PV Praktische oefeningen verzorgingstechnieken/huishoudkunde

Transcriptie

1 LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS Vakken: PV Praktische oefeningen verzorgingstechnieken/huishoudkunde PV Praktische oefeningen voeding/ huishoudkunde TV Verzorgingstechnieken/ huishoudkunde TV Voeding/huishoudkunde 3 lt/w 4 lt/w 1 lt/w 1 lt/w Beroepenveld: Verzorging-voeding Onderwijsvorm: Graad: Leerjaar: B-STROOM eerste graad tweede leerjaar Leerplannummer: 2008/014 (vervangt 99007) Nummer inspectie: 2008 / 13 // 1 / O / SG / 1 / I / / D/ Pedagogische begeleidingsdienst GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan Brussel

2 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 2 INHOUD Visie...3 Beginsituatie...4 Algemene doelstellingen...5 Leerplandoelstellingen/leerinhouden...6 Pedagogisch-didactische wenken...20 Minimale materiële vereisten...31 Evaluatie...34 Bibliografie...36

3 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 3 VISIE Het beroepenveld Verzorging-voeding omvat twee vormingscomponenten: - de zorg voor de gezonde voeding; - de zorg voor de mens en zijn leef- en woonsituatie. De nadruk ligt op zelfzorg. Deze componenten worden later in het studiegebied personenzorg, met name de tweede graad Verzorging-voeding verder uitgediept. Hier willen we de leerlingen de meest elementaire vaardigheden, kennis en attitudes bijbrengen aangaande: grondstoffen, materieel en technieken; werkmethodes; basisvaardigheden; eenvoudige deelopdrachten; juiste werkhoudingen en werkmethodes; sociale omgang; zin voor kwaliteit en afwerking; oog voor veiligheid en hygiëne; creativiteit.

4 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 4 BEGINSITUATIE Profiel van de leerlingen(groep) De leerlingen zijn sterk georiënteerd als gevolg van hun interesse voor een beroepenveld. Ze zijn aangewezen op een meer op de praktijk afgestemde opleiding waarvoor geen voorkennis vereist is. De groepen zijn over het algemeen heterogeen samengesteld. Er worden grote verschillen vastgesteld wat het schoolverleden, de leermogelijkheden, de motorische vaardigheden en de kalenderleeftijd betreft. Het beroepsvoorbereidend leerjaar moet daarom vooral als een onthaal- en initiatiejaar worden bekeken.

5 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 5 ALGEMENE DOELSTELLINGEN Als gevolg van de heterogeniteit van de leerlingengroep dienen we veel aandacht aan de goede opvang van de leerlingen te besteden. Omwille van de interesse, de aanleg en de mogelijkheden van de leerlingen dienen we de opleiding af te stemmen op een praktische benadering van de leerinhouden. De leerstof is niet zozeer belangrijk in functie van het verwerven van kennis, maar ze is wel een middel tot het aanleren van een goede werkmethode, werkwijze en tot attitudevorming. De leerinhouden beogen een volwaardige bijdrage tot de totale persoonlijkheidsontplooiing van de leerlingen. De drie componenten van de persoonlijkheidsvorming worden evenwichtig opgenomen en uitgewerkt, namelijk: - de psychomotorische component; - de dynamisch-affectieve component; - de cognitieve component. We streven bij de leerlingen dus zowel het verwerven van kennis en vaardigheden als het integreren van attitudes na. Ook het stimuleren van de creativiteit, het aanpassingsvermogen, de onderlinge samenwerking en de verantwoordelijkheidszin van de leerlingen verdienen in die zin de nodige aandacht. In functie hiervan worden de leerlingen geïnitieerd in het vakgebied zonder een echte beroepsvorming te bewerkstelligen, maar met de bedoeling hen zo juist mogelijk te oriënteren.

6 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 6 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 LEERPLANDOELSTELLINGEN/LEERINHOUDEN 1 PV PRAKTISCHE OEFENINGEN VOEDING/HUISHOUDKUNDE EN TV VOEDING/HUISHOUDKUNDE Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN De voedingssector 1 inzicht verwerven in de mogelijkheden die de voedingssector kan bieden. 1 Indeling 1.1 Op basis van de activiteit bakkerij grootkeuken en catering horeca slagerij gezinshulp 1.2 Op basis van structuur/organisatie Kleinhandel KMO Industrie/nijverheid 2 de voornaamste uitvoerende beroepen uit de voedingssector opnoemen. 2 Beroepen 2.1 Soorten de voornaamste beroepseisen van enkele belangrijke beroepen opnoemen. 3 het verband tussen opleiding en beroep inzien. bereid zijn om bij het kiezen van een studierichting rekening te houden met de eigen mogelijkheden en deze positief aan te wenden. 2.2 Beroepseisen 3 Opleidingsmogelijkheden

7 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 7 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN Zorg voor de voeding 4 de keukenuitrusting vlot gebruiken. het materiaal en materieel benoemen. de basisregels van een efficiënte werkorganisatie toepassen. de elementaire regels m.b.t. veiligheid, hygiëne en milieu toepassen. 4 Kennismaking met de keuken 4.1 Plaats en schikking materiaal materieel apparatuur 4.2 Werkorganisatie 4.3 Hygiëne 4.4 Veiligheid 4.5 Milieu 5 aan de hand van voorbeelden uitleggen wat voedingsmiddelen zijn. de voedingsmiddelen indelen volgens de herkomst. op een eenvoudige manier omschrijven welke weg de voedingsmiddelen afleggen. de soorten voedingsstoffen opnoemen en indelen volgens hun functie. 5 Inleidende begrippen 5.1 Voedingsmiddelen indeling volgens herkomst wij eten... wat gebeurt er in ons lichaam? 5.2.Voedingsstoffen soorten indeling en functie (symboliek en kleuren) verwoorden wat een gezonde voeding is aan de hand van de actieve voedingsdriehoek. het begrip volwaardige voeding verklaren De actieve voedingsdriehoek 5.4 Gezonde en volwaardige voeding

8 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 8 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 6 in functie van de behoefte gezonde maaltijden samenstellen. LEERINHOUDEN 6 Algemene stappen 6.1 Behoefte bereidingen kiezen passend in de maaltijden. de keuze van grondstoffen, bereidingen en technieken aanpassen aan de eetgewoonten. 6.2 Bereiding koude bereidingen warme bereidingen 6.3 Eetgewoonten bij ons in andere culturen goede en slechte een variatie van benodigdheden samenstellen voor gezonde maaltijden. onder begeleiding een boodschappenlijst opstellen i.f.v. de bereidingen. inzien dat verantwoord aankopen doen belangrijk is. op het eind van dit leerjaar basistechnieken toepassen. 6.4 Benodigdheden (materiaal/materieel) 6.5 Boodschappenlijst 6.6 Aankopen verpakking etikettering: versheidsdatum bewaren 6.7 Basistechnieken schillen/pellen snijden mengen en oplossen

9 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 9 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen inzien dat de bereidingswijze invloed heeft op de voedingswaarde. LEERINHOUDEN roeren beleggen koken bakken roosteren reinigen spoelen hakken raspen afgieten/uitlekken emulsioneren binden met zetmeel gratineren kruiden stoven mixen de tafel aangepast dekken, i.f.v. de maaltijd. bereidingen verzorgd presenteren. 6.8 Tafel dekken 6.9 Presenteren maaltijden op een beleefde wijze consumeren Consumeren

10 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 10 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen bereidingen verantwoord verpakken met aandacht voor milieu. LEERINHOUDEN 6.11 Verpakken en bewaren materieel en uitrusting verantwoord onderhouden. 7 de menudelen benoemen en voorbeelden van gerechten geven. verschillende soorten maaltijden bereiden en presenteren. na verbruik het resultaat van een maaltijd evalueren en desgevallend oplossingen voor verbetering formuleren. de behoefte aan een ontbijt analyseren en toelichten. verschillende soorten ontbijten bereiden. de behoefte aan een lunchpakket analyseren en toelichten. verschillende mogelijkheden voor een lunchpakket uitvoeren. minder gezonde lunchgewoonten ombuigen naar gezonde. een lunchpakket in functie van de aard, optimaal verpakken. met behulp van de actieve voedingsdriehoek een avondmaal als aanvulling of als volwaardige maaltijd samenstellen. in functie van het optimaal behoud van de voedingswaarde, de bereidingswijze afstemmen. de behoefte aan een middagmaal analyseren en toelichten. eenvoudige middagmalen samenstellen en op een rationele wijze bereiden. in functie van het optimaal behoud van de voedingswaarde, de bereidingswijze afstemmen. de behoefte aan tussendoortjes analyseren en toelichten. gezonde tussendoortjes samenstellen en bereiden. factoren die bepalend/beïnvloedend zijn voor het gebruik van tussendoortjes opnoemen Nazorg 7 Eenvoudige maaltijden 7.1 Ontbijt 7.2 Lunchpakket 7.3 Avondmaal 7.4 Middagmaal 7.5 Tussendoortjes

11 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 11 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 2 PV PRAKTISCHE OEFENINGEN VERZORGINGSTECHNIEKEN/HUISHOUDKUNDE EN TV VERZORGINGSTECHNIEKEN/HUISHOUDKUNDE Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN De verzorgingssector 1 1 Indeling inzicht verwerven in de mogelijkheden die de verzorgingssector aanbiedt. 1.1 Op basis van de activiteit kinderzorg thuiszorg bejaardenzorg gehandicaptenzorg 2 2 Beroepen de voornaamste uitvoerende beroepen en hun kenmerken uit de verzorgingssector opnoemen. 3 het verband tussen opleiding en beroep inzien. bij het kiezen van een studierichting rekening houden met de eigen mogelijkheden en deze positief aanwenden. 2.1 Soorten 2.2 Kenmerken 3 Opleidingsmogelijkheden

12 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 12 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN Zorg voor woon- en leefomgeving 4 de noodzaak aan een gezonde en aangename werk-, studeer-, ontspannings- en slaapruimte verwoorden. de specifieke aandachtspunten m.b.t. verluchting, verwarming, veiligheid en hygiëne herkennen. verwoorden welke taken het dagelijks en het wekelijks reinigingsproces omvat. 4 Zorg voor werk-, studeer-, ontspannings- en slaapruimte 4.1 Behoefte grootte inrichting (meubilair, verlichting, verwarming) uitrusting (bekleding, decoratie, bedlinnen ) 4.2 Aandachtspunten verluchting verwarming veiligheid hygiëne 4.3 Reinigingsproces kiezen dagelijkse zorg wekelijks onderhoud het dagelijkse reinigingsproces inpassen in de andere activiteiten. de elementaire principes i.v.m. werkorganisatie toepassen. in functie van de opdracht de gepaste reinigingsmiddelen kiezen. 4.4 Reinigingsproces plannen dagelijkse zorg wekelijks onderhoud 4.5 Reinigingsmiddelen kiezen het reinigingsproces uitvoeren. 4.6 Reinigingsproces uitvoeren

13 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 13 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen de basiszorgtechnieken uitvoeren. de basisreinigingstechnieken met gepast materieel en materiaal uitvoeren. LEERINHOUDEN dagelijkse zorg wekelijks onderhoud o o zorgtechnieken - verluchten - ordenen - afvalbeheer - bed opmaken reinigingstechnieken - stof- en vetvrij maken - spoelen - drogen - afwerken het resultaat van het reinigingsproces evalueren, en indien nodig oplossingen voor verbetering formuleren. 4.7 Reinigingsproces evalueren materieel en uitrusting verantwoord onderhouden en opbergen. 4.8 Nazorg

14 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 14 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 5 de behoefte aan een aangename toiletruimte motiveren. LEERINHOUDEN 5 Zorg voor toiletruimte en -gerief 5.1 Behoefte inrichting (meubilair, verlichting, verwarming) uitrusting (bekleding, decoratie, badlinnen ) de elementaire voorzorgen m.b.t. verluchting, verwarming, veiligheid en hygiëne nemen. het belang inzien van een positieve gewoontevorming m.b.t. het gebruik. 5.2 Voorzorgen verluchting verwarming veiligheid: veilig baden hygiëne: schimmels voorkomen 5.3 Gewoontevorming m.b.t. het gebruik inzien welke taken het dagelijks en het wekelijks reinigingsproces omvatten. 5.4 Reinigingsproces kiezen dagelijkse zorg wekelijkse onderhoud het reinigingsproces inpassen in de dagelijkse activiteiten/leven. 5.5 Reinigingsproces plannen dagelijkse zorg wekelijks onderhoud in functie van de zorg de gepaste reinigingsmiddelen kiezen. het dagelijks en wekelijks reinigingsproces van een toiletruimte uit- 5.6 Reinigingsmiddelen kiezen 5.7 Reinigingsproces uitvoeren

15 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 15 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen voeren. de basiszorgtechnieken uitvoeren. LEERINHOUDEN dagelijkse zorg wekelijks onderhoud o zorgtechnieken - verluchten - uitkloppen - ordenen - afvalbeheer de basisreinigingstechnieken met gepast materieel en materiaal uitvoeren. o reinigingstechnieken - stof- en vetvrij maken - spoelen - drogen - glanzen - afwerken het resultaat van het reinigingsproces evalueren, en indien nodig oplossingen voor verbetering formuleren. materieel en uitrusting verantwoord onderhouden en opbergen. 5.8 Reinigingsproces evalueren 5.9 Nazorg 6 6 Zorg voor textiel: kast- en draagklaar maken het reinigingsproces afstemmen op het textiel. 6.1 Reinigingsproces kiezen de vezel de kleur de aard van het stuk

16 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 16 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen het reinigingsproces plannen. LEERINHOUDEN 6.2 Reinigingsproces plannen handwas machinewas in functie van het textiel de meest geschikte wasmiddelen kiezen. 6.3 Wasmiddelen kiezen het reinigingsproces manueel en machinaal uitvoeren. 6.4 Reinigingsproces uitvoeren manueel en machinaal zorgtechnieken - sorteren - voorbereiden (veel voorkomende vlekken) - wassen - spoelen - verzachten - drogen het resultaat van het reinigingsproces evalueren, en indien nodig oplossingen voor verbetering formuleren. materieel verantwoord onderhouden en opbergen. 6.5 Reinigingsproces evalueren 6.6 Nazorg

17 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 17 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN Zorg voor het welzijn 7 de noodzaak van lichaamshygiëne inzien. aantonen hoe verzorgde mensen eruit zien. de delen van de huid in functie van de verzorging benoemen. de dagelijkse verzorging aan het huidtype aanpassen. 7 Lichaamshygiëne 7.1 Doel 7.2 Kenmerken van verzorgde mensen 7.3 De huid bouw huidtypes materiaal en producten de bouw van haren opzoeken. in functie van het haartype gepaste verzorgingsproducten kiezen. 7.4 Het haar bouw haartypes producten de dagelijkse hygiëne op een verantwoorde manier toepassen. de periodieke hygiëne op een verantwoorde manier toepassen. 7.5 Dagelijkse hygiëne handen wassen tanden poetsen neus, oren en ogen reinigen gelaat e.a. wassen/verzorgen haar kammen/verzorgen 7.6 Periodieke hygiëne douchen/baden haar wassen/verzorgen hand- en voetverzorging intieme hygiëne

18 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 18 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen in en na speciale omstandigheden de nodige hygiënische zorgen toepassen. LEERINHOUDEN 7.7 In of na speciale omstandigheden handen wassen/ontsmetten kleine wonden verzorgen 8 een huis- en reisapotheek adequaat samenstellen en gebruiken. 8 De huis- en reisapotheek 8.1 Doel 8.2 Inhoud 8.3 Lezen van bijsluiters 8.4 Bewaren 9 het belang inzien van EHBO. in de context van de opleiding eenvoudige wonden verzorgen. kleine kwetsuren inschatten en de gepaste hulp bieden. preventiemaatregelen treffen in een gekende situatie. 9 EHBO 9.1 Definitie 9.2 Eenvoudige wonden 9.3 Kleine kwetsuren 9.4 Preventiemaatregelen Zorgzaam met elkaar omgaan inzien dat een vriendelijke sfeer van wederzijds vertrouwen de contacten bevordert Wie ben ik? aangeven bij welk gedrag men zich goed en niet goed voelt. samen gedragsregels afspreken om de goede sfeer te bevorderen. vriendelijke van onvriendelijke opmerkingen onderscheiden Zich goed voelen

19 B-stroom 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 19 oefeningen voeding/huishoudkunde (4 lestijden/week), TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde (1 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen niet kwetsende/ondersteunende opmerkingen formuleren. onderlinge overeenkomsten en verschillen herkennen en benoemen. gemeenschappelijke interesses en kenmerken opnoemen. anderen accepteren. de veranderingen die in de puberteit optreden opnoemen en beschrijven. een positieve houding aannemen t.o.v. de typische gevoelens, vragen en problemen. aangeven welke invloed leeftijdgenoten hebben en wat groepsdruk betekent. vaardigheden aangeven die nodig zijn om problemen op te lossen en om zich beter te ontplooien. LEERINHOUDEN 10.3 Vriendelijke opmerkingen 10.4 Elkaar beter leren kennen 10.5 Anderen beter leren kennen 10.6 Veranderingen in de puberteit 10.7 Jongerengedrag 11 eenvoudige decoratiestukjes maken. instaan voor de dagelijkse zorgen van bloemen en planten Wat wil ik goed kunnen? 11 Sfeer in de woning scheppen 11.1 Decoreren decoratiestukjes opmaken en verzorgen 11.2 Bloemen en planten verzorgen kruiden functioneel benutten Kruidenassortiment Kruidenbak/tuintje aanleggen en onderhouden Kruiden drogen

20 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 20 PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN 1 Algemene pedagogisch-didactische wenken 1.1 Uitgangspunt De wijze waarop de leerinhouden in het beroepsvoorbereidend leerjaar worden aangebracht (namelijk uitdrukkelijk geïntegreerd in de praktijk), is van fundamenteel belang. De leerstof wordt dus via de geïntegreerde aanpak aangebracht. Geïntegreerd werken betekent het integreren van theorie en praktijk in een educatieve, professionele en maatschappelijke context. De drie grote componenten uit het totale leerproces worden op elkaar afgestemd: - algemene kennis en vaardigheden worden afgestemd op het specifieke gedeelte van de studierichting; - specifieke kennis en vaardigheden (TV en PV) worden gradueel opgebouwd en de methode wordt aangepast aan het belang voor de praktijk; - werkplekleren krijgt een concrete invulling. Om aan te sluiten bij het profiel van een doorsnee beroepsleerling, dienen we ons voldoende bewust te zijn van de typische kenmerken van deze leerlingengroep, namelijk: - concrete en praktische gerichtheid; - grote affectieve en emotionele ingesteldheid en spontaniteit. Daarom vragen zij een specifieke pedagogische aanpak. Leerlinggericht i.p.v. leerstofgericht werken in herkenbare situaties. De leerlingen moeten positieve ervaringen kunnen opdoen opdat zij tot echt leren zouden komen. Kennis en inzicht worden vanuit het praktisch handelen bijgebracht. Dit veronderstelt geïntegreerd onderwijs. De leerinhouden moeten op een eenvoudige en aangename manier worden aangebracht via aanschouwelijke en motiverende leerstof waarbij vanuit de zintuiglijke waarneming vertrokken wordt. Dit veronderstelt aanschouwelijk onderwijs. Een eenvoudige, hygiënische, veilige en verantwoorde werkmethode wordt aangeleerd o.m. via een stapsgewijze demonstratie van nieuwe handelingsgerichte vaardigheden. Een goed bordplan en een visuele voorstelling van werkschema s zijn voor de leerling eveneens een steun voor het verloop van de werkmethode. Dit veronderstelt gestructureerd onderwijs. Er dient gestreefd naar een zo groot mogelijke zelfactiviteit van de leerlingen: zelf waarnemen, zelf denken, zelf uitvoeren, waar mogelijk in overleg met elkaar. Dit veronderstelt interactief onderwijs. Een realisatie of zorgsituatie moet vanuit een systematische probleemaanpak en aansluitend vanuit het technologisch denkproces worden benaderd, d.w.z.: - informatie verzamelen; - vanuit deze gegevens conclusies trekken, kiezen, beslissen, en een (zorg)plan opstellen; - aan de hand van het plan het zorgproces uitvoeren; - het zorgproces en de wijze van probleemoplossing evalueren en bijsturen. Dit veronderstelt probleemoplossend onderwijs.

21 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 21 Het verdient de voorkeur om naar een thematische aanpak binnen de praktische oefeningen te streven, dit veronderstelt thematisch onderwijs. Kennismaking met concrete arbeidssituaties verdient aanbeveling. 1.2 Organisatie Bovenstaand uitgangspunt vereist zowel van het lerarenteam als van de schoolorganisatie een flexibele organisatie van het onderwijsleerproces. Het technische vak vormt één geheel met het praktijkvak. Daarom worden beide vakken door dezelfde leerkracht gegeven. Het PV vak en het TV deel zijn organisatorisch en inhoudelijk één. Het is daarom ook noodzakelijk om de lesuren in blokvorm te voorzien, met een minimum van twee en een maximum van vijf opeenvolgende lesuren, gespreid over twee of drie lesdagen. De vakgroep heeft de vrijheid voor wat betreft het implementeren en realiseren van de leerplandoelstellingen in samenhang met de leerinhouden. De volledige integratie van TV en PV is een fundamenteel uitgangspunt. De leerinhouden worden volgens de mogelijkheden thematisch aangepakt. De uitwerking van een project, in overleg met de collega s AV, schept andere vormingskansen voor de leerlingen. Daarom wordt minimum één goed voorbereid project gerealiseerd. Om de vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen van de eerste graad secundair onderwijs (BVR, d.d ) na te streven, kunnen bepaalde leerstofitems uit het leerplan nadrukkelijk worden geselecteerd om als vakoverschrijdend te worden benaderd. Volgens de plaats die vakoverschrijdend leren krijgt in het pedagogisch schoolprofiel van het schoolwerkplan (SWP) kan dit op verschillende wijzen gebeuren: 1. integratie binnen het vak; 2. multidisciplinaire benadering: gezamenlijk thema binnen een beperkt aantal vakken (thematisch onderwijs); 3. interdisciplinaire benadering: doortrekken van de vakken en werken met een alternatief roostersysteem (projectonderwijs); 4. transdisciplinaire benadering: integratie in het hele schoolgebeuren. Bij de opmaak van het jaarplan wordt rekening gehouden met het reële lessenrooster, d.w.z. met de wijze waarop de negen lesuren in het rooster voorkomen. Een jaarplan is immers een planningsdocument dat de leerinhouden over 25 tot 28 lesweken verdeelt. Het niet noodzakelijk om de volgorde van de leerinhouden zoals aangegeven in dit leerplan op een identieke manier in het jaarplan over te nemen en vervolgens in analoge lesonderwerpen om te zetten. Het geheel van de leerinhouden m.b.t. PV en TV wordt aangebracht via de uitwerking van thema s, de behandeling van eenvoudige oefeningen en het realiseren van eenvoudige zorgsituaties. Dit zal enerzijds toelaten om de diverse aspecten van PV en TV op een geïntegreerde manier aan te bieden en anderzijds om de realiteit van het studiegebied, inzonderheid van de studierichting verzorging - voeding, zoveel mogelijk te benaderen. In het jaarplan is het wenselijk om toch een aantal lesuren voor onvoorziene omstandigheden voor te behouden. Deze kunnen ook voor uitbreiding of verdieping van de leerinhouden worden aangewend. Op geregelde en bij het begin van het schooljaar vastgelegde tijdstippen, worden vakgroepvergaderingen georganiseerd. Het minimum aantal vergaderingen per schooljaar bedraagt drie, bij voorkeur wordt maandelijks vergaderd. De besproken punten resulteren in een

22 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 22 schriftelijk verslag, de gemaakte afspraken worden door alle betrokkenen opgevolgd. Tijdens deze vergaderingen kunnen o.m. volgende onderwerpen aan bod komen: - opmaken van de jaarplannen; - vastleggen van prioriteiten bij het concretiseren van het leerplan; - toepassen van binnenklasdifferentiatie; - organiseren van individuele remediëring bij leerachterstanden; - gebruikmaken van uniforme vakterminologie; - bepalen van inhoud en structuur van de leerlingencursus; - afstemmen van de meest geschikte didactische werkvorm op de leerinhoud; - integreren van attitudinale aspecten; - evalueren van attitudes; - organiseren van individuele remediëring bij leerachterstanden; - opmaken van evaluatievragen; - bepalen van evaluatiecriteria en hun onderlinge verhouding; - inrichten en gebruiken van de vaklokalen; - opstellen van werkplaatsreglement; - voorbereiden van de activiteiten voor de opendeurdag; - deelnemen aan vakoverschrijdende projecten, wedstrijden 1.3 Rol van de leraar De voorbeeldfunctie van de leraar is een belangrijke didactische ondersteuning. Hij zal nauwkeurigheid nastreven, zin voor veiligheid en hygiëne tonen, een verzorgde taal gebruiken en correct optreden. De leraar is als het ware de vakman die zijn kennis en vaardigheden in optimale omstandigheden wil doorgeven aan de leerlingen. Wanneer hij vanuit een positieve houding met hen samenwerkt, zal zijn voorbeeldgedrag nog sterker op hen inwerken. Het werk van de leerlingen (individueel of in groep) vereist voldoende aandacht. Niet enkel het bekomen resultaat is belangrijk maar ook de inzet, het doorzettingsvermogen, de zin voor detail en samenwerking. De leraar zal zich bijgevolg niet vastpinnen op deelaspecten, maar een evaluatie uitvoeren die betrekking heeft op het globale. Afhankelijk van de situatie dienen fouten individueel of klassikaal besproken te worden, bij voorkeur onder de vorm van positieve feedback. Remediëringsopdrachten maken integraal deel uit van de opleiding en vorming. 1.4 Didactische werkvormen Het is van fundamenteel belang om vanuit de praktijk naar de theorie te werken. De praktijk is hoofdzakelijk gericht op een kennismaking met diverse beroepsaspecten en -mogelijkheden. Vanuit dit oogpunt worden de basistechnieken bijgebracht, doch zij dienen niet ten volle beheerst te zijn. De nadruk wordt ook gelegd op de verschillende werkwijzen, het gebruik van het juiste materiaal en materieel. De nazorg zoals o.m. het onderhoud van het materieel, de apparatuur en de omgeving wordt systematisch aangepakt en via gedifferentieerde opdrachten herhaald en ingeoefend. Opdat de leerlingen zoveel mogelijk succeservaringen zouden opdoen, worden de opdrachten in deelproblemen opgesplitst en aangeboden. Uiteraard wordt rekening gehouden met het niveau van de leerlingengroep en stijgt de moeilijkheidsgraad van de opdrachten en deelopdrachten. In functie van de leerinhoud wisselen volgende didactische werkvormen elkaar af:

23 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 23 - brainstormen; - uitleg geven; - demonstratie; - proefondervindelijke studie; - vergelijkende studie; - observatie; - kringgesprek; - pedagogisch-didactische uitstappen; - individuele en groepsopdrachten; - De leraar dient constant uit de vele soorten werkvormen de meest relevante keuze te maken. Hierbij kan hij zich door een aantal factoren laten leiden: - de aard van de doelstellingen; - het beoogde leerproces; - de vertrouwdheid van de leerlingen met een bepaalde werkvorm; - de bekwaamheid van de leerkracht m.b.t. een bepaalde werkvorm; - de materiële voorwaarden; - de financiële middelen; - de organisatorische voorwaarden; - De werkvormen kunnen op een continuüm geplaatst worden van sterk leraargestuurd naar sterk leerlinggestuurd. Beide accenten kunnen doorheen het schooljaar in eenzelfde klas aan bod komen. In het eerste geval gaat het om breed uitgewerkte opdrachten waarbij de leraar eveneens kansen biedt tot zelfwerkzaamheid van de leerlingen. Aan het andere uiterste liggen activiteiten waarbij de leerlingen verregaand zelf plannen, uitvoeren en evalueren. Met het oog op het leggen van verbanden, het formuleren van besluiten, het duiden van inzichten worden deze werkvormen steeds door individuele of klassikale besprekingen gevolgd. 1.5 Media Het gebruik van media is noodzakelijk ter ondersteuning van het onderwijsleerproces. We denken hierbij o.m. aan: - didactische wandplaten en posters; - video s, dvd s; - afbeeldingen en foto s; - cd-rom; - transparanten (o.m. met schema s uit de vakliteratuur); - multimedia Een passende keuze en een goed gebruik van media maakt deel uit van de professionaliteit van leraren; de onderwijskwaliteit kan ermee vergroot worden. Ook bij de keuze van de media zal met een aantal factoren rekening worden gehouden: - de aangepastheid aan de doelstellingen; - de relevantie voor de leerinhoud; - de flexibiliteit bij voorbereiding en gebruik;

24 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 24 - de organisatorische voorwaarden Media worden niet zonder meer ingeschakeld in het onderwijsleerproces, maar wel met het oog op de mogelijkheid tot verwerkingsactiviteiten van de leerlingen. 1.6 ICT-integratie Wat? Onder ICT-integratie verstaan we het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteuning van het realiseren van leerplandoelstellingen. Waarom? Maatschappelijke ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT-competenties. Jongeren moeten niet alleen in staat zijn om nieuwe media te gebruiken, zij moeten net zo goed kunnen inschatten wanneer deze efficiënt en effectief kunnen worden ingezet. Het gebruik van nieuwe media sluit zeer goed aan bij de leefwereld van de jongeren en speelt in op hun vertrouwdheid met de beeldcultuur. Er wordt meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, kritisch selecteren, het zelfstandig of in groep werken, het kunnen verwerven en verwerken van enorme hoeveelheden informatie. Deze ontwikkelingen zijn ook merkbaar in het onderwijs. In de meeste vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen: het leerproces zelf in eigen handen nemen; zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal; op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie). Hoe ICT integreren ter ondersteuning van het realiseren van de leerplandoelstellingen? Zelfstandig oefenen in een leeromgeving Nadat leerlingen nieuwe leerinhouden verworven hebben, is het van belang dat ze voldoende mogelijkheden krijgen om te oefenen bijv. d.m.v. specifieke pakketten. De meerwaarde van deze vorm van ICTintegratie kan bestaan uit: variatie in oefenvormen, differentiatie op het vlak van tempo en niveau, geïndividualiseerde feedback, mogelijkheden tot zelfevaluatie. Zelfstandig leren in een leeromgeving Een mogelijke toepassing is nieuwe leerinhouden verwerven en verwerken, waarbij de leerkracht optreedt als coach van het leerproces (bijv. in een open leercentrum). Een elektronische leeromgeving (ELO) biedt hiertoe een krachtige ondersteuning. Creatief vormgeven Leerlingen worden uitgedaagd om creatief om te gaan met beelden, woorden en geluid. De leerlingen kunnen gebruik maken van de mogelijkheden die o.a. allerlei tekst-, beeld- en tekenprogramma s bieden. Opzoeken, verwerken en bewaren van informatie Voor het opzoeken van informatie kunnen leerlingen gebruik maken van o.a. cd-roms, een ELO en het internet. Verwerken van informatie houdt in dat de leerlingen kritisch uitmaken wat interessant is in het kader van hun opdracht en deze informatie gebruiken om hun opdracht uit te voeren. De leerlingen kunnen de relevante informatie ordenen, weergeven en bewaren in een aangepaste vorm. Voorstellen van informatie aan anderen Leerlingen kunnen informatie aan anderen meedelen of tonen met behulp van ICT-ondersteuning onder de vorm van tekst, beeld en/of geluid d.m.v. bijv. een presentatie, een website, een folder...

25 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 25 Veilig, verantwoord en doelmatig communiceren Communiceren van informatie betekent dat leerlingen informatie kunnen opvragen of verstrekken aan derden. Dit kan o.a. via , internetfora, een ELO, chatten, blogging. Adequaat kiezen, reflecteren en bijsturen De leerlingen ontwikkelen competenties om bij elk probleem keuzes te maken uit een scala van programma s, applicaties of instrumenten, al dan niet elektronisch. Daarom is het belangrijk dat zij ontdekken dat er meerdere valabele middelen zijn om hun opdracht uit te voeren. Door te reflecteren op de gebruikte middelen en de bekomen resultaten te vergelijken, maken de leerlingen kennis met de verschillende eigenschappen en voor- en nadelen van de aangewende middelen (programma s, applicaties ) en kunnen ze hun keuzes bijsturen. 1.7 Begeleid zelfgestuurd leren Wat? Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: de opdrachten meer open worden; er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn; de leerlingen zelf keuzes leren maken en verantwoorden; de leerlingen zelf leren plannen; er feedback wordt voorzien op proces en product; er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct. De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter. Waarom? Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m. leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken; leerlingen voorbereiden op levenslang leren; het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen. Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk. Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook. Binnen de vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen, meer bepaald Leren leren, vinden we aanknopingspunten als: keuzebekwaamheid; regulering van het leerproces; attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren. In onze huidige (informatie)maatschappij wint vaardigheid in het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang.

26 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 26 Hoe te realiseren? Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: de leerling wordt aangesproken op zijn motivatie en leer kracht; de leraar krijgt de rol van coach, begeleider; de school dient te ageren als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties. De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn Leren leren, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is klein beginnen aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat doelen voorop stellen; strategieën kiezen en ontwikkelen; oplossingen voorstellen en uitwerken; stappenplannen of tijdsplannen uitzetten; resultaten bespreken en beoordelen; reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen; verantwoorde conclusies trekken; keuzes maken en verantwoorden is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig. 1.8 Vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen Wat? Vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen (VOOD) zijn minimumdoelstellingen, die in tegenstelling tot de vakgebonden ontwikkelingsdoelen niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOOD worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: gezondheidseducatie, ICT, leren leren, milieueducatie, opvoeden tot burgerzin en sociale vaardigheden. De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOOD volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting). Waarom? Het nastreven van VOOD vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd. VOOD vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOOD scholen om als een organisatie samen te werken. De VOOD verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen. Hoe te realiseren? Het nastreven van VOOD is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOOD te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOOD, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen).

27 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 27 Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOOD na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen.

28 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 28 2 Specifieke pedagogisch-didactische wenken PEDAGOGISCH DIDACTISCHE WENKEN VOEDING/HUISHOUDKUNDE Voedingssector 1 Indeling Opzoeken via ICT. 2 Beroepen Sprekers uitnodigen. 3 Opleidingsmogelijkheden I.s.m. CLB. Zorg voor de voeding 4 Kennismaking met de keuken Duidelijke werkafspraken maken d.m.v. beurtroltaken. Aanschouwelijk werken o.a. via ICT. Voorbeelden geven. Correcte benamingen gebruiken. 5 Inleidende begrippen In samenwerking met PAV en natuurwetenschappen. Concrete voorbeelden opzoeken via diverse media. Een actieve voedingsdriehoek in de klas, alsook een schematische voorstelling. 6 Algemene stappen Methodisch werken volgens een stappenplan.(informeren, plan opstellen, uitvoeren, evalueren en bijsturen) Gebruik maken van ICT, aandacht voor gezonde voeding. Samen met de leerlingen een bestelling opmaken en samen boodschappen doen. Gebruik maken van diverse grondstoffen. Milieubewuste verpakkingen aankopen. De leerlingen inspraak geven bij de keuze van toepassingen. Afwisselende keuze van technische vaardigheden. Bij het tafeldekken ook gebruik maken van placemats in diverse grondstoffen. Aandacht voor goede tafelmanieren. Op een veilige, hygiënische, ergonomische, ecologische en economische wijze werken. 7 Eenvoudige maaltijden Projectwerk: bijv. een feestje organiseren. De verschillende maaltijden aanpassen aan de gelegenheid. In overleg met de werkgroep gezondheidsbeleid bijv. een gezond ontbijt of lunch in buffetvorm organiseren. Een ontbijtkorf samenstellen, de kostprijs schatten en nadien de werkelijke prijs bepalen. Eventueel de leerlingen verschillende ontbijtproducten laten

29 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 29 meebrengen. Kant- en klaargerechten uit het marktaanbod vergelijken met een zelf bereid gerecht. Een uitstap voorzien met een picknick. Vanuit een menukaart de samenstelling van een middagmaal verduidelijken. Vergelijking van zelf bereide tussendoortjes en aangekochte. Een onderscheid maken tussen een avondmaaltijd als aanvulling en een avondmaaltijd als hoofdmaaltijd. De verzorgingssector VERZORGINGSTECHNIEKEN/HUISHOUDKUNDE 1 Indeling Opzoeken via ICT. 2 Beroepen Sprekers uitnodigen en/of contact met leerlingen van de derde graad Verzorging. 3 Opleidingsmogelijkheden In samenwerking met CLB. Zorg voor woon- en leefomgeving 4 Zorg voor werk-, studeer-, ontspannings- en slaapruimte Uitgaan van de eigen leefwereld en de gewoonten van de leerlingen. Klassengesprek, groepswerk, gebruik van diverse media. Maken van een collage. Methodisch werken via een stappenplan. Onderhoud van eigen leslokaal, lokaal voeding, polyvalent lokaal Meervoudig dagelijks/wekelijks onderhoud uitvoeren onder begeleiding, herhalen en de zelfstandigheid opvoeren. 5 Zorg voor toiletruimte en gerief Observatie van verschillende ruimtes op school. Gebruik van multimedia. Onderhoud van toiletten en douches dient gekaderd te zijn in een afgebakende leersituatie. Een keuze maken uit de verschillende grondstoffen, methodes, middelen en materialen. Meervoudig dagelijks/wekelijks onderhoud uitvoeren onder begeleiding, herhalen en de zelfstandigheid opvoeren. 6 Zorg voor textiel: kast- en draagklaar maken Aandacht besteden aan etikettering. Eigen kleding: T-shirt, zwemgerief, turngerief, schort. Keukenlinnen. Opzoeken via ICT en een onderwijsleergesprek voeren. Bezoek aan een warenhuis, wasserij met gerichte opdrachten. Elementaire strijkbehandelingen i.f.v. een verzorgd voorko-

30 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 30 men. Zorg voor het welzijn 7 Lichaamshygiëne Gastspreker uitnodigen. Bezoek aan winkels. Opzoekingwerk via ICT. Gebruik van diverse media. Verzamelen van documentatie. 8 De huis- en reisapotheek Aandacht voor de vervaldatum. Een reisapotheek samenstellen voor een meerdaagse uitstap. Gebruik van tijdschriften als Testaankoop, multimedia. 9 EHBO EHBO-lesgever uitnodigen. Simulaties, rollenspel. Gebruik van multimedia. 10 Zorgzaam met elkaar omgaan Gedragscodes in het schoolreglement analyseren. Klassengesprek. Culturele achtergronden. Rollenspel. 11 Sfeer in de woning scheppen Werkstukjes rond een bepaald thema. Technieken als schilderen, brooddeeg, fimo Aandacht voor het financiële aspect. Bezoek aan een tuincentrum. Kruiden zaaien, bloembollen planten, klimop stekken Een werkstuk realiseren met minimale benodigdheden.

31 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 31 MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN 1 1 PV Praktische oefeningen voeding/huishoudkunde Basismaterieel per keukenblok - kookpannen (1 stel van 3 maten) 1 - braadpan 1 - sauspan 1 - garde 2 - mixer (revolvermodel) 1 - spatel 1 - broodmes 1 - vleesmes 1 - bestek (vork, mes, lepel) 6 - deeglepel 1 - pollepel 1 - groenteplank 1 - keukenwekker 1 - (digitale) weegschaal 1 - bloemzeef 1 - schaar 1 - vergiet 2 - vuurvaste schotels 1 - rasp 1 - maatbeker 1 - deegkommen 1 - onderlegger 2 - nootmuskaatrasp 1 - plat penseel 1 - deegrol 1 - platte borden 6 - diepe borden 6 1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: - Codex - ARAB - AREI - Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: - de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: - duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

32 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 32 - blikopener 1 Basismaterieel per leerling - aardappelmesje - dunschiller - houten lepel Basismaterieel per klas - olie-, azijn- en mosterdstel - snij-, schaaf- en haktoestel - koelkast - pepermolen - peper- en zoutvat - koffiezetapparaat - slacentrifuge - opdienschotels - microgolfoven - bergkasten: eetgerief voorraad - bakovens (voorkeur gas/elektriciteit) - kookplaat: (voorkeur gas/elektriciteit) - appelboor - tafelkleed - servetten - molton Opmerking: de aantallen zijn slechts richtinggevend PV Praktische oefeningen verzorgingstechnieken/huishoudkunde - wasautomaat - droogkast - mouwplank - strijkijzer (1 per leerling) - strijkplank - sprenkelbus - droogrek - wasknijpers - wasmanden - kleerborstel - bergkasten - stofzuiger met onderdelen - schoenborstel - schuurborstel - veegborstel - zwabber - vloerwisser - stofdoeken - dweilen - poetsdoeken - spons: natuurlijk kunstmatig

33 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 33 - zeemvel: natuurlijk kunstmatig - emmers - plastieken bekkens - schaar (per leerling) - meetlat (per leerling) Zorg voor het welzijn - miniapotheek - verbanden (diverse breedtes) per leerling EHBO-materieel - verbandkast - branddeken 3 TV Voeding/huishoudkunde en TV Verzorgingstechnieken/huishoudkunde De leraar moet vlot kunnen beschikken over: - overheadprojector; - televisie, video, dvd (i.s.m. andere vakken); - computer met internetaansluiting; - flapbord; - voedingsmiddelentabellen.

34 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 34 EVALUATIE De waarde van het onderwijsleerproces wordt bepaald door de mate waarin de doelstellingen worden bereikt. Evaluatie heeft dan ook vooral te maken met de vraag: Zijn de doelstellingen feitelijk gerealiseerd?. De gegevens die we via de evaluatie verkrijgen moeten ertoe bijdragen dat we ons een beeld kunnen vormen van de leerlingen als groep en van de leerling als individu. We willen weten in welke mate de leerlingen de vooropgestelde leerinhouden reeds verworven hebben. Bij vastgestelde hiaten of tekorten dienen we maatregelen te nemen. De evaluatiegegevens zullen ons dus ook aanknopingspunten moeten verschaffen om ons didactisch handelen in de juiste richting bij te sturen. Zelfs als de doelstellingen bereikt zijn, is het toch noodzakelijk om even stil te staan bij de wijze waarop het onderwijsleerproces gestalte kreeg en dit met de bedoeling het didactisch handelen naar de toekomst te optimaliseren. Volgende vragen kunnen o.m. richtinggevend zijn bij het evalueren: - in welke mate werden de doelstellingen bereikt? - waren de doelstellingen goed afgestemd op de beginsituatie van de leerlingen? - waren de didactische werkvormen geschikt? - ondersteunden de media de verwerkingsactiviteiten van de leerlingen? - kregen de leerlingen voldoende kansen tot het stellen van vragen, het formuleren van bedenkingen, het maken van opdrachten, het geven van feedback? - Dagelijks werk Het dagelijks werk wordt permanent en procesmatig geëvalueerd. Hierbij worden zowel kennis, vaardigheden als attitudes beoordeeld. Deze beoordeling moet gezien worden als een element van het leerproces. De leerlingen moeten kunnen leren uit de evaluatie. Daarom moeten zij, afhankelijk van de situatie individueel of klassikaal, over het bereikte kennisniveau en de kwaliteit van hun werk en gedragingen ingelicht worden. Feedback in positieve en bemoedigende termen geformuleerd, is echt noodzakelijk. Het dagelijks werk kan (afhankelijk van de aard van de doelstellingen) geëvalueerd worden via: - algemene observaties in de klas; - klas- en huistaken; - klasgesprekken; - praktische oefeningen en opdrachten; - occasionele beurten, zowel mondeling als schriftelijk; - herhalingsbeurten over grotere leerstofgehelen. Bij de evaluatie houden we ook rekening met: - taakaanvaarding; - taakuitvoering; - motivatie en inzet; - cursus en documentatiemap. De beoordeling van attitudes gebeurt bij voorkeur met leerlinggerichte en geschreven commentaar. Het kan ook met een beschrijvende schaal of met een plus-min schaal, bijv. driepuntenschaal (+) = goed, (+-) = zwak, (-) niet goed of een vierpuntenschaal (++) = heel goed, (+)

35 B-stroom - 1e graad 2e leerjaar Beroepenveld Verzorging-voeding 35 = goed, (+-) = bijna goed, (-) = niet goed. De beoordeling gebeurt niet met een cijfer want er bestaat geen attitudeschaal. Tenslotte willen we ook wijzen op gegevens verkregen via zelfevaluatie door de leerlingen. Ze kunnen ons, naast de gegevens verkregen via eerder traditionele evaluatieprocedures, belangrijke informatie opleveren. Examens Voor TV worden de examens schriftelijk afgenomen. De gehanteerde vraagstijl wordt op voorhand ingeoefend via toetsen die het dagelijks werk evalueren. Kwaliteitsvolle vragen moeten aan volgende kenmerken voldoen: enkelvoudig; éénduidig; communicatief; onafhankelijk van elkaar; zonder verklikkers. Ieder schooljaar wordt een wisselende variatie in examenvragen aangeboden waarbij steeds rekening wordt gehouden met de algemene doelstelling van het beroepsvoorbereidend leerjaar nl. onthaal en initiatie. De verdeling van de vragen en de punten is de volgende: ongeveer 4/5 van de vragen en punten hebben betrekking op voortgangsstof (d.w.z. noodzakelijke vervolgleerstof); 1/5 bestaat uit differentiatievragen (d.w.z. vragen van een iets hogere moeilijkheidsgraad). Ook wordt een puntenverdeling en een modelantwoord voorzien en om een zo objectief mogelijke evaluatie te bekomen, wordt horizontaal gecorrigeerd. Voor PV is de evaluatie gebaseerd op oefeningen, deeltaken en opdrachten die aansluiten bij reeds verworven kennis en vaardigheden. Deze evaluatie gebeurt voorafgaandelijk aan de schriftelijke examens en heeft vooral betrekking op het proces, in mindere mate op het product. Leerlingen die spontaan, actief en op een stijgende kwalitatieve manier aan de activiteiten deelnemen, voldoen aan de gestelde verwachtingen en krijgen bijgevolg een gunstige evaluatie.