De Middeleeuwen. Paragraaf 5.1, Middeleeuwen

Transcriptie

1 De Middeleeuwen H5

2 De Middeleeuwen Paragraaf 5.1, Middeleeuwen

3 Eed van trouw

4 Feodalisme feodum = Latijn voor lenen Leenheer Leenman (vazal) De leenheer geeft de leenman land (leen), macht en bescherming in ruil voor raad en daad (advies) bij rechtspraak en hulp in oorlog.

5 Uitvoering feodalisme O Koning (leenheer) P Graaf (leenman) P Graaf

6 O Koning P U P Graaf Bisschop Hertog P P P P P P Baron Baron Baron Baron Graaf Graaf Ridders Een hoge edelman beloofde bescherming aan een aantal boeren die op hun beurt tot gehoorzaamheid en herendiensten waren verplicht Boeren

7 Koning (leenheer) Hertog (leenman) Hertog (leenman) Graaf (leenman) Graaf (leenman) Graaf (leenman) Bischop (leenman) Ridder (leenman) Ridder (leenman) Ridder (leenman) Ridder (leenman) Ridder (leenman) Ridder (leenman) Klooster (leenman) Klooster (leenman)

8 Uitbreiding rijk door oorlogen

9 Ridders en kastelen Infanterie

10 Ridder 14e eeuw

11 Cavalerie

12 Een boog- en kruisboogschutter

13 Artillerie; katapult, ballista en trebuchet

14

15 Paus Leo III * paus te Rome * botsing met edelen aanslag * vlucht naar Karel de Grote * 800 terug in Rome * 1673 heilig verklaard

16 Paus Leo knielt voor de pas gekroonde keizer Karel

17 814 Karel de Grote Begraven in de dom van Aken Zoon Lodewijk de Vrome volgt op Na diens dood valt het rijk uiteen

18 Christendom in Europa H5.2 Germaanse goden; Tiwaz, Wodan, Donar en Frija (Hun namen leven nog voort in de dagen van de week, namelijk woensdag, donderdag en vrijdag.)

19 * Kerstening * missionarissen / zendeling * hemel / hel Het Bonifatiusbeeld in Dokkum waar de heilige staat afgebeeld met het evangelieboek beschermend op zijn hoofd, als herinnering aan zijn marteldood.

20 Willibrord ( ) in Friesland

21 In een klooster waren monniken de gehele dag bezig met bidden, zingen, werken in de bibliotheek/scriptorium en werken op de akkers rondom het klooster.

22 Monniken werkten uren achtereen om een boek of een bijbel te schrijven. Ze versierden vooral de beginletters. Het waren kleine schilderijtjes/miniaturen. Hier zie je een afbeelding van de Heilige Johannes uit de 15e eeuw

23 Een klooster in de Middeleeuwen bestond uit een aantal onderdelen, namelijk een bibliotheek, een school, een kerk, een schrijfzaal, begraafplaats en een aantal akkers.

24 Organisatie christelijke kerk U Paus U U Aartsbisschop Aartsbisschop U U Bisschop Bisschop U U U Priester Priester Priester

25 De Paus Het woord paus heeft zowel een Griekse (pappas) als Latijnse (papa) herkomst. Het betekent letterlijk "vader", en is de titel van de leider van de roomskatholieke kerk. De paus is de bisschop van Rome en zo de opvolger van de apostel Petrus. Paus Franciscus 266e paus

26 Aartsbisschop Een aartsbisschop is een bisschop die aan het hoofd staat van een kerkprovincie, gevormd door een aantal bisdommen. Midden: Wim Eijk de aartsbisschop van Utrecht.

27 Bisschop Een bisschop is een geestelijke die veelal aan het hoofd staat van een bisdom. Hiernaast zie je drs. A.L.M. Hurkmans de bisschop van 's-hertogenbosch

28 Vermenging Germaanse gewoonten / Christendom * midwinterfeest kerstfeest * lentefeest Pasen Succes kerstening: bekering vorsten

29 Verspreiding Christendom rond 600

30 H5.3 Standensamenleving en Hofstelsel Domein van de edelman (heer)

31 Middeleeuwen = landbouwsamenleving * 90% bevolking was boer * land verdeeld onder edelen en kerk * 10% bevolking leefde in kleine steden * Dorestad > handel en plundering

32 Edelen bezaten een stuk land (=domein) domus = Latijn voor woonplaats Het economisch systeem van het domein heet: HOFSTELSEL Het domein bestond uit: * vroonland (= hoeve van de heer) * saalland (= land van de heer) * hoeveland (= land bewerkt door horigen)

33 Bestuur van het domein: * heer stelt rentmeester aan (= lage adel) - int belasting - spreekt recht (boetes opleggen) * rentmeester heeft heerlijke rechten bv. houden van (deel van) boetes en belasting Wonen op het domein: * edelman en gezin * rentmeester en gezin * vrije boeren * horigen Bewerken van de grond: * hoeveland bewerkt door horigen pacht in natura * saalland bewerkt door horigen herendiensten Vrije boeren verrichten geen herendiensten, maar: * betalen belasting (vaak in natura) * dienen als soldaat Doel van het hofstelsel: * autarkische zijn = zelfvoorzienend

34 Een aantal herendiensten die men moest verrichten voor de domeinheer.

35 Rond 1000 nam inwonertal toe. Dus moest er meer voedsel worden geproduceerd. Hoe bewerkte men de grond? Door middel van het TWEESLAGSTELSEL Land A Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Zomergraan (haver,gerst) Wintergraan (tarwe,rogge) Zomergraan (haver,gerst) Land B Wintergraan (tarwe,rogge) Zomergraan (haver,gerst) Wintergraan (tarwe,rogge) Nadeel: grote kans op misoogst

36 Tweeslagstelsel wordt vervangen door DRIESLAGSTELSEL Land A Jaar 1 Jaar 2 Jaar3 Zomergraan Braak Wintergraan (haver,gerst) Land B Wintergraan (tarwe,rogge) Zomergraan Braak Land C Braakliggend (onbebouwd) Wintergraan Zomergraan Braak liggen = er niets op verbouwen - zo kan de grond rusten. Ze kenden namelijk nog geen kunstmest en gewone mest was schaars, waardoor de grond snel was uitgeput.

37 Voordeel: * kleinere kans op misoogst * hogere opbrengst Later wordt het slagenstelsel uitgebreid.

38 Standen: * adel * geestelijkheid * boeren Taken: * adel = bescherming * geestelijkh. = bidden * boer = landbouw Kenmerken: * priviléges * sociale immobiliteit (= onbeweeglijkheid)

39 Opkomst van de Islam H5.4 Moskee Muhammed Ali in Caïro

40 Allah = Arabisch voor God Mohammed is zijn profeet (= boodschapper) - vestigt zich in Mekka - ruzie met Arabieren vanwege polytheïsme - vertrekt naar Medina Sticht in Medina de Islam > aanhangers = moslims * Mohammed wordt politiek en religieus leider * Islam met geweld verspreiden * na dood nemen opvolgers (kaliefen) macht over Gevolg: ruzie over de opvolging - alleen familie kan kalief worden (sjiieten) - elke geschikte geestelijke kan kalief worden (soennieten)

41 Visioenen van Mohammed zijn opgeschreven in de Koran - bestaat uit 114 hoofdstukken (soera s) - 5 zuilen = 5 plichten > geloofsbelijdenis > 5 maal per dag bidden : Mekka > aalmoezen geven > vasten tijdens Ramadan > één maal in leven naar Mekka Hadj - (pelgrim)

42 Uitbreiding Islam tot 750 = heilige oorlog (Jihad) * * 732 slag bij Poitiers Karel Martel verslaat Arabieren (Moren) (Mohammed) Medina (Arabische rijk valt uiteen)

43 Arabische cultuur in Spanje H5.5

44 Val van Granada

45 Gevolgen: * introductie van uitvindingen : - windmolens - fruit (citroen, abrikoos) * bloeiende handel * godsdienstvrijheid (Islam, Jodendom, Christendom) * culturele uitwisseling tussen Midden-Oosten en Europa

46 Moskee van Cordoba

47 De Vikingen H5.6

48 Vikingen zijn Scandinavische Germanen Leven van: - landbouw - visvangst - jacht op pelsdieren + handel Vanaf 800 tochten naar Europa en Amerika, omdat: * bevolkingsgroei leidt tot voedselgebrek * stichten koloniën door erfenisproblemen * voelen zich bedreigt door Karel de Grote Zweedse Vikingen > Zwarte zee, Middellandse Zee Noorse Vikingen > Groot-Brittannië, IJsland, Groenland Deense Vikingen > West-Europa

49 911 Rollo (Viking) werd leenman van Franse koning - zijn leen heette: Normandië - vermenging met andere culturen 1066 Willem de Veroveraar - slag bij Hastings - King Harold (Eng.) wordt verslagen - Willem wordt koning van Engeland - introduceert daar het leenstelsel - de Franse taal werd bestuurstaal - Normandische architectuur werd mode bv. Romaanse kerken

50 Ongeveer 40% van de Engelse woorden komt uit het Frans Vb: Beauty - Beauté mooi Beef - Boeuf rundvlees Jeopardy - Jeu Parti gevaar/verdeeld spel Mayday - M aider help mij Palace - Palace paleis Pleasure - Plaisier plezier Avenue - Avenue laan

51 Slag bij Hastings 1066

52 Willem de Veroveraar ( ) Bijnaam: Willem de bastaard Bouw Tower van Londen Overleden na verwondingen door val van paard Begraven in Caen

53 Tower of London

54

55 Romaanse kerk Ronde bogen Ronde Dikke muren