PROJECTBESCHRIJVING PERSPECTIEF

Transcriptie

1 PROJECTBESCHRIJVING PERSPECTIEF Leerlijn Literatuur Thema Onze Stad Groep 5-6 oktober 2016

2 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Literatuur Thema Onze Stad Groep 5-6 oktober 2016 Let op: Dit is een werkversie en gebruikt in de pilot. Het materiaal is nog niet definitief vastgesteld. Hierbij treft u een projectbeschrijving: waarmee u een project van 6-8 lessen van 45 min. kunt uitvoeren; waarin veel ruimte is voor uw eigen inbreng; waarop u uw lesvoorbereidingen kunt baseren. De structuur van de projectbeschrijving is gebaseerd op het doorlopen van het creatief proces. Na de introductie van het project oriënteert de leerling zich op de inhoud van het thema en doorloopt drie deelopdrachten waarin de leerling steeds onderzoekt, uitvoert, presenteert en evalueert. Bij elke stap van het creatief proces zijn reflectievragen geformuleerd. Maak hieruit een keuze of formuleer zelf passende vragen. 2

3 PERSPECTIEF 1. Introductie van het project Introduceer het project als volgt: U presenteert een qr-code met links boven een a en rechtsonder een b als (onmogelijk) doolhof en laat de leerlingen een poging wagen met een potlood van a naar b te gaan. Op het moment dat de u de code scant met uw telefoon, verschijnt daar een foto van de Haagse skyline (zie bijlage 'qr-code doolhof'). U leest de regel van dichteres Sarah Pink voor: 'Heb jij dan geen stad in je hoofd?' En laat bijbehorende poster zien (zie bijvoorbeeld: sarah-pink/). U bespreekt met de leerlingen dat wat in je hoofd past, doorgaans groter is dan je hoofd zelf. 2. Oriëntatie 2.1. Het filosofisch gesprek Kun je een stad in je hoofd hebben? Ziet die er anders uit dan in het echt of is die dezelfde stad als in het echt? Is jouw 'hoofdstad' anders dan die van je klasgenoten? Vanaf welke plek bekijk jij de stad in het echt? Vanaf welke plek bekijk jij de stad in je hoofd? Zijn die twee plekken dezelfde? Zie je alles wat je denkt in je hoofd? Denk je ook wel eens iets dat je niet kunt zien? Hoe weet je welke gedachten op welke plek zijn in je hoofd? Kun je altijd bij iedere gedachte die je ooit hebt gedacht? 2.2. Oriëntatie op het thema 1. De leerlingen vergelijken een kaart van de stad met een anatomische tekening van het hoofd. (zie bijlage 5-6 plattegrond Den Haag - anatomische tekening van het hoofd). 2. De leerlingen bekijken de plattegrond van het Hofwijckhuis (zie en htt ps://nl.wikipedia.org/wiki/hofwijck voor een verklaring van die tekening) 3. De leerlingen wijzen op anatomische tekeningen van het lichaam aan waar wat in de stad is (bijvoorbeeld: het hart = het centrum, de lever = de stadsreinigingsdienst of meer gefanta seerd dus zonder de functies van de organen mee te laten wegen) (zie bijlagen: anatomische tekening aderen en anatomische tekening organen). 3

4 Reflectievragen Oriëntatie PERSPECTIEF Wat zijn de verschillen tussen de anatomische tekening en een stadsplattegrond? Wie en w at bewegen in de stad? Wie en w at bewegen in je hoofd? Welke van de tw ee afbeeldingen vind je de belangrijkste en w aarom? Zie je jouw eigen hoofd als een stad of land? Of je hele lijf? Is het toeval dat plattegronden lijken op anatomische tekeningen? 4

5 3. Deelopdracht 1: Hoofdstad 3.1. Onderzoek Hoofdstad Bekijk de kaarten van het Hofwijckhuis en de afbeelding uit de atlas van de belevingswereld (zie en stel de volgende vragen: Zou je een plattegrond kunnen maken van de belevingswereld in je eigen hoofd? Wat heb je daarvoor nodig? Heeft iemand dat al eens eerder gedaan? 1. De leerlingen maken samen een lijst van emoties. 2. De leerlingen maken samen een lijst van denkbeelden. 3. De leerlingen bedenken zelf welke lijsten zij nog meer maken aan de hand van wat zich in een hoofd bevindt (voorbeelden: herinneringen, wensen, geheimen). 4. De leerlingen bespreken wat het zou betekenen als Den Haag een hoofd was. 5. De leerlingen lezen over Bordewijk, die een enorme lijst aan straatnamen bedacht voor Haagse straten: Reflectievragen Onderzoek Hoofdstad Vond je het moeilijk om de lijsten te maken? Zou je straatnamen kunnen maken met de w oorden die op de lijsten staan? Noem eens een aantal straatnamen? Weet je zelf de w eg in je eigen hoofd of ben je w el eens iets kw ijt? Als je iets niet kunt herinneren, ben je dan een gedachte kw ijt? Hoe kun je die gedachte dan w eer vinden? 3.2. Uitvoeren Hoofdstad 1. Op een papier maken de leerlingen een tekening van hun eigen hoofd met daarin een plattegrond van hun eigen hoofdstad. Ze stellen zich daarbij de vragen: waar is in jouw hoofd de plek waar jij jouw kennis ontvangt; waar is in jouw hoofd de plek waar jij jouw ideeën vormt; waar is in jouw hoofd de plek waar liefde ontstaat; waar is in jouw hoofd de plek waar jij jouw herinneringen bewaart; etc. 2. De leerlingen voorzien die 'hoofdkaart' van emoties en denkbeelden die ze erbij schrijven alsof het straatnamen zijn. Bijvoorbeeld: verdrietsteeg, tranendal, gedachtegang, hoofdstraat, etc. 3. De leerlingen schrijven een routebeschrijving van 30 woorden naar een bijzondere plaats op hun plattegrond en ze beschrijven de beziens- of wetenswaardigheid. De woorden 'links', 'rechts' en 'rechtdoor' zijn verboden. 4. Aan het einde van de les leest u de eerste twee bladzijden van 'Meester Pompelmoes en het oude pleintje' voor. Reflectievragen Uitvoeren Hoofdstad Vond je het leuk om een plattegrond van je hoofd te maken? Hoe vond je het om een routebeschrijving te schrijven? 5

6 Kun je nu voortaan alles vinden of helpen kaart en routebeschrijving daar niet bij? Heeft iemand anders iets aan jouw plattegrond en routebeschrijving als die jou w il leren kennen? 3.3. Presenteren Hoofdstad De routebeschrijvingen worden gepresenteerd naast de plattegronden, op een expositiewand. Om mensen uit te nodigen voor de expositie, maken de leerlingen een uitnodiging met routebeschrijving. Reflectievragen Presenteren Hoofdstad Heeft iedereen de expositie kunnen vinden? Hadden de bezoekers van de expositie iets aan de uitnodiging met routeplanner? Hebben de bezoekers je beter leren kennen aan de hand van je plattegrond en routebeschrijving? 3.4. Evalueren Hoofdstad Bespreek het doorlopen proces met de leerlingen. Is de stad/wereld in je hoofd inderdaad groter dan je hoofd zelf? Hoe meet je dat? Hoe groot is een emotie als 'verdriet'? Hoe groot is een denkbeeld? Zie je overeenkomsten van een plattegrond en een hoofd? 6

7 4. Deelopdracht 2: Plattegrond in het boek 4.1. Onderzoek 1. De leerlingen onderzoeken, in de schoolbibliotheek en thuis, boeken op aanwezigheid van een plattegrond en verzamelen de boeken met de plattegronden op één plek in de klas. Reflectievragen Onderzoek Plattegrond in het boek Hoe w erkt dat eigenlijk in je hoofd, w anneer je een verhaal leest w aarin een plek beschreven wordt? Zie je die plek dan ook voor je? Kun je naar die plek toe? Ruik je die plek dan ook? Hoor je ook de geluiden die bij die plek passen? Hoe kan het dat het net is alsof je op de plek bent w aarover je leest? Hoe beschrijft een schrijver zo'n plek? Waren plattegronden in boeken je al eerder opgevallen? Keek je er al eens eerder naar? 4.2. Uitvoeren Plattegrond in het boek 1. De leerlingen maken een plattegrond van een omgeving die ze kennen uit een boek, gedicht of verhaal. Boven de kaart schrijven de leerlingen de titel van het boek, verhaal of gedicht. 2. De leerlingen bedenken zelf een omgeving en beschrijven die (ongeveer 50 woorden). De leerlingen doen net alsof ze zelf op de plek zijn die ze gaan beschrijven en stellen zich vooraf de volgende vragen: Hoe heet de plek waar je bent? Wat zie je? Wat hoor je? Wat ruik je? Wat voel je? Welke tijd is het? Hoe is het weer? Wie is er nog meer? 3. De leerlingen proberen de beschreven omgeving in kaart te brengen, ze tekenen een omgeving van bovenaf gezien en schrijven erbij wat alles is. 4. U leest de derde en vierde bladzijde van 'Meester Pompelmoes en het oude pleintje' voor. Reflectievragen Uitvoeren Plattegrond in het boek Lukte het om een plattegrond te maken van de omgeving die iemand anders bedacht? Weet je zeker of die overeenkomt met de omgeving die de schrijver in zijn hoofd had toen hij die beschreef? Vond je het moeilijk om zelf een omgeving te bedenken? Vond je het moeilijk om die omgeving voor te stellen zonder dat je er echt w as? Vond je de volgorde goed, of had je liever eerst een plattegrond getekend en daarna pas de omgeving beschreven? 7

8 4.3. Presenteren Plattegrond in het boek 1. De leerlingen typen de geschreven teksten en zoeken er een passende foto bij (via google). De woorden uit de tekst zijn tevens inzetbaar als zoekwoorden. De resultaten kunnen met moviemaker (of een vergelijkbaar programma) in een slideshow geplaatst worden, en aan de ouders worden getoond op school, of worden g d. Reflectievragen Presenteren Plattegrond in het boek Vond je een foto die paste bij jouw omgeving? Hoe vond je het om de beschrijvingen van omgevingen van andere leerlingen te lezen? Vond je de omgevingen bij die leerlingen passen? Hoe vond je het dat andere leerlingen jouw beschrijving konden lezen? 4.4. Evalueren Plattegrond in het boek Bespreek het doorlopen proces met de leerlingen. 8

9 5. Deelopdracht 3: VVV-folder van de stad in je hoofd 5.1. Onderzoek VVV-folder van de stad in je hoofd 1. Verzamel folders over Den Haag bij de VVV en toon ze aan de leerlingen. Stel daarbij de volgende vragen: Wie zou deze folders geschreven hebben? Zou de schrijver Den Haag goed kennen? Wat schrijft de schrijver over bezienswaardigheden in Den Haag? Moedigt hij aan om bezienswaardigheden in Den Haag te bezoeken? Staan er foto's en tekeningen in de folders? Door wie zijn de foto's en tekeningen in de folders gemaakt, denk je? Reflectievragen Onderzoek VVV-folder van de stad in je hoofd Kun je zelf ook zo'n folder maken? Hoe zou je zo'n folder maken? Voor w ie zou je zo'n folder maken? Waarom zou je zo'n folder maken? Waar komt het w oord 'folder' vandaan, denk je? 5.2. Uitvoeren VVV-folder van de stad in je hoofd 1. De leerlingen vouwen een A4 papier twee keer. De leerlingen bewerken dit als volgt: 2. Op de voorzijde maken ze kenbaar dat dit een folder is over de stad in hun hoofd. Bijvoorbeeld met: 'hoofdstad van (naam leerling)'. In een materiaal naar keuze. 3. Binnen in de folder schrijven de leerlingen in diverse versvormen over de stad in hun hoofd (zie bijlage 'Diverse versvormen om wetenswaardigheden in de stad in je hoofd mee aan te prijzen'), zoals besproken in deelopdracht 1. Het is de bedoeling dat in deze folder duidelijk wordt waarom absoluut die ene herinnering of die ene gedachte bezocht moet worden, zoals in een VVV-folder bijvoorbeeld wordt geadviseerd om Haagse bezienswaardigheden te bezoeken. Aan het einde van de les leest u de laatste bladzijde van 'Meester Pompelmoes en het oude pleintje' voor. Reflectievragen Uitvoeren VVV-folder van de stad in je hoofd. Wat vond je ervan om de w etenswaardigheden in je hoofd in een folder te plaatsen? Wie zouden, volgens jou, jouw hoofdstad wel willen 'bezoeken'? Wat vind je daarvan? 5.1. Presenteren VVV-folder van de stad in je hoofd De folders kunnen dubbelzijdig worden gekopieerd. Zet de folders in een kaartenbak voorin de klas, zodat de leerlingen ze van elkaar kunnen inzien en besluiten met welke 'wetenswaardigheid' van wie ze willen kennismaken. 9

10 Reflectievragen Presenteren VVV-folder van de stad in je hoofd Wat vond je van de folders van de andere leerlingen? Zat er een folder bij w aardoor je iemands hoofdstad wilde bezoeken? Ken jij de andere leerlingen nu beter dan voordat je de folders had gelezen Evalueren VVV-folder van de stad in je hoofd Bespreek het doorlopen proces met de leerlingen. Waar zou het pleintje van Meester Pompelmoes echt zijn? Staat het pleintje van Meester Pompelmoes is een VVV-folder? 10

11 6. Algemene beoordeling Voor het beoordelen van de leerlingprestaties kunt u gebruikmaken van het beoordelingsformulier voor leerkracht en leerling. De vier beoordelingscriteria zijn afgestemd op de kerndoelen kunstzinnige oriëntatie en de uitgangspunten van COH. De leerlingprestaties in het gehele project worden meegenomen in de beoordeling. Voor het gebruik van de formulieren is een korte toelichting beschikbaar. Het beoordelingsformulier voor leerkracht en leerling en de toelichting op het beoordelingsformulier vindt u in de bijlagen van het document Informatie voor de leerkracht. 11