Republiek Suriname District Commewijne District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008

Transcriptie

1 District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008

2 DISTRICT COMMEWIJNE DISTRICT STRATEGISCH ONTWIKKELINGSPLAN Vicieuze cirkel Als ik blijf kijken zoals ik altijd heb gekeken blijf ik denken zoals ik altijd dacht. Als ik blijf denken zoals ik altijd heb gedacht blijf ik geloven zoals ik altijd heb geloofd. Als ik blijf geloven zoals ik altijd heb geloofd blijf ik doen zoals ik altijd heb gedaan. Als ik blijf doen zoals ik altijd heb gedaan blijft mij overkomen wat mij altijd overkomt. Kristien van Eeckhout 2 van 101

3 Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE 3 LIJST VAN ACTIVITEITEN MATRICES, TABELLEN EN FIGUREN 5 VOORWOORD 7 TECHNISCHE NOTITIE 8 GEBRUIKTE METHODOLOGIE 8 INLEIDING 10 DE MAATSCHAPPELIJKE CONTRACTEN 11 Mondiale duurzaamheid 12 ALGEMENE INFORMATIE COMMEWIJNE 13 GEOGRAFISCH 13 CULTUUR 13 DEMOGRAFIE 13 BESTUURLIJK 13 BELEIDSPRIORITEITEN 14 VISIE EN MISSIE 14 ONTWIKKELINGSBELEID 15 BESTUUR 15 LOKAAL BESTUUR EN DECENTRALISATIE 15 RECHTSHANDHAVING, OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID. 16 FACILITERING PRIVATE SECTOR 20 ECONOMISCHE ONTWIKKELING 22 Agrarische produktie en Agro industrie 22 Agricultuur binnen de Caricom 24 Bosbouw en Houtverwerking 28 Toerismesector 30 Handel en Industrialisatie 33 Transport 35 Bouw en Constructie 35 Nutsvoorzieningen 36 3 van 101

4 Energievoorziening 36 Watervoorziening 36 Communicatiesector 36 Ruimtelijke ordening, grondbeleid, regionale ontwikkeling en urbanisatie 42 SOCIALE EN MENSELIJKE ONTWIKKELING 46 Armoedebestrijding 46 Onderwijs en volksontwikkeling 46 Sport 47 Cultuur 47 Gezondheidszorg 47 Welzijnsbevordering 48 Huisvesting 48 Jeugd 49 COMMEWIJNE 62 ACTIVITEITEN PER BELEIDSDOMEIN EN BEGROTING 62 VERORDENINGEN 62 TRAINING/VOORLICHTING/ CAPACITEITSVERSTERKING 63 ONDERZOEK 64 FORMULEREN VAN BELEIDSPLANNEN 65 INSTELLING AUTORITEIT 65 BELANGRIJKE ANDERE ACTIVITEITEN: 66 INKOMSTEN MOGELIJK UIT: 67 STIMULEREN VAN DUURZAME SAMENLEVINGEN 70 BIODIVERSITEITSVERDRAG 73 4 van 101

5 Lijst van Activiteiten Matrices, tabellen en figuren Activiteitenmatrix: Matrix 1: Decentralisatie en Bestuur Matrix 1.1.: Rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid Matrix 2: Facilitering Private Sector Matrix 3: Agrarische produktie en Argo industie Matrix 4: Bowbouw en houtverwerking Matrix 5: Toerisme Matrix 6: Handel en Industiralisatie Matrix 7: Transport Matrix 8: Bouw en Constructie Matrix 9: Energie voorziening Matrix 10: Watervoorziening Matrix 11: Communicatie Matrix 12: Grondbeleid Matrix 13: Ruimtelijke ordening Matrix 14: Urbanisatie Matrix 15: Armoede bestrijding Matrix 16: Onderwijs Matrix 17: Sport Matrix 18: Cultuur Matrix 19: Gezondheidszorg Matrix 20: Welzijnsbevordering Matrix 21: Huisvestingsbevordering Matrix 22: Jeugd Tabel 1 : Aantal inwoners per ressort 5 van 101

6 Lijst van afkortingen DSOP DLGP SWOT MOP WRO DISTRICT STRATEGISCH ONTWIKKELINGSPLAN DECENTRALISATION OF LOCAL GOVERNMENT PROGRAMME STRENGHTS WEAKENESSES OPPORTUNITIES THREATS MEERJAREN ONTWIKKELINGS PROGRAMMA WET REGIONALE ORGANEN 6 van 101

7 Voorwoord Om tot dit district strategisch ontwikkelingsplan te komen is gekozen voor een vernieuwende visie op ontwikkeling. Immers ook voor ontwikkeling geldt, zoals verwoord in het gedicht, dat: Als je verandering wilt, zul je anders moeten denken en vooral anders moeten handelen. Deze verandering moet leiden naar zichtbare en meetbare verbetering in de toekomst. Met de start van de decentralisatie heeft de Surinaamse centrale overheid het sein gegeven voor een vernieuwende ontwikkeling. In dit document hebben belanghebbenden van Commewijne hun droom, hun visie op ontwikkeling, voor het district verwoord. Vanuit hun locaal perspectief hebben zij knelpunten aangegeven en mogelijkheden om hun district tot een leefbaardere en veiligere leef-, woon-, en werkomgeving te vormen. Met duurzaamheid doelen we op de kwaliteit van drie dimensies van onze leefomgeving: de sociaal-culturele, de ecologische en de economische kwaliteit, kortom People, Planet & Profit. People heeft betrekking op onderwerpen als veiligheid, sociale contacten en woonklimaat. Planet gaat over milieubelasting en het landschappelijke uiterlijk van gebieden. Profit staat voor de welvaart van de burgers en het presteren van het bedrijfsleven. Samen vormen deze kwaliteiten Triple P, een indicator voor duurzaamheid. Voor Commewijne zijn het menselijke potentieel en grond als de voornaamste hulpbronnen geïdentificeerd. Activiteiten en maatregelen zijn geformuleerd om met behulp van deze hulpbronnen het district te ontwikkelen. Tegelijkertijd is aangegeven hoe deze bronnen beschermd dienen te worden, zodat ook de generaties na ons hiervan nog kunnen genieten. 7 van 101

8 Technische notitie Het DSOP is geschreven in het kader van de gedeeltelijke financiële decentralisatie van Commewijne binnen het Decentralisation of Local Government Programme (DLGP) van de Surinaamse regering. Het is de eerste keer in de geschiedenis van Suriname dat districten zelf een strategisch plan hebben kunnen opstellen. De bevoegdheid, waarbij lokaal wordt aangegeven en beslist welke ontwikkeling noodzakelijk is voor de eigen omgeving, zal leiden naar meer duurzaamheid. Ervaring leert dat iedereen voor zijn eigen omgeving weet wat er nodig is om deze meer leefbaar, gezonder en prettiger te maken. Daarnaast is het ook zo dat iedereen verlangt naar een gezonde, veilige en aangename leef-, woon- en werkomgeving voor zichzelf en voor zijn nageslacht. Participatie van alle belanghebbenden i.c. het lokaal bestuur, de lokale politieke structuren en de districtsbewoners in beleidsformulering en uitvoer van de gekozen ontwikkeling leidt naar groter draagvlak en grotere uitvoeringscapaciteit. Decentralisatie is daarom een belangrijke stap in duurzame ontwikkeling van Suriname. Met het opstellen van dit plan is er weer een stap genomen in de realisatie van een duurzame samenleving volgens de visie, missie en strategie zoals verwoord in het MOP. De volgende stap is consequente en coherente uitvoering van het DSOP. Gebruikte methodologie Om tot dit strategische plan te komen is per pilot district een commissie samengesteld uit vertegenwoordigers van: 1. Het Bestuur 2. De Politiek 3. De Burgers De commissie is 4 (vier) dagen bijeengekomen waarbij de volgende activiteiten zijn ontplooid: 1. Formuleren van een visie, missie, waarden van en voorwaarden voor de ontwikkeling van het district op basis van een gepresenteerde strategie voor duurzaamheid 2. Identificeren van verdienpoten en aandachtspunten 3. Maken van SWOT analyses van het district binnen de beleidsdoelen van de nationale overheid zoals geformuleerd in het MOP 4. Bepalen van activiteiten aan de hand van de voornaamste verdienpoten om het district te ontwikkelen De informatie uit deze commissiebijeenkomsten is gebruikt om tot een werkbaar plan te komen. Het concept DSOP is vervolgens voorgesteld aan de verschillende structuren en burgers om een breed draagvlak te garanderen. Het DSOP zelf is niet aan tijd gebonden. Een visie en een missie worden immers opgesteld voor onbeperkte tijd. De activiteiten die geformuleerd zijn ter verwezenlijking van de gestelde doelen zijn wel 8 van 101

9 tijdsgebonden. Deze zijn ingedeeld naar korte, middellange ( ) en lange termijn (2018 e.v.). Onder korte termijn wordt hierbij verstaan tot de beëindiging van het huidige MOP. 9 van 101

10 Inleiding Het formuleren van een strategisch plan begint bij een visie. Visie omvat de droom over de meest optimale toestand van datgene waar je naartoe wilt groeien. Echter moet, aangezien we geen eilanden zijn, deze visie gekaderd zijn in en aansluiten bij een groter geheel. Zo is een district een integraal onderdeel van Suriname en Suriname een integraal onderdeel van het continent Amerika en zo verder. Als persoon zijn we een integraal onderdeel van een gezin dat onderdeel is van een familie die onderdeel is van een gemeenschap en ook dit breidt zich uit naar steeds grotere gehelen. Ieder deel is via vele interacties onlosmakelijk verbonden met het grotere geheel en de andere samenstellende delen van dat geheel. Elk onderdeel heeft de verantwoordelijkheid om zichzelf en zijn directe omgeving in stand te houden en moet tegelijkertijd gehoorzamen aan en zich invoegen in het groter geheel. Noot : We kunnen dit vergelijken met een cel in ons lichaam. Een cel kan autonoom functioneren en zich dupliceren. Toch zal het moeten functioneren binnen het orgaan waar het deel vanuit maakt, zoals het orgaan moet functioneren binnen de integriteit van het volledige lichaam. Binnen het decentralisatieproces krijgen districten de mogelijkheid om meer als autonome cellen te gaan functioneren. Verantwoordelijkheid voor de instandhouding en ontwikkeling van de eigen omgeving is over het algemeen efficiënter en effectiever. Zoals boven gesteld moet dit passen binnen een groter geheel. Het grootste geheel binnen de realiteit van de aarde is de planeet zelf. Het optimale beeld van de aarde zal dus het ruimste beeld zijn waarmee we rekening dienen te houden en waarop moet worden afgestemd. Kenmerkend voor een optimale aarde zoals verwoord door mensen over de gehele wereld en door de commissieleden is: 1. Gezonde, overvloedige natuur 2. Vredevolle relaties tussen alle levensvormen 3. Vreugdevolle mensen Het beeld voor Commewijne wordt weergegeven in de visie en missie van het district. In lijn met bovenstaande is wereldwijd al overeenstemming dat ontwikkeling duurzaam moet zijn. Bij het opstellen van het DSOP is dit als uitgangspunt gebruikt. Afstemming op dit beeld veroorzaakt in ieder mens een gevoel van vrede en vreugde. Noot : De vaststelling of aanname dat we op dit moment hier ver vanaf staan, leidt bij een aantal mensen tot een gevoel van ongemak en soms fatalisme: We kunnen dat niet meer bereiken Duurzaamheid is een zeer populaire term geworden. Om werkelijke duurzaamheid te realiseren zijn toetsingsnormen nodig en moeten bepaalde principes worden toegepast. Tijdens de commissiebijeenkomsten zijn normen en principes voor duurzaamheid gepresenteerd. Hiervan zal een kort overzicht gegeven worden. De eerste toetsing voor duurzaamheid van het plan is: 10 van 101

11 1. Sluit het aan bij de optimale toestand van de aarde? Dat wil zeggen, ondersteunt het gezonde en overvloedige natuur, vredevolle relaties en vreugdevolle mensen? 2. Resulteert het plan in een gevoel van vreugde en vrede? 3. Voor verdere toetsing van strategie, activiteiten en oplossingen op duurzaamheid moeten de dimensies tijd en ruimte in beschouwing genomen worden. Werkelijke duurzame oplossingen zijn duurzaam voor de gehele planeet voor lange termijn. Schematisch kan dit als volgt worden weergegeven: Lange termijn III IV V Middellange termijn II III IV Korte termijn I II III Lange termijn: enkele generaties Middellange termijn: een mensenleven Korte termijn: enkele jaren Lokaal Regionaal Mondiaal Op dit ogenblik is er zeker sprake van spanning tussen veld I en V, aangezien de ontwikkelingen, problemen en oplossingen van de voorbije eeuwen en decennia vooral tot veld I of II behoren. Echter moet vanaf nu ons streven worden gericht naar oplossingen die steeds meer in de richting van veld V gaan. 4. Als vierde punt moeten we in gedachten houden dat werkelijke duurzaamheid alleen kan worden gerealiseerd als er rekening wordt gehouden met de volgorde van de maatschappelijke contracten. Wereldwijd wordt aangenomen dat het economische contract moet primeren op alle andere contracten. Dat dit niet leidt naar duurzaamheid kunnen we overal om ons heen observeren. Noot : De noodzaak om de natuurlijke volgorde van de contracten te volgen kan eenvoudig worden begrepen als we een analogie maken met ons lichaam. Economie zou hierbij het metabolisme in de cellen vertegenwoordigen. Iedereen begrijpt direct dat metabolisme van geen betekenis is als de integriteit van het lichaam als geheel uit elkaar is gevallen. De maatschappelijke contracten In elke hedendaagse samenleving bepalen een aantal maatschappelijke contracten de beleidsvorming en -voering. Beleidsmakers worden vaak geconfronteerd met het dilemma ontwikkeling versus natuur of economie versus ecologie. Om tot werkelijke duurzaamheid te kunnen leiden is een bepaalde volgorde van prioriteit van belang. Wanneer voor deze benadering wordt gekozen zal blijken dat economie niet ten koste hoeft te gaan van ecologie. Deze werd gehanteerd tijdens de commissiebijeenkomsten als volgt: Mondiaal 1. Het ecologische contract: Behoud van levensomstandigheden voor alle bewoners van deze planeet (De aarde kan zonder de mens, de mens kan niet zonder de aarde) 11 van 101

12 2. Het mondiale contract: Ruimte en respect voor alle levensvormen op deze planeet mondiale ruimtelijke ordening gebaseerd op bioregio s (richtlijnen en afspraken voor bodembenutting en bestemming) Lokaal 3. Het culturele contract (betrokkenheid vanwege groepsidentificatie) 4. Het sociale contract (mechanismen voor welvaartspreiding) 5. Het economische contract (verhogen van economische weerbaarheid van de zwakste schakels, verantwoord ondernemen, ondersteunende economie) 6. Het politieke contract (instituties; ordening; ondersteuning en verantwoordelijkheid, het naleven van de volgorde van de contracten) Mondiale duurzaamheid Internationaal zijn er momenteel een aantal ecologische verdragen die mondiale duurzaamheid moeten bewerkstelligen: 1. Biodiversiteitsverdrag 2. Verdrag van de strijd tegen woestijnvorming 3. Klimaatsverdrag Daarnaast zijn er millennium doelstellingen geformuleerd om op mondiale schaal een rechtvaardiger en daardoor duurzamere samenleving te creëren. Werkelijke duurzaamheid wordt ons getoond door de natuur. Indien we onze activiteiten ontplooien volgens de door de natuur gehanteerde principes is duurzaamheid het logische gevolg. Enkele van deze principes zijn: 1. De natuur is opgebouwd uit vele (eco)-systemen. Kenmerken van al die systemen zijn: a. Open: er is een voortdurende en harmonieuze uitwisseling tussen verschillende systemen b. De systemen grijpen in elkaar c. De systemen zijn ondersteunend naar elkaar. 2. Het geheel is zo sterk als de zwakste schakel 3. Elk element is multifunctioneel en wordt ook in die zin gewaardeerd 4. Elk element ondersteunt verschillende andere elementen 5. Elk element wordt door verschillende andere elementen ondersteund Initiatieven verspreid over de hele wereld tonen aan dat het in de praktijk brengen van deze benadering mogelijk is en naar de gewenste duurzaamheid leidt. Het toepassen van deze ontwikkelingsbenadering voor duurzaamheid ondersteunt de realisatie van de doelen zoals gesteld door de overheid in het MOP: Garanderen van basis bestaanszekerheden Rechtvaardige verdeling Vergroot participatie Goed bestuur Rechtsbeleving 12 van 101

13 Het District Strategisch Ontwikkeling Plan is tegen deze achtergrond opgesteld. Door in de districten zoveel mogelijk duurzaamheid te toetsen in tijd en ruimte, de volgorde van de contracten te respecteren en de natuur als voorbeeld te gebruiken bij de ontwikkeling van het district, zal in ieder geval op lokaal niveau worden gewerkt aan duurzaamheid. Consequente naleving zal er zeker toe leiden dat de districten een voorbeeld worden voor de wereld. Algemene informatie Commewijne Geografisch Commewijne heeft een oppervlakte van vierkante kilometer en is onderverdeeld in zes (6) administratieve ressorten. De ressorten zijn: Nieuw Amsterdam, Meerzorg, Tamanredjo, Alkmaar, Margrita en Bakkie. De hoofdplaats van het district is Nieuw Amsterdam.. Cultuur Commewijne heeft een multiculturele samenleving waarin alle bevolkingsgroepen zijn vertegenwoordigd, waarvan de voornaamste de javanen en de hindoestanen zijn. Demografie Tabel 1 verschaft een overzicht van de bevolking in Commewijne, per ressort. Uit het cijfermateriaal van census 2006 van het Algemeen Bureau voor de Statistiek blijkt dat de bevolking van Commewijne inwoners bedraagt. Dit is 5.16% van de totale Surinaamse bevolking. Het ressort Meerzorg heeft de hoogste bevolkingsomvang, gevolgd door Tamanredjo. Tabel 1 Mannen Vrouwen Totaal Meerzorg Tamanredjo Nieuw Amsterdam Alkmaar Margarita Bakkie Totaal Overall Jeugd 27% (0 14 jr) 6773,76 Bron: Cijfers ABS-Publicaties, september Censuskantoor Bestuurlijk Commewijne is een gedecentraliseerd, gecertificeerd district. Dit betekent dat Commewijne een eigen districtfonds beheert, zelfstandig mag plannen en begroten voor het district, structuren heeft voor bestuur, politiek en burgerparticipatie, en autonome en medebewindstaken mag uitvoeren en districtsbesluiten en verordeningen mag afkondigen na goedkeuring van DNA. In bijlage 2 is de organisatiestructuur van het district ter uitvoering van de interim-regeling financiële decentralisatie opgenomen. 13 van 101

14 Beleidsprioriteiten Visie en Missie De visie is het beeld van de optimale toestand van het district. Het is als volgt geformuleerd: Visie Commewijne is een agrarisch district waarin diverse sectoren zijn geïntegreerd en waar respect voor natuur en mens centraal staat en gewerkt wordt aan welvaart en welzijn voor een ieder. Missie Het ontwikkelen van alle potentiele sectoren in het district met ondersteuning van een transparant en anticiperend bestuur en actieve, participerende en ondernemende burgers. Verdienpoten 1. Landbouw (groente en fruit) 2. Visserij 3. Veeteelt 4. Industrie 5. Handel 6. Toerisme Verdienpotentiëlen 1. Infrastructuur 2. Duurzame bosbenutting (natuurparken) 3. Toerisme (bv Oude plantages, Modderbanken, bird watching etc.) 4. Tolheffingen 5. Vuilophaal 6. Milieu belasting 7. Aqua cultuur 8. Grondhuur 9. Drinkwater 10. Onroerendgoedbelasting 11. Hernieuwbare energie 12. Mijnbouw (oliewinning, bauxite en zand) Aandachtsgebieden 1. Nutsvoorzieningen (water en electra voorzieningen) 2. Ruralisatie 3. Voor het district relevant onderwijs (vakgericht) 4. Huisvesting 5. Grondbeleid, ruimtelijke ordening en grondbenutting 6. Milieu, gezondheid en veiligheid 7. Betrekken van lokale bevolking bij activiteiten 8. Werkgelegenheid 9. Transparantie in bestuur, overleg en informatie tussen de structuren in het district 10. Verhogen economische weerbaarheid door diversificatie van productie 11. Aantrekken van investeerders 12. Streekontwikkeling (masterplan Marienburg, Sinabo, plantage ontwikkeling) 13. Verhoging van waardering van het eigene 14 van 101

15 Ontwikkelingsbeleid Al de bovengenoemde zaken zijn meegenomen in de formulering van dit strategische plan. De voorgestelde plannen zijn ingedeeld naar korte, middellange en lange termijn. Bestuur Lokaal Bestuur en decentralisatie Decentralisatie moet uiteindelijk leiden tot een evenwichtige spreiding van welvaart en welzijn voor de bewoners van Commewijne. Dit kunnen zij bereiken via bevolkingsparticipatie en inkomensgenererende bevoegdheden. Structuren die al ingesteld zijn werken echter nog niet optimaal. Daarnaast zijn er nog onvoldoende overlegstructuren. Decentralisatie wordt voor de ontwikkeling van het district op elk gebied ervaren als een grote kans. De WRO biedt veel instrumenten en mogelijkheden om lokale ontwikkeling richting te geven en te realiseren. Het is duidelijk dat het volledige gebruik maken van de geboden mogelijkheden tijd zal vergen. Het feit dat het district gecertificeerd is vormt de basis voor de verdere decentralisatie. De structuur van de lokale overheid is duidelijk echter als gevolg van een capaciteitstekort kan geen invulling worden gegeven aan het principe the right (wo)man for the right job. Het niet kunnen beschikken over een adequaat budget en de besluitvorming op centraal niveau werken vertragend. Het beschikken over voldoende eigen middelen zal zowel de lokale overheid als de lokale bevolking de mogelijkheid bieden om zichtbare eigen ontwikkeling te brengen in het district, waardoor de participatie van bestuur en bewoners optimaal zal worden. De aanwezigheid van een burgerplatform geeft aan dat de burgers gestructureerd willen participeren aan het de ontwikkelingen in het district. Gestructureerde burgerparticipatie heeft als voordelen: 1. Verkleining afstand tussen lokale overheid, politiek en burger 2. Directe relevante informatie vanuit de basis 3. Vergroting van betrokkenheid 4. Vergroting van de uitvoeringscapaciteit 5. Vergroting van draagvlak 6. Vergroting efficiëntie van informatiestromen vanuit lokaal bestuur naar burger (tot op huishoud niveau) 7. Ontwikkeling afgestemd op behoefte en capaciteit van de lokale bevolking 8. Terugkoppelingsmechanismen voor evaluatie Mede gelet op het feit dat de overheid heeft aangegeven een meer faciliterende rol te spelen, is de goede samenwerking tussen de lokale overheid en de overige stakeholders in het district van eminent belang. In de komende jaren zal door toepassing in de praktijk aan decentralisatie invulling gegeven worden. Dan zal ook blijken hoe het decentralisatieproces verruimd kan en moet worden 15 van 101

16 Rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid. De belangrijkste indicator om te meten of het doel: het bieden van voldoende rechtsbescherming en veiligheid wordt gehaald is wanneer de bewoners van het district aangeven dat hun veiligheidsgevoel in orde is. Dit kan worden gemeten middels het periodiek uitvoeren van enquêtes. In Commewijne zijn zowel de politie als de brandweer aanwezig. Het is duidelijk dat hard aan de weg wordt getimmerd. Hiertoe dienen de volgende sterke punten: 1. Brandweerkazerne aanwezig en wordt uitgebreid (Nieuw Amsterdam) 2. Brandweerkazerne Tamanredjo in de maak 3. Opleiding vrijwilligers t.b.v. brandweer 4. 4 ressorten hebben een politiepost 5. Buurtmanagers (2) 6. Regelmatige verkeerscontrole op de Oost West verbinding 7. Sectorplan Rechtsbescherming en veiligheid in uitvoering Uit de genoemden sterke punten blijkt dat het de goede kant op gaat, maar als gevolg van een grote achterstand is er nog veel werk te verrichten. Enkele nog op te lossen tekortkomingen zijn: 1. Niet alle ressorten voorzien van een politiepost 2. Politie niet voldoende bemenst en geoutilleerd 3. Intensiveren samenwerking wijk en buurtorganisaties 4. Geen controle op transport (bulk, gevaarlijke stoffen etc.) 5. Ontbreken wetgeving m.b.t. weggebruik 6. Niet voldoende bescherming voor voetgangers en langzaam verkeer Een knelpunt is het feit dat de verkeersboetes centraal moeten worden voldaan. Dit heeft tot gevolg dat het politiekorps van het district niet een eigen fonds heeft, hetgeen wel gebruikelijk is in andere landen. Het zelf kunnen innen en beschikken over een eigen fonds zal de efficiëntie en effectiviteit van de korpsen verhogen. Het is duidelijk dat naast genoemde korpsen ook de burgers een belangrijke rol spelen als het gaat om rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid. Gestructureerde burgerparticipatie wordt gezien als een kans om het veiligheidsgevoel positief te beïnvloeden. Samenwerking tussen de korpsen en het ministerie van Volksgezondheid wordt ook als een kans gezien voor het opzetten van een spoedeisende hulp in het district. 16 van 101

17 Matrix 1: Activiteitenmatrix voor Decentralisatie en Bestuur Doel: delegeren van institutionele en financiële bevoegdheden van de centrale overheid naar de overheid in de districten Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Capaciteitsversterking van het lokaal o Optimale dienstverlening bestuur en de overige structuren o Voldoende buurt en wijkorganisaties aanwezig o Uitvoering van tevredenheid enquêtes onder burgers over het functioneren van het lokaal bestuur en de overige structuren Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Lokaal bestuur o NGO s, o Burgerplatform o Nationale en internationale partner relaties Financiering Nationale Districts begroting, DLGP II, lokale en externe ontwikkelingspar tners (VNG). WRO daadwerkelijk gebruiken als instrument voor lokale ontwikkeling o Aantal nieuwe inkomensgenerende en ontwikkelingsgerichte verordeningen opgesteld en van kracht o Lokaal bestuur o DLGP o Lokale overheid o Overige district stakeholders Nationale begroting, DLGP II Opname van het district als beleidsmaatregel in de begrotingen van alle ministeries o Zichtbaar in de begrotingen van de vakministeries. o DLGP o Lokaal bestuur Nationale begroting Als voorbereiding op elke begrotingsbehandeling overleg tussen de 3 structuren en de DNA leden van het district over evaluatie van het vorige districtsplan en de en de behandeling van het districtsplan en de voor het desbetreffende jaar. o Districtsplan en is zichtbaar in de begrotingen en jaarplannen van de vakministeries o Districtsplan en wordt uitgevoerd o Lokaal bestuur o DNA leden o Burgerparticipatie o BIC Districts / Nationale begroting 17 van 101

18 Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Samenwerking met de Universiteit van Suriname, inzet van studenten voor dataverzameling en dataverwerking o Statistieken beschikbaar o Minimaal 1 enquête per jaar o BIC voorzien van statistiek programma o Lokaal bestuur o BIC o Burgerplatform o UVS Brede voorlichting over decentralisatie en WRO o Optimaal functionerend lokaal bestuur o Optimale burgerparticipatie o Enquêtes om het bereik en besef te kunnen meten. o Lokaal betruur o Overige district stakeholders DLGP II Matrix 2.1.: Activiteitenmatrix voor Rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid Doel: Het bieden van voldoende rechtsbescherming en veiligheid aan de samenleving van het district in het bijzonder en aan het totale grondgebied van Suriname in het algemeen. Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Periode Periode e.v. Ministeries/instanties Opzetten van politieposten in alle o Alle ressorten voorzien van een o Ministerie J&P ressorten politiepost o Lokaal bestuur o Lokale korpsen Adequate uitrusting voor de politie en brandweer o Politie en brandweer uitgerust conform geldende normen. o Optimaal functioneren rampenteam o Ministerie J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen Financiering Nationale Districts begroting, DLGP II, Sectorfonds Nationale Districts begroting, Sectorfonds 18 van 101

19 o Optimale preventie activiteiten en maatregelen Regelgeving m.b.t. weggebruik o Regelgeving op papier o Regelgeving in uitvoering o Ministerie van J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen Nationale begroting Gestructureerde burgerparticipatie o Burgerparticipatie gestructureerd i.s.m. de korpsen o Lokaal bestuur o Lokale korpsen o Burgerplatform Nationale Districts begroting, DLGP II, Sectorfonds Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Statistieken beschikbaar o Minimaal 1 enquête per jaar o Lokaal bestuur o Lokale korpsen o Burgerplatform Zelf innen van boetes o Regelgeving op papier o Fonds operationeel o Structuur voor zelf innen en zelf besteden operationeel o Ministerie van J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen DLGP II 19 van 101

20 Facilitering private sector Uit de geïdentificeerde verdienpoten van het district blijkt dat de private sector een belangrijke rol vervult in de ontwikkeling van het district. Hierbij staat centraal dat ondernemers het principe van maatschappelijk verantwoord ondernemen nastreven. Het faciliteren van de private sector is enerzijds afhankelijk van wetgeving op centraal niveau, maar ook op lokaal niveau kan de lokale overheid faciliterend optreden. Het district beschikt over een Districts structuur analyse, waarin de visie van het district m.b.t. de ruimtelijke ordening is opgenomen. In de praktijk wordt echter niet hiermee gewerkt, hetgeen als negatief wordt ervaren. Door de toename van de bedrijvigheid zal ook het overleg tussen het lokaal bestuur en de aanwezige ondernemers moeten worden gestructureerd. Zo ook de faciliteiten bieden voor toekomstige ondernemers om in het district hun informatie in te winnen en formaliteiten af te ronden. Het op een transparante manier verschaffen van duidelijkheid m.b.t. de investeringsfaciliteiten en het vestigingsbeleid is een vereiste. Suriname als land staat niet hoog aangeschreven in de wereld als het gaat om het hebben van een aantrekkelijk investeringsklimaat. Op lokaal niveau zal hierop moeten worden ingespeeld, om het toch aantrekkelijk te maken. belang dat een van de meest kritische facetten van deze sector, nl. de voedselveiligheid, wordt gegarandeerd. Het lokale bestuur, met name LVV en HI spelen hierbij een belangrijke rol. Niet alleen is de voedselveiligheid van belang voor de lokale consument, maar ook voor de externe consument. Continue voorlichting over de internationale eisen en controle op naleving van deze eisen is een taak die is weggelegd voor het lokale bestuur. Naast de lokale ondernemers moet ook worden gewerkt aan partnerschappen met andere landen. De partnerschappen dienen op lokaal niveau te worden afgesloten, waarbij het district direct betrokken is bij de totstandkoming van het partnerschap. Zoals aangegeven in de visie en de missie is de agrarische sector één van de voornaamste sector van het district. Gelet op de veranderingen in de wereld en de steeds toenemende vraag naar voedsel is het van 20 van 101

21 Matrix 2: Activiteitenmatrix voor Facilitering private sector Doel: institutionalisering van het partnerschap met de private sector om een zodanig kader te scheppen waarbinnen activiteiten in de private sector uiteindelijk helpen bijdragen aan armoedevermindering van de centrale overheid naar de overheid in de districten Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Het accent leggen op maatschappelijk o Toename HACCP en ISO verantwoord ondernemen. gecertificeerde bedrijven o Toeleveranciers en werknemers zijn merendeels afkomstig uit het district. o Een deel van de winst vloeit terug naar het district voor sociale doeleinden. Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Lokaal bestuur o Private sector o Burgerplaform Financiering DLGP II, private sector. Internationale partners Voorwaarden scheppen voor een aantrekkelijk ondernemersklimaat. o Lokaal informatiepunt one window voor ondernemers o Verkort vergunningen beleid o Adequate begeleiding van ondernemers o Uitbreiding kredietfaciliteiten o Nieuwe partnerschappen geïdentificeerd o Lokaal bestuur o KKF o Overige distrricts stakeholders o Private sector o Banken DLGP II, Bankinstellingen Naleving c.q. uitvoering geven aan de districts structuur analyse. o Evaluatie rapporten o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders Vakgerichte scholing en training i.o.m de private sector. o Trainingsfaciliteiten o Trainingsprogramma s o Vakopleidingen o Principe van Werken en studeren is meetbaar. o Private sector o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders DLGP II, private sector 21 van 101

22 Economische ontwikkeling Agrarische produktie en Agro industrie Voor Commewijne wordt de agrarische sector als speerpunt gezien voor duurzame ontwikkeling. Het verder ontwikkelen van deze sector zal de andere sectoren mee helpen ontwikkelen. De internationale marktomstandigheden hebben zich het laatste jaar zodanig ontwikkeld dat wordt gesproken over een foodcrisis en wordt op internationale fora gezocht naar mogelijkheden om te werken aan food security (voedselzekerheid). Commewijne beschikt over veel vruchtbare gronden. De schaal waarop de agrarische sector thans wordt ontwikkeld is niet groot te noemen. Het potentieel om het doel van voedselzekerheid en voedselsoevereiniteit te halen is zeker aanwezig. Mede als gevolg van de gestegen prijzen op de internationale markt is het haalbaar geworden om op grotere schaal aan agrarische produktie te doen. In de tijden die voor ons liggen zal de noodzaak voor eigen productie toenemen. Vanwege toename van de wereldbevolking, afname van de zoetwaterreserves, afname van vruchtbare gronden, en toenemende productie van gewassen voor biodiesel, neemt het beschikbare voedsel af en zullen prijzen steeds verder stijgen. Ook manipulatie van voedsel en slechte kwaliteit van importgoederen nopen tot het veiligstellen van voedselsoevereiniteit en voedselveiligheid. Beheersing, bescherming en duurzame benutting van de hulpbron c.q. produktiemiddel grond staat daarom centraal in de ontwikkeling van dit district. Voor optimale bescherming, beheersing en exploitatie van de beschikbare grond zal binnen het district een pro-actief beleid gevoerd moeten worden. Allereerst zal er een goede inventarisatie en analyse gemaakt moeten worden van onder andere van: 1. Beschikbaar potentieel aan grond (Bodemonderzoek) 2. Exploitatiemogelijkheden 3. Huidig gebruik en in welke vorm 4. Plantage structuren Na de inventarisatie dient een bestemmingsplan te worden opgesteld met regeling van beheer en bestuur, welke gedragen en uitgevoerd wordt conform de gemaakte afspraken. Naast voedselzekerheid speelt in de agrarische sector voedselveiligheid een even belangrijke rol. In Commewijne heeft de visserij sector ondervonden dat wanneer de ondernemers niet voldoen aan de internationale standaarden voor voedselveiligheid dit kan lieden tot het stopzetten van de exporten. Het is duidelijk dat een goede samenwerking tussen de overheid en het bedrijfsleven van eminent belang is voor de continuïteit van de sector. 22 van 101

23 De overheid moet een faciliterende en toezichthoudende taak vervullen als het aankomt op de voedselveiligheid. Het bedrijfsleven dient ervoor zorg te dragen dat men voldoet aan alle eisen (HACCP, ISO normen) voor het maatschappelijk verantwoordt ondernemen. Om een goed beeld te krijgen van de sector moeten actuele statistieken beschikbaar zijn. In is een proeftelling uitgevoerd in Commewijne als voorloper op de landelijke landbouwtelling welke in november 2008 van start gaat. De gegevens van de proeftelling en de landbouwtelling moeten als basis dienen voor het beleid welke het district zal moeten opstellen voor de komende jaren. Duurzame economische ontwikkeling hangt nauw samen met de facilitering van de private sector. Enkele van de daar genoemde indicatoren gelden ook voor de economische ontwikkeling. Het beschikken over een goede infrastructuur en voldoende afzetmogelijkheden behoren ook tot de randvoorwaarden voor duurzame economische ontwikkeling. Landbouw Commewijne kenmerkt zich door de groente en fruitteelt. Hierbij dient te worden opgemerkt dat geen sprake is van grootschalige machinale en chemische landbouw geweest. Dit is een gelukkige omstandigheid. Agricultuur heeft geen noemenswaardige vervuiling van grondwater veroorzaakt. Ook gezien de toenemende belangstelling voor biologische landbouw is dit een gunstige omstandigheid. De verwerking van producten tot eindproduct is belangrijk. Dit werkt waardeverhogend en het maakt de boeren onafhankelijker van opkopers. Coöperatievorming geeft boeren de kans grotere invloed uit te oefenen op de prijs die ze krijgen voor hun producten. De vele plantages lenen zich ook als toeristische attractie. Dit vanwege het natuurlijke uiterlijk en de verwerking van producten tot voor de toerist aantrekkelijke eindproducten. Naast het stimuleren van productie is het creëren van afzetmarkten belangrijk. Door lokaal te beginnen kan er expertise worden opgebouwd voor grotere markten. Onderstaand enkele afzetmogelijkheden: 1. Lokaal: markten en coöperatieve winkels, recreatie oorden en toeristische verblijven 2. Caricom 3. Europa en Amerika Voor alle sectoren binnen de agricultuur is het noodzakelijk om jongeren weer te interesseren om hierin een bestaan te zoeken. Hiervoor zijn opleiding, goede voorbeelden en aanmoedigingen zoals land en materiaal noodzakelijk. Ook de stimulering van het aanleggen van erfculturen voor zelfvoorziening zouden een onderdeel moeten vormen van het sociale vangnet. Het opzetten van een residu laboratorium en de aanwezigheid van een GAP registratie wordt als positief ervaren. Veeteelt Deze sector is zowel op melk als vleesproductie gericht. De toenemende prijzen voor veevoeder nopen tot vervaardigen van lokaal 23 van 101

24 veevoer. De Vereniging van Melkboeren Suriname heeft hiermee al ervaring. Uitbreiding van de productie kan als er een areaal van ha ter beschikking wordt gesteld dat aan de eisen voor grasproductie voldoet. Visserij Visserij wordt commercieel beoefend in het district. Er is sprake van visvangst, aqua cultuur en visrokerijen. Regulering van de visvangst is een noodzaak. Bepaalde vissoorten komen niet meer voor. Verder vormt piraterij ook een bedreiging. Een bedrieging voor elke sector vormen de recentelijk gestegen olieprijzen. De afzetmarkt is voornamelijk Europa. Om deze afzetmarkt te handhaven dienen de producenten en exporteurs van visproducten te voldoen aan de strenge voedsel veiligheidseisen. Voor het continue voldoen aan deze eisen spelen zowel het bedrijfsleven als de overheid een belangrijke rol. Agricultuur binnen de Caricom Bij het begin van dit millenium heeft IICA een agromatrix, gekoppeld aan de Millennium Doelen en het Jagdeo Initiatief ontwikkeld voor de Caricom. Hiermee kunnen de verbindingen tussen verwachtingen, acties en prestaties helder in beeld worden gebracht en activiteiten worden geformuleerd. De situatie van de Surinaamse agricultuur wijkt niet veel af van de andere landen binnen de Caricom. (zie SWOT analyses).voor toekomstige ontwikkeling en evaluatie van deze sector wordt deze matrix aan dit document toegevoegd. Jagdeo Initiatief De 10 beperkingen voor ontwikkeling van landbouw in het Caribisch gebied gelden ook voor Suriname. 1. Gelimiteerde en geen passende investeringen in landbouw 2. Achterhaalde en inefficiënte landbouw en voedsel veiligheidssystemen 3. Geen onderzoek afgestemd op behoefte 4. Gefragmenteerde en ongecoördineerde private sector 5. Ontoereikende en ongecoördineerde risico-management maatregelen 6. Inefficiënte land en waterverdeling en managementsystemen 7. Ontoereikende transportmogelijkheden 8. Zwak en gefragmenteerde Informatie en marketing netwerken 9. Marketing: zwakke verbinding met en participatie van producenten in groeiende marktsectoren 10. Te kort aan vaardige en getrainde mensen. De opheffing van hier aangehaalde beperkingen zal naar verhoging van de competitiviteit van de sector leiden. Binnen de agromatrix valt het dus in de velden VII, VIII en I. Voor een aantal van de actiepunten zoals aangegeven in de agromatrix zijn er activiteiten geformuleerd in het DSOP. Verdere uitwerking hiervan kan gebeuren door een commissie die zich gaat bezighouden met het verder uitwerken van het strategisch plan op agrarisch gebied. Een aantal zaken kunnen alleen op nationaal niveau worden gerealiseerd. Met input vanuit de districten kan hier aandacht voor worden gevraagd. 24 van 101

25 Agromatrix Conceptual Framework Systemisch concept Duurzame ontwikkeling benadering Ecologisch Cultureel Sociaal Economisch (productie en handel) Politiek Institutioneel Strategische doelen Rurale gebieden Agro voedselwaarde keten Beleidssysteem Strategische doelen I Stimuleren van ecologisch verantwoorde methoden IV Faciliteren van verhogen van levenskwaliteit en toegang tot diensten VII Stimuleer competitieve rurale ondernemingen Versterk public en private partnerships II Stimuleer geïntegreerd milieumanagement V Ontwikkel vaardigheden, expertise en innovatie VIII Vorm netwerken. Integreer ketens en stimuleer productiviteit I Versterk dialoog, relaties en verbindingen Rurale ontwikkeling Voedsel zekerheid Voedsel soevereiniteit Plaats voor agrocultuur III Bouw een pro-eco Institutioneel Framework VI Stimuleer beleid dat leven en levensonderhoud verbeterd I Werk aan een stimulerende bedrijfsomgeving II Stimuleer nationale beleid en externe samenwerking Duurzaamheid Gelijkwaardigheid Competitiviteit Goed bestuur Duurzame ontwikkeling van agrocultuur en rurale gemeenschappen Naar agromatrix van Institute for Inter American Cooperation on Agriculture IICA 25 van 101

26 Matrix 3: Activiteitenmatrix voor Agrarische produktie en Agro industrie Doel: Het garanderen van de nationale voedselzekerheid en veiligheid en wel zodanig dat deze niet importafhankelijk zijn Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Opstellen bestemmingsplan Opstellen agrarisch districtsplan Regulering visvangst o Bestemmingsplan beschikbaar o Agrarisch districtsplan beschikbaar o Viskalender o Regelmatige controle op het water en bij de landingsplaatsen o Statistieken beschikbaar Periode Periode e.v. o Lokaal bestuur o Private sector Ministeries/instanties o Lokaal bestuur o Private sector o Overige distrricts stakeholders Financiering DLGP II, private sector DLGP II, private sector Herstel c.q. aanleg infrastructuur o Infrastructuur hersteld o Productiegebieden ontsloten o Onderhoudsplannen beschikbaar o Lokaal bestuur o Private sector DLGP II, private sector Het accent leggen op maatschappelijk verantwoord ondernemen. o Toename HACCP en ISO gecertificeerde bedrijven o Toeleveranciers en werknemers zijn merendeels afkomstig uit het district. o Een deel van de winst vloeit terug naar het district voor sociale doeleinden. o Lokaal bestuur o Private sector o Burgerplatform DLGP II, private sector. Internationale partners Voorwaarden scheppen voor een aantrekkelijk ondernemersklimaat. o Lokaal informatiepunt one window voor ondernemers o Verkort vergunningen beleid o Adequate begeleiding van o Lokaal bestuur o KKF o Overige distrricts stakeholders DLGP II, 26 van 101

27 ondernemers o Uitbreiding kredietfaciliteiten o Nieuwe partnerschappen geïdentificeerd o Private sector o Banken Bankinstellingen Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Statistieken beschikbaar o Lokaal bestuur Vakgerichte scholing en training i.o.m de private sector. o Trainingsfaciliteiten o Trainingsprogramma s o Vakopleidingen o Principe van Werken en studeren is meetbaar. o Private sector o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders DLGP II, private sector 27 van 101

28 Bosbouw en Houtverwerking Het district Commewijne beschikt over houtconcessies, houtexploitanten en houtverwerkingsbedrijven. Laatstgenoemde ondernemers zijn niet gecertificeerd, waardoor er geen sprake is van duurzaam gebruik van de hulpbron bos. Zo ook is er niet voldoende toezicht. Thans zijn enkele houtverwerkings -bedrijven gevestigd in woongebieden. De noodzaak voor een goed bestemmingsplan speelt ook in deze sector een belangrijke rol als het gaat om optimaal landgebruik. Als gevolg van de vele onduidelijkheden in deze sector is het voorbarig om te stellen dat de produktie en de export moeten worden verhoogd. Hieraan voorafgaand zal eerst duidelijkheid moeten komen in o.a.: - het aantal uitgegeven concessies en nog beschikbare gronden voor houtkap; - de huidige wetgeving en afstemming van deze wetgeving op de internationale verdragen; - houdt men zich aan de concessieeisen; - zijn de concessiehouders gecertificeerd; - het aantal houtverwerkingsbedrijven en de mate waarin zij zich aan de vergunningseisen houden; - historische en huidige produktie en exportcijfers; - inventarisatie van de aanwezige houtsoorten en medicinale plantsoorten. Op internationaal niveau is Suriname partij bij de belangrijkste conventies op het gebied van milieu, waaronder de VN conventies over Biodiversiteit, Klimaatsveranderingen, Handel in bedreigde Dier en plantsoorten en ter bescherming van natte ecosystemen. (bron: MOP ). Deze conventies bevatten regelingen c.q. afspraken met betrekking tot het duurzaam en efficiënt gebruikmaken van bossen. Het naleven van deze afspraken voor het behoud van de bossen voor de volgende generaties zal een gezamenlijke inspanning vergen van alle actoren. 28 van 101

29 Matrix 4: Activiteitenmatrix voor Bosbouw en houtverwerking Doel: Het verhogen van de bijdrage van de bossen aan de nationale economie en het welzijn van huidige en toekomstige generaties met inachtneming van het behoud van de biodiversiteit. Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Periode Periode e.v. Ministeries/instanties Certificering van de houtexploitatie en o Ondernemers gecertificeerd o Lokaal bestuur houtverwerking. o Private sector o NIMOS Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Internationale organisaties o Statistieken beschikbaar o Lokaal bestuur Financiering DLGP II, private sector Vakgerichte scholing en training i.o.m de private sector. o Trainingsfaciliteiten o Trainingsprogramma s o Vakopleidingen o Principe van Werken en studeren is meetbaar. o Private sector o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders DLGP II, private sector 29 van 101

30 Toerisme Toerisme wordt door de regering van Suriname aangemerkt als één van de prioriteitssectoren. Commewijne heeft een rijke historie en dit wordt ook gezien al een goede trekpleister voor zowel lokale als internationale toeristen. Door de aanwezigheid van de brug over de Surinamerivier is het district makkelijker toegankelijk voor bezoekers. Om daadwerkelijk een inkomstenbron voor het district te zijn, zal het district daadwerkelijk de potentie van het toerisme moeten inzien. Een duurzame aanpak van deze sector zal bijdragen aan werkgelegenheid, werven van districtsfondsen door toeristenbelasting in te voeren. Hierdoor kan o.a. het uiterlijk van de diverse toeristen lokaties worden onderhouden, tourist awareness programma s worden georganiseerd en trainingen worden betaald t.b.v. de districtsbewoners die werken of willen werken in deze sector. Cultureel en historisch erfgoed Het rijke culturele en historische erfgoed leent zich voor verdere uitbouw van deze sector. Hierbij wordt gedacht aan plantage toerisme (eventueel via de rivieren). Hierdoor ontstaan lokale arbeidsplaatsen en komt er ruimte voor lokaal ondernemerschap. Grondbeleid en ruimtelijke ordening Voor werkelijke uitbouw van deze sector is een goede ruimtelijke ordening en een uitgewerkt bestemmingsplan van het district nodig. Dit kan lokaal voorbereid worden waarna het aan de centrale overheid wordt voorgelegd. Grondbeleid behoort immers nog niet tot de bevoegdheid van het district. Infrastructuur Ook goede infrastructuur is van belang. Betere toegankelijkheid van de oorden zal het bezoekers aantal verhogen. Inkomsten uit deze sector kunnen onder andere gebruikt worden voor onderhoud van wegdek en kunstwerken op de toegangswegen. Jeugd, onderwijs en werk De sector zal behoefte hebben aan geschoolde arbeiders. Trainingen om te kunnen werken in deze sector biedt vele voordelen: Opvang en begeleiding van drop-outs Armoedebestrijding Voorkomen van leegloop (stadstrek) van het district. Milieumanagement Toerisme is afhankelijk van een schone omgeving en natuurschoon. Afvalbeleid en milieumanagement zijn daarom belangrijke aspecten voor deze verdienpoot. Kiezen voor ecologisch verantwoorde productie zal de natuur vrijwaren en kan binnen de toerisme sector ook als attractie worden uitgewerkt; Bescherming van lokale voorwaarden Naast vele voordelen zijn er ook gevaren verbonden aan recreatie en toerisme vooral als er geen wetgeving en controle is op het uitbaten van recreatieoorden en toeristische attracties. Een van de gevaren is het verlies van de eigen culturele identificatie en daarmee verlies van normen en waarden als ongebreideld toerisme wordt toegestaan. Daarnaast zijn er de gevaren op gebied van veiligheid en gezondheid. Een Toerisme Autoriteit Commewijne (TAC) kan zowel de vele voordelen voor district op het gebied van toerisme veilig stellen, tevens 30 van 101

31 bescherming bieden voor eventueel nadelige gevolgen. Eén van de taken van de TAC zal ook zijn om een inventarisatie te maken van de touroperators die thans Commewijne als destinatie hebben in hun pakket. Met deze operators moet een regeling worden getroffen dat zij, op basis van een verordening, een vergoeding afdragen in het districtsfonds. Immers is het zo dat zij door middel van de beschikbare toeristische attracties van het district inkomsten verwerven. Dit valt ook onder het maatschappelijk verantwoord ondernemen. 31 van 101

32 Matrix 5: Activiteitenmatrix voor Toerisme Doel: Uitbouwen van recreatie en toerisme mogelijkheden met inachtneming van ecologische, culturele, sociale voorwaarden van het district Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Instellen Toerisme Autoriteit o Toerisme Autoriteit Commewijne Commewijne is geïnstalleerd en Opstellen toerisme beleid functioneert Commewijne o Toerisme beleid opgesteld o Agro toerisme Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Lokaal bestuur (TCT) o Private sector o Burgerplatform Financiering DLGP II, private sector Uitvaardigen van een verordening voor innen van toerisme heffingen Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Verordening uitgevaardigd o Toerisme heffing wordt geheven o Lokaal bestuur o Statistieken beschikbaar o Lokaal bestuur DLGP II Uitbouwen samenwerkingsverbanden Vakgerichte scholing en training i.o.m de private sector. o Samenwerkingsverbanden geïnstitutionaliseerd en opgenomen in het toerisme beleid. o Trainingsfaciliteiten o Trainingsprogramma s o Vakopleidingen o Principe van Werken en studeren is meetbaar. o Lokaal bestuur o Private sector o Burgerplatform o Private sector o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders private sector DLGP II, private sector 32 van 101

33 Handel en Industrialisatie In de sector industrie zijn er in Commewijne weinig bedrijven die exclusief voor de export produceren. Voor het optimaal kunnen functioneren van deze sector zijn enkele cruciale factoren van belang. Deze zijn: - de faciliteiten die de centrale overheid biedt om het voor lokale ondernemers aantrekkelijk te maken een exportgerichte industriële onderneming op te zetten a. transparante regelgeving gericht op de ontwikkeling van de sector b. investeringsincentives c. exportkredietverzekering faciliteit d. Voldoende bescherming van lokale ondernemers e. financieringsfaciliteiten f. infrastructuur g. utiliteiten - aanwezigheid van lokale inputs - kennis van internationale kwaliteitsstandaarden handelsmogelijkheden in de regio en de rest van de wereld. De informatie moet praktisch en begrijpbaar zijn. Ook hier is de actieve participatie van de lokale ondernemers van belang. Er zijn financieringsfaciliteiten, maar deze zijn niet voldoende bekend bij de ondernemers. Het beschikken over een one window stop faciliteit is ook voor deze sector een noodzaak. De informatie moet bij het lokaal bestuur beschikbaar zijn. Dit is één drempel minder. In het district zijn diverse NGO s die trainingen aan ondernemers verzorgen op het gebeid van o.a. bedrijfsvoering, financieel management etc. Recentelijk zijn de mijnbouwactiviteiten te Klaverblad en Kaaimangrasi van start gegaan. Dit is wel industrialisatie, maar wordt centraal gestuurd. Voor het district is het van belang om in overleg met de Centrale overheid en de mijnbouwbedrijven afspraken te maken over hoe het district van de activiteiten kan meeprofiteren. Zoals reeds aangegeven dient sprake te zijn van MVO, met als gevolg een win win situatie voor alle partijen. Op lokaal niveau zullen de burgers actief moeten participeren in het produktieproces, door innovatief te zijn en op basis van een goed bestemmingsplan strategische besluiten te nemen voor de ontwikkeling van deze sector. Met betrekking tot de handel zal zowel op centraal als lokaal niveau een goede informatiestroom op gang moeten komen over de 33 van 101