Adviesnota. Datum: Managementteam Algemeen bestuur Dagelijks bestuur. Onderwerp: Pgb-tarieven 2020

Transcriptie

1 Adviesnota Datum: Managementteam Algemeen bestuur Dagelijks bestuur Onderwerp: Pgb-tarieven 2020 Advies: 1. Inhoud (wat willen wij bereiken en/of wat gaan wij doen in maximaal 2 zinnen?) Het Algemeen Bestuur wordt gevraagd om in te stemmen met de voorgelegde pgb-tarieven per Netto kosten (wat mag/gaat het kosten?) Besparing van ca. +/ tot (op basis van het huidige aantal cliënten en zorgzwaarte). 3. Dekking (ten laste van welk budget?) Programma Wmo en Jeugdwet. Besluit Managementteam: Besluit: Datum: Paraaf directeur: Besluit Algemeen bestuur: Besluit: Datum: Paraaf secretaris: Besluit Dagelijks bestuur: Besluit: Datum: Paraaf secretaris: Afgestemd met/behandeld in team: Naam Paraaf Beleid Juridisch beleid P&C K. ten Hoeve, N. Rijkens K. de Valk J. Lenters Hoofdredacteur: M. Venema Paraaf: Teamleider: H. Zondervan Paraaf: 1 van 7

2 a. Aanleiding en centrale vraag Op grond van de Wmo 2015 en de Jeugdwet kunnen cliënten, mits zij voldoen aan een aantal eisen, ondersteuning inkopen met een persoonsgebonden budget (pgb). Uit een evaluatie is gebleken dat de tarieven voor pgb s in Noordwest-Friesland niet op één lijn liggen en voor sommige vormen van ondersteuning zelfs aan de hoge kant zijn. Dit in combinatie met het feit dat de beschikbare middelen steeds verder onder druk komen te staan, roept de vraag op of de pgb-tarieven geharmoniseerd en beter onderbouwd kunnen worden. Die vraag is onderzocht en dat onderzoek heeft geleid tot deze adviesnota. In deze adviesnota wordt een voorstel gedaan voor nieuwe pgb-tarieven per Het Algemeen Bestuur (AB) van de Dienst wordt gevraagd om hiermee in te stemmen. Het AB is bevoegd hierover een besluit te nemen op grond van de Gemeenschappelijke Regeling. b. Afbakening, aansluiting bij eerder vastgesteld beleid Dit advies beperkt zich tot de pgb-tarieven voor ondersteuning op grond van de Wmo 2015 en de Jeugdwet, waarbij de volgende bestuurlijke kaders relevant zijn. Wettelijk kader (Wmo 2015 en Jeugdwet) Op grond van artikel lid 2 sub b van de Wmo 2015 en artikel 2.9 sub c van de Jeugdwet moet de hoogte van een pgb toereikend zijn. Hieronder wordt verstaan dat het pgb hoog genoeg moet zijn om de cliënt in staat te stellen om een veilig, doeltreffende en cliëntgerichte voorziening in te kopen. Daarbij geldt wel dat de hoogte van een pgb niet hoger mag zijn dan de kostprijs van de voorziening in natura. Het pgb mag wel lager zijn. Zo kan de gemeente bijvoorbeeld bepalen dat het pgb niet hoger mag zijn dan een percentage van de kosten voor de voorziening in natura. Daarnaast kan ook differentiatie worden geïntroduceerd door verschillende tarieven te hanteren voor verschillende vormen van ondersteuning en verschillende typen hulpverleners (formeel en informeel). Zo lang het pgb maar niet lager is dan het minimumloon en minimumvakantiebijslag. Wet minimumloon Per 1 mei 2019 is de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag () van toepassing op alle overeenkomsten van opdracht die zijn gesloten buiten beroep of bedrijf. Dat geldt ook voor overeenkomsten tussen pgb-budgethouders en de met pgb ingekochte hulpverleners. Het is daardoor vanaf deze datum niet langer mogelijk om ondersteuning in het kader van de Wmo 2015 en de Jeugdwet te laten uitvoeren voor een tarief of salaris dat lager ligt dan het minimumloon. Beleid Noordwest-Friesland In Noordwest-Friesland is ervoor gekozen om de hoogte van de pgb s te berekenen met percentages afgeleid van de kostprijs van de voorziening in natura. Daarbij worden verschillende percentages gehanteerd voor verschillende typen hulpverleners (formeel en informeel). Deze keuze is vastgelegd in de betreffende verordeningen. 2 van 7

3 Hieronder de huidige pgb-tarieven. Huidige PGB-percentages - ten opzichte van het ZIN-tarief Noardwest Fryslân 2019 Wmo Jeugdhulp Formeel PGB-tarief 95% 75% Informeel PGB-tarief 75% 50% Bij het schema dient aangetekend te worden dat bij de verstrekking van woon- en vervoersvoorzieningen (o.a. scootmobiel, driewielfiets) niet gewerkt wordt met percentages van het ZIN-tarief. De reden hiervoor is dat deze voorzieningen niet informeel geleverd worden en een dergelijk onderscheid geen toegevoegde waarde heeft. Bij het product huishoudelijke hulp wordt op dit moment geen onderscheid gemaakt tussen een formeel en een informeel PGB-tarief, maar is de marktprijs als uitgangspunt genomen. Wat opvalt is dat bij de Wmo 2015 en de Jeugdwet wordt gewerkt met verschillende percentages voor formele en informele hulp. Dit is al zo sinds Dat is destijds een bewuste keuze geweest. Die keuze is toen echter gemaakt in een tijd van decentralisaties en bezuinigingen en zonder beschikbare handreikingen met informatie over hoe te komen tot reële zorgprijzen. Die informatie is nu wel beschikbaar, waardoor beter onderzocht en onderbouwd kan worden wat toereikende pgb s zijn. Dit heeft de weg geopend naar een voorstel met onderbouwde en waar mogelijk geharmoniseerde pgb-tarieven. c. Advies Het Algemeen Bestuur wordt gevraagd om in te stemmen met onderstaande percentages als wijze waarop de hoogte van pgb s worden berekend per Formeel en informeel tarief voor Wmo 2015 en Jeugd Noardwest Fryslân - vanaf 2020 Formeel PGB-tarief Wmo - Dagactiviteit Basis en Plus/ Pers. Ontwikkeling 80% 50% Wmo - Individuele begeleiding Basis, Plus en Specialistisch 75% 50% Wmo - Huishoudelijke Hulp 1 en 2 75% 50% Wmo - Kortdurend verblijf Basis en Plus 80% 50% Wmo - Vervoer Dagactiviteit, met en zonder rolstoel (tariefstelling op basis van het vervoer van 1 cliënt) Informeel PGB-tarief Wmo - Vervoer Dagactiviteit, met en zonder rolstoel (tariefstelling op basis van het vervoer van meerdere cliënten) 80% 50% Jeugd - Dagactiviteit Groep 80% 50% Jeugd - Individuele begeleiding Basis, Plus en Specialistisch 75% 50% Jeugd - Kortdurend verblijf 80% 50% Jeugd - Vervoer Begeleiding/Dagactiviteit, zonder rolstoel (tariefstelling op basis van het vervoer van 1 cliënt) Jeugd - Vervoer Begeleiding/Dagactiviteit, zonder rolstoel (tariefstelling op basis van het vervoer van meerdere cliënten) 80% 50% 3 van 7

4 d. Argumenten 1. De hoogte van de pgb s zijn berekend op basis van de kostprijscomponenten van een uur ondersteuning (zorg in natura) De Wmo 2015 verplicht gemeenten om regels te stellen ter waarborging van een goede verhouding tussen de prijs en de kwaliteit van een voorziening. Oftewel, de gemeente dient reële prijzen vast te stellen. Sinds 2017 geeft de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) reële prijs Wmo nadere invulling aan die wettelijke taak. Een reële prijs dient op grond van de AMvB in ieder geval gebaseerd te zijn op de volgende kostprijselementen: a. Kosten van de beroepskracht; b. Redelijke overheadkosten; c. Kosten voor niet-productieve uren van de beroepskrachten als gevolg van verlof, ziekte, scholing en werkoverleg; d. Reis- en opleidingskosten; e. Indexatie van loon binnen een overeenkomst; f. Kosten als gevolg van gemeentelijke eisen, zoals rapportageverplichtingen en administratieve verplichtingen. In Noordwest-Friesland zijn de kostprijzen bij de meest recente aanbestedingen op deze manier opgebouwd. Door ervaring op te doen met de toepassing van de AMvB is beter zicht ontstaan op de wijze waarop een uur zorg is opgebouwd en wat dat betekent voor de kwaliteit. Dat heeft vervolgens de ruimte en kennis geboden om per product te onderzoeken welke kostprijscomponenten wel en niet onderdeel horen te zijn van een pgb en in welke mate zij meewegen in de totale kostprijs. Dat kan namelijk verschillen per product. Bij het ene product kunnen de loonkosten hoger zijn, terwijl bij het andere product weer andere componenten zwaarder kunnen wegen. De berekening van de hoogte van de pgb s is te zien in bijlage 1. Hierbij is ook inzichtelijk gemaakt in welke mate elk component mee weegt in de kostprijs voor een product. Naast het onderscheid per product is ook een onderscheid gemaakt in het type hulpverlener die de door de pgb-houder ingekochte zorg verleent. 2. Differentiatie in het type hulpverlener maakt pgb s op maat mogelijk die in verhouding staan met de aard van de verrichte werkzaamheden en de kosten die de hulpverlener maakt Ondersteuning op grond van de Wmo 2015 en de Jeugdwet kan geleverd worden door het sociaal netwerk en door hulpverleners die beroepsmatig hulp verlenen. Tot het sociale netwerk worden gerekend de personen uit de huiselijke kring en andere personen met wie iemand een sociale relatie onderhoudt. Hierbij kan gedacht worden aan mantelzorgers, buren en (mede)leden van een vereniging. Dit wordt ook wel informele ondersteuning genoemd. Daarnaast kan de benodigde ondersteuning geleverd worden door een persoon die niet tot het sociale netwerk behoort, maar beroepsmatig werkzaamheden verricht. Dit wordt ook wel formele ondersteuning genoemd. Alle ondersteuning op grond van de Wmo 2015 en de Jeugdwet dient doelmatig te zijn, maar per type hulpverlener kunnen verschillende kwaliteits- en kwalificatie-eisen gelden. Zo moet een hulpverlener die beroepsmatig werkzaamheden verricht vaak voldoen aan 4 van 7

5 kwaliteitsstandaarden, terwijl iemand uit het sociaal netwerk dat niet hoeft te doen. Dat heeft gevolgen voor de kostprijs van de ondersteuning. Het is daarom inhoudelijk en financieel nuttig om voor pgb s onderscheid te maken tussen type hulpverlener. Op die manier kan met behulp van de kostprijscomponenten uit de AMvB worden berekend hoe hoog het pgb moet zijn om toereikend te zijn voor inkoop van goede ondersteuning. Daarmee is de hoogte van het pgb afgestemd op de eisen waaraan de hulpverlener moet voldoen en de kosten die hij hiervoor redelijkerwijs in rekening mag brengen. Meer informatie over deze berekening is beschreven in bijlage 1. Een ander belangrijk argument om voor het sociaal netwerk lagere tarieven te hanteren is om onbetaalde mantelzorg aantrekkelijk te houden. Zogenaamde monetarisering van de mantelzorg heeft namelijk plaatsgevonden bij de AWBZ, toen het bieden van informele hulp middels een pgb financieel interessant werd. Dat willen we nu voorkomen. Het advies is daarom om bij de berekening van de pgb s onderscheid te maken tussen formele en informele ondersteuning. 3. Conform de Wmo 2015, de Jeugdwet en de Wet minimumloon De Wmo 2015 en de Jeugdwet verplichten gemeenten om toereikende pgb s vast te stellen. Dat betekent dat een cliënt middels een pgb in staat moet zijn om ondersteuning in te kopen die veilig, doeltreffend en cliëntgericht is. Door bij de berekening van de hoogte van pgb s onderscheid te maken in de type ondersteuning en de type hulpverlener kan op maat worden bekeken welke hoogte toereikend is. Met behulp van de kostprijscomponenten uit de AMvB is dat zorgvuldig berekend en moet inkoop van goede ondersteuning middels pgb mogelijk zijn. Waar het tarief lager uitviel dan het wettelijk minimumloon en minimum vakantiebijslag, is dat aangepast conform het minimumloon en minimum vakantiebijslag. 4. Het advies levert de gemeenten een besparing op van maximaal ,- Het uitgangspunt van de geadviseerde pgb-tarieven is dat de cliënt in staat is om goede ondersteuning in te kopen. Nadat is berekend hoe hoog het pgb dient te zijn, is gebleken dat de pgb s de afgelopen jaren bij de Wmo 2015 voor sommige vormen van ondersteuning relatief hoog zijn geweest. Door de tarieven per aan te passen, gaan de uitgaven van de gemeenten voor de pgb s omlaag, terwijl inkoop van goede ondersteuning door de cliënt nog steeds mogelijk is. In 2020 levert dit de gemeenten in Noordwest-Friesland een maximale besparing op van ,-. Aangezien de pgb-tarieven zijn afgeleid van het Zorg in Natura tarief, zal bij een eventuele indexatie van het ZIN tarief per het financiële effect van dit advies afnemen. Op dit moment schatten wij in dat de netto besparing van dit advies +/ tot bedraagt op basis van het huidige aantal cliënten en de huidige zorgzwaarte. e. Kanttekeningen en risico s e1. Bestuurlijk, financieel, juridisch of maatschappelijk risico: Op dit moment ontvangen 101 cliënten een pgb waarmee ze Wmo-ondersteuning kunnen inkopen. Bij 69 van deze cliënten is het budget per aanzienlijk lager. Dit kan leiden tot een toename in klachten en bezwaar en de overstap van budgethouders naar zorg in natura. Voor de overige Wmo-cliënten geldt dat hun budget gelijk blijft of omhoog gaat. Bij de cliënten met een pgb voor jeugdhulp blijft het budget relatief gelijk. 5 van 7

6 Op pagina 11 van bijlage 1 is te zien wat de gevolgen van de nieuwe pgb-tarieven zijn voor de budgethouders. e2. Maatregel om risico te minimaliseren: Om dit risico te minimaliseren, hanteren we voor de cliënten die er in budget op achteruit gaan een overgangsperiode van zes maanden in plaats van de reguliere drie maanden, zodat zij de tijd hebben om met het lagere budget passende ondersteuning in te kopen. Met deze langere overgangsperiode beogen we te voorzien in het verzoek van de Stuurgroep POSD om te komen tot een zorgvuldige overgang. Wel dient daarbij benoemt te worden dat het gevolg van deze langere overgangsperiode is dat de aanvankelijke besparing van dit advies in 2020 lager zal uitvallen, omdat de nieuwe budgetten voor de cliënten die er in budget op achteruit gaan pas per ingaan in plaats van f. Financiële consequenties f1. Totale kosten van de investering of uitgaaf Dit advies leidt tot een netto besparing van +/ tot op basis van het huidige aantal cliënten en de huidige zorgzwaarte. De financiële gevolgen zijn inzichtelijk gemaakt in bijlage 1. f2. Bijdrage van derden N.v.t. f3. Incidentele of structurele kosten Structurele besparing. f4. Financiële consequentie is wel of niet binnen de begroting te verantwoorden Ja. f5. Dekking vanuit budget Programma Wmo en Jeugdwet. g. Procedures, uitvoering en planning Na akkoord van het AB starten de volgende acties: Instructie voor de gebiedsteams en andere relevante teams; De gewijzigde tarieven worden verwerkt in de systemen; De SVB wordt voor 1 oktober geïnformeerd over de gewijzigde tarieven; De huidige budgethouders worden op 1 oktober geïnformeerd over hun budget per of per ; De Verordening Maatschappelijke Ondersteuning en de Verordening Jeugdhulp worden aangepast voor 1 oktober Zoals uit bovenstaande acties blijkt, is oktober een belangrijk moment. Dit heeft te maken met het feit dat de SVB dan de budgetten voor het komende jaar (2020) bekend maakt aan de cliënt. De SVB moet dus tijdig weten wat de budgetten zijn in Noordwest-Friesland voor van 7

7 Van belang om hierbij op te merken zijn de klanten die nu een pgb hebben voor Huishoudelijke Hulp. Omdat daar nu geen onderscheid is in een pgb voor formele en informele hulp, maar dat onderscheid er per 2020 wel is, is het van belang om te onderzoeken welk pgb passend is. Het voorstel is om hun huidige budgetten in stand te houden tot en voor uitvraag te doen naar de wijze waarop zij hun budget nu besteden (formele of informele hulp). g1. Afstemming met eventuele leverancier Afstemming met de Sociale Verzekeringsbank (SVB), die de uitbetalingen doet voor pgb s. g2. Automatisering De pgb-tarieven worden gewijzigd in de systemen. g3. Administratie De administratie wordt tijdig geïnformeerd over de gewijzigde pgb-tarieven. h. Communicatie Dit stuk is behandeld in de Stuurgroep-vergadering van 10 juli Na die vergadering is deze adviesnota op een aantal onderdelen aangepast (de overgangsperiode onder paragraaf e). De aangepaste versie is op 31 juli 2019 verstuurd naar de Adviesraad Sociaal Domein Noardwest Fryslân. h1. Voorlichting intern De gebiedsteams, adviseurs Wmo en Jeugdwet, administratie en applicatiebeheer worden na besluitvorming geïnformeerd. h2. Voorlichting extern De budgethouders zijn op 1 oktober 2019 geïnformeerd over het budget dat zij voor 2020 ontvangen. i. Bijlagen Bijlage 1: Memo onderbouwing en financiële gevolgen pgb-tarieven. 7 van 7