SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

Transcriptie

1 SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO Graad: tweede graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Lichaamsverzorging FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s): Bio-esthetica Vak(ken): PV Praktijk bio-esthetiek TV Bio-esthetiek 10 lt/w 2 lt/w Vakkencode: VV-b Leerplannummer: 2002/086 (vervangt 98002) Nummer Inspectie: 2002/210//1/O/SG/1/II/ /V/04

2 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 1 INHOUD Visie...2 Beginsituatie...3 Doelstellingen...5 Algemene doelstellingen...5 leerplandoelstellingen / leerinhouden...7 Pedagogisch-didactische wenken en timing...28 minimale materiële vereisten...30 Evaluatie...31 Bibliografie...35

3 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 2 VISIE Het hoofddoel van deze onderwijsopleiding; het opleiden van vakkundige schoonheidsspecialisten omvat de noodzakelijke theoretische en praktische kennis, vaardigheden en attitudes, gespreid over de tweede graad Bio-esthetiek en de derde graad Schoonheidsverzorging. In de tweede graad bio-esthetiek wordt de basis van de praktijklessen gelegd via hand-, gelaats- en voetverzorging, make-up en aspecten van haarverzorging, nuttig en toegespitst op datgene wat voor een schoonheidsspecialist relevant is. De wetenschappelijke component komt aan bod in vakken zoals Biologie, Chemie en Vaktheorie. Vakken zoals Plastische Opvoeding, Nederlands en talen werken ondersteunend in een opleiding waar men een brede maatschappelijke en persoonlijkheidsvorming beoogt. Hoewel het beroep van kapper en schoonheidsspecialist met elkaar in verband staan wordt in dit leerplan gekozen om het vak dameskappen niet meer als een apart vak te beschouwen. Dit betekent geenszins dat er geen inhouden met betrekking tot haarzorg worden onderricht, wel worden deze inhouden via de leerplandoelstellingen in de praktijkvakken bio-esthetiek herleid tot deze inhouden die voor de toekomstige schoonheidsspecialist van toepassing en aldus relevant zijn. Een ander component, weliswaar in de tweede graad nog niet aan de orde, maar indien men zich later als zelfstandige wil vestigen noodzakelijk, is het attest van kennis van bedrijfsbeheer. Met deze boodschap in het achterhoofd wordt er naast de theoretische en praktische te verwerven kennis en vaardigheden van de leerlingen gedurende de opleiding tal van vakspecifieke attitudes verwacht en verder ontwikkeld: zin voor orde, netheid en hygiëne het persoonlijkheidsprofiel van een schoonheidsspecialist nastreven organisatorisch, methodisch en zelfstandig leren werken kritisch ingesteld zijn sociale en communicatieve vaardigheden ontwikkelen het dienst- en zorgverlenende aspect van de opleiding onderschrijven taalvaardigheid en een goed taalgebruik nastreven

4 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 3 BEGINSITUATIE Om administratieve redenen is in de lessentabel onderscheid gemaakt tussen PV en TV. Om pedagogisch-didactische redenen is het leerplan opgemaakt voor 10u per week, waarin PV praktijk Bio-esthetiek(10 u) en TV bio-esthetiek (2 u) zoveel als mogelijk geïntegreerd worden beschouwd. 2u TV Bio-esthetiek wordt apart behouden ter ondersteuning van de zuiver theoretische kennis die tegelijk dient ter ondersteuning van de praktijk. In elk geval is een gecoördineerd en permanent overleg tussen de betrokken leraren noodzakelijk. Zie algemene pedagogische wenken. Aangezien er in het tweede leerjaar van de eerste graad geen basisoptie Schoonheidsverzorging bestaat kunnen we er van uitgaan dat de meeste leerlingen vanuit dezelfde beginsituatie starten. Vermoedelijk is hun interesse ontstaan uit persoonlijke kennismaking met het beroep, zin voor het esthetische en het sociaal en maatschappelijke aspect van dit beroep. Waarschijnlijk is hun interesse ook aangewakkerd via de positieve aandacht van reclame, het in contact komen met de waaier aan producten die vandaag de dag op de markt verkrijgbaar zijn. Als leraar peilen naar deze voorkennis en persoonlijke ervaringen zal voor de leerling een positieve ervaring betekenen en hen aanwakkeren tot het verderzetten van deze studierichting die heel wat toekomstperspectieven te bieden heeft.

5 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 4 ALGEMENE PEDAGOGISCHE-DIDACTISCHE WENKEN Het is de bedoeling de theoretische kennis zoveel als mogelijk te integreren via de praktijk en hier ook tijdens de praktijk naar te verwijzen. Hiervoor is het nodig de leerinhouden zoveel als mogelijk op elkaar af te stemmen. Om dit optimaal te laten verlopen is het echter noodzakelijk de uren TV en PV door één leraar te laten geven. Indien dit omwille van organisatorische redenen niet mogelijk is zal er permanent overleg nodig zijn. Per graad dienen de leerinhouden volgens de te bereiken leerplandoelstellingen in onderling overleg verdeeld over de twee schooljaren. Er zal niet alleen overleg moeten zijn tussen de leraren van de twee leerjaren, maar ook, indien er twee leraren in één leerjaar lesgeven, tussen hen, dit omwille van de afstemming van de leerinhouden. Alle afspraken hieromtrent worden via de vakgroepwerkingen genotuleerd. De opmaak van het jaarvorderingsplan of jaarplan wordt op elkaar afgestemd of zo nodig samen opgemaakt. Dit om de continuïteit van de opleiding te garanderen. Het leerplan laat variaties in de leerinhouden, dit om ééntonigheid te vermijden en de interesse van de leerlingen te wekken. De technieken en vaardigheden worden via inoefening en in stijgende vorm van moeilijkheidsgraad aangeleerd. Het is de bedoeling de leerlingen vertrouwd te maken met vormen van zelfevaluatie ten einde zichzelf te onderwerpen aan een kritische analyse. Door uit te gaan van duidelijke en belangstellingwekkende observatieopdrachten tijdens voorstellingen en bedrijfsbezoeken doen de leerlingen niet alleen een positieve ervaring op, maar zet men hen aan tot probleemoplossend denken en logisch redeneren. Door opdrachten te geven om opzoekingen via de hedendaagse informatietechnologie te doen worden de leerlingen ICT vaardigheden bijgebracht en worden zij gestimuleerd voor zelfstudie en levenslang leren. De rol van de leraars gesteund op een basis van professionaliteit, creativiteit, leerling- en teamgerichtheid is essentieel voor de begeleiding en het stimuleren van de leerling in hun studies en verdere loopbaankeuze.

6 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 5 DOELSTELLINGEN ALGEMENE DOELSTELLINGEN Het doel van vaardigheden analyseren en motiveren Het belang van een werkmethode inzien en de aangeleerde werkvolgorde toelichten. Documentatie en productinformatie ordenen en gebruiken. Vakterminologie leren beheersen en gebruiken. Inzicht verwerven in de verschillende aspecten van het beroep. Begrippen in verband met grondstoffen, gereedschappen en producten in functie van de opdrachten kunnen verantwoorden. Inzicht hebben in de basistechnieken met betrekking tot dienstbaarheid en verkoop. Inzien dat schoonheidsverzorging een intense praktijkopleiding is met een praktijkgerichte sociale en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Leren probleemoplossend denken en handelen. De basistechnieken aan de hand van een goede werkmethode in functie van de opdrachten uitvoeren. Zich bij de voorbereiding en toepassing van handelingen kunnen organiseren en enige vorm van routine eigen maken. Sociale vaardigheden verwerven in relatie tot de verschillende aspecten die in de opleiding aan bod komen. Georganiseerd, veilig en ergonomisch verantwoord werken. Milieubewust handelen. Attitudes Bereid zijn tot onderlinge samenwerking en zin hebben voor verantwoordelijkheid. Met zin voor creativiteit en blijk gevend van persoonlijkheid en eigen smaak verantwoorde keuzes maken. De invloed van de persoonlijkheid van de klant, morfologie, kleur en stijl verweven zien tot een harmonieus geheel. Orde, onderhoud en ontsmetten van het materiaal toepassen. Beperkingen en tekortkomingen van zichzelf en anderen leren aanvaarden. Verantwoordelijkheid opnemen en blijk geven van doorzettingsvermogen. Positief, hulpvaardig en klantgericht in de omgang.

7 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 6 De doelstellingen in dit leerplan sluiten nauw aan bij de vakgebonden eindtermen van de 2 e graad TSO. Daarnaast levert de leraar ook zijn bijdrage tot de realisatie van de vakoverschrijdende eindtermen (VOET). Vakoverschrijdende eindtermen zijn minimumdoelen die niet specifiek behoren tot een vakgebied, maar onder meer door middel van meerdere vakken of onderwijsprojecten kunnen worden gerealiseerd. Zij zijn in eerste instantie een opdracht voor het hele schoolteam. Om uit te maken hoe alle vakoverschrijdende eindtermen op schoolniveau kunnen gerealiseerd worden, zijn afspraken nodig tussen de collega s van alle vakken. Het is aangewezen om deze afspraken formeel vast te leggen in het schoolwerkplan. In sommige vakken kunnen bepaalde VOET uitdrukkelijker aan de orde komen dan in andere. Leerplannen kunnen dan ook verwijzingen naar VOET bevatten als de binding tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET evident is. Indien de vakgroep nog andere VOET realiseerbaar acht binnen een vak, wordt dit vastgelegd in een verslag waarin zowel de visie en de planning zijn opgenomen. Heel wat VOET die behoren tot de domeinen Leren Leren en Sociale Vaardigheden zitten reeds verweven in de uitwerking van verschillende vakgebonden doelstellingen in dit leerplan. Door een doordachte keuze van thema s, teksten en lesonderwerpen kunnen andere VOET (opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie, muzisch-creatieve vorming en technisch-technologische vorming) ook in de lessen Bio-esthetiek aan bod komen. Bij de aanvang van het schooljaar maakt de leraar een oordeelkundige keuze van de leerinhouden waarmee hij de vakgebonden en vakoverschrijdende doelstellingen wil realiseren (bij voorkeur na overleg met de vakgroep) en stelt een jaar(vorderings)plan op waarin hij de leerstof op een evenwichtige wijze verdeelt over het beschikbare aantal lestijden.

8 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 7 / 1 Algemene voorbereidende handelingen Deze leerplandoelstellingen en leerinhouden komen in elk lesonderdeel terug, zij worden in het leerplan niet telkens opnieuw vermeld maar lopen als een rode draad doorheen de totale opleiding Voorbereidende handelingen plannen, ontvangen, installeren, begeleiden en adviseren het model voor, tijdens en na de vooropgestelde handelingen. 1 Voorbereidende handelingen onthaal van het model in functie van de vooropgestelde handelingen de werkplaats voorbereiden professioneel materiaal kiezen in functie van de uit te voeren handelingen materiaal reinigen, steriliseren, ontsmetten in functie van de vooropgestelde behandelingen de klant installeren administratieve gegevens verwerken adviseren; informeren i.v.m kleur en stijl, thuisverzorging probleemoplossend denken en handelen 2 kunnen in functie van de vooropgestelde handelingen de voorbereiding uitvoeren en een handelingsplan opstellen 2 Voorbereiding keuze producten materieel materiaal techniek werkvolgorde handelingsplan

9 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 8 3 realiseren zich het belang van sociale en communicatieve vaardigheden. 4 onderhouden het algemeen en specifiek materiaal, materieel en de apparatuur van een schoonheidssalon. 3 Sociale en communicatieve vaardigheden plichtsbewuste en dynamische houding ontwikkelen dienstverlenende verkoopsvaardigheden ontwikkelen zin voor verantwoordelijkheid positief kritische ingesteldheid comfort en welbevinden nastreven communicatievaardigheden ontwikkelen taalgebruik verzorgen vraagstelling, dialoog en advies 4 Onderhoud van het schoonheidssalon dagelijks wekelijks reinigen ontsmetten steriliseren onderhoud van het persoonlijk materiaal 5 gaan op een veilige en verantwoorde manier om met apparatuur en toestellen, en respecteren veiligheidsvoorschriften. 5 Veiligheid in het schoonheidssalon algemeen specifiek 6 nemen een ergonomisch verantwoorde houding aan. 6 Ergonomie in het schoonheidssalon algemeen specifiek 7 leren positief kritisch zijn ten opzichte van het eigen werk en dat van anderen via zelfevaluatie. 8 leren stelselmatig en progressief rekening houden met tempo en tijdslimiet. 7 Zelfevaluatie 8 Tempo/tijdslimiet

10 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 9 9 gaan milieubewust om met producten en materialen. 9 Milieubewust denken en handelen sorteren recycleren klein chemisch afval HANDVERZORGING 1 eigenen zich de meest gangbare terminologie van de handverzorging toe. 1 Inleidende begrippen terminologie 2 verwoorden het doel van de handverzorging. 2 Doel hygiënisch esthetisch deontologisch 3 realiseren zich het belang van de persoonlijke hygiëne. 3 Persoonlijke hygiëne hygiënisch esthetisch

11 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 10 4 Technische handelingen maken het onderscheid tussen materiaal en materieel en leren verantwoorde keuzes maken. Technische handelingen 4 Materiaal/materieel doel soorten eisen onderhoud: reinigen, ontsmetten, steriliseren 5 verklaren de anatomie van de nagel. 5 De nagel anatomie groei 6 onderscheiden en verklaren de verschillende nagelaandoeningen. 7 verwerven inzicht in de producten voor de handverzorging leren verantwoord kiezen en voeren de huidverzorging uit. 8 omschrijven de verschillende invloeden op de groei van de nagel. nagelvormen 6 De nagelaandoeningen 7 De huidverzorging 8 Invloeden intern; voeding extern; milieu, producten

12 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 11 9 bespreken de anatomie van de huid. 9 De huid anatomie functies 10 onderscheiden en verklaren de meest voorkomende huidaandoeningen. 10 Huidaandoeningen 11 verwerven inzicht in de evolutie van de kunstnagel 12 Evolutie van de kunstnagel 13 verwerven inzicht in de organisatie van de werkruimte. 13 Werkruimte inrichting indeling uitrusting

13 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek verklaren, kiezen en voeren correcte werkmethodes uit De nagelverzorging+ behandelen van nagelaandoeningen doel soorten toepassing 14.2 De huidverzorging + behandelen van huidaandoeningen doel soorten toepassing 14.3 De massage van hand en arm doel soorten toepassing 15 realiseren de nagellaktechniek volgens de regels van de kunst 15 Lakken van de nagels techniek toepassing 16 realiseren verschillende nagellaktechnieken volgens de regels van de kunst. 16 Nagellaktechnieken specifieke en modegebonden technieken 17 verwerven inzicht en realiseren eenvoudige kunstnageltechnieken. 17 Kunstnageltechnieken voorbehandeling toepassing nabehandeling

14 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 13 GELAATSVERZORGING 1 Voorbereidende handelingen plannen, ontvangen, installeren, begeleiden en adviseren het model voor, tijdens en na de vooropgestelde handelingen. 1 Voorbereidende handelingen onthaal van het model in functie van de vooropgestelde handelingen de werkplaats voorbereiden professioneel materiaal kiezen in functie van de uit te voeren handelingen materiaal reinigen, steriliseren, ontsmetten in functie van de vooropgestelde behandelingen de klant installeren administratieve gegevens verwerken adviseren; informeren i.v.m. kleur en stijl, thuisverzorging probleemoplossend denken en handelen 2 verwerven inzicht in de organisatie van de werkruimte in functie van de gelaatsverzorging. 3 kiezen en verantwoorden de keuze van de producten in functie van de gelaatsverzorging 2 Werkruimte inrichting indeling uitrusting 3 Studie van de producten doel soorten gebruik

15 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 14 4 maken het onderscheid tussen materiaal en materieel en leren verantwoorde keuzes maken. 4 Materiaal/materieel doel soorten eisen onderhoud: reinigen, ontsmetten, steriliseren 5 verwerven inzicht in huidtypes, huidafwijkingen en huidanomalieën in functie van het opstellen van een huiddiagnose Huidtypes 5.2 Huidafwijkingen 5.3 Huidanomaliëen 6 kunnen een (beperkte)huiddiagnose stellen en een technische fiche opmaken. 7 leren aan de hand van de huiddiagnose specifieke handelingen in de juiste volgorde uitvoeren Huiddiagnose 6.2 Technische fiche 7 Specifieke handelingen toepassen dieptereiniging geconcentreerde werkstoffen speciale maskers behandelen van comedonen/gerstekorrels

16 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 15 8 kunnen aan de hand van de huiddiagnose basishandelingen zelfstandig en in de juiste volgorde uitvoeren. 8 Basishandelingen huidanalyse reiniging: manueel, apparatuur epilatie massagetechnieken maskers en pakkingen 9 verwerven in functie van de huidanalyse inzicht in de anatomie van het gelaat. 9 Anatomie van het gelaat de huid bouw functies 10 schakelen op een verantwoorde manier en op basis van de gestelde huiddiagnose, de apparaten in de gelaatsverzorging in. 10 Apparaten vapozone hoogfrequentieapparaat borstelmassage-apparaat

17 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 16 MAKE-UP 1 Voorbereidende handelingen: plannen, ontvangen, en installeren het model voor en tijdens de vooropgestelde handelingen. 2 voeren een reiniging en verzorging uit ter voorbereiding van de make-up. 3 wenden materiaal aan in functie van de uit te voeren handelingen. 4 kiezen, verantwoorden en passen de producten voor een eenvoudige en jeugdige make-up toe. 5 verwerven inzicht in de basisprincipes van de kleurentheorie en passen deze toe in de make-up. 1 Voorbereidende handelingen: onthaal van het model in functie van de vooropgestelde handelingen de werkplaats voorbereiden professioneel materiaal kiezen in functie van de uit te voeren handelingen materiaal reinigen in functie van de vooropgestelde behandelingen het model installeren 2 Reinigen en beschermen van de huid. 3 Materiaalkennis klein materiaal specifiek materiaal 4 Productkennis en praktische toepassingen basisopmaak oogopmaak mondopmaak 5 Kleurenleer kleurkeuze harmonie

18 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 17 6 kennen de morfologie van het gelaat en kunnen de verschillende metingen toepassen. 6 Studie van het gelaat morfologie metingen ideale gelaatsvorm verschillende gelaatsvormen 7 realiseren naargelang de opdracht en het model verschillende maquillages. 7 Verschillende maquillages eenvoudige naar foto speciale gelegenheden modegericht 8 Kleurencombinaties 8 voeren een make-up uit op basis van kleurencombinaties in harmonie en volgens de basisprincipes van de kleurenleer. 9 passen de basisprincipes van de correctieve make-up toe. 9 Correctieve make-up gelaat ogen neus mond

19 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 18 HAARZORG 1 Voorbereidende handelingen: plannen, ontvangen, en installeren het model voor en tijdens de vooropgestelde handelingen. 1 Voorbereidende handelingen onthaal van het model in functie van de vooropgestelde handelingen de werkplaats voorbereiden professioneel materiaal kiezen in functie van de uit te voeren handelingen materiaal reinigen in functie van de vooropgestelde behandelingen het model installeren 2 de voorbereidende handelingen voor een aangepaste haarverzorging toepassen en verantwoorden. 3 verwerven in functie van de persoonlijke verzorging basistechnieken bij het uitvoeren van brushing 2 Haarverzorging reinigende verzorgende shampoo verzorgende/ herstellende producten kammen/borstelen/ontwarren wassen, masseren verzorgen, masseren handdoekdroog maken verstevigen 3 3.1Basisvaardigheden brushing handhaardroger/borstels voordrogen afdelen vingerdrogen 4 verantwoorden de keuze van de producten en gereedschappen. 4 Producten/gereedschappen 5 voeren een eenvoudige afwerking van een kapsel uit. 5 Afwerking kapsel aangepast en volgens kapselvorm

20 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 19 6 verwerven vaardigheden in het opmaken en bijwerken van kapsels. 7 verfraaien het kapsel na een schoonheidsverzorging aan de hand van afwerkingstechnieken- en producten. 6 Kapselafwerkingstechnieken kleefrollen krultang 7 Afwerkingstechnieken- en producten VOETVERZORGING 1 Voorbereidende handelingen plannen, ontvangen, installeren, begeleiden en adviseren het model voor, tijdens en na de vooropgestelde handelingen. 1 Voorbereidende handelingen onthaal van het model in functie van de vooropgestelde handelingen de werkplaats voorbereiden professioneel materiaal kiezen in functie van de uit te voeren handelingen materiaal reinigen, steriliseren, ontsmetten in functie van de vooropgestelde behandelingen het model installeren administratieve gegevens verwerken adviseren, thuisverzorging, doorverwijzen naar arts probleemoplossend denken en handelen 2 eigenen zich via de praktijk meest gangbare terminologie van de voetverzorging toe. 2 Inleidende begrippen terminologie

21 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 20 3 verwoorden het doel van de voetverzorging. 3 4 realiseren zich het belang van de persoonlijke hygiëne. 4 5 maken gebruik van apparatuur om te steriliseren 5 6 Technische handelingen kiezen en verantwoorden de gereedschappen en producten in functie van de uit te voeren handelingen. Doel hygiënisch esthetisch deontologisch Persoonlijke hygiëne hygiënisch esthetisch Sterilisatieapparaten Technische handelingen Gereedschappen doel soorten eisen onderhoud: reinigen, ontsmetten, steriliseren 6.2 Producten voetcrème ontsmettingsmiddelen huidverwekende middelen bloedstelpende middelen

22 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 21 7 verwerven inzicht in de organisatie van de werkruimte. 7 Werkruimte inrichting indeling uitrusting 8 leren een voetonderzoek uit te voeren en een handelingsplan in te vullen 8 Voetonderzoek in functie van de basisvoetverzorging invullen handelingsplan 9 verklaren, kiezen en voeren correcte werkmethodes uit De nagelverzorging+ behandelen van nagelaandoeningen doel soorten toepassing 9.2 De huidverzorging + behandelen van huidaandoeningen doel soorten toepassing 9.3 De massage van voet- en onderbeen doel soorten toepassing 10 realiseren de nagellaktechniek volgens de regels van de kunst 10 Lakken van de nagels techniek toepassing

23 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 22 TECHNOLOGIE 1 realiseren en verwoorden goede omgangsvormen ten aanzien van modellen en elkaar. 2 verwoorden de oorzaken en het voorkomen van de meest voorkomende gezondheidsproblemen van het beroep. 3 verwoorden de eisen die gesteld worden het profiel van de schoonheidsspecialist. 1 Sociale- en communicatieve vaardigheden wellevendheid en etiquette observatie luistervaardigheid vraagstelling taalgebruik dialoog voeren adviseren verbale en non-verbale communicatie 2 Gezondheidsproblemen in het beroep van schoonheidsspecialist oorzaken preventie ergonomie 3 Eisen gesteld aan het beroep professioneel/vakbekwaam creatief commercieel/ communicatief sociale vaardigheden voorkomen; persoonlijke en algemene hygiëne hygiëne in het instituut kwaliteit afleveren en bewaken 4 herkennen de risico s op het vlak van veiligheid in het instituut. 4 Veiligheid en preventie in het instituut behandelingen producten apparaten

24 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 23 5 Het algemeen en specifiek onderhoud van professioneel materieel en materiaal onderscheiden en aankopen verantwoorden Het verschil onderscheiden 5.2 Het materieel onderhouden 6 zien persoonlijke hygiëne als een belangrijk onderdeel van het beroep. 6 Persoonlijke hygiëne ten aanzien van zichzelf en anderen relatie persoonlijke hygiëne en netheid in het instituut verantwoordelijkheid ten opzichte van zichzelf en anderen uitstraling, imago 7 verklaren het belang van de belangrijkste hand-gelaat-voeten nagelverzorgingsproducten in functie van het gebruik in de praktijk. 8 maken een onderscheid tussen reinigende, verzorgende, beschermende en verfraaiende producten en verklaren het nut van het gebruik. 7 Productenkennis naar doel soorten gebruik 8 Schoonheidsproducten reinigende verzorgende beschermende verfraaiende producten

25 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 24 9 verwoorden het doel, gebruik en onderhoud van de verschillende materialen in functie van de uit te voeren handelingen. 10 verklaren het begrip ph-waarde en ph-schaal in relatie met de producten die ze gebruiken. 11 verklaren het doel van de apparatuur naargelang het gebruik in de praktijk. 12 verwerven inzicht in de organisatie van de werkruimte Materiaal/instrumenten voor handverzorging gelaatsverzorging make-up voetverzorging 10 Meten en situeren 11 Apparatuur doel gebruiksvoorschriften Werkruimte inrichting indeling uitrusting 13 verwoorden het effect van een goede massage. 13 Massage doel invloeden indicaties en contra-indicaties

26 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek verwerven inzicht in de morfologische begrippen 14 Studie van het gelaat ideale gelaatsvorm verschillende gelaatsvormen 15 verwerven inzicht in de basisprincipes van de kleurenleer in relatie tot een harmonie en stijl 16 omschrijven tendensen en schoonheidsidealen in het huidig modebeeld en bespreken elementen die de mode beïnvloeden 15 Kleurenleer basis kleurkeuze harmonie 16 Mode en stijl begrippen voorgeschiedenis modeverschijnselen en hun invloeden 17 associëren bepaalde begrippen over mode en stijl in de tijd. 17 Historische achtergronden Onderstaande leerinhouden dienen in permanent overleg met de leraar Toegepaste Biologie en Praktijkvakken besproken te worden. Naargelang de verplichte inhouden in het vak Toegepaste Biologie zal de basisleerstof van de huid, de spieren en de beenderen in de TV Technologie verder uitgediept worden. Dit om te vermijden dat de leerlingen de leerstof al te vaak herhaald krijgen. Het is de bedoeling in de Technologie de inhouden waar mogelijk te koppelen aan de inhouden van de praktijk.

27 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek verklaren de anatomie van de nagel onderscheiden en verklaren de verschillende aandoeningen aan handen en voeten. 20 omschrijven de verschillende invloeden op de groei van de nagel. De nagel(cf. Toegepaste biologie) anatomie groei nagelvormen 19 De nagelaandoeningen oorzaken behandeling indicaties en contra-indicaties 20 Invloeden intern; voeding extern; milieu, producten 21 bespreken de functies van de huid en ontdekken via de praktijk de verschillende huidsoorten. 21 De huid (cf. Toegepaste Bio) functies huidtypes

28 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek benoemen aan de hand van de juiste terminologie de basiskennis van de anatomie. 23 verwerven inzicht in huidaandoeningen en huidanomalieën in functie van het opstellen van een huiddiagnose. 24 gebruiken de terminologie voor de ledematen naargelang de toepassingen in de praktijk 25 duiden aan en omschrijven het belang van de spieren in relatie tot de massage 26 herkennen op basis van visueel materiaal de beenderen in functie van de uit te voeren handelingen. 27 kunnen een huiddiagnose stellen en een handelingsplan opmaken. 22 Algemene anatomie (cf. Toegepaste Bio) de cel de weefsels de stelsels Huidaandoeningen (cf. Toegepaste Bio) 23.2 Huidafwijkingen 24 Terminologie van de ledematen 25 Spierleer (cf. Toegepaste Bio) hoofd en hals arm en hand voet en onderbeen 26 Beenderen (cf. Toegepaste Bio) hoofd en hals arm en hand voet en onderbeen Huiddiagnose 27.2 Technische fiche

29 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 28 PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING PV PRAKTIJK/TV TECHNOLOGIE Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing PV PV/ TV PV PV/ TV TV/ PV PV/ TV PV PV/ TV PV/ TV PV/ TV PV/ TV PV PV/ TV PV/ TV PV PV PV/ TV PV/ TV Uitgaan van welomschreven praktijkopdrachten en regelmatige inoefeningen om goede vaardigheden te verwerven. Zorgen voor voldoende afwisseling in de opdrachten. Uitgaan van een reglement van inwendige orde met betrekking tot: het minimum aantal opdrachten en modellen hygiëne vakgerichte attitudes orde, netheid, onderhoud veiligheid- en milieuaspecten Sociale en communicatieve vaardigheden integreren in de lessen praktijk. De link met de wetenschapsvakken Biologie, Chemie en Toegepaste Biologie bewaken en onderling overleg plegen. de individuele evaluatie van praktijkopdrachten laten bijhouden om hen toe te laten gegevens in verband met bemerkingen, bijsturingen te noteren. Integratie van ergonomische aspecten. Momenten van zelfevaluatie inlassen. ICT mogelijkheden integreren benutten. Bij het aanleren van massagetechnieken de link leggen met Toegepaste Biologie. via persoonlijke ervaringen de veelheid aan producten laten toelichten. Hen via gerichte opdrachten een beperkte studie van producten laten maken. In het eerste leerjaar ligt de nadruk op het aanleren van technieken, stelselmatig zal men het gebruik met diverse producten opdrijven. Het opstellen en invullen van het handelingsplan wordt uitgevoerd onder begeleiding van de leraar en zal stelselmatig en progressief uitgebreid worden. Het praktijklokaal oogt verzorgd, is hygiënisch en esthetisch verantwoord. Via persoonlijke ervaringen de doel en effect van bepaalde technieken en handelingen laten ervaren. De permanente evolutie van de sector in kaart brengen met de nadruk op het belang van levenslang leren. De link met Plastische opvoeding rond aspecten van kleur- en kleurenstudie, vormen, stijl en harmonie bewaken, overleg met de leraar via vakgroepwerking over het afstemmen van leerinhouden en uitwerken van opdrachten. Via cd-rom, video de leerlingen inzicht laten verwerven in verhoudingen, het effect van kleur, contrast enz. PV 10u TV 2u

30 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 29 Nr. PV PV PV PV Pedagogisch-didactische wenken Via demonstraties, bezoeken aan firma s de leerlingen laten kennismaken met de diversiteit en mogelijkheden van de sector. Vakgerichte attitudes in elke praktijkles benadrukken en stelselmatig en progressief integreren. Leerlingen bewust maken van het feit dat het tempo en tijdsbesteding van handelingen aan belang inwinnen naarmate de opleiding vordert. Het belang en effect van de reclame en de mediabelangstelling aangrijpen om nieuwigheden en trends toe te lichten. Timin g

31 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 30 MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen, de vaklokalen en de laboratoria, dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid. Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex ARAB AREI Vlarem Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden met betrekking tot de uitrusting en inrichting van de lokalen en de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist. Nutsvoorzieningen voorzien van koud en warm water voldoende verlichting voldoende stopcontacten Infrastructuur Voldoende ruime lokalen voorzien van voldoende bergruimte Klein materiaal Voldoende klein gereedschap, materiaal en producten Apparatuur Sterilisatieapparatuur Ontsmettingsapparatuur Apparatuur voor hydro- en mechano behandelingen Loupelamp Meubilair Behandelzetels Werktafels Tabouretten Spiegels Linnen Voldoende in aantal: handdoeken, dekens, beschermhoezen, lakens Didactisch materiaal In de school aanwezig TV en videoapparatuur Retroprojector Toegang tot PC en internet

32 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 31 EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt welke de verschillende stappen zijn; welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; welke fouten kunnen gemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (evaluaties na elke opdracht of deelopdracht) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester...). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Elke evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier geëvalueerd worden. De evaluatie steunt altijd op een vaardigheids- en werkanalyse die het verloop, de verantwoording en de criteria weergeeft van de opdracht. Proces- en productgericht evalueren kan vier aspecten omvatten: de denkactiviteit (bijvoorbeeld instructies lezen, aantekeningen maken, ). de motorische handelingen (bijvoorbeeld verbindingen maken, ). de praktijkattitudes (bijvoorbeeld nauwkeurig werken, scherp waarnemen, ). de uitvoeringstijd, waarbij gestreefd wordt naar een haalbaarheid voor 90 % van de leerlingen. Bij de evaluatie zal er in ieder geval rekening gehouden worden met het feit dat het om leerlingen gaat. Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken, moet in zekere mate aanvaardbaar zijn. Belangrijk is de evolutie. Daarom zal de lerares/leraar voortdurend de vorderingen van de leerlingen controleren. Indien nodig zal zij/hij meteen remediërend optreden. Bij het begin van iedere praktijkopdracht zal de lerares/leraar (indien nodig aan alle leerlingen afzonderlijk) meedelen welke (sub)doelstellingen tijdens die les moeten bereikt of nagestreefd worden: iedere leerling moet bij het begin van iedere les weten wat van hem tijdens die les verwacht wordt. In het evaluatieproces kunnen 3 stappen onderscheiden worden: registreren (door middel van een evaluatieschema), interpreteren (door middel van een vierpuntenschaal), rapporteren.

33 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 32 Registreren Om zo objectief mogelijk te kunnen registreren, wordt voor elke praktijkopdracht (met de daarbij horende gedragsvaardigheden) een evaluatieschema opgesteld. Zo n schema bevat alle doelstellingen (met de daarbij horende subdoelstellingen) en attitudes die bij de opdracht zullen geëvalueerd worden. Het is niet noodzakelijk om bij alle opdrachten steeds alle mogelijke subdoelstellingen te evalueren. Sommige subdoelstellingen kunnen eventueel weggelaten worden als ze vroeger reeds vaker aan bod kwamen of later ruimschoots aan bod zullen komen. De selectie van de attitudes en de wijze van registratie, wordt in vakgroep overlegd. Bepaalde aspecten zijn objectief meetbaar (bijvoorbeeld een buis op lengte zagen binnen een aangegeven tolerantie), andere aspecten zijn subjectief waarneembaar (bijvoorbeeld een geschikte kleurcombinatie kiezen). De mate waarin een objectief waarneembare doelstelling bereikt werd, kan in het schema aangeduid worden door middel van een tweepuntenschaal: + : doelstelling bereikt - : doelstelling niet bereikt Voor niet objectief meetbare doelstellingen wordt geadviseerd om te werken met een drie puntenschaal: + : doelstelling bereikt + : doelstelling niet helemaal bereikt - : doelstelling niet bereikt Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking van de leerling te stellen, kan de zelfevaluatie bij de leerling sterk aangemoedigd worden. Interpreteren Door middel van het evaluatieschema controleert de lerares/leraar bij het einde van iedere les in welke mate de leerlingen de vooropgestelde lesdoelstellingen bereikten. Dit wordt kort met iedere leerling individueel besproken. Aan de registraties in het evaluatieschema kunnen verschillende interpretaties gegeven worden. Enkele voorbeelden: + (doel bereikt) + (doel niet helemaal bereikt) - (doel niet bereikt) niveau is voldoende voldoende maar leemten voor verbetering vatbaar niveau onvoldoende onaanvaardbaar niveau nagenoeg foutloos nagenoeg correct aanvaardbare tekorten aanvaardbaar aantal lichte of detailfouten of leerproces schadelijke fouten onvergeeflijke fouten zware inbreuken fouten volledig kleine tekorten onvolledig zware tekorten behoorlijk, zinvol storingen, fragmentarisch onlogische uitvoering kan het en doet het vrijwel altijd, spontaan en zonder aarzelen kan het en doet het af en toe, zonder overtuiging, wisselvalling kan het niet, doet het niet of nooit, afwijzend en met tegenzin Om eenvormigheid te bekomen in verband met de gebruikte interpretatie, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk.

34 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 33 Rapportering Na iedere les (liefst uiterlijk bij het begin van de volgende les) worden de resultaten van het evaluatieschema omgezet op een vierpuntenschaal. Die quotatie wordt in de agenda van de leerling genoteerd, waarbij uiteraard voldoende aandacht moet besteed worden aan een eventueel noodzakelijke remediëring. De omzetting van de (eventueel gewogen) evaluaties kan op verschillende manieren gebeuren. Om eenvormig te kunnen omzetten, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Hoe de omzetting zal gebeuren moet in ieder geval vooraf vastgelegd worden. Dit kan bijvoorbeeld als volgt gebeuren. Heel goed meer dan 80% van de subvaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt (nagenoeg) foutloos, uitstekend, enkel + codes volledig zelfstandig uitgevoerd vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling, Goed 60 à 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + en weinig + codes aanvaardbare kwaliteitsverschillen aanvaardbare proces- leerfouten geen schadelijke fouten zichtbare vorderingen Zwak 50 à 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt alleen een deel van de subdoelen zijn bereikt weinig + en veel + codes veel onnodige leerfouten soms zware schadelijke fouten geen zichtbare vorderingen Niet goed minder dan 50% van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + codes of alleen maar + codes en - codes veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogisch handelingen

35 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 34 Het rapportcijfer Naar het rapport toe moeten alle quotaties (vierpuntenschaal resultaat van remediëring) omgezet worden naar een cijfer. Ook die omzetting moet overlegd worden binnen de vakwerkgroep. Alle ernstige tekorten (cf. diverse evaluatieschema s) worden steeds vermeld in de rubriek commentaar, waarbij er steeds een duidelijk geformuleerde remediëring moet voorzien worden (geen algemene opmerkingen). Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt welke de verschillende stappen zijn; welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; welke fouten kunnen gemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (kleine toetsen, gesprekken, volgsystemen, ) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester..). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen Registreren (veelvuldig afnemen van proeven, oefeningen, opdrachten, kleine toetsen, ). Interpreteren (de gegevens toetsten aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald). Rapporteren (de leerling en de ouders krijgen op een duidelijke wijze een beeld van de vorderingen van de leerling door geregelde momenten van feedback voor de leerling en door een schriftelijke rapportering door middel van agenda, rapport...).

36 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 35 BIBLIOGRAFIE In de bibliografie worden titels opgesomd die representatief zijn voor de actuele aanpak van het vak Praktijk Bio-esthetiek. Deze werken en publicaties zullen de leerkracht van nut zijn voor de verruiming van kennis en voor permanente bijscholing. In dit verband is het vanzelfsprekend dat de school de nodige inspanningen doet om een degelijke vakbibliotheek aan te leggen en te onderhouden. Bakens.Handverzorging, Addendum Littera Brugge. Bakens, Theorie voor beroepen in de uiterlijke verzorging, Littera Brugge. Baygan Lee., Make-Up, Uitg. Adam En Charles Black, London Brt., Make-Up Een Spel, Uitgave, Lens Boer H., Kosmetische Camouflage en Littekenbehandeling, The Container, Oosterbeek Campsie., het boek over de schoonheid, Könemann Clark, Gezichtsmassage., De Driehoek, Amsterdam Creatieve schoonheidstips, Uitgeverij Lekturama De Backer D.,Verzorgende cosmetica, Aurella Paramedica, Sint-Martens-Latem Fleurimon., Maquillage,The Container, Oosterbeek Fokke.,H.E. Dehuid, huidziekten en huidcorrecties, Bohn Stafleu Van Loghum,Houtem/zaventem 1993 Gerritsen Frans., Het fenomeen kleur, Cantecleer de bilt, 2 druk 1983 Goosmann F., Handboek voor kosmetische en medische ontharing, De Tijdstroom, Lochem, 1987 Goosmann F., Handboek voor huid- en lichaamsverzorging, De Tijdstroom, Lochem, 1981 Herteleer, M.,Vandamme,A., Van Tongerloo, L., Menselijke relaties TSO, de Clerck, Gent Hulskemper,P., Sociale, communicatieve en commerciële vaardigheden, Bakens, Bohn Stafleu Van Loghum,Houtem/Zaventem 1998( Kluwer) Jackson C.,Kies je kleur,media Club Roeselare. Jans M.,Alles over make-up. Wat, hoe en waarom?the container,de Backer Klaphaak., Kosmetika En Aanverwante Producten. The Container, Oosterbeek J.Mary Elisabeth., Technisch handboek voor dag- en avondmake-up, The Container,Oosterbeek Lehaen G.Aanvullende woordenlijst voor de schoonheidsspecialiste, VZW Besko-redactie Hebe Polano N., Huid en huidziekten, Spectrum, Utrecht/Antwerpen, 1980 Rothman, H.A., Nagelregulatietechniek, Harmsen, 1998 Schade JP., Atlas van het menselijke lichaam, De Tijdstroom, Lochem, 1978 Schoen, L., Kruithof, M.,Pluim, A.,Reimink, G., uiterlijk verzorgd, Thieme, Zutphen, 1996 Van Der Straten.,Apparatuur, uitgeverij Kluwer. Van Der Straten, W., Cel en weefselleer/anatomie, Bakens, Bohn Stafleu Van Loghum 1996(Kluwer) Van Der Straten, W., De huid, bouw en functies, Bakens, Bohn Stafleu Van Loghum 1996(Kluwer) Van Der Straten, W., Cosmetische hand- nagel- en voetverzorging, Bakens, Bohn Stafleu Van Loghum 1998(Kluwer) Van Der Straten, W., Hygiëne, arbeidsomstandigheden en milieu, Bakens, Bohn Stafleu Van Loghum 1998(Kluwer) Van Der Straten, W.,Visser, H.,Voetverzorging, Bakens, Bohn Stafleu Van Loghum 1996(Kluwer) Van Meer K.,Van Neiyenhof, J., elementaire sociale vaardigheden, Bohn Stafleu Van Loghum 1997(Kluwer) Vernhes., Encyclopédie Du Maquillage, Dep Van Der Straten., Mooi van kop tot teen, uitg/ Testaankoop 1985 Oosterbeek Wagner K. J., Plastische Chirurgie, Elmar, Rijswijk, 1980 Wanrooy.,Leerboek voor schoonheidsspecialisten deel 1,2 en deel 3,Oosterbeek Nederland

37 TSO 2de graad optie Bio-esthetiek 36 Wanrooy.,Elektrische apparaten in de kosmetiek, Oosterbeek Nederland Algemene vakliteratuur Littera boekhandel,ezelstraat, Brugge.Tel. 050/ Tijdschriften Votre Beauté Esthéticiènne Les nouvelles esthétiques Visagie, vaktijdschrift Het labo van de verleiding Documentatie van de Beroepsfederaties BV Besko Beroepsvereniging voor Bio-esthetiek en cosmetologie NUBE Nationale Unie der Belgische Estheticiénnes Nuttige internetadressen