Nieuwsbrief winter 2014

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nieuwsbrief winter 2014"

Transcriptie

1 Nieuwsbrief winter 2014 Jaaroverzicht van 2014 Wildebijenwerkgroep van het Mechels rivierengebied Het lijkt stil rond onze werkgroep maar niks is minder waar. Allerlei realisaties dit jaar door leden van onze werkgroep Op het Kringloopfestival VLACO stond ook Aculea - met workshops hotelletjes bouwen en infostand met M. De Munter Dag van het Park :een infostand, een infostand in Boortmeerbeek, een workshop en presentatie in Heist nog een presentatie in Putte over bijenhotels en nog enkele initiatieven van onze werkgroep. Bijvoorbeeld ;De Fullmoonbikeride werd door onze bijenwerkgroep onthaalt met een ludieke workshop seedbombs. Dat zijn zaadballen van klei en inheemse zaden om ze tijdens hun fietstocht te verspreiden. Natuurpunt bij Volle Maan op Veel volk op FMBR#5 - zaadbommen / internationale belangstelling / vele nieuwe gezichten... Helemaal top Inventarisaties en excursies : -Tivoli, Vrijbroekpark, Mechels broek, Battelaer, Heindonk, Het laatse huis in Hombeek, Bijen aan de sleedoornwallen van Pikhakendonk, Hommelzoektocht te Mispeldonk, Inventarisatie te Bonheiden, Op zoek naar de Andoornbij in Boortmeerbeek, Heindonk stuifzandrug inventarisatie; waar hele populatie van Grote zijdebijen werd gevonden door M.Mergaerts -In augustus te Koningshooikt met jongeren op boerderij een bijenhotel in elkaar geknutseld. -Door Maryse Vanderplanck (Postdoctoral Researcher- Université de Mons) werd op de Dijledijk onderzoek gedaan naar een Sachembijpopulatie amsook de Bruine rouwbij. De resultaten verwachten we binnenkort. In het totaal deden we enkel in het Mechelse 557 waarnemingen, waarvan toch wel wat speciale soorten Als speciale vondsten dit jaar : De klimopzijdebij werd dit jaar verschillende keren in het centrum van Mechelen gevonden Ook langs de Dijle maakt Eumenes coronatus zijn nest in het beton. Jan Soors vond de zeldzame Iepenzigzagbladwesp - Aproceros leucopoda in Tivoli te Mechelen! zie ook: Ook was dit jaar weer de zeldzame Klokjesdikpoot weer present in de nutstuin van het Vrijbroekpark. een soort die zelden in Vlaanderen word waargenomen maar in het Mechelse toch hier en daar op klokjes te vinden! Eumenes coronatus, een nutige wesp die kleine rupsjes vangt en urntjes bouwt - foto Ch. D In totaal kwam het Mechels rivierengebied op meer dan 2500 waarnemingen van bijen en wespen, leuk begin. Ook heeft onze wildebijenwerkgroep een eigen invoerscherm op om in te loggen solitairebij@aculea.be Klimopzijdebij - Foto Diane Appels

2 Overal werd druk aan bijenhotels gewerkt. Enkele hele mooie gezien in Tivoli en het Vrijbroekpark. Jammer maar door de vele aanvragen werd het moeilijk om ze allemaal op te volgen. Volgend jaar zijn we met meer dus maken we er zeker werk van! Den Battelaer en oude Zennearm Rosse Metselbij - Osmia rufa Grijze Zandbij - Andrena vaga Bij onbekend - Apidae s.l. indet. Vosje - Andrena fulva Aardhommel-groep - Bombus (Bombus) spec. Kattenstaartdikpoot - Melitta nigricans Sluipwesp onbekend - Ichneumonoidea indet. Goudwesp onbekend - Chrysididae indet. Gewone Tubebij - Stelis breviuscula Aglaostigma spec. Tuinhommel - Bombus hortorum Groefbij (Lasioglossum) onbekend - Lasioglossum spec. Bladwesp onbekend - Symphyta indet. Mechelen - De potpolder /mechels broek Tenthredo marginella/thompsoni Tenthredo omissa Bladwesp onbekend - Symphyta indet. Tenthredinidae onbekend - Tenthredinidae indet. Blokhoofdwesp onbekend - Ectemnius spec. Franse Veldwesp - Polistes dominula Fluitenkruidbij - Andrena proxima Distelbehangersbij - Megachile ligniseca Grijze Zandbij - Andrena vaga Athalia spec. Sluipwesp onbekend - Ichneumonoidea indet. Gewone Goudwesp-complex - Chrysis ignita-gr. Trypoxylon figulus Franse Veldwesp - Polistes dominula Grote Wolbij - Anthidium manicatum Grote Roetbij - Panurgus banksianus Parasitaire wesp onbekend - Parasitica indet. Tenthredo mesomela Graafwesp onbekend - Crabronidae indet. Hoornaar - Vespa crabro Dolerus spec. Gewone Goudwesp - Chrysis ignita Ectemnius continuus Rosse Metselbij - Osmia bicornis Aardappelgalwesp - Biorhiza pallida Ereprijszandbij - Andrena labiata Groefbij (Halictus) onbekend - Halictus spec. Echthrus reluctator Gehoornde Metselbij - Osmia cornuta Zwart-rosse Zandbij - Andrena clarkella

3 Bijenhotel gemaakt door Tuinbouwschool / BTA in het Vrijbroekpark te Mechelen Dit jaar vonden we er 35 soorten bijen en wespen Vrijbroekpark volgens waarnemingen.be Bijenhotel Tivoli Veel Vosjes, Zwart rosse (A.Clarcella) Viltvlekzandbij (A.nitida), ook Roodgatje daar aanwezig Soorten uit het Vrijbroekpark Roodgatje - Andrena haemorrhoa Goudpootzandbij - Andrena chrysosceles Gehoornde Metselbij - Osmia cornuta Gewone Sachembij - Anthophora plumipes Bij onbekend - Apidae s.l. indet. Honingbij - Apis mellifera Hoornaar - Vespa crabro freygessneri Tuinhommel - Bombus hortorum Gewone Goudwesp-complex - Chrysis ignita-gr. Rosse Metselbij - Osmia rufa Pottenbakkerswesp onbekend - Trypoxylon spec. Maskerbij onbekend - Hylaeus spec. Groefbij (Halictus) onbekend - Halictus spec. Langkopsmaragdgroefbij - Lasioglossum morio Groefbij (Lasioglossum) onbekend - Lasioglossum spec. Pluimvoetbij - Dasypoda hirtipes Klokjesdikpoot - Melitta haemorrhoidalis Kattenstaartdikpoot - Melitta nigricans Tenthredinidae onbekend - Tenthredinidae indet. Andoornbij - Anthophora furcata Groefbij (Halictus) onbekend - Halictus spec. Wespbij onbekend - Nomada spec. Pottenbakkerswesp onbekend - Trypoxylon spec. Muurwesp onbekend - Ancistrocerus spec. Dolerus spec. Op de Roefeldag in Bonheiden werd door de kinderen een bijenhotel gemaakt voor de toekomstige vlinder- en insectentuin Workshop for kids in Koningshooikt, een voorbereid hotel van Natuurpunt in elkaar steken

4 Gemeente Mechelen 557 waarnemingen Mechelen en omgeving 2511 waarnemingen 130 soorten bijen en wespen Apidae freygessneri Veldhommel - Bombus lucorum moorselensis Tuinhommel - Bombus hortorum Grote Koekoekshommel - Bombus vestalis Gewone Koekoekshommel - Bombus campestris Grote Wolbij - Anthidium manicatum Colletes daviesanus/fodiens/similis Wormkruidbij - Colletes daviesanus Klimopbij - Colletes hederae Witbaardzandbij - Andrena barbilabris Zwart-rosse Zandbij - Andrena clarkella Tweekleurige Zandbij - Andrena bicolor Vosje - Andrena fulva Grijze Zandbij - Andrena vaga Roodgatje - Andrena haemorrhoa Ereprijszandbij - Andrena labiata Viltvlekzandbij - Andrena nitida Goudpootzandbij - Andrena chrysosceles Grasbij - Andrena flavipes Fluitenkruidbij - Andrena proxima Lichte Wilgenzandbij - Andrena mitis Gewone Sachembij - Anthophora pluimpjes Andoornbij - Anthophora furcata Pluimvoetbij - Dasypoda hirtipes Gehoornde Metselbij - Osmia cornuta Rosse Metselbij - Osmia bicornis Groefbij (Lasioglossum) onbekend - Lasioglossum spec. Zesvlekkige Groefbij - Lasioglossum sexnotatum Slanke Groefbij - Lasioglossum fulvicorne Berijpte Geurgroefbij - Lasioglossum albipes Glimmende Smaragdgroefbij - Lasioglossum nitidulum Langkopsmaragdgroefbij - Lasioglossum morio Smaragdgroefbij onbekend - Lasioglossum (Dialictus) spec. Kleine Groefbij - Lasioglossum parvulum Parkbronsgroefbij - Halictus tumulorum Bandgroefbij onbekend - Lasioglossum leucozonium-gr. Grote Roetbij - Panurgus banksianus Kleine Roetbij - Panurgus calcaratus Halictus (Halictus) spec. Tuinmaskerbij - Hylaeus hyalinatus Gehoornde Maskerbij - Hylaeus corn Poldermaskerbij - Hylaeus confususutus Resedamaskerbij - Hylaeus signatus Maskerbij onbekend - Hylaeus spec. Resedamaskerbij - Hylaeus signatus Grote Klokjesbij - Chelostoma rapunculi Kleine klokjes bij - Chelostoma Gewone Tubebij - Stelis breviuscula Bruine Rouwbij - Melecta albifrons Distelbehangersbij - Megachile ligniseca Tuinbladsnijder - Megachile centuncularis Lathyrusbij - Megachile ericetorum Klokjesdikpoot - Melitta haemorrhoidalis Kattenstaartdikpoot - Melitta nigricans Bloedbij onbekend - Sphecodes spec. Gewone Wespbij - Nomada lava Zwartsprietwespbij - Nomada flavopicta Nomada flava/signata Chrysididae Gewone Goudwesp - Chrysis ignita Gewone Goudwesp-complex - Chrysis ignita-gr. Vespidae Hoornaar - Vespa crabro Duitse Wesp - Vespula germanica Franse Veldwesp - Polistes dominula Gewone Wesp - Vespula vulgaris Metselwesp onbekend - Eumeninae indet. Urntjeswesp onbekend - Eumenes spec. Eumenes coronatus Ancistrocerus gazella Ancistrocerus nigricornis Blokhoofdwesp onbekend - Ectemnius spec. Spider wasps Spinnendoder onbekend - Pompilidae indet. Angeldrager onbekend - Aculeata indet. Glasvleugelspinnendoder - Auplopus carbonarius Gevlekte Kruisspinnendoder - Episyron rufipes Gasteruptiidae (Hongerwespen) Gasteruption jaculator Gasteruption assectator Crabronidae Bijenwolf - Philanthus triangulum Pemphredon lugubris Trypoxylon figulus Grote Snuittordoder - Cerceris arenaria Gladde Knoopwesp - Cerceris quadrifasciata Groefbijendoder - Cerceris rybyensis Gewone Vliegendoder - Mellinus arvensis Lestiphorus bicinctus Ectemnius continuus Ectemnius ruficornis Graafwesp onbekend - Crabronidae indet.

5 Bladwesp onbekend - Symphyta indet. Wilgenbladwesp - Nematus salicis Weidebladwesp - Nematus miliaris Athalia spec. Rhogogaster viridis s.l. Iepenzigzagbladwesp - Aproceros leucopoda Periclista spec. Periclista pubescens Aglaostigma spec. Tenthredo mesomela Tenthredopsis sordida Tenthredo marginella/thompsoni Tenthredo omissa Dolerus spec. Torymidae Torymus spec. Torymidae onbekend - Torymidae indet. Cynipidae Aardappelgalwesp - Biorhiza pallida Colanootgalwesp - Andricus lignicolus Ichneumonidae (Gewone sluipwespen) Echthrus reluctator Ophion obscuratus Pimplinae indet. Ctenichneumon panzeri Cosmoconus elongator Xiphydria prolongata Colpotrochia cincta Ichneumonidae onbekend - Ichneumonidae indet. Ichneumon bucculentus Tryphoninae indet. Sachembij mannetje Klokjesdikpoot - Melitta haemorrhoidalis Dit zijn slechts enkele resultaten, sommige inventarisaties wachten nog op determinatie door een expert, dus dat is winterwerk! Zin om mee te gaan op excursie? Neem een kijkje op voor de Landelijke werkgroep en op wildebijenwerkgroep.be/activiteiten/index.html voor de bijenwerkgroep van het Mechels rivierengebied

6 Nieuwe projecten in 2015 Bijenweide in Battelaer in beheer vanaf November 2014 Een perceel (nr 32) in Den Battelaer, gelegen langs de Zenne is vanaf nu omgedoopt tot bijenweide! Rechts ligt een wandelpad met berken en struikgewas langs vijver. Door aangepast beheer gaan we trachten een zeer bloemrijke weide te krijgen voor onze vliesvleugelige insecten. Het stuk was vorig jaar omgeploegd en gaf niet het verhoopte resultaat. Nu de bijenwerkgroep dit in beheer heeft gekregen starten we met op dat stukje met roterend maaibeheer, inzaaien van inheemse bloemen en aanplant van bloemrijke struiken. De bedoeling is dat de weide na verloop van tijd zichzelf red als nectarvriendelijke wei. Er is aanvraag vanuit Duffel om een perceel om te toveren als bijenweide maar concrete afspraken zijn nog niet gemaakt maar we zijn er al wel gaan kijken. We weten nog niet of we genoeg tijd gaan hebben om dit te verwezenlijken. Momenteel is het groene grassige weide. Komende activiteiten op: -vergadering wildebijenwerkgroep Mechels rivierengebied in BC te Muizen in januari 2014 datum volgt nog (wordt een doodle voor gemaakt) -Excursie op 30 mei te Duffel/Lier, AWW terrein (niet toegankelijk voor publiek) enwaar nog nooit onderzoek is gedaan naar bijen Weldra een hele lijst excursies op en de landelijke werkgroep Aculea Wintertips! Span enkele draden voor je bijenhotel zodat de specht niet op zoek gaat naar lekkers en alle stokjes en buisjes uit je hotl pikt. Dit is hetzelfde principen als draden over vijver spannen voor aalscholvers. Verzamel houtblokken die je laat drogen om in je hotel te verwerken. Liefst hardere houtsoorten van omgevallen fruitbomen bijvoorbeeld, of eik. Maak een plan voor je tuin waar je een wilde bloemenborder volgend seizoen kan zaaien. Dan rest de redactie nog de hele ploeg te bedanken voor de input en de leuke momenten op het veld. Hopelijk zien we jullie volgend jaar met zonnig weer terug. Wil je onze nieuwsbrief niet meer ontvangen, stuur dan een mailtje naar Voor tips, verbeteringen één adres: Een prettig, feestelijk en warm eindejaar! Ch. Deschepper

Verslag inventarisatie bijen en angeldragende wespen (Hymenoptera: Aculeata) in Westduinpark en Bosjes van Poot 2015

Verslag inventarisatie bijen en angeldragende wespen (Hymenoptera: Aculeata) in Westduinpark en Bosjes van Poot 2015 Verslag inventarisatie bijen en angeldragende wespen (Hymenoptera: Aculeata) in Westduinpark en Bosjes van Poot 2015 Martijn Kos Resultaten In totaal werden er in de periode van 8 maart 2015 tot en met

Nadere informatie

De Groene Long Bij-vriendelijk-er. sturen op meer micromilieus

De Groene Long Bij-vriendelijk-er. sturen op meer micromilieus De Groene Long Bij-vriendelijk-er sturen op meer micromilieus Groene Long Paspoort Groene Wijk uit 1975: 35 jaar bos/groenontwikkeling Grootste aantal bewoners: 13.000 > hoogste waardering voor groen Gehele

Nadere informatie

Begin van een hobby (1983)

Begin van een hobby (1983) Wilde Bijen Frans van Alebeek april 2011 Voor de KNNV afdeling Lelystad Begin van een hobby (1983) Vosje (Andrena fulva) Signaalbij (Nomada signata) Grote wolzwever (Bombylus major) Insecten in Nederland

Nadere informatie

Wilde bijen in Amsterdam 2000 en 2014

Wilde bijen in Amsterdam 2000 en 2014 Wilde bijen in Amsterdam 2000 en 2014 Ontwikkeling van de bijenpopulatie in relatie met beheer Arie Koster Ga voor de Amsterdamse bijen naar: www.denederlandsebijen.nl Inhoud presentatie Een korte terugblik

Nadere informatie

Solitaire bijen determineren

Solitaire bijen determineren Solitaire bijen determineren Door Dries Laget Faculteit WETENSCHAPPEN Vakgroep: BIOCHEMIE, FYSIOLOGIE en MICROBIOLOGIE Laboratorium voor Zoöfysiologie Krijgslaan, 281 S33, B 9000 GENT Tel. 09 2644929 Fax

Nadere informatie

De betekenis van agrarisch natuurbeheer voor bijen en wespen op een melkveebedrijf in de Graafschap

De betekenis van agrarisch natuurbeheer voor bijen en wespen op een melkveebedrijf in de Graafschap 198 De betekenis van agrarisch natuurbeheer voor bijen en wespen op een melkveebedrijf in de Graafschap TREFWOORDEN Hymenoptera, Aculeata, natuurelementen J. Adriaan Guldemond J. Harry N. Pijfers Eefje

Nadere informatie

Het bijenrijk van het Tolkamerdijkje

Het bijenrijk van het Tolkamerdijkje Het bijenrijk van het Tolkamerdijkje Frank Kok & Jan Smit 3) Hoe is deze ecologisch te karakteriseren? 4) Hoe verhoudt de biodiversiteit van het Tolkamerdijkje zich tot andere gebieden in het rivierengebied?

Nadere informatie

Tien jaar bijen bijeen in een stadstuin in Appingedam: een methodologische en ecologische analyse

Tien jaar bijen bijeen in een stadstuin in Appingedam: een methodologische en ecologische analyse Tien jaar bijen bijeen in een stadstuin in Appingedam: een methodologische en ecologische analyse Jan Kuper Inleiding Geïnspireerd door het enthousiasme van Stichting Bargerveen-collega Theo Peeters, die

Nadere informatie

Liefhebbers van open zand

Liefhebbers van open zand Liefhebbers van open zand Graafwespen en verwanten op de Meinweg J.Hermans Inhoud presentatie Wat zijn vliesvleugeligen? Algemene kenmerken vliesvleugeligen Liefhebbers van zandgronden Kenmerkende soortgroepen

Nadere informatie

Bijen in Appèlbergen Anne Jan Loonstra

Bijen in Appèlbergen Anne Jan Loonstra Bijen in Appèlbergen Anne Jan Loonstra Inleiding Appèlbergen is een gebied waar ik sinds een jaar of vijf regelmatig kom om er bijen, wespen en vliegen te bestuderen. Het afgelopen jaar heb ik zeer frequent

Nadere informatie

Iets over mijzelf. Wilde Bijen. Dit zijn wel bijen. Wat zijn bijen en wat niet? Honingbij. Goudwesp. Zweefvlieg. Sluipwesp Zweefvlieg

Iets over mijzelf. Wilde Bijen. Dit zijn wel bijen. Wat zijn bijen en wat niet? Honingbij. Goudwesp. Zweefvlieg. Sluipwesp Zweefvlieg Iets over mijzelf Wilde Bijen Frans van Alebeek februari 2013 Onderzoek Bijen & Bloemen in de stad (Lelystad) Wat zijn bijen en wat niet? Dit zijn geen bijen Zweefvlieg Goudwesp Sluipwesp Zweefvlieg Zweefvlieg

Nadere informatie

BIJEN EN GRAAFWESPEN ALMELO-NORDHORN LANGS KANAAL MENNO REEMER & FRANK VAN DER MEER MET AANDACHT VOOR ANDERE INSECTEN

BIJEN EN GRAAFWESPEN ALMELO-NORDHORN LANGS KANAAL MENNO REEMER & FRANK VAN DER MEER MET AANDACHT VOOR ANDERE INSECTEN 2001 BIJEN EN GRAAFWESPEN LANGS KANAAL ALMELO-NORDHORN MET AANDACHT VOOR ANDERE INSECTEN MENNO REEMER & FRANK VAN DER MEER 7 november 2001 tekst Menno Reemer & Frank van der Meer productie Stichting European

Nadere informatie

WESPEN (NL) WESPEN (D) WASPS (GB) GUÊPES (F)

WESPEN (NL) WESPEN (D) WASPS (GB) GUÊPES (F) WESPEN (NL) WESPEN (D) WASPS (GB) GUÊPES (F) Wespen zijn er in verschillende soorten, maten, uitvoeringen en leefwijzen. Vrijwel allemaal worden ze met dierlijke eiwitten (van prooidieren) grootgebracht.

Nadere informatie

Wilde bijen in Deventer 2012

Wilde bijen in Deventer 2012 Wilde bijen in Deventer 2012 Jan Smit, Frank van der Meer, Erik van der Spek & Wim Klein Wilde bijen in Deventer 2012 Jan Smit, Frank van der Meer, Erik van der Spek & Wim Klein Colofon 2012, Jan Smit,

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 april Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 april Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 april 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Eindelijk was het weer eens een zonnige dinsdag, de temperatuur was aangenaam en er was redelijk veel te zien op de tuinen.

Nadere informatie

Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera

Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera nummer april Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera Nederlandse Entomologische Vereniging In dit nummer onder meer: Verslag excursie naar Schouwen#Duiveland Aantekeningen bij de biologie van Chrysis angustula

Nadere informatie

WILDE BIJEN IN RELATIE TOT HET GROENBEHEER IN AMSTERDAM. Een inventarisatie van wilde bijen in het openbare ruimte. A. Koster

WILDE BIJEN IN RELATIE TOT HET GROENBEHEER IN AMSTERDAM. Een inventarisatie van wilde bijen in het openbare ruimte. A. Koster WILDE BIJEN IN RELATIE TOT HET GROENBEHEER IN AMSTERDAM Een inventarisatie van wilde bijen in het openbare ruimte A. Koster Alterra Research Instituut voor de Groene Ruimte, Wageningen, 2001 REFERAAT Koster,

Nadere informatie

INHOUD Handelsonderneming Vlamings BV Steenbergen/De Mortel. Copyright Pieter van Breugel, Veghel 1

INHOUD Handelsonderneming Vlamings BV Steenbergen/De Mortel. Copyright Pieter van Breugel, Veghel 1 Gebruik insectenhotels en natuurlijke vijanden Pieter van Breugel Veghel INHOUD Inleiding Schadelijke insecten Predatoren Lieveheersbeestjes Gaasvliegen Papierwespen Metselwespen Graafwespen Insectenhotels

Nadere informatie

Natuurstudie in De Kaaistoep en aangrenzende terreinen in Tilburg. Verslag e onderzoeksjaar

Natuurstudie in De Kaaistoep en aangrenzende terreinen in Tilburg. Verslag e onderzoeksjaar Natuurstudie in De Kaaistoep en aangrenzende terreinen in Tilburg Verslag 2014 20e onderzoeksjaar Natuurstudie in De Kaaistoep en aangrenzende terreinen in Tilburg Verslag 2014 20e onderzoeksjaar 1 Colofon

Nadere informatie

Wilde bijensoorten in een stedelijke omgeving: stad Antwerpen

Wilde bijensoorten in een stedelijke omgeving: stad Antwerpen 08 antenne oktober-december 2014 jaargang 8 nr. 4 Wilde bijensoorten in een stedelijke omgeving: stad Antwerpen Kyra Koch (e-mail: kyra.koch@gmail.com) Inleiding Bijen zijn zeer waardevol voor de mensheid

Nadere informatie

KiBO-ongedierte Kennisinstituut voor de bestrijding van ongedierte

KiBO-ongedierte Kennisinstituut voor de bestrijding van ongedierte Wespen 1. Plaats in het dierenrijk De Duitse en de gewone wesp de Duitse wesp (Vespula germanica F.) de gewone wesp (Vespula vulgaris L.) Dierenrijk Afdeling klasse Orde Familie Geleedpotigen insecten

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 De lichaamsbouw van bijen en wespen

Hoofdstuk 3 De lichaamsbouw van bijen en wespen Hoofdstuk 3 De lichaamsbouw van bijen en wespen Enkele basisbegrippen omtrent de lichaamsbouw van angeldragende vliesvleugelige insecten zijn noodzakelijk om de leesbaarheid van dit boek te vergroten.

Nadere informatie

1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat?

1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat? Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat? Gewone Knuffelbijen

Nadere informatie

Van veenweidegebied tot bijenlandschap. Menno Reemer

Van veenweidegebied tot bijenlandschap. Menno Reemer Van veenweidegebied tot bijenlandschap Menno Reemer Hoeveel soorten bijen komen er in Nederland voor? Foto s Roy Kleukers Foto Roy Kleukers Honingbij Honingbij, een apart geval Foto Roy Kleukers Sociale

Nadere informatie

DE NED ERLAND SE BIJEN

DE NED ERLAND SE BIJEN NATUUR VAN NEDERLAND 11 DE NED ERLAND SE BIJEN (HYMENOPTERA: A PIDAE S.L.) NATUUR VAN NEDERLAND 11 DE NED ERLAND SE BIJEN (HYMENOPTERA: A PIDAE S.L.) THEO M.J. PEETERS, HANS NIEUWENHUIJSEN, JAN SMIT,

Nadere informatie

Bijen en wespen in Nationaal Park De Meinweg

Bijen en wespen in Nationaal Park De Meinweg Lasioglossum leucozonium matte bandgroefbij TNB a Lasioglossum morio langkopsmaragdgroefbij TNB z Lasioglossum punctatissimum fijngestippelde groefbij TNB z Lasioglossum sestrigatum gewone franjegroefbij

Nadere informatie

Bijen in Stappengoor Inventarisatie van de wilde bijen op de wilgen

Bijen in Stappengoor Inventarisatie van de wilde bijen op de wilgen Bijen in Stappengoor Inventarisatie van de wilde bijen op de wilgen Jens Bokelaar s-hertogenbosch, 25 juni 2016 Bijen in Stappengoor 5 Opdrachtgever: Auteur: Marcel Horck Jens Bokelaar Omslagfoto: Wimperflankbij

Nadere informatie

Bijen en vlinders in de educatieve tuinen

Bijen en vlinders in de educatieve tuinen Bijen en vlinders in de educatieve tuinen RAPPORT Natuur.studie nummer 8 2014 Jens D Haeseleer uitgevoerd in opdracht van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid De natuur

Nadere informatie

Insecten van de Goese Heggen 2004

Insecten van de Goese Heggen 2004 Insecten van de Goese Heggen 2004 Insecten Onderzoeksbureau Baaijens Onderzoek en advies Insecten van de Goese Heggen 2004 A.M. Baaijens Inhoud 1. Inleiding.. 1 2. Geselecteerde insectengroepen 1 2.1 Functie

Nadere informatie

Gasten van bijenhotels

Gasten van bijenhotels Gasten van bijenhotels Dit boek geeft informatie en tips over bijenhotels en hun bewoners. Daaruit blijkt dat goede bijenhotels ecosystemen in het klein zijn. Niet alleen bijen, maar ook wespen, oorwormen

Nadere informatie

HOOFDSTUK 7 PARASITAIRE BIJEN

HOOFDSTUK 7 PARASITAIRE BIJEN 7 HOOFDSTUK 7 PARASITAIRE BIJEN JAN SMIT Niet alle bijen zijn nijverig. Sommige zijn ronduit lui. Zij laten het bouwen van een nest en het zoeken naar voedsel voor hun nageslacht liever over aan andere

Nadere informatie

Wilde bijen in de betuwe

Wilde bijen in de betuwe Wilde bijen in de betuwe Arie Koster Wellantcollege Houten Lector Bijenbeheer en bijenvriendelijke tuinen Wellantcollege laat de bijen zoemen www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Welke factoren bepalen

Nadere informatie

Nee, dat is normaal. Het is te verwachten dat ongeveer 90% van de cocons uitkomt.

Nee, dat is normaal. Het is te verwachten dat ongeveer 90% van de cocons uitkomt. Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons komen nog niet uit. Hoe kan dat? Knuffelbijen komen meestal uit in de tweede helft van april. Het uitkomen

Nadere informatie

Wilde bijen in Amsterdam Zuid

Wilde bijen in Amsterdam Zuid Wilde bijen in Amsterdam Zuid Een inventarisatie van wilde bijen in het openbaar groen van stadsdeel Zuid A. Koster F.A.L. Nieuwenhuis Augustus 2014 In opdracht van Gemeente Amsterdam, Stadsdeel Zuid Woord

Nadere informatie

Inventarisatie wilde bijen Kolis Meeuwen-Gruitrode

Inventarisatie wilde bijen Kolis Meeuwen-Gruitrode Inventarisatie wilde bijen Kolis Meeuwen-Gruitrode 2017-2018 Inventarisatie Kolis 1 Colofon Rapport: Nature-ID gcv Beukenlaan 14 2200 Herentals België Veldwerk, rapportage en foto's: Maarten Jacobs (Nature-ID

Nadere informatie

Verslagen. APIS-hokken: nog 84 uren hokken in 2008!

Verslagen. APIS-hokken: nog 84 uren hokken in 2008! APIS-hokken: nog 84 uren hokken in 2008! Theo Peeters Het project APIS-hokken (AtlasProject Inventarisatie Saaie hokken) nadert haar eind. het teruglezen van de APIS-hokkeninformatie in vorige nieuwsbrieven,

Nadere informatie

Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart 2017.

Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart 2017. Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht 11-12 maart 2017 Bijen in de tuin www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Wat zijn bijen - Insecten zijn dieren

Nadere informatie

Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera

Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera nummer november Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera Nederlandse Entomologische Vereniging In dit nummer onder meer: Verslag voorjaarsexcursie Sint Pietersberg Verslag Wilde bijencursus Veldobservaties Honingbijen

Nadere informatie

BIJENGIDSJE. Ontdek de bijen en hommels die in het voorjaar in de tuin vliegen. Wat zoemt er in jouw achtertuin?

BIJENGIDSJE. Ontdek de bijen en hommels die in het voorjaar in de tuin vliegen. Wat zoemt er in jouw achtertuin? BIJENGIDSJE Ontdek de bijen en hommels die in het voorjaar in de tuin vliegen Wat zoemt er in jouw achtertuin? 1 Colofon 2 Tekst: Vincent Kalkman & Menno Reemer Tekeningen: Jeroen de Rond Nederland Zoemt

Nadere informatie

De angeldragers van de Strabrechtse Heide

De angeldragers van de Strabrechtse Heide De angeldragers van de Strabrechtse Heide M. van den Munckhof-Heunen J. Smits Februari 2003 Specificatie en omschrijving van de bijen, wespen en mieren van de Strabrechtse Heide waargenomen vanaf 1920

Nadere informatie

2010 WILDE BESTUIVERS IN APPEL- EN PERENBOOMGAARDEN IN DE BETUWE MENNO REEMER & DAVID KLEIJN

2010 WILDE BESTUIVERS IN APPEL- EN PERENBOOMGAARDEN IN DE BETUWE MENNO REEMER & DAVID KLEIJN 2010 WILDE BESTUIVERS IN APPEL- EN PERENBOOMGAARDEN IN DE BETUWE MENNO REEMER & DAVID KLEIJN Stichting EIS-Nederland, Leiden Alterra, Wageningen Met medewerking van: Bureau Ecologica, Maarheeze Wilde

Nadere informatie

WILDE BIJEN IN DEN HAAG

WILDE BIJEN IN DEN HAAG WILDE BIJEN IN DEN HAAG EEN VERSLAG VAN DE BIJENMONITOR 2012 Haags Milieucentrum Riviervismarkt 5 2513 AM DEN HAAG 070-361 69 69 info@haagsmilieucentrum.nl www.haagsmilieucentrum.nl www.facebook.com/haagsmilieucentrum

Nadere informatie

Bijscholing compostmeesters Insectenhotel. Hotels bouwen voor

Bijscholing compostmeesters Insectenhotel. Hotels bouwen voor Bijscholing compostmeesters Insectenhotel Hotels bouwen voor Algemeenheden geen cursus entomologie : duur 15 minuten Nut (waarom)?? Waarvoor opletten?? tuinafval biedt nesthulp aan allerhande dieren Voorbeelden

Nadere informatie

Tabellen. Determinatietabel voor de Nederlandse soorten metselbijen (Hoplitis en Osmia) Hans Nieuwenhuijsen

Tabellen. Determinatietabel voor de Nederlandse soorten metselbijen (Hoplitis en Osmia) Hans Nieuwenhuijsen Tabellen Inleiding De sectie Hymenoptera heeft als één van de doelstellingen het stimuleren van de uitgave van Nederlandstalige determinatietabellen voor Hymenoptera. In een aantal nummers van Bzzz en

Nadere informatie

Wilde bijensoorten en hommels verdwijnen in hoog tempo door neonicotinoïden?

Wilde bijensoorten en hommels verdwijnen in hoog tempo door neonicotinoïden? Wilde bijensoorten en hommels verdwijnen in hoog tempo door neonicotinoïden? Toetsing webpublicatie Bijensterfte.nl van de Universiteit Utrecht 10 april 2019 STAF Research, projectcoördinatie G.R. Rotgers,

Nadere informatie

De bijen en dagvlinders van Overijssel: trends, karakteristieke soorten en belangrijke gebieden

De bijen en dagvlinders van Overijssel: trends, karakteristieke soorten en belangrijke gebieden John T. Smit & Roy H.A. van Grunsven 2017 De bijen en dagvlinders van Overijssel: trends, karakteristieke soorten en belangrijke gebieden De bijenfauna van Overijssel: trends, karakteristieke soorten en

Nadere informatie

Boeren voor bijen. Bijensymposium 22 oktober 2011. Pieter Verdonckt inagro vzw

Boeren voor bijen. Bijensymposium 22 oktober 2011. Pieter Verdonckt inagro vzw Boeren voor bijen Bijensymposium 22 oktober 2011 Pieter Verdonckt inagro vzw Pollen en nectar in het landbouwlandschap Wat kan je als landbouwer doen voor bijen? Opzet experimentele pollen en nectarranden

Nadere informatie

Wanneer God, Mozes vanuit de brandende braamstruik roept en hem de opdracht geeft om zijn volk uit Egypte te leiden, dan geeft Hij ook aan wat het

Wanneer God, Mozes vanuit de brandende braamstruik roept en hem de opdracht geeft om zijn volk uit Egypte te leiden, dan geeft Hij ook aan wat het Wilde bijen en zo. Daar gaat het over vanmorgen. De bijbelgedeelten die we hebben gelezen gaan eigenlijk ook over wilde bijen. Dat waren in het wild levende honingbijen. Wij hebben het vanmorgen over wilde

Nadere informatie

Hoofdstuk 4 De bijen van Nederland

Hoofdstuk 4 De bijen van Nederland Hoofdstuk 4 De bijen van Nederland Er zijn in ons land gegevens verzameld over meer dan 350 soorten bijen. Daaruit blijkt dat het met veel soorten niet echt goed gaat. Om een beeld te geven van de grote

Nadere informatie

Bijen en wespen van De Maashorst. Pieter van Breugel

Bijen en wespen van De Maashorst. Pieter van Breugel Bijen en wespen van De Maashorst Pieter van Breugel Een roodharige wespbij wordt verjaagd door een rode bosmier. Colofon Uitgegeven door: Auteur: Foto s: Opmaak: Redactie: Wijze van citeren: Natuur- en

Nadere informatie

BIODIVERSITEIT IN BELGIË. Bijen in de kijker. Leer ze kennen en help mee ze te beschermen!

BIODIVERSITEIT IN BELGIË. Bijen in de kijker. Leer ze kennen en help mee ze te beschermen! BIODIVERSITEIT IN BELGIË Bijen in de kijker Leer ze kennen en help mee ze te beschermen! 1 Met dit educatieve boekje willen we leerkrachten en leerlingen uit het secundair onderwijs en leerkrachten van

Nadere informatie

Bijlage 1 Van de Nederlandse naar de wetenschappelijke namen van de bijen in dit boek

Bijlage 1 Van de Nederlandse naar de wetenschappelijke namen van de bijen in dit boek Bijlage 1 Van de Nederlandse naar de wetenschappelijke namen van de bijen in dit boek Nederlandse naam genus species aardhommel Bombus terrestris akkerhommel Bombus pascuorum andoornbij Anthophora furcata

Nadere informatie

Bijen in Leuven. De natuur heeft je nodig. En vice versa. RAPPORT Natuur.studie nummer 17 2014. Jens D Haeseleer

Bijen in Leuven. De natuur heeft je nodig. En vice versa. RAPPORT Natuur.studie nummer 17 2014. Jens D Haeseleer Bijen in Leuven RAPPORT Natuur.studie nummer 17 2014 Jens D Haeseleer De natuur heeft je nodig. En vice versa. Wilde bijen in Leuven Onderzoek naar voorkomen van wilde bijensoorten in het Leuvense stadscentrum

Nadere informatie

Bijen. Veldgids. voor Nederland en Vlaanderen. en Vlaanderen. Veldgids. voor Nederland. Steven Falk Illustraties: Richard Lewington.

Bijen. Veldgids. voor Nederland en Vlaanderen. en Vlaanderen. Veldgids. voor Nederland. Steven Falk Illustraties: Richard Lewington. Bijen Veldgids voor Nederland en Vlaanderen voor Nederland en Vlaanderen Auteur: Steven Falk, Brits entomoloog Illustraties: Richard Lewington, internationaal geroemd tekenaar Bijen Een uitgebreide inleiding

Nadere informatie

Verwacht en uiteindelijk gevonden in de Gelderse Poort: de broedparasieten Nomada armata en Nomada sexfasciata (Hymenoptera: Apidae)

Verwacht en uiteindelijk gevonden in de Gelderse Poort: de broedparasieten Nomada armata en Nomada sexfasciata (Hymenoptera: Apidae) 36 entomologische berichten Verwacht en uiteindelijk gevonden in de Gelderse Poort: de broedparasieten Nomada armata en Nomada sexfasciata (Hymenoptera: Apidae) TREFWOORDEN Broedparasitisme, faunistiek,

Nadere informatie

nummer 13 april 2001 ISSN

nummer 13 april 2001 ISSN nummer 13 april 2001 ISSN 1387-1773 Nieuwsbrief sectie Hymenoptera van de Nederlandse Entomologische Vereniging Redactie: H. Nieuwenhuijsen, T. Peeters, J. Smit Redactieadres: Plattenburgerweg 7, 6824

Nadere informatie

Hoe krijg je wilde bijen in de tuin. In de Oude Ijsselstreek. Arie Koster. Arie Koster

Hoe krijg je wilde bijen in de tuin. In de Oude Ijsselstreek. Arie Koster.   Arie Koster Hoe krijg je wilde bijen in de tuin In de Oude Ijsselstreek Arie Koster www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Wat zijn bijen? Insecten! - Insecten zijn dieren met een uitwendig skelet met kop, borststuk,

Nadere informatie

EEN NIEUWE DETERMINEERTABEL. HET is nu al vele jaren geleden, dat ik in dit Tijdschrift een tabel gaf voor het determineeren

EEN NIEUWE DETERMINEERTABEL. HET is nu al vele jaren geleden, dat ik in dit Tijdschrift een tabel gaf voor het determineeren DE EIDEREEND OP VLIELAND. 137 de vogel, die Burdet in 1909 fotografeerde of voor heide en kraaiheide, zooals de vogel in deze aflevering. Voedsel is er te kust en te keur, zoowel in ondiep water als in

Nadere informatie

2 e West-Vlaams Bijensymposium 22/10/2011 Jens D Haeseleer. Vlaanderen, bij-zonder landschap?

2 e West-Vlaams Bijensymposium 22/10/2011 Jens D Haeseleer. Vlaanderen, bij-zonder landschap? 2 e West-Vlaams Bijensymposium 22/10/2011 Jens D Haeseleer Vlaanderen, bij-zonder landschap? Inhoud Wilde bijen? Belang van wilde bijen Landschap zonder bijen? Vlaanderen: bij-zonder landschap Wilde bijen?

Nadere informatie

Bijengenera: hun etymologie en naamgevers 1

Bijengenera: hun etymologie en naamgevers 1 Bijengenera: hun etymologie en naamgevers 1 Aad van Diemen & Theo Peeters Tijdens een determinatiesessie van Andrena s in Tilburg, vroeg iemand: Wat betekent Andrena eigenlijk?. Niemand die het wist, en

Nadere informatie

Wilde planten voor wilde bijen

Wilde planten voor wilde bijen Lathyrusbijen op brede lathyrus Wilde planten voor wilde bijen Over geschikte begroeiing en andere voorwaarden in de tuin Tekst en foto s: Arie Koster Wilde bijen staan al een aantal jaren in de belangstelling

Nadere informatie

nummer 24 november 2006 ISSN 1387-1773

nummer 24 november 2006 ISSN 1387-1773 nummer 24 november 2006 ISSN 1387-1773 Nieuwsbrief sectie Hymenoptera van de Nederlandse Entomologische Vereniging Redactie H. Nieuwenhuijsen, T. Peeters, J. Smit Redactieadres Voermanstraat 14, 6921 NP

Nadere informatie

Workshop. Bijenhotel

Workshop. Bijenhotel Workshop Bijenhotel 1 Blauwe ertsbij 2 Kleine roetbij Wespbij Zweefvlieg - grote ogen - 1 paar vleugels 3 - korte antennes 4 Bij of Wesp? Bijen - Stuifmeel en nectar (larvenvoedsel) - Verzamelapparaat

Nadere informatie

nummer 23 april 2006 ISSN

nummer 23 april 2006 ISSN nummer 23 april 2006 ISSN 1387-1773 Nieuwsbrief sectie Hymenoptera van de Nederlandse Entomologische Vereniging Redactie H. Nieuwenhuijsen, T. Peeters, J. Smit Redactieadres Voermanstraat 14, 6921 NP Duiven

Nadere informatie

Nieuwsbrief ef Sectie Hymenoptera

Nieuwsbrief ef Sectie Hymenoptera nummer 2 april 2011 Nieuwsbrief ef Sectie Hymenoptera Nederlandse Entomologische Vereniging In dit nummer onder meer: Verslag excursie boswachterij Staphorst 2010 De Dageraadbij Andrena nycthemera staat

Nadere informatie

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen? Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen? EEN PLUSPUNT VOOR DE NATUUR Bijen in nood We horen steeds vaker dat bijen massaal verdwijnen. Bijenkast na bijenkast staat leeg. Niet alleen honingbijen boeren

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016. Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016. Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een heel aangename dag, maar er was minder te zien dan ik had gehoopt/verwacht. Twee dagen eerder waren we in de Hortus

Nadere informatie

BIJEN IN LEEUWARDEN. Thijs Gerritsen & Bart Franken

BIJEN IN LEEUWARDEN. Thijs Gerritsen & Bart Franken BIJEN IN LEEUWARDEN Thijs Gerritsen & Bart Franken Wat komt er aan bod? o Even voorstellen o Bijen: wat zijn dat? o De mens en de bijen Intermezzo Akte 2 o De Leeuwarder bijen o Resultaten en conclusies

Nadere informatie

Ajuga (zie zenegroen) Ajuga reptans (zie kruipend zenegroen) akkerhoornbloem 216 akkerklokje 201 akkerkool 280 akkerleeuwenbek 453

Ajuga (zie zenegroen) Ajuga reptans (zie kruipend zenegroen) akkerhoornbloem 216 akkerklokje 201 akkerkool 280 akkerleeuwenbek 453 INDEX Deze index bevat wetenschappelijke en Nederlandse namen van de in dit boek genoemde bijen, overige dieren en planten. Wetenschappelijke soortnamen zijn zowel onder de genusnaam als onder het soortsdeel

Nadere informatie

nummer 20 november 2004 ISSN

nummer 20 november 2004 ISSN nummer 20 november 2004 ISSN 1387-1773 Nieuwsbrief sectie Hymenoptera van de Nederlandse Entomologische Vereniging Redactie H. Nieuwenhuijsen, T. Peeters, J. Smit Redactieadres Voermanstraat 14, 6921 NP

Nadere informatie

Solitaire bijen: van koele minnaar tot trouwe partner in de fruitteelt, Agrolink workshop 04/05/2016

Solitaire bijen: van koele minnaar tot trouwe partner in de fruitteelt, Agrolink workshop 04/05/2016 Solitaire bijen: van koele minnaar tot trouwe partner in de fruitteelt, Agrolink workshop 04/05/2016 dr. ir. Tim Belien diensthoofd Zoölogie pcfruit vzw Dit project is gefinancierd binnen het Interreg

Nadere informatie

(Ge)wilde bijen monitoren! Bijen in het algemeen. Geleedpotigen. Bijen, wespen en vliegen. Dezelfde soort? Waar gaan we het over hebben vanavond?

(Ge)wilde bijen monitoren! Bijen in het algemeen. Geleedpotigen. Bijen, wespen en vliegen. Dezelfde soort? Waar gaan we het over hebben vanavond? Waar gaan we het over hebben vanavond? over bijen in het algemeen en : waarom monitoren? wáár vind je bijen? En hoe kun je ze helpen? (Ge)wilde bijen monitoren! welke soorten doen mee? en wat valt er over

Nadere informatie

2007 ONGEWERVELDE DIEREN VAN DE BIESBOSCH

2007 ONGEWERVELDE DIEREN VAN DE BIESBOSCH 2007 ONGEWERVELDE DIEREN VAN DE BIESBOSCH MENNO REEMER & JOHN T. SMIT Ongewervelde dieren van de Biesbosch februari 2007 tekst Menno Reemer & John T. Smit productie Stichting European Invertebrate Survey

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16-04-2019 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was ruim een half jaar geleden dat ik op de tuinen van De Wiershoeck en de Kinderwerktuin was, dus de hoogste tijd om

Nadere informatie

Nederlandse Rode Lijst (bijen)

Nederlandse Rode Lijst (bijen) van 6 10/07/2008 10:11 Nederlandse Rode Lijst (bijen) Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie De Rode Lijsten worden regelmatig, bijvoorbeeld eens in de 10 jaar, bijgewerkt. Minister Cees Veerman van Landbouw,

Nadere informatie

LEFEBER NUMMER. NUMMER 4 november 1996 BROEDER VIRGILIUS LEFEBER 75! REDACTIONEEL

LEFEBER NUMMER. NUMMER 4 november 1996 BROEDER VIRGILIUS LEFEBER 75! REDACTIONEEL NUMMER 4 november 1996 Nieuwsbrief sectie Hymenoptera van de Nederlandse Entomologische Vereniging Redactie: H. Nieuwenhuijsen, T. Peeters, J. Smit Redactieadres: Plattenburgerweg 7, 6824 ER, Arnhem LEFEBER

Nadere informatie

WILDE BIJEN IN RELATIE TOT HET GROENBEHEER IN DEVENTER. A. Koster. IBN-DLO Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek

WILDE BIJEN IN RELATIE TOT HET GROENBEHEER IN DEVENTER. A. Koster. IBN-DLO Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek WILDE BIJEN IN RELATIE TOT HET GROENBEHEER IN DEVENTER A. Koster IBN-DLO Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek 2 3 WILDE BIJEN IN RELATIE TOT HET GROENBEHEER IN DEVENTER Een inventarisatie van wilde bijen

Nadere informatie

HOOFDSTUK 9 ZEVEN LANDSCHAPSTYPEN: HUN BIOTOPEN EN HUN BIJEN

HOOFDSTUK 9 ZEVEN LANDSCHAPSTYPEN: HUN BIOTOPEN EN HUN BIJEN 9 HOOFDSTUK 9 ZEVEN LANDSCHAPSTYPEN: HUN BIOTOPEN EN HUN BIJEN HANS NIEUWENHUIJSEN CHIEL JACOBUSSE FRANK VAN DER MEER IVO P. RAEMAKERS Wie kriskras door Nederland reist ontdekt algauw dat vrijwel ons hele

Nadere informatie

Monitoring in het kader van de Stedelijke Ecologische Structuur Groningen 2012

Monitoring in het kader van de Stedelijke Ecologische Structuur Groningen 2012 Monitoring in het kader van de Stedelijke Ecologische Structuur Groningen 2012 Inventarisatie bijen Rapport 2012-048 A.J. Loonstra W. Patberg Monitoring in het kader van de Stedelijke Ecologische Structuur

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 De vliesvleugeligen van Nederland

Hoofdstuk 2 De vliesvleugeligen van Nederland Hoofdstuk 2 De vliesvleugeligen van Nederland Vliesvleugeligen (Hymenoptera) vormen een aparte orde onder de insecten. In ons land zijn meer dan 5300 soorten ervan aan te treffen. Deze soorten zijn ondergebracht

Nadere informatie

Wilde bijen in nood Hoe kan jij helpen?

Wilde bijen in nood Hoe kan jij helpen? Wilde bijen in nood Hoe kan jij helpen? EEN PLUSPUNT VOOR DE NATUUR Bijen in nood We horen steeds vaker dat bijen massaal verdwijnen. Bijenkast na bijenkast staat leeg. Niet alleen honingbijen boeren achteruit,

Nadere informatie

REDACTIONEEL EXCURSIEVERSLAG. WESPEN EN BIJEN IN DE DUINEN TEN NOORDEN VAN ZANDVOORT Een verslag van de excursie op 3 augustus Theo M.J.

REDACTIONEEL EXCURSIEVERSLAG. WESPEN EN BIJEN IN DE DUINEN TEN NOORDEN VAN ZANDVOORT Een verslag van de excursie op 3 augustus Theo M.J. NUMMER 6 november 1997 ISSN 1387-1773 de Nieuwsbrief sectie Hymenoptera van Nederlandse Entomologische Vereniging Redactie: H. Nieuwenhuijsen, T. Peeters, J. Smit Redactieadres: Plattenburgerweg 7, 6824

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 Het leven van solitaire bijen en wespen

Hoofdstuk 5 Het leven van solitaire bijen en wespen Hoofdstuk 5 Het leven van solitaire bijen en wespen De grote diversiteit aan bijen en wespen betekent een grote variatie in levenswijzen. Bijen zorgen met hun bloembezoek voor bestuiving, terwijl wespen

Nadere informatie

Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera

Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera nummer 15 november 2017 Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera Nederlandse Entomologische Vereniging In dit nummer onder meer: Meewerken aan de bijenatlas voor België Veldobservaties Bijen en wespen in het natte

Nadere informatie

In het belang van de bijen Analyse en advies aangaande wilde bijen in Zeist

In het belang van de bijen Analyse en advies aangaande wilde bijen in Zeist In het belang van de bijen Analyse en advies aangaande wilde bijen in Zeist Robin van Beers Martin Brussaard Sander Malkus Carolina Castagna Maarten Frank van der Schee Winfried Vertommen ZoomIn Consultancy

Nadere informatie

Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera

Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera nummer 12 april 2016 Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera Nederlandse Entomologische Vereniging In dit nummer onder meer: Verslagen excursies: Goeree 11 juli 2015, de Kampina 2015 Leuke waarnemingen 2015 Lasioglossum

Nadere informatie

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen? Wilde bijen in nood Hoe kan jij helpen? Bijen in nood We horen steeds vaker dat bijen massaal verdwijnen. Bijenkast na bijenkast staat leeg. Niet alleen honingbijen boeren achteruit, ook heel wat wilde

Nadere informatie

Bijvriendelijke voorbeeldtuin hoveniersbedrijf Rens de Rooij

Bijvriendelijke voorbeeldtuin hoveniersbedrijf Rens de Rooij Bijenhelpdesk 2017-8 Bijvriendelijke voorbeeldtuin hoveniersbedrijf Rens de Rooij Fabrice Ottburg en Menno Reemer, 12 januari 2018, definitief. Contactgegevens: Dhr. Fabrice Ottburg Dhr. Menno Reemer Wageningen

Nadere informatie

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen? Wilde bijen in nood Hoe kan jij helpen? Bijen in nood We horen steeds vaker dat bijen massaal verdwijnen. Bijenkast na bijenkast staat leeg. Niet alleen honingbijen boeren achteruit, ook heel wat wilde

Nadere informatie

Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera

Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera nummer 11 november 2015 Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera Nederlandse Entomologische Vereniging In dit nummer onder meer: Bijen en wespen op een gronddepot bij Itteren, zomer 2015 Veldobservaties De kleine

Nadere informatie

De stadswijk als bijenbarrière

De stadswijk als bijenbarrière 2014 Van Hall Larenstein Michiel van Welsem De stadswijk als bijenbarrière Werkt stedelijk gebied als een barrière voor bijen rondom stadsnatuur gebieden? De potentiële barrièrewerking van stedelijk gebied

Nadere informatie

Hoe maken we bijenhotels?

Hoe maken we bijenhotels? Hoe maken we bijenhotels? Voor welke bijen doen we dat? Welke bijen mogen we in onze streek verwachten? Op welke planten vliegen deze bijen? Welke factoren bepalen of bijen wel of niet komen? Welke materialen

Nadere informatie

Bijen en volkstuinen

Bijen en volkstuinen Bijen en volkstuinen Hoe maken we volkstuinen bijenvriendelijk Een selectie van de mogelijkheden Arie Koster Voor meer informatie Voor planten voor bijen, vlinders en andere bloembezoekers www.drachtplanten.nl

Nadere informatie

HOOFDSTUK 8 RELATIES MET ANDERE INSECTEN

HOOFDSTUK 8 RELATIES MET ANDERE INSECTEN 8 HOOFDSTUK 8 RELATIES MET ANDERE INSECTEN WIJNAND R.B. HEITMANS Bijen en planten zijn sterk van elkaar afhankelijk. Wat minder bekend is dat ook veel andere organismen een relatie hebben met bijen. Hieronder

Nadere informatie

BEDREIGDE EN VERDWENEN BIJEN

BEDREIGDE EN VERDWENEN BIJEN BEDREIGDE EN VERDWENEN BIJEN IN NEDERLAND (APIDAE S.L.) Basisrapport met voorstel voor de Rode Lijst Theo M.J. Peeters & Menno Reemer 2003 Stichting European Invertebrate Survey - Nederland Leiden JUNI

Nadere informatie

Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera

Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera nummer 16 april 2018 Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera Nederlandse Entomologische Vereniging In dit nummer onder meer: Verslag excursie Chaamse bossen Leuke waarnemingen 2017 Kraagbloedbij na bijna twee decennia

Nadere informatie

Kritische kijk op de bijensterfte en initiatieven om het tij te keren prof. Dirk de Graaf

Kritische kijk op de bijensterfte en initiatieven om het tij te keren prof. Dirk de Graaf Kritische kijk op de bijensterfte en initiatieven om het tij te keren prof. Dirk de Graaf VOLSOG fytodag, HoGent, 15 december 2016 inhoud - gevonden in de krant - inzoemen op de bijensterfte - oorzaken

Nadere informatie

Sectie Hymenoptera. nummer 31 april 2010. Nieuwsbrief. Nederlandse Entomologische Vereniging

Sectie Hymenoptera. nummer 31 april 2010. Nieuwsbrief. Nederlandse Entomologische Vereniging + nummer 31 april 2010 Nieuwsbrief Sectie Hymenoptera Nederlandse Entomologische Vereniging In dit nummer onder meer: Acantholyda hieroglyphica (Symphyta, Pamphiliidae), zeldzaam of toch niet? Waarnemingen

Nadere informatie