Windroosanalyse naar de invloed van het industriegebied Moerdijk op de luchtkwaliteit in Moerdijk in 2012

Transcriptie

1 TNO-rapport TNO 2013 R11472 Windroosanalyse naar de invloed van het industriegebied Moerdijk op de luchtkwaliteit in Moerdijk in 2012 Earth, Environmental and Life Sciences Princetonlaan CB Utrecht Postbus TA Utrecht T F infodesk@tno.nl Datum 3 oktober 2013 Auteur(s) Ir. M.H. Voogt, H.L.M. Verhagen Aantal pagina's 20 Aantal bijlagen 0 Opdrachtgever Provincie Noord-Brabant T.a.v. J.A.J. van Driel Afdeling Milieu, cluster Natuur & Milieu Postbus MC s-hertogenbosch Projectnaam Windroosanalyse Brabant 2012 Projectnummer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, foto-kopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van TNO. Indien dit rapport in opdracht werd uitgebracht, wordt voor de rechten en verplichtingen van opdrachtgever en opdrachtnemer verwezen naar de Algemene Voorwaarden voor opdrachten aan TNO, dan wel de betreffende terzake tussen de partijen gesloten overeenkomst. Het ter inzage geven van het TNO-rapport aan direct belang-hebbenden is toegestaan TNO

2 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 Samenvatting Rond het industrieterrein Moerdijk meet het RIVM in het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit (LML) in opdracht van de Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant tussen 2008 en 2012 op twee locaties de concentraties van PM 10 en NO 2. De locatie aan de Julianastraat in Moerdijk (LML 245) ligt ten oosten van het terrein en is bij westenwind potentieel belast door de industrie. De locatie aan de Zwingelspaansedijk (LML 246) ligt op een grotere afstand ten westen van het terrein en is bedoeld voor het vastleggen van de regionale achtergrond concentraties. Sinds 2010 meet de Provincie zelf aan de oostkant van het industrieterrein de concentratie van benzeen (in de behuizing van het RIVM). Met deze metingen wordt de invloed van de plaatselijke activiteiten op de luchtkwaliteit in beeld gebracht. Het doel van deze studie is om met behulp van een windroosanalyse de bijdrage van het industrieterrein aan de concentraties van PM 10, NO 2 en benzeen in de woonkern Moerdijk in 2012 te bepalen. De bijdrage hangt af van de emissiesterkte van de bronnen op het industrieterrein en van de in 2012 voorkomende meteorologische omstandigheden. Het is dus niet zo dat uit deze methode direct een bronsterkte afgeleid kan worden. Over de jaren 2008 t/m 2011 is voor PM 10 en NO 2 en over 2010 en 2011 voor benzeen een dergelijke analyse ook uitgevoerd door TNO [1], [3], [4] en de provincie Noord-Brabant [2]. De windroosanalyses geven inzicht in de bijdrage in opeenvolgende jaren, maar het kwantificeren van een systematische trend in de emissie vanaf het industrieterrein is niet goed mogelijk. Door de van jaar tot jaar wijzigende meteorologische omstandigheden (vooral windrichting is van belang, maar ook windsnelheid) fluctueert de geschatte bijdrage van jaar tot jaar. Ook het optreden van incidentele emissies (of het niet constant zijn van de emissies) maakt dat de bijdrage van jaar tot jaar anders kan zijn. De jaargemiddelde concentraties van PM 10, NO 2 en benzeen in 2008 t/m 2012 (voor zover er metingen uitgevoerd zijn) en de gemiddelde bijdrage van het industrieterrein in Moerdijk (Julianastraat) zijn weergegeven in onderstaande tabel. Jaar Concentratie (µg/m 3 ) industrieterrein in µg/m 3 industrieterrein in % PM NO

3 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 Jaar Benzeen Concentratie (µg/m 3 ) industrieterrein in µg/m industrieterrein in % Er wordt opgemerkt dat in de rapporten voor de jaren 2008 en 2009 bij de gemiddelde bijdrage een onzekerheidsmarge is gepresenteerd. Deze was alleen gebaseerd op de variatie binnen de dataset waarmee gerekend is. Verbeterd inzicht leert dat deze onzekerheidsmarge niet de totale onzekerheid representeert. Deze is in werkelijkheid groter, maar kan niet eenvoudig gekwantificeerd worden. Het aandeel van de wind afkomstig uit de richting van het industrieterrein voor de vijf jaren is hieronder weergegeven. Jaar Aandeel wind uit de richting van het industrieterrein (%) De resultaten leiden tot de volgende conclusies: De jaargemiddelde concentraties van PM 10, NO 2 en benzeen liggen (ruim) beneden de gestelde grenswaarden. De bijdrage van het industrieterrein is voor benzeen relatief het hoogst, gevolgd door NO 2. Voor PM 10 is de meetonzekerheid relatief groot ten opzichte van de grootte van de bijdrage van het industrieterrein. Het is daarom onzeker in hoeverre de gevonden bijdragen en de verschillen tussen de jaren significant zijn. De verhoogde bijdrage aan PM 10 in 2012 ten opzichte van die in 2011 is waarschijnlijk niet significant. De bijdrage aan NO 2 is in 2012 iets afgenomen ten opzichte van die in 2011, maar procentueel gelijk gebleven. De bijdragen zijn voor de opeenvolgende jaren redelijk vergelijkbaar. Alleen in 2010 was sprake van een lagere bijdrage. Dat kan (deels) verklaard worden door de verschillen in de heersende windrichtingen tussen de jaren. De bijdrage voor benzeen is extra onzeker, omdat de achtergrondconcentratie geschat is vanwege het ontbreken van metingen op het achtergrondstation. De bijdrage aan benzeen is in 2012 iets toegenomen ten opzichte van die in 2011, de verschillen zijn echter gering. Het verschil met 2010 is groter en kan (deels) verklaard worden door de verschillen in de heersende windrichtingen tussen de jaren.

4 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Beschrijving van de metingen Meetlocaties PM NO Benzeen Meteorologie Data-analyse Methode Onzekerheid Resultaten Frequentieverdeling van de windrichting PM NO Benzeen Conclusies en aanbevelingen Referenties Ondertekening... 20

5 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 1 Inleiding Rond het industrieterrein Moerdijk meet het RIVM in het Landelijk meetnet Luchtkwaliteit (LML) in opdracht van de Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant tussen 2008 en 2012 op twee locaties de concentraties van PM 10 en NO 2. Sinds 2010 meet de Provincie zelf aan de oostkant van het industrieterrein de concentratie van benzeen (in de behuizing van het RIVM). Met deze metingen wordt de invloed van de plaatselijke activiteiten op de luchtkwaliteit in beeld gebracht. De locaties liggen aan weerszijden van het industrieterrein. De locatie aan de Julianastraat in Moerdijk (LML 245) ligt ten oosten van het terrein en is bij westenwind potentieel belast door de industrie. De locatie aan de Zwingelspaansedijk (LML 246) ligt op een grotere afstand ten westen van het terrein en is bedoeld voor het vastleggen van de regionale achtergrond concentraties. Het doel van deze studie is om met behulp van een windroosanalyse de bijdrage van het industrieterrein aan de concentraties van PM 10, NO 2 en benzeen in de woonkern Moerdijk in 2012 te bepalen. De bijdrage hangt af van de emissiesterkte van de bronnen op het industrieterrein en van de in 2012 voorkomende meteorologische omstandigheden. Het is dus niet zo dat uit deze methode direct een bronsterkte afgeleid kan worden. De meetgegevens van het LML zijn ter beschikking gesteld door het RIVM. De meteorologische gegevens zijn afkomstig van KNMI meetstation Gilze Rijen 1. Over de jaren 2008 (alleen PM 10 en NO 2 ) en 2009 t/m 2011 (ook benzeen) is een dergelijke analyse op dezelfde manier uitgevoerd door TNO [1], [3], [4] en de provincie Noord-Brabant [2]. De bijdrage van het industrieterrein kan daarom in de tijd gevolgd worden, maar het kwantificeren van een systematische trend in de emissie vanaf het industrieterrein is niet goed mogelijk. Door de van jaar tot jaar wijzigende meteorologische omstandigheden (vooral windrichting is van belang, maar ook windsnelheid) fluctueert de geschatte bijdrage van jaar tot jaar. Ook het optreden van incidentele emissies (of het niet constant zijn van de emissies) maakt dat de bijdrage van jaar tot jaar anders kan zijn. Dit rapport bestaat uit: Hoofdstuk 2: Beschrijving van de metingen. Hoofdstuk 3: Beschrijving van de data-analyse methode. Hoofdstuk 4: Resultaten. Hoofdstuk 5: Conclusies en aanbevelingen. 1 Voorgaande jaren zijn lokale waarnemingen van het Havenschap Moerdijk gebruikt, maar de dataset van 2012 vertoonde te veel onderbrekingen.

6 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 2 Beschrijving van de metingen 2.1 Meetlocaties In Figuur 1 zijn de RIVM meetpunten 245 (Julianastraat) en 246 (Zwingelspaansedijk) getekend. Bij onderhavig onderzoek zijn dezelfde uitgangspunten gehanteerd als bij het onderzoek voor 2008 [1] en 2009 [2]. Meetlocatie 245 wordt bij wind tussen 200 en 290 graden blootgesteld aan emissies van het industrieterrein. Meetlocatie 246 wordt bij wind uit deze richting niet belast en kan dus dienen als achtergrondstation. Figuur 1 Meetlocaties van station Moerdijk-Julianastraat (245) en Fijnaart-Zwingelspaansedijk (246). De rode lijnen geven de grenzen van de windrichtingsector aan ( graden) waarbij meetlocatie 245 belast is en 246 onbelast. 2.2 PM 10 PM 10 is gemeten met bètastofmonitoren. Meer detail over de meetapparatuur is te vinden in het jaaroverzicht van de luchtkwaliteit van het RIVM [5]. De daggemiddelde waarden van de bètastofmonitoren zijn volgens RIVM procedures gevalideerd. Voor dit onderzoek zijn de uurgemiddelde concentraties van PM 10 gebruikt. Omdat PM 10 concentraties gekalibreerd worden op daggemiddelde waarden, geldt dat de uurgemiddelde waarden indicatief zijn. De validatie voor de uurgemiddelde data levert voor locatie 245 (Moerdijk Julianastraat) 94% van de tijd goedgekeurde data op en voor locatie 246 (Fijnaart Zwingelspaansedijk) 92%.

7 TNO-rapport TNO 2013 R / NO 2 NO 2 is gemeten met NO x -monitoren op basis van chemoluminescentie. Meer detail over de meetapparatuur is te vinden in het jaaroverzicht van de luchtkwaliteit van het RIVM [5]. De validatie voor de uurgemiddelde data levert voor locatie 245 (Moerdijk Julianastraat) 99% van de tijd goedgekeurde data op en voor locatie 246 (Fijnaart Zwingelspaansedijk) 99%. 2.4 Benzeen Benzeen is alleen op locatie 245 (Moerdijk Julianastraat) gemeten. De metingen zijn uitgevoerd met een GC met PID detector [6]. De validatie voor de uurgemiddelde data levert 94% van de tijd goedgekeurde data op. Omdat er voor benzeen geen onbelaste locatie in de omgeving is, is als achtergrond de laagste concentratie genomen die gemiddeld gemeten wordt bij wind uit andere richtingen. Dat is in dit geval 1.0 µg/m 3. Individuele uurgemiddelde metingen laten lagere concentraties zien. Het is lastig in te schatten of de gekozen achtergrondconcentratie een representatieve of wellicht worst case schatting geeft. Het lijkt gegeven de metingen in Moerdijk wel de best mogelijke aanpak te zijn. Deze aanpak is in voorgaande studies ook gevolgd. 2.5 Meteorologie Voor dit onderzoek zijn de windgegevens gebruikt zoals gemeten op het KNMI station Gilze Rijen. In voorgaande studies is gebruik gemaakt van lokale meteorologie gemeten door het Havenschap Moerdijk, maar de dataset van 2012 vertoonde te veel onderbrekingen. De beschikbaarheid van de data van KNMI station Gilze Rijen is 100%.

8 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 3 Data-analyse 3.1 Methode Op basis van de uurgemiddelde concentraties en windrichtingen worden windroosanalyses uitgevoerd. Ten eerste wordt de frequentieverdeling van de windrichting over 2012 bepaald. Voor elke windsector wordt berekend hoeveel uur de wind uit die richting kwam. Door te delen door het totaal aantal uren wordt dit omgerekend naar een percentage. Bij de uiteindelijke bepalingen van de bijdrage van PM 10, NO 2 en benzeen vallen er uren weg door het niet beschikbaar zijn van meetdata. Ook worden de uren waarop de windsnelheid lager was dan 1 m/s uitgesloten. Voor de analyse van de bijdrage aan de totale concentratie moeten deze uren dan ook uit frequentieverdeling gehaald worden. Onderzocht is of dit de frequentieverdeling sterk beïnvloedt. Dit blijkt voor geen van de stoffen het geval (zie ook paragraaf 4.1). Ten tweede worden concentratiewindrozen van PM 10, NO 2 en benzeen voor beide locaties gemaakt. Bij een concentratiewindroos wordt voor elke windsector de gemiddeld optredende concentratie getoond. De concentratiewindrozen geven inzicht in de windrichtingen waarbij de concentratie verhoogd is. Hoe meer waarnemingen er in een windsector voorkomen, hoe betrouwbaarder de gemiddelde concentratie is. Ten derde is de lokale bijdrage van het industrieterrein op locatie 245 bepaald. Dit is stapsgewijs gedaan: 1 Er wordt een windroos van het concentratieverschil tussen de belaste locatie 245 en de onbelaste locatie 246 gemaakt 2. Op deze manier wordt de grootschalige bijdrage op het belaste punt er als het ware uitgefilterd. Ook hier geldt dat hoe meer waarnemingen er in een windsector voorkomen, hoe betrouwbaarder het verschil in concentratie is. 2 De windroos van het concentratieverschil wordt vermenigvuldigd met de frequentieverdeling. Dit levert een zogenaamde bijdragewindroos op. Deze heeft alleen betekenis bij de windsectoren waarbij locatie 245 belast wordt door het industrieterrein (en locatie 246 niet belast wordt). Op basis van de ligging van de RIVM stations in Figuur 1 liggen deze windsectoren tussen 200 en 290 graden. 3 De bijdragen in de windsectoren tussen 200 en 290 graden worden opgeteld tot de jaargemiddelde bijdrage van het industrieterrein op locatie 245 (in µg/m 3 ). Dit wordt vergeleken met de jaargemiddelde concentratie op locatie 245 bepaald over de uren die aan de criteria voldoen. Daaruit volgt een schatting van de bijdrage in procenten. De op deze manier gevonden bijdrage is een gemiddelde waarde. De uiteindelijke bijdrage is gebaseerd op de voor de analyse geselecteerde uren met de volgende selectiecriteria: 2 Voor benzeen is het verschil met de aangenomen constante waarde voor de achtergrondconcentratie bepaald.

9 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 De windrichting is tussen 200 en 290 graden. De windsnelheid is groter dan 1 m/s. De uurgemiddelde concentratie is beschikbaar (voor PM 10 en NO 2 op beide meetlocaties). De selectie van windsnelheid en beschikbaar zijn van gelijktijdige meetwaarden leidt ertoe dat voor de windroos van het concentratieverschil van PM 10 87% van het totale aantal uren in 2012 beschikbaar is. Voor NO 2 is dat 94% en voor benzeen 90% (zie Tabel 1). Tabel 1 Aandeel van de uurgemiddelde metingen die voldoen aan criteria voor de windroosanalyse t.o.v. het aantal uren in een jaar (in %). PM 10 NO 2 benzeen Onzekerheid De onzekerheid in de gevonden gemiddelde bijdrage is niet gemakkelijk af te leiden voor de werkwijze die is gevolgd. Deze hangt voor een belangrijk deel samen met de mate waarin de gekozen uren representatief zijn voor de gemiddelde situatie. Een kortstondig verhoogde emissie van het industrieterrein kan bijvoorbeeld gemist worden wanneer de meetdata op een van de stations niet beschikbaar zijn. Ook speelt de representativiteit van het gekozen criterium voor de windsnelheid (1 m/s) een rol. In het kader van een afstudeeronderzoek is echter vastgesteld dat de resultaten voor 2008, 2009 en 2010 nauwelijks gevoelig zijn voor de gekozen waarde voor de windsnelheid [7]. De onzekerheid in relatie tot de representativiteit is niet eenvoudig te kwantificeren. Het genoemde afstudeeronderzoek leidt tot de conclusie dat er een voldoende representatief beeld wordt gegeven van de jaargemiddelde situatie. Een uitgebreidere analyse met bijvoorbeeld Monte Carlo technieken waarbij willekeurig verschillende subsets van de data worden gekozen, kan meer inzicht verschaffen in de onzekerheid. Een dergelijke omvangrijke analyse past echter niet binnen de huidige onderzoeksopzet. Er wordt opgemerkt dat in de rapporten voor de jaren 2008 en 2009 wel een onzekerheidsmarge is gepresenteerd. Deze was echter alleen gebaseerd op de variatie binnen de dataset waarmee gerekend is. Verbeterd inzicht leert dat deze onzekerheidsmarge niet de totale onzekerheid representeert. Deze is in werkelijkheid groter maar kan, zoals hierboven aangegeven, niet eenvoudig gekwantificeerd worden.

10 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 4 Resultaten 4.1 Frequentieverdeling van de windrichting In Figuur 2 is de jaargemiddelde frequentieverdeling van de windrichting weergegeven. Het is duidelijk dat de wind voor een groot deel van 2012 afkomstig is uit zuidwestelijke richtingen. De wind kwam in 2012 in 49% 3 van de tijd uit de richting van het industrieterrein ( graden), terwijl dat in % was, in %, in % en in % Figuur 2 Frequentieverdeling (%) van de windrichting in PM 10 De concentratiewindrozen voor PM 10 staan in Figuur 3. Het volgende valt in de windrozen op: Bij wind uit zuidwestelijke richting (uit de richting van het industrieterrein), is de concentratie op locatie 245 gemiddeld verhoogd ten opzichte van locatie 246. Bij overige windrichtingen zijn de concentraties nagenoeg gelijk. Bij oostelijke windrichting is de concentratie van PM 10 op beide locaties het hoogst. Oostelijke wind gaat vaak gepaard met omstandigheden die ongunstig zijn voor de verspreiding van luchtverontreiniging waardoor de achtergrondconcentratie hoger is. 3 Op basis van alle uurgemiddelde data is het 49%. Op basis van alleen de data die meegenomen is in de windroosanalyse is het voor PM 10 48%, voor NO 2 49% en voor benzeen 49%. De verschillen zijn dus minimaal.

11 TNO-rapport TNO 2013 R / Julianastraat 246 Zwingelspaansedijk Figuur 3 Concentratiewindrozen van PM 10 (µg/m 3 ) op locaties 245 (roze) en 246 (blauw) in , , ,0-0,5-1, Figuur 4 Links: windroos van het PM 10 concentratieverschil (µg/m 3 ) tussen locatie 245 en 246 in Rechts: windroos van de PM 10 bijdrage (µg/m 3 ) per sector op locatie 245. De zwarte lijn is de 0-lijn. Het sommeren van de bijdragen uit de rechterfiguur binnen de sectoren 200 en 290 graden levert de bijdrage van het industrieterrein op (zie Tabel 2). De windroos van het PM 10 concentratieverschil en de bijdragewindroos zijn gegeven in Figuur 4. De bijdrage van het industrieterrein is zichtbaar. De geschatte gemiddelde bijdrage van het industrieterrein aan de PM 10 concentratie in 2012 staat in Tabel 2. Ook zijn de resultaten voor 2008 [1], 2009 [2], 2010 [3] en 2011 [4] weergegeven.

12 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 Tabel 2 Gemiddelde PM 10 concentratie (µg/m 3 ) en de geschatte bijdrage van het industrieterrein in Moerdijk (Julianastraat). Jaar Concentratie (µg/m 3 ) industrieterrein in µg/m industrieterrein in % Het valt op dat de jaargemiddelde bijdrage in 2012 hoger is dan in de drie voorgaande jaren, terwijl de gemiddelde concentratie lager is. De bijdrage is nog wel lager dan in In 2012 is de gemiddelde concentratie op de locatie in Moerdijk (245) bijna 2 µg/m 3 hoger dan die in Fijnaart (246). In 2010 en 2011 was dat precies andersom. De resultaten voor 2012 komen logischer over (immers Fijnaart is overwegend het achtergrondstation, Moerdijk overwegend het belaste station). Het is niet bekend of er door het RIVM veranderingen in de kalibratie van de monitoren zijn aangebracht. 4.3 NO 2 De concentratiewindrozen voor NO 2 staan in Figuur 5. Het volgende valt in de windrozen op: De gemiddelde concentratie op locatie 245 komt in de meeste windsectoren redelijk overeen met die op de achtergrondlocatie 246. Bij wind uit zuidwestelijke richting (uit de richting van het industrieterrein), is de concentratie op locatie 245 gemiddeld beduidend hoger dan op de achtergrondlocatie 246. De windroos van het NO 2 concentratieverschil en de bijdragewindroos zijn gegeven in Figuur 6. Voor NO 2 is een duidelijke bijdrage van het industrieterrein zichtbaar.

13 TNO-rapport TNO 2013 R / Julianastraat 246 Zwingelspaansedijk Figuur 5 Concentratiewindrozen van NO 2 (µg/m 3 ) op locaties 245 (roze) en 246 (blauw) in , , ,0-0,5-1, Figuur 6 Links: windroos van het NO 2 concentratieverschil (µg/m 3 ) tussen locatie 245 en 246 in Rechts: windroos van de NO 2 bijdrage (µg/m 3 ) per sector op locatie 245. De zwarte lijn is de 0-lijn. Het sommeren van de bijdragen uit de rechterfiguur binnen de sectoren 200 en 290 graden levert de bijdrage van het industrieterrein op (zie Tabel 3). De geschatte gemiddelde bijdrage van het industrieterrein aan de NO 2 concentratie in 2012 staat in Tabel 3. Ook zijn de resultaten voor 2008 [1], 2009 [2], 2010 [3] en 2011 [4] weergegeven.

14 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 Tabel 3 Gemiddelde NO 2 concentratie (µg/m 3 ) en de geschatte bijdrage van het industrieterrein in Moerdijk (Julianastraat). Jaar Concentratie (µg/m 3 ) industrieterrein in µg/m industrieterrein in % De bijdrage zoals afgeleid uit de windroosanalyse in 2012 is vergelijkbaar met die in voorgaande jaren. Alleen in 2010 was sprake van een lagere bijdrage. Dat kan (deels) verklaard worden door de verschillen in de heersende windrichtingen tussen de jaren. In 2010 kwam de wind namelijk minder vaak uit de richting van het industrieterrein. Veranderingen in emissie van het industrieterrein zijn uit de resultaten niet direct af te leiden. 4.4 Benzeen De concentratiewindroos voor benzeen voor de locatie in Moerdijk staat in Figuur 7. Het volgende valt in de windroos op: Bij wind uit zuidwestelijke richting is de concentratie sterk verhoogd, tot zo n 5 µg/m 3 uit. De jaargemiddelde verhoging wordt veroorzaakt door meerdere episodes met verhoogde concentraties. De piek bij 80 en de kleine verhoging bij 50 graden zijn het gevolg van een enkel, geïsoleerd uur met een uitzonderlijk hoge concentratie (253 en 96 µg/m 3 op 12 december en 1 augustus). De laagste concentratie wordt gemeten bij zuidelijk windrichting en is ca. 1 µg/m 3. Bij oostelijke windrichtingen is de concentratie van benzeen licht verhoogd. Oostelijke wind gaat vaak gepaard met omstandigheden die ongunstig zijn voor de verspreiding van luchtverontreiniging waardoor de achtergrondconcentratie hoger is. Ook in de concentratiewindrozen voor PM 10 en NO 2 is een verhoging bij oostelijke windrichtingen te zien. Mogelijk spelen het lokale verkeer of verkeer op de A16/A17 (Knooppunt Klaverpolder) een rol, maar gezien de intensiteit en afstand is de invloed naar verwachting beperkt. De windroos van het benzeen concentratieverschil en de -bijdragewindroos zijn gegeven in Figuur 8. Voor benzeen is een duidelijke bijdrage van het industrieterrein zichtbaar.

15 TNO-rapport TNO 2013 R / Julianastraat Figuur 7 Concentratiewindroos van benzeen (µg/m 3 ) op locatie 245 in , , ,0-0, Figuur 8 Links: windroos van het benzeen concentratieverschil (µg/m 3 ) tussen locatie 245 en de achtergrondconcentratie van 1 µg/m 3 in Rechts: windroos van de benzeen bijdrage (µg/m 3 ) per sector op locatie 245. De zwarte lijn is de 0-lijn. Het sommeren van de bijdragen uit de rechterfiguur binnen de sectoren 200 en 290 graden levert de bijdrage van het industrieterrein op (zie Tabel 4). De geschatte gemiddelde bijdrage van het industrieterrein aan de benzeen concentratie in 2012 staat in Tabel 4. Ook is het resultaat voor 2010 [3] en 2011 [4] weergegeven.

16 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 Tabel 4 Gemiddelde benzeen concentratie (µg/m 3 ) en de geschatte bijdrage van het industrieterrein in Moerdijk (Julianastraat). Jaar Concentratie (µg/m 3 ) industrieterrein in µg/m industrieterrein in % De bijdrage van het industrie terrein is in µg/m 3, hetgeen 40% is van de totale concentratie in Moerdijk. De verschillen in de gevonden bijdrage tussen de drie jaren kunnen (deels) verklaard worden door de verschillen in de heersende windrichtingen tussen de jaren. In 2010 kwam de wind namelijk het minst vaak uit de richting van het industrieterrein; in 2012 het meest. De schatting van de bijdrage aan de benzeen concentratie is onzeker, omdat de achtergrondconcentratie geschat is. Wanneer deze in werkelijkheid lager (hoger) blijkt te zijn, zal de bijdrage hoger (lager) zijn.

17 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 5 Conclusies en aanbevelingen De wind was in 2012 voor een groot deel afkomstig uit zuidwestelijke richtingen, vergelijkbaar met 2009 en 2011 (zie Tabel 5). In 2008 was het aandeel hoger en in 2010 lager. Tabel 5 Aandeel wind uit de richting van het industrieterrein, gemiddeld over het jaar. Jaar Aandeel (%) De jaargemiddelde concentraties van PM 10, NO 2 en benzeen in 2008, 2009, 2010, 2011 en 2012 (voor zover er metingen uitgevoerd zijn) en de gemiddelde bijdrage van het industrieterrein zijn weergegeven in onderstaande tabel. Tabel 6 Gemiddelde concentratie (µg/m 3 ) en schatting van de bijdrage van het industrieterrein in Moerdijk (Julianastraat). Jaar Concentratie (µg/m 3 ) industrieterrein in µg/m 3 industrieterrein in % PM NO Benzeen Het volgende wordt geconcludeerd: De jaargemiddelde concentraties van PM 10, NO 2 en benzeen liggen (ruim) beneden de gestelde grenswaarden. De bijdrage van het industrieterrein is voor benzeen relatief het hoogst, gevolgd door NO 2.

18 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 Voor PM 10 is de meetonzekerheid relatief groot ten opzichte van de grootte van de bijdrage van het industrieterrein. Het is daarom onzeker in hoeverre de gevonden bijdragen en de verschillen tussen de jaren significant zijn. De verhoogde bijdrage aan PM 10 in 2012 ten opzichte van die in 2011 is waarschijnlijk niet significant. De bijdrage aan NO 2 is in 2012 iets afgenomen ten opzichte van die in 2011, maar procentueel gelijk gebleven. De bijdragen zijn voor de opeenvolgende jaren redelijk vergelijkbaar. Alleen in 2010 was sprake van een lagere bijdrage. Dat kan (deels) verklaard worden door de verschillen in de heersende windrichtingen tussen de jaren. De bijdrage voor benzeen is extra onzeker, omdat de achtergrondconcentratie geschat is vanwege het ontbreken van metingen op het achtergrondstation. De bijdrage aan benzeen is in 2012 iets toegenomen ten opzichte van die in 2011, de verschillen zijn echter gering. Het verschil met 2010 is groter en kan (deels) verklaard worden door de verschillen in de heersende windrichtingen tussen de jaren.

19 TNO-rapport TNO 2013 R / 20 6 Referenties [1] Voogt, M.H. en Van der Valk, C.C.M., Windroosanalyse van de luchtkwaliteit rond het industrieterrein Moerdijk in 2008, TNO-rapport TNO-034- UT _RPT-ML, december [2] Van Loon, J., Windroosanalyse van de luchtkwaliteit rond het industrieterrein Moerdijk in 2009, Provincie Noord-Brabant Rapport , 11 oktober [3] Voogt, M.H. en Weststrate, J.H., Windroosanalyse naar de invloed van het industriegebied Moerdijk op de luchtkwaliteit in Moerdijk in 2010, TNOrapport TNO-060-UT , januari [4] Voogt, M.H. en den Boeft, J., Windroosanalyse naar de invloed van het industriegebied Moerdijk op de luchtkwaliteit in Moerdijk in 2011, TNO-rapport TNO-060-UT , december [5] RIVM, Jaaroverzicht Luchtkwaliteit RIVM Rapport /2013. [6] Van der Bij, E.S., Onderzoek naar de luchtkwaliteit ter hoogte van de parkeerplaats Julianastraat te Moerdijk. Provincie Noord-Brabant Rapport L-O, 30 januari [7] Van Strien, N., Gevoeligheidsanalyse van windroosbijdragenberekeningen bij industriegebied Moerdijk. Afstudeerrapport, 20 juli 2012.

20 20t20 TNo-rapport ITNO 2013 R11472 Ondertekening Naam en adres van de opdrachtgever: Provincie Noord-Brabant T.a.v. J.A.J. van Driel Afdeling Milieu, cluster Natuur & Milieu Postbus MC's-Hertogenbosch Naam en functies van de medewerkers: lr. M.H. Voogt lng. H. Verhagen Projectleider Projectmedewerker Periode waarin het ondezoek plaatsvond: Augustus - September 2013 Ondertekening:. M.H. Voogt Goedkeuring: Drs. H.C. Borst Research Manager