugdzorgkosten De totale zorgkosten Zeeuws breed blijven binnen het Zeeuws macrobudget. De voorzichtige prognose uit de halfjaar rapportage komt Zeeuws breed uit op 95% ( 2 miljoen onder het halfjaar budget). Voor Borsele bedraagt de prognose 89% ( onder het halfjaar budget). Door de Zeeuws brede solidariteit dienen we voor 2015 financieel te kijken naar het totale Zeeuwse budget. Het aandeel Borsele hierin bedraagt 6,3% van het macrobudget wat neerkomt op een voordeel van ca op het Jeugdzorgbudget. Er zijn nog wel wat risico s omdat onder er andere er nog onzekerheid is over de PGB s en de werkelijke kosten van het Landelijk Transitie Arrangement. Desondanks schatten wij in dat het begrote tekort Zeeuws breed op de Jeugdzorg (in de primaire begroting van de inkooporganisatie werd uitgegaan van een tekort van 4,8 miljoen in 2015) achterhaald is. 8

9 Rijksvergoeding jeugdzorg In de septembercirculaire heeft er wederom een correctie op het basisbedrag plaatsgevonden. Omdat sprake is van Zeeuwse solidariteit in 2015 is vooral het totaal van belang (blz. 4 rapportage). Bij de meicirculaire daalde door de uitname van de Wet Langdurige Zorg uit de Jeugdwet het budget al met 2,1 miljoen (voor Borsele ). In de septembercirculaire bedraagt de daling op het Zeeuwse macrobudget. Omdat we Zeeuws breed nog binnen het macrobudget blijven, is onze inschatting dat we deze daling in de inkomsten met de Zeeuws brede solidariteit ook kunnen opvangen. Gemeentenaam Budget jeugd septembercirculaire 2015 Budget jeugd meicirculaire 2015 Verschil budget september - mei Borsele Goes Hulst Kapelle Middelburg Noord-Beveland Reimerswaal Schouwen-Duiveland Sluis Terneuzen Tholen Veere Vlissingen Totaal Voor Borsele betekent dat zowel de baten (Mei- en septembercirculaire) als ook de lasten in totaal met dalen. Risico s jeugdzorg - Het risico dat we Zeeuws breed minder zorg inkopen dan gegarandeerd in het overgangsrecht (70% omzet zorgverlener in 2014) lijkt nihil nu de grootste zorgaanbieders halverwege het jaar ruim boven deze grens zitten (zie blz. 53) - Een financieel risico is nog aanwezig doordat diverse aanbieders nog geen facturen hebben ingediend. Het betreft Zeeuws breed 32 aanbieders en 93 producten waarvoor een zorgopdracht is ontvangen. Een belangrijk deel betreft zorgaanbieders (13 stuks) die zorg leveren die valt onder het Landelijk Transitie Arrangement (LTA). - Een ander risico betreft de PGB s. De inkooporganisatie heeft Zeeuws breed te weinig zicht in hoeverre de in de rapportage opgenomen kosten van PGB s volledig zijn. Een belangrijke taak ligt bij de toegang van de Zeeuwse gemeenten. De medewerkers van de toegang moeten alle PGB s bij de inkooporganisatie aanmelden. Conclusie jeugdzorg - De rapportage van de inkooporganisatie Jeugd laat een onderschrijding zien van voor het aandeel Borsele. Gelet op de risico s van nog onvolledige facturen en niet ingediende facturen, vinden wij het nu te vroeg om het budget al met dit bedrag te verlagen. 9

10 3. Budgetrealisatie 1 e half jaar Financieel overzicht 2e kwartaalrapportage 2015 Sociaal Domein Borsele IV3 code Activiteit Inhoud Categorie Onderdelen Budget Bijgestelde begroting Realisatie 2e kwartaal Prognose over/ tekort Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen Inkomensvoorzieningen en loonkostensubsidies en -subsidies Geneeskundige en andere adviezen ivm bijstandsverlening IOAW IOAZ Kosten levensonderhoud Bbz 2004 Kosten levensonderhoud startende ondernemers Bbz 2004 Subtotaal Maatwerkvoorzieningen natura materieel WMO Domotica (automatisering in thuiszorg) P.M. 0 Woningaanpassingen Hulpmiddelen Overige voorzieningen gehandicapten Subtotaal Maatwerkvoorzieningen Natura immaterieel Wmo Begeleiding Huishoudelijke hulp Respijtzorg Dagbesteding Vervoer Financiele tegemoetkoming op grond art Wmo P.M. 0 Subtotaal Opvang en beschermd wonen Maatschappelijke Opvang Vrouwenopvang Inloopfunctie GGZ Beschermd wonen Verslaving Opvang Subtotaal Eigen bijdragen maatwerkvoorzieningen en opvang Wmo Eigen bijdrage PGB Wmo Eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen natura immaterieel Wmo Eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen natura materieel Wmo Eigen bijdrage opvang en beschermd wonen Subtotaal Algemene voorzieningen Wmo en Jeugd Huishoudelijke ondersteuning (zonder beschikking) Algemeen toegankelijk zonder beschikking Sociaal en Cultureel werk Zowel voor Wmo als voor Jeugd toegankelijk Buurt- en clubhuizen Taken CJG Ondersteuning vrijwilligers en informele zorg Sociale Samenhang en wijkopbouw Diensten en ruimten voor mensen met een beperking P.M. 0 Algemeen maatschappelijk werk Preventie Collectief vervoer Toegankelijkheid voorzieningen Welzijnsbeleid Vouchers die toegang geven tot algemene voorzieningen P.M. Opvoedondersteuning (CJG) Voorlichting, advies, instructie, begeleiding en procescoordinatie Subtotaal Eerstelijnsloket Wmo en Jeugd Voorlichting Bijvoorbeeld een (sociaal wijkteam), keukentafelgesprek Advisering ken. Alle activiteiten gericht op het identificeren van de Clientondersteuning eigen kracht of geleiden naar de juiste ondersteuning. Vallen onder de gemeentelijke uitvoeringslasten. Preventie Regiefunctie ligt bij afd. Samenleving. Vroegsignalering Procescoördinatie Inkooporganisatie Jeugd Inkooporganisatie begeleiding SWVO Toegang jeugd/wmo Subtotaal PGB Wmo PGB Wmo Begeleiding PGB- Jeugd PGB Jeugd Begeleiding Eigen bijdrage alg. voorzieningen Wmo en Jeugd Eigen bijdrage algemene voorzieningen PM Deze kunnen gevraagd worden, is nog geen beleid over geformuleerd Individuele voorzieningen natura Jeugd Landelijke Transitiearrangement jeugd Begeleiding gemeente. Vaak gespecialiseerde zorg. Niet vrij Jeugd en opvoedhulp toegankelijk. Op advies/beoordeling Dorpteam Jeugd VB-zorg Alle vormen van ind. Voorzieningen zoals beaald door de Jeugd GGZ Zorg Vervoer 18- * Persoonlijke verzorging 18- * Kortdurend verblijf 18- * Veiligheid, jeugdreclassering en opvang Jeugd Kinderbeschermingsmaateregelen jeudgreclassering Alle baten en lasten die worden gedaan om de veiligheid Aanpak kindermishandeling/amhk van het kind te verbeteren en voor de opvang 18-. Opvang 18-0 Vrouwenopvang Huiselijk geweld 18- Centrumgemeente Beschermd wonen 18-0 Verslaving Ouderbijdragen ind. Voorzieningen en opvang Jeugd Ouderbijdrage ind. voorziening PGB Jeugd 0 Deze kunnen gevraagd worden, is nog geen beleid over Ouderbijdrage ind. voorziening natura Jeugd 0 geformuleerd Ouderbijdrage opvang Jeugd 0 Subtotaal Algemeen Gemeentefonds WMO Sociaal domein Gemeentefonds Participatiewet Gemeentefonds Jeugd Sociaal domein Subtotaal Totaal geraamde lasten en baten nieuwe taken Sociaal Domein Dekking begroot tekort tlv WMO reserve

11 3.2 Stand van zaken per IV3 categorie 610 Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen en subsidies Participatiewet Het participatiebudget dat door gemeenten wordt ontvangen, kan in twee delen worden opgedeeld, namelijk een gedeelte voor de bekostiging van basisvoorzieningen en een gedeelte voor de bekostiging van maatwerkvoorzieningen. De basisvoorzieningen bestaan uit de bijdrage aan B-Flex, de bijdrage aan het werkgeverservicepunt, de bijdrage aan Test & Training Centrum en de bijdrage aan SROI. De maatwerkvoorzieningen betreffen de zogenaamde trajectkosten, zoals opleidingskosten, reiskosten, loonkostensubsidies, belastbaarheidsonderzoeken, enzovoort. Hoewel de realisatie van de maatwerkvoorzieningen tot en met het 2 e kwartaal relatief laag is, verwacht de GR de Bevelanden dat de begrote bedragen volledig benut worden. De relatief lage uitgaven aan maatwerkvoorzieningen is het gevolg van de opstartfase van de afdeling WIZ. In de opstartfase is vooral aandacht besteed aan afstemming van de werkwijzen van de klantmanagers Activering en het analyseren van het klantenbestand. Op dit moment zijn de klantmanagers bezig met een inhaalslag. Hiermee zullen in het 3 e en 4 e kwartaal meer uitgaven worden gedaan dan over het 1 e en het 2 e kwartaal van Deze inhaalslag heeft ten doel om de tweede helft van dit jaar door extra inzet van middelen vergeleken met de eerste helft meer uitstroom te genereren. 661 Maatvoorzieningen natura materieel WMO Hier wordt uitvoering aan gegeven door de GR de Bevelanden en ingekocht vanuit het SWVO (zie bijlage SWVO 2 e kwartaalrapportage). De verminderde inzet van de Huishoudelijke Hulp, t.o.v. het begrote bedrag, verklaren wij doordat er voorbereid wordt op de bezuiniging die we op dit onderdeel moeten doorvoeren vanaf Klantmanagers Wmo kijken samen met de klant tijdens het keukentafel gesprek of er mogelijkheden anders dan professionele zorg mogelijk zijn. 662 Maatwerkvoorzieningen natura immaterieel WMO Begeleiding. Vanuit de aangeleverde rapportage zien wij dat de kosten voor Begeleiding veel minder zijn dan begroot. Daarnaast wordt dagbesteding en begeleiding als één post ingekocht. Dat betekent dat de raming voor dagbesteding verkeerd is begroot. Daarnaast is er minder Begeleiding geïndiceerd dan voorzien. Een duidelijke reden hiervoor is op dit moment nog niet te geven. Op basis van bovenstaande gegevens kan het begrote bedrag voor dagbesteding en begeleiding met neerwaarts worden bijgesteld Respijtzorg. Het Mantelzorgbeleid is in september door de gemeenteraad vastgesteld. Op dit moment wordt gewerkt aan het Uitvoeringsplan. Intussen gaat de ondersteuning van de mantelzorger vanuit ons VrijwilligersHuis wel gewoon door. We verwachten de middelen dit jaar nog in te zetten in het kader van de uitvoering van het mantelzorgbeleid Dagbesteding. Op dit moment wordt in samenwerking met de SVRZ de laatste hand gelegd aan een plan van aanpak voor opzet van Dagbesteding als algemene voorziening. We verwachten dit plan in oktober te kunnen vaststellen. Eventuele kosten voor de uitvoering van deze samenwerking zijn op dit moment niet inzichtelijk te maken, maar wij gaan dit betalen vanuit het budget Begeleiding & Dagbesteding (2015 en verder). 11

12 Uit de prognose met betrekking tot de bestemmingsreserve Fonds Zorg en Welzijn 4,dat ondergebracht is bij de SVRZ, blijkt dat het fonds eind 2016 uitgeput. Daardoor kan de activiteitenbegeleiding, die nodig is voor dagbesteding van bewoners in de Borselse woon/zorgcomplexen en de directe omgeving, niet meer betaald worden. Om ervoor te zorgen dat deze dagbesteding wel in Borsele beschikbaar blijft, reserveren wij per vanuit het budget Dagbesteding Opvang en beschermd wonen De Maatschappelijke Opvang/ Vrouwenopvang en Beschermd wonen zijn momenteel een zorgenkindje in Zeeland. Wij zijn door de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015 inhoudelijk verantwoordelijk voor deze voorzieningen, maar de financiële verantwoordelijk is neergelegd bij de gemeenten Vlissingen (vanuit de oude centrumgemeente functie). Op dit moment ontbreekt het aan Zeeuws beleid. Dit moet worden opgesteld door het CZWbureau, maar door personele problemen is dat tot heden nog niet geregeld. Intussen hebben we wel te maken met inwoners die een indicatie voor deze voorzieningen nodig hebben. De indicering Beschermd wonen (BW) Zorg in Natura (ZiN) is gemandateerd aan de gemeente Vlissingen. Als gemeente moeten wij zelf de indicaties BW PGB 5 stellen. Ook al zien veel mensen de combinatie BW en PGB als onnatuurlijk, vanuit de Wmo hebben mensen er wel recht op. Die indicaties BW PGB die wij in de afgelopen periode hebben moeten stellen, zijn in goede samenwerking met zorgorganisaties gedaan. Helaas is de verzilvering van de indicaties wel een probleem. De ingekochte plaatsen zijn niet voldoende voor de vraag in Zeeland en daardoor ontstaat er een wachtlijst voor BW. Om de mensen er niet de dupe van te laten zijn, hebben we in een klein aantal situaties een tijdelijke Wmo indicatie Begeleiding afgegeven. Hierbij is dan wel beschreven dat we dit zien als overbruggingszorg. Over de financiering van deze overbruggingszorg zijn we nog in gesprek met het CZW-bureau (als vertegenwoordiger van de gemeente Vlissingen). Het (mogelijke) aandachtspunt van de verkeerde bed problematiek is tot heden nog niet opgepakt vanuit het CZW-bureau. Dat betekent dat er mogelijk mensen zijn die een te zware indicatie BW hebben gekregen, waardoor ze onnodig een plaats BW bezet houden. Op ambtelijk niveau is afgesproken dat geprobeerd wordt dit in 2016 aan te pakken. Het overgangsrecht voor deze mensen is overigens langer dan voor de Wmo cliënten, namelijk 5 jaar. Binnen onze gemeente heeft de opening van de locatie Zeeuwse Gronden in Ovezande in juni plaats gevonden en biedt deze voorziening plaats aan 15 personen. De ontstane wachtlijst verdwijnt hiermee echter niet. Binnen deze locatie zijn er enkele jongeren (tussen de 18 en 23 jaar) die op dit moment financieel een probleem hebben. Door de hoge huur en hun leeftijd komen zij niet in aanmerking voor huursubsidie en/ of Bijzondere Bijstand en is hun inkomen dermate laag dat zij geen leef-geld meer hebben. Momenteel onderzoeken we in samenwerking met Zeeuwse Gronden hoe we hier een oplossing voor kunnen vinden. De financiële verantwoordelijkheid voor Beschermd Wonen ligt momenteel geheel bij de gemeente Vlissingen (vanuit de oude centrumgemeentefunctie). De verwachting is dat deze verantwoordelijkheid op termijn overgedragen zal worden aan de individuele gemeenten. 4 Dit Fonds is ingesteld om de dagbesteding binnen de Woon/zorgcomplexen vorm te geven. We doen dit in samenwerking met R&B wonen en de SVRZ. Het fonds was voor een aantal jaren opgezet en is binnenkort uitgeput. Om ervoor te zorgen dat deze dagbesteding wel in Borsele beschikbaar blijft, reserveren wij per vanuit het budget Dagbesteding. 5 Persoonsgebonden budget 12

13 667 Eigen bijdragen maatwerkvoorzieningen en opvang WMO Eigen bijdrage opvang en beschermd wonen. Deze boekingen verlopen voor de jeugdhulp via de Inkooporganisatie Jeugdhulp Zeeland en zijn onderdeel van het Zeeuwse macrobudget. Voor wat betreft de Wmo ontvangen wij de middelen rechtstreeks vanuit het Centraal Administratie Kantoor (CAK). De eigen bijdrage voor een maatwerkvoorziening is soms wel een reden van afweging voor de indicatiestelling. Dit is vooral een cultuurverandering waar de procescoördinatoren Sociaal Domein samen met de professionals Sociaal Domein aan werken. De boekingen voor de eigen bijdragen voor opvang (Maatschappelijke Opvang, Vrouwenopvang en Beschermde woonvoorzieningen) worden geïnd door Vlissingen (vanuit de oude centrumgemeente functie). Daarom is deze post ook afgeraamd. 670 Algemene voorzieningen WMO en jeugd Ondersteuning vrijwilligers en informele zorg Sociale samenhang en wijkopbouw Preventie. Ons VrijwilligersHuis speelt een grote rol in de opzet en verwijzing naar de algemene voorzieningen binnen onze gemeente. Zij signaleren ook de behoefte aan nieuwe algemene voorzieningen en werken nauw samen met de andere professionals in onze zorgstructuur. Het beleid rondom ondersteuning van vrijwilligers is belegd binnen de diverse beleidsnota s (o.a. Kadernota Sociaal Domein, Wmo-beleid). De nota Mantelzorgondersteuning is in september vastgesteld. Het project Zorgzame Dorpen loopt goed. Burgers vinden elkaar steeds meer. Diverse dorpen regelen het al zelfstandig. Wij verwachten in het najaar een evaluatie met een vooruitblik naar 2016 te kunnen aanbieden. Inzet op preventie kan ervoor zorgen dat de duurdere vormen van zorg minder hoeven te worden ingezet. Op dit moment werken we diverse plannen uit om meer uitvoering te geven aan die preventieve inzet. Dit doen we in nauwe samenwerking met de professionals, werkzaam in Borsele. Op dit moment zijn er nog geen boekingen op de post Preventie gedaan. Preventie speelt een belangrijke rol speelt in de transformatie die nodig is binnen het Sociaal Domein. We hebben de afgelopen maanden noodgedwongen andere prioriteiten moeten stellen (herindicaties, doorontwikkeling samenwerking Dorpteam/verbindingsteam, nieuwe indicaties stellen etc.). Voor eind 2015, 2016 en verdere jaren worden de nieuwe preventieve activiteiten verder opgepakt en uitgebreid. Bovenstaande wil niet zeggen dat we nog niets gedaan hebben. De Ondersteuningsteams in de scholen zijn een goed voorbeeld van de lokale preventieve ontwikkelingen. Ook de veranderingen in het nieuwe basis Taken Pakket van de GGD Jeugd Gezondheid Zorg is een voorbeeld van inzet op preventie. Preventieve maatregelen, waaronder het stimuleren van bewegen, dragen in positieve zin bij aan de zelfredzaamheid, maatschappelijke participatie en gezondheid van onze inwoners. We zien de inzet van de facilitator 6 ook als preventieve voorziening. Maar ook preventieve gezondheidsimpulsen, zoals beschreven in het Plan van aanpak Inzet buurtcoaches gemeente Borsele, zijn onderdeel van de preventie. Wanneer mensen lekker in hun vel zitten en veel sociale contacten hebben, zullen zij minder snel een beroep doen op de 6 Een facilitator ondersteunt de betrokkenen in een netwerkberaad. Binnen dit beraad bespreken de professionals samen met de betrokkenen uit een casus wie wat gaat doen. Hiermee wordt de inzet van de professionals meer integraal gekoppeld, ook aan die van vrijwilligers (ouders, familieleden, vrienden, school, etc.) 13

14 (zorg)instanties. De leefstijlcoach zet mensen aan tot een gezonde(re) en actieve)re) leefstijl en stelt hen in staat langer zelfstandig te functioneren Ook de post Sociale Samenhang en wijkopbouw hebben we tot heden nog niet geheel ingezet. Hiervan betalen we op dit moment de kosten voor de projectbegeleiding van Zorgzame Dorpen. Ook gaan we daar in de toekomst de kosten van betalen voor burgerinitiatieven. Op dit moment hebben we aan deze zaken nog minimaal aandacht kunnen geven. We gaan dit eind 2015, 2016 en verder ontwikkelen. Daarom ramen we voor 2015 het bedrag af, maar begroten we voor 2016 de middelen weer. Op de post Toegang jeugd/wmo is tot heden nog weinig geboekt. Dit heeft te maken met het feit dat MEE Zeeland, SMWO en GGD JGZ tot heden nog geen facturen voor de bereikbaarheid van hun medewerkers hebben aangeleverd. Eerst is gekeken om hoeveel uren het nu gemiddeld gaat. Daar hebben we nu meer zicht op gekregen. We gaan er vanuit dat we het budget voor de Toegang in 2015 grotendeels nog uitgegeven. 671 Eerstelijnsloket WMO en Jeugd Voorlichting Advisering. Er zijn nog weinig boekingen in de financiële administratie. De post Voorlichting en Advisering nemen we vanaf 2016 op als één post in de begroting. De post Advisering is bedoeld voor advies kosten over de indicatiestelling voor de WMO en daaruit is tot heden nog niets nodig geweest. Het voorlichtingsmateriaal vanuit de Jeugdwet is bijna klaar en zal dan onderdeel zijn van de zorgtoewijzing. De kosten hiervoor betalen we dan uit deze post Cliëntondersteuning. Het betreft de voorschotbetaling aan het SWVO voor de subsidie cliëntondersteuning van MEE. Vanaf 2016 gaat MEE in de Oosterschelderegio juridisch op in het SMWO 7. Het werkgeverschap ligt dan bij SMWO. De financiële middelen voor de Clientondersteuning worden dan onderdeel van de begroting van het SMWO (wordt ingekocht via het SWVO 8 ) Procescoördinatie. Wij hebben een procescoördinator aangesteld. Het budget is hiermee ingevuld. De tweede procescoördinator wordt betaald vanuit de CJG-middelen. Op dit moment werken we aan een toekomstvisie op de procescoördinatie. Wij verwachten dit in november te kunnen presenteren Inkooporganisatie Jeugd. Het betreft voorschotbetalingen aan de inkooporganisatie Jeugdhulp. De beheersmatige mogelijkheden voor de gemeenten is op dit moment in onderzoek. De resultaten hiervan verwachten wij eind Inkooporganisatie SWVO. Het betreft voorschotbetalingen aan de inkooporganisatie SWVO. Zeeuws breed speelt op dit moment de discussie over het onderzoek naar de mogelijkheden van een Zeeuwse samenwerking op terrein van het Sociaal Domein. Op dit moment is nog niet duidelijk wanneer dit uitgewerkt zal zijn. 672 PGB WMO en Jeugd De PGB WMO wordt verstrekt via GR De Bevelanden aan de Sociale Verzekerings Bank 7 Stichting Maatschappelijk Werk en Welzijn Oosterschelderegio 8 Samenwerkingsverband Welzijnszorg Oosterschelderegio 14

15 (SVB). De SVB betaalt vervolgens de PGB uit aan de zorgleveranciers. Het aantal PGBcliënten is het eerste half jaar 2015 gedaald. Een exacte reden hiervoor is niet te geven, mogelijk heeft het te maken met de veranderende landelijke regels rondom PGB (mensen krijgen het budget niet meer in handen, de SVB betaalt direct de zorgaanbieder). Het PGB voor de Jeugdhulp is nu nog erg complex georganiseerd. Vooral de berekening van het PGB wat ouders/ jongeren kunnen ontvangen, geeft voor onze toegangsstructuur nog veel extra werk. Reden hiervoor is o.a. dat de Inkooporganisatie jeugdhulp ruim 300 producten heeft ingekocht, waardoor goed onderzocht moet worden welk product nu het meest passend is en welke bijdrage PGB daaraan gekoppeld moet worden. Hiervoor hebben we extra personele capaciteit ingehuurd vanuit MEE. Het aantal PGB s in het algemeen daalt op dit moment. Dit heeft ook te maken met het beleid van de Zeeuwse gemeenten dat PGB-zorg zo min mogelijk nodig moet zijn. De benodigde zorg moet, waar mogelijk, via Zorg in Natura (ZIN) worden georganiseerd. Tot oktober 2015 zijn de onderstaande budgetten betaald aan de SVB 9 : Wmo Huishoudelijke Hulp ,87 Wmo Begeleiding ,76 Jeugdwet ,83 Totaal ,46. Dit betekent niet dat de stand van zaken helemaal kloppend is. Gebleken is dat de SVB op sommige punten de administratie nog niet helemaal op orde heeft, maar dat het wel beter gaat dan in het begin van Eigen bijdrage alg. voorzieningen WMO en Jeugd We hebben geen beleid over de eigen bijdrage voor algemene voorzieningen. De noodzaak hiervoor is op dit moment ook nog niet onderzocht. 682 Individuele voorzieningen natura Jeugd De bestedingen betreffen de voorschotbetalingen voor de kosten van het landelijk transitiearrangement jeugd, begeleiding 18-, jeugd en opvoedhulp, jeugd GGZ zorg en jeugd VB (verstandelijke beperking) zorg. 683 Veiligheid, jeugdreclassering en opvang Jeugd De bestedingen betreffen de voorschotbetalingen voor de kosten van kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering. Er zijn geen financiële cijfers over de jeugdreclassering opgenomen in de rapportage van de inkooporganisatie Jeugdhulp. Het aantal cliënten met JR/ JB 10 in Borsele is totaal 5, waarvan er 4 overgangscliënten zijn. Intervence heeft ons onderstaande informatie gegeven over de periode januari tot en met 10 september 2015: - Instroom: 10 gezinnen - Uitstroom: 12 gezinnen - Aantal gezinnen in begeleiding (per ): 49 De samenwerking met Veilig Thuis (voorheen Advies en Meldpunt Kindermishandeling en Steunpunt Huiselijk geweld) is onderdeel van onze toegangsstructuur en werkt ook regelmatig op de flexplekken Sociaal Domein binnen ons gemeentehuis. Het werkgeverschap van Veilig Thuis is recent in zijn geheel ondergebracht bij de Gemeenschappelijke regeling GGD Zeeland. 11 Door diverse redenen is er helaas een 9 Sociale verzekeringsbank 10 Jeugdbescherming en jeugdreclassering 11 Voorheen lag het werkgeverschap van het Steunpunt Huiselijk geweld (SHG) bij de GGD en dat van het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) bij Intervence 15

16 wachtlijst ontstaan bij Veilig Thuis voor onderzoeken. Dat betekent dat er kinderen op de wachtlijst staan waar mogelijkheid een veiligheidsrisico voor bestaat. De medewerkers van Veilig Thuis overleggen structureel met de procescoördinatoren over het veiligheidsrisico voor betreffende kinderen. De afgelopen periode zijn er geen huisverboden afgegeven in onze gemeente. Het overleg met de Raad van de Kinderbescherming (RvdK) is intussen opgezet via een regionale Opschaaltafel. Dit vraagt ook in de samenwerking met het Veiligheidshuis nog een verdere ontwikkeling. 687 Ouderbijdragen incl. voorzieningen en opvang Jeugd Het innen van de ouderbijdrage loopt via het CAK en wordt direct overgemaakt naar de Inkooporganisatie Jeugdhulp. In Zeeland hebben niet alle gemeenten vanaf begin de afgesproken stappen ondernomen om de ouderbijdrage te innen. Daardoor loopt de Inkooporganisatie inkomsten mis, wat ook van invloed is op het totale Zeeuwse macrobudget. Op basis van solidariteit zouden andere gemeenten meebetalen aan de gederfde inkomsten. Omdat de ouderbijdrage een wettelijke verplichting is, gaat de Inkooporganisatie samen met de betreffende gemeenten onderzoeken hoe dit kan worden opgelost. Algemeen slotconclusie Deze 2 e kwartaalrapportage biedt financieel al meer houvast dan de 1 e kwartaalrapportage. We hebben meer ervaring en meer (financieel) inzicht in de cijfers gekregen. In onderstaande tabellen zijn de financiële effecten weergegeven. Bijstelling budgetten sociaal domein Bedrag V/N Begeleiding V Eigen bijdrage WMO N Sociale wijkopbouw en preventie V Voorlichting en advisering V Bijdrage Jeugdzorgkosten V Lagere Rijksvergoeding Jeugd N Lagere Rijksvergoeding WMO/ AWBZ N Lagere Rijksvergoeding Participatiewet N Totaal V Terugdraaien onttrekking WMO reserve N Saldo 2e kwartaalrapportage V Toevoeging WMO reserve N Saldo - Bijstelling budgetten uitkeringen Bedrag V/N Uitkeringen BUIG N Onttrekking reserve Inkomensvoorziening V Saldo - Financieel valt 2015 daarmee behoorlijk mee. In plaats van een begroot tekort van houden we dit jaar een fors bedrag van 1,1 miljoen over. Deels is dit te verklaren door de onbekendheid/ ervaring met de cijfers (dagbesteding/ begeleiding). Anderzijds zitten we in een opstartjaar waarin we vooral de toegang en preventie nog in de steigers moeten zetten. Hierdoor hebben we financieel nog niet alle budgetten volledig ingezet. Voor de periode blijven we echter een financieel zware opgave houden. Door de herverdeling van het gemeentefonds en de forse Rijkskortingen daalt het budget van het sociaal domein met in 2016 tot maar liefst in

17 4. Indicatoren sociaal domein Er is veel behoefte aan inzichten in de realisatie van zorg, zowel bij gemeenten als bij de inkooporganisatie. Door administratieve achterstand, kunnen nog geen volledige overzichten van zorggebruik worden gemaakt. Via een memo zijn wij in februari 2015 geïnformeerd over de knelpunten rondom het monitoren Vastgestelde indicatoren Raad Speerpunt Indicator Stand van zaken 1 augustus 2015 Wij willen door actief burgerschap de sociale cohesie binnen de kernen activeren. Wij willen een transformatie binnen de jeugdzorg bewerkstelligen en hierbij financieel binnen het rijksbudget blijven. Aantal mantelzorgers. 158 Aantal Woon+++ aanvragen 24 Aantal klanten van tafeltje 162 dekje opgedeeld per aantal dagen Aantal huisbezoeken - Jeugdhulp - VrijwilligersHuis - Wmo-verstrekkingen GR de Bevelanden Cliënten jeugdzorg ingedeeld per categorie (lichte en zwaar) Percentage binnen het rijksbudget voor jeugdzorg. Kosten jeugdzorg gemeente in verhouding met anderen in Zeeland en in Nederland jeugdhulp - 45 VrijwilligersHuis - WMO huisbezoeken Dit aantal is op dit moment niet beschikbaar. De getallen die uit de registratie beschikbaar zijn, blijken niet valide. Dit zal in de toekomst wel veranderen cliënten in de Jeugdzorg, waarvan 263 met een overgangsrecht. - 30cliënten vallen onder de zware jeugdzorg (Intervence, voorheen Bureau Jeugdzorg). 95 % op basis van de halfjaar rapportage Inkooporganisatie Jeugdzorg Zie onderstaande grafiek uit onderzoek kosten 2012 per kind door Cebeon. 17

18 5. Ontwikkeling risico s De belangrijkste ontwikkelingen in de risico s van het sociaal domein betreffen: a. Discussie solidariteit bij de jeugdhulp In Zeeland overwegen een aantal gemeenten om de solidariteit voor de jeugdhulp los te laten. Bij zwaardere en dus duurdere vormen van jeugdzorg kunnen hierdoor de kosten voor een gemeente hoger worden. b. Discussie gezamenlijk inkopen van jeugdhulp In Zeeland overwegen een aantal gemeenten om de inkoop van jeugdhulp zelf te organiseren. Een beleidsinhoudelijk risico is dat hierdoor jeugdzorginstellingen in Zeeland kunnen verdwijnen. Deze instellingen werken nu nog met een Zeeuw breed gegarandeerde afname. c. Daling Rijksbudget voor jeugdhulp als gevolg van de herverdeling In de junicirculaire is de herverdeling voor de budgetten jeugdzorg bekend gemaakt. Borsele kent een fors negatief herverdeeleffect. Het risico is dat we, afhankelijk ook van de discussie over Zeeuw brede solidariteit, we als Borsele niet uitkomen met het Rijksbudget. d. Onvoldoende inzicht in de financiële voortgang van de budgetten van het sociaal domein. Het sociaal domein kent een open eind financiering. In de huidige opstartfase hebben wij nog te weinig inzicht in de financiële voortgang. Dit belemmert een tijdige bijsturing. 18

19 6. Bijlagen Als bijlage bij deze voortgangsrapportage zijn opgenomen: - 2 e kwartaalrapportage 2015 Werk Inkomen Zorg (WIZ) GR De Bevelanden - 2 e kwartaalrapportage WMO 2015 SWVO - 2 e kwartaal 2015 Jeugdzorg Inkooporganisatie jeugdhulp Zeeland Versie