Adviesnota Bestuur Datum: 25 sept. 2015

Transcriptie

1 Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân Adviesnota Bestuur Datum: 25 sept Adviesnota voor: Algemeen Bestuur (AB) Dagelijks Bestuur (DB) Onderwerp: Compensatieregeling Huishoudelijke Hulp 2016 Advies: 1. Inhoud (wat willen wij bereiken en/of wat gaan wij doen in maximaal 2 zinnen?) - T.b.v aanpassen Compensatieregeling Huishoudelijke Hulp en hierbij te kiezen voor optie 2.: De van de hh is afhankelijk van de hoogte van het : tot 120% > 100% tot 125% > 60% tot 130% > 30% - Vermogensgrens te verhogen met 5000,-, ongeacht de gezinssamenstelling. - Nadere uitwerking volgt in beleidsregels. In deze beleidsregels wordt o.a. de maximum per uur huishoudelijke hulp vastgesteld. Hoe die beleidsregels er exact gaan uitzien, hangt af van de juridische grondslag die mogelijk is. 2. Netto (wat mag/gaat het?) - Meer over 2016 CHH bij optie 2, bij een toename van 30% van het cliëntenbestand ,55. - Toename uitvoerings. 3. Dekking (ten laste van welk budget?) Besluit Dagelijks Bestuur (ter voorbereiding op behandeling Algemeen Bestuur) Datum: Besluit: Paraaf secretaris: Besluit Algemeen Bestuur Datum: Besluit: Paraaf secretaris:

2 Besluit Dagelijks Bestuur Datum: Besluit: Paraaf secretaris: Afdeling: Beleid Hoofdredacteur: P. Snoekstra K. de Valk Team: Beleid Teamleider: M. J. Jellema Directeur: M.J. Jellema Nader advies ingewonnen bij: Naam: Datum: Paraaf: Behandeld in MT Ja / Nee Zo ja, wanneer: Afgestemd met Planning & Ja Control J.W. Koster Zo ja, wanneer: Afgestemd met Applicatiebeheer Ja / Nee Zo ja, wanneer: Afgestemd met Communicatie N. Jansen Ja Zo ja, wanneer Planning: Voorbereiding in DB Algemeen Bestuur: Dagelijks Bestuur: Ter inzage legging: a. Aanleiding en centrale vraag De eerste 3 uur huishoudelijke hulp per week geldt sinds 1 januari 2015 als een algemene voorziening, dat is het beleid van de Dienst. Voor zover een persoon meer dan 3 uur huishoudelijke hulp nodig heeft, wordt voor die meer uren een maatwerkvoorziening o.g.v. de Wmo 2015 geboden. Ten behoeve van die algemene voorziening zijn er een tweetal regelingen die de door de belanghebbende gemaakte geheel of gedeeltelijk vergoeden: de Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) en de Compensatieregeling Huishoudelijke hulp (CHH). Deze twee regelingen kennen elk hun eigen voorwaarden. Er zijn aanwijzingen dat de huidige CHH in onvoldoende mate de huishoudelijke hulp compenseert, dat onvoldoende maatwerk wordt geleverd en dat aanpassing dus noodzakelijk is. Aanpassing is nodig t.a.v. de s- en vermogensgrens. Daarnaast houdt de huidige CHH per 1 januari 2016 op te bestaan.

3 Om die redenen wordt hierbij een voorstel gedaan op welke wijze de CHH aan te passen. Nadere uitwerking volgt in beleidsregels. In deze beleidsregels wordt o.a. de maximum per uur huishoudelijke hulp vastgesteld. Hoe die beleidsregels er exact gaan uitzien, hangt af van de juridische grondslag die mogelijk is. Daarover later in dit advies meer. b. Afbakening, aansluiting bij eerder vastgesteld beleid Voorstel is om de huidige CHH aan te passen. Aanpassing vindt plaats t.a.v. de vermogens- en sgrens. Gelet op het oordeel van de voorzieningenrechter en het advies van de bezwaarschriftencommissie is het advies om de CHH voor 2016 zo in te richten dat gedifferentieerd wordt naar gelang de hoogte van het (trapsgewijze vaststelling van de hoogte van de compensatie) en waarbij ruimte is voor maatwerk. Daarnaast wordt geadviseerd een extra vrijlating van het vermogen. c. Advies - T.b.v aanpassen Compensatieregeling Huishoudelijke Hulp en hierbij te kiezen voor optie 2.: De van de hh is afhankelijk van de hoogte van het : tot 120% > 100% tot 125% > 60% tot 130% > 30% - Vermogensgrens te verhogen met 5000,-, ongeacht de gezinssamenstelling. - Nadere uitwerking volgt in beleidsregels. In deze beleidsregels wordt o.a. de maximum per uur huishoudelijke hulp vastgesteld. Hoe die beleidsregels er exact gaan uitzien, hangt af van de juridische grondslag die mogelijk is. Daarover later in dit advies meer. d. Argumenten Algemeen: Sinds 1 januari 2015 is het beleid van de Dienst dat de eerste 3 uur huishoudelijke hulp per week als een algemene voorziening wordt beschouwd. Wanneer is sprake van een algemene voorziening? In de begripsomschrijving van de Wmo 2015 wordt een algemene voorziening als volgt omschreven: een aanbod van diensten of activiteiten dat, zonder voorafgaand onderzoek naar de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van de gebruikers, toegankelijk is en dat is gericht op maatschappelijke ondersteuning. Een algemene voorziening als voorliggende voorziening is op grond van de jurisprudentie toegestaan indien deze: daadwerkelijk beschikbaar is; adequate compensatie biedt en door de aanvrager financieel gedragen kan worden. T.a.v. de beschikbaarheid en de adequaatheid kan gesteld worden dat de huishoudelijke hulp zoals die in ons dienstgebied beschikbaar is aan deze criteria voldoet. Immers, er zijn verschillende vormen van huishoudelijke hulp beschikbaar die ook daadwerkelijk wordt aangeboden (aanbod zorgaanbieders tot aan aanbod particuliere hulp).

4 door de aanvrager financieel gedragen kan worden T.a.v. de betaalbaarheid zijn een tweetal regelingen in het leven geroepen om de door de belanghebbende gemaakte voor huishoudelijke hulp te compenseren. Die compensatie kan bestaat uit de Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) en de Compensatieregeling Huishoudelijke Hulp (CHH). Deze twee regelingen kennen elk hun eigen voorwaarden. Er zijn signalen dat de huidige CHH niet voldoende financiële compensatie biedt in de van huishoudelijke hulp als algemene voorziening. Een aantal cliënten van de Dienst hebben lopende hun bezwaar een voorlopige voorziening bij de voorzieningenrechter aangevraagd. De voorzieningenrechter lijkt in het algemeen positief te oordelen over huishoudelijke hulp als algemene voorziening. Omdat de cliënten in kwestie er financieel op achteruit gaan, heeft de voorzieningenrechter de CHH hulp onder de loep genomen. Volgens de voorzieningenrechter krijgt die regeling door de s- en vermogenstoets een categoriaal karakter. Door dat categoriale karakter wordt onvoldoende maatwerk geleverd. Bij het leveren van maatwerk moeten de financiële gevolgen voor een cliënt in de onderzoeksfase in ogenschouw worden genomen. De bezwaarschriftencommissie heeft evenals de voorzieningenrechter geoordeeld dat de huidige CHH door de s- en vermogenstoets onvoldoende compensatie biedt. De commissie pleit voor een regeling waar gedifferentieerd wordt naar gelang de hoogte van het (trapsgewijze vaststelling van de hoogte van de compensatie) en waarbij ruimte is voor maatwerk. De commissie doet tevens het voorstel om extra vrijlating van het vermogen i.v.m. van uitvaart. Aanpassen Compensatieregeling Huishoudelijke Hulp? Ingaande 1 januari 2016 zal de CHH moeten worden aangepast omdat de huidige regeling per 1 januari 2016 ophoudt te bestaan. Van deze gelegenheid wordt gebruik gemaakt om te beoordelen of de huidige CHH redelijk is. Hierbij dient volgens de voorzieningenrechter de compensatieplicht als uitgangspunt te worden genomen. De compensatieplicht houdt in dat in ons geval de Dienst voorzieningen moet bieden ter compensatie van de belemmeringen die iemand ondervindt op het gebied van zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie. Om voor 2016 voor redelijk beleid te zorgen, moeten we dus vooral in ogenschouw houden of de cliënt aan het einde van de rit in voldoende mate gecompenseerd is. Voorwaarden CHH Deze regeling is bedoeld voor personen waarvan is vastgesteld dat: - gelet op de individuele omstandigheden huishoudelijke hulp noodzakelijk is tot 3 uur per week; - gelet op het en vermogen van de belanghebbende, deze die huishoudelijke hulp niet zelf kan betalen. Op basis van de hardheidsclausule kan in bijzondere, individuele omstandigheden worden afgeweken van de hiervoor vermelde criteria. De noodzaak van de, inclusief de omvang daarvan (in uren), wordt beoordeeld door het gebiedsteam. Er geldt een vermogensgrens zoals bedoeld in artikel 34, tweede lid van de Participatiewet (alleenstaande 5.895,- en alleenstaande ouder of gezin ,-). Er geldt ook een sgrens, die 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm is.

5 Zoals eerder gesteld, zijn er aanwijzingen dat de huidige vermogens- en sgrens onredelijk is en onvoldoende compensatie biedt. Vermogensgrens: Het komt voor dat personen naast een bescheiden vermogen op hun spaar/ lopende rekening nog een spaarrekening hebben waarop een bedrag gereserveerd staat voor onverwachte hoge uitgaven, zoals uitvaart, vervanging duurzame gebruiksgoederen, verhuizing naar een seniorenwoning e.d. Het wordt als onredelijk ervaren dat dit bedrag (geheel / deels) moet worden aangewend voor de van een huishoudelijke hulp. Voor onze doelgroep, overwegend op hoge leeftijd, is het algemeen gebruik dat zij een bedrag opzij hebben gezet voor de van hun uitvaart en de van een verhuizing naar een seniorenwoning. Voorstel is om het normbedrag van de vermogensvrijlating te verhogen met 5.000,- ongeacht de gezinssituatie en ongeacht de woonsituatie. Hierdoor wordt de nieuwe vermogensgrens voor een alleenstaande ,- en voor een alleenstaande ouder of gezin ,- (per juli 2015). omensgrens Het komt voor dat personen een hebben welke structureel amper hoger is dan de gestelde sgrens van 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Bijvoorbeeld: een persoon heeft maandelijks een welke 10,- hoger is dan de gestelde sgrens, terwijl de van huishoudelijke hulp die voor eigen rekening komen op maandbasis 80,- zijn (op jaarbasis 960,-). Daarnaast komt de persoon in dit voorbeeld vanwege zijn iets hogere niet in aanmerking voor bijvoorbeeld de volledige huur- en zorgtoeslag en mist hij de kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Zo kan het voorkomen dat een dergelijke persoon per saldo een heeft welke structureel lager is dan het bestaansminimum. Voorstel is om de vastgestelde sgrens van 120% van de van toepassing zijn de bijstandsnorm te blijven hanteren. Echter, hierbij aanvullend, voor zover het van de belanghebbende hoger is dan die 120%, gedeeltelijke compensatie te bieden die afhankelijk is van de hoogte van het. Hiermee wordt tegemoetgekomen aan het oordeel van de voorzieningenrechter en de bezwaarschriftencommissie. Consequentie hiervan is dat rekening moet worden gehouden met een grote toename van het aantal CHH gerechtigden. Dat heeft financiële gevolgen zowel in uitgaven CHH sec als uitvoeringslasten. Dat zou er als volgt uit kunnen zien: Opmerking vooraf: - bij een tot 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm is de 100% van de gemaakte. Dat is het gelijk aan de situatie in bij een hoger dan 140% (optie 1) resp. 130% (optie 2 en 3) van de van toepassing zijnde bijstandsnorm geldt geen.

6 Optie 1: Bij een tot 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm: 100% van de gemaakte vergoeden. Bij een vanaf 120%, maar niet meer dan 130% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm: 60% van de gemaakte vergoeden. Bij een vanaf 130%, maar niet meer dan 140% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm: 30% van de gemaakte vergoeden. Zie bijlage 1 voor een schematische uitwerking daarvan. Optie 2: Bij een tot 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm: 100% van de gemaakte vergoeden. Bij een vanaf 120%, maar niet meer dan 125% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm: 60% van de gemaakte vergoeden. Bij een vanaf 125%, maar niet meer dan 130% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm: 30% van de gemaakte vergoeden. Zie bijlage 2 voor een schematische uitwerking daarvan. Optie 3: Bij een tot 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm: 100% van de gemaakte vergoeden. Bij een vanaf 120%, maar niet meer dan 130% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm: 50% van de gemaakte vergoeden. Zie bijlage 3 voor een schematische uitwerking daarvan. Wat gaat dat extra? Hiervoor zijn een 3-tal opties uitgewerkt waarbij al naar gelang de hoogte van het een bepaald percentage van de wordt vergoed. Een inschatting van de extra over 2016 laat zich moeilijk voorspellen. Als rekening wordt gehouden met het huidige aantal klanten, de daarvoor gemaakte CHH en het aantal aanvragen dat is afgewezen, kan een grove inschatting van extra worden gemaakt. Huidige situatie, september 2015 Aantal klanten CHH 239 Kosten per maand: Gemiddelde per klant CHH 97,09 per maand, 1165,10 per jaar. Aantal afgewezen aanvragen CHH 20%

7 Zoals hiervoor is vermeld, is het aantal afgewezen aanvragen over 2015 tot nu toe plm. 20%, dit is gelijk aan plm. 60 aanvragen. De reden van deze afwijzingen is ongetwijfeld dat niet aan de stoets of de vermogenstoets wordt voldaan. Hoeveel de overschrijding van het norm of vermogen is, is niet bekend. Deze is op klantniveau alleen na inzage van het desbetreffende dossier vast te stellen. Aannemelijk is dat sprake is geweest van een geringe overschrijding van het en/of vermogen. Als zowel de s- als de vermogenstoets wordt versoepeld, is een toename van toe te kennen aanvragen van minimaal 20% te verwachten. Een nog hogere toename is mogelijk. Immers, juist vanwege die s- en vermogenstoets hebben een aantal personen op voorhand geen aanvraag ingediend. Gemiddelde extra per jaar voor optie 2: Toename van 20% = ± 60 klanten: ,70 Toename van 30% = + 90 klanten: ,55 Gemiddelde extra per jaar voor optie 3: Toename van 20% = ± 60 klanten: ,- Toename van 30% = + 90 klanten: ,50 Zie bijlage 4 voor de schematische uitwerking daarvan. Ten behoeve van optie 1 is een voor huishoudelijke hulp mogelijk tot een van 140% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Nadeel van die optie is dat de toename van het aantal klanten niet te voorspellen is. Het risico van extra lijkt daardoor onverantwoord groot. Om die reden is voor optie 1 niet de gemiddelde extra per jaar berekend. Voorstel is om te kiezen voor optie 2. Voordeel daarvan is dat hierbij het meeste tegemoetgekomen wordt aan het oordeel van de voorzieningenrechter en de bezwaarschriftencommissie. Er wordt namelijk maatwerk geboden voor diegenen die een hebben welke iets hoger is dan de sgrens van 120%. Bij een hoger dan 120% is de hoger naarmate het lager is. Bij een hoger dan 130% geldt geen. Is sprake van een samenloop van een hoger dan 130% en bijzonder hoge bijzondere, waartoe de van huishoudelijk hulp kunnen worden gerekend, dan kan altijd nog een beroep gedaan worden op de bijzondere bijstand. N.b.: de sgrens van 130% komt overeen met de huidige sgrens voor de AV- Frieso.

8 De juridische grondslag van de CHH Hoe het beleid er in 2016 exact uit komt te zien, hangt onder andere af van de juridische grondslag die wordt gekozen. Er zijn meerdere opties mogelijk. Over enkele opties bestaan nog juridische vragen. Pas als die beantwoord zijn, kan een definitieve juridische grondslag worden gekozen. Als met het in dit advies voorgestelde wordt ingestemd, is het doel die onderdelen volledig in het beleid te verwerken. De gekozen juridische grondslag kan er echter toe leiden dat dat enigszins aangepast moet gebeuren. Het bestuur wordt daarvan op de hoogte gehouden. e. Kanttekeningen en risico s e1. Bestuurlijk, financieel, juridisch of maatschappelijk risico: Bestuurlijk: Door verruiming van de s- en vermogensgrens wordt tegemoetgekomen aan de wens die bij een aantal bestuurders leeft. Financieel: De s- en vermogensgrens verruimen betekent een toename van de doelgroep. Als gekozen wordt voor optie 2, moet rekening gehouden worden met een uitbreiding van de doelgroep van 20% tot 30%. Extra CHH over 2016 zullen dan plm ,55 bedragen. Juridisch: De juridische grondslag bepaald mede hoe het beleid er in 2016 exact komt uit te zien. Met betrekking tot verschillende mogelijke juridische grondslagen bestaan op dit moment nog verschillende vragen. Als met het in dit advies voorgestelde wordt ingestemd, is het doel die onderdelen volledig in het beleid te verwerken. De gekozen juridische grondslag kan er echter toe leiden dat dat enigszins aangepast moet gebeuren. Maatschappelijk: Na verruiming van de s- en vermogensgrens kan een grotere doelgroep gebruik maken van de CHH. Dit is positief, echter elke grens brengt weer een nieuwe discussie teweeg. Om die reden is het voorstel om voor een geleidelijke afbouw van de te kiezen (optie 2).

9 e2. Maatregel om risico te minimaliseren: Verruimen van de s- en vermogensgrens betekent een toename van de doelgroep. Er zal moeten worden nagedacht in hoeverre het mogelijk is om de huidige doelgroep op een eenvoudige wijze te verlengen. f. Financiële consequenties omens- en vermogensgrens verruimen betekent een toename van de doelgroep. Als gekozen wordt voor optie 2 moet rekening gehouden worden met een uitbreiding van de doelgroep van 20% tot 30%. Extra CHH over 2016 zullen dan plm ,55 bedragen. f1. Totale van de investering of uitgaaf f2. Bijdrage van derden f3. Incidentele of structurele f4. Financiële consequentie is wel of niet binnen de begroting te verantwoorden f5. Dekking vanuit budget g. Procedures, uitvoering en planning Na akkoord AB voor welke optie wordt gekozen in oktober/ november 2015, inregelen van o.a: - voorlichting - opstellen beleidsregels - (aanpassen) werkprocessen - wel/ niet ambtshalve verlengen huidig cliëntenbestand? g1. Afstemming met eventuele leverancier g2. Automatisering g3. Administratie h. Communicatie Na akkoord AB voor welke optie wordt gekozen informeren van: cliëntenvertegenwoordiging (Koepel Wmo, cliëntenraad); gebiedsteams team Wmo team Rechtmatigheid h1. Voorlichting intern h2. Voorlichting extern

10 i. Bijlagen Bijlage 1: Differentiatie naar de hoogte van het binnen de CHH, optie 1. Bijlage 2: Differentiatie naar de hoogte van het binnen de CHH, optie 2. Bijlage 3: Differentiatie naar de hoogte van het binnen de CHH, optie 3. Bijlage 4: schematische uitwerking van de extra bij optie 2 en optie 3.

11 Bijlage 1: Differentiatie naar de hoogte van het binnen de CHH, optie 1. Optie 1 Gehuwden > 21 jr tot Gehuwden > Lft. Alleenstaande > 21 jr. tot Alleenstaande >, Bijstandsbedragen per 1 juli 2015 netto incl. vt en bijstandsbedragen uitgedrukt in een % 100% 1375, ,40 962, ,78 120% 1650, , , ,74 130% 1787, , , ,71 140% 1925, , , ,68 Vergoeding v kst Bij 3 uur hh p/wk zijn de max. Incl. HHT 110, p/mnd. Excl. HHT 178,- p/mnd. Bij een tot 130% Vergoeding van 60% v/d Bij een tot 140% Vergoeding van 30% v/d Bijlage 2: Differentiatie naar de hoogte van het binnen de CHH, optie 2. Optie 2 Gehuwden > 21 jr tot Gehuwden > Lft. Alleenstaande > 21 jr. tot Lft Alleenstaande >, Bijstandsbedragen per 1 juli 2015 netto incl. vt en bijstandsbedragen uitgedrukt in een % 100% 1375, ,40 962, ,78 120% 1650, , , ,74 125% 1718, , , ,73 130% 1787, , , ,71 Vergoeding v kst Bij 3 uur hh p/wk zijn de max. Incl. HHT 110, p/mnd. Excl. HHT 178,- p/mnd. Bij een tot 125% Vergoeding van 60% v/d Bij een tot 130% Vergoeding van 30% v/d

12 Bijlage 3: Differentiatie naar de hoogte van het binnen de CHH, optie 3. Optie 3 Gehuwden > 21 jr tot Gehuwden > Lft. Alleenstaande > 21 jr. tot Alleenstaande >, Bijstandsbedragen per 1 juli 2015 netto incl. vt en bijstandsbedragen uitgedrukt in een % 100% 120% 130% Bij een 1375, , ,73 tot 130% 1476, , ,32 962, , , , , ,71 Vergoeding v kst Bij 3 uur hh p/wk zijn de max. Incl. HHT 110, p/mnd. Excl. HHT 178,- p/mnd. Vergoeding van 50% v/d Bij een hoger dan 130% geen

13 Bijlage 4: schematische uitwerking van de extra bij optie 2 en optie 3. Optie 2 Toename van 20% = ± 60 klanten 30 klanten met tot 125% 30 klanten met tot 130% 60% van de gemaakte 30 x 1165,10 x 60% 30% van de gemaakte 30 x 1165,10 x 30% Toename van 30% = + 90 klanten Gemiddelde extra per jaar ,80 45 klanten met tot 125% ,90 45 klanten met tot 130% 60% van de gemaakte 45 x 1165,10 x 60% 30% van de gemaakte 45 x 1165,10 x 30% Gemiddelde extra per jaar , ,85 totaal , ,55 Optie 3 Toename van 20% = + 60 klanten 60 klanten met tot 130% 50% van de gemaakte 60 x 1165,10 x 50% Toename van 30% = + 90 klanten Gemiddelde extra per jaar ,- 90 klanten met tot 130% 50% van de gemaakte 90 x 1165,10 x 50% Gemiddelde extra per jaar ,50