Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 en 4

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 en 4 Samenvatting door een scholier 2520 woorden 18 januari ,7 36 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats H3 3.1 De opkomst van de Islam Mohammed(een Arabische koopman) wilde zijn gezicht afwenden van de wereld, nadat hij de stem hoorde van Gabriël. Hij zei: waar ik ook keek aan de horizon, overal zag ik hem weer. De Profeet Het Arabische schiereiland was een onherbergzaam woestijngebied. Het had niet veel te bieden, maar rond 600 grensde het aan: Het Perzische rijk en het Oost-Romeinse rijk. Mekka is daar gebouwd op een oase. De Ka ba was toen ook al heel belangrijk. Velen kwamen er heen om te gaan bidden. Daar woonde Mohammed. Er werd een boodschap gegeven aan hem die hij weer door moest geven aan de mensen. Zo staat het in de Koran. Mohammed wilde dit niet, maar uiteindelijk kwamen de woorden uit zijn mond, vanzelf. Hij probeerde zichzelf te doden, maar Gabriël hield hem tegen. Tot zijn dood hoorde hij de stem van Allah. Door het onthouden van die visioenen na zijn dood is de Islam ontstaan. Moslims, joden en christenen Alle drie lijken ze op elkaar. Een god, via een heilig boek. Leven na de dood geloofden zij in, waarin de goeden en de slechten worden gescheiden. Eren deed je door goed te leven, je kon je geen fouten permitteren. Allah was diegene die zich ook via Mozes en Jezus had laten horen. Jodendom en Islam hadden allebei Abraham(Ibrahim). Joden -> nakomelingen van Izaak Islamieten -> nakomelingen van Ismaïl (Ka ba gebouwd hebben met Abraham). Islamitische veroveringen Volgens de Koran sprak God Arabisch tegen Mohammed, dat was de reden dat de Koran in het arabisch moest worden geschreven. Mohammed werd verdreven uit Mekka in 622, dat is het begin van de Islamitische jaartelling. Daarna groeide de invloed van hem. Na zijn dood wordt breid het geloof zich uit, d.m.v. de kaliefen. Islamitisch geloof overheerste het Perzische rijk. Daarna werden Syrië, Palestina en Egypte veroverd. Er was een kleine overheersingspauze tussen Tot in Centraal-Azië. Ook Turkije en Griekenland werden veroverd. In Frankrijk werden ze uiteindelijk tegengehouden. Ze trokken terug naar de Pyreneeën. In Europa zullen altijd moslims blijven. Culturele bloei Het was niet voor het eerst dat een Nomadengroep duizenden kilometers veroverden. Evenals de Hunnen en de Mongolen. Ze overwonnen onderlinge verdeeldheid. Het harde werk werd beloond voor de doden. Zij Pagina 1 van 6

2 gingen dan direct naar het paradijs. Ze namen de cultuur over bij de ongelovigen. Ze vormden een toplaag van het bestaande bestuur instellingen. Ze lieten de Griekse en Perzische wetenschappen vertalen en invoeren. Het Perzische rijk werd verzwakt door inwendige oorlogen. De Joden en Christenen werden tegen een hoge te betalen belasting met rust gelaten. In de Koran stond: Onze god en jullie God is één. 3.2 Hofstelsel en horigheid In vergelijking met de Islamitische wereld heeft Europa niet veel indruk gemaakt. Minder bevolking, alleen nog ruïnes, handel en nijverheid waren er bijna niet meer. Verval De meeste steden hadden niet meer dan inwoners, de grootste hoofdsteden hadden er net De hoofdstad was heel belangrijk, vanaf daar werd alles geregeld. Daar bloeide de cultuur. Na de splitsing van het Romeinse rijk bleef het Oost-Romeinse rijk agrarisch. De Romeinse vrede werd veranderd in een bijna/halve oorlog. De Germanen vielen binnen. Zij streden met elkaar. Van alle steden bleven slecht ruïnes over/restanten. Alle gewassen en grassen groeiden op verlaten pleinen. Er waren ook wolven die daar zwierven. Een karig bestaan De economie was volledig agrarisch rond Alleen de geestelijkheid en de Adel waren daarvan vrijgesteld. De handelaren en ambachtslieden waren samen met de steden verdwenen. Het was grotendeel autarkisch: mensen leefden van de opbrengst van het eigen land en consumeerden het grootste deel zelf. De boeren gebruikten: - Hout uit de bossen( huizen, stoken en werktuigen maken) - Wol van de schapen ( kleding ) Het was een karig bestaan, omdat de honger en het gebrek altijd op de loer lagen. De boeren werden ook onderdrukt, overheerst of zelfs geterroriseerd door adellijke heren. Halfvrije boeren en heren Er waren veel slaven in de Vroege Middeleeuwen in het Romeinse rijk. Maar de meeste slaven gingen werken als horige. Zij hadden een klein beetje recht en werkten vaak op het land. Ze mochten het land niet verlaten zonder toestemming van de landheer. Later ging het zo slecht dat ze helemaal het land niet meer mochten verlaten. Voor extra beveiliging moesten ze een eigen legertje maken. Daardoor ontstond het Hofstelsel. Daarop had de grootgrondbezitter op zijn landgoed een centrum. Het land was in 2-en verdeeld. In het ene deel was het vroonland, hierop stond - een hoofdgebouw - bijgebouwen - een molen - een weverij - een brouwerij - en opslagschuren. - Soms een moestuin en een wijngaard Het andere deel was van de boeren, het hoevenland. Ze mochten daar gebruik van maken op de voorwaarde dat zij ook op het land van de heer(vroonland) gingen werken. Als bijvoorbeeld een timmerman of smid kon ook. Vrouwen gingen vooral spinnen en weven. Horigheid en Hofstelsel waren over veel landen gaande. Het verschilde wel vaak qua regels. Pagina 2 van 6

3 3.3 Het feodale stelsel 800: Karel de grote wordt gekroond door de paus. Hij zou heersen als opvolger van de Romeinse keizers. Er kwam een nieuw stelsel: het Feodale stelsel. Vazallentrouw De Romeinse staat zorgde voor vrede, orde en veiligheid in Europa. Daar was rond 500 weinig van over. De enige dei konden schrijven waren de geestelijken. Wegen waren slecht dus bijna geen vervoer van heersers. Germanen hadden niet groot gezag (feitelijk). Koningen waren afhankelijk van lagere heren. Zij moesten trouw zweren aan de Koning. Zij waren zelf ook weer afhankelijk van schare getrouwen. Zo werden zij weer beschermd tegen oorlogsbuit of andere voordelen. Daaruit ontstond het feodalisme. Het leenstelsel of feodale stelsel kwam erop neer dat een heer een stuk grond of een ambt in leen gaf aan de dienaar, de vazal of leenman. Karolingers Het stelsel kwam voor het eerst in Frankisch rijk( het grootste rijk dat was ontstaan op de ruïnes van de Romeinen). De Germaanse Franken waren in de 3e eeuw over de Rijn Gallië in getrokken. Zij stichten kleine koninkrijkjes. Na de dood van Clovis(onderwerpen van veroveringstochten) werd het Frankenrijk over zijn zoons verdeeld. Het viel niet definitief uiteen. Karel de Grote werd de machtigste koning van de vroege middeleeuwen. Toen hij regeerde bestond het rijk uit: - België, Nederland, Frankrijk en een stukje Duitsland. Na veel oorlogen kwamen er ook stukken van Slavisch gebied ten oosten daarvan, het Pyreneeën- en Alpengebied erbij ook nog delen van Italië en delen van de Balkan. Voor zo n oorlog waren veel ruiterlegers nodig. Daardoor werden ridders te paard een standaard leger dat je meenam. De dure ruiteruitrusting was alleen te betalen door edelen, leden van vermogende families. Karel stelde graven of hertogen aan die moesten recht spreken, besturen, mannen onder de wapenen roepen enz. Daardoor hoefden zij geen belasting te betalen. Versnippering Karel betaalde zijn vazallen met leningen van land. Het maakte de dienaren onafhankelijk. Hij had ongeëvenaard gezag. Het leenstelsel veroorzaakte versnippering in het gezag van hem. De vazallen waren zo gehecht aan het land dat zij het zonder toestemming doorgaven aan hun zonen. Het was van leenheer naar vazal gegaan, maar hij speelde weer de leenheer van het stukje geleende land. Na jaar was de macht van het land doorgegaan op de leenmannen(vazallen). H4 4.1 De opkomst van steden Na hielden de invallen op in Europa van de volken. Daardoor groeide de landen qua inwoners. De economie groeide sterk, en er kwamen meer steden bij. Oplevende steden De landbouw werd uitgebreid, daardoor kon de bevolking blijven wonen, want zij werden genoeg gevoed daardoor. Boeren gingen zich specialiseren in andere dingen zoals: wijn en vlees. Zij verhandelde dit weer op de markt. Die waren bij kruisingen van (water)wegen of bij kloosters en kastelen. Daar ontstonden nieuwe steden. Ook Romeinse steden ontstonden weer. De nieuwe steden leken totaal niet meer op de oude Romeinse steden. Dankzij de opkomst van steden kwam er weer een landbouwstedelijkesamenleving. Steden waren nog steeds afhankelijk van de boeren uit de omgeving. Dat kwam doordat, de wegen heel Pagina 3 van 6

4 slecht waren(die van de Romeinen waren vernield). Alleen de steden die zich hadden gevestigd aan het water, dat vaarbaar was, konden wel hun voedsel vervoeren en verhandelen met andere steden. Handel en ambacht Stad en handel hoorden bij elkaar. Kooplieden vormden dan ook de kern van de stadsgemeenschappen. Algauw werden er nieuwe producten erbij gemaakt. Zij maakten producten die Kooplieden verhandelden. Zo n beroep heette een ambacht. Een paar voorbeelden: - Bakker - Slager - Timmerlui - Smid - Wever Zij werden met zijn allen onmisbaar in de steden. Tussen 1300 en 1500 daalde het aantal inwoners in Europa sterk, door honger en de pest. Toch kwamen er weer genoeg steden bij. Ze hadden niet veel meer dan inwoners, maar in Noord-Italië ontstonden Milaan en Venetië, met veel inwoners. Dit noemden zij: Stadstaten. 4.2 De stedelijk burgerij Op 13 juli 1302 werd bij Kortrijk een leger van de Fransen verslagen door Vlaamse ambachten. Dat was de eerste keer dat een groot ridderleger het verloor van burgers uit de nieuwe steden. Vrijheid De stadsbewoners waren niet meer onder bedwang van de feodale heersers (leenheren). Zij hadden van de graaf of hertog toestemming gekregen voor een zelf te vormen gemeenschap. Met eigen bestuur en eigen rechtspraak. De boeren betaalde wel een belasting. Dat werd gedaan door een schout of baljuw. Dat was de enige taak, voorderest maakten de burgers de dienst uit. Veel heersers verdienden veel aan de stadsrechten aan de burgers te geven, namelijk omdat die steden veel meer geld kregen en dus hogere belastingen moesten gaan betalen. De invloed van de Adel nam af doordat de steden steeds zelfstandiger werden. Problemen waren de slechte hygiëne, daardoor waren er meer doden dan dat er mensen geboren werden. Ook waren er vaak grote branden en dreigde er nog al eens honger. Daardoor moesten de steden vaak worden aangevuld met boeren van het platteland. Velen wilden liever vrijheid in een stad dan werken bij een ridder. De horigheid verdween, i.p.v. dat moest je geld betalen aan de heer en dan hoefde je niet te werken. De dorpen konden ook speciale privileges(speciale rechten) krijgen van hun heer. Toch hielden de heren veel meer zeggenschap over de boeren dan over de burgers. Trots Je kon trots zijn op burgerschap. Dat werd getoond door stadsmuren te plaatsen. Daardoor leek het op een kasteel van de heer, maar dan veel groter. Het koste veel geld om dat te bouwen, maar door goede samenwerking lukte dat wel. De muren waren ook bedoeld voor bescherming tegen vijandelijke heren en steden. Er ontstonden nieuwe vormen van samenwerking, bepaalde beroepsgroepen vormden een gilde. Zij hadden een belangrijke plaats binnen de stad. Een gilde zorgde voor: - De leden van wieg tot graf - Opleidingen binnen het ambacht - Lette of de producten van goede kwaliteit waren Pagina 4 van 6

5 - Stelde prijzen vast - Zorgden dat er niemand hetzelfde beroep kon uitoefenen Als een leerling zijn opleiding had voltooid, werd hij een gezel. De meesten bleven dat hun hele leven lang. Door het maken van een meesterstuk konden zij voor zichzelf beginnen. Dat werd vaak alleen door zonen van gevestigde meesters gedaan. Een eigen werkplaats kost veel geld en bovendien moest een nieuwe meester vaak veel betalen om lid te worden van het gild. Clanvorming Meestal werd je pas burger genoemd als je een jaar en één dag binnen de stadsmuren woonde. Ook was vaak maar één groep het rijkst en het machtigst. Dat waren de kooplieden die ook in de rechtbank zaten en in het stadsbestuur, zij bepaalden wat er gebeurde. Tussen die families was vaak rivaliteit. Zo werd de stad verdeel in die clans. Rijke families en hun afhankelijke burgers waren dat. In een aantal steden kwamen gildemeesters ook in het stadsbestuur en in de rechtbank. Meestal was aan het eind van de middeleeuwen de stad volledig in handen van de handelsfamilies. 4.3 Staatsvorming en centralisatie In > koning willen II werd gekozen als koning van Duitsland. Hij werd niet gekroond, want hij sneuvelde in een gevecht. Het oprichten van staten ging dus niet makkelijk, het ging met vallen en opstaan. Het vorstenhof In de tijd van de ridders en monniken moesten koningen voortdurend van het ene hof naar het andere reizen. Daar bevestigde ze hun macht en vertrokken als de voorraad op was. Daar kwam verandering in, ze kozen één stad als centraal en probeerde vanuit daar hun macht uit te voeren. Dat noemen we centralisatie. Voor machtsuitbreiding hadden zij geld nodig. Dat maakte het makkelijk om op afstand macht uit te voeren. Belasting konden ze nu heffen. Ze kochten de trouw van hun leenmannen, legers en ambtenaren. Dit alles was het begin van de staatsvorming. Duitsland De drie grootste koninkrijken waren: Engeland, Frankrijk en Duitsland. De Duitse koning wilde als eerste de macht centraliseren. De machtige hertogen kozen de koning: de sterkste, of juist de zwakste zodat ze hun gang konden gaan. Voor een keizer te worden moest je worden gekroond door de paus, in Rome. Alleen de sterkste keizers lukte dat. Bisschoppen werden ook benoemd als hertog of graaf. Zij mochten geen kinderen krijgen en waren door hun benoeming van hem(de keizer) afhankelijk. Het is geen Duitse staat geworden, want het ging niet snel genoeg daarvoor. Engeland en Frankrijk De situatie in Engeland was anders dan die op het vasteland. In 1066 stak de Normandische hertog Willem de Veroveraar het Kanaal over en versloeg de Angelsaksen in de Slag bij Hastings. Hij gaf de Normandische volgelingen een hoge positie. Maar voorkwam dat het van vader op zoon ging. Hij stelde mannen aan om recht te spreken en van hen belasting te vragen. Eerst betekende de macht van de Franse koning bijna niets, maar na verloop was hij juist de machtigste van Europa. De eerste koningen waren alleen de baas over Parijs en omgeving. Door huwelijken, erfenissen en veroveringen breidde zij hun macht uit. Na 1200 versloeg Franse koning Filips Augustus de hertogen en graven in omliggende gebieden. Pas na de Honderdjarige Oorlog was de Franse koning de machtigste, omdat hij eerst nog van de Engelse koning moest winnen. Daarna stak hij boven zijn rivalen uit. Pagina 5 van 6

6 Parlementen Het kanon werd uitgevonden en dus waren de opstandige leenmannen niet meer veilig in hun kasteel. En de Adel kreeg steeds minder macht. Koning was afhankelijk van de Adel en steden, omdat hij geld nodig had voor centralisatie. Om daarover afspraken te maken ontstond het parlement of Staten-Generaal. Vergaderingen van: adel, geestelijken en burgers. De vorst deed beloftes in ruil voor geld en andere steun. Europa bleef een zogenoemd lappendeken. Er waren nog wel enorme eenheden, het Roomse rijk. Daar waren onafhankelijke hertogdommen en graafschappen. Plus er waren nog kleine stadstaten die zich van niemand iets aantrokken. Het zou nog een paar jaar duren voordat de centrale overheid alle touwtjes in handen krijgt. Pagina 6 van 6