PROJECTBESCHRIJVING KONING VAN DE STAD

Transcriptie

1 PROJECTBESCHRIJVING KONING VAN DE STAD Leerlijn Theater Thema Onze Stad Groep 1 en 2 Mei 2017

2 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Theater Thema Onze Stad Groep 1 en 2 Mei 2017 Deze projectbeschrijving wordt regelmatig geactualiseerd. Kijk voordat u ermee aan de slag gaat op voor de nieuwste versie. Hierbij treft u een projectbeschrijving: waarmee u een project van 6-8 lessen van 45 min. kunt uitvoeren; waarin veel ruimte is voor uw eigen inbreng; waarop u uw lesvoorbereidingen kunt baseren. De structuur van de projectbeschrijving is gebaseerd op het doorlopen van het creatief proces. Na de introductie van het project oriënteert de leerling zich op de inhoud van het thema. Hierbij doorloopt de leerling drie deelopdrachten waarin hij steeds onderzoekt, uitvoert, presenteert en evalueert. Bij elke stap van het creatief proces zijn reflectievragen geformuleerd. Maak hieruit een keuze of formuleer zelf passende vragen. Gebruik ook vooral uw eigen inzicht en ervaring bij andere onderdelen, zoals het filosofisch gesprek en de evaluatievragen. Lees allereerst de korte beschrijving van het project in het document Informatie voor de leerkracht, zodat u een goed beeld krijgt van de opdrachten, werkwijze en context. 2

3 Inhoudsopgave 1. Introductie van het project Oriëntatie Het filosofisch gesprek Oriëntatie op het thema Deelopdracht 1: Koninklijke hoedjes Onderzoek Koninklijke hoedjes Uitvoeren Koninklijke hoedjes Presenteren Koninklijke hoedjes Evalueren Koninklijke hoedjes Deelopdracht 2: De koning aan het werk Onderzoek De koning aan het werk Uitvoeren De koning aan het werk Presenteren De koning aan het werk Evalueren De koning aan het werk Deelopdracht 3: Koningsfeest Onderzoek Koningsfeest Uitvoeren Koningsfeest Presenteren Koningsfeest Evalueren Koningsfeest Algemene beoordeling

4 KONING VAN DE STAD 1. Introductie van het project Het project kan op verschillende manieren worden geïntroduceerd: Zet een kroon op en neem een koninklijke houding aan. Zing een deel van het volkslied. Voer naar aanleiding hiervan een klassengesprek over koningschap. Nodig een acteur of actrice uit die vertelt over het acteursvak en kan laten zien hoe je een koning speelt en hoe je je koninklijk gedraagt: hoe een koning zijn dagelijkse rituelen uitvoert, hoe hij eet, slaapt, televisie kijkt. Schrijf de klas een brief namens de koning. De koning vertelt wat over zichzelf, stelt een aantal vragen en vraagt de klas om raad. Voorbeelden van vragen: o Waar in de stad woont de koning? o Moeten prinsjes en prinsesjes ook naar school? Waarom? o Mag de koning bij iemand komen logeren als hij toevallig in de buurt is? o Wie wil er voor de koning komen werken en wat zou hij dan voor werk willen doen? o Welke kleding kan de koning het beste aantrekken? Lees de brief voor en bedenk met de leerlingen wat jullie terug zullen schrijven. Bekijk en bespreek een aantal afbeeldingen van paleizen. Bijvoorbeeld de Haagse paleizen (Noordeinde, Huis ten Bosch, Escher in Het Paleis), maar ook sprookjespaleizen die te vinden zijn in de Efteling en Disneyland Parijs. Stel de leerlingen vragen, bijvoorbeeld: o Wie denk je dat hier woont? o Wat is een koning? o Waaraan zie je dat iemand een koning is? o Wie is onze koning? o Waarom wordt iemand koning? o Wat doet een koning de hele dag? Lees en bekijk een sprookjesboek waarin een koning of prins een belangrijke rol speelt. Bekende voorbeelden zijn De nieuwe kleren van de keizer, Assepoester, Repelsteeltje en Doornroosje. Andere tips: o de bundel Grootmoeders grote oren van Jacques Vriens (Unieboek/Het Spectrum, 2006), waarin de schrijver in zijn eigen stijl dertig bekende sprookjes navertelt. o het filmpje bij Assepoester van Dick Bruna, waarin Anouk Bakker het sprookje vertelt (YouTube). Bezoek een theatervoorstelling die past bij het thema van dit project. 4

5 2. Oriëntatie 2.1. Het filosofisch gesprek Voer naar aanleiding van de introductie een filosofisch gesprek over het thema Onze Stad en het koningshuis. Dit kan aan de hand van onderstaande vragen: Hoe is het denk je om te leven als koning, koningin, prins of prinses? Zou je dan in Den Haag willen wonen? Is een koning belangrijk? Kan een land ook zonder koning bestaan? Kun je jezelf tot koning kronen? Zouden er meerdere koningen in het land kunnen zijn, bijvoorbeeld de koning van de bomen, de koning van de stad, de koning van de school? Gaat de koning naar zijn werk, of heeft een koning geen werk en is hij gewoon koning? 2.2. Oriëntatie op het thema Voer onderstaande opdrachten in volgorde uit: 1. Bekijk en vergelijk de wapens van Den Haag, Amsterdam, Den Bosch en het Koninkrijk der Nederlanden. Wat is er allemaal op te zien? Bespreek de overeenkomsten en verschillen. 2. Laat de leerlingen in duo s een wapen van het Klassenkoninkrijk samenstellen met materiaal en voorwerpen uit de klas. 3. Oefen met de leerlingen koninklijke gebaren en poses. 4. Maak een foto van de leerlingen die een koninklijke pose aannemen terwijl ze het wapen vasthouden: een staatsieportret. Zie de website Staatsieportretten.nl. 5. Laat de leerlingen een koninklijke spreuk bedenken die past bij hun wapen, bijvoorbeeld Hoera voor de Koning! 6. Lees met de klas het prentenboek Zeg kleine ooievaar wat vlieg jij ver van Vera de Backker en Sabine Wisman (KNNV Uitgeverij, 2013). Reflectievragen Oriëntatie KONING VAN DE STAD Hoe is jullie eigen klassenwapen geworden? Welke materialen en voorwerpen heb je gekozen en waarom juist deze? Wat is er Haags aan het wapen van Den Haag? Wat valt je op aan de koninklijke houdingen op de staatsieportretten? Welke spreuk is echt koninklijk, welke is grappig? 5

6 3. Deelopdracht 1: Koninklijke hoedjes 3.1. Onderzoek Koninklijke hoedjes Voer onderstaande opdrachten in volgorde uit: 1. Bekijk en bespreek de afbeeldingen van bijzondere hoedjes die werden gedragen tijdens Prinsjesdag. 2. Bekijk en bespreek een aantal koningshoeden en sta stil bij de kenmerken van een koninklijke hoed. Let op kleur, materiaal en vorm. Zie ter inspiratie de hoeden van Koningin Máxima. 3. Laat de leerlingen hun eigen koninklijke hoed maken. Aan de hoed moet je kunnen zien waar de leerling van houdt. Geef ze een basis(verjaardags)muts van bijvoorbeeld vier of vijf stroken karton en laat ze de hoed een koninklijke uitstraling geven (zorg dan ook voor koninklijk materiaal). Deze hoed gebruiken de leerlingen bij de vervolgopdrachten. Reflectievragen Onderzoek Koninklijke hoedjes Wat is het verschil tussen een kroon en een koninklijke hoed? Wat is er koninklijk aan jouw hoed? Waaraan kun je zien waar jij van houdt? Welke andere hoed past goed bij jou? Welke hoed zou de koning of koningin het liefst dragen? Waarom? 3.2. Uitvoeren Koninklijke hoedjes Maak een keuze uit onderstaande opdrachten: Koninklijk bewegen Geef de leerlingen de opdracht om met de koninklijke hoed een belangrijke en trotse houding of hoge status aan te nemen. Zo kunnen zij deftig wuiven, paraderen, elkaar deftig begroeten, een koninklijke buiging maken, met hun hoedjes tegen de wind in lopen. Gebruik tijdens de opdracht het spelelement bevries. Als u bevries zegt, staan de leerlingen stil als standbeelden. Daarna geeft u een nieuwe opdracht. Modeshow en koninklijk bal Kies twee muziekfragmenten die passen bij een modeshow (bijvoorbeeld de muziek in dit YouTube-filmpje van een show in Barcelona) en bij een koninklijk bal (bijvoorbeeld dit YouTube-filmpje met klassieke luitmuziek). Gebruik de muziek bij onderstaande twee opdrachten: 1. De leerlingen lopen over een catwalk, eerst koninklijk deftig en dan koninklijk blij en aan het einde bedanken ze het publiek door te wuiven en te buigen. 2. De leerlingen dansen koninklijk op de muziek. Zij doen dit individueel, in tweetallen of in de kring. Het kan een improvisatie zijn, maar u kunt ook een aantal eenvoudige danspasjes leren aan de hele groep. Laat de klassenkoning en -koningin het bal openen. De ooievaar De ooievaar is een geluksbrenger en staat symbool voor voorspoed en nieuw leven. Daarom zie je ook vaak een ooievaar als er een baby is geboren. Bekijk samen een filmpje van de ooievaar (bijvoorbeeld dit YouTube-filmpje) en geef de leerlingen de volgende opdrachten: 6

7 1. De leerlingen spelen een ooievaar na. Hoe beweegt een ooievaar? Welk geluid maakt de vogel? 2. Zing met elkaar het liedje Kleine ooievaar en verzin bijpassende dansbewegingen. 3. Laat de leerlingen een ooievaar tekenen en bedenken aan wie de ooievaar geluk gaat brengen. Aan de ooievaar moet je kunnen zien welk geluk hij brengt. Dit kan ook klassikaal door alle getekende ooievaars aan een zieke leerling of collega te sturen. Bewegingen in de stad Laat de leerlingen een aantal bewegingen uitbeelden die ze kennen van het schoolplein. Denk aan hinkelen, bal gooien of tikkertje. Herhaal deze bewegingen op muziek. Kies een muziekstuk zonder tekst (bijvoorbeeld de muziek die Yann Tiersen componeerde voor de film Amélie). De leerlingen verzinnen vervolgens zelf bewegingen die volgens hen passen bij de straat en de stad. Tip bij deze laatste opdracht: nodig een mimespeler uit voor een workshop met als thema de bewegingen van de stad en straat. Reflectievragen Uitvoeren Koninklijke hoedjes Wat verandert er bij jou als je je koninklijke hoed op hebt? Wat is het verschil tussen jouw manier van bewegen en een koninklijke manier van bewegen? Waar voel jij je prettiger bij? Wanneer gedraag jij je thuis koninklijk? Als er iemand op bezoek is? Lukte het je om op de catwalk in je koninklijke rol te blijven? Wat moest je daarvoor doen? Wat is het verschil tussen stadsdansen en koninklijk dansen? Wat past het beste bij jou? Hoe ging het klepperen als een ooievaar? Maak jij weleens anderen gelukkig? Hoe voelt dat? Hoe ging het verzinnen van de stadse bewegingen? 3.3. Presenteren Koninklijke hoedjes De spelopdrachten kunnen op verschillende manieren gepresenteerd worden: Prinsjesdag in de klas Maak een presentatie waarin het klassenwapen, de staatsieportretten en de hoedjesparade getoond worden. Verdeel de rollen over de klas: koning, koningin en de hoedendragers. Hoedjesmodeshow Maak een presentatie in de vorm van een modeshow waarin alle opbrengsten uit de oriëntatie en het onderzoek verwerkt zijn. Benader ouders of een collega om als koning en koningin vlak voor de presentatie onverwachts binnen te lopen. Beweeg de stad Kies een geluidsfragment met stadse geluiden of gebruik de soundtrack van een van de filmpjes van de PCC-dag Den Haag in 2010 (YouTube). Laat de leerlingen in groepjes repeterende bewegingen bedenken en uitvoeren die passen bij de soundtrack van de stad. Denk daarbij ook aan de ooievaar of de leeuwen van het stadswapen. 7

8 Reflectievragen Presenteren Koninklijke hoedjes Hoe verliep de presentatie? Ging het zoals je had gehoopt? Wat ging beter: het oefenen of de presentatie? Hoe kwam dat? Wat zouden de koning en de koningin van jullie presentatie vinden? 3.4. Evalueren Koninklijke hoedjes Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces: Wat verandert er als je je koninklijke hoed opzet? Waar voel jij je beter thuis: op de catwalk, in de Ridderzaal bij Prinsjesdag of in de stad? Wat doe jij om je rol goed te spelen? Waar ben je trots op en wat zou je aan Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima willen presenteren? 8

9 4. Deelopdracht 2: De koning aan het werk 4.1. Onderzoek De koning aan het werk Maak een keuze uit onderstaande opdrachten: De koning(in) heeft hoofdpijn (warming-up) De koning (een leerling) zit op een troon aan de korte zijde van de paleiszaal (het speellokaal). Hij heeft hoofdpijn. Aan beide zijden van de troon staan drie stoelen. De koning heeft een blinddoek voor of een koninklijke handdoek over zijn hoofd. De bedienden (de andere leerlingen) zitten aan de andere kant van de paleiszaal en proberen het lokaal geruisloos over te steken en op een lege stoel naast de koning te gaan zitten. Als de koning wat hoort, mag hij wijzen in de richting van het geluid. Als hij de loper aanwijst, is de loper af. Begin met elke keer één leerling de beurt te geven. Gaat het spel goed, dan kunnen ook twee of meer leerlingen tegelijkertijd gaan lopen. U bent spelleider en geeft de leerlingen de beurt. Als alle stoelen bezet zijn, gaat de blinddoek af. Start het spel daarna opnieuw. Wissel regelmatig van koning en beëindig het spel als iedereen een keer gelopen heeft. De koning zegt (warming-up) U zit als koning op de troon en geeft opdrachten. De leerlingen moeten de opdrachten alleen uitvoeren als u begint met de zin De koning zegt. Bijvoorbeeld: o De koning zegt: maak een buiging. Iedereen maakt een buiging. o Maak een buiging. Niemand beweegt. Oefen deze opdracht een aantal keren en beëindig het spel met een afvalrace: de leerlingen die zich vergissen zijn af. Het bevel van de koning (speloefening) Bespreek met de leerlingen welke beroepen in het paleis van de sprookjeskoning uitgeoefend worden (bijvoorbeeld kok, hofnar, kamermeisje, schoonmaker, stalmeester, tuinman). Zet een kroon op en speel dat u op een troon of paard zit. De leerlingen spelen de bedienden aan het hof en moeten de koning gehoorzamen (bijvoorbeeld de vloer poetsen, dansen, veters strikken, eten opdienen, het paard borstelen). Vervolgens verzinnen de leerlingen zelf handelingen die ze voor de koning of koningin spelen. Bezoek aan de koning (improvisatie) De koning (leerkracht of leerling) zit op de troon. Een bode of jonkvrouw (leerling) gaat op bezoek bij de koning, maakt een buiging en heeft een vraag of boodschap, bijvoorbeeld: Koning, wat moet ik doen om de hele dag te mogen spelen?, Koning, de ooievaar is ziek. Wat moet ik doen?, Koning, ik heb een brief voor u van de burgemeester van Den Haag, hij wil taart komen eten. Laat de koning en de bezoeker een gesprekje met elkaar voeren. Koninklijk bal (afsluiting) De koning (leerkracht of leerling) geeft een feest. Hij houdt niet van dansen, maar alle gasten willen wel graag dansen. De muziek gaat aan. Als de koning de muziek uitzet, staat iedereen stil. Wie beweegt is af. Vrijmarkt (kringgesprek) Wat is de vrijmarkt? Ben je er weleens geweest, heb je er zelf wat verkocht of iets anders gedaan? 9

10 Reflectievragen Onderzoek De koning aan het werk Wat voor soort koning zou jij willen zijn? Denk aan: een koning die veel bevelen geeft, die met veel onderdanen praat of die altijd alles beter weet. Help jij je onderdanen, vier je de hele dag feest, ga je veel op reis? Welke boodschap had je verzonnen voor de koning? Waar ben je goed in: heel zachtjes lopen of lekker dansen? Helpt het om je goed te concentreren bij de opdrachten De koning zegt of Koninklijk bal? 4.2. Uitvoeren De koning aan het werk Maak een keuze uit onderstaande opdrachten: Op de troon (zelf een scène maken) Bespreek met de leerlingen welke werkzaamheden een koning uitvoert. Denk aan: lintjes doorknippen, prijzen uitreiken, de troonrede uitspreken, ambassadeurs ontvangen, op de tribune zitten bij de Olympische Spelen, op staatsbezoek gaan, in de Gouden Koets zitten, chique dineren. Vorm groepjes van drie of vier leerlingen die een stukje bedenken waarin de koning aan het werk is. Geef de leerlingen de tijd om te oefenen. Presenteer de toneelstukjes aan elkaar. De andere leerlingen geven tips en tops. Doornroosje (begeleidspel) Lees vooraf eventueel het sprookje van Doornroosje voor. Vraag de leerlingen op de grond te gaan liggen en te spelen dat ze in diepe slaap zijn. Als u in uw handen klapt worden ze wakker. Iedereen staat stijf en stram op, ze hebben vele jaren geslapen. Ze weten niet meer zo goed waar ze zijn en gaan het kasteel bekijken. Ze komen in een lange gang met allemaal deuren. Wat zit er achter de eerste deur? De leerlingen mogen het bedenken. Er hangen ook schilderijen. Wie staan erop? Als laatste komen ze bij een gouden deur. Daarachter bevindt zich de troonzaal. We bekijken de troonzaal. Op de troon zit de koning; hij weet niet meer welke naam zijn bedienden hebben en wat hun beroep is. Om de beurt mogen de leerlingen de koning spelen die een personeelslid bij zich roept en vraagt wie hij is en wat voor werk hij doet. De leerlingen moeten netjes buigen en de koning geeft ze een opdracht. Bijvoorbeeld Ga eten voor me maken, als het de kok betreft. De leerling beeldt de bereiding van het eten uit, etc. Reflectievragen Uitvoeren De koning aan het werk Wat is het verschil tussen het werk van de koning en het werk van je vader of moeder? Wat is het saaiste, leukste, vervelendste, spannendste werk van een koning? Waarom? Voor hoeveel dagen zou je met de koning willen ruilen? Hoe is het om honderd jaar te hebben geslapen? Wat doe je als je stijf en stram bent? 4.3. Presenteren De koning aan het werk De spelopdrachten kunnen op verschillende manieren gepresenteerd worden: Maak een compilatie van de zelfverzonnen scènes. Gebruik als decor bijvoorbeeld een troon en rekwisieten als een kroon, koningsstaf of mantel die de leerlingen aan elkaar doorgeven als de nieuwe scène begint. Op deze manier verbindt u de verschillende scènes met elkaar. Of maak een filmopname die op de website van de school geplaatst kan worden. 10

11 Speel het sprookje van Doornroosje of een ander sprookje in een begeleid spel. De koning bezoekt de vrijmarkt in Den Haag op Koningsdag. Wat wordt er allemaal verkocht of gedaan op de vrijmarkt? Laat de leerlingen verzinnen en spelen wat er gebeurt als de koning langskomt. Reflectievragen Presenteren De koning aan het werk Wat weet je nu over het werk van de koning? Is het makkelijk, moeilijk, spannend, saai? Wat ging beter: het oefenen of de presentatie? Hoe kwam dat? Wat was het leukst om te presenteren? Waarom? 4.4. Evalueren De koning aan het werk Bespreek met uw leerlingen het doorlopen proces: Wat kun je vertellen over koninklijk gedrag? Hoe ging het uitbeelden van koninklijk gedrag? En hoe ging het uitbeelden van de bedienden? Hoe voelt het om iemand een opdracht of bevel te mogen geven? Wat is het verschil tussen onze koning en een sprookjeskoning? Werkt de koning ook weleens niet? Wat doet hij dan? Welk werk van de koning lijkt je het spannendst of leukst om te doen? Waarom? Wat kun je vertellen over Prinsjesdag, Koningsdag en de vrijmarkt? 11

12 5. Deelopdracht 3: Koningsfeest 5.1. Onderzoek Koningsfeest Maak een keuze uit onderstaande opdrachten: Stuur de klas een brief namens de gemeente Den Haag waarin uw klas of school verzocht wordt een koningsfeest te organiseren. Bedenk met welke activiteiten je de koning een plezier kunt doen; van binnenkomst tot vertrek en alles wat daartussen zit. Bijvoorbeeld een dans op het schoolplein als onthaal, een korte sketch, een gedichtje, acrobatiek, muziek, een bal hooghouden, een mop vertellen en een gezamenlijk afscheidslied. Laat de leerlingen in tweetallen of groepjes onderzoeken wat hun talenten zijn. Waar zijn ze heel goed in? Een taart bakken? Jongleren? Laat de leerlingen een werktekening maken over wat ze willen laten zien aan de koning en wat ze nodig hebben voor hun act. Lees het verhaal De koningin huilt voor (zie de bijlage in het document Informatie voor de leerkracht). Bespreek met de leerlingen de strekking van het verhaal. Bezoek een theatervoorstelling die aansluit bij dit thema. Reflectievragen Onderzoek Koningsfeest Als jij de koning zou zijn, hoe ziet jouw koningsfeest er dan uit? Wat is er leuk aan om iets heel goed te kunnen? Huil jij weleens? Waarom moet je dan huilen? Hoe ben jij weleens getroost? Hoe vond je dat? Wat zou jij doen om de koningin te troosten? 5.2. Uitvoeren Koningsfeest Stel met de uitkomsten uit het onderzoek een programma samen waarmee de koning kan worden ontvangen op de school. Gebruik de tekeningen voor het bepalen van een aantrekkelijke volgorde en verzamel de benodigde rekwisieten. Verdeel de taken onder de leerlingen. Bijvoorbeeld een master of ceremony of presentator, een hofnar, de beveiliging en bodyguards. Oefen vervolgens de verschillende rollen en acts. Laat ze aan elkaar zien, geef elkaar tips en tops. Lees het verhaal De koningin huilt opnieuw voor en laat de leerlingen tegelijkertijd spelen en uitbeelden. Start met het geven van beurten aan leerlingen om stukjes uit te beelden. Na een paar keer oefenen is het mogelijk om het verhaal zonder onderbreking te spelen. Geef de leerlingen een vaste rol. Wijs hen erop dat ze zich ook mogen verkleden. Oefen en speel het stuk een aantal keer. Reflectievragen Uitvoeren Koningsfeest Ben je tevreden over jouw bijdrage aan het feest? Waarom? Wat is er feestelijk aan jullie feest? Heb je de rol gekregen die je graag had willen spelen? Hoe komt het dat het spelen steeds beter gaat? 12

13 5.3 Presenteren Koningsfeest Doorloop onderstaande stappen bij het presenteren van de spelopdrachten: 1. Bedenk samen met de leerlingen aan wie je het feest of het theaterstukje De koningin huilt gaat aanbieden en op welk moment. Denk aan ouders, wijkbewoners, de directeur, andere medewerkers van de school (zoals de conciërge of schoonmakers), een leerling die afscheid van de klas neemt, ter ere van Koningsdag, de verjaardag van Koningin Máxima of de directeur. 2. Oefen met het publiek dat ze tijdens de presentatie koninklijk gedrag vertonen, zoals wuiven, klappen, netjes zitten en bravo roepen. 3. Maak tijdens het feest een foto van iedereen die het feest tot een succes heeft gemaakt. Zorg dat iedereen koninklijk op dit staatsieportret staat. Reflectievragen Presenteren Koningsfeest Was de presentatie geslaagd? Hoe kwam dat? Wat ging er mis? Hoe hebben jullie dit opgelost? Wat vond het publiek ervan? Wat vind je zelf van het resultaat? Aan wie zou je het feest of de presentatie nog meer willen aanbieden? Zou het programma dan hetzelfde zijn? Wat zou je anders doen? 5.4 Evalueren Koningsfeest Bespreek met uw leerlingen het doorlopen proces: Wat ben je te weten gekomen over de koning, zijn werk en zijn gedrag? Voor wie zou je weleens een feest willen organiseren? Waarom? Wat is leukste dat je hebt geleerd? Met wie heb je het prettigst samengewerkt? Hoe vind je het om voor publiek op te treden? Welke herinnering bewaar je aan de presentatie? Wil je dit vaker doen? 6. Algemene beoordeling Voor het beoordelen van de leerlingprestaties kunt u gebruikmaken van het beoordelingsformulier voor de leerkracht. De vier beoordelingscriteria zijn afgestemd op de kerndoelen kunstzinnige oriëntatie en de uitgangspunten van COH. De leerlingprestaties in het gehele project worden meegenomen in de beoordeling. Voor het gebruik van de formulieren is een korte toelichting beschikbaar. De beoordelingsformulieren voor de leerkracht en de toelichting op het beoordelingsmodel vindt u in de bijlagen van het document Informatie voor de leerkracht. 13

14 14