Inhoud. 1. Inleiding Exploitatiebegroting Meerjarenperspectief Risico s...14

Transcriptie

1 1

2 Inhoud 1. Inleiding Exploitatiebegroting Meerjarenperspectief Risico s

3 1. Inleiding Het Rijk hevelt vanaf 1 januari 2015 een groot aantal taken op het gebied van zorg, werk en inkomen, over naar de gemeenten. Het Rijk heeft, na eerst een korting van gemiddeld 20% te hebben toegepast, de budgetten overgeheveld naar het gemeentefonds. Borsele ontvangt in 2015 een Rijksbijdrage van voor de uitvoering van de nieuwe taken in het sociaal domein. Het betreft hier de taken op het gebied van de WMO, de Participatiewet en de jeugdzorg. In deze exploitatiebegroting maken wij aan de hand van de nieuwe IV3 (verantwoordings) codes inzichtelijk hoe wij dit Rijksbudget over de verschillende zorgtaken willen besteden. In hoofdstuk 2 lichten wij per IV3 categorie de verschillende begrotingsposten nader toe. In hoofdstuk 3 schetsen wij het meerjarenperspectief voor de periode Tot slot beschrijven wij in hoofdstuk 4 de risico s die wij met de decentralisatie van de nieuwe zorgtaken voor onze gemeente voorzien. 3

4 2. Exploitatiebegroting 2015 Hieronder treft u de exploitatiebegroting 2015 aan voor de nieuwe taken in het sociaal domein. Per IV 3 code lichten wij de budgetten nader toe. Het sociaal domein is breder dan alleen de nieuwe taken, maar omvat voor een deel ook bestaand beleid. Deze hebben we wel in het overzicht (blauw gearceerd als bestaande taak) opgenomen, maar financieel niet verwerkt in de begroting. In de toelichting geven wij aan de hand van de onderstaande drie vragen nader inzicht in de betreffende begrotingsposten. - Wat houdt de begrotingspost in? - Waar halen we onze cijfers vandaan? - Begroting 2015 Sociaal Domein Borsele IV3 code Inhoud Onderdelen Lasten nieuwe taken Baten nieuwe taken Toelichting 610 Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen Inkomensvoorzieningen en loonkostensubsidies op grond van de participatiewet en -subsidies Geneeskundige en andere adviezen ivm bijstandsverlening IOAW IOAZ Kosten levensonderhoud Bbz 2004 Kosten levensonderhoud startende ondernemers Bbz 2004 Subtotaal Maatwerkvoorzieningen natura materieel WMO Domotica (automatisering in thuiszorg) P.M. We moeten nog beleid maken op het gebied van domotica. Woningaanpassingen Bestaand budget: Hulpmiddelen Overige voorzieningen gehandicapten Maakt onderdeel uit van totale WMO budget. Subtotaal Maatwerkvoorzieningen Natura immaterieel Wmo Begeleiding Op basis van Vektis cijfers. Huishoudelijke hulp Bestaand budget: Respijtzorg Aanname lasten respijtzorg Dagbesteding Op basis van Vektis cijfers. Vervoer Bestaand budget: Financiele tegemoetkoming op grond art Wmo P.M. We moeten nog beleid maken op dit onderdeel. Subtotaal Opvang en beschermd wonen Maatschappelijke Opvang Bestaand budget: Vrouwenopvang Deze taak verloopt via het budget van de centrumgemeente (Vlissingen). Inloopfunctie GGZ Deze taak verloopt via het budget van de centrumgemeente (Vlissingen). Beschermd wonen Deze taak verloopt via het budget van de centrumgemeente (Vlissingen). Verslaving Deze taak verloopt via het budget van de centrumgemeente (Vlissingen). Opvang Deze taak verloopt via het budget van de centrumgemeente (Vlissingen). Subtotaal Eigen bijdragen maatwerkvoorzieningen en opvang Wmo Eigen bijdrage PGB Wmo Bestaand budget: voor gehele WMO Eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen natura immaterieel Wmo Bestaand budget: voor gehele WMO Eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen natura materieel Wmo Bestaand budget: voor gehele WMO Eigen bijdrage opvang en beschermd wonen Ouderbijdrage AWBZ op basis van macrobudget van 86 miljoen Subtotaal Algemene Bestaand budget: voorzieningen Wmo en Jeugd Huishoudelijke ondersteuning (zonder beschikking) Algemeen toegankelijk zonder beschikking Sociaal en Cultureel werk Bestaand budget: op diverse posten Zowel voor Wmo als voor Jeugd toegankelijk Buurt- en clubhuizen Bestaand budget: Taken CJG Ondersteuning vrijwilligers en informele zorg bestaande middelen, nieuwe taken decentralisaties. Sociale Samenhang en wijkopbouw Zorgzame Dorpen en voor vernieuwing en preventie. Diensten en ruimten voor mensen met een beperking P.M. Moet nog beleid voor gemaakt worden. Algemeen maatschappelijk werk Bestaand budget: Preventie Op basis van cijfers transitieteam Jeugd Zeeland Collectief vervoer Bestaand budget: Toegankelijkheid voorzieningen Geen apart budget. Wordt bij verbouwingen meegenomen in project. Welzijnsbeleid Bestaand budget: op diverse (salaris)posten Vouchers die toegang geven tot algemene Geen beleid voorzieningen P.M. Opvoedondersteuning (CJG) Bestaand budget: Voorlichting, advies, instructie, begeleiding en procescoordinatie Bestaand budget: maakt onderdeel uit van CJG budget (zie hierboven) Subtotaal Eerstelijnsloket Wmo en Jeugd Voorlichting Aanname gemeentelijke uitvoeringskosten en informatiematerialen. Bijvoorbeeld een (sociaal wijkteam), keukentafelgesprek- Advisering Aanname gemeentelijke uitvoeringskosten. ken. Alle activiteiten gericht op het identificeren van de Clientondersteuning Besluit college Toekomstplannen MEE Zeeland mei 2014 eigen kracht of geleiden naar de juiste ondersteuning. Vallen onder de gemeentelijke uitvoeringslasten. Preventie Bestaand budget: tbv Indigo, Foyer de Jeuness. Regiefunctie ligt bij afd. Samenleving. Vroegsignalering Procescoördinatie Aanname gemeentelijke uitvoeringskosten 1 fte Inkooporganisatie Jeugd Aandeel Borsele in de inkooporganisatie Jeugd (GGD). Inkooporganisatie begeleiding SWVO Aandeel Borsele in de inkooporganisatie WMO (SWVO). Toegang jeugd/wmo Op basis van cijfers inkooporganisatie Jeugd Subtotaal 0 PGB Wmo en Jeugd PGB Wmo Begeleiding PGB Jeugd Begeleiding Eigen bijdrage alg. voorzieningen Wmo en Jeugd Eigen bijdrage algemene voorzieningen PM Moet nog beleid voor worden gemaakt Deze kunnen gevraagd worden, is nog geen beleid over geformuleerd 682 Individuele voorzieningen natura Jeugd Begeleiding Inkooporgansiatie Jeugd geheel totaal macrobudget -2% uitvoeringskosten Alle vormen van ind. Voorzieningen zoals Jeugd GGZ Zorg Totale ouderbijdrage advies VNG 0,7% macrobudget Jeugd beaald door de gemeente. Vaak gespecialiseerde zorg. Niet vrij Jeugd en opvoedhulp Nu uit CJG-middelen toegankelijk. Op advies/beoordeling Dorpteam Jeugd VB-zorg Vervoer 18- * * maakt onderdeel uit van Jeugd VB-zorg Persoonlijke verzorging 18- * * maakt onderdeel uit van Jeugd VB-zorg Kortdurend verblijf 18- * * maakt onderdeel uit van Jeugd VB-zorg Landelijke Transitiearrangement jeugd Veiligheid, jeugdreclassering en opvang Jeugd Kinderbeschermingsmaateregelen jeudgreclassering Alle baten en lasten die worden gedaan om de veiligheid Aanpak kindermishandeling/amhk van het kind te verbeteren en voor de opvang 18-. Opvang 18-0 Vrouwenopvang Huiselijk geweld 18- Centrumgemeente Beschermd wonen 18-0 Nieuwe taak Centrumgemeente Verslaving 18- Bestaand budget: 687 Ouderbijdragen ind. Voorzieningen en opvang Jeugd Ouderbijdrage ind. voorziening PGB Jeugd 0 Moet nog beleid voor gemaakt worden Deze kunnen gevraagd worden, is nog geen beleid over Ouderbijdrage ind. voorziening natura Jeugd 0 Moet nog beleid voor gemaakt worden geformuleerd Ouderbijdrage opvang Jeugd 0 Moet nog beleid voor gemaakt worden Subtotaal Algemeen Gemeentefonds WMO Sociaal domein Septembercirculaire Gemeentefonds Participatiewet Septembercirculaire Gemeentefonds Jeugd Sociaal domein Meicirculaire Subtotaal Totaal geraamde lasten en baten nieuwe taken Sociaal Domein Tekort: Optie: inzet Wmo-reserves Leeswijzer = Bestaande taken die financieel al in de gemeentebegroting zitten 4

5 610 Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen en subsidies Participatiewet Op deze functie staan de baten en lasten die betrekking hebben op bijstandsverlening volgens de Participatiewet. Met de inwerkingtreding van de Participatiewet per 1 januari 2015 worden de huidige Wet werk en bijstand (WWB), de Wet op de sociale werkvoorziening (Wsw) en de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) samengevoegd in één nieuwe wet, met een samengevoegd en ontschot budget: de Participatiewet. Globaal gezien heeft de Participatiewet vier gevolgen voor gemeenten: 1. Gemeenten worden vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de uitkering en reintegratie van ( nieuwe instroom ) jonggehandicapten met arbeidsmogelijkheden. Zij krijgen hiervoor de beschikking over diverse nieuwe instrumenten waaronder loonkostensubsidie, beschut werk, de no risk polis en begeleiding op de werkvloer. 2. Vanaf volgend jaar is nieuwe instroom in de Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw) niet meer mogelijk. Daarvoor in de plaats komt de voorziening "beschut werk". In de structurele situatie komt er budget voor ongeveer een derde van het huidige aantal Wsw plaatsen. Gemeenten krijgen in tegenstelling tot bij de Wsw, geen taakstelling voor het aantal te realiseren plaatsen beschut werk en zijn vrij in de keuze om meer of minder plaatsen te realiseren dan dat er budget voor is. 3. Om mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen, creëren werkgevers extra banen. Hierover hebben de sociale partners en het kabinet afspraken gemaakt in het Sociaal Akkoord. Werkgevers in de particuliere sector zorgen landelijk voor extra banen. De overheid zorgt voor nog eens extra banen. Dit is overigens al gestart in Afhankelijk van de resultaten ( mei 2015 ) treedt de Quotumwet in werking, waarmee bedrijven, op straffe van een boete, verplichte percentages plaatsingen moeten realiseren. Gemeenten en UWV samen hebben tot 2026 de gelegenheid om personen uit de doelgroep te plaatsen. 4. Er komen Werkbedrijven in de 35 arbeidsmarktregio's waarbinnen een deel van de Participatiewet uitgevoerd moet worden. Zeeland wordt als geheel als één arbeidsmarktregio beschouwd.. Afstemming op provinciaal niveau is dus noodzakelijk. De hoofdopdracht voor deze werkbedrijven is het realiseren van garantiebanen. Gemeenten zijn de trekker van het Werkbedrijf, waarin werkgevers en het UWV ook een grote rol spelen. Organisatievorm en rol van de Werkbedrijven zijn in de wet grotendeels vrijgelaten. In deze begroting zijn we ervan uitgegaan dat de Rijksbijdrage toereikend is om de lasten van de Participatiewet te dekken. Enerzijds biedt de onaflatende bezuinigingsdrang van het Rijk onvoldoende waarborg tot betaalbare uitvoering, anderzijds is toename van cliëntenaantal slechts ten dele in te perken waarmee de term open einde ondubbelzinnig opgaat. 5

6 661 Maatvoorzieningen natura materieel WMO Deze functie bevat de materiële maatwerkvoorzieningen (iets wat je kunt beetpakken of aanraken) die door de gemeente zijn gecontracteerd. Aan deze lasten ligt een beschikking ten grondslag. - Domotica - Woningaanpassingen - Hulpmiddelen - Overige voorzieningen gehandicapten Doordat mensen in de toekomst langer zelfstandig blijven wonen houden we rekening met een toename van het aantal voorzieningen. Een groot gedeelte van deze post is al begroot doordat het bestaande taken betreft. 662 Maatwerkvoorzieningen natura immaterieel WMO Onder deze functie vallen de immateriële maatwerkvoorzieningen (iets wat je niet kunt beetpakken of aanraken) die door de gemeente zijn gecontracteerd. Hierbij moet gedacht worden aan huishoudelijke hulp, begeleiding, respijtzorg, vervoer en dagbesteding. Ook hier geldt dat er een beschikking ten grondslag ligt aan de uitgaven. Aanvullend worden hier de financiële tegemoetkomingen geboekt op grond van artikel Wmo 2015, ook als deze zonder beschikking worden verstrekt bijvoorbeeld in de vorm van een forfaitaire bijdrage. - Begeleiding - Huishoudelijke hulp - Respijtzorg - Dagbesteding - Vervoer - Financiële tegemoetkoming op grond art Wmo De voorliggende informatie is gebaseerd op historische gegevens (Vektis) en aannames. Door de inkoopafspraken waarin een bezuiniging en gekantelde werkwijze is afgesproken, is het mogelijk dat de kosten minder zullen zijn dan nu begroot. Hierover zijn nu nog geen exacte cijfers te geven. Een Plan van aanpak voor de verbreding van de Mantelzorgondersteuning wordt begin 2015 verder uitgewerkt. Doordat mensen langer thuis blijven wonen, houden we rekening met een toename van de behoefte aan dagbesteding en daarmee ook met de toename van de behoefte aan vervoersvoorzieningen. Voor 2015 hebben wij een extra subsidie van aangevraagd bij het Rijk voor de Huishoudelijke Hulp Toeslag (HHT), die bestemd is voor personeel van de thuiszorgaanbieders. Omdat de subsidie nog niet is toegekend en budgettair geen effect heeft, hebben wij de subsidie niet opgenomen in deze begroting. 6

7 663 Opvang en beschermd wonen Deze functie omvat alle baten en lasten die worden gedaan voor opvang en beschermd wonen. De financiering hiervan loopt via centrumgemeenten. Dit gaat om bijvoorbeeld maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, huiselijk geweld, beschermd wonen en programma s omtrent verslaving. Het gaat bij deze functie ook om de maatwerkvoorzieningen die aan de cliënten die in deze voorzieningen verblijven worden verstrekt. De baten en lasten van deze maatwerkvoorzieningen worden op deze functie geboekt. Het is niet de bedoeling deze te boeken op de functies voor de (im)materiële maatwerkvoorzieningen Wmo. Eventuele bekostigingsafspraken tussen centrumgemeente en omliggende gemeenten worden geboekt ten laste of ten gunste van deze functie. - Maatschappelijke Opvang - Vrouwenopvang - Inloopfunctie Geestelijke GezondheidsZorg - Beschermd wonen - Verslaving - Opvang Het betreft vooral taken van de centrumgemeente, wel houden we rekening met het volgende: De gemeente Vlissingen (Centrumgemeente) heeft aangegeven mogelijk tekorten te verwachten voor de uitvoering van deze taken door een nieuwe verdeelsleutel vanuit het Rijk. Vlissingen heeft aangegeven mogelijk extra middelen van de ander Zeeuwse gemeenten te verwachten. In 2014 hebben we al een eenmalige extra bijdrage betaald aan Vlissingen om de wachtlijsten bij de Maatschappelijke Opvang weg te werken. De komst van Zeeuwse Gronden in Ovezande ( betreft een vorm van Beschermd wonen) kan betekenen dat in geval van nieuwe cliënten (die nu nog geen indicatie BW hebben) er geen financiële middelen beschikbaar zijn. Dat betekent dat wij als gemeente voor deze cliënten zouden moeten gaan betalen. In 2015 is alleen budget beschikbaar voor al bestaande cliënten met een indicatie Beschermd wonen. De toegang voor nieuwe cliënten wordt in 2015 vanuit het CZW-bureau opgezet. 667 Eigen bijdragen maatwerkvoorzieningen en opvang WMO Deze functie omvat alle eigen bijdragen op grond van de Wmo 2015 behalve de eigen bijdragen voor de algemene voorzieningen Wmo en Jeugd (zie 677). De eigen bijdragen voor de Wmo-maatvoorzieningen waaronder beschermd wonen worden geïnd door het CAK. Voor opvang kan een gemeente er ook voor kiezen de inning en vaststelling van de eigen bijdragen door een andere instantie te laten uitvoeren. 7

8 - Eigen bijdrage PGB Wmo - Eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen natura immaterieel Wmo - Eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen natura materieel Wmo - Eigen bijdrage opvang en beschermd wonen De begrootte bedragen zijn gebaseerd op aannames. Op moment van schrijven hebben wij nog geen duidelijkheid over de opbrengsten vanuit de eigen bijdrages. De VNG adviseert rekening te houden met een laag percentage. Definitief beleid over eigen bijdrage/ouder bijdrage moet nog worden opgesteld. Ook het Rijk is niet duidelijk over hun advies/beleid op dit moment. 670 Algemene voorzieningen WMO en jeugd Onder deze functie vallen de algemene voorzieningen op grond van de Wmo 2015 en de Jeugdwet. Algemene voorzieningen zijn toegankelijk zonder beschikking van de gemeente, waarmee deze voorziening zich onderscheidt van de maatwerkvoorzieningen. Het gaat hier om de voorzieningen die voor iedereen (inclusief Jeugd) toegankelijk zijn. Bijvoorbeeld de buurt- en clubhuizen, sociaal-cultureel werk, sociale samenhang, maaltijdservice, welzijnsactiviteiten etc. Sommige gemeenten verstrekken vouchers zoals waardebonnen, kortingspassen etc. die toegang geven tot het gebruik van een algemene voorziening. Dergelijke vouchers worden geboekt op deze functie. - Huishoudelijke ondersteuning (zonder beschikking) - Sociaal en Cultureel werk - Buurt- en clubhuizen - Ondersteuning vrijwilligers en informele zorg - Sociale Samenhang en wijkopbouw - Diensten en ruimten voor mensen met een beperking - Algemeen maatschappelijk werk - Preventie - Collectief vervoer - Toegankelijkheid voorzieningen (inclusie) - Welzijnsbeleid - Vouchers die toegang geven tot algemene voorzieningen - Opvoedondersteuning (CJG) - Voorlichting, advies, instructie, begeleiding en procescoördinatie Investeren in algemene/collectieve voorzieningen zal zeker op termijn positieve financiële effecten hebben. Zorgzame dorpen zal mogelijk ook nog gevolgen hebben voor de inzet van Dorpshuizen. Door toenemende problemen bij onze burgers als gevolg van de economische crisis is het mogelijk dat de bijdrage voor het maatschappelijk werk in de komende jaren hoger zal worden. 8

9 671 Eerstelijnsloket WMO en Jeugd Op deze functie staat de loketvoorziening, bijvoorbeeld in de vorm van een (sociaal) wijkteam, dat zonder indicatie ingezet of gebruikt kan worden. Deze functie is een verbijzondering van de functie Algemene voorzieningen Wmo en Jeugd. De dienstverlening van dit gemeentelijke loket betreft onder meer informatieverstrekking, keukentafelgesprekken, advisering, cliëntondersteuning, preventie, vroegsignalering, doorverwijzing (toegang) e.d. Alle activiteiten gericht op het identificeren van de eigen kracht of het geleiden naar de juiste ondersteuning, worden op deze functie geboekt. Onder de functie Eerstelijnsloket Wmo vallen ook de gemeentelijke (uitvoerings)lasten om te komen tot een besluit over de toekenning van een individuele- of maatwerkvoorziening, welke in GR verband (afdeling WIZ) wordt uitgevoerd. Gemeentelijke (uitvoerings-)lasten voor de productie van algemene-, individuele- of maatwerkvoorzieningen worden toegerekend aan de verschillende functies waarop deze specifieke voorzieningen staan. - Voorlichting - Advisering - Clientondersteuning - Preventie - Vroegsignalering - Procescoordinatie - Inkooporganisatie Jeugd - Inkooporganisatie begeleiding SWVO - Toegang jeugd/wmo Door het wegvallen van het Zorgloket Inzet als gevolg van de start van GR de Bevelanden, vervalt ook het Borselse loket waar mensen met vragen en mededelingen op gebied van het Sociaal Domein terecht kunnen. Op dit moment gaan we een aangepaste werkwijze uitproberen, in samenwerking met de receptionistes van onze gemeente en de zorgaanbieders in de backoffice. Wanneer dit geen positief resultaat heeft, moeten we alsnog een vorm van een loket organiseren. Dan moeten we rekening houden met extra kosten hiervoor omdat we de deskundigheid dan moeten inhuren. 672 PGB WMO en Jeugd Op deze functie staan alle PGB s (persoonsgebonden budgetten) die worden verstrekt op grond van de Wmo 2015 en de Jeugdwet. Cliënten kunnen met een door de gemeente verstrekte PGB zelf de maatwerkvoorziening inkopen. De administratieve uitvoering van het PGB wordt gedaan door de Sociale Verzekeringsbank. Dat betekent dat mensen zelf het geld voor het PGB niet in handen krijgen maar dat de SVB de betaling van de zorgaanbieder organiseert. Onze verwachting is dat door het bieden van de Zorg in natura op maat de behoefte aan PGB zal verminderen. - PGB Wmo Begeleiding - PGB Jeugd Begeleiding Ons beleid is erop gericht om het PGB-gebruik te verminderen. Dit omdat we vinden dat de Zorg in Natura (ZIN) voldoende passend moet zijn zodat een PGB niet nodig hoeft te zijn. 9

10 De cijfers over het PGB-gebruik Jeugd zijn moeilijk te verkrijgen, dat betekent dat deze bedragen een inschatting betreffen met een grote onzekerheidsmarge. 677 Eigen bijdrage alg. voorzieningen WMO en Jeugd Op deze functie worden de eigen bijdragen geboekt die verband houden met de vermogensen inkomensonafhankelijke eigen bijdragen die gevraagd kunnen worden voor algemene Voorzieningen. - Eigen bijdrage algemene voorzieningen Hiervoor geldt hetzelfde als bij Individuele voorzieningen natura Jeugd Deze functie bevat de individuele voorzieningen in natura. Het betreft hier alle vormen van jeugdhulp die door de gemeente als individuele voorziening worden aangemerkt. Dit zijn vormen van jeugd- en opvoedhulp, jeugd-ggz, jeugdzorg aan verstandelijk beperkten, begeleiding, persoonlijke verzorging en kortdurend verblijf voor de doelgroep 18- en jeugdzorg-plus (gesloten jeugdhulp). Een individuele voorziening heeft vaak betrekking op meer gespecialiseerde zorg. De gemeente bepaalt zelf welke hulp vrij toegankelijk is en welke niet. Voor de niet vrij toegankelijke vormen van ondersteuning zal eerst beoordeeld moeten worden of de jeugdige of zijn ouders deze ondersteuning daadwerkelijk nodig hebben. Deze niet vrij toegankelijke voorzieningen veronderstellen altijd een verleningbeslissing op basis van een beoordeling door de gemeente van de persoonlijke situatie en behoeften van de aanvrager. - Begeleiding Jeugd GGZ Zorg - Jeugd en opvoedhulp - Jeugd VB-zorg - Vervoer Persoonlijke verzorging Kortdurend verblijf Landelijke Transitiearrangement jeugd 10

11 Het betreft hier een aantal bestaande taken. Het Rijk verwacht van ons dat we meer investeren in de ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers. Daar is het hogere bedrag ook op gebaseerd. Bedragen zijn verder gebaseerd op verkregen informatie vanuit de Inkooporganisatie Jeugdhulp, Transitieteam Jeugd en aannames. Door een goede investering in de preventieve voorzieningen en een adequate toegang verwachten we dat de kosten voor deze vormen van jeugdhulp in de komende jaren zullen verminderen. Door het overgangsrecht in 2015 hebben we in het eerste jaar echter nog weinig invloed op de kosten. Het solidariteitsprincipe, wat we in Zeeland hebben afgesproken, kan hierin positief werken, maar ook negatief. Wanneer wij het heel goed doen en andere gemeenten het minder goed doen, zijn wij wel mede-verantwoordelijk voor eventuele meerkosten die de Inkooporganisatie Jeugdhulp maakt. De rapportages van de Inkooporganisatie Jeugdhulp zijn daarom belangrijk in onze mogelijkheden om te sturen. Ook de mogelijkheid van artsen om direct door te verwijzen naar dergelijke voorzieningen, zonder relatie te leggen met de lokale toegang (Dorpteam Borsele), maakt deze kosten moeilijk te sturen. 683 Veiligheid, jeugdreclassering en opvang Jeugd Deze functie omvat alle baten en lasten ten behoeve van verbetering veiligheid van het kind opvang van de doelgroep 18-. De lasten om de veiligheid van het kind te verbeteren betreffen de aanpak kindermishandeling (de huidige functie Advies- en meldpunten kindermishandeling (AMK s)) en kinderbeschermingsmaatregelen (door de gecertificeerde instelling). De jeugdreclassering (ook door de gecertificeerde instelling) is een taak waarbij de zorg vaak wordt verleend op last van de rechter. De financiering van de voorgaande taken loopt via alle gemeenten. Dit is anders bij de taken maatschappelijke opvang, huiselijk geweld, beschermd wonen en programma s omtrent verslaving voor zover het de doelgroep 18- betreft. De financiering van deze opvangtaken loopt via centrumgemeenten. Eventuele bekostigingsafspraken tussen centrumgemeente en omliggende gemeenten worden geboekt ten laste of ten gunste van deze functie. Het gaat bij deze opvangtaken ook om de individuele voorzieningen die aan de cliënten die in deze voorzieningen verblijven worden verstrekt. De baten en lasten van deze individuele voorzieningen worden op deze functie geboekt. Het is niet de bedoeling deze te boeken op de functies voor individuele voorzieningen Jeugd. - Kinderbeschermingsmaateregel en jeugdreclassering - Aanpak kindermishandeling/amhk - Opvang Vrouwenopvang Huiselijk geweld Beschermd wonen Verslaving 18- Bedragen zijn gebaseerd op besluitvorming college (MEE-aandeel), afgesproken bijdrage Borsele voor de Inkooporganisatie Jeugdhulp en aannames. Doordat een deel van deze kosten gelden voor een door een rechter opgelegde maatregel hebben wij weinig tot geen invloed op deze kosten. Alleen door goed te investeren in de voorliggende, preventieve voorzieningen kunnen we in de toekomst de kosten verminderen. Belangrijk aandachtspunt in deze post zijn ook hier de moeilijk beheersbare effecten van het Zeeuwse solidariteitsbeginsel voor de jeugdhulp. 11

12 687 Ouderbijdragen incl. voorzieningen en opvang Jeugd Deze functie omvat alle ouderbijdragen die worden geïnd door het CAK op het gebied van individuele voorzieningen en opvang jeugd. - Ouderbijdrage ind. voorziening PGB Jeugd - Ouderbijdrage ind. voorziening natura Jeugd - Ouderbijdrage opvang Jeugd Bedragen zijn gebaseerd op bestaande begroting en op informatie over afgesproken bijdrage aan de Inkooporganisatie Jeugdhulp (gebaseerd op historische gegevens voor Zeeland, verdeeld over inwoneraantal Zeeland). Op moment van schrijven is er vanuit het Rijk nog geen duidelijkheid gegeven over het beleid rondom de ouderbijdrage. Dit maakt het inzicht over deze inkomsten nog zeer onzeker. Algemeen/ conclusie Vanuit het sociaal deelfonds ontvangen we van het Rijk voor de nieuwe WMO/ begeleiding, de Participatiewet en de Jeugdtaken in totaal 9,92 miljoen. De totale baten komen met de beperkte eigen bijdrage Jeugd (0,7% van het budget Jeugd) en de eigen bijdrage voor de WMO uit op 10,06 miljoen. De totale lasten komen voor 2015 uit op 10,78 miljoen. Het eerste jaar van de decentralisaties sluiten we derhalve met een tekort van Wij stellen voor het tekort te dekken uit de WMO-reserve. Het tekort kan worden verklaard door de forse taakstelling die het Rijk reeds bij de start van de decentralisaties heeft opgelegd. We krijgen direct vanaf de start 20% minder budget dan historisch door het Rijk voor deze taken werd uitgegeven. In combinatie met de zachte landing waarbij cliënten het eerste jaar het recht op zorg houden, levert dit direct spanning op de budgetten op. Door de transformatie en meer inzet van voorliggende en collectieve voorzieningen verwachten we het tekort in de jaren erna om te buigen tot een budgetneutrale situatie. De tijdige transformatie in de (jeugd)zorg teneinde de budgetten beheersbaar te houden zien wij als één van de grootste risico s en daarmee uitdagingen van de decentralisaties. In hoofdstuk 4 zijn de risico s van de decentralisatie in het sociaal domein nader omschreven. Ook de ontwikkeling van het objectief verdeelmodel voor de (jeugd)zorg is financieel van groot belang omdat dit voor de meerjarenraming kan leiden tot forse herverdeeleffecten, zowel positief als negatief. Onze conclusie is dat er vlak voor de start van de decentralisaties nog veel financiële onzekerheden zijn voor gemeenten. Door strakke en frequente (twee maandelijkse) monitoring, direct vanaf de start, willen wij meer grip krijgen op de financiën van het sociaal domein. 12

13 3. Meerjarenperspectief Uitgangspunt is dat de Rijksbudgetten taakstellend zijn. Echter in de eerste jaren, als de transformatie/ kanteling verder vorm krijgen, verwachten we in de opstartfase dat het Rijksbudget onvoldoende is. Tekorten willen we de eerste jaren dan ook dekken uit de WMO reserve. Het eerste jaar 2015 sluit met een tekort van Door de transformatie en meer inzet van voorliggende en collectieve voorzieningen verwachten we dat het tekort in de jaren 2016 (verwachting ca ) en 2017 (verwachting ca ) wordt omgebogen tot een budgetneutrale situatie, waarbij vanaf 2018 het Rijksbudget toereikend moet zijn. Het tekort kan in 2015 en 2016 nog gedekt worden vanuit de Wmo reserve (stand 1,17 miljoen). Voor 2017 kan nog een bedrag van worden gedekt uit de WMO reserve. Voor het resterend tekort van dient een beroep de worden gedaan op de reserve Weerstandsvermogen. Omdat we nog weinig zicht hebben op de cliëntstromen in 2015 en niet weten wat de financiële effecten zijn van het objectief verdeelmodel (Jeugd en WMO), is de begroting 2015 maar ook de meerjarenraming sterk onzeker. Monitoring in 2015 en verdere jaren is daarom van essentieel belang om de controle op de uitgaven inzichtelijk te maken en daarmee deze te beheersen/ bij te sturen. Wij zien de noodzaak om gedurende de eerste jaren op basis van de werkelijke cijfers tijdig bij te kunnen sturen. Daarom rapporteren wij uw raad per kwartaal over de inhoudelijke en financiële voortgang van de nieuwe (sociaal domein) taken. 13

14 4. Risico s De decentralisatie van de nieuwe zorgtaken, met een opgelegde korting van 20%, brengt niet alleen inhoudelijk maar zeker ook financiële risico s voor onze gemeente met zich mee. Voor ons als gemeente zijn de nieuwe zorgtaken een nieuwe tak van sport, waar we eerst aan moeten wennen (het gewenningsproces). De taken zijn nieuw, deze onbekendheid brengt zeker in de eerste jaren extra onzekerheden en risico s met zich mee. Hieronder gaan we in nader in op de risico s die wij op voorhand voorzien. IV3 code Beschrijving risico Financiële risico s 610 Tekorten door dalende rijksbudgetten en stijgende cliëntaantallen. middel 661 Domotica is de zorg van de toekomst. Nu al worden veel vormen laag van Domotica gebruikt om mensen veiliger te laten wonen. In de toekomst verwachten we dat er nog meer Domotica beschikbaar gesteld kan en moet worden in woningen, wat kan leiden tot hogere kosten voor de gemeente. Beleid hiervoor zal binnen de beleidsperiode 2015/2018 opgesteld worden. Wij verwachten dat mantelzorgwoningen meer en meer ingezet laag worden. Mantelzorgwoningen zorgen ervoor dat de zorgvrager langer zelfstandig kan blijven wonen. Hierdoor is minder professionele zorg nodig, wat een besparing betekent voor de gemeente. Het beleid rondom mantelzorgwoningen houdt ook relatie met welstand. Beleid rondom mantelzorgwoningen wordt in 2015 vastgesteld, maar het risico is dat de besparing hier niet behaald kan worden wanneer welstand belangrijker wordt gevonden dan de zorg. 662 Doordat er meer van mantelzorgers verwacht wordt, gaan de laag kosten voor respijtzorg waarschijnlijk stijgen. Dit omdat respijtzorg bedoeld is om mantelzorgers te ontlasten. Beleid hiervoor moet in de komende periode ontwikkeld worden. Mantelzorgondersteuning in het algemeen wordt steeds belangrijker, waarbij het VrijwilligersHuis een belangrijke taak heeft. Doordat veel indicaties voor intramurale zorgverlening middel (bijvoorbeeld ouderenzorg en GGZ i ) verminderen en/of verdwijnen, stijgt de behoefte en noodzaak van dagbesteding en daarbij behorend vervoer. Dat maakt dat we mogelijk meer kosten moeten gaan maken voor deze vorm van ondersteuning. Wel verwachten we dat meer mensen met dementie langer thuis moeten blijven wonen en begeleiding thuis moeten gaan ontvangen, wat maakt dat de kosten hiervoor stijgen Begeleiding is een nieuwe taak voor de gemeente. Voor 2015 geldt een overgangsrecht voor bestaande cliënten. Dat betekent 14

15 dat mensen met een indicatie Begeleiding recht hebben op voortgang van hun zorg en hun zorgverlener. In 2015 moeten de huidige indicaties vervangen worden door nieuwe. Dit betekent dat we vooral in het begin van 2015 weinig tot geen invloed kunnen hebben op de inzet van middelen voor de huidige cliënten met een indicatie Begeleiding. 663 Het gebruik van de voorzieningen van Maatschappelijke Opvang is in 2014 flink toegenomen. In 2014 is besloten dat de Zeeuwse gemeenten eenmalig extra middelen beschikbaar stellen voor de opvang van dak- en thuislozen. Wanneer de stijgende lijn in het gebruik van deze voorzieningen echter blijft, kan het mogelijk zijn dat ook in 2015 extra gemeentelijke middelen beschikbaar gesteld moeten worden om de wachtlijsten te beperken/verminderen. 667 De eigen bijdragen voor de betreffende voorzieningen zijn nu nog niet goed in te schatten. Dat betekent dat de geraamde inkomsten hoger of lager kunnen uitvallen. 670 Ondersteuning vrijwilligers en informele zorg wordt een belangrijke taak. Dit omdat de belasting van vrijwilligers en mantelzorgers door alle ontwikkelingen hoger wordt. Om te zorgen dat mensen hun taak als mantelzorger/vrijwilliger vol kunnen blijven houden, vraagt de ondersteuning vanuit het VrijwilligersHuis meer inspanning. Door de opzet van een goede preventieve zorg en het regelen van een passend aanbod van de algemene voorzieningen verminderen mogelijk de kosten voor de duurdere zorg. Dat betekent dat we moeten investeren in preventie en nieuwe op maatwerk gerichte algemene voorzieningen. Doordat 2015 een overgangsjaar is met overgangsrechten waar we direct vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor zijn, houden we rekening met extra kosten voor bestaande zorg, waarbij de rijksmiddelen niet voldoende zijn om tegelijkertijd een goed preventief aanbod en algemeen toegankelijke voorzieningen op te zetten. 671 Clientondersteuning is een functie die wij op basis van landelijk gemaakte afspraken overnemen van MEE Zeeland. Goede samenwerking met andere organisaties die cliëntondersteuning bieden vermindert de financiële risico s. In 2015 kunnen we mogelijk extra kosten verwachten doordat deze samenwerking nog niet geheel heeft vorm gekregen. Toegang tot zorg zien we als de poortwachter. Wanneer we die niet goed regelen, lopen we het risico dat mensen onterecht in de zorg/ondersteuning komen of juist dat diegene die het nodig hebben, het niet krijgen. Met als gevolg een inefficiënte inzet van het budget. Het Dorpteam Borsele moet daarom voldoende gefaciliteerd worden om deze toegang tot de zorg op de juiste wijze te organiseren. Met dit laatste is er een risico, omdat de professionals mogelijk nog niet allemaal klaar zijn voor deze nieuwe taak. Professionals die nog niet klaar zijn voor de Transformatie kunnen maken dat mensen lang op zorg/ondersteuning moeten wachten, waardoor de problemen mogelijk groter worden. Ook kan het zijn dat mensen te lang zorg/ondersteuning krijgen waardoor we ook financiële risico s lopen Investeren in Toegang levert ons op termijn geld op. Dit zal laag laag laag 15

16 echter niet direct in 2015 al merkbaar zijn. 672 De kosten van de PGB s ii zijn op moment van schrijven nog niet helemaal duidelijk. De laatste jaren is er een toeloop van PGB-aanvragen geweest. Dat maakt dat de kosten voor PGB s mogelijk hoger kunnen zijn dan nu geraamd. Wel zorgen we door een duidelijke en gekaderd PGB-beleid dat de noodzaak van een PGB niet zo groot is. Door de Zorg in natura (ZIN) zoveel mogelijk op maat aan te bieden zal de noodzaak voor een PGB minder groot zijn. Ook perken we de risico s in, door het beheer van de betalingen in handen te geven van de SVB iii en het geld niet aan mensen zelf te geven. Tot slot ontmoedigen we de mogelijkheden van bemiddelingsbureaus te betalen met het PGB, waardoor de kans op fraude minder groot is. 677 Tot heden vragen wij geen eigen bijdrage voor de algemene voorzieningen. We doen dat niet omdat een eigen bijdrage remmend kan werken op de toeloop naar deze voorzieningen. Dit blijkt o.a. uit het recente onderzoek onder zorgmijders, die hebben aangegeven dat zij niet naar ziekenhuizen willen gaan omdat zij daarvoor een eigen bijdrage voor moeten betalen. Met dit beleid rekenen we dus niet op inkomsten vanuit de eigen bijdrage op algemene voorzieningen. 682 Er is nog geen vastgesteld beleid op de eigen bijdrage voor individuele voorzieningen jeugd. Advies van de VNG is rekening te houden met 0,7% van het macrobudget Jeugd. Wanneer het beleid in de regio Zeeland anders zal zijn dan dit advies, is er een risico dat we op minder inkomsten kunnen rekenen dan nu geraamd. Wij willen de toegang tot de zorg laten regelen door het Dorpteam Borsele/CJG team. Echter huisartsen, kinderartsen en jeugdartsen kunnen zonder dit team ook doorverwijzen. Daarmee hebben we dus weinig invloed op de doorverwijzingen. We maken in de komende periode wel samenwerkingsafspraken met de artsen, maar regie voeren als gemeente is niet haalbaar. In de wet is het recht op (jeugd) zorg vastgelegd. Dit betekent een open einde financiering met het risico van budgetoverschrijding. Binnen de jeugdzorg kunnen we te maken krijgen met complexe casussen en daarmee dure zorg (een opname in bv. een intramurale organisatie kost op jaarbasis ca ). De afspraken rondom solidariteit zijn alleen voor 2015 vastgelegd. Dat betekent dat wanneer dit principe vanaf 2016 wordt los gelaten, wij een risico lopen voor hoge kosten bij zware jeugdzorg. Anderzijds kan het gebeuren dat wij uit oogpunt van solidariteit mee moeten betalen voor jongeren uit andere gemeenten. 683 Als gemeente hebben wij geen invloed op het opleggen van maatregelen als jeugdreclassering en opvang jeugd. Dit wordt bepaald door de rechtbank. We kunnen alleen door de opzet van goede en adequate preventie proberen te voorkomen dat dergelijk zware maatregelen nodig zijn, maar helemaal voorkomen is geen haalbare doelstelling. Dit betekent dat dit geraamde bedrag eigenlijk gezien moet worden als open eind financiering. Het geraamde bedrag is nu middel Geen financieel risico. Wel kwaliteitsrisico. 16

17 gebaseerd op historische gegevens. Het risico dat er meer middelen nodig zullen zijn dan nu geraamd, is daarom. 687 Beleid over de ouderbijdrage individuele voorzieningen jeugd is nog niet vastgesteld. Hiermee lopen we een risico dat het beleid niet evenredig is met het geraamde bedrag. Wij volgen hierin het advies van de VNG om 0,7% va het macrobudget te ramen Alg. Het verdeelmodel voor de jaren na 2015 is nog niet bekend. Dit kan leiden tot forse herverdeeleffecten. Alg. De gemeente loopt een imagorisico wanneer zij inkoopt bij instellingen waarbij salarissen ven bestuurders strijdig zijn met de Wet normering publieke topinkomens (Wnpt) middel i GGZ = Geestelijke Gezondheidszorg ii PGB = Persoonsgebonden budget. iii SVB = Sociale Verzekeringsbank. Heinkenszand: 10 oktober