Lastige woorden 3 Blad 1

Transcriptie

1 Lastige woorden 3 Blad 1 Les 1 Iedereen op de been joelen Schreeuwen. pakhuis Een gebouw waar spullen bewaard worden. fakkel Een brandend stuk hout. Een fakkel geeft licht. plunderen Met geweld dingen stelen. volksverhuizing Wanneer heel veel mensen op een andere plek gaan wonen, heet dat een volksverhuizing. rooftocht Ergens heengaan om daar te stelen. ruiter Iemand op een paard.

2 Lastige woorden 3 Blad 2 Les 2 Een nieuw geloof bekeren Ervoor zorgen dat iemand een ander geloof krijgt. kathedraal Een heel grote kerk. Bijbel Het heilige boek van de christenen. Er staan verhalen in over God. volgeling Iemand die hetzelfde gelooft als zijn leider. prediker Iemand die mensen vertelt over God. kerstening Wanneer veel mensen christen worden, heet dat kerstening. verkondigen Vertellen.

3 Lastige woorden 3 Blad 3 Les 3 Leven in een klooster bezit Als je iets bezit, is het van jou. Jouw bezit zijn jouw spullen. gasthuis Het deel van een klooster waar de gasten wonen. monnik Een man die in een klooster leeft. klooster Een gebouw waar mensen wonen die heel gelovig zijn. perkament Een soort papier. Het wordt gemaakt van de huid van geiten en kalveren. non Een vrouw die in een klooster leeft. medicijn Een pil of drankje waar je beter van wordt. initiaal Een versierde letter. wiskunde Een soort rekenen. miniatuur Een kleine tekening. belasting Geld dat je aan de baas van jouw land moet betalen

4 Lastige woorden 3 Blad 4 Les 4 Karel de Grote landbouw Het werk dat boeren doen. Zoals op de akkers werken en koeien melken. rechtspraak Beslissen of iemand iets fout heeft gedaan. En welke straf hij daarvoor moet krijgen. wetten Regels waar iedereen zich aan moet houden. Zoals de regel: Je mag niet stelen. gouw Een soort provincie. palts Een soort paleis. leenman Iemand die een stuk grond van iemand anders mag gebruiken. leenheer Iemand die een stuk grond aan iemand anders leent. drieslagstelsel Een manier om akkers te gebruiken.

5 Samenvatting 4 Blad 1 Een onrustige tijd Les 1 De Vikingen Rond 800 wonen in Noorwegen, Zweden en Denemarken de Vikingen. Het zijn boeren die ook jagen en vissen. En het zijn handelaars. Vikingen maken met hun schepen verre reizen. In andere landen ruilen ze huiden en gedroogde vis voor andere producten. Maar Vikingen roven ook. Ze plunderen boerderijen, kerken en kloosters. Na afloop steken ze deze gebouwen vaak in brand. Soms krijgen Vikingen een stuk land van een landheer. In ruil daarvoor beschermen ze die landheer tegen andere Vikingen. De Vikingen worden ook wel Noormannen genoemd, omdat ze uit het noorden komen. Ze schrijven met runen, een soort lettertekens. Les 2 Jacob ontwerpt een kasteel Rijke boeren worden bedreigd door Vikingen en andere rovers. Daarom versterken ze hun boerderijen. Ze bouwen een motte naast de boerderij. Daarna bouwen ze op die heuvel een toren. Rond de motte komt een palissade van palen en daaromheen een gracht. In deze burcht kunnen mensen veilig wonen. Later bouwen ridders grote kastelen van steen. kanteel donjon schietgaten muren ophaalbrug poort hoektoren gracht

6 Samenvatting 4 Blad 2 Les 3 Drie standen In de middeleeuwen zijn er drie standen. Dat zijn groepen mensen. De eerste stand zijn de geestelijken: bisschoppen, priesters en kloosterlingen. De tweede stand is de adel: koning en edelen. De derde stand zijn de boeren. Zij zijn meestal arm. De edelen wonen in kastelen. Rond het kasteel wonen horige boeren. Zij moeten de kasteelheer in alles gehoor zamen. En ze moeten een deel van hun oogst aan de kasteel heer afstaan. Verder moet de horige boer allerlei karweitjes voor zijn heer doen. Als er oorlog is, moet de kasteelheer zijn boeren beschermen.vrije boeren huren vaak een stuk grond van de edelman. Zij mogen hun oogst zelf houden. Wat ze niet nodig hebben, verkopen ze op de markt. Les 4 Een nieuw geloof: de islam De Arabische koopman Mohammed ziet in een droom een engel. Die vertelt hem dat Allah de enige god is en dat Mohammed zijn profeet is. Mohammed gaat andere mensen over Allah vertellen. De boodschap van Allah wordt opgeschreven in een boek, de Koran. Met Mohammed begint een nieuwe godsdienst, de islam. Hij krijgt veel volgelingen. Na zijn dood veroveren zijn volgelingen Noord-Afrika. Ze worden ook de baas in Spanje. Daar bouwen ze paleizen en moskeeën. Arabische geleerden houden ze zich bezig met geneeskunde, sterrenkunde en wiskunde. Onze cijfers zijn door hen bedacht. Moslims bidden vijf keer per dag met hun hoofd in de richting van Mekka. Ze moeten geld geven aan de armen. En tijdens de ramadan mogen ze overdag niet eten. Een moslim probeert één keer in zijn leven een bedevaart te maken naar Mekka. Dat is de plaats waar Mohammed geboren is.

7 Herhalingsblad 3 Naam: Beantwoord de vragen. Voor elke vraag staat aangegeven naar welke afbeelding(en) in het leerlingenboek je moet kijken. Zoek de afbeeldingen op in hoofdstuk 3. 1 > bladzijde 32 en 33 afbeelding 1 en 2 Uit Azië komt het volk van de. Onderweg plunderen ze Veel mensen slaan op de Deze periode van 400 tot 700 heet de Grote Er komt een einde aan het Rijk. 2 > bladzijde 34 afbeelding 3 Welke drie volken wonen na de Grote Volksverhuizing in Nederland?, en 3 > bladzijde 35, 36 en 37 afbeelding 1, 2 en 3 Wat hoort bij elkaar? Trek lijnen. prediker nieuw geloof Clovis verandering van geloof christen worden gedoopt worden koning van de Franken kerstening één God Willibrord 4 > 5 > bladzijde 38, 39 en 40 afbeelding 1, 2 en 3 bladzijde 41 en 42 afbeelding 2, 3 en 4 Wat hoort bij het leven van kloosterlingen? Kruis de drie juiste antwoorden aan. bidden en werken lesgeven en boeken schrijven vechten en feesten Streep de foute woorden door. zieken en armen helpen trouwen en kinderen krijgen Karel de Grote verdeelt zijn grote land in provincies/gouwen. Hij laat alle wetten/verhalen opschrijven. Ook verandert hij de rechtspraak/belastingen. De landbouw verbetert hij door het tweeslagstelstel/drieslagstelsel.

8 Antwoorden herhaling 3 Beantwoord de vragen. Voor elke vraag staat aangegeven naar welke afbeelding(en) in het leerlingenboek je moet kijken. Zoek de afbeeldingen op in hoofdstuk 3. 1 > 2 > 3 > 4 > 5 > bladzijde 32 en 33 afbeelding 1 en 2 bladzijde 34 afbeelding 3 bladzijde 35, 36 en 37 afbeelding 1, 2 en 3 bladzijde 38, 39 en 40 afbeelding 1, 2 en 3 bladzijde 41 en 42 afbeelding 2, 3 en 4 Uit Azië komt het volk van de Onderweg plunderen ze Veel mensen slaan op de Hunnen.. dorpen. vlucht. Deze periode van 400 tot 700 heet de Grote Volksverhuizing. Er komt een einde aan het Romeinse Rijk. Welke drie volken wonen na de Grote Volksverhuizing in Nederland? Friezen, Franken en Saksen. Wat hoort bij elkaar? Trek lijnen. prediker nieuw geloof Clovis verandering van geloof christen worden Wat hoort bij het leven van kloosterlingen? Kruis de drie juiste antwoorden aan. bidden en werken lesgeven en boeken schrijven vechten en feesten Streep de foute woorden door. gedoopt worden koning van de Franken kerstening één God Willibrord zieken en armen helpen trouwen en kinderen krijgen Karel de Grote verdeelt zijn grote land in provincies/gouwen. Hij laat alle wetten/verhalen opschrijven. Ook verandert hij de rechtspraak/belastingen. De landbouw verbetert hij door het tweeslagstelstel/drieslagstelsel.

9 13 Verdiepingsopdrachten Opdracht 21 Schrijf je naam met hiëroglyfen Wat ga je doen? In het oude Egypte schreven de mensen niet met letters, maar met plaatjes: hiëroglyfen. Zij schreven daarmee op papyrus. Dat maakten ze van gedroogd riet. Ze schreven ook op muren, vooral in de graven van rijke mensen en koningen. Jij gaat met hiëroglyfen je eigen naam schrijven. Dit heb je nodig stevig papier vetkrijt verf en kwasten Aan de slag 1 Neem een groot vel papier en schilder het geelbruin. Laat het papier daarna drogen. 2 Teken nu met krijt of schilder met verf jouw naam in hiëroglyfen op het papier. Je vindt de letters hieronder. Staat een letter er niet bij? Bedenk dan zelf een hiëroglief voor die letter. Je mag natuurlijk ook je achternaam erbij schrijven. 3 Doen andere kinderen deze opdracht ook? Hang jullie tekeningen naast elkaar zodat de hele muur vol komt te hangen. Wil je meer weten? Zoek in de informatiereeks het boekje C64: Mummies (Noordhoff Uitgevers).

10 13 Verdiepingsopdrachten Opdracht 12 Maak een poster over pennen Wat ga je doen? Grieken en Romeinen schreven met een stylus. Daarmee krasten ze letters in een plaatje was. Een stylus was een soort pen. Er zijn allerlei soorten pennen. Denk maar aan een ganzenveer, een vulpen, een kroontjespen en een balpen. Er zijn zelfs pennen waarmee je op de computer kunt schrijven en tekenen. Ga op onderzoek uit en maak een poster over allerlei soorten pennen. Dit heb je nodig een computer met internet een printer een groot vel papier pen en potlood Aan de slag 1 Gebruik een zoekprogramma als Google. Tik de volgende woorden in: pen, balpen, ganzenveer, kroontjespen. Je krijgt nu een aantal sites waarop informatie staat over pennen. 2 Kies één of meer sites die jij kunt gebruiken. Lees de informatie. Schrijf de belangrijkste punten op of print de informatie uit. Plak je stukje informatie op het vel papier. Zorg ook voor plaatjes bij de informatie. 3 Probeer zoveel mogelijk verschillende soorten pennen op je poster te zetten. Denk je ook aan een lei en een griffel? 4 Hang je poster ergens op waar andere kinderen er iets van kunnen leren. Wil je meer weten? Lees in de Informatiereeks het boekje: van het schrift. Of lees het Junior Informatieboekje: schrijven. 28 Geschiedenis 27 De kunst van het

11 13 Verdiepingsopdrachten Opdracht 23 Maak een Romeins cijfermemory Wat ga je doen? De Romeinen gebruikten heel andere cijfers dan wij nu gebruiken. De Romeinen gebruikten Romeinse cijfers. Wij gebruiken Arabische cijfers. Toch zie je in ons land soms ook Romeinse cijfers. Met die Romeinse cijfers ga jij een memoryspel maken. Dit heb je nodig dun karton een pen Aan de slag 1 Knip uit het karton veertig kaartjes, van 4 4 centimeter. 2 Op één serie kaartjes schrijf je de getallen van 1 tot en met Op de tweede serie kaartjes schrijf je die getallen in Romeinse cijfers. 4 Met de kaartjes speel je memory. Een duo bestaat uit het getal in Romeinse cijfers en hetzelfde getal in onze cijfers. Wil je meer weten? Kijk op internet. Gebruik een zoekprogramma als Google. Typ de volgende woorden in: Romeinse cijfers. 1 I 6 VI 11 XI 16 XVI 2 II 7 VII 12 XII 17 XVII 3 III 8 VIII 13 XIII 18 XVIII 4 IV 9 IX 14 XIV 19 XIX 5 V 10 X 15 XV 20 XX

12 13 Verdiepingsopdrachten Opdracht 14 Letters drukken Wat ga je doen? De boekdrukkunst was een belangrijke uitvinding. Net zo belangrijk als de uitvinding van de computer in de vorige eeuw. Maar tijdrovend was het drukken nog wel! Jij gaat dat zelf uitproberen. Dit heb je nodig aardappels aardappelmesje verf of inkt of een stempelkussen papier Aan de slag 1 Bedenk eerst wat je wilt gaan drukken, bijvoorbeeld je naam of een korte zin. Schrijf dat op in spiegelschrift. 2 Snijd de aardappels doormidden. Gebruik voor elke letter een halve aardappel. 3 Met het mesje snijd je een letter in spiegelschrift uit de aardappel. Let op: alles om de letter heen wordt weggesneden, de letter zelf blijft staan! En... denk aan je vingers. 4 Gebruik je aardappel als stempel. Smeer je stempel in met verf of inkt of gebruik het stempelkussen. Druk de letter dan op het papier. Maak zo het hele woord of de zin. Wil je meer weten? Kijk op internet. Gebruik een zoekprogramma als Google. Tik in: boekdrukkunst en je vindt allerlei sites.